Lees hier onze andere blogs
Op 28 februari 2018 werd in alle vroegte door de Oostenrijkse politiechef Wolfgang Preiszler bij het hoofdkwartier van de binnenlandse inlichtingendienst huiszoeking gedaan. Hij en zijn team namen vertrouwelijke gegevens op de servers van het agentschap en gevoelige documenten op bureaus in beslag. Met deze inval nam de politie het op tegen de spionagedienst BVT en ontketende een storm die de reputatie van Oostenrijk in de inlichtingendienst sloopte en leidde tot de sluiting van de dienst. De inval deel maakte deel uit van een door Moskou geleide operatie om de Oostenrijkse spionagediensten in diskrediet te brengen, om ze vervolgens weer op te bouwen met een nieuw leiderschap onder invloed van het Kremlin. Cruciaal voor die inspanning, zeggen ze, was de junior partner in de regeringscoalitie destijds: de extreemrechtse, pro-Russische Vrijheidspartij (FPÖ), die vandaag de dag de populairste partij van het land is.
Russische agenten werkten onder leiding van Jan Marsalek, de voormalige chief operating officer van het failliete betalingsverwerkingsbedrijf Wirecard. Zonder het zogenaamde Ibiza-schandaal in 2019 (waarbij de toenmalige leider van de FPÖ op video werd betrapt terwijl hij probeerde politieke invloed te verkopen aan een vrouw van wie hij dacht dat ze de nicht was van een Russische oligarch), zou er misschien niets aan de hand zijn geweest. Ook FPÖ-fractievoorzitter Johann Gudenus was daarbij aanwezig.
De Ibiza-affaire leidde tot de ineenstorting van de regering, waardoor de FPÖ in de oppositie terechtkwam waar zij sindsdien is gebleven. De man die uiteindelijk verantwoordelijk was voor de BVT-inval, toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Herbert Kickl staat nu aan het hoofd van de FPÖ, wat hem tot een vooraanstaande kandidaat maakt om de volgende kanselier van Oostenrijk te worden na de verkiezingen later dit jaar. Een Kickl-kanselierschap zal Vladimir Poetin in de kaart spelen en Rusland krijgt dan achter de schermen nog meer invloed op Oostenrijk. Ook zou de Oostenrijkse Marsalek, oud-medewerkers van de veiligheidsdienst hebben geworven om bewegingen van Kremlin-critici in Europa in kaart te brengen. Marsalek runde naast Wirecard een goed verankerd inlichtingennetwerk waarvan de capaciteiten en vaardigheden de belangen van Russische inlichtingendiensten dienden.
Het Duitse betalingsbedrijf “Wirecard” van Jan Marsalek ging in juni 2020 failliet na een groot boekhoudfraudeschandaal. Het concern had 3,5 miljard euro schuld. Op het hoogtepunt in 2018 was Wirecard 28 miljard euro waard, met meer dan 5000 werknemers wereldwijd. Het kostte de topman van de Duitse beurswaakhond BaFin Felix Hufeld zijn baan. De val van Wirecard riep vooral vragen op over de houding en werkwijze van beurswaakhond BaFin en andere autoriteiten. Zeker nadat bekend werd dat ook medewerkers van BaFin transacties deden in aandelen Wirecard terwijl er al een onderzoek vanuit de toezichthouder gaande was naar dit bedrijf.
De hele kwestie leidde tot een parlementaire hoorzitting. Hufeld kondigde zijn vertrek aan in een gezamenlijke verklaring met de Duitse minister van Financiën Olaf Scholz. Hufeld gaf toe dat BaFin een van de autoriteiten is die de fraude niet ontdekte. De CEO van Wirecard Markus Braun en drie andere bestuurders werden gearresteerd. De operationeel directeur Jan Marsalek, is nog voortvluchtig. In de tussentijd verdwenen nog eens honderden miljoenen. Wirecard schopte het met een soort piramidespel tot de DAX. ING en ABN Amro hadden elk zo’n 180 miljoen euro geleend aan het fintechbedrijf.
In 2017 probeerde een vertegenwoordiger van TGR Group vergeefs een samenwerking op te zetten waarbij Wirecard als betalingspartner zou dienen. Het bedrijf toonde aanvankelijk interesse maar de interne anti-witwasafdeling adviseerde tegen een samenwerking omdat de betalingen een te hoog risico vormden.
Voor Gerrit Zalm was het na Fortis en DSB en de vervolging wegens toelaten van witwassen de zoveelste schandvlek op zijn carrière. Mogelijk is voorafgaand aan het faillissement 1 miljard dollar naar schimmige partners doorgespeeld. Wirecard verstrekte ongedekte leningen aan bedrijven die bedoeld waren als vooruitbetalingen aan verkopers die hun betalingen door de Aziatische partners van Wirecard lieten verwerken. De uitstroom van geld versnelde voorafgaand aan het faillissement in juni 2020.
Zo kreeg het Singaporese Ocap in het eerste kwartaal bijna 100 miljoen euro overgemaakt. Wirecard maakte gebruik van partners in landen zoals de Filipijnen waar het zelf geen vergunning had om betalingen af te handelen. Dat systeem werd opgetuigd door de voormalig operationeel directeur Jan Marsalek.
Op 30-jarige leeftijd werd de vrijwel ongeschoolde Marsalek gepromoveerd tot het Wirecard Board of Management. Hij bezat geen diploma’s, zelfs geen middelbare schooldiploma, maar is op ICT gebied een genie. Wirecard stortte in elkaar toen bleek dat er 1,9 miljard euro die op de balans stond verdwenen was, of mogelijk gefingeerd was. Daarnaast was er 3,5 miljard euro aan schulden. Beleggersvereniging European Investors-VEB heeft Ernst en Young bij de rechtbank in Stuttgart gedagvaard voor de dubieuze rol van de accountant in bij de ineenstorting van Wirecard en eist schadevergoedingen voor beleggers.
In april verklaarde Wirecard-CEO en grootaandeelhouder Markus Braun nog openlijk dat EY de jaarrekening in juni zou goedkeuren en dit werd door Ernst & Young niet tegengesproken of gecorrigeerd, waardoor investeerders op het verkeerde been werden gezet. Bovendien zijn er twijfels over de juistheid van de controle van eerdere jaarrekeningen van Wirecard door EY. De curator dacht delen van het bedrijf nog te kunnen redden mits structuren worden aangepast. EY had “over het hoofd gezien” dat hooggeplaatste managers van Wirecard in het geheim belangen had in een beleggingsvehikel op Mauritius. Dit fonds, Emerging Market Investment Fund 1A genaamd, verkocht drie Indiase bedrijven aan Wirecard voor 340 miljoen euro. Dat gebeurde enkele weken nadat EMIF de bedrijven zelf voor een fractie van dat bedrag had gekocht. KPMG vermoedt dat via deze doorverkoopactie geld van Wirecard is verduisterd. Het lijkt daarop omdat de waarde van de Indiase bedrijven in korte tijd hard steeg. Dat gebeurde deels op basis van winsten die in de toekomst gehaald zouden worden.
Wie er achter EMIF 1A zit is overigens onduidelijk. 22 april 2021 verscheen de Duitse minister van Financiën Olaf Scholz voor de commissie en 23 april Angela Merkel die moest uitleggen waarom ze tijdens haar bezoek aan China in 2019 Wirecard had aanbevolen bij de Chinese leiders. Dat deed ze op verzoek van een partijgenoot, de oud-minister van Defensie, die door Wirecard als adviseur werd betaald. Terwijl er toen al genoeg geluiden waren dat het bij het bedrijf niet klopte. Het vormt het slotstuk van de parlementaire enquête, die maandenlang zo’n tachtig betrokkenen ondervroeg.
Accountant Ernst & Young, die al tien jaar de boekhouding deed en bij eerdere meldingen niets vond, ontdekte nu wel onregelmatigheden. De gretigheid van politici om het bedrijf ruim baan te geven, is opvallend. Al in 2008 kwamen de eerste onregelmatigheden aan het licht, maar maatregelen bleven uit. Markus Braun, Olaf Scholz en Angela Merkel moesten voor de onderzoekscommissie verschijnen.
De onderzoekscommissie richtte zich op de politieke elite. 22 april was minister van Financiën Scholz aan de beurt en 23 april Angela Merkel. Olaf Scholz was verantwoordelijk voor BaFin en was de kanselierskandidaat voor de SPD. De Bondsdag heeft in de zomer van 2021 het parlementaire onderzoek afgerond.
De Oostenrijkse staatsburger Jan Marsalek, is ondertussen van de aardbodem verdwenen. Hij is waarschijnlijk met een privévliegtuig naar Belarus gevlogen. Een gepensioneerde hoge Duitse inlichtingenfunctionaris vertelde dat Marsalek vrienden en medewerkers had verteld dat hij een zeer geheime chemische formule bezat voor novitsjok (’s werelds dodelijkste zenuwgas). Bernd Schmidbauer, staatssecretaris van de Duitse bondskanselier (tussen 1991 en 1998), legde ook een getuigenis af tijdens een parlementaire hoorzitting van 10 uur die zich richtte op de banden van Wirecard met inlichtingendiensten in verschillende landen.
Jan Marsalek (41) heeft nauwe banden met geheime diensten in Oostenrijk en Rusland en staat op de “most wanted” lijst van Interpol. De complete formule voor Novitsjok, die in maart 2018 werd gebruikt om de voormalige Russische geheime dienstagent Sergei Skripal en zijn dochter Julia te vergiftigen, was een goed bewaard geheim dat alleen bekend was bij vijf instellingen. Marsalek weigerde vragen te beantwoorden over hoe hij informatie kreeg over de vergiftiging van de Skripals. Marsalek zou de potentiële voordelen van samenwerking tussen Wirecard en de geheime dienst hebben willen benutten om potentiële criminelen en terroristen op te sporen met behulp van creditcardinformatie.
Jan Marsalek hielp enerzijds criminelen bij het witwassen van geld via TGR en SMart en tegelijkertijd nodigde hij de inlichtingendiensten uit om de geldstromen van Wirecard-klanten te volgen. Het Duitse toppolitiebureau heeft gedurende meerdere jaren nauw samengewerkt met Wirecard. De voormalige Franse president Nicolas Sarkozy en Marsalek waren tijdens een diner in München om de situatie in Libië te bespreken. Er waren ook mogelijke banden tussen Marsalek en de paramilitaire huurlingenleger de Wagner Group.
Jan Marsalek. Geboren in Wenen (41) was tot 18 juni Chief Operating Officer (COO) bij Wirecard uit Aschheim nabij München. Als COO zorgde Marsalek gedurende tien jaren voor de verkoop en de Aziatische activiteiten. Marsalek vertelde collega’s dat hij op zoek wilde gaan naar het miljard dollar fortuin in de Filippijnen. Een dag nadat hij uit Wirecard was gezet, reisde hij met een privéjet naar Minsk, Wit-Rusland en later naar Moskou. De Russische buitenlandse inlichtingendienst hielp hem daarbij. Omgekochte Filipijnse grensbeambten vervalsten de immigratiedatabase van het land voor hem, het toonde zijn zogenaamde aankomst op 23 juni 2020.
Het bedrog werd opgemerkt door video-opnames op de luchthaven. Marsalek opereert onder de codenamen Richard Dabrowski en Karim Gasmi. Hij bouwde met zijn IMS holding een klein bedrijfsimperium vanuit een sjieke villa aan de Prinzregentenstrasse 61 in München. IMS is 5 miljoen euro verschuldigd aan verschillende start-ups, 3 miljoen euro aan de verhuurder van de villa en 1,4 miljoen euro aan Wirecard Bank. Vanuit Villa Alfons zou Marsalek zijn drukke zaken hebben gepland en regelmatig ex-agenten, militairen en witwassers van over de hele wereld hebben ontvangen. Hij was een of twee keer per week in de villa en zijn gasten waren onder meer het voormalig hoofd van de Libische buitenlandse geheime dienst en voormalige medewerkers van de Russische geheime dienst.
Marsaleks connecties met Rusland worden gevolgd door de contraspionagedienst van het Federale Bureau voor de Bescherming van de Grondwet. Het Russische consulaat-generaal bevindt zich direct tegenover de villa. De villa heeft een alarmsysteem, bewakingscamera’s en werd door Marsalek ingericht inclusief een tapvrije kamer. Ook de voormalige Oostenrijkse inlichtingenofficier Martin W. zou een kantoor in een aangrenzende kamer hebben gehad. Martin W. wordt beschouwd als een van de laatste mensen die Marsalek ontmoette voordat hij vluchtte van Wenen naar Minsk. Martin W. ontkent elke betrokkenheid. Marsalek werkte twee jaar voor zijn verdwijning bijna elke dag in deze villa en reed soms met een taxi naar het Wirecard-hoofdkantoor in Aschheim, tien minuten verderop.
Marsalek controleerde de echte deals vanuit de villa, ging naar feesten in de adellijke club “Pacha” in München en lunchte in restaurant “Käfer”. Hij nodigde graag kennissen uit in het luxe hotel “Mandarin Oriental” in München. Op het dakterras deelde hij dan champagne uit en betaalde hij de rekeningen van honderden euro’s contant. Zijn Sushi at hij van naakte vrouwenlichamen. “Ja, eet een van jullie dat anders? Ik kan me niet veel veroorloven … maar ik laat het niet wegnemen van me.” placht hij te zeggen. Marsalek probeert zijn compaan Cudnovic af te laten treden als directeur en eigenaar van IMS en aan te blijven als tekenbevoegde en partner. Cudnovic is op papier voor 100 procent eigenaar van IMS. Er is ook een geheime overeenkomst: een trustovereenkomst tussen Cudnovic en Marsalek. Marsalek heeft hierbij een belang van 75% in IMS Capital Partners GmbH. Marsalek zou in de loop van de tijd miljoenen uit Wirecard hebben weggesluisd voor zijn eigen investeringen. Een klein deel daarvan vloeide rechtstreeks naar de start-ups van IMS en een ander deel via de omweg van twee Turkse bedrijven.
De start-ups van Marsalek ontvingen miljoenen van Wirecard Bank als leningen en voor vermeende adviesdiensten. Cudnovic stelt dat Marsalek de afgelopen jaren miljarden stal met de hulp van James Henry O’Sullivan. Hiermee had Marsalek grote Wirecard-deals gesloten en de groep leeggezogen. Marsalek stelt daar tegenover dat Cudnovic een van de eersten was die “advieskosten” accepteerde van Wirecard om onder andere zijn huis te kunnen financieren. (Een zelfde constructie werd ook door SNS bank gebruikt.) Cudnovic ontving tussen maart 2019 en juni 2020 in totaal 160.000 euro van Wirecard zogenaamd voor klantenwerving en bedrijfsontwikkeling.
De bij Marsalek aangesloten Turkse bedrijven eisen ondertussen bijna 20 miljoen euro terug van IMS. Aan het einde van de zomer 2020 hebben de Turkse bedrijven Cudnovic aangeklaagd en strafrechtelijke vervolging ingezet. Op zijn privévermogen werd beslag gelegd, een situatie die pas in maart 2021 veranderde door een intrekkingsbesluit van de regionale rechtbank van München. Daarvoor, eind oktober 2020, zat Cudnovic 18 dagen in hechtenis. Terwijl hij zat opgesloten doorzocht het parket de voormalige gedeelde villa, maar die bleek weken eerder al leeggehaald te zijn. 31 augustus 2020 beschuldigde Cudnovic Marsalek en zijn vrienden van de geheime dienst hier achter te zitten. De directeur van de in Dubai gevestigde dochteronderneming Cardsystems Middle East FZ-LLC werd onlangs ook gearresteerd. Hij was uit Dubai gereisd en werd aangehouden op basis van een eerder aangevraagd arrestatiebevel gebaseerd “op de dringende verdenking van gezamenlijke fraude en poging tot gezamenlijke fraude in bijzonder ernstige gevallen, alsook op de verdenking van medeplichtigheid aan andere misdrijven”.
Er werden tot eind 2023 zo’n honderd zittingsdagen gepland bij de rechtbank in München. De rechtszaak werd donderdag 8 december 2022 gestart met het voorlezen van de aanklachten op maar liefst 89 pagina’s. Drie jaar na de feiten, stuurt Marsalek een brief aan zijn advocaat en heeft hij contact opgenomen met de rechtbank van München, waar het proces rond Wirecard plaatsvindt. Over de inhoud van de brief laat de advocaat niets los, maar Marsalek zou commentaar geven op de verschillende partijen die betrokken zijn bij het proces.
Hij zou vooral Oliver Bellenhaus viseren, die voor Wirecard in Dubai zat. Volgens Marsalek zou hij als kroongetuige meerdere keren hebben gelogen in de rechtbank. Het proces ging december 2022 in de rechtbank in München van start. Onder de aangeklaagden zijn Markus Braun en Oliver Bellenhaus. Het Openbaar Ministerie in München beschuldigt hen van marktmanipulatie, vertrouwensbreuk, grootschalige frauduleuze praktijken en het opstellen van onjuiste balansen sinds 2015. Het OM klaagde in Braun al in maart aan voor fraude, koersmanipulatie en georganiseerde vermogenscriminaliteit. Na meer dan drieënhalf jaar in voorarrest, werd Bellenhaus in februari 2024 onder strenge voorwaarden vrijgelaten, mede vanwege zijn bekentenis en medewerking aan het onderzoek.
De curator is ondertussen succesvol een rechtszaak begonnen tegen Ernst & Young (EY)Accountants van EY die verantwoordelijk waren voor het controleren van de jaarcijfers. De accountant gaat in hoger beroep. De curator beschuldigt hen van langdurige systematische tekortkomingen bij de controles en eist een schadevergoeding van 1,5 miljard euro. De aanklacht gaat over controles op de jaarrekeningen van 2015 tot en met 2019.
In september 2020 nam Marsalek de identiteit aan van een Russisch-orthodoxe priester genaamd Konstantin Bajazow. Mensen die dicht bij de Russische geheime diensten stonden, hielpen hem aan zijn nieuwe paspoort. Marsalek, berucht om zijn adrenalineverslaving heeft zijn nieuwe identiteit niet helemaal nieuw opgezet. In feite woont een priester genaamd Konstantin Bayazov in de Russische stad Lipetsk, ten zuidoosten van Moskou. Hij lijkt op Marsalek, hun geboortedata liggen slechts een jaar uit elkaar. Blijkbaar heeft Marsalek zijn identiteit aangenomen om vrij te kunnen reizen. De erotische actrice Natalia Zlobina, als vermoedelijke helpster van de Russische binnenlandse geheime dienst FSB heeft het paspoort aangevraagd en opgehaald bij de autoriteiten in Moskou.
Zlobina was verbonden met een bedrijf genaamd ByteMax, dat zakelijke connecties had met Wirecard. De zaak met ByteMax zou uiteindelijk mislukken, maar in de tussentijd leerde Marsalek Zlobina hoe ze e-mails moest opstellen aan zijn eigen bedrijf om betalingsuitstel en schuldaflossingen te vragen. Ze deelden een voorliefde voor adrenaline. Zlobina en Marsalek vlogen samen in een MiG-29 gevechtsvliegtuig, wat duidt op een gezamenlijke fascinatie voor het militaire en operationele leven dat Marsalek later als spion zou leiden.
Natalia Zlobina zou een centrale rol hebben gespeeld in Marsaleks onderdompeling in de wereld van de Russische geheime diensten. Ze was een erotisch model en speelde een huurmoordenaar in een low-budget horrorfilm uit 1996 die zenuwgif gebruikt om haar slachtoffers te elimineren, net als de echte Russische diensten. Zlobina zou door Rusland speciaal voor Marsalek ingezet zijn. Ook haar Russische paspoortbestand werd gemanipuleerd met gegevens van een andere vrouw. In de zomer van 2020 werden ook hun reisbewegingen uit de database verwijderd. Zlobina introduceerde hem bij mensen uit het militaire en agenten milieu. Op 6 juli 2014 zou ze Marsalek op een verjaardagsfeestje op een jacht in Nice hebben voorgesteld aan Stanislaw Petlinksy, bijgenaamd “Stas” een verlengstuk van diverse Russische geheime diensten. Petlinsky zou hebben gezegd dat hij Marsalek aan de militaire inlichtingendienst van de GRU had overgedragen. Marsalek ontmoette via Petlinsky ook Anatoliy Karaziy., het hoofd van de Wagner groep.
Op 5 mei 2017 ontmoetten ze elkaar in München en gingen vervolgens via Beiroet naar Syrië, naar Palmyra, de frontlijnstad van de dictatuur van Assad tegen de terroristische militie van Islamitische Staat. Wagner-huurlingen, Russische en Syrische troepen vochten daar destijds tegen jihadisten. De oorlog lijkt Marsalek meer te fascineren dan af te schrikken. Op foto’s is te zien hoe hij poseert met een aanvalsgeweer en een kogelvrij vest, de groep zou enkele dagen in Syrië hebben verbleven. Petlinsky sprak met verslaggevers van Spiegel in een luxe hotel in Dubai. Hij introduceerde Marsalek bij veel “hooggeplaatste besluitvormers” in Rusland, meldde hij. Marsalek zou niet voor Russische geheime diensten werken volgens hem maar slechts geobsedeerd door de wereld van spionage. Dat Marsalek informatie zou hebben doorgegeven aan Russische spionageringen en betrokken was bij ontvoeringsplannen en moorden was nooit gepland, zei Petlinsky.
Petlinsky kwam ook naar het kantoor van Marsalek tegenover het Russische consulaat-generaal in München. Marsalek zou daar regelmatig invloedrijke mensen uit de politiek, het bedrijfsleven en veiligheidsautoriteiten hebben ontmoet. Eén van deze mensen is een man die vanaf 2018 officieel als ‘adviseur’ voor Marsalek werkte en eerder werkte voor het toenmalige Oostenrijkse Bureau voor de Bescherming van de Grondwet BVT. Speciale onderzoekers van het Oostenrijkse ministerie van Binnenlandse Zaken beschuldigen hem en andere voormalige BVT-agenten van spionage voor Marsalek. Ze zouden gegevens hebben verkregen over mensen die niet populair zijn bij het Kremlin.
Speciale onderzoekers bekend als “AG Fama” komen in hun geheime rapport tot de duidelijke conclusie dat Jan Marsalek,voor de inlichtingendiensten werkt. In 2024 kwam Marsalek opnieuw in opspraak samen met Martin Weiss en Egisto Ott, twee Oostenrijkers werkzaam voor de geheime dienst in Oostenrijk, maar die zouden spioneren voor Rusland. Egisto Ott werd eind mei 2024 aangehouden maar eind juni al weer op vrije veten gesteld. Hij was een voormalige chef van de Oostenrijkse staatsveiligheid. In in 2017 waren er al verdenkingen van spionage tegen hem en hij werd daarvoor zelfs meer dan eens tijdelijk uit zijn functie gezet. Egisto Ott wordt ervan verdacht staatsgeheimen aan Rusland te hebben verkocht en informatie te hebben gegeven over vijanden van het Kremlin in het Westen. Hij wordt ook beschuldigd van het vormen van een plan met andere officieren om de veiligheidsdiensten te reorganiseren als een nieuwe afdeling van het ministerie van Buitenlandse Zaken, op een moment dat het ministerie werd geleid door de controversieel pro-Russische Vrijheidspartij lid Karin Kneissl; er is geen aanwijzing in onderzoeksdocumenten dat zij op de hoogte was van het plan. Ott was ook in het bezit van een analyse van de tekortkomingen van de Russische operatie in Berlijn, met aanbevelingen over hoe het te verbeteren. Tussen 2017 en 2021 zou hij hebben samengewerkt met voormalig inlichtingenofficier Martin Weiss en Jan Marsalek. Weiss heeft toegegeven dat hij verzoeken om onderzoek naar persoonlijke gegevens en achtergrondinformatie, die hij namens Marsalek aan Ott zou voorleggen, heeft doorgegeven. Duitse ambtenaren onderzoeken banden tussen Marsalek en de Russische inlichtingendienst, inclusief de vraag of zijn voormalige bedrijf diende als witwasoperatie voor Russisch geld. Begin 2017 zouden Oostenrijkse ambtenaren door de CIA zijn gewaarschuwd dat Ott ervan werd verdacht informatie aan Rusland te verkopen. In november van dat jaar dreigden volgens Die Presse Amerikaanse functionarissen zich terug te trekken van een veiligheidsconferentie in Nederland als Ott aanwezig zou zijn. Het ultimatum leidde tot een huiszoekingsbevel, maar leverde weinig belangrijk bewijs op. Desondanks werd Ott overgeplaatst naar een politieacademie, waar hij ervan wordt beschuldigd honderden illegale zoekopdrachten te hebben aangevraagd in databases met persoonlijke informatie, waaronder die op Bellingcat-directeur Christo Grozev,
Marsalek vroeg destijds aan ontwikkelingsdeskundige Kilian Kleinschmidt om een haalbaarheidsstudie voor te bereiden voor 200.000 euro betaling via een “Russisch-Libisch Cultureel Instituut” in Moskou. Het omvatte ook de training van maximaal 20.000 Libische militieleden. Kleinschmidt beëindigt de samenwerking en zei: “Het is ook belangrijk om de grens te beveiligen, aangezien er veel migranten over de grens zouden komen. Dat was zijn onderwerp en dat alles op de een of andere manier moest worden gestopt en dat hij in gedachten kon hebben dat er een grensbeschermingsmacht moest worden opgericht.
In februari 2023 arresteerde de Londense politie vijf Bulgaren en voorkwam daarmee specifieke aanvals- en ontvoeringsplannen. Volgens de Britse autoriteiten zou de groep tussen augustus 2020 en februari 2023 de opdracht van Marsalek hebben gekregen om onderzoek te doen en doelen in heel Europa na te streven. De onderzoekers zouden tienduizenden interne chatberichten van het netwerk hebben. Bij huiszoekingen werden vervalste documenten, bewakingstechnologie en camouflagekleding aangetroffen.
Marsalek zou Wirecard hebben gebruikt om via ingewikkelde constructies delen van de Russische huurlingengroep Wagner te betalen. Spionnen bij de Oostenrijkse dienst zouden ook met hem hebben samengewerkt om Rusland te helpen bij de jacht op tegenstanders in het buitenland. Een van de doelwitten is de Bulgaar Christo Grozev, die als journalist bij onderzoeksplatform Bellingcat hoofdverantwoordelijk was voor onderzoeken over Rusland. Hij hielp mee aan de opheldering over het neerhalen van vlucht MH17 door een Russisch luchtafweersysteem in 2014 en hij onthulde welke agenten van het Kremlin achter de vergiftiging van de Russische oppositieleider Navalny zaten.
In de zomer van 2022 werd hoogstwaarschijnlijk door de FSB ingebroken in zijn huurwoning in Wenen waarbij een laptop en meerdere USB-sticks werden gestolen. Mogelijk kwamen ze aan zijn adres dankzij een netwerk van Oostenrijkse contacten die werden ontdekt bij het Wirecard onderzoek. De Britse geheime dienst luisterde communicatie tussen Marsalek en de FSB af, en daaruit bleek zijn betrokkenheid. Marsalek leidde al sinds 2014 een dubbelleven als Russische spion, geholpen door een erotisch model en actrice die in een horrorseksfilm speelde. Zij zou hem in contact hebben gebracht met de familie van de Tsjetsjeense dictator Kadyrov, hooggeplaatste figuren binnen de Russische inlichtingdienst en het hoofd van de geheime dienst van huurlingengroep Wagner. Van daaruit zou Marsalek opdrachten hebben gegeven aan Egisto Ott een voormalige Oostenrijkse inlichtingenofficier en Martin Weiss, die jarenlang bij de Oostenrijkse binnenlandse veiligheidsdienst werkten. Egisto Ott kreeg foto’s en vingerafdrukken van doelwitten vanuit Rusland. Op zijn telefoon werd ook de formule voor novitsjok gevonden. Ott misbruikte Europese databanken om informatie te verzamelen in het belang van Rusland.
De connectie tussen Ott en Marsalek, zoals gedetailleerd beschreven in duizenden in beslag genomen communicatie, wijst op een gecoördineerde poging om de staatsveiligheid voor onbekende doeleinden te ondermijnen, waarbij apparaten en gegevens naar Moskou zouden worden gesmokkeld. Oostenrijk zou tijdelijk uitgesloten van een Europees samenwerkingsband van geheime diensten. Ott zou hebben gewerkt aan plannen om een nieuwe geheime dienst op te zetten met aan het hoofd Karin Kneissl, de vrouw die in 2018 wereldnieuws werd toen ze op haar bruiloft danste met de Russische president Poetin en die daarna naar Rusland vertrok. Dat de twee agenten zo lang hun gang konden gaan is opvallend. Ott is al een keer geschorst en heeft een keer vastgezeten. Ook waren er binnen de veiligheidsdienst waarschuwingen voor Russische inmenging. Een medewerker schreef in 2016 al aan leidinggevende Martin Weiss dat de Russische inlichtingendienst haar activiteiten in Oostenrijk en Europa had geïntensiveerd om de Europese Unie op grote schaal te ontwrichten. Volgens berichten is hij enkele weken na de e-mail met Ott voor Rusland aan de slag gegaan. Ott werd afgelopen maand in Oostenrijk opnieuw opgepakt, maar hij ontkent de beschuldigingen. Weiss zou door Marsalek zijn ‘geëvacueerd’ naar Dubai, dat geen uitleveringsverdrag heeft met Oostenrijk.
In het lopende Wirecard- proces in München, is Stephan von Erffa een van de drie personen die is aangeklaagd. De voornaamste verdachte in de zaak is voormalig CEO Markus Braun en Oliver Bellenhaus , voormalig directeur van Wirecard in Dubai, die ervoor heeft gekozen om als hoofdgetuige voor de aanklager op te treden, nadat hij al bepaalde beschuldigingen had toegegeven is vrijgelaten. Voormalige aandeelhouders willen dat EY wordt vervolgd, maar die probeert door herstructurering van het concern aan vervolging te voorkomen. Michael Jaffé , de curator, heeft eerder een schadezaak van €1,5 miljard aangespannen tegen EY.
Voormalige aandeelhouders van Wirecard hebben EY in Duitsland voor de rechter gedaagd wegens vermeende ‘asset stripping’, het verplaatsen van onderdelen van het kantoor naar een andere entiteit. Ze vrezen dat een structuurverandering binnen EY het lastiger gaat maken om schades op de accountant te verhalen. EY kan een “lawine” aan rechtszaken tegemoet zien van vroegere Wirecard-beleggers, die miljarden euro’s aan schadevergoeding gaan eisen. EY kreeg in april vorig jaar een boete van € 500.000 opgelegd van de Duitse toezichthouder Apas, wegens vermeende schending van de professionele verplichtingen bij het controleren van betaaldienstverlener Wirecard. Ook mag de Duitse tak van EY twee jaar lang geen nieuwe beursgenoteerde auditcliënten aannemen. De Duitse accountants- en adviesorganisatie zou inmiddels al een complexe interne reorganisatie hebben doorgevoerd, “om zijn lucratieve niet-auditactiviteiten af te schermen”. Daarbij zou eerst de juridische structuur van de bestaande groep zijn gewijzigd en zouden daarna via asset stripping de advies-, belasting- en fusie- en overnameactiviteiten zijn losgemaakt van de auditpraktijk. De adviesdiensten, samen goed voor driekwart van de jaarlijkse omzet van € 2,6 miljard van EY in Duitsland, vormen nu afzonderlijke juridische entiteiten. Van de 11.000 medewerkers van EY zijn er daarbij 8.000 meegegaan, evenals de klantrelaties van die praktijken. Volgens juristen die gedupeerde Wirecard-aandeelhouders bijstaan, maakt de herstructurering van EY het veel moeilijker om claims af te dwingen bij de accountant wegens tekortschietende controles bij het toenmalige betaalbedrijf. In het ergste geval zou de auditpraktijk, waar de rechtszaken zich op richten en die nu nog ruim 700 miljoen aan jaaromzet genereert, zelfs “in een lege huls kunnen worden veranderd zonder operationele activiteiten en zonder activa”, zo waarschuwt een betrokken jurist. Een procesadvocaat uit een team van juristen die een class action-rechtszaak tegen EY voeren, spreekt van “een brutale zet om het grootste deel van de activa van EY in Duitsland te beschermen tegen de Wirecard-rechtszaak”. De advocaten eisen nu dat de rechter vaststelt dat alle Duitse onderdelen van EY aansprakelijk blijven voor mogelijke schade. Ook de curator van Wirecard, die eind vorig jaar een rechtszaak van €1,5 miljard aan schadevergoeding tegen EY heeft aangespannen, is volgens de FT bezorgd over de juridische herstructurering. EY zelf stelt dat de reorganisatie bedoeld is om de juridische structuur van de Duitse organisatie in lijn te brengen met die in andere Europese landen. “De wijzigingen in de rechtspersoon hebben geen gevolgen voor het aansprakelijkheidsrisico van huidige of voormalige mandaten of lopende rechtszaken”, aldus EY.
Maar volgens deskundigen zou die aansprakelijkheid van de niet-auditpraktijken na een overgangsperiode van een aantal jaren kunnen verstrijken. Verwachting is dat een class action-rechtszaak nog jaren gaat duren, zeker gezien de veelal traag verlopende gerechtelijke procedures in Duitsland.
Op de 138e dag van het proces heeft de derde beklaagde in het Wirecard-proces zijn stilzwijgen doorbroken. Het hoofd boekhouding, E., gaf aan het begin van zijn tweedaagse verklaring toe dat hij fouten had gemaakt waar hij spijt van had en waarvoor hij zich wilde verontschuldigen. Hij benadrukte echter ook dat hij zichzelf niet persoonlijk had verrijkt en altijd het beste voor het bedrijf had gewild. Hij benadrukte ook dat hij veel zaken maar heel kort had aangepakt en op de gespecialiseerde afdelingen had vertrouwd. “Ik had veel zaken op mijn bord en voelde me als een jongleur die zich volledig bezighield met zorgen dat er geen bal viel,” zei E., terwijl hij zijn werk beschreef. Hij had geen tijd om de afzonderlijke ballen in detail te analyseren. Vandaag realiseert hij zich echter dat hij had moeten stoppen en dat wel had moeten doen. Over het algemeen schetste E. een beeld van slecht personeel, slechte processen en een overweldigende werkdruk. “Het was eigenlijk altijd zo dat twee mensen tegelijkertijd iets van mij wilden,” zei hij, terwijl hij zijn typische werkdag beschreef. Er was veel tijdsdruk, vooral bij de jaarrekening. “Je hebt niet de tijd of de energie om alles te controleren. Daar is de gespecialiseerde afdeling voor,” zei E. Je moet op hun informatie kunnen vertrouwen. Hun antwoorden werden vaak alleen aan de accountants doorgegeven. “Als zij er tevreden mee waren, waren wij dat ook.”
Alexander von Knoop, voormalig financieel directeur bij de betalingsverwerker en Susanne Steidl, voormalig bestuurslid verantwoordelijk voor productontwikkeling, zijn beiden alsnog ook aangeklaagd voor meerdere gevallen van verduistering. Beiden hebben betalingen en leningen goedgekeurd terwijl er al betalingsachterstanden op bepaalde leningen waren en de kans op aflossing klein was. Dat zou tot honderden miljoenen euro’s verlies hebben geleid. Hij en ex-ceo Markus Braun en oud-manager, Susanne Steidl, moeten samen 140 miljoen euro overmaken naar de failliete boedel. De rechter in München stelde hen persoonlijk aansprakelijk voor de schade die ontstond door een beroerde lening aan een bedrijf in Singapore.D e Frankfurter Allgemeine is Braun – ooit miljardair – inmiddels geen cent meer waard.
Het geld dat nu terugbetaald moet worden is het gevolg van een lening (die nooit werd terugbetaald) die volgens de rechter nooit gegeven had mogen worden. Een bedrijf uit Singapore kreeg van Wirecard een lening van 100 miljoen euro, terwijl dat bedrijf er financieel zwak voorstond en al een betalingsachterstand op een andere lening had. Een ‘onaanvaardbaar risico’ oordeelde de rechter en hij twijfelt er zelfs aan of de activiteiten waar het bedrijf de lening voor kreeg wel bestonden. Braun en Von Knoop zijn direct verantwoordelijk voor het goedkeuren van de lening.
Tegen de verantwoordelijken voor de fraude lopen ook nog meerdere strafzaken.
Op 8 mei 2025 meldde The Telegraph dat Marsalek, onder de schuilnaam Rupert Ticz, meer dan 78.000 berichten uitwisselde met Orlin Roussev, de leider van een Brits-Russisch spionagenetwerk. Deze berichten gingen over het leveren van drones voor Ruslands oorlog in Oekraïne en zelfs de mogelijkheid van nucleaire wapens, afhankelijk van de betalingscapaciteit van klanten, zoals Reuters op 9 mei 2025 rapporteerde. Marsalek zou ook contact hebben gehad met “GRU-guys” en een “drone-procurement guru” om militaire eisen te bespreken, wat zijn diepe betrokkenheid bij Russische operaties onderstreept, volgens een artikel van U.S. News op dezelfde datum.
Op 12 en 13 mei 2025 werden zes Bulgaren, verbonden aan dit netwerk en gecoördineerd door Marsalek, in het Verenigd Koninkrijk veroordeeld tot gevangenisstraffen van 8 tot 13 jaar, met een totaal van meer dan 50 jaar, zoals gerapporteerd door Reuters en EuroMaidan Press. Deze veroordelingen bevestigen de voortdurende onderzoeken naar Marsaleks rol, maar hijzelf is nog niet gearresteerd. Een X-post van 28 mei 2025 meldde een opsporingsbericht op een politiebureau, wat aangeeft dat hij nog steeds wordt gezocht. Een rechtszaak in Londen in maart 2025 benadrukte zijn rol, maar er is geen update over zijn aanhouding in mei 2025.
Het Wirecard-proces in München, dat sinds december 2022 loopt, is nog gaande, met een uitspraak die niet voor eind 2025 wordt verwacht. Marsaleks brief van juli 2023 aan de rechtbank ondersteunde de verdediging van ex-CEO Markus Braun, die Marsalek als hoofdschuldige aanwijst. KPMG speelde in 2020 een cruciale rol in het blootleggen van de Wirecard-fraude, waarbij 1,9 miljard euro aan vermeende tegoeden niet traceerbaar bleek. EY, de huisaccountant, ligt onder vuur wegens nalatigheid, maar werd in 2025 niet aansprakelijk gesteld voor gedupeerde beleggers.
Marsaleks vermeende banden met de Russische inlichtingendiensten GRU en FSB blijven controversieel, mede door de geopolitieke spanningen tussen Rusland en het Westen. Sommigen betwisten zijn rol als spionagemaster en zien hem als een slachtoffer van politieke spelletjes. De beschuldigingen tegen hem, zowel voor fraude als spionage, zijn complex, en zijn precieze verblijfplaats blijft onbekend, hoewel Rusland de meest waarschijnlijke locatie is. De lopende Wirecard- en spionageonderzoeken suggereren dat nieuwe informatie kan opduiken, met mogelijke juridische en geopolitieke implicaties. Marsalek blijft een ongrijpbare figuur, actief gezocht maar nog steeds op vrije voeten.
Het Duitse gerechtshof in München heeft de rechtszaak tegen voormalig CEO Markus Braun en andere ex-bestuurders van Wirecard verlengd tot eind 2025. De rechtbank overweegt de zaak te versnellen door zich te concentreren op de tien belangrijkste aanklachten, waaronder valsheid in geschrifte en bankfraude, om een uitspraak vóór 2026 te kunnen doen .
Daarnaast is er nieuw bewijs opgedoken dat Jan Marsalek betrokken was bij spionageactiviteiten. In Londen werden drie Bulgaren veroordeeld voor spionage in opdracht van Marsalek, die vermoedelijk vanuit Rusland opereerde. Ze waren betrokken bij surveillance van Oekraïense soldaten en het afluisteren van communicatie op een Amerikaanse legerbasis in Duitsland.
De hoofdverdachte, Orlin Roussev, kreeg een gevangenisstraf van 10 jaar en 8 maanden. Zijn medeverdachten Biser Dzhambazov, Katrin Ivanova, Vanya Gaberova, Tihomir Ivanchev en Ivan Stoyanov kregen eveneens gevangenisstraffen, variërend van 6 jaar en 4 maanden tot 9 jaar en 8 maanden. De groep voerde tussen 2021 en 2023 diverse operaties uit, waaronder het afluisteren van communicatie op de Patch Barracks in Duitsland en het in de gaten houden van dissidenten en journalisten.
Hoewel de groep niet direct in dienst was van de Russische inlichtingendienst, wordt aangenomen dat ze opereerden uit financiële motieven, met Marsalek als tussenpersoon. Hij wordt verdacht van het leiden van een netwerk dat betrokken was bij wapensmokkel, handel in bloeddiamanten en het leveren van huurlingen in Afrika.
Marsalek is nog steeds voortvluchtig, vermoedelijk in Rusland
Karin Kneissl (58), 2017 tot 2019 minister van Buitenlandse Zaken van Oostenrijk emigreerde naar Rusland, na haar ontslag vanwege haar persoonlijke band met Putin. Ze was in diplomaat, raadgever, tv-commentator, universitair docent of spreker over de geschiedenis van het Midden-Oosten, de energiemarkt of het internationale recht en was actief in een intellectuele rol, bezig op de spreekgestoelten van de Diplomatieke Academie en de Militaire Academie om abstracte zaken uit te leggen. Haar vader was de privépiloot van koning Hoessein en ze kreeg privéonderwijs. Daarna kwamen de bibliotheken van topuniversiteiten in Europa en de VS, vervolgens haar functie op het ministerie van Buitenlandse Zaken van Oostenrijk. Ze richtte er de denktank GORKI (de bittere) op, dat “objectieve analyses om antwoorden te vinden op Russische beleidsdoelen zal formuleren”. Ze huurt een huis in het dorpje Petrushovo
Volgens de NCA liepen er betalingen van de Russische inlichtingendienst naar Jan Marsalek via de Smart en TGR netwerken. Zo zou aan Marsalek tot 45.000 Engelse ponden zijn betaald voor zijn spionage activiteiten.
Jan Marsalek zou een kring van Bulgaarse spionnen hebben die hij in het Verenigd Koninkrijk onderhield en betaalde. De leider van de Bulgaarse spionagebende, Orlin Roussev, werd in mei 2025 samen met vijf medeplichtigen veroordeeld tot tien jaar en acht maanden gevangenisstraf. Allen werden veroordeeld voor spionage voor Rusland.
Het Britse National Crime Agency (NCA) deed in 2024 een grootschalig onderzoek naar twee betrokken netwerken, die hen faciliteerden bij cash naar crypto (Tether)transacties.
Contant geld werd opgehaald (bijv. in het VK) en omgezet in cryptocurrency. Een deel van de crypto werd vervolgens naar Rusland of naar personen onder sancties geleid.
Wetshandhavingsinstanties in de VS, Ierland, Frankrijk en de VAE startten een ontmantelingsoperatie en arresteerden wereldwijd 128 personen.
Operatie Destabilise
Het internationale onderzoek onder leiding van de National Crime Agency bracht in drie jaar tijd een witwasorganisatie aan het licht met banden met criminele organisaties in het Verenigd Koninkrijk, drugskartels in Zuid-Amerika, de Kinahan Organised Crime Group, Russische spionagediensten en sanctieontwijking.
Tussen 2021 en eind 2024 onderzocht de National Crime Agency, samen met wetshandhavingsinstanties in Ierland, Frankrijk, de VS en de Verenigde Arabische Emiraten twee netwerken. Aanvankelijk werd de Russische ransomwaregroep Ryuk gelinkt aan Ekaterina Zhdanova, hoofd van de Smart cryptocurrency exchange in Moskou. Kort daarna werd TGR Group, eveneens gevestigd in Moskou en geleid door George Rossi, ontdekt.
In november 2021 werd het eerste bewijs van geldoverdrachten in het VK ontdekt dat leidde tot de ontdekking van koeriersnetwerken die actief waren in het Verenigd Koninkrijk en op de Kanaaleilanden.
Crimineel geld werd in het VK en Europa witgewassen en omgezet in cryptovaluta. Een deel van deze cryptocurrency zou vervolgens worden overgemaakt naar Zhdanova en/of TGR Group
De resultaten van het onderzoek werden op 4 december 2024 vrijgegeven. Hieruit bleek dat 84 mensen werden gearresteerd, van wie 71 uit het Verenigd Koninkrijk kwamen. In totaal was £20 miljoen in beslag genomen van naar schatting 700 miljoen Engelse ponden van drugsverkopen.
De Russische ransomwaregroep Ryuk voerde ransomware uit over de hele wereld, waaronder in de VS en het Verenigd Koninkrijk. Vanaf december 2024 werd aangenomen dat Ryuk minstens 27 miljoen Engelse ponden had geind bij 149 gehackte organisaties gevestigd in het Verenigd Koninkrijk.
Betalingen aan Ryuk werden vervolgens gestuurd naar Ekaterina Zhdanova van Smart, een cryptobeurs gevestigd in de Federation Tower te Moskou. De TGR Group, eveneens een cryptobeurs gevestigd in dezelfde Federation Tower bleek betrokken en zij konden in verband worden gebraht met ransomwaregroepen Conti en Trickbot.
In oktober werden Muhiddin Umurzokov, Anvarjon Eshonkulov en Batsukh Bataa gearresteerd op Jersey nadat ze hadden geprobeerd ongeveer 60.000 Engelse ponden wit te wassen. Bewijsmateriaal dat werd geïntroduceerd bij het doorzoeken van mobiele telefoons, documenten, bonnetjes en lijsten toonden aan dat zij illegale immigranten onderverhuurden met geld uit drugshandel en prostitutie.
De drie deden grote geldtransacties via hun bankrekeningen via ISM Scaffolding Limited, dat ongeveer 4,31 miljoen Engelse ponden over een periode van tien maanden in 2021/22 overboekten. De groep bekende in totaal 22 aanklachten met betrekking tot witwassen van geld en het bekennen van werk voor een in het Verenigd Koninkrijk gevestigde georganiseerde misdaadgroep en kreeg samen een gevangenisstraf van 10 jaar.
De NCA liet in november 2021 vervolgens Fawad Saiedi aanhouden door de Metropolitan Police terwijl hij op de M1 richting Londen reed. Bij een doorzoeking van het voertuig bleek dat hij meer dan 250.000 Engelse ponden aan contanten vervoerde. Bij een doorzoeking van zijn huis werden nog eens 24.500 Engelse ponden en een geldtelmachine gevonden. Hij bleen een geldkoerier te zijn voor de netwerken die betrokken bleken te zijn bij 55 geldoverdrachten over een periode van vier maanden, opererend namens 22 criminele groepen in het Verenigd Koninkrijk.In zijn rol als geldkoerier had hij strafrechtelijke goederen ter waarde van 15.667.720 Engelse ponden overgedragen. Hij bekende op 3 mei 2022 schuldig te zijn aan het bezit en overdragen van strafrechtelijke eigendommen en werd veroordeeld tot 52 maanden gevangenisstraf. Saiedi werkte voor Ekaterina en Nikita Krasnov van Smart. Krasnov bleek ook verbonden met andere koeriersnetwerken.
Ekaterina Zhdanova groeide op in Siberië tot ze naar Moskou verhuisde waar ze in de financiële sector kwam te werken. In juli 2016 opende ze verschillende hotels en recreatiebedrijven in Moskou. Zhdanova werkte nauw samen met Khadzi-Murat Magomedov en Nikita Krasnov. TGR Group ontving grote sommen geld van Zhdanova, waarbij de ontvangen middelen werden omgezet in cryptovaluta.
Van eind 2022 tot medio 2023 gebruikte de Russische regering Smart om spionageoperaties te financieren. Na deze ontdekking werd dat deel van het onderzoek overgedragen aan MI5. De Russische regering gebruikte beide netwerken ook om gesanctioneerde personen te helpen sancties te omzeilen die zowel vóór als vanwege de Russische invasie van Oekraïne waren ingevoerd.
George Rossi had een kantoor in Oxford Circus, Londen en in Dubai. Hij was bankier in Rusland en verhuisde tijdelijk naar Europa voordat hij zijn netwerk oprichtte. Hij werkte voornamelijk samen met Elena Chirkinyan, een gezamenlijke Russische en Armeense staatsburger. Chirkinyan had zowel aan Moscow als aan de Caterham School gestudeerd, een privéschool in Surrey en aan een universiteit in Londen, waar ze bedrijfskunde en economie studeerde.
Andrejs Bradens is een Letse staatsburger. Beide netwerken werkten met Garantex, een Russische cryptobeurs die is goedgekeurd door het Office of Foreign Assets Control (OFAC) en het Verenigd Koninkrijk vanwege de connecties met betalingen van de Russische overheid voor westerse componenten die tijdens de Russische invasie van Oekraïne werden gebruikt in wapens.
Er kwam steeds meer bewijs dat Rusland cryptocurrencies en andere alternatieve betaalsystemen gebruikt om sancties te omzeilen en geld over te dragen over de hele wereld. Hoewel het Kremlin is uitgesloten van de conventionele bankensector, betekent dit niet dat het geen internationale betalingen meer kan doen.
Smart en TGR Group zouden via Tether geld in cryptocurrency omzetten. Tether werd vanaf december 2024 onderzocht door de aanklagers van het Manhattan US Attorneys Office vanwege mogelijke toepassingen bij witwassen en sanctievermijding Het Amerikaanse ministerie van Financiën overwoog in oktober van dat jaar ook sancties in te voeren vanwege het “wijdverspreide” gebruik ervan door de VS gesanctioneerden, waaronder Hamas, Russische wapenhandelaren en verschillende andere grote organisaties. Zij zouden deze cryptocurrency vervolgens leveren aan criminele organisaties in het Verenigd Koninkrijk en het Westen na ontvangst van fysieke valuta via Smarts koerierssysteem georganiseerd door Krasnov.
De criminelen betaalden vervolgens Zuid-Amerikaanse kartels voor drugs met deze cryptocurrency, waarmee de cyclus werd herhaald.
Het fysieke geld dat door de koeriers werd vervoerd, werd vervolgens op verschillende manieren witgewassen in het Verenigd Koninkrijk en in Europa en werd overgemaakt naar cryptowallets op naam van Zhdanova, of naar de TGR Group, die het geld in de bank zette of overmaakte naar Rusland of Russische individuen die sancties in het Westen ontwijken. Sommige gesanctioneerden gebruikten de gelden om te investeren in onroerend goed in het Verenigd Koninkrijk.
Volgens de NCA wordt er jaarlijks meer dan 100 miljard Engelse ponden witgewassen in of via het Verenigd Koninkrijk, waarbij tot 5 miljard pond wordt gedaan met cryptocurrency. Jaarlijks zou er meer dan 100 miljoen pond in het Verenigd Koninkrijk zijn verplaatst door de twee netwerken, die betrokken waren bij het jaarlijks overmaken van miljarden dollars.
Het VK werd aangewezen als een belangrijk knooppunt in de internationale witwasoperatie,waarbij de NCA vergelijkbare netwerken in het VK met banden met drugs en cryptocurrency aanduidde,kartels in Zuid-Amerika en de Kinahan Organised Crime Group die, hoewel afkomstig uit Dublin, Ierland, een knooppunt in Dubai heeft. De groep bleek ook betrokken bij de handel in drugs en vuurwapens over de hele wereld, met banden naar Iran, Venezuela, Rusland en Hezbollah.
Eind 2022 volgde de NCA een busje 300 mijl in een retourrit van Kensington, Londen, naar Oldham. Bij terugkeer van de bestelwagen naar Londen werden er tassen met meer dan 200.000 pond verwijderd. Een appartement dat aan de bus verbonden was, werd doorzocht, waarbij een telmachine en lege tassen werden gevonden, terwijl een ander pand ongeveer 400.000 pond bevatte. De operatie werd geleid door Semen Kuksov en Andrii Dzektsa.
Semen Kuksov runde een professionele ondergrondse bankservice voor criminelen over de hele wereld en regelde het inzamelen van geld bij groepen die ervan af wilden en leverde geld aan groepen die het nodig hadden.
Semen Kuksov is de zoon van een voormalige Russische bestuurder van AKROS Oilfield Services Company en Andrii Dzektsa. Het netwerk, dat in juli 2022 werd opgericht, werd gecoördineerd door Krasnov en verzamelde geld van criminele organisaties in het Verenigd Koninkrijk en smokkelde het Europa binnen om te worden gewassen en exploiteerde een cryptocurrencybeurs.
Hoewel ondergeschikt aan Kuksov, beheerde Dzektsa koeriers en gaf hen aanwijzingen over waar en wanneer ze geld moesten innen. In één periode van 74 dagen hielp het netwerk bij het witwassen van 12.329.460 pond. Cryptowallets die aan Kuksov waren verbonden ontvingen meer dan 30 miljoen pond. Kuksov en Dzektsa werden respectievelijk veroordeeld tot 67 en 60 maanden gevangenisstraf. De politie nam zo’n 1,8 miljoen pond in zowel fysieke middelen als cryptovaluta in beslag.
Geldkoerier Igor Logvinov is een Litouwse staatsburger met eigendommen in het Verenigd Koninkrijk en had een Russisch visum. Hij werd gearresteerd door de Garda Síochána in Ierland nadat hij in juli 2023 door hun National Drugs and Organised Crime Bureau was gezien terwijl hij deelnam aan een geldoverdracht bij een tankstation in Zuid-Dublin. Na een doorzoeking van het gehuurde pand in Stepaside, Dublin, waar hij verbleef, ontdekte de politie 57.000 euro en verschillende digitale apparaten. Hij werd veroordeeld tot 36 maanden gevangenisstraf.
Tussen eind 2022 en medio 2023 gebruikte de Russische regering het Smart-netwerk om spionageoperaties te financieren. TGR Group zou ook geld hebben overgemaakt van RT, een door de staat gecontroleerd internationaal televisienetwerk, naar Russischtalige journalisten in het Verenigd Koninkrijk. In 2023 was Chirkinyan betrokken bij het overmaken van fondsen die naar verluidt afkomstig waren van RT en waarschijnlijk bedoeld waren ter ondersteuning van een door het VK goedgekeurd Russischtalig mediabedrijf in het VK.
Twee groepen werden in maart 2023 gestopt. Andrejs Jasins,een Letse staatsburger die een dag voor zijn arrestatie naar het Verenigd Koninkrijk was gereisd, werd aangehouden bij Frankley-diensten op de M5 in een Ford Transitmet geld in een opslagruimte onder de voorpassagiersstoel. Daar lagen 357.730,95 Engelse ponden in drie sporttassen. Hij bekende schuld in augustus 2023 en werd veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf.
Ruslan Kaziuk werd in Dover tegengehouden door de Britse grensdienst toen hij probeerde het VK te verlaten in een bestelwagen geregistreerd in Oekraïne. In de bestelwagen zaten 2,1 miljoen Engelse ponden in vastgeplakte geldpakketten in de deur van de bus en in drie kartonnen dozen en twee boodschappentassen. In meer dan de helft van het in beslag genomen geld zaten ook Schotse biljetten. In september 2023 bekende hij schuld aan witwassen van geld en werd veroordeeld tot 68 maanden gevangenisstraf.
Een andere groep werd ontdekt op 28 juni 2023, toen de politie een voertuig met twee inzittenden, waaronder Valeriy Popovych, in Twickenham aanhield. Bij het doorzoeken van het voertuig vond de politie meer dan 60.000 pond aan contant geld. De politie doorzocht zijn huis en vond nog eens 130.000 pond. Popovych bezat een exportbedrijf, Sprint Commercial Ltd, dat voertuigen uit het Verenigd Koninkrijk kocht en aan Oekraïne verkocht. Bij onderzoek bleek dat zijn vrouw, Oksana Popovych, die ook in het bedrijf werkte, gelinkt was aan een andere man, Vitaliy Lutsak. Hij fungeerde als coördinator voor Valeriy en Oksana, stuurde het tweetal om geld te innen van criminelen om wit te wassen, waarna voertuigen met dat geld werden gekocht voordat ze naar Oekraïne werden overgebracht, waar geld werd omgezet in cryptocurrency. Oksana en Lutsak werden op 15 mei 2024 gearresteerd, waarbij een doorzoeking van Lutsaks computer aantoonde dat er 14 miljoen dollar aan cryptocurrency via zijn cryptowallets was gegaan. Een Excel-spreadsheet die tijdens het onderzoek werd gevonden, toonde aan dat de groep tussen augustus 2022 en juni 2023 meer dan 6 miljoen pond witwaste. Er werd een verdere connectie gelegd met Kuksov, die een deel van het witgewassen geld beheerde. Allen werden op 5 maart 2025 schuldig bevonden aan het overdragen van strafrechtelijke goederen en het runnen van een niet-geregistreerde gelddienst, waarbij Valeriy Popovych en Lutsak op 7 april van dat jaar werden veroordeeld tot zes jaar en zes maanden gevangenisstraf. Oksana werd op 30 mei 2025 veroordeeld tot 150 uur taakstraf en kreeg een voorwaardelijke straf van twee jaar.
Halverwege 2024 vroegen de netwerken hogere commissies vanwege de arrestaties en het toenemende risico op witwassen van geld.
Zhdanova maakte ook gebruik van traditionele bedrijven om toegang te behouden tot het internationale financiële systeem, onder andere via een luxe horlogebedrijf dat kantoren over de hele wereld heeft.
Ze werd in november 2023 door de OFAC gesanctioneerd wegens witwassen namens niet bij naam genoemde “Russische elites”. Volgens de OFAC hielp zij in maart 2022 een Russische cliënt bij het overmaken van 2,3 miljoen dollar naar West-Europa via een beleggingsrekening en vastgoedaankopen. In een ander geval vroeg een Russische oligarch Zhdanova om namens hen meer dan 100 miljoen dollar over te maken naar Dubai. Ze had ook de belastingresidentie van de VAE, een VAE-identiteitskaart en een bankrekening aan Russen verstrekt. Betalingen zouden naar verluidt zijn gedaan op bankrekeningen met behulp van cryptocurrency, die vervolgens op verzoek van een klant zouden worden overgemaakt.
Op 20 mei 2024 werd een Mercedes Sprinter geregistreerd in Oekraïne gestopt terwijl hij probeerde door de Kanaaltunnel te rijden. De inzittenden van het voertuig waren Taras Hirnyak en Andrii Trachuk, beiden Oekraïense staatsburgers. Hirnyak beweerde dat ze spullen naar Oekraïne brachten ter ondersteuning van de oorlogsinspanning, maar toen de politie het voertuig doorzocht, vonden ze meerdere dozen waspoeder die in totaal ongeveer 1 miljoen pond bevatten. Beiden werden gearresteerd en kregen elk 24 maanden gevangenisstraf.
Per 4 december 2024 zijn 84 mensen gearresteerd als gevolg van het onderzoek, van wie 71 zich in het Verenigd Koninkrijk bevonden, terwijl nog enkele anderen sancties hebben ontvangen; De meerderheid van de gearresteerden waren geldkoeriers. Ongeveer 20 miljoen pond werd in beslag genomen van naar schatting 700 miljoen pond aan opbrengsten van drugsverkoop.
Magomedov, Krasnov, Rossi, Chirkinyan en Bradens zijn allemaal door de OFAC gesanctioneerd,terwijl Zhdanova per 4 december in voorarrest in Frankrijk werd vastgehouden voor afzonderlijke niet-geïdentificeerde aanklachten. Een zevende persoon die aan een van de netwerken verbonden was, werd gearresteerd door een internationale medewerker van de NCA als facilitator van witwassen van geld.
Siam Expert Trading Company Ltd., een bedrijf gevestigd in Thailand en verbonden aan Bradens, had eerder de export van elektronische componenten naar Tornetcom gefaciliteerd, een Russisch bedrijf dat door de VS werd goedgekeurd en onder andere gegevensverwerkingssystemen aan de Russische overheid voorzag. Siam werd vervolgens op 4 december 2024 door de OFAC goedgekeurd. Andrejs Bradens was ook eigenaar van een Turks bedrijf, Altair Lojistik Ve Ticaret, die inmaart 2024 een contract kreeg van 23,4 miljoen dollar om Ukrhydroenergo te leveren van verschillende lengtes van 330 kV en 150 kV koperen kabels en bijbehorende apparatuur voor een ondergrondse bescherming tegen Russische luchtaanvallen voor het Dnjepr-waterkrachtstation. Ukrhydroenergo bevestigde dat het contract bestond en dat het project eind 2024 was uitgevoerd. Ukrhydroenergo verklaarde dat Bradens niet was gesanctioneerd tijdens de voorbereiding van het contract en dat “een grondige controle van tegenpartijen op banden met Rusland was uitgevoerd, hoewel zij zeiden dat zij “extra controles waren begonnen, op basis van de resultaten waarvan maatregelen zullen worden genomen in overeenstemming met het huidige contract en de wetgeving van Oekraïne”.
Oracle Capital Group
Elena Chirkinyan, die sinds 2019 als “business development specialist” werkte bij Oracle Capital Group en Alon Gook, voorheen hoofd Human Resources and Compliance bij Oracle Capital Group, werkten ook voor TGR Solutions, een bedrijf dat verbonden is aan TGR Group. Oracle Capital Group werd in 2002 opgericht door Denis Koganovich-Korotkov, een vermogensbeheerder uit Kazachstan. Het bedrijf ondersteunde rijke emigranten uit Rusland, Kazachstan en China naar het Verenigd Koninkrijk bij investeringen in Londens vastgoed, met naar verluidt kantoren in Londen, Moskou, Kazachstan en “een reeks belastingparadijzen”. Tijdens de Lentelunch-inzamelingsactie van de Conservatieve Partij in 2012 schonk het bedrijf 8.400 pond aan de Conservatieve Partij, terwijl de oprichter, Denis Korotkov-Koganovich, in 2013 nog eens 16.450 pond schonk.
Kuksov en zijn vader verwierven in 2022 het Maltese staatsburgerschap via het Citizenship by Investment Program, een programma dat in 2014 werd gestart en waarmee niet-burgers het Maltese staatsburgerschap konden aanvragen door te investeren in Malta en bij te dragen aan het nationale ontwikkelingsfonds terwijl ze in Malta woonden en achtergrondcontroles doorstonden. In het eerste jaar na de oprichting was 54% van de aanvragers Russisch. Bekend als een “gouden paspoortregeling”, was het vanaf 2024 de laatste in de Europese Unie nadat Cyprus en Bulgarije hun regelingen respectievelijk in 2020 en 2022 beëindigden. Het Maltese programma werd wereldwijd bekritiseerd omdat ze georganiseerde criminelen, witwassers en belastingontduikers gemakkelijk het staatsburgerschap konden verkrijgen.
Kuksov en zijn vader kregen hun staatsburgerschap weken voordat Russen na de Russische invasie van Oekraïne werden uitgesloten van het plan. Deze paspoorten kunnen worden ingetrokken als een burger binnen zeven jaar na het verkrijgen van het staatsburgerschap tot een jaar of langer wordt veroordeeld. Het Community Malta Agency, de organisatie die toezicht houdt op het programma, begon met het herzien van Kuksovs staatsburgerschap en op 15 december 2024 werd aangekondigd dat de procedures waren gestart om zijn staatsburgerschap in te trekken, waarbij zijn staatsburgerschap formeel werd ingetrokken in oktober 2025.
TGR Corporate Concierge LTD
De Verenigde Staten hebben George Rossi de leider van TGR op de sanctielijst gezet. In het VK alleen al werd meer dan 25 miljoen Britse pond aan contanten en cryptovaluta in beslag genomen. Internationale partners legden op nog ruim 20 miljoen dollar beslag. George Rossi, een Oekraïense staatsburger die in Rusland is geboren en die door Amerika is gesanctioneerd werkte samen met Elena Chirkinyan en Andrejs Bradens. TGR DWC-LLC werd ook geregistreerd in Dubai. Elena Chirkinyan, de rechterhand van Rossi, was de manager van deze in Dubai gevestigde entiteit. Dit toont aan dat Dubai diende als een officieel of semi-officieel knooppunt in hun wereldwijde operatie.
Smart
Ekaterina Zhdanova leidde het Smart-netwerk en werkte samen met Khadzi-Murat Magomedov en Nikita Krasnov als witwasnetwerken voor Russische veiligheidsdiensten, maar werkten ook voor het beruchte criminele Ierse Kinahan-kartel, de Ierse cocaïnehandelaren die in verband worden gebracht met talrijke contractmoorden en die drugs en vuurwapens over de hele wereld verhandelden. Het Smart-netwerk waste ook meer dan 2,3 miljoen dollar wit aan losgelden die aan de Ryuk-ransomwarebende waren betaald. Ekaterina Zhdanova is een bekende Russische staatsburger die op de covers van zakentijdschriften in Rusland verscheen. In 2023 werden er door de VS sancties opgelegd. Zhdanova zit vast in Frankrijk.
Russen konden met witgewassen geld vastgoed kopen in Groot-Brittannië en de Russische staat gebruikte de netwerken om fondsen door te sluizen naar spionnen die in andere landen opereerden en om journalisten te financieren die werkten voor het door de staat gecontroleerde RT-televisienetwerk. De TGR en Smart netwerken bleken in meer dan 30 landen actief en werden ook ingezet om Russische elites en gesanctioneerde personen te ondersteunen door bijvoorbeeld sanctie-geldstromen te maskeren. TGR en Smart rekenden gemiddeld 3% fee van de miljarden die ze witwassen en verstuurden het geld vaak via het Midden-Oosten, waaronder de Verenigde Arabische Emiraten.