Vluchtelingen

Maar ook in Nieuw Weerdinge is de toestand onhoudbaar geworden

Plekken 

COA

Spreidingswet

Instroom

In 2022 vroegen 4200 alleenstaande jongeren asiel aan in Nederland, twee keer zoveel als in 2021. Voor 2023 worden nog eens ongeveer 5000 jongeren verwacht. Vooral voor de jongeren is er een groot tekort aan opvangplekken. In totaal zijn er voor 2023 bijna 4700 extra plekken voor deze jongeren nodig, bijna 1,5 keer zoveel als het aantal plekken dat deze groep nu heeft.  Migranten die niet langer in Nederland mogen verblijven ontlopen hun uitzetting omdat de landen van herkomst niet meewerken aan terugkeer. Het vaakst mislukken uitzettingen naar Afghanistan en Marokko en recentelijk ook naar Italië. Bij twee derde van de afgewezen asielzoekers en personen van wie de verblijfsvergunning is ingetrokken wordt niet gecontroleerd of ze het land hebben verlaten. Tussen 2008 en 2020 werd aan ruim 351.000 personen gevraagd Nederland te verlaten. 116.000 mensen gaven hier aantoonbaar gehoor aan. Bij ongeveer 235.000 personen is niet gecontroleerd of ze het bevel hebben opgevolgd. Nederland mag geen asielzoekers terugsturen naar Italië. De Raad van State oordeelde dat asielzoekers niet mogen worden teruggestuurd omdat er door de opvangproblemen in Italië een reëel risico is dat de asielzoekers daar op straat belanden en dat is in strijd met de mensenrechten. Eerder bepaalde de Raad van State ook al dat een rechter asielzoekers ook niet zomaar mag terugsturen naar Kroatië, Griekenland en Malta. Wanneer een asielaanvraag is gehonoreerd en de vluchteling is ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie heeft deze recht op bijstand, kinderbijslag, zorgtoeslag en huurtoeslag. Amsterdam trekt ruim 23 miljoen euro uit alleen al voor taallessen aan 14.500 ongeletterden. Minister Lilianne Ploumen (Ontwikkelingssamenwerking) geeft hieraan 350 miljoen ontwikkelingsgeld en de Overheid nog eens 150 miljoen maar alleen aan Gemeentes die daadwerkelijk asielzoekers huisvesten. De EU lidstaten krijgen 10.000 euro voor elke vluchteling die ze (vrijwillig) opnemen. Nederland neemt tot en met oktober 2019 1.750 extra asielzoekers op als gevolg van de uitwerking van de in 2015 afgesloten deal met Turkije. De wachttijd voor de asielprocedure is in 2019 opgelopen naar een jaar en vier maanden. Nederland heeft in 2018 n totaal 4795 mensen asiel of een andere beschermde status toegekend. Het ging vooral om vluchtelingen uit Syrië (1620), Ethiopië (535), en Iran (450). Het aantal toekenningen is fors gedaald vergeleken met de 9090 in 2017 en de bijna 22.000 in 2016. Als oplossing voor de vele afwijzingen doen veel vluchtelingen zich voor als homoseksueel of pretenderen ouder te zijn dan ze zijn in de hoop alsnog een beschermde status te krijgen. Het aantal migranten dat illegaal in de Europese Unie verblijft is afgelopen jaar met bijna 60 procent toegenomen. De EU-landen telden in 2022 samen meer dan een miljoen mensen zonder recht om daar te verblijven.

Vluchtelingenwerk

Na een soms maandenlange reis over land en over zee komt een vluchteling aan in Nederland en wordt dan asielzoeker. Een asielzoeker is iemand die Nederland om bescherming vraagt via een asielverzoek. De persoon gaat dan de asielprocedure in. Tijdens de eerste dagen kunnen ze een vrijwilliger van Vluchtelingenerk verwachten.  Zij ondersteunen de asielzoeker tijdens de asielprocedure en helpen met  juridische vragen. Kinderen vluchten soms mee en wonen samen met hun ouders in de opvang. De vrijwilligers zorgen voor kinderactiviteiten en organiseren met hulp van donateurs de kindervakantieweken.

De EU geeft een maand lang 2000 euro aan elke migrant die de Griekse eilanden willen verlaten, om zo de overvolle kampen te verlichten.  De vluchtelingenkampen zijn zwaar overbevolkt met wel 42.000 migranten. Op het eiland Lesbos woonden in kamp Moria 13.000 mensen, terwijl het gebouwd was voor 3000. Er zijn nauwelijks voorzieningen en er is een groot gebrek aan hygiëne. Na diverse Coronabesmettingen werd het kamp destijds met een lockdown geconfronteerd. Er zijn vanaf begin september zo’n 37 coronabesmettingen gemeld. Vanwege de overbevolking en slechte hygiëne in het kamp, werd gevreesd dat dit aantal verder zou oplopen en werd een lockdown afgekondigd tot grote onvrede van de vluchtelingen. Na de lockdown werden er diverse branden gesticht en moest het kamp grotendeels ontruimd worden. Zes verdachten werden aangehouden. Vier dagen na de verwoestende brand konden de eerste 800 mensen alweer terecht in een nieuw door het leger gebouwd tentenkamp met plek voor 5000 mensen. Het was nog niet genoeg voor de ruim 12.000 mensen die op straat in Lesbos leven. Het kamp wordt daarom nog verder uitgebreid.

Het internationale “Marrakesh migratiepact” moest migratie beheersbaar maken en in goede banen leiden. Het 34 pagina’s tellende pact met een lijst van 23 doelen bevat internationale niet-bindende afspraken over het aanpakken van mensen smokkel, het terugdringen van vreemdelingenhaat en de bescherming van vluchtelingen. Het is geen juridisch bindend pact, echter migranten zouden bij de rechter kunnen afdwingen dat ze toegang tot een land krijgen. Nederland wil daarom een bepaling opstellen die de juridische grondslag uitsluit. De VS, Hongarije, Oostenrijk, Israël, Zwitserland, Australië, Polen, Bulgarije, Tsjechië, Estland en Italië wezen het pact af.

Een geschorste medewerker van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) is volgens een verklaring die hij in de rechtbank afgaf door zijn chef onder druk gezet om veertig dossiers te beoordelen die hij al eerder had behandeld en deze te ondertekenen met de naam van zijn chef of een andere bevoegde medewerker om op die wijze de wachtlijsten bij de IND te beperken. Volgens de wet mag één ambtenaar niet twee keer beslissen. Er zijn ook verklaringen van medewerkers dat een besluit met hun naam is ondertekend, maar dat zij dat besluit niet zelf hebben genomen.

Mensensmokkel en terrorisme

De politie heeft in september 2021 na lang schaduwen en afluisteren negen mannen met een Turkse, Marokkaanse en Afghaanse achtergrond aangehouden in Eindhoven wegens het voorbereiden van een terroristisch misdrijf en het willen plegen van een aanslag op politici. De verdachten zouden aanhangers zijn van terreurgroep Islamitische Staat (IS), De verdachten zijn tussen de 18 en 31 jaar een zeker drie van hen rondden een universitaire masteropleiding af. De mannen hadden een garagebox gehuurd die ze dagelijks gebruikten als trainingscentrum. Een van de verdachten zou als adviseur werken bij een it-dienstverlener en als huiswerkbegeleider op een basisschool. Ook was hij tot 2019 de persvoorlichter van een islamitische studentenvereniging.

In een Nijmeegs vluchtelingenkamp zijn leden van Islamitische Staat (IS) aanwezig geweest. Verdeeld over kampen in Nijmegen en Düsseldorf stonden 20 terroristen klaar om op afroep een aanslag te plegen. Een overgelopen jihadist informeerde de Franse politie hierover. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) meldde al in maart dat terroristen de asielprocedure misbruiken om Europa binnen te komen. De BND kreeg een bericht uit Turkije waaruit zou blijken dat er zich inmiddels tussen de 4 en 4.500 mogelijke ISIS strijders in met name Duitsland, Frankrijk, België en Nederland bevinden. Uit een rapport van de Inspectie Veiligheid en Justitie blijkt dat vluchtelingen met vervalste papieren de asielprocedure in Nederland in komen, waardoor IS terroristen zich kunnen voordoen als vluchtelingen. Op het Griekse eiland Lesbos werden acht Pakistanen en drie Grieken gearresteerd vanwege het vervalsen van paspoorten voor vluchtelingen. Bij huiszoeking werden valse paspoorten, stempels, 23 mobieltjes en 1.500 euro aan contant geld gevonden. In Duitsland in een voormalige militaire kazerne in Hövelhof in Noordrijn-Westfalen raakten 5 januari 2017 meer dan 50 mensen gewond bij een brand in een AZC. Dertig van hen moesten naar het ziekenhuis. Eén persoon is zwaargewond en anderen hebben onder meer rookvergiftiging en snijwonden. 24 slachtoffers, onder wie twee brandweermannen, konden ter plaatse worden behandeld. Er woonden 500 vluchtelingen.

Het Europees Multidisciplinair Platform tegen criminele bedreigingen (EMPACT ) pakt de belangrijkste dreigingen aan die uitgaan van de georganiseerde en zware internationale misdaad waarmee de EU wordt geconfronteerd. EMPACT versterkt de inlichtingen-, strategische en operationele samenwerking tussen nationale autoriteiten, EU-instellingen en -organen en internationale partners.
De Sloveense politie heeft in samenwerking met wetshandhavingsinstanties uit Oostenrijk, Kroatië, Hongarije, Italië en Roemenië, gecoördineerd door Europol via deze route 13 mensen gearresteerd die ervan verdacht worden verantwoordelijk te zijn voor de smokkel van minstens 212 migranten.  De migranten betaalden enorme bedragen aan de smokkelaars om de EU clandestien binnen te komen en verder te reizen naar verdere bestemmingen binnen haar grenzen. Tijdens de actiedag vond de politie bij de verdachten uit Slovenië, Servië en Bosnië en Herzegovina opgewaardeerde wapens met duizenden patronen munitie, drugs en contant geld. De mensensmokkelaars maakten reclame voor hun illegale activiteiten op verschillende sociale mediaplatforms om zoveel mogelijk migranten over de grens te smokkelen. Migranten zouden via twee hoofdroutes worden verplaatst: van Kroatië via Slovenië naar Italië, of van Servië via Hongarije naar Oostenrijk. Er werden wapens, munitie), diverse illegale drugs, illegale dopingmiddelen, elektronische apparaten en contant geld in beslag genomen.
Migranten die gebruik maakten van de diensten van criminelen moesten exorbitante prijzen betalen om clandestien de Europese Unie binnen te komen. Voor een illegale reis van Servië naar Oostenrijk zou een betaling van ongeveer 5.000 euro per persoon nodig zijn. De hele reis van het land van herkomst naar de EU zou tussen de 15.000 en 20.000 euro kosten, wat een enorme winst oplevert voor de smokkelaars. In totaal denken onderzoekers dat de criminelen ten minste 100.000 euro hebben verdiend voor de transporten van Servië naar Oostenrijk en in totaal meer dan 3.180.000 euro. De migranten kwamen Hongarije meestal te voet binnen via de Servisch-Hongaarse groene grens met behulp van gidsen. De verdachten pikten hen vervolgens op in voertuigen. Uit onderzoek bleek dat tot 37 mensen mogelijk in hetzelfde voertuig werden vervoerd, waardoor ze werden blootgesteld aan extreme risico’s voor hun gezondheid en leven. De migranten werden vervolgens door heel Hongarije gebracht en dicht bij de Oostenrijkse grens afgezet. Nadat ze te voet de grens met Oostenrijk waren overgestoken, zouden ze zich overgeven aan de politie en asiel aanvragen.

Ziektes

Duizenden migranten dragen resistente TBC met zich mee en vormen een gevaar voor de volksgezondheid. Elk jaar sterven nog steeds 1,8 miljoen mensen aan tuberculose. Extrapulmonale tbc komt ook vaker voor en kan in bijna elk orgaan voorkomen en dus niet alleen in de longen. GGD ’en voeren tuberculose-screening uit bij asielzoekers die binnenkomen in Nederland. Aanvankelijk werden alle asielzoekers gescreend, maar de screening van Syriërs is opgeschort omdat tbc daar niet vaak voor komt. Somaliërs, Eritreeërs en Irakezen worden wel gescreend, omdat zij een groter risico vormen. In het Gelderse Vaassen was open tbc (tuberculose) uitgebroken. Er waren zo’n twintig gevallen in Vaassen en enkele in Apeldoorn en buiten de provincie. Driehonderd huishoudens in Vaassen werden opgeroepen om zich te laten testen. De eerste gevallen werden al in december 2016 geconstateerd. Om verdere uitbreiding van de besmetting tegen te gaan, is op 300 adressen in de wijk Berkenoord-2 een uitnodiging in de bus gedaan om deel te nemen aan een medisch onderzoek. In 2016 werd bij 889 patiënten tuberculose vastgesteld. Dat is 3% meer dan in 2015 toen er 861 patiënten waren en 9% meer dan in 2014 (815). Multiresistente tuberculose (MDR-tbc) werd in 2016 bij 13 patiënten vastgesteld (tien in 2015). De meeste tbc-patiënten komen uit landen als Eritrea, Somalië en Marokko. De multiresistente variant werd in 2014 zes keer vastgesteld en in 2015 tien keer. Er zijn multiresistente tbc (MDR-TB) en superresistente tbc (XDR-TB). DR-TB kan optreden als iemand eerder niet genezen is van gewone tbc, maar het kan ook rechtstreeks worden overgedragen. De behandeling voor DR-TB is extreem zwaar en kan wel 2 jaar duren. Patiënten moeten tot 20 pillen per dag slikken en krijgen de eerste 8 maanden een pijnlijke injectie. De behandeling gaat gepaard met vele, ernstige bijwerkingen. Bovendien moet de patiënt vaak lang, geïsoleerd, worden opgenomen waardoor hij of zij niet kan werken of bij zijn familie kan zijn. De genezingskans is slechts 50%. In opvanglocaties in Weert en in de provincies Groningen en Drenthe werd bij zieke vluchtelingen de MRSA-bacterie geconstateerd. Van 95 onderzochte asielzoekers in Weert bleek 15 procent besmet. GGD Groningen is vanaf 13 mei begonnen met een speciaal team voor vluchtelingen vanuit de jeugdgezondheidszorg. Open tbc werd ook begin februari 2019 geconstateerd bij een student van het ROC van Twente in Hengelo. GGD Twente krijgt jaarlijks te maken met zo’n 25 gevallen van gesloten tbc. Dat wil zeggen dat bij de patiënt wel een bacteriële infectie is vastgesteld en dat hij of zij klachten heeft, maar de ziekte niet kan worden overgedragen. Bij zo’n vier, vijf gevallen is sprake van open tbc. Uit het eerste onderzoek van de GGD bleek dat 44 mensen besmet waren geraakt en zes van hen daadwerkelijk de niet-besmettelijke vorm van tbc hadden.

Migranten brengen behalve tbc ook botulisme, waterpokken, dengue koorts, e-coli bacterie infecties, allerlei virusinfecties, HIV/AIDS, lepra, malaria, de mazelen, de bof, rodehond, cholera, syfilis, tyfus, polio, kinkhoest, het hantavirus, toxoplasmose, recurrente koorts en een scala aan andere besmettelijke aandoeningen mee. Bijna drie kwart van het aantal tbc-patiënten is in het buitenland geboren. Circa 5% van de tbc-patiënten is eerder voor tbc behandeld en 4% heeft tevens een hiv-infectie. In de grote steden is de tuberculose-incidentie hoger en vormen vooral daklozen, (hard)druggebruikers en (illegale) buitenlanders risicogroepen voor tuberculose. De veelvuldigheid van Hepatitis B is de afgelopen drie jaar bijvoorbeeld met 300% toegenomen. Mazelen hadden van 2014 tot 2015 een stijging van 450%. 40% van alle nieuwe HIV/AIDS gevallen betreffen vluchtelingen. In het noordwesten van Syrië zijn in februari 2023 opnieuw  twee mensen overleden aan een cholerabesmetting. In totaal zijn er nu ruim 560 besmettingen in het gebied. Polio (kinderverlamming) tast de grijze stof in het ruggenmerg aan en zorgt voor ernstige verlammingen, vergroeiingen en soms de dood. Islamitische bezwaren tegen vaccinatie in onder andere Syrië zorgen ervoor dat polio daar nog wel voorkomt. Syrische vluchtelingen onder de vijf jaar oud worden geënt tegen polio om te voorkomen dat deze ziekte zich binnen Europa verspreid. Nieuwe vluchtelingen die nog niet geënt zijn vormen met name een risico voor kinderen en zwangere vrouwen. Nederland is desondanks bereid om in plaats van 500 nu 750 vluchtelingen naar Nederland te hervesten. De overheid trekt structureel elk jaar 32 miljoen euro uit voor medische zorg aan onverzekerde illegalen. De aanspraak op vergoeding van zorg is voor asielzoekers vastgelegd in de Regeling Zorg Asielzoekers (RZA). Asielzoekers maken ook aanspraak op een aantal onderdelen uit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Daarnaast is de Jeugdwet gedeeltelijk uitgewerkt in de RZA. Omdat asielzoekers doorgaans nauwelijks financiële middelen hebben, geldt voor hen geen eigen bijdrage of eigen risico. Ruim duizend patiënten  van het Amsterdamse VUmc werden besmet met schurft. Het gaat om patiënten die op dezelfde dag in een poli van het ziekenhuis zijn geweest als een patiënt met een zeer besmettelijke vorm van scabiës. Sindsdien is schurft de nieuwe nationale volksziekte, vooral onder studenten.

Criminaliteit en terrorisme

De politie heeft eind juni 2017 een 38-jarige Syrische asielzoeker aangehouden die wordt verdacht van betrokkenheid bij een terroristisch misdrijf. De Syriër is de derde Limburgse terreurverdachte in korte tijd. Een week eerder arresteerde de politie een 18-jarige vrouw uit Wanssum. Ze was een jaar eerder ook al aangehouden. Vorige week is een man uit Heerlen (28) gearresteerd, ook vanwege een terreuronderzoek. In december werd na een tip van de AIVD een Rotterdammer aangehouden die een Kalasjnikov in huis had, twee volle magazijnen, een IS-vlag, een handleiding voor het maken van vuurwerkbommen en een grote voorraad zwaar illegaal vuurwerk.

Driekwart van de medewerkers in asielzoekerscentra heeft één of meerdere keren te maken gehad met ongewenst gedrag door bewoners. Het gaat vooral om uitschelden, intimidatie en bedreigingen.

In Sneek is 3 november 2023 een asielzoeker in het gezicht gestoken neergestoken in het complex aan de Jancko Douwamastraat. Agenten konden een verdachte medebewoner aanhouden.

In Winterswijk was 5 november 2023 een steekpartij in de Meddosestraat bij het AZC van Winterswijk. Er viel een gewonde en de dader werd aangehouden.

Nadat 18 februari 2023 een 24 jarige Soedanese asielzoeker ‘een zoon van een hoer’ genoemd werd door een medebewoner draaide hij vervolgens helemaal door en stak een 24-jarige Syrische medebewoner van azc Heemserveen met elf messteken dood. Voor het doodsteken hoorde hij geen celstraf, maar een tbs-behandeling met dwang tegen zich eisen. Het moordwapen werd schoongespoeld teruggevonden. De man was geen onbekende voor justitie. Sinds de man uit Soedan vluchtte en naar Nederland kwam werd hij in 2021 veroordeeld voor twee jaar cel voor een steekpartij in een azc in Zeeland. Daarvoor werd hij ook behandeld in de psychiatrische kliniek Veldzicht. Ook wordt hij nu verdacht van een diefstal bij de Action in Hardenberg. Het conflict begon al eerder, stelt de verdachte. “Ik werd al een tijdje uitgescholden door Arabieren. Ook diezelfde dag nog bij een ruzie in de stad. Ze noemden mij ‘zoon van een hoer’ en lachten mij uit. Toen deze Syrische man mij ook zo noemde, kregen we ruzie.” Diezelfde dag ging het ’s avonds helemaal mis. “Ik wilde dreigen met het mes zodat hij zou stoppen en bang zou worden. Maar toen hij mij wilde slaan, doodslaan, stak ik hem met het mes.”
Volgens de officier van justitie is dat een onzinverhaal. “Uit onderzoek van uw telefoon, maar ook gesprekken met getuigen, blijkt dat u helemaal geen ruzie had met het slachtoffer. De Soedanese verdachte is vanwege de eerdere veroordeling uitgebreid onderzocht. Uit dat onderzoek blijkt dat de verdachte psychotisch en erg agressief kan zijn. Volgens een psycholoog is de man een ‘ernstig psychiatrisch zieke man’. Daarnaast is hij minder intelligent dan een gemiddeld persoon en is schizofrenie vastgesteld. Deskundigen adviseren dan ook bij een straf een tbs-behandeling met dwang voor de verdachte. Naast het doodsteken van een medebewoner moest de verdachte zich ook verantwoorden voor winkeldiefstal bij de Action. Samen met anderen stal hij daar meerdere spullen. Ook stonden er nog voorwaardelijke gevangenisstraffen van zes maanden en één week open voor de verdachte vanwege eerdere veroordelingen. Daarvan wil de officier van justitie dat die straffen niet uitgevoerd worden, omdat daarmee de start van de tbs-behandeling uitgesteld zou worden.

In Duitsland waren er half september 2023 bij een evenement in Stuttgart rellen tussen 200 Eritreeërs. De vluchtelingen vochten met  stenen, flessen en stukken hout tegen elkaar en tegen de politie. 24 agenten raakten gewond. Begin september braken in Stockholm om vergelijkbare redenen ook rellen uit. En in mei waren er ook in Rijswijk rellen bij een Eritrees feest. In juli raakten 26 politieagenten gewond bij een Eritrea-festival in Giessen, in de deelstaat Hessen.

Tussen de migranten zit een aanzienlijk deel gelukszoekers vooral uit Mongolië, Marokko en Kosovo. Europol meldde een ongekende criminele activiteit in verband met migratie. Mensensmokkel blijkt een uitgelezen mogelijkheid voor criminele organisaties om hun werkzaamheden uit te breiden, een derde van deze organisaties is ook betrokken bij andere criminele activiteiten. Duitsland en Nederland hebben om die reden de de terugkeervergoeding voor deze groep afgeschaft.

Er wonen in 2022 in Nederland ongeveer 420.000 Marokkanen, waarvan ongeveer 60% in Nederland geboren is. Binnen de vier ‘klassieke’ migrantengroeperingen (Surinamers, Turken, Marokkanen, Antillianen) zijn met name personen met een Marokkaanse en Antilliaanse migratie-achtergrond oververtegenwoordigd. Marokkaanse jongemannen zijn vaker verdachte dan (autochtone en) Turkse jongemannen, terwijl Turkse jongeman een vergelijkbare achtergrond hebben (hun ouders zijn met een vergelijkbare, relatief slechte sociaaleconomische positie, en met een grote afstand tot de Nederlandse samenleving, als gastarbeider naar Nederland gekomen). Oververtegenwoordiging van Marokkanen in de criminaliteitsstatistiek doet zich vooral voor bij jonge mannen. De criminaliteit onder mannelijke Marokkaanse tieners en begintwintigers is namelijk, zowel als deze wordt afgezet tegen de criminaliteit onder leeftijdsgenoten van andere herkomstgroepen als tegen die onder de overige Marokkanen, zeer hoog. Vooral bij straatroof is oververtegenwoordiging zeer groot, veel groter ook dan bij andere vermogensmisdrijven en bij geweldsmisdrijven en bij delicten op het terrein van vandalisme/openbare orde.

Op en rond het AZC in het Brabantse Budel moest op 27 januari 2022 zelfs de ingestelde noodverordening met een maand verlengd worden tot half maart. Burgemeester Roland van Kessel van de gemeente Cranendonck stelde de noodverordening in na een reeks steekincidenten. Binnen de poorten van het centrum waren in drie maanden tijd zeven gevallen van geweld gemeld waarbij steekwapens zijn gebruikt. Om preventief fouilleren mogelijk te maken, wil de burgemeester ook het AZC en omgeving tot veiligheidsrisicogebied te maken om zo preventief fouilleren mogelijk te maken. Een aantal weken daarvoor raakten twee bewoners van het azc gewond bij een vechtpartij met drie tienerbroers die in het centrum verbleven.  14 februari 2022 werd een zevende persoon, een 24-jarige man in het AZC in zijn been gestoken bij een vechtpartij met meerdere bewoners.  Eind januari werden er bij een controle een zakmes, een tas die geprepareerd is om winkeldiefstallen mee te plegen en gestolen goederen gevonden. Drie mensen werden gearresteerd. Het gaat vooral om Marokkanen, Algerijnen en Tunesiërs. In het AZC in Budel wonen 1500 mensen, van wie 200 veiligelanders. In Ter Apel en Budel klagen omwonenden al jaren over veel overlast. De gemeenteraad van Cranendonck wil daarom dat het azc wordt opgeheven of verkleind, maar het contract voor opvang loopt nog tot juli 2024. Vier toezichthouders moeten de extreme overlast in Budel tegen gaan. Staatssecretaris Eric van den Burg heeft een speciaal team voor 10 maanden op proef ingezet. De problemen doen zich al een aantal jaar voor in het openbaar vervoer bij het asielzoekerscentrum. Vaak gaat het om reizigers die weigeren te betalen bij het binnengaan van de bus. Chauffeurs en overige ov-medewerkers komen daardoor geregeld in onveilige situaties terecht. Bij het AZC stopt ook al enige tijd geen bus meer nadat buschauffeurs van Hermes constant werden belaagd. Er werden nieuwe veiligheidsmaatregelen aangekondigd in het veiligheidsconvenant, zoals verscherpt cameratoezicht op de buslijnen tussen Emmen en Ter Apel en meer beveiligers voor het station in Emmen. Zogenoemde ‘veiligelanders’ die toch overlast blijven geven, worden overgeplaatst naar de “strengere” azc’s in Hoogeveen en Budel. Vanwege gezondheidsredenen is Van der Burg vanaf 26 oktober 2023 tijdelijk niet in staat om taken als staatssecretaris van Justitie en Veiligheid uit te oefenen. ,,Zijn werkzaamheden zullen gedurende zijn herstel door mr. drs. C.A. van der Maat worden overgenomen.

Overlast gevende asielzoekers komen voornamelijk uit Marokko, Algerije en Tunesië. Zij kennen elkaar vaak, een deel van hen is minderjarig. Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft ernstige misdrijven die zijn gepleegd door asielzoekers zoals zedenzaken, mishandelingen en (pogingen) van moord en doodslag verzwegen in een brief aan de Tweede Kamer. Staatssecretaris Mark Harbers (Asiel, VVD) heeft zeer ernstige misdrijven samengevat onder het kopje ‘overige’. Zo bleef onduidelijk dat asielzoekers naast kleinere criminaliteit ook verdacht zijn of waren van in ieder geval 79 zedenmisdrijven, 51 zware mishandelingen en 31 verdenkingen van (poging) moord en doodslag. In 2018 registreerde het OM 3702 strafbare feiten, waar 1813 asielzoekers van werden verdacht. Dat zijn er 1092 meer dan in de rapportage over asieldelicten werden gemeld. In 2019 werden ruim duizend meer verdenkingen van misdrijven onder vluchtelingen geregistreerd, een toename van 27 procent. In de meeste gevallen ging het om winkeldiefstal, maar ook zware delicten zoals poging tot moord en verkrachting kwamen vaker voor. Zestig procent betrof vluchtelingen uit Algerije en Marokko.

Een Nigeriaanse AZC bewoner van Schalkhaar kreeg half oktober 2023 3 jaar cel voor de verkrachting van een inwoonster van een psychiatrische instelling.

De 24-jarige bewoner van het AZC in Echt die 21 april 2021 werd gearresteerd voor een steekpartij, was een week eerder ook betrokken bij een geweldsincident tegen zijn vrouw. Zeven mensen raakten gewond, van wie twee ernstig. Onder de gewonden zijn mannen en vrouwen.

De politie heeft begin maart 2023 drie mannen aangehouden in verband met het steken en slaan van een 35 jarige bewoner van een asielzoekerscentrum in Den Helder.  Het slachtoffer lag in zijn kamer te slapen toen de drie mannen binnenkwamen, waarvan er een direct begon met steken. De anderen sloegen de man in elkaar.

In een asielzoekerscentrum in de Overijsselse gemeente Hardenberg is 18 februari 2023 een 24-jarige man om het leven gekomen bij een steekincident. De politie heeft een 23-jarige verdachte aangehouden. Zowel de verdachte als het slachtoffer waren asielzoekers uit het AZC.

In november 2022 werd in het Centrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht (CTP Veldzicht) in Balkbrug  een medewerkster doodgestoken door een asielzoeker, die tijdens zijn verblijf in Nederland negentien keer was overgeplaatst in drie jaar tijd. De man verwondde ook twee sociotherapeuten voordat hij zichzelf om het leven bracht. De man had ernstige psychiatrische problemen en vertoonde verward en overlast gevend gedrag. Hij werd meerdere keren overgeplaatst tussen asielzoekerscentra en als gevolg van diverse incidenten meerdere malen overgeplaatst naar ggz-instellingen. Het leidde er volgens de Inspectie toe dat hij “op verschillende momenten tussen wal en schip raakte”. Op de locaties van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zijn geen passende opvangmogelijkheden voor vreemdelingen met psychiatrische problematiek, aldus de Inspectie. Toch keerde de man steeds terug naar de reguliere asielzoekersopvang, omdat de verplichte ggz-opname niet werd ingezet. 

In Nederland zijn ruim tienduizend statushouders betrokken of verdacht geweest van een strafbaar feit, waarvan er meer dan honderd verdacht waren van delicten waarop een straf staat van zes jaar cel of meer, zoals gewapende overvallen of zedenmisdrijven. Circa 200 zijn veelplegers, veelal Marokkaans en ruim 9.300 worden er verdacht van een enkel delict. Bij Eritrese vluchtelingen wordt een op de acht als verdachte aangemerkt, voor Syriërs ligt dit percentage op 2,6 procent. Om het aantal incidenten in het asielzoekerscentrum (azc) in Rotterdam terug te dringen, kwam er een stop op de nieuwe instroom van mensen uit Marokko, Algerije en Tunesië. Ook de beveiliging van het azc Beverwaard werd. Asielzoekers uit deze landen gebruiken asielzoekerscentra als een uitvalsbasis voor strooptochten. Vooral vanuit de centra in Noord Nederland stelen groepen migranten uit Oost-Europa op bestelling. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft te maken maken duizenden incidenten binnen AZC’s. In 2023 waren dat er medio maart al 2.400. Er waren dit jaar al 154 incidenten met zelfdestructieve acties zoals hongerstakingen of zelfverminking. Ook waren er duizenden meldingen, variërend van mensensmokkel tot verloren ID-papieren, zedenzaken zoals verkrachting, winkeldiefstallen. Aangiftes voor winkeldiefstallen door asielzoekers worden voorkomen doordat het COA de winkeliers financieel compenseert. Naar aanleiding van de vele ongeregeldheden in onder andere Weert heeft de burgemeester een noodbevel uitgevaardigd omdat asielzoekers zich schuldig maakten aan diefstal, geweld en het organiseren van prostitutie in de opvang locatie. Ook zouden enkele asielzoekers onder de aanranders in Keulen zijn geweest. Justitie is niet van plan om zes van deze criminele asielzoekers te vervolgen, ook niet nadat burgemeester Jos Heijmans van Weert had aangekondigd dan maar zelf naar de rechter te stappen. De afgelopen jaren zijn al duizenden veroordeelde migranten uitgezet. Algerijnen zijn oververtegenwoordigd bij geweld. Ondanks de maatregelen neemt het aantal winkeldiefstallen in Ter Apel door asielzoekers toe. In 2023 zijn er al 96 aanhoudingen geweest, 40 pogingen en 21 diestallen zonder aanhoudingen.

9 procent van de COA medewerkers zit door de vele ongeregeldheden ziek thuis. Er zijn veel messen, bijlen en drugs in de woningen van asielzoekers en in bijvoorbeeld Ter |Apel is  het aantal incidenten toegenomen nadat de overloop locatie in Zoutkamp dicht ging. Begin maart 2023 waren er in Ter Apel meerdere bloedige steekpartijen.  Bij het AZC Budel/Cranendonck, waren in dezelfde week drie incidenten, waaronder een steekpartij en iemand die met een overdosis cocaïne en xtc naar het ziekenhuis moest. Het aantal opvanglocaties en bewoners is het laatste jaar verdubbeld en de overlast is toegenomen, In augustus 2022 heeft het kabinet nog extra geld ter beschikking gesteld voor de bestrijding van overlast.

Een achtjarig jongetje werd eind juli 2019 samen met zijn moeder door een 40 jarige Eritreeër op het centraal station van Frankfurt voor de trein geduwd. Het jongetje werd overreden en overleed ter plekke. De veertigjarige moeder wist zichzelf ternauwernood in veiligheid te brengen, maar had geen tijd om haar kind te redden. Veel kinderen, diverse passanten en de machinist moesten medisch begeleid worden. De dader woont al minimaal vijf jaar in Zurich Zwitserland en heeft een verblijfsvergunning, is getrouwd en is zelf vader van drie kinderen. De man heeft ook nog geprobeerd om een 78-jarige vrouw op het spoor te duwen. Uit een bloedtest is niet gebleken dat de dader onder invloed van alcohol of drugs was.

Ook in Duitsland worden veel asielzoekers verdacht van het plegen van strafbare feiten zoals verkrachtingen, zwartrijden en het vervaardigen van vervalste documenten. In de Zuid-Duitse stad Freiburg volgde de ene geweldsdaad de andere op. Een 13-jarig meisje werd misbruikt door drie jongens, van wie er twee een migrantenachtergrond hebben. In oktober 2016 wordt een dakloze doodgeslagen door migranten en ook vind de politie het lichaam van Maria Ladenburg uit de rivier de Dreisam. Ze is verkracht en daarna vermoord. De verdachten komen uit Gambia. In november steekt een Afghaan iemand met een mes en Georgiër steekt zijn neef dood. In dezelfde periode werd het lichaam gevonden van de 27-jarige Carolin G., die niet terugkwam van een rondje joggen. Een 17-jarige asielzoeker uit Afghanistan die sinds vorig jaar in Duitsland woont bij een gastgezin bleek de dader. In de nacht van 27 juni 2017 werd in het Belgische Oostende een meisje van 18 door drie buitenlanders verkracht op het strand terwijl een derde een vriend van het meisje op afstand hield. Hij moest gedwongen toekijken. Half augustus 2018 lokte een 30-jarigeimmigrantbij het Centraal Station in Hamburg een 14-jarig meisje mee naar een portiek en verkrachtte haar daar. De dader kwam zeven jaar geleden in de Bondsrepubliek aan en pleegde daarna een lange reeks misdrijven. Binnen een jaar werd hij voor het eerst veroordeeld, vanwege mishandeling. Al in 2013 moest de man het land verlaten, maar hij ging niet, net zoals een half miljoen andere uitgeprocedeerde asielzoekers die nog steeds in Duitsland verblijven. De openbare aanklager wilde S. laten blijven, omdat er nog een hoger beroep loopt. Een tijd daarvoor werd een 20-jarige asielzoeker uit Iraaks Koerdistan terug naar Duitsland gevlogen om voor de rechter te verschijnen vanwege de moord op het joodse meisje Susanna (14). En de na jarenlang getouwtrek uitgezette lijfwacht van topterrorist Osama Bin Laden moet van Tunesië terug naar Duitsland, vindt de rechtbank. Intussen vinden er in Oost-Duitse steden als Dresden en Cottbus regelmatig demonstraties plaats van boze burgers die zich tegen migratie en vluchtelingen uitspreken.

In de AZC’s is steeds vaker onrust en breken er massale vechtpartijen uit. Het gaat dan meestal om religieuze spanningen, het toe-eigenen van voedsel of spullen of gewoon uit verveling. Vooral in landelijke gebieden is het tekort aan politie daarbij een probleem. De politie moet per dag vijf tot tien keer uitrukken voor incidenten in of bij asielzoekerscentra, meestal vanwege vechtpartijen tussen jonge bewoners. In Zweden stak een jonge asielzoeker op 25 januari een AZC medewerkster van 22 jaar oud dood. Een 12-jarig meisje werd aangerand in een zwembad in Steenwijk. Tijdens een groot straatfeest in het Pinksterweekeinde in de Berlijnse wijk Kreuzberg werden opnieuw een aantal vrouwen ingesloten en seksueel lastiggevallen.

Door geweldsincidenten onder arbeidsmigranten in 2022 zijn zeker vijf dodelijke slachtoffers gevallen. In 2023 staat de teller in oktober op tenminste twee doden. De vijf incidenten met dodelijke afloop lieten zien dat daders vaak onder invloed zijn van drank of drugs en dat psychische problemen een rol spelen.

In het Asielzoekerscentrum van Alphen aan den Rijn waar 1.140 vluchtelingen werden gehuisvest, waren in korte tijd veel incidenten, waarbij de politie 51 keer in actie moest komen. Er waren vechtpartijen, aanrandingen, drugshandel en vermoedens van ronselpraktijken. Een van de bewoonsters moest zelfs na bedreiging naar een blijf-van-mijn-lijfhuis. Uit het AZC zelf bleken na vertrek 16 televisies verdwenen. Nadat de verduistering werd ontkent moest staatssecretaris Dijkhoff, nadat bewijslast naar boven kwam, toegeven dat het eerder ontkennen een “misverstand” was. Overlast veroorzakende asielzoekers die niet kunnen worden uitgezet krijgen voortaan een eigen AZC. Het COA onderzoekt waar deze Asoos centra kunnen komen. De overlastgevers moesten verplicht meedoen aan lessen voor gedragsverandering en ontvingen als straf geen “zakgeld” maar alleen maaltijden. Op 4 november 2020 heeft de politie tijdens een dreigende situatie in het asielzoekerscentrum (azc) in Ter Apel een man in zijn voet moeten schieten. Vier asielzoekers werden aangehouden. Winkeldiefstal door asielzoekers in Ter Apel was aan de orde van de dag en wordt normaal gesproken beboet met 181 euro. Dat geld wordt geïnd via een speciaal bedrijf, Soda, en komt uiteindelijk bij de bestolen winkelier terecht. Maar omdat asielzoekers lastiger te traceren zijn en vaak het geld niet betalen kost dit de lokale ondernemers jaarlijks 65.000 euro. Zo’n 100 van de 1700 asielzoekers in Ter Apel geven extreme overlast in de vorm van diefstallen, insluipingen vernielingen en plassen en poepen in tuinen.

Vrijwilligers en betrokkenen van stichtingen Secret Garden uit Amsterdam en LGBT Asylum Support uit Groningen worden ervan verdacht asielzoekers seksueel hebben geïntimideerd en misbruikt. Er kwamen meerdere signalen binnen van LHBT (lesbisch, homo, biseksueel en transgenders) asielzoekers die bij georganiseerde feesten werden voorgesteld aan andere bezoekers bij wie ze konden blijven logeren voor seks.

Een 26-jarige man en een 21-jarige vrouw uit Nigeria zijn begin augustus 2020 aangehouden in asielzoekerscentrum Prinsenbosch in Gilze omdat zij een lesbische vrouw met kokend water hadden overgoten. Het slachtoffer liep meerdere tweedegraads brandwonden op en moest behandeld worden in een ziekenhuis in Tilburg. Een Nigeriaanse bewoonster van het azc in Gilze had haar vriendin op bezoek, een bewoonster van een azc in Friesland. Er ontstond ruzie met een Nigeriaans stel, dat de twee uitschold voor “stomme lesbiennes”. De leiding werd erbij geroepen, maar die kon niet voorkomen dat de bezoekende vrouw werd overgoten met kokend water door de vrouw van het (hetero-)stel. Ook de vriendin van het slachtoffer raakte gewond. Zij werd geslagen.

Het afgelopen jaar zijn in totaal bijna duizend Nigeriaanse asielzoekers uit de opvang verdwenen. Een groot deel van hen zou terecht zijn gekomen in de mensenhandel, en de baby’s van zwangere vrouwen zouden mogelijk zijn verhandeld.
Afrika

Honderdduizenden vluchtelingen komen vanuit Afrika. Ethiopië krijgt vergeefs geld om de vluchtelingen daar te houden, want er komen alleen maar meer migranten uit de vijf partnerlanden vanuit Libië naar Italië. De EU zag zich genoodzaakt om ook een vluchtelingen-deal sluiten met de Afrikaanse landen Tunesië en Egypte. Na Oeganda heeft Ethiopië de op één na grootste vluchtelingengemeenschap in Afrika. Bijna 800.000 vluchtelingen uit de buurlanden Somalië, Soedan en Eritrea komen daar samen. Ethiopië is één van de grootste begunstigden uit het EU Emergency Trustfund for Africa (EU-Afrikafonds). Dit fonds, opgericht in 2015, heeft 2,5 miljard euro beschikbaar van de EU, aangevuld met 80 miljoen van de lidstaten. 23 Afrikaanse landen kunnen aanspraak maken op steun uit dit potje. Nederland maakt 6 miljoen euro extra vrij voor extra noodhulp aan Somalië en Zuid-Sudan. Tunesië heeft de 60 miljoen euro die het van de Europese Unie kreeg weer teruggestort. Het Noord-Afrikaanse land is ontevreden over de afspraken met de EU over onder meer het remmen van illegale migratie naar Europa. Van die afspraken verwachtte de unie juist veel.

Turkije

Vanaf oktober 2017 krijgen vluchtelingen in Turkije maandelijks geld op een betaalpas van de EU waarmee ze zelf mogen beslissen of ze het geld aan voedsel, onderdak of onderwijs willen uitgeven. Voor het project is 348 miljoen euro vrijgemaakt. 18 maart 2016 sloot de EU een akkoord met de toenmalige Turkse premier Ahmet Davutoglu. Turkije krijgt geld en in de toekomst visumvrij reizen in ruil voor het terugnemen van vluchtelingen. Ook wordt de toetreding van Turkije tot de EU weer onderwerp van gesprek en Turkije krijgt bij slagen in totaal 6 miljard euro. Drie miljard is al uitbetaald en Turkije wacht nog op de andere helft. Nederland betaalde hiervan 93,9 miljoen euro. Voor elke migrant die Turkije terugneemt uit Griekenland, mag Turkije een erkende Syrische vluchteling naar Europa sturen. Tot nog toe werden er volgens gegevens van de Europese Commissie tot en met 25 januari 2017 zo’n 851 migranten vanuit Griekenland teruggenomen door Turkije. In ruil voor de Turkse medewerking zouden de Europese landen voor elke heropname een andere Syriër uit Turkije hervesten. Echter er zijn tot noch toe nog maar weinig mensen teruggestuurd naar Turkije en er komen op de inmiddels overbevolkte Griekse eilanden nog steeds vluchtelingen bij.

Op het eiland Chios waren in november diverse gewelddadige rellen door immigranten, die nadat ze het overbevolkte vluchtelingenkamp in brand staken, een vuurwerkwinkel leeg roofden en met het buitmaakte vuurwerk omliggende huizen en bewoners belaagden. Tegelijkertijd ging een andere groep migranten de lokale bevolking met stenen en tasers te lijf. Er werd veel schade aan huizen en auto’s aangericht en het vluchtelingenkamp brandde grotendeels uit. Een speciale eenheid van de oproerpolitie was nodig om de rellen te stoppen. In de detentiecentra op de Egeïsche eilanden zijn meer dan 14.700 immigranten terwijl er officieel plaats is voor slechts de helft. Deze centra worden gebruikt om asielaanvragen te verwerken, om vervolgens de migranten door of terug te sturen. Ook op het Griekse eiland Lesbos in het Moria-kamp zitten migranten die eigenlijk terug moeten naar Turkije en die wachten op hun uitzetting. De vicepremier van Turkije Numan Kurtulmus stelt dat Europa zich niet gehouden heeft aan de vluchtelingendeal en dat die opnieuw moet worden geëvalueerd en valt herhaaldelijk fel uit tegen Duitsland en Nederland. Turkije heeft al meerdere malen gedreigd om de vluchtelingen weer gewoon door te laten en heeft ruzie met de Nederlandse regering over het afgelasten van optredens van Turkse ministers die in Nederland wilden pleiten voor het Turkse referendum in april over de invoering van een nieuw presidentieel stelsel. Ook werden twee diplomaten onrechtmatig meegenomen naar het politiebureau. De Turkse minister van Binnenlandse Zaken Süleyman Soylu heeft gedreigd maandelijks 15.000 vluchtelingen richting Europa te sturen. De Turkse krant Günes plaatste Angela Merkel op de cover van het blad in SS-uniform, getooid met een Hitler-snor en omringd met hakenkruizen. De ruzie dreigt met de dag te escaleren. De Duitse steden Bonn, Düsseldorf en Keulen willen meer vluchtelingen opvangen, om de huidige problemen op de Middellandse Zee op te lossen. Duitsland heeft een akkoord gesloten met Italië over het terugnemen van migranten. Hierdoor kan Duitsland voortaan migranten terugsturen die al in Italië zijn geregistreerd. Duitsland maakte eerder al dergelijke afspraken met Spanje en Griekenland.

Ook Afghanistan neemt uitgeprocedeerde asielzoekers en economische migranten terug voor een jaarlijkse vergoeding van 1,3 miljard euro. Ruim 10 procent van de uitgeprocedeerde asielzoekers blijft langer dan een jaar in de Vrijheidsbeperkende Locatie (VBL). Europa belooft ook opvangfaciliteiten.

Staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Vreemdelingenzaken) gaf Albanezen die ten onrechte een beroep deden op asiel niet langer de standaard 200 euro per volwassene en 40 euro per kind meer mee bij vertrek omdat hij er van uit ging dat Albanië een veilig land is. Het kabinet maakte 539 miljoen euro extra vrij voor asielopvang in Nederland. Om vluchtelingen bescherming te bieden in het eerste veilige land dat ze tegenkomen op hun vlucht is door het kabinet tevens 110 miljoen euro beschikbaar gesteld voor opvang in de regio.

Op dit moment zijn er 21,3 miljoen vluchtelingen, van wie de helft jonger dan 18 jaar is. Volgens de International Organisation for Migration, kwamen vorig jaar al ruim 263.000 mensen Europa binnen via de Middellandse Zee. Door de instabiliteit in Libië is Italië een belangrijk vertrekpunt voor vluchtelingenbootjes geworden. Frontex (European Border and Coast Guard Agency) die de grenzen moet bewaken en reddingsacties moet coördineren, de Easo (Europese politieke agentschap over asiel) en Europol hebben een budget van circa 750 miljoen euro waarvan een deel wordt besteed aan reddingsoperaties met extra schepen en vliegtuigen. In 2016 vielen tot nu 4.715 doden tegen 3.771 in heel 2015. Er kwamen meer mensen vanuit Libië aan in Egypte. Hongarije en Servië plaatsten hekken aan de grens om de migranten tegen te houden.

De politie in Italië arresteerde 68 verdachten van misbruik van staatsfondsen voor migrantenopvang. Onder de arrestanten zitten een priester en het hoofd van een rooms-katholieke organisatie die het grootste migrantenopvangcentrum van het land in handen heeft. De gearresteerde Italianen worden verdacht van verduistering, fraude en afpersing, en lidmaatschap van de ’Ndrangheta.

Nederland

In Nederland hebben vluchtelingen met een verblijfsvergunning, ook wel statushouders genoemd, nog steeds grote moeite om betaald werk te vinden. Cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) wijzen uit dat 2,5 jaar na hun komst niet meer dan 11 procent betaald werk heeft gevonden. Vanaf augustus 2023 kunnen middelbare scholen in Nederland € 10.000 subsidie krijgen voor het opleiden en begeleiden van een statushouder die als docent aan de slag gaat. Doel van deze regeling is het verkleinen van de stap naar het onderwijs voor statushouders die potentie hebben om in Nederland voor de klas te staan.

Het totaalbedrag voor noodhulp vanuit Nederland komt nu op 160 miljoen euro. Het budget voor opvang in de regio was in 2017 nog 80 miljoen euro Door de voorjaarsnota wordt dit budget nu 110 miljoen euro. Ook is er 10 miljoen extra voor migratiebeleid, waaronder terugkeer.

Ondanks de kostbare deal met Turkije komen er toch nog duizenden asielzoekers Nederland binnen. Syrische asielzoekers slagen er vaker in om familieleden te laten overkomen via gezinshereniging dan asielzoekers van andere nationaliteiten. Asielzoekers krijgen enkele dagen na hun inschrijving een zorgpas toegestuurd, met een COA zorgnummer. Hiermee kan de asielzoeker aantonen dat de zorg volgens de RZA wordt vergoed.

Subsidies

Er is ruim 87,5 miljoen euro extra subsidie beschikbaar voor de huisvesting van 14.000 van hen. In de eerste drie maanden sinds de inwerkingtreding van de subsidieregeling is aan 326 subsidieaanvragen ruim 10 miljoen euro reeds aan budgetreservering toegekend. Met de nieuwe ‘subsidieregeling huisvesting vergunninghouders’ worden maximaal 6.250 vluchtelingen aan een woning geholpen. De subsidie wordt verstrekt om lege kantoorruimtes en gevangenissen om te bouwen tot woningen. Staatssecretaris Harbers (Asiel) ondertekende donderdagochtend een akkoord met vijf gemeenten waar deze mensen toch weer een kans krijgen om een verblijfsvergunning aan te vragen. De Nederlandse Staat moet dit jaar opnieuw rekening houden met minimaal 1 miljard euro aan kosten voor de opvang en plaatsing van asielzoekers. Vluchtelingen met een status ontvangen 2 tot 10 duizend euro voor de inrichting van de woning. Bij sommige gemeenten is het bedrag een gift en in andere gemeenten moet het bedrag terugbetaald worden. Ook de tandarts wordt vergoed. In het Bestuursakkoord en Uitwerkingsakkoord Verhoogde Asielinstroom is afgesproken dat het Rijk in 2016 en 2017 de kosten voor bijstand vanwege de verhoogde asielinstroom aan gemeenten voorfinanciert. Gemeenten konden voor 2016 een voorschot op het bijstandsbudget (de gebundelde uitkering) aanvragen.

Volgens het NIBUD moet er voor een gezin met twee kinderen onder andere rekening gehouden worden met 2.567 euro voor meubilair in de woonkamer, 2.209 euro voor de slaapkamers, 136 euro voor bestek, 219 euro voor servies en glaswerk en 2385 euro voor huishoudelijk apparatuur inclusief computer, printer en mobiele telefoon. Het Brabantse Oisterwijk geeft daarom vluchtelingengezinnen 10.620 euro cadeau. De gemeenten kregen in 2015 hiervoor zo’n 400 miljoen euro extra van het Rijk, maar gaven 910 miljoen euro hieraan uit. De keuze van Oisterwijk is terug te voeren op het ruimhartige minimabeleid en bevordering van participatie van vergunninghouders.

Er werd 500 miljoen euro extra beschikbaar voor gemeenten die vluchtelingen met een verblijfsvergunning huisvesten. 16 miljoen is geoormerkt voor de inrichting van (tijdelijke) onderwijshuisvesting in het voortgezet onderwijs. Voor het geld moeten vluchtelingen zo snel mogelijk aan het werk, naar school, of geholpen worden om een bijdrage te kunnen leveren aan de Nederlandse samenleving. Daarom wordt vooral ingezet op taal, inburgering en werk. Eerder werd al 135 miljoen euro beschikbaar gesteld voor taal- en schakelklassen.

Alleenstaande asielzoekers moeten een bijdrage aan hun opvang leveren als ze een eigen vermogen hebben van meer dan 5.895 euro. Voor gezinnen ligt de grens op 11.790 euro. Een asielzoeker mag na 6 maanden in Nederland 24 weken per jaar werken. Deze beperking van 24 weken werd ingevoerd om te voorkomen dat mensen die een afwijzende beschikking van de IND hebben gekregen nog wel recht op een uitkering hebben. Er is in juni 2023 een initiatiefvoorstel door de Kamer ingediend om dit te versoepelen. Er moet aan vrij veel voorwaarden worden voldaan. zo mogen ze pas na 6 maanden werken en ze hebben een tewerkstellingsvergunning nodig die werkgevers moeten aanvragen bij het UWV. Ook moeten ze een BSN nummer en een bankrekening hebben. De wachtrij voor inschrijving in de basisregistratie is enorm opgelopen, van ruim 2000 wachtenden in januari 2022 naar 13.440 op 10 mei 2023. Asielzoekers die een werkgever hebben gevonden, komen wel in aanmerking voor een spoedprocedure van twee weken. Voor asielzoekers in reguliere AZC’s geldt dan een terugbetalingsregeling. Voor noodopvangcentra geldt dit niet. Een asielzoeker in een azc krijgt wekelijks eet- en leefgeld wat moet worden terugbetaald bij een inkomen van meer dan 185 euro per maand. Hiermee werd zo’n 100 duizend euro teruggehaald. Immigranten die vrijwillig terugkeren naar hun eigen land, krijgen hulp in de vorm van een ticket en in veel gevallen een geldbedrag voor herintegratie, tot maximaal 1.750 euro. De regeling lokt ook migranten die al jarenlang in Nederland verblijven. In 2014 vertrokken 2.269 vluchtelingen vrijwillig en in 2015 waren het er officieel 3.165. Echter 1225 van de geboekte vliegtuigplekken bleef ongebruikt doordat de vreemdelingen niet kwamen opdagen voor hun uitzetting. Het aandeel aantoonbare vertrekken is gestegen van 53% in 2014 tot 55% in 2015.

De EU-Turkije-afspraak is gebaseerd op het uitgangspunt dat Turkije wel een veilig land is. De comités die bestaan uit een rechter en twee leden van hulporganisaties. Dat verklaart volgens EU-ambtenaren het hoge aantal besluiten dat de asielzoeker niet naar Turkije teruggestuurd mag worden. Vluchtelingenorganisatie UNHCR en het Europese Asielagentschap EASO zijn met mobiele teams begonnen in Athene en Thessaloniki met preregistratie. Vluchtelingen die zich aanmelden krijgen een verblijfspasje dat hen recht geeft op gratis zorg en onderwijs. Per sms ontvangen ze een bericht wanneer ze op gesprek mogen komen. Daarin mogen ze aangeven of ze in Griekenland willen blijven of in aanmerking willen komen voor ‘relocatie’ verplaatsing naar een ander land of gezinshereniging. Volgens de UNHCR kan het nog maanden duren voordat een vluchteling zijn eerste gesprek krijgt en bijvoorbeeld kan worden herenigd met een gezinslid.

Uitgeprocedeerde asielzoekers kosten gemiddeld circa 867,8 miljoen euro. (de IND 197,7 miljoen, de COA 485 miljoen, Dienst Terugkeer & Vertrek 72 miljoen, de subsidie aan belangenorganisaties van vluchtelingen 30 miljoen, de Raad voor de Rechtspraak 26 miljoen en het onderwijs aan asielzoekers 56,3 miljoen euro). Gemeenten krijgen nu in totaal 10,3 miljoen euro om bed-bad-broodvoorziening in te richten. Het ministerie van Justitie en Veiligheid had besloten om vanaf 2024 hiervoor geen geld meer uit te trekken maar trok dat terug.

Het aantal mensen dat een verblijfsvergunning krijgt ligt een stuk hoger dan de geleverde huisvesting waardoor er een ernstig tekort is aan huurwoningen waardoor mensen die al negen jaar tot 11 jaar op de wachtlijst staan geen enkele kans meer maken op een woning. Dit jaar moeten er minimaal 43.000 asielzoekers met een verblijfsvergunning worden gehuisvest.

De EU heeft afgesproken om de buitengrenzen van het Schengengebied beter te bewaken. Frontex zou een leidende rol gaan spelen bij het terugsturen van kansloze asielzoekers, Het Europese vluchtelingen beleid moet binnen twee maanden vruchten afwerpen. Anders komt er een einde van het paspoortvrij reizen in de Schengenzone. Asielzoekers worden bij aankomst voortaan grondiger gescreend en mogen hiervoor maximaal achttien maanden lang in de opvangcentra vastgehouden worden.

In 2016 zette de EU in totaal al 9,2 miljard euro op de begroting om binnen twee jaar het vluchtelingenprobleem op te lossen. Er werd meteen 1,9 miljard dollar beschikbaar gesteld voor het World Food Program van het UNHCR (1 miljard), voor de vluchtelingenkampen in Libanon, Turkije en Jordanië en voor ‘hot spots’ om deze voor november in Italië, Griekenland en mogelijk later ook Bulgarije in te richten.

De EU wil vooral de opvang in de eigen regio verbeteren. Turkije krijgt gefaseerd 3 miljard euro EU geld om de opvang van Syrische vluchtelingen in kampen in Turkije verbeteren en de grens naar Europa beter te bewaken, maar neemt daar geen genoegen mee en eist nu 5 miljard. De Spaanse premier Pedro Sánchez heeft de Europese Commissie ook 30 miljoen euro aan financiële steun gevraagd om de toenemende migratie het hoofd te bieden. Nederland moet circa 117 miljoen bijdragen aan het noodfonds.

De Europese Commissie stelde in augustus 2017 2,4 miljard euro extra beschikbaar aan Griekenland en Italië. Italië kreeg zo’n 560 miljoen en Griekenland 473 miljoen euro. De rest ging naar Frankrijk en het verenigd Koninkrijk voor de problemen bij Calais. De problemen en vertragingen door de vluchtelingen levert de Nederlandse transportsector naar verwachting zo’n 150 miljoen euro schade op.

Oekraïne

Oekraïne kreeg in 2008 de toezegging dat het ooit lid zou mogen worden van de NAVO, maar Rusland heeft altijd gezegd dat dit voor hen geen optie is. Dit is een van de redenen waarom de Russen het land zijn binnengevallen en het volk op de vlucht sloeg voor het oorlogsgeweld. Het aantal Oekraïense vluchtelingen dat door Nederlandse gemeenten wordt opgevangen komt in 2023 op nog eens 47.500 personen. In Nederland zijn op dit moment 98.920 Oekraïense vluchtelingen geregistreerd. Opvanglocaties hebben nu 82.890 bedden, waarvan er 81.983 in gebruik zijn. Het kabinet denkt dat eind 2023 ruim 135.000 vluchtelingen uit Oekraïne in Nederland zullen verblijven. Er waren per half maart 2022 ruim 22.000 opvangplekken bij gemeenten beschikbaar. Het doel was dat aantal 21 maart uit te breiden tot 25.000 en in de periode daarna tot zeker het dubbele. Waarschijnlijk verblijven er meer Oekraïners in Nederland dan alleen degenen die door gemeenten worden opgevangen: mensen die bij familie en vrienden verblijven, tellen in deze cijfers niet mee. In 2023 keert de rust enigszins terug en in grote delen van Oekraïne is het normale leven weer opgepakt. De gevluchte inwoners zijn echter geenszins van plan om terug te keren en hebben het in Nederland reuze naar hun zin. De situatie in Oekraïne is volgens de Staatssecretaris onveranderd onveilig en hij besloot de opvang met nog eens zes maanden te verlengen, tot 28 augustus 2023. Na deze datum moesten de hier verblijvende vluchtelingen terug. In de centrale opvang in de Jaarbeurs verblijven ondertussen echter bijna twee keer zoveel mensen als waar er plek voor is. Op 1 oktober sliepen er 186 mensen in de Jaarbeurs voor overnachting, terwijl plaats is voor 100. Een 2e opvang locatie is in Amsterdam. 

Normaal duurt het een dag voordat mensen kunnen doorverhuizen naar een gemeentelijke opvang, maar het plaatsen wordt steeds lastiger en 99 procent van de beschikbare plekken in Nederland is bezet.  Demissionair staatssecretaris Van der Burg gaf  op 8 september al aan dat “de grens bereikt is” in de opvanglocaties en dat de centrale opvangpunten in Amsterdam en Utrecht vol zijn. Sindsdien zijn er zo’n 100 plekken bij gekomen, 500 minder dan de bedoeling was. Oekraïners die werken mogen worden gekort op hun leefgeld, maar verliezen niet hun recht op (gratis) opvang. Of ze ook gekort worden op hun leefgeld, is aan de gemeente die ze opvangt. Oekraïense vluchtelingen vallen sinds maart 2022 onder een speciale EU-regeling, daarom mogen zij in alle lidstaten verblijven en hebben ze recht op opvang, zorg, onderwijs en werk. Oekraïners vallen onder een ruimere regeling dan reguliere asielzoekers. Zo mogen zij meteen werken en krijgen zij meer leefgeld. Een asielzoeker krijgt 12,95 euro zakgeld per week en daarnaast eetgeld. Dat bedrag is afhankelijk van de gezinssamenstelling en of er voor eten wordt gezorgd in een opvangcentrum. Een Oekraïense vluchteling krijgt meer eetgeld en daarnaast nog 60 euro aan kleedgeld; wonen ze in een gastgezin, dan krijgen ze een extra toelage van 80 euro.

Opvang op cruiseschepen