Zwart geld
Jaarlijks sluizen vooral Amerikaanse bedrijven via Nederland tussen de 94 tot 170 miljard euro winst weg om belasting te ontwijken. In 2020 behandelde de Belastingdienst 2.600 signalen en voerde 1.000 correcties door van vermogen dat mensen voor de Belastingdienst verborgen hielden. De directe opbrengst bedroeg 190 miljoen euro aan belastingcorrecties, rente en boetes. Het verbod op contante betalingen boven de 3000 euro is in september 2024 door de 2e Kamer goedgekeurd.
In Duitsland mogen vanaf 1 januari 2020 door goudhandelaren niet meer dan 2.000 aan edelmetalen worden verkocht zonder klantgegevens te registreren. Handelaren worden verplicht voor een contante aankoop boven deze grens een kopie van het legitimatiebewijs te bewaren en klantonderzoek te doen. Dat wil zeggen dat de goudhandelaar moet onderzoeken of de klant een criminele achtergrond heeft. Daarnaast moet de handelaar bij een transactie met contant geld onderzoeken voor wie het goud uiteindelijk bestemd is. Door de nieuwe wetgeving zijn verschillende goudhandelaren in Duitsland gestopt .
EU waarschuwt voor financiële risico’s vanuit Andorra, Monaco en San Marino. Na acht jaar onderhandelen kwamen de toezichthouders tot overeenstemming over overeenkomsten met de drie microstaten. De belangrijkste financiële toezichthouders van Europa waarschuwen dat een diepere relatie de achterdeur zou kunnen openen voor illegaal geld. De drie landen, met een gezamenlijke bevolking van 150.000 inwoners en grenzend aan Frankrijk, Italië en Spanje, zijn geen lid van de EU, maar onderhandelen sinds 2015 met de Europese Commissie over diepere economische banden die hen toegang zouden geven tot de interne markt. De voorzitters van drie EU-toezichthouders, die toezicht houden op de Europese banken, financiële markten en de verzekerings- en pensioensector, waarschuwden dat het trio “historisch gezien minder strenge financiële regelgeving handhaafde” en “gevoelig zou kunnen zijn voor het witwassen van geld en andere illegale activiteiten.
De boetevrije inkeerregeling voor zwart geld en vermogen op een buitenlandse spaarrekening (box 3) is per 1 januari 2018 afgeschaft. Inkeren mag, graag zelfs, maar de boete op zwart sparen bij vrijwillige inkering bedraagt in 2020 en in 2021 maximaal 300%. Vrijwillig inkeren heeft voordelen, want de fiscus mag de boete dan verlagen. Voor inkomsten in box 1 en box 3 is boetevrij inkeren ook in 2020, 2021 en 2022 nog mogelijk.
De Belastingdienst mag met ingang van 2017 geen fictieve rente meer innen over vermogens. Zwartspaarders gaan hierdoor vrijuit. Eind vorig jaar maakte de Hoge Raad een einde aan de vermogensrendementsheffing. De belasting op fictief rendement zou in strijd zijn met het Europees recht. De Belastingdienst mag daardoor met ingang van 2017 geen fictieve rente meer innen over vermogens. Maar dat blijkt ook te gelden voor geld dat nooit bij de fiscus is gemeld. Zwartspaarders gaan vrijuit omdat de Belastingdienst niet of nauwelijks boetes kan opleggen. Wie zijn spaargeld cash ergens bewaarde, profiteert het meest. Staat het verzwegen vermogen op een buitenlandse bankrekening dan kan de fiscus tot twaalf jaar terug belasting navorderen. Bij contant geld is die periode slechts vijf jaar. Omdat de Hoge Raad de vermogenstaks in box 3 met terugwerkende kracht vanaf 2017 ongeldig verklaarde, is die termijn al verstreken. De fiscus kan deze zwartspaarder niets maken. In Nederland zou er sprake zijn van 55 miljard euro aan niet-opgegeven vermogen.
Nederland, België, Frankrijk, Italië en Spanje verzoeken de Europese Commissie om een maximum van 5000 euro voor betalen met cash, met ruimte voor landen om nog lager te gaan. Nederland werkt zelf aan een grens van 3000 euro. Het biljet van 500 euro, dat vooral wordt gebruikt door criminelen, wordt niet meer gedrukt en wordt uit de circulatie genomen, maar er circuleren nog altijd 400 miljoen stuks.
Er zou in de afgelopen zes jaar voor ruim één miljard euro aan crimineel zwart geld zijn witgewassen door export van Nederlandse auto’s. Via een Libanese bende zou er op grote schaal met hasjhandel verdiend geld zijn witgewassen, via de autobranche maar ook via de aardappel- en uienhandel. Volgens Heijn is de Duitse politie nu ook een onderzoek gestart naar de Libanese groeperingen die zich bezig zouden houden met witwassen. In Nederland werd in deze zaak al een Syriër veroordeeld tot 24 maanden cel. De man, die een uitkering had, kocht voor bijna 20 miljoen euro aan auto’s. De auto’s werden gefactureerd aan katvangers in Oost-Europa en op de automarkt van Berlijn verkocht, stelt Heijn. Bij het bedrijf in Hoogeveen werd volgens Heijn tussen 2013 en 2017 in totaal voor 75,3 miljoen euro aan contante betalingen ontvangen. Bij vier autobedrijven waar in juli 2020 een inval was, zouden in twee jaar voor ongeveer 120 miljoen euro aan cash betalingen zijn ontvangen. De Belastingdienst en het coördinatiepunt btw-fraude schatten dat veertig tot vijftig autobedrijven meedoen aan deze praktijken. Libanezen hebben hun activiteiten nog niet gestaakt. Er zitten met enige regelmaat nog steeds Libanezen met nummerborden en contant geld in de trein. Als uitleg voor die cash noemen ze nog steeds simpelweg de autohandel.”
De ministerraad heeft ingestemd met een wetsvoorstel om contante betalingen vanaf drieduizend euro voor beroeps- of bedrijfsmatige handelaren te verbieden en om gegevensdeling door banken, financiële instellingen en notarissen makkelijker te maken. Ook komt er een wettelijke mogelijkheid voor gezamenlijke transactiemonitoring door banken. Minister Van Weyenberg van Financiën en minister Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid hebben de Tweede Kamer in een brief laten weten door te willen gaan met het verbod op contante betalingen boven € 3.000. Als het verbod op contante betalingen boven 3000 euro niet doorgaat dan dreigt Nederland mogelijk € 600 miljoen Europees geld mis te lopen. Een wettelijke limiet op contante betalingen is opgenomen in het Raadsuitvoeringsbesluit voor het Nederlandse Herstel en Veerkrachtplan (HVP). De deadline om deze maatregel uit te voeren staat op 31 maart 2025.
Witwassen is al sinds 2001 een zelfstandig delict in het Wetboek van Strafrecht. Witwassen in juridische zin is het verbergen of verhullen van de werkelijke aard, herkomst, vindplaats, vervreemding of verplaatsing van een voorwerp of het verbergen of verhullen wie de rechthebbende is of het voorwerp voorhanden heeft, terwijl er wetenschap is of er redelijkerwijs een vermoeden zou moeten zijn dat het voorwerp onmiddellijk of middellijk afkomstig is uit enig misdrijf. Ook het verwerven of voorhanden hebben van een voorwerp dat onmiddellijk afkomstig is uit enig eigen misdrijf is expliciet strafbaar gesteld.
Het Organized Crime & Corruption Reporting Project onthulde dat 1920 Britse firma’s en 373 instanties uit de Verenigde Staten betrokken zijn bij het witwassen via onder andere de Danske Bank uit Denemarken en de Bank of China. Uit de Panama Papers blijkt dat tussen januari 2011 en oktober 2014 20,8 miljard dollar aan steekpenningen vanuit Rusland werd witgewassen via 5.140 bedrijfsaccounts bij 732 buitenlandse banken in 96 landen. Het witwas netwerk bevatte 21 niet traceerbare bedrijven in het Verenigd Koninkrijk, Cyprus en Nieuw Zeeland. Russische bedrijven sluisden hun geld Rusland uit door een schuldbekentenis op te maken en deze te laten bekrachtigen en innen door een Moldavische rechter. Hiervoor werden de Moldindconbank in Moldavie (republiek in zuid-oost europa) en Trasta Komercbanka in Litouwen gebruikt. De bedrijven hadden bij dezelfde banken hun rekeningen. HSBC, the Royal Bank of Scotland, Lloyds, Barclays and Coutts zijn slechts enkele van de 17 Brutse banken die 545 miljoen dollar wegsluisden via een bank in Hong Kong. 2,4 miljoen dollar zou via de ING en the Amsterdam Trade Bank zijn witgewassen. Volgens de OCCRP zijn de grootste bedragen witgewassen via de Danske Bank (Denemarken, $1,2 miljard) en de Bank of China (ruim 700 miljoen). 500 bankiers en medewerkers van de Russische geheime dienst (FSB) zouden bij de transacties betrokken zijn.
Er wordt bijna 13 miljard euro jaarlijks witgewassen in Nederland en dat staat gelijk aan 1,6% van de Nederlandse economie. Zo’n 8 miljard hiervan komt uit Nederland. Contante betalingen vanaf drieduizend euro voor beroeps- of bedrijfsmatige handelaren zijn straks daarom , dankzij een nieuw wetsvoorstel niet meer mogelijk, gegevensdeling door banken, andere financiële instellingen en notarissen wordt makkelijker en er komt een wettelijke mogelijkheid voor gezamenlijke transactiemonitoring door banken.
De Nederlandsche Bank (DNB) noemt de situatie bij banken zorgelijk. Banken moeten in staat zijn om mogelijk ongebruikelijke transactiepatronen en transacties van cliënten, die een hoger risico met zich meebrengen, signaleren en melden maar doen te weinig om witwastransacties of financiering van terrorisme tegen te houden. Het monitoringsproces vertoont gebreken en het risicoprofiel van een klant wordt te weinig meegenomen bij het onderzoek van mogelijke ongebruikelijke transacties.
Door het wel tot zeven jaar rekken van belastingclaims krijgen zwartspaarders succesvol de gelegenheid om vermogen weg te loodsen. Dit blijkt uit een memo van de Coördinatiegroep Constructiebestrijding (CCB) van de Belastingdienst aan de Tweede Kamer. De FIOD heeft vijf belastingadviseurs opgepakt die ervan worden verdacht dat ze voor in totaal 2,7 miljoen euro hebben gefraudeerd. In maart zijn zeven kantoren en woningen doorzocht in Stein, Rijssen, Hoorn, Purmerend, Hendrik-Ido-Ambacht en Wezep. Computers en administratie, bankrekeningen, auto’s, huizen en contant geld werd in beslag genomen.
Via een fonds voor gemene rekening wordt belasting op vermogen beperkt. Bij zo’n fonds zijn registraties niet terug te vinden in het openbare Handelsregister. Een fonds voor gemene rekening is vergelijkbaar met een vennootschap, waarbij een aantal mensen hun geld bij elkaar leggen en een beheerder aanstellen. Zo’n fonds is aantrekkelijk omdat het is vrijgesteld van vermogensbelasting in box 3. In plaats daarvan wordt, afhankelijk van mogelijke vrijstellingen, 25 of 40 procent belasting betaald. Vermogensbelasting wordt geheven over een fictief rendement, terwijl bij een fonds voor gemene rekening alleen over de werkelijke inkomsten belasting is verschuldigd.
Justitie en politie hebben in 2016 met een grote actie in acht landen een bedrag van 57 miljoen euro aan belastingfraude ontdekt bij bedrijven die handelen in elektronica, hardware en software. De bedrijven worden verdacht van omvangrijke btw-fraude en witwaspraktijken. Eurojust en Europol deden huiszoeking in huizen en bedrijven en er werden zeven arrestaties verricht. Elektronische producten en 4,5 miljoen euro aan contanten werd in beslag genomen. De onderzoeken en invallen werden gedaan in Duitsland, Polen, Letland, Frankrijk, Luxemburg, Italië, Cyprus en het Verenigd Koninkrijk.
Ondergronds bankieren
Met ondergronds bankieren wordt crimineel geld verplaatst binnen een netwerk van geldmakelaars. Contant geld kan daar wordent omgezet in cryptovaluta. Zo kunnen grote partijen drugs worden betaald en ook corrupte douaniers of uitvoerders van liquidaties. Bovendien kunnen drugsbazen ongezien veel geld uitgeven in het buitenland door gebruik te maken van een ondergronds banksysteem. In een groot internationaal onderzoek naar ondergronds bankieren en cocaïnehandel hebben internationale diensten de afgelopen dagen dertig verdachten opgepakt. Onder hen zijn zeven mensen die werden aangehouden door de Nederlandse politie en de FIOD. Dat gebeurde in Nederland en Spanje. De andere verdachten werden gearresteerd door onder meer de Franse politie. Ook zijn locaties doorzocht in Roemenië. De ‘Nederlandse’ arrestanten zijn een vrouw uit Roemenië en vier mannen en twee vrouwen uit Den Haag, Amsterdam, Waardenburg, Rucphen en Hellouw. Alle verdachten zijn aangehouden voor witwassen en/of drugshandel. Tijdens het onderzoek wist de politie een netwerk van ondergrondse bankiers bloot te leggen en sleutelfiguren op te sporen. Een rechercheteam dat is gespecialiseerd in het opsporen van illegale financiële activiteiten, startte in 2021 een onderzoek naar ondergronds bankieren nadat een aantal versleutelde berichten was onderschept. In Rotterdam werd 25baprilo is een man opgepakt die wordt verdacht van ondergronds bankieren met in totaal 45 miljoen euro. Hij werd eerder deze maand al aangehouden, meldt het Openbaar Ministerie. Ook zijn vrouw en een minderjarig familielid worden verdacht van witwassen.
Vanaf 28 mei 2023 is er onder leiding van EU-commissaris Marianne Thyssen van de Europese Commissie een platform operationeel waarin inspectiediensten en sociale partners uit de EU-lidstaten problemen en maatregelen gaan coördineren en bespreken. De minister van Financiën van de Duitse deelstaat Norbert Walter-Borjan kocht usb-sticks en cd-roms met vertrouwelijke informatie over zwartspaarders van een klokkenluider bij een Zwitserse bank. Exclusief vastgoedbezittingen wordt wereldwijd tussen de 6100 en 7200 miljard euro aan financiële bezittingen verborgen gehouden voor de belastingdienst, waarmee tussen de 2000 en 2600 miljard dollar aan inkomstenbelastingen wordt ontdoken. In 2o24 onderhandeld de Nederlandse belastingdienst met Benin, Ecuador en Zweden, Aruba, België, Brazilië, Duitsland, Marokko, Mozambique, Oeganda, Portugal, Roemenië en Suriname.
Witwassen
Er is veel commotie over de recente onthullingen over het wegsluizen van geld via Panama (Panama Papers). Grotere professionele zwart geld bezitters hebben zo’n 21 tot 32 miljard geparkeerd op offshore rekeningen in belastingparadijzen. De Belastingdienst krijgt vanaf 2017 de bankgegevens van Nederlanders uit honderd landen. Zo’n 95 andere landen blijven buiten schot. De Belastingdienst heeft ruim 650 Nederlandse klanten van Credit Suisse een brief gestuurd met het verzoek om hun verzwegen vermogen alsnog aan te geven.
Regulier witwassen gebeurd via dienstverlenende bedrijven zoals de horeca, juweliers, kledingzaken, markten, kapsalons, snackbars, ijssalons, nagelstudio’s en belwinkels. Over verzonnen omzet wordt dan gewoon belasting betaald waarna het geld wit kan worden uitgegeven. Wellicht zullen in de toekomst om die reden voor al dit soort winkels pinbetalingen verplicht gesteld worden.
Een methode om deze witwaspraktijken in de dienstverlening vast te stellen is het gebruik van big data. Omzetcijfers in dezelfde buurt of business worden vergeleken en op waarde geschat. In Rotterdam heeft het OM en de politie het afgelopen jaar tien miljoen euro, zeven kilo goud, honderden kilo’s harddrugs en 23 auto’s met een totale waarde van 669.000 euro in beslag genomen. De rechter veroordeelde enige leden van een Marokkaanse misdaad familie tot celstraffen van zes jaar. Zo bleek er een kapperszaak zonder stoelen en op de Beijerlandselaan waren er elf juwelierszaken gevestigd.
Ook banken zijn betrokken bij witwassen. Bij de Deutsche Bank bijvoorbeeld worden witwaspraktijken van Russische klanten onderzocht. De Süddeutsche Zeitung meldde dat er 10 miljard dollar aan verdachte aandelentransacties nader wordt onderzocht die Russische klanten van de bank van 2012 tot 2015 deden met roebels. Dezelfde effecten werden tegelijkertijd gekocht in Londen, maar dan met Amerikaanse dollars. Door deze truc hebben de klanten geld uit Rusland weggesluisd zonder de autoriteiten daarvan op de hoogte te stellen. De Russische centrale bank zou de Deutsche Bank al een boete van 5000 euro hebben gegeven vanwege procedurele tekortkomingen. De bank heeft 1,2 miljard euro gereserveerd voor eventuele sancties.
Prestige Perfumes, een Amsterdamse groothandel in parfums en cosmetica, moet bijna 2 ton betalen, omdat via bankrekeningen van het bedrijf bijna 40 miljoen euro is witgewassen. De groothandel wist volgens justitie niet dat het om crimineel geld ging. Prestige Perfumes is een grote speler in de wereldwijde handel in parfum en cosmetica. Er waren al langer aanwijzingen dat bankrekeningen van het bedrijf werden gebruikt voor het witwassen van drugsgeld. In 2021 werd daarom een onderzoek gestart. Daaruit kwam naar voren dat de groothandel via tientallen bedrijven misdaadgeld kreeg gestort op haar bankrekeningen. Criminelen konden op deze manier geld afkomstig uit drugshandel omzetten in waardevolle producten en zo de illegale herkomst verhullen. Tussen 2016 en 2022 is vermoedelijk voor meer dan 42 miljoen dollar witgewassen. Zo ontdekte de recherche een geldstroom van bijna 17 miljoen dollar via verschillende bedrijven in voornamelijk Frankrijk, maar ook België en Portugal. Deze bedrijven bestelden meestal tussen 100.000 en 300.000 dollar aan parfum. De rekening werd betaald door een wirwar aan verschillende bedrijven, soms wel vijftien, die diverse losse bedragen overmaakten aan het parfumbedrijf. In totaal werd door 73 verschillende bedrijven uit vijftien landen parfum besteld.
“Het parfumbedrijf kon dit natuurlijk niet weten”, stelt het Openbaar Ministerie. Wel heeft het bedrijf verzuimd de antiwitwasrichtlijnen na te leven. Zo hadden alarmbellen moeten afgaan bij betalingen door partijen die in een ander land gevestigd zijn dan het land waar de parfum werd geleverd. Verder waren veel bedrijven online niet actief, werd gebruikgemaakt van overdreven complexe transacties met steeds andere bedragen en afwijkende vermeldingen of referenties bij de betalingen. De groothandel kon hierdoor volgens justitie “redelijkerwijs” vermoeden dat het om crimineel geld ging. Prestige Perfumes moet daarom een boete betalen van 199.000 euro. De directie van de groothandel werkt inmiddels nauw samen met justitie om andere Nederlandse bedrijven te waarschuwen voor de witwaspraktijken.
De Deense politie beschuldigt de Scandinavische Nordea Bank ervan omgerekend circa 3,5 miljard euro te hebben witgewassen voor Russische klanten. Nordea, waarvan het hoofdkantoor is gevestigd in Helsinki, bestrijdt de aantijgingen. Volgens de Deense opsporingsautoriteiten zou de bank waarschuwingen over verdachte transacties van Russische klanten tussen 2012 en 2015 hebben genegeerd. Nordea maakte de aanklacht zelf bekend. De bank heeft in 2019 al een voorziening van 95 miljoen euro getroffen voor een mogelijke boete. In dat jaar werd Nordea al genoemd wegens mogelijke betrokkenheid bij een witwasaffaire. Het is niet het eerste witwasschandaal in de Scandinavische bankensector. In 2018 kwam Danske Bank in opspraak, omdat een dochterbedrijf in Estland jarenlang verdachte geldstromen van buitenlandse criminelen ongemoeid liet. De Deense bank moest daarvoor uiteindelijk een boete van twee miljard dollar betalen.
Bij de Vaticaanse Bank (IOR) zou ook sprake zijn van witwaspraktijken en geestelijken zouden frauderen met giften bestemd voor wereldwijde hulpprojecten aan armen. Tientallen miljoenen euro’s verdwijnen in de zakken van priesters en kardinalen, schrijft onderzoeksjournalist Gianluigi Nuzzi in zijn nieuwe boek De Kruistocht, dat 20 februari in Nederland verschijnt. Van de hoogste Franse beroepsrechter moet Christine Lagarde van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) alsnog terechtstaan voor haar aandeel in de betaling van 400 miljoen aan de zakenman Bernard Tapie in 2008. toen ze minister van Financiën was.
De overheid houdt exact bij hoeveel contant geld er in omloop is en hoeveel hiervan wordt achtergehouden. Om het achterhouden of wegzetten van geld moeilijker te maken wordt het gebruik van contant geld zoveel mogelijk beperkt. Naast iDEAL betalingen worden ook betalingen met creditcards en PayPal vooral vanwege online aankopen steeds populairder. In 2015 werd bij 17 miljoen online aankopen een creditcard gebruikt, een stijging met 24% ten opzichte van een jaar eerder. Met PayPal werden 7 miljoen aankopen betaald. Bankbiljetten worden met enige regelmaat vervangen of worden zelfs uit de markt genomen. Nu wordt nog zo’n 1,08 biljoen euro aan contant geld uit de roulatie gehouden wat in huizen of kluizen wordt bewaard zonder dat daar belasting over wordt betaald.
De FIOD en politie zijn dinsdagochtend 11 juli 2021 begonnen met een grote actie tegen witwassen. Er is onder andere een inval gedaan bij The Best Limo waar twee limousines in beslag werden genomen aan de Heuvelstraat in Kaatsheuvel en in Rijen bij A. J. de Beer auto’s. Op het terrein aan de Heuvelstraat zijn al eerder invallen gedaan. In totaal zijn er op negen plaatsen in Brabant invallen. In Kaatsheuvel bij verschillende woningen en bedrijven, in Waalwijk bij een woning, in Rijen bij De Beer, in Almkerk bij een woning en een bedrijfspand en in Aalst in een recreatiewoning. Ook aan de Noorsestraat is een inval gedaan en zijn meerdere auto’s in beslag genomen. In Waalwijk is een woning aan de Villa Gagel doorzocht. Ook in Almkerk en Aalst aan de overzijde van de Maas zijn invallen gedaan. Militairen en speurhonden zoeken naar bewijs zoals financiële transacties en waardevolle spullen. Er zijn twee limousines in beslag genomen. De invallen zijn het resultaat van een onderzoek van de FIOD naar verdachte geldstromen dat al in 2016 werd gestart. Vier verdachten zijn in beeld maar zijn nog niet aangehouden. Op het terrein aan de Heuvelstraat staan twee huizen en verschillende bijgebouwen. Militairen zoeken er naar verborgen ruimtes en ook computerapparatuur wordt in beslag genomen. De bewoner werd niet aangehouden en werkt mee. Er werd voor 250.000 euro aan contant geld dat in een plastic tasje verstopt tussen oude autobanden en motorblokken lag in beslag genomen, evenals 23 auto’s – waaronder de twee limousines met een totale waarde van 180.000 euro, sieraden, vuurwerk, boksbeugels, een knipmes en verdovende middelen. In Waalwijk werden enkele vaten met in totaal ongeveer 650 liter aan chemicaliën voor de productie van drugs aangetroffen. Er werden door digitale experts veel gegevens aangetroffen die als bewijs kunnen dienen voor het witwassen.
Zwitserse banken
De Belastingdienst heeft de Zwitserse bank Julius Baer verzocht om informatie over Nederlandse spaarders. Met Zwitserse banken zijn sinds enige tijd vergaande afspraken gemaakt om de transacties en tegoeden openbaar te krijgen. De fiscus informeert ook naar rekeninghouders bij UBS met tegoeden vanaf 1.500 euro in de periode tussen februari 2013 en december 2014. Nederlanders hadden in 2006 circa 4 miljard euro ondergebracht bij Zwitserse banken. De Zwitserse belastingautoriteit heeft de rekeninghouders bij UBS gevraagd om zich te melden, ook al is de rekening inmiddels al leeggehaald. Een belastingverdrag uit 2000 tussen de twee landen bepaalt echter dat de fiscus specifieke namen moet noemen van de rekeninghouders in kwestie. De rechter gaf een Nederlander gelijk, nadat hij een zaak aanspande om te voorkomen dat de Zwitserse bank UBS zijn bankgegevens bekend maakte, maar verloor in hoger beroep zodat Zwitserland gegevens over Nederlanders die sparen bij de bank UBS, alsnog doorgespeeld worden aan de Belastingdienst. De uitspraak betekent ook dat een groepsverzoek dat is ingediend bij de Zwitserse belastingdienst over spaarders bij de bank Crédit Suisse, verder in behandeling zal worden genomen. Daarnaast biedt het vonnis de mogelijkheid om nieuwe groepsverzoeken in te dienen.
Credit Suisse was de 2e Zwitserse bank die gegevens van zwartspaarders wilde vrijgeven, ondanks dat bezwaarprocedure tegen de gang van zaken bij UBS nog onder de rechter is. De Zwitserse autoriteiten zijn reeds akkoord met de overdracht van de bankgegevens. Klanten hebben twintig dagen de tijd om bezwaar te maken tegen de gegevensuitwisseling met de Nederlandse belastingdienst. Het Zwitserse Openbaar Ministerie werd zeer tegen hun zin niet betrokken bij het in maart gehouden internationale onderzoek naar 55.000 zwartspaarders die geld hebben staan bij de Zwitserse bank Credit Suisse. Er werden, door de FIOD invallen gedaan in Nederland, Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Australië. Justitie kreeg de namen en gegevens in handen van 3800 Nederlanders met vele miljoenen aan vermogen in Zwitserland. De betrokken landen hebben hun onderzoek en de acties van gisteren gecoördineerd via Eurojust (het Europees samenwerkingsverband tegen internationale criminaliteit, red.). De informatie heeft geleid tot invallen in vier plaatsen en twee arrestatie en in beslagnames. Bij de invallen in Den Haag, Hoofddorp, Zwolle en de gemeente Venlo werd beslag gelegd op alles van waarde. Ook is administratie in beslag genomen. De vestigingen van Credit Suisse in Amsterdam, Londen en Parijs werden ook gecontroleerd. Credit Suisse werkt onder dwang mee aan het onderzoek. Australische autoriteiten zijn 340 mensen op het spoor zijn die zouden hebben geholpen bij belastingontduiking via Zwitserland. De bank staat inmiddels op omvallen.
Zwartspaarders hadden eerst nog recht op een inkeer regeling met een beperkte boete van 60 procent van het achterstallige belastingbedrag in plaats van de maximale 300 procent die moet worden betaald wanneer de fiscus de zwartspaarder zelf heeft opgespoord.
Later zullen ook individuele rekeningen en rekeningen bij andere banken in Zwitserland, Luxemburg of Singapore aan de beurt komen. De boete op zwart vermogen in het Buitenland wordt vanaf 1 juli verdubbeld van 60 procent van de ontdoken belasting naar 120 procent. De boete komt nog bovenop de belasting die met terugwerkende kracht over de afgelopen twaalf jaar betaald had moeten worden. Over dat bedrag wordt dan ook nog eens rente berekend. De inkeerregeling voor zwartspaarders wordt per 1 januari 2018 helemaal afgeschaft. Vanaf die datum moeten belastingontduikers de volledige boete betalen als hun verborgen vermogen bekend wordt.
ABN AMRO moest negen betrokken medewerkers van het kantoor in Dubai ontslaan. Het kantoor hielp Indiase klanten met het opzetten van vennootschappen, verzorgde hun administratie en liet ze vermogensrekeningen openen. Van De Nederlandsche Bank kreeg de bank een boete van 625.000 euro en van de Dubai Financial Services Authority kwam een boete van 640.000 dollar. ABN fungeert met minimaal zes dochterbedrijven ook als aandeelhouder van 25 bedrijven op de Britse Maagdeneilanden. Volgens berekeningen van de Europese Commissie lopen de lidstaten jaarlijks 50 tot 70 miljard euro mis aan gemiste belastinginkomsten door het onzichtbaar maken van vermogen door ondernemingen. De Europese Commissie stelt voor om grote ondernemingen die actief zijn in Europa per EU-land te laten aangeven waar de winst gemaakt wordt en waar ze hierover belasting afdragen. Daarnaast moeten de bedrijven in de toekomst openheid geven over hoeveel belasting ze buiten de Europese Unie betalen.
De hoeveelheid cash die in omloop is, is nu twee keer zo hoog als tien jaar geleden. Omdat nu al zo’n 300 miljard euro van het achtergehouden geld bewaard wordt in briefjes van 500 euro en het biljet ook veelvuldig gebruikt wordt binnen het criminele circuit is besloten om dit biljet maar helemaal uit de roulatie te nemen. Het kost de schatkist een half miljard aan kosten om vervangende kleinere coupures te drukken. De Europese Centrale Bank heeft 5 juli ook het nieuwe biljet van 50 euro vervangen en gaat deze 4 april 2017 in omloop brengen. Het briefje van vijftig is al het vierde eurobiljet dat wordt gewijzigd en is het meest voorkomende bankbiljet in de eurozone: in totaal zijn het er acht miljard, 45% van het totaal aantal biljetten. Het nieuwe briefje bevat nieuwe veiligheidskenmerken, waaronder een hologram en een veiligheidsdraad. Na het nieuwe 50 euro biljet volgen nog nieuwe biljetten van 100 en 200 euro. De ECB verwacht in 2024 een definitieve beslissing te nemen over een nieuw ontwerp. Het gebruik van Bitcoin wordt om dezelfde reden nu al met argusogen bekeken. De EU heeft de eerste stappen gezet om ook het bitcoin gebruik te laten registreren.
Vals geld
In Napels, Italië arresteerden de Italiaanse Carabinieri op 14 augustus 2024 een valsemunter en namen bijna 3 miljoen euro aan hoogwaardige valse bankbiljetten in beslag. In nauwe samenwerking met de Franse nationale politie spoorden experts van de respectievelijke anti-valuta-eenheden de crimineel op die vermoedelijk verantwoordelijk is voor de verkoop van miljoenen euro’s aan valse bankbiljetten. Europol ondersteunde dit onderzoek, dat in 2022 begon en sindsdien de inlichtingenbijdragen van ten minste 10 landen heeft gezien die melding maken van inbeslagnames van hetzelfde type vervalste eurobiljetten. In de aanloop naar de actiedag hadden autoriteiten in heel Europa valse bankbiljetten van verschillende coupures (voornamelijk 20, 50 en 100 euro) ter waarde van ongeveer 950.000 euro in beslag genomen voordat ze in omloop kwamen, allemaal te herleiden tot dezelfde producent. Bovendien wordt aangenomen dat de gearresteerde vervalser verantwoordelijk is voor meer dan 27% van alle valse eurobankbiljetten die alleen al in 2023 zijn ontdekt en uit omloop zijn genomen. De totale nominale waarde van deze bankbiljetten wordt geschat op ongeveer 8 miljoen euro. De bunkerachtig druklaboratorium bevond zich in een privéwoning in de stad Napels. Toen agenten de locatie binnenvielen, troffen ze een bijna industriële productielijn aan met 31 digitale drukmachines en grote hoeveelheden grondstoffen die worden gebruikt voor de productie van valse bankbiljetten. De crimineel had zijn werkplaats in zijn eigen huis opgezet en de productiefaciliteit achter zijn garage verborgen. Verborgen achter een kast had de vervalser een beweegbaar wanddeel op rails gebouwd, waardoor hij toegang had tot het drukkerijlab bij het bedienen van een zelfgemaakt elektronisch systeem. Autoriteiten zijn van mening dat de vervalser op verschillende nationale en transnationale distributiekanalen vertrouwde, waarvan de laatste voornamelijk in Frankrijk, om zijn valse bankbiljetten in coupures van 20, 50 en 100 euro te verkopen. Deskundige analyse, waaronder een beoordeling door de Europese Centrale Bank, bevestigde dat de valse veiligheidskenmerken op de bankbiljetten (zoals hologrammen) van hoge kwaliteit waren. Europol faciliteerde de informatie-uitwisseling en financierde en coördineerde verschillende operationele activiteiten. Europol bood ook analytische ondersteuning om de landen te identificeren waar de bankbiljetten werden verspreid. Tijdens de actiedag stuurde Europol een expert naar Italië om technische ondersteuning te bieden en de operationele informatie te controleren met de databases van Europol en de systemen van de Europese Centrale Bank.
In Duitsland is ook in toenemende mate nepgeld in omloop. Bij Duitse betalingstransacties zijn in de eerste helft van dit jaar meer valse bankbiljetten ontdekt dan op enig moment in de laatste zeven jaar, meldt de Duitse centrale bank. De kwaliteit van de vervalsingen blijft laag.
De Italiaanse politie heeft begin mei 2024 voor 48 miljoen euro aan valse bankbiljetten in beslag genomen. Agenten vonden 80.000 grote vellen papier die nog gesneden moesten worden. De valsemunters werden al een tijdje in de gaten gehouden.
Het aantal vervalsingen van lage kwaliteit neemt flink toe in Nederland. Dit zijn vervalsingen die eigenlijk makkelijk te herkennen zijn omdat ze weinig van de echtheidskenmerken, zoals een watermerk en een hologram, hebben.
Op 21 september 2022 ondersteunde Europol de Spaanse Nationale Politie en de Spaanse Regionale Catalaanse Politie bij het ontmantelen van een georganiseerde misdaadgroep die betrokken is bij de productie en distributie van valse eurobankbiljetten. Bij de politie-interventie waren ook de recherchebrigade van de Bank van Spanje, ondersteunende eenheden van de Algemene Raad van de Rechtspraak (Consejo General del Poder Judicial) en agenten van de Anti-Riot Units (Unidades de Intervención Policial) betrokken om de toegang te vergemakkelijken en het gebied te beveiligen. Honderden eenheden werden ook ingezet om valse bankbiljetten op te sporen.
- 9 locatie zoekopdrachten in Alicante, Barcelona, Malaga en Valencia;
- arrestatie van 12 personen;
- ontmanteling van een clandestiene drukkerij;
- inbeslagnames: 4,3 miljoen EUR aan hoogwaardige valse 500-eurobankbiljetten en een grote hoeveelheid apparatuur (meerdere drukpersen, een exposure-unit, een hot stamping-machine, een papierguillotine en grondstoffen).
De vervalsers gebruikten hoogwaardige technologie om valse eurobiljetten te produceren, in wat wordt beschouwd als enkele van de meest geavanceerde vervalsingen die ooit in de EU zijn ontdekt. Het geavanceerde technologische ontwerp en de goede staat van de vervalsingen maken dit de gevaarlijkste vervalsingen die de afgelopen jaren in de EU zijn geproduceerd. Onderzoekers van de onderzoek brigade van de Bank van Spanje identificeerden de hoofdverdachte achter de drukkerij als een persoon die al bekend was bij autoriteiten die in 2009 werden vastgehouden voor soortgelijke criminele activiteiten. Hoewel deze valse biljetten van hogere kwaliteit waren, hadden ze vergelijkbare kenmerken als vervalsingen die in 2009 werden geproduceerd.
In 2021 vond de Spaanse regionale Catalaanse politie een tas met ongeveer 4 miljoen euro aan valse biljetten van 500 euro. Het analysecentrum van de Bank van Spanje bevestigde dat de vervalsingen dezelfde waren als die van de meest recente partij vervalsingen. De onderzoekers schatten dat het criminele netwerk in amper drie maanden tijd meer dan 8 miljoen euro heeft gedrukt in deze clandestiene drukkerij, die in september werd ontmanteld. De leden van het criminele netwerk hadden verschillende functies, van het leveren van grondstoffen, voornamelijk uit China, tot het beheren van de printapparatuur. Het nep geld werd gebruikt voor verschillende criminele activiteiten, waaronder drugshandel.
Europol faciliteerde de informatie-uitwisseling en financierde en coördineerde een aantal operationele activiteiten. Europol verleende ook analytische ondersteuning bij het identificeren van het land waarin de bankbiljetten werden verspreid. Tijdens de actiedag heeft Europol een deskundige naar Spanje gestuurd om technische ondersteuning te bieden en operationele informatie te vergelijken met de databases van Europol en de systemen van de Europese Centrale Bank.
In 2024 op 10 juni in Lecce ontmantelde de Italiaanse Carabinieri samen met Interpol een geavanceerde namaakdrukkerij. De inval, die resulteerde in de inbeslagname van ruim 100.000 euro aan valse bankbiljetten en ruim 10.000 euro aan cryptocurrencies, werd voorafgegaan door de arrestaties van kopers van grote hoeveelheden valse bankbiljetten in Italië en Frankrijk. Onder coördinatie van Europol hebben onderzoekers van wetshandhavingsautoriteiten in Oostenrijk, Frankrijk, Duitsland, Italië, Luxemburg en Spanje sinds februari 2024 de criminele groep, die uit nog twee verdachten bestaat, opgespoord. De vervalsers zijn verantwoordelijk voor het produceren van zeer overtuigende namaakproducten. eurobankbiljetten, die zij te koop aanboden viaTelegram. Tijdens de inval namen agenten de drukkerij in beslag die werd gebruikt om eurobankbiljetten van verschillende coupures (5, 10, 20 en 50) te vervalsen. Het was uitgerust met de gereedschappen en materialen die werden gebruikt om zeer geavanceerde vervalsingen te produceren. Druk- en snijmachines werden in beslag genomen, evenals de grondstoffen voor de bankbiljetten en hun echtheidskenmerken. Analyse door de Europese Centrale Bank bevestigde dat de vervalste echtheidskenmerken op de bankbiljetten, zoals hologrammen, van hoge kwaliteit waren. De Carabinieri namen ook de elektronische apparaten van de verkopers in beslag, evenals hun online kanaal dat werd gebruikt om reclame te maken voor en de valse bankbiljetten te verkopen. Na berichten over valse bankbiljetten van hoge kwaliteit in Oostenrijk, Frankrijk, Duitsland, Italië, Luxemburg en Spanje heeft Europol deze landen ondersteund bij het ontwikkelen van een inlichtingenbeeld. Bij het traceren van meer dan 170 verkoopactiviteiten ontdekten onderzoekers dat kopers valse eurobiljetten van verschillende coupures konden bestellen via een speciaal communicatiekanaal. De producenten accepteerden betalingen in cryptocurrencies en zorgden ervoor dat de valse rekeningen per post werden verzonden. Naast het faciliteren van de informatie-uitwisseling financierde en coördineerde Europol verschillende operationele activiteiten. Europol leverde ook analytische ondersteuning om de landen te identificeren waar de valse munt werd verspreid. Op de actiedag werd in Italië een deskundige van Europol ingezet om technische ondersteuning te bieden en de operationele informatie te vergelijken met de databanken van Europol en de systemen van de Europese Centrale Bank. Aan het onderzoek werkten mee: Oostenrijk: Criminele Inlichtingendienst Oostenrijk (Bundeskriminalamt), Frankrijk: Nationale Politie (Police Nationale – Office central pour la répression du faux-monnayage (OCRFM)), Duitsland: Federale Recherche (Bundeskriminalamt), Italië: Carabinieri (Arma dei Carabinieri – Comando Carabinieri Antifalsificazione Monetaria (CCAFM)), Luxemburg: Groothertogelijke politie (Politie Groothertogelijke), Spanje: Nationale Politie (Policía Nacional)
In totaal zijn er 21 miljard echte eurobiljetten in omloop. De aantallen in beslag genomen biljetten wisselen gedurende het jaar sterk. Een aangenomen vals biljet wordt niet vergoed. In Nederland werden in de eerste helft van 2017 24.500 vervalste eurobiljetten onderschept, ongeveer net zoveel als in de eerste helft van 2016. In de eerste zes maanden van 2018 werden 20.700 valse bankbiljetten uit de roulatie gehaald. Volgens De Nederlandsche Bank (DNB) is dat 8 procent meer dan het voorgaande half jaar. In 2020 werd in totaal 25.500 valse biljetten uit de roulatie gehaald en dat is 34 procent minder dan in 2019.Het populairste eurobiljet onder vervalsers is het briefje van 50 euro. (meer dan drie kwart van de valse biljetten). In 2021 werden er 367.000 valse biljetten in beslag genomen, een kwart minder dan in 2020. In Nederland bleef het aantal wel stabiel. Het aantal valse eurobiljetten neemt al jaren af. Waar er in 2016 nog 684.000 uit de omloop werden gehaald, was dat aantal in 2021 bijna de helft kleiner. Wereldwijd zijn er zo’n 28 miljard echte biljetten in omloop. Ook in Nederland is de hoeveelheid vals geld de afgelopen jaren afgenomen, van 47.200 in 2016 naar 26.100 in 2021. Het aantal uit de circulatie genomen briefjes bleef vergeleken met 2020 nagenoeg stabiel. Het 50 eurobiljet is in Nederland nog steeds het valse biljet dat het meest wordt aangetroffen, maar het aantal is sinds 2015 gestaag gedaald. De laatste twee jaar viel deze daling samen met het afnemend gebruik van contant geld aan de kassa door corona. Het aantal valse biljetten van 20 euro nam iets toe. De ministerraad heeft ingestemd met een wetsvoorstel om contante betalingen vanaf drieduizend euro voor beroeps- of bedrijfsmatige handelaren te verbieden en om gegevensdeling door banken, financiële instellingen en notarissen makkelijker te maken. Ook komt er een wettelijke mogelijkheid voor gezamenlijke transactiemonitoring door banken.
De Belastingdienst heeft met project Montenegro, waarbij een vermoeden van het hebben van een Zwitserse bankrekening genoeg was om mensen te benaderen met kritische vragen, de plank grotendeels misgeslagen. Zo bleek de helft van de 670 ‘verdachten’ slechts contactpersoon te zijn voor iemand anders. De fiscus startte in 2017 het project Montenegro naar aanleiding van gegevens die de Fiod na een tip had opgedoken: er was een lijst van 670 Nederlanders die tussen 2003 en 2009 een Zwitserse bankrekening hadden en/of in 2016 belcontact hadden gehad met een Zwitserse bank. Mogelijke zwartspaarders, dacht de Belastingdienst; hun is per brief om informatie gevraagd en bovendien werd Credit Suisse gesommeerd om met informatie over de brug te komen. De Fiod zelf behandelde twintig zaken; de rest is aan de Belastingdienst overgelaten.
Voor een crimineel witwasnetwerk, waarin tientallen miljoenen euro’s omgingen, heeft de rechtbank gevangenisstraffen tot bijna zeven jaar opgelegd. Een 61-jarige man uit Amsterdam stuurde samen met een nog onbekende medeverdachte de organisatie aan, zes klusjesmannen uit Den Haag en omstreken dienden daarbij als geldkoeriers. Volgens het OM zou op deze manier bijna een half miljard aan drugsgeld zijn weggesluisd.
De politie kwam het netwerk op het spoor na een tip van de FBI, die in samenwerking met de Australische politie zelf cryptotelefoons in omloop hadden gebracht. De verdachten werkten vanuit twee plekken: ‘Kantoor Den Haag’ en ‘Kantoor Amsterdam’. Dat bleken later slechts bijnamen: de vermoedelijke hoofdkantoren bevonden zich in respectievelijk Wateringen en Nieuw-Vennep.
De werknemers van de zogenoemde kantoren waren onder meer glazenwassers, schoorsteenvegers en schilders zonder strafblad. Daardoor zouden ze niet opvallen als ze rondreden met grote geldbedragen. De klusjesmannen kregen goed betaald: volgens het OM kregen de koeriers honderdduizenden euro’s aan commissies.
Bij een doorzoeking van ‘kantoor Den Haag’ vonden agenten verborgen ruimtes, een geldtelmachine en 1,3 miljoen euro. Dat werd in beslaggenomen. Ook werden memo’s van bedragen onderschept die waren klaargemaakt of moesten worden klaargemaakt. Volgens justitie zou er in driekwart jaar zo’n 165 miljoen euro door de geldtelmachine zijn gegaan.
De groep klusjesmannen kreeg van de vermoedelijke aanstuurders opdrachten met ontmoetingslocaties, identificatiecodes en tijdstippen. Aan het einde van de dag brachten ze verslag uit. Daarin kwamen bedragen tevoorschijn van duizenden tot miljoenen euro’s.
Justitie eiste twee maanden geleden tegen de geldkoeriers uit Den Haag, Zoetermeer, Woerden en Mijdrecht celstraffen tussen 72 en 78 maanden, naast boetes tussen de 10.000 en 20.000 euro. De rechtbank zwakt die iets af: één van de Hagenaars en de Delftenaar krijgen 47 maanden cel voor hun rol als koerier. De Zoetermeerder en andere Hagenaar krijgen respectievelijk 41 en 35 maanden cel. Volgens de rechtbank hielden de verdachten zich op ‘grote en professionele schaal’ bezig met ondergronds bankieren. ‘Daarmee voorzagen zij in de behoefte van criminele organisaties om buiten het zicht van de overheid zaken te doen en criminele transacties uit te voeren’, concludeert de rechter, die spreekt over een ernstige ondermijning van de rechtsorde.
Een 51-jarige vrouwelijke verdachte is vrijgesproken van betrokkenheid bij het witwasnetwerk. De zaak tegen hoofdverdachte Thanas B. wordt op een later moment apart behandeld.
Op 4 augustus werd in Pristina, Kosovo*, een 34-jarige medewerker van het Noord-Macedonische ministerie van Binnenlandse Zaken gearresteerd die de afgelopen twee jaar honderdduizenden euromunten heeft vervalst. Zijn arrestatie is het hoogtepunt van maandenlange nauwgezette planning tussen de Kosovaarse en Macedonische autoriteiten, met de steun van Europol en Eurojust. Ook in Noord-Macedonië werden meerdere locaties tegelijk doorzocht, waarbij machines voor de productie van vals geld, duizenden samengestelde munten, ringen en kernblanks in beslag werden genomen. De onderzoeksactiviteiten werden ondersteund door de Kosovo Politie, het Onderzoekscentrum van het Openbaar Ministerie van Skopje en het Ministerie van Binnenlandse Zaken van Noord-Macedonië. De munten die tijdens de doorzoekingen in beslag zijn genomen, worden nader onderzocht. Ze worden vergeleken met andere munten die al uit de circulatie zijn genomen. Zo kan de werkelijke omvang van de productie worden vastgesteld.
Op 2 januari kwam in Belgie een definitief einde aan de fiscale regularisatie. Die deadline veroorzaakte in de laatste maanden van 2023 nog een eindejaar drukte. In totaal werden vorig jaar ruim 1.000 dossiers ingediend, meer dan de 313 in 2022. Vooral door enkele grote dossiers die in december werden ingediend, kwam vorig jaar 894 miljoen euro zwart geld boven water, aanzienlijk meer dan het record van 451 miljoen euro in 2021. Wie nu nog zwart geld wil aangeven is duidelijk te laat, want nieuwe dossiers worden niet meer in behandeling genomen.