Oorlogen
De internationale wereldorde wordt “bedreigd op een manier die we niet meer hebben gezien sinds de Koude Oorlog”, zeggen de hoofden van de Britse en Amerikaanse buitenlandse inlichtingendiensten. Ze waarschuwen voor Russische agressie, het Gazaconflict, China en Islamitische Staat.
De Navo is maandag 14 oktober begonnen met de jaarlijkse nucleaire oefeningenom het grondgebied van het bondgenootschap met kernwapens te verdedigen. De twee weken durende training onder de naam ‘Steadfast Noon’ vinden plaats in Nederland, België en in het luchtruim boven de Noordzee, het Verenigd Koninkrijk en Denemarken. Er nemen meer dan 2000 militairen en 60 vliegtuigen van acht luchtmachtbases uit 13 Navo-landenaan deel. Onder de toestellen bevinden zich bommenwerpers, escortejagers, tankvliegtuigen en toestellen die verkenning en elektronische oorlogsvoering kunnen uitvoeren. De gevechtsvliegtuigen kunnen nucleaire wapens afwerpen maar gebruiken tijdens de trainingsvluchten geen echte exemplaren. Dit jaar werd de eerste F-35A van de Nederlandse luchtmacht gereed verklaard om nucleaire taken uit te voeren.
Rusland-Oekraïne
Tot 1991 maakten Oekraïne en Rusland samen deel uit van de Sovjet-Unie. In 1991 besloten de leiders van Belarus, Oekraïne en Rusland gezamenlijk dat de Sovjet-Unie werd opgeheven. Oekraïne en Rusland werden daarmee onafhankelijke landen. Het beoogde toetreden van Oekraïne tot de NAVO en het plaatsen van een militaire basis en het verbreken van het Minsk akkoord waren voor Rusland de reden en de oorzaak van de inval. Poetin stelt dat een einde aan de oorlog mogelijk is wanneer deze acties ongedaan worden gemaakt en de VS stopt met het oneindig leveren van wapens aan Oekraïne. Poetin stelt dat niet de president maar de CIA de dienst uitmaakt in de VS, samen met anderen. Kyiv was sinds 882 de hoofdstad en naamgever van het middeleeuwse Kievse Rijk. Dat rijk besloeg een groot deel van het huidige Oekraïne, Belarus en Rusland. Het wordt door Russen als voorloper van het huidige Rusland gezien. Als middelpunt van het Kyivse Rijk werd Kyiv een van de belangrijkste en grootste steden in middeleeuws Europa. Dat gebeurde eeuwen voordat bijvoorbeeld de huidige grote Russische steden Moskou en Sint-Petersburg van enig belang waren. Na de vernietiging van de stad door de Mongolen in 1240, zou Kyiv nooit meer zijn oude glorie evenaren. De heerschappij over Kyiv en het omliggende gebied wisselde in de eeuwen daarna voortdurend. Aan het einde van de achttiende eeuw werd de regio ingelijfd door het Keizerrijk Rusland onder heerschappij van keizerin Catharina de Grote. Veel Russen wijzen dat punt aan als het moment waarop Oekraïne definitief onderdeel werd van Rusland.
De Krim werd in de 18e eeuw door Rusland ingelijfd. In 1954 werd de Krimse Oblast door de Sovjet-Unie toegewezen aan de Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek, maar in 2014 werd het schiereiland opnieuw door Rusland geannexeerd, met uitzondering van een deel van de Schoorwal van Arabat. Rusland viel de Krim binnen in februari 2014. Het begon met de overname van belangrijke gebouwen en militaire bases door Russische troepen zonder insignes. Deze troepen namen op 27 februari 2014 strategische posities in, waarna op 16 maart 2014 een controversieel referendum werd gehouden. De Krim werd vervolgens op 18 maart 2014 door Rusland geannexeerd. Volgens de volkstelling van 2001 vormden etnische Oekraïners toen 58% van de bevolking van de oblast Loehansk en 56,9% van de oblast Donetsk. Etnische Russen vormen de grootste minderheid, goed voor respectievelijk 39% en 38,2% van de twee oblasten. Tegenwoordig is de Donbas een overwegend Russischtalige regio.
In december 2021 had Rusland twee ontwerpverdragen ingediend met verzoeken om wat het noemde ‘veiligheidsgaranties’, waaronder een juridisch bindende belofte dat Oekraïne nooit zou toetreden tot de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO), evenals een vermindering van de NAVO-troepen en materieel gestationeerd in Oost-Europa. De meeste van deze voorwaarden werden door westerse leiders echter als onrealistisch van tafel geveegd. De eisen van Rusland gingen gepaard met een dreigement dat er een militair antwoord zou komen als de VS en NAVO zouden vasthouden aan hun ‘agressieve lijn’. Poetin verklaarde dat een eventuele toetreding van Oekraïne tot de NAVO voor hem absoluut onbespreekbaar was.
Er waren opnieuw spanningen over de toetreding van Zweden als 32e lid van de NAVO. Het besluit werd nog opgehouden door Hongarije maar deze ging 26 februari overstag. Daarvoor moest Zweden wel vier extra Gripen-straaljagers aan hen beschikbaar stellen. Momenteel heeft Hongarije al veertien Zweedse straaljagers, waarmee het totaal dus groeit naar 18. Turkije ging onlangs ook akkoord. In de 2 jaar dat de oorlog nu duurt rapporteerde de Verenigde Naties (VN) dat de oorlog aan Russische zijde heeft geleid tot 35.500 tot 43.000 doden en 154.000 tot 180.000 gewonden. Aan Oekraïense kant zijn er officieel 66.000 doden en 109.000 tot 113.500 gewonden. Rusland zou 2.048 tanks en 3.900 pantserinfanterievoertuigen verloren hebben en Oekraïne 468 tanks en 1.020 pantserinfanterievoertuigen. De Russen zeggen zelf 444.000 Oekraïners te hebben gedood of verwond. Volgens Zelensky is het slechts 10 % daarvan. Yury Lutsenko een Oekraïens politicus en voormalig minister van binnenlandse zaken van Oekraïne, zegt dat er 500.000 Oekraïners zijn omgekomen en dat de huidige regering daar eerlijk over moet zijn naar de bevolking toe alvorens nog meer mensen te gaan mobiliseren. De generale staf van de Oekraïense strijdkrachten meldde 30 augustus 2024 dat er 614.950 Russische troepen zijn gesneuveld, waaronder 1360 slachtoffers in de afgelopen dag. (officieel 90.000) Een rapport, gepubliceerd door The Kyiv Independent, bevestigde dat Rusland 8.582 tanks, 16.736 gepantserde gevechtsvoertuigen en 23.825 voertuigen en brandstoftanks heeft verloren sinds het begin van de invasie.
Een Boeing 777 van Malaysia Airlines (vlucht MH17) werd neergeschoten op 17 juli 2014 boven het oosten van Oekraïne. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven. In de jaren van spanningen en conflicten, waaronder de annexatie van de Krim en de steun van Rusland aan separatisten in het oosten van Oekraïne was er een aanzienlijke escalatie van het conflict wat leidde tot grootschalige gevechten. De situatie in Oekraïne was op dat moment al gespannen en gewelddadig en het conflict in de Donbas-regio tussen door Rusland gesteunde separatisten en Oekraïense troepen. Hoewel er gevechten gaande waren, was het luchtruim op commerciële hoogtes (boven 32.000 voet) aanvankelijk niet gesloten voor burgerluchtvaart. Het werd als relatief veilig beschouwd omdat de gevechten en dreigingen voornamelijk op lagere hoogtes plaatsvonden en er was officieel nog geen no-flyzone ingesteld boven Oost-Oekraïne. Andere maatschappijen zoals Air France, Brittish Airways en Lufthansa hadden wel al besloten het gebied te vermijden vanwege de toegenomen risico’s en spanningen. British Airways bijvoorbeeld vloog al om het gebied heen voordat MH17 werd neergeschoten. Vlucht MH17 van Malaysia Airlines volgde echter haar gebruikelijke internationale vluchtroute van Amsterdam naar Kuala Lumpur. Het vliegtuig vloog op een hoogte van 33.000 voet en werd neergeschoten door een Buk-luchtdoelraket, afgevuurd vanuit een gebied dat al bezet werd door pro-Russische separatisten.
Door de inconsistente berichtgeving van de Internationale Burgerluchtvaartorganisatie (ICAO) en de nationale luchtvaartautoriteiten besloot Malaysian Airways met toestemming van de verantwoordelijke luchtvaartautoriteiten de gok te nemen om toch over het gebeid te vliegen. Er zijn uitgebreide onderzoeken uitgevoerd door de Onderzoeksraad Voor Veiligheid (OVV) in Nederland en het Joint Investigation Team (JIT). Uit deze onderzoeken bleek dat het vliegtuig werd neergeschoten door een Buk-raket die vanuit door separatisten gecontroleerd gebied in Oost-Oekraïne werd afgevuurd. Hiervoor zijn drie Russen en een Oekraïner bij verstek veroordeeld. De nabestaanden van de slachtoffers hebben civiele rechtszaken aangespannen tegen Malaysia Airlines die natuurlijk ook haar eigen verantwoordelijkheid had moeten nemen en net als de andere grote luchtvaartmaatschappijen, die wel zo verstandig waren om de slechte richtlijnen niet op te volgen. De nabestaanden hadden beter ook een zaak aan kunnen spannen tegen de ICAO of JIT. Dat raketten zoals een Buk-luchtdoelraket de 32.000 voet overschrijden was gevoeglijk bekend. Nederland blijft Oekraïne politiek, militair, financieel en moreel steunen tegen de Russische agressie”, dat staat in het nieuwe hoofdlijnen programakkoord. Ook bij de raketaanval door Iran tegen Israël begin oktober 2024 werd het luchtvaartverkeer niet tijdig gewaarschuwd en pas omgeleid toen de aanval al was begonnen. De aanval werd ruim van te voren aangekondigd door Iran en de VS. De aanval volgde een dag na het Israëlische grondoffensief in Libanon tegen het door Iran gesteunde Hezbollah, kort na 17.30 uur plaatselijke tijd in Israël. Het was enkele uren nadat de VS had gewaarschuwd dat een Iraanse aanval ophanden was. Passagiers hebben onnodig gevaar gelopen. Er is blijkbaar weinig geleerd van de MH 17 lvessen. Pogingen van Israëlische functionarissen om druk uit te oefenen om de richtlijn om het Israëlische luchtruim de komende maand te vermijden, terug te draaien werden niet gehonoreerd. Een meerderheid van de buitenlandse luchtvaartmaatschappijen hebben hun diensten naar Israël nu voor een langere periode schrapt, waardoor tienduizenden Israëliërs in het buitenland gestrand raken en anderen niet op vakantie kunnen. De Europese Commissie en het Agentschap voor de veiligheid van de luchtvaart van de Europese Unie (EASA) hebben afgelopen weekend een waarschuwing afgegeven om “niet te vliegen in het luchtruim van Libanon en Israël op alle vluchtniveaus”, waarbij ze verwezen naar “een algehele intensivering van luchtaanvallen en een verslechtering van de veiligheidssituatie.”
Oorlogsretoriek is bedoeld om een cultuur van angst te verspreiden en is mede oorzaak van depressies en overspannenheid. Ex Premier Mark Rutte en ook ex Minister van Defensie Kajsa Ollongren waarschuwden constant dat Rusland het niet bij Oekraïne zou laten als er geen actie zou worden ondernomen. De uitspraken waren aanleiding voor de gepensioneerde Russische Luitenant Generaal en parlementslid Andrej Gurulev om er op de Russische staatstelevisie voor te pleiten om het Europese continent in één keer lam te leggen door een atoombom op Nederland te gooien. De toezeggingen van Kajsa Ollongren dat Nederlandse F-16’s in het Russische luchtruim mogen worden gebruikt, waren nog een extra aanleiding voor meer agressie richting Nederland aan Russische zijde.
De Nederlandse steun die ooit begon met het leveren van beschermingsvesten en helmen werd al snel door Rutte en Ollongren geupgrade naar zware wapens, tanks, raketten en F16-gevechtsvliegtuigen die door Oekraïne zelfs mogen worden ingezet op Russisch grondgebied. Maar als deze opstijgen vanaf de vliegvelden van een ander land dan Oekraïne en het Oekraïense luchtruim binnenkomen, raketten lanceren en daar terugkeren, dan zijn ze wat Rusland betreft een legitiem doel. Dat maakt de vliegbases Leeuwarden en Volkel een potentieel doelwit voor de Russen. Op Vliegbasis Leeuwarden zijn ook de nieuwe F-35’s gestationeerd. Naast Nederland leverden ook Denemarken, België, Noorwegen en de Verenigde Staten F-16’s aan Oekraïne. Vanaf 1 juni 2024 heeft de F-35 de Nederlandse kernwapentaak binnen de NAVO van de F-16 overgenomen. Het squadron F-35’s heeft Vliegbasis Volkel als thuisbasis. Sinds de jaren 60 liggen daar al zo’n 22 atoombommen. Deze bommen van het type B61 versie 12, kregen onlangs een nieuw staartstuk waarmee de B61-12 ongeveer 3 keer zo nauwkeurig op een doelwit worden gericht als de eerdere B61. De B61-12 is daarmee de eerste gestuurde vrijevalbom in het kernwapenarsenaal. Boeing zorgde voor de ontwikkeling en productie van het staartstuk. Daarnaast heeft deze nieuwe bom de mogelijkheid zich in de aarde te boren voordat het ter ontploffing wordt gebracht. Groot nadeel van de F-35 is het beperkt bereik en dat deze minder wendbaar is.
De door het Westen geleverde F-16’s hebben afgelopen 25 augustus verschillende kruisraketten uit de lucht geschoten. De eerste F-16 van Oekraïne is daarbij al neergestort. Dit zou zijn gekomen door een fout van de luchtmachtpiloot Oleksiy Mes die daarbij om het leven kwam, maar geruchten gingen nu ook dat deze door de eigen luchtafweer werd neergehaald. Volgens Oekraïens parlementslid, veteraan en vicevoorzitter van de Commissie voor Nationale Veiligheid, Defensie en Inlichtingen, Maryana Bezugla werd de F-16 neergeschoten door een Patriot-luchtdoelraketsysteem, vanwege een gebrek aan coördinatie tussen de eenheden. Direct daarop ontsloeg Zelensky zijn luchtmachtcommandant Mykola Olesjtsoek. Twee Amerikaanse M2A2 Bradley IFVS pantservoertuigen werden ook door Oekraïense eigen drones vernietigd. De pas geleverde F-16 speelde vlak er voor een belangrijke rol in de verdediging van het Oekraïense luchtruim. De kwestie belandde in de doofpot. België, Denemarken, Nederland en Noorwegen hebben meer dan 60 gevechtsvliegtuigen toegezegd, maar Oekraïne heeft aangegeven dat het er ruim dubbel zoveel nodig heeft om Russische aanvallen af te slaan. Zweden gaf eerder dit jaar aan de levering van JAS 39 Gripen-gevechtsvliegtuigen aan Oekraïne uit te stellen. Belangrijkste reden was dat de introductie van de F-16 bij de Oekraïense luchtmacht voorrang krijgt. Het land levert op termijn wel twee SAAB ASC 890-radarvliegtuigen aan Oekraïne.
De wereldwijde militaire uitgaven zijn in 2023 gestegen naar 2,44 biljoen dollar, Nederland en Denemarken leverden nog eens veertien gerenoveerde Leopard 2-tanks aan Oekraïne
De NAVO in Europa ontwikkelt ondertussen alvast meerdere landcorridors voor Amerikaanse troepen en pantservoertuigen voor het geval er een grootschalige grondoorlog met Rusland komt. Deze corridors zijn bedoeld om Amerikaanse troepen in staat te stellen snel de oostgrenzen van het Bondgenootschap te bereiken. Volgens het plan zullen Amerikaanse troepen landen in een van de vijf aangewezen havens en via voorbereide routes naar de frontlinies gaan. De vijf hoofdcorridors zijn afkomstig uit Nederland, Italië, Griekenland, Turkije en Noorwegen. Er worden extra transportcorridors ontwikkeld via havens op de Balkan, maar ook via Noorwegen, Zweden en Finland.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken had al gezegd dat de VS overwoog om Oekraïne toe te staan Russisch grondgebied aan te vallen met door de VS geleverde wapens en nu heeft ook President Biden zijn team opgedragen ervoor te zorgen dat Oekraïne Amerikaanse wapens kan gebruiken voor tegenvuurdoeleinden in het grensgebied bij Charkov, zodat Oekraïne kan terugslaan wanneer Russische troepen hen raken of zich voorbereiden om ze te raken. Het beleid om langeafstandsaanvallen binnen Rusland niet toe te staan is verder niet veranderd. Frankrijk en Duitsland lieten eerder al weten dat Oekraïne alleen militaire doelen in Rusland mag aanvallen met westerse wapens mits Oekraïne daarvandaan aangevallen wordt. Er gaan geen Duitse langeafstandswapens naar Oekraïne. “Nu niet en nooit niet”, liet bondskanselier Olaf Scholz weten. De Hongaarse premier Viktor Orbán overweegt het lidmaatschap van de NAVO op te zeggen, omdat het land niet wil deelnemen aan de militaire missie van het bondgenootschap in Oekraïne. Orbán was ook van mening dat Europa zich voorbereidt op een oorlog met Rusland, terwijl het onwaarschijnlijk is dat Moskou een NAVO-lidstaat zal aanvallen, aangezien het Oekraïne niet eens kan verslaan. Zweden heeft een nieuw hulppakket voor Oekraïne aangekondigd. Het pakket vertegenwoordigt een waarde van omgerekend 1,16 miljard euro en bestaat onder meer uit een tweetal surveillancevliegtuigen. Ook stuurt Zweden luchtafweerraketten, artilleriegranaten en ruim driehonderd pantservoertuigen.
Nederland gaf Oekraïne 24 F-16 straaljagers met raketten en voor 80 miljoen euro aan onderhoudsmateriaal zoals generatoren, reservedelen, essentiële onderhoudsmaterialen en speciaal gereedschap hiervoor. Eerder kreeg Oekraïne van Nederland: 1 T-72-tank, 1 YPR 765 pantserrupsgevechtsvoertuig, 1 YPR-806 A1 PRB, 1 YPR-bergingsvoertuig, 1 Fennek verkenningsvoertuig, 29 Viking-rupsvoertuigen, 1 Leopard 1 A5-gevechtstank, 1 Leopard 2 A4-tank, 1 Pantserhouwitser, 1 vurend 120mm-mortier, 1 Patriot-lanceerinstallatie, 1 Stinger, 1 MAG-mitrailleur, 1 minimi-mitrailleur, 1 machinegeweer op een MB-terreinwagen, 1 precisiegeweer, 1 Lange-afstandsgeweer, meerdere munitiekisten met patronen kleinkaliber, meerdere drones, 1 Squire-radar, 1 VERA-NG passieve radar, 1 VERA-NG passieve radar, 1 helm met nachtkijker, 1 Baileybrug, 1 Leopard 1-brugleggende tank, 1 DAF YAI-4442, 1 Bushmaster Vrachtwagen, 1 DAF TROPCO 650kN, 1 trekker-opleggercombinatie, 1 M3 brug- en ferrysysteem, 1 Amarok-terreinwagen, 1 ambulance, 1 KTM-motor, 1 Scanjack-mijnruiminstallatie, 1 Bozena-mijnruiminstallatie, 1 EOD-uitrusting, de Zr.Ms. Zierikzee, 1 mijnenjager, reserveonderdelen, 1 hijskraan, 1 shovel, 1 heftruck, kleding, rantsoenpakketten, 14 rigid inflatable boats, 8 gemilitariseerde rivierpatrouilleboten, CB 90 gevechtsboten, medische goederen, 62 gevechtsvoertuigen, YPR, vuursteunsystemen, M109 Houwitsers (donor), individuele wapens, zoals geweren en mitrailleurs, zoals MAG en Minimi mitrailleurs en HK416 geweren, diverse soorten klein kaliber munitie voor individuele wapens en zware munitie voor tanks en artillerie (waaronder 155mm). geweergranaten en (non-)lethale handgranaten, sensoren en waarnemingsmiddelen, diverse (mobiele-)radarsystemen en VERA-NG radarsystemen, 10 trekker oplegger combinaties, 241 vrachtwagens, quads (18), 19 vaartuigen, 6 veldhospitalen, 8506 tenten en toebehoren, aggregaten, reservedelen voor diverse soorten voertuigen en (wapen-)systemen, logistiek materiaal, 16 aanhangwagens, 6 flattrack kranen, 9 shovels, 6.600 veldversterkingen (6.600), persoonlijke uitrusting, waaronder kleding, helmen, scherfvesten, rantsoenen, medische goederen, zoals persoonlijke EHBO-pakketten en medicijnen, en brandstoffen. In april werd nog eens voor 200 miljoen euro aan extra materieel overgedragen. Nederland zakt hiermee zelf onder de minimale eisen van operationele gereedheid en internationale verplichtingen. Een deel van de honderd tanks die het in 2023 van Nederland, Duitsland en Denemarken kreeg heeft Oekraïne geweigerd omdat het materieel zo verouderd was dat ze voor hen onbruikbaar waren. Het waren tanks uit de jaren zestig en zeventig die veel aanpassingen nodig hadden. Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne in 2022 is door Nederland rechtstreeks ook nog eens circa 3,7 miljard euro beschikbaar gesteld, met name voor munitieleveringen en wapensystemen, zoals tanks en Patriot raketten en bijbehorende reserveonderdelen en munitie ter waarde van 150 miljoen euro . Verder maakte het kabinet 200 miljoen euro vrij voor de aanschaf van drones voor verkenningsmissies. Voor de door de geschonken 50 miljard euro voor Oekraïne (NextGenerationEU (NGEU) gaf Nederland een garantstelling af.
De Europese Commissie gaf daarnaast nog eens 40 miljoen euro aan humanitaire steun, met het oog op de naderende winter. Daarvan is 35 miljoen euro bedoeld voor humanitaire projecten en 5 miljoen euro voor steun aan Oekraïense vluchtelingen in Moldavië. Het geld is bestemd om beschadigde gebouwen te repareren, elektriciteit en verwarming te garanderen en mensen in nood onderdak te bieden. Met deze 40 miljoen erbij heeft de Europese Commissie bijna 1 miljard euro uitgetrokken voor burgers die getroffen zijn door de oorlog in Oekraïne, sinds de invasie van Rusland in februari 2022. De Europese Commissie wil ook een half miljard euro extra vrijmaken om de Europese munitie-industrie weer op de been te helpen en meer artilleriegranaten te maken. De EU moet binnen een jaar 1 miljoen granaten kunnen leveren. Oekraïne zit dringend verlegen om munitie voor zwaar geschut. Oekraïense bondgenoten proberen wel nieuwe granaten en raketten aan te voeren, maar kunnen het tempo waarin die erdoor worden gejaagd niet bijbenen.
De VS ging 20 april na maanden van overleg akkoord met een steunpakket van 61 miljard dollar voor Oekraïne. Een deel er van wordt echter beschouwd als lening. Van de 61 miljard dollar gaat in werkelijkheid maar 23 miljard naar Oekraïne. De resterende 50 miljard blijft in de verenigde Staten en gaat naar de Amerikaanse wapenindustrie om daarvan tegen betaling wapens te leveren aan Oekraïne. De Oekraïense staatsschuld loopt door de lening op tot 94% van het bbp. De Oekraïense minister van Financiën Serhiy Martsjenko liet weten dat de strijd ongeveer 125 miljoen euro per dag kost. Hij kondigde nieuwe belastingmaatregelen aan om de tekorten in de begroting aan te vullen. De helft van de Oekraïense begroting wordt al gefinancierd met buitenlandse leningen en giften. Vooral de gestegen rente op leningen en de gevolgen van de oorlog kosten de EU minimaal nu al zo’n 18,9 miljard euro, de giften aan Oekraïne komen op 17 miljard euro. Oekraïne balanceert op het randje van een faillissement. De investeringsfondsen willen geld zien en snel een eventuele deal maken. Amerikaanse autoriteiten en andere westerse landen maken zich zorgen over de eisen en vrezen dat het geld dat aan Oekraïne is toegewezen als hulp, zal moeten worden gebruikt om rente te betalen. In totaal heeft de EU 50 miljard euro nodig voor Oekraïne (NextGenerationEU (NGEU). Voor deze leningen gaf ook Nederland een garantstelling af. De Europese Commissie heeft 500 miljoen euro uit een defensiefonds toegewezen aan Europese wapenfabrikanten om snel de wapenproductie op te voeren. In 2024 moet Oekraïne feitelijk het IMF al 2,19 miljard SDR’s terugbetalen voor eerder verstrekte leningen ter waarde van 2,9 miljard dollar. In maart en september 2024 moet Oekraïne telkens 705,5 miljoen dollar aan het IMF overmaken hetgeen weer gefinancierd wordt met nieuwe IMF fondsen. Ondertussen heeft het land minstens 42 miljard dollar aan internationale hulp nodig om alleen al de begroting voor 2024 te ondersteunen. De Verenigde Staten heeft al voorgesteld om tientallen miljarden euro’s voor Oekraïne te mobiliseren en deze te lenen tegen toekomstige winsten uit bevroren Russische tegoeden. De G7-landen zijn er in Washington niet in geslaagd overeenstemming te bereiken over het gebruik van de bevroren Russische tegoeden. De president van de Europese Centrale Bank, Christine Lagarde liet weten, dat het in beslag nemen van bevroren Russische tegoeden in strijd zou zijn met het internationaal recht. S&P Global heeft het land ondertussen al bestempeld als een “selectieve wanbetaler”. Oekraïne miste begin augustus 2024 een betaling van 34 miljoen dollar voor een lening, terwijl het land de laatste hand legt aan een grote schuldsanering. Dit maakt het lastiger voor Oekraïne om nog tegen gunstige rentes geld te lenen. Er is nog een korte respijtperiode, maar naar verwachting is het geld er gewoon niet. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft een vierjarig financieringspakket van 15,6 miljard dollar voor Oekraïne goedgekeurd. De lening maakt deel uit van een breder pakket van 115 miljard dollar.
In München was op 16 februari 2024 de jaarlijkse internationale veiligheidsconferentie. Zo’n 800 Staatshoofden, militairen, diplomaten en ministers overlegden over de Russische dreiging en de oorlog in Oekraïne, de toekomst van de NAVO en het conflict in het Midden-Oosten. Ook de Oekraïense president Zelensky, de Amerikaanse vicepresident Harris, de Israëlische president Herzog en premier Shtayyeh van de Palestijnse Autoriteit waren aanwezig. Namens Nederland waren demissionair premier Rutte en de ministers Bruins Slot (Buitenlandse Zaken) en Ollongren (Defensie) aanwezig. Als cadeau bracht Rutte nog eens 100 miljoen euro mee voor een Tsjechisch initiatief om snel 800.000 artilleriegranaten te kopen voor Oekraïne. Eind januari schonk Rutte Oekraïne ook 87 miljoen euro voor de aankoop van artilleriegranaten, 10 miljoen voor het versterken van de cyberverdediging en nog eens 25 miljoen voor het Internationaal Fonds voor Oekraïne waaruit wapens voor Kyiv worden gefinancierd. Het ministerie van Buitenlandse Zaken doneerde ondertussen 2,5 miljoen euro voor 45 miljoen kg strooizout en 5 miljoen euro voor het verbeteren van de drinkwatervoorziening in Oekraïne. In totaal 229,5 miljoen euro.
Minstens achttien Europese landen investeerden in 2023 ongeveer 2 miljard euro voor 1 miljoen artilleriegranaten voor Oekraïne. Financiering verliep via het nieuwe Trustfund van de Wereldbank. Nederland droeg 87 miljoen euro bij aan deze inkoop en stortte nog eens 25 miljoen euro extra om materieel te kopen. Verder steekt de Nederlandse regering nog 10 miljoen euro in het verbeteren van de Oekraïense cyberaanvallen. Nederland leverde reeds voor € 2,63 miljard aan militaire steun aan Oekraïne (stand 4 december 2023). Een deel komt niet van het defensiebudget maar wordt gehaald uit de algemene middelen van de Rijksbegroting en vanuit een Europees fonds, de zogenoemde European Peace Facility. Rutte tekende namens Nederland 23 februari 2024 bovendien een tienjarige veiligheidsovereenkomst inclusief militaire steun. 4 april tekende ook De Finse president Alexander Stubb eenzelfde overeenkomst. De NAVO riep de 32 bondgenoten op om een fonds van 100 miljard euro op te richten voor steun aan Oekraïne.
Oekraïne maakt behoorlijk effectief gebruik van de door het westerse landen geleverde Patriot-raketafweersystemen en heeft al vele Russische raketten, vliegtuigen en drones uit de lucht geschoten. Patriot is veruit het duurste wapensysteem. De totale kosten bedragen ongeveer 1,1 miljard dollar: 400 miljoen dollar voor het systeem en 690 miljoen dollar voor de raketten. Oekraïne gaat Nederland in 2024 circa 5,5 miljard euro kosten, de eerste 2 miljard zijn door het demissionair kabinet alvast gereserveerd als signaal naar het Kremlin. Een deel van de 2e Kamer wilde een motie indienen waardoor het voorgenomen steunpakket mogelijk niet door zou kunnen gaan, maar demissionair premier Rutte dreigde op voorhand al de motie niet uit te zullen voeren en zette dreigde zelfs met opstappen. Het Kremlin beweert dat het sinds het begin van 2024 al vijf van deze kostbare Patriot lanceerinrichtingen heeft vernietigd. Internationale instanties gaven al een miljard euro uit aan (wederopbouw)werkzaamheden in Oekraïne. De totale wederopbouwkosten bedragen naar geschat zo’n 486 miljard dollar. De financiering door de EU en Nederland beperkt zich niet alleen tot verdediging van het eigen land maar Oekraïense commando’s voeren ook aanvallen uit in Soedan, uit tegen een collectief van Wagner-huurlingen en lokale rebellen van de Rapid Support Forces (RSF). Oekraine was verantwoordelijk voor het opblazen van de Nord Stream-pijpleidingen in de Oostzee. De Amerikaanse inlichtingendienst CIA zou in juni 2023 van de MIVD hebben gehoord dat verschillende Oekraïense teams de actie aan het voorbereiden waren. De MIVD deelde de informatie ook met Duitsland en andere Europese landen. Ondertussen werden ook boorplatformen op zee en de Krim aangevallen met kruisraketten. Duitsland heeft zich vastgebeten in het onderzoek en in juni 2024 na lang en grondig onderzoek een eerste internationaal aanhoudingsbevel uitgevaardigd voor een Oekraïner die toen nog in Polen woonde. Ook twee andere Oekraïners gelden als verdachten. De explosies bij de Nord Stream-gaspijpleidingen vonden eind september 2022 plaats. De pijpleidingen raakten op meerdere plaatsen ernstig beschadigd en er kwam veel gas vrij. De verdachte zou eerder in september met een Oekraïens echtpaar, dat een duikschool heeft, een tocht over de Oostzee hebben gemaakt met het gecharterde Duitse zeiljacht Andromeda . Op het schip werden sporen van springstof voor militaire doeleinden en vingerafdrukken aangetroffen. Het schip vertrok vanuit de Duitse haven Rostock en deed ook het Duitse Wiek aan, alsmede een haven in Denemarken, Zweden en het Poolse Kołobrzeg. Het Oekraïense echtpaar met de duikschool heeft tegenover de Duitse media betrokkenheid bij de sabotage ontkend. Het Duitse aanhoudingsbevel geldt voorlopig alleen voor de 44 jarige Oekraïner Volodymyr Zhuravlyov. De verwarmingsmonteur/duikinstructeur wordt officieel verdacht van “anti-constitutionele sabotage en het veroorzaken van de explosies. Zijn officiële adres is een stad ten westen van Warschau in Polen, maar hij zou vertrokken zijn naar Oekraïne. Hij is net als het Oekraïense echtpaar een geoefende duiker, die ook op grotere dieptes ervaring heeft. Aan boord van de Andromeda waren vijf mannen en een vrouw. Het schip maakte vanaf 6 september een reis van achttien dagen over de Oostzee en kwam ook in de buurt van de plek waar de gasleidingen later ontploften. De Nederlandse Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst en de Amerikaanse inlichtingendienst CIA wisten destijds vooraf al dat er een Oekraïens plan was om de gasleidingen te saboteren. Drie maanden later explodeerden de gasleidingen. Het plan voor de aanslag zou zijn bedacht tijdens een borrel van Oekraïense officieren en zakenmensen. De zakenmensen financierden de hele operatie, die zo’n 300.000 dollar kostte (272.000 euro). Het leger zelf had geen geld. Zelensky keurde het plan goed, maar zou van gedachten verandert zijn toen de CIA erover hoorde van de MIVD en hem vroeg om van de sabotageactie af te zien. Zijn oud generaal Valerij Zaloezjny zou tegen Zelensky hebben gezegd dat het afblazen van de sabotage missie niet meer mogelijk was en zette het plan toch door. Zaloezjny werd in februari van dit jaar door Zelensky “ontslagen en benoemd tot ambassadeur in Londen om zo onschendbaar te zijn voor vervolging. De MIVD die dus vanaf het begin wist van de plannen liet Rutte desondanks de Russen de schuld geven. Er zijn inmiddels Kamervragen gesteld, maar minister president Schoof wil geen consequenties verbinden lopende het Duitse onderzoek.
Drinkwater in Duitse stad Mechernich onderzocht na mogelijke sabotage op twee legerbases
Mark Rutte werd met steun van Biden en het Verenigd Koninkrijk gevraagd voor de functie van secretaris Generaal van de NAVO tegen een salaris van 27.000 euro per maand in plaats van zijn huidige 15,765 euro.
De VS, gesteund door het Verenigd Koninkrijk, Japan en Canada legden beslag op 300 miljard dollar aan bevroren Russische tegoeden. Van de bevroren obligaties en beleggingen van de Russische centrale bank worden dividend, de winstuitkeringen en andere opbrengsten afgeroomd en aan Oekraïne geschonken. Ook de EU wil winsten van de bevroren Russische tegoeden aan Oekraïne geven voor de aankoop van wapens en humanitaire hulp voor Oekraïne. Dit gaat om zo’n 3 miljard euro per jaar. Russische tegoeden bevriezen was een van de eerste stappen die de EU zette na de Russische inval in februari 2022 in Oekraïne. In totaal is er in de VS, Japan, EU en Canada nu zo’n 260 miljard aan tegoeden van de Russische Centrale Bank bevroren. Daarvan staat een recordbedrag van 191 miljard in Brussel, bij Euroclear. Dat is een instelling die bij transacties op de financiële markten als tussenpersoon fungeert. Hongarije was de enige lidstaat die tegenstemde en dreigde steun voor Oekraïne te blokkeren. Uiteindelijk werd dit bezwaar opgelost door 10,2 miljard euro uit EU-fondsen beschikbaar te stellen aan Hongarije. Tijdens de stemming verliet Orbán voor dit bedrag even kort het stemlokaal. Het geld was eerder bevroren vanwege zorgen over de ondermijning van de rechtsstaat in Hongarije. Deze chantage werd door het Europese Parlement niet geaccepteerd en deze daagt nu de de Europese Commissie voor het Europese Hof van Justitie. Nu wacht de Hongaarse regering op nog eens 10,4 miljard euro aan subsidies en goedkope leningen van de EU. Hieraan zijn voorwaarden verbonden, waaronder extra maatregelen tegen corruptie. Hongarije is tegen het EU-lidmaatschap van Oekraïne, vanwege de hechte banden met Rusland. Het Europees Parlement deed aangifte bij het Europese Hof van Justitie, omdat de Commissie hiermee zou hebben toegegeven aan chantage. De Kroatische president Zoran Milanovic weigert de deelname van Kroatische soldaten aan de NAVO-missie ter ondersteuning van Oekraïne goed te keuren, melden Radio Free Europe en The Kyiv Independent. Milanovic is bezorgd over de mogelijke uitbreiding van het conflict naar Kroatië en geeft de veiligheid van zijn eigen land voorrang.
De NAVO wil een fonds oprichten van 100 miljard euro om Oekraïne te kunnen blijven steunen en om voorbereid te zijn op een “andere politieke wind”
Sancties
Na de op 23 februari 2022 uitgebroken oorlog tussen Rusland en Oekraïne legde de EU sancties op die hun weerslag snel wisten te vinden op de olie en gasprijzen. 3 maart 2022 was de prijs per megawattuur op de Nederlandse termijnmarkt bijna 200 euro. Dat was het viervoudige in vergelijking met drie maanden eerder. Nederlandse bedrijven importeren en exporteren sinds de sancties zijn ingesteld opeens veel meer naar Georgië, Kazachstan, Kirgizië en Oezbekistan waarna de producten alsnog hun weg naar Rusland vinden. Ondertussen hebben Europese landen in de eerste zeven maanden van 2023 ook zo’n 40 procent meer vloeibaar gas van Rusland ingekocht dan in dezelfde periode in 2021, voor de Russische invasie van Oekraïne. EU-landen importeerden meer aardgas in één kwartaal uit Rusland dan uit de Verenigde Staten. Noorwegen blijft de grootste gasleverancier van de EU. Ook landen als Slowakije en Oostenrijk ontvangen nog altijd gas uit Rusland, via de pijpleiding die door Oekraïne loopt. De hoeveelheid Russisch vloeibaar gas (lng) die vanuit Rusland Nederland binnenkomt, is sinds afgelopen zomer ook verdubbeld en dat terwijl de EU-lidstaten het 20 juni 2024 eens waren over een veertiende sanctiepakket die de Russische handel in vloeibaar aardgas (lng) moest raken. De meeste producten die onder de sancties vallen komen via Turkije alsnog het land binnen. Rusland levert via Oekraïne 42,9 miljoen kubieke meter per dag aan Europa. Gazprom blijft Russisch gas leveren voor doorvoer via Oekraïens grondgebied via het Sudzha-gaspompstation in een door Oekraïne goedgekeurde hoeveelheid. In de eerste vier maanden van 2024 kocht ook Spanje nog 26.854 GWh gas van Rusland, volgens gegevens van het Spaanse energiebedrijf Enagas. Groot-Brittannië is ook een belangrijke importeur van Russische olie geworden en heeft opgelegde sancties omzeild. Rusland verdiende hier ruim £2 miljoen aan. Europa is afhankelijk van Rusland voor verrijkt uranium voor o.a. kerncentrales en atoombommen en ook daar gelden geen sancties voor. De enige fabriek ter wereld die momenteel opgewerkt uranium omzet voor gebruik in kerncentrales bevindt zich in Rusland. Voor verrijkt uranium is Rusland een zeer belangrijke speler (bijna 50% van het verrijkt uranium komt van daar), waarbij het Westen meer afhankelijk is van Rusland dan Rusland van het Westen. Niet alleen het Russische schip de Mikhail Dudin legt regelmatig in Nederland aan, ook de Baltiyskiy-202 doet dat regelmatig. Dit zijn de twee ‘Russische’ schepen die overwegend tussen St. Petersburg en West-Europa varen met een radioactieve lading. Op grond van recent afgegeven vergunningen is het nu mogelijk dat het schip in Rusland opgewerkt uranium vervoert wat Urenco in Almelo gaat verrijken voor het Franse EdF.
Russische militairen worden ondanks de sancties vanuit Nederland ondersteund met giften via Boosty/ CEBC. CEBC is onlangs verhuisd naar een Amstelveens kantoor en is een dochterbedrijf van MyGames, gevestigd in Amsterdam-Zuidoost. Dat bedrijf was tot de Russische invasie onderdeel van internetgigant VKontakte (VK), ook wel bekend als het Russische Facebook, gelieerd aan het Kremlin. De eigenaar van MyGames is de Russische investeerder Aleksandr Tsjatsjava. Kort na het begin van de oorlog kocht hij het bedrijf voor ‘slechts’ 600 miljoen euro. Tsatsjava is bevriend met de CEO van verkoper Vladimir Kiriënko. En dat is weer de zoon van de stafchef van Poetin.
De winsten van de westerse banken in Rusland zijn verdrievoudigd zijn naar 3 miljard euro, door de gestegen rentes op leningen
Sinds Rusland Oekraïne in 2022 binnenviel, heeft OFSI van het UK geen enkele boete opgelegd voor het ontduiken van sancties
Het zou nog twee jaar duren voordat American Express de activiteiten in Rusland definitief in mei 2024 beëindigde. De bankvergunning werd door Rusland vervolgens in augustus 2024 ingetrokken. De VS legden ook sancties op aan ruim een dozijn bedrijven in China vanwege hun steun aan de Russische oorlog in Oekraïne. Verder zijn er maatregelen afgesproken om te voorkomen dat de Russische schaduwvloot kan tanken in Zeeland.
Oekraïne voert de zwaar gesubsidieerde oorlog niet alleen in eigen land maar ook in Soedan. Oekraïense commando’s strijden daar tegen de Russen, terwijl de bevolking geen kant op kan
Honderden vrijwilligers in het Oekraïense IT Army leggen Russische websites en bedrijven plat om zoveel mogelijk economische schade te veroorzaken. De Europese Commissie wil tussentijds extra geld van de lidstaten voor Oekraïne, vanwege de hoge inflatie, extra personeel, migratiestromen richting Europa, hogere rentelasten en nog enkele miljarden voor programma’s om de Europese economie concurrerender te maken. Nederland levert zo’n 24 F-16’s aan Oekraïne. Rusland beschouwt deze levering als een nucleaire bedreiging. Rusland beschikt over de Su-57 , een multifunctioneel 5e generatie gevechtsvliegtuig die in serieproductie wordt gemaakt. Rusland is na de val van Avdiivka aan de winnende hand. Nu Avdiivka in handen is heeft Rusland toegang tot belangrijke andere delen van Oekraïne. Al sinds de annexatie van de Krim in 2014 ligt het stadje aan de frontlinie. Oekraïne heeft er al die jaren ondanks alle militaire steun alles aan gedaan om Avdiivka in handen te houden. President Zelensky had zijn prestige zelfs aan de stad verbonden en wilde het koste wat kost behouden. het verlies van de stad is een gevoelig gezichtsverlies voor hem.
Militaire steun achter de schermen
De VS stuurde in het geheim langeafstandsraketten Army Tactical Missile Systems (ATACMS) naar Oekraïne. De Verenigde Staten blijven daarmee een directe botsing tussen de Navo en Rusland forceren. Volgens de Franse president Macron ‘mag niets worden uitgesloten en zullen ze alles doen om te zorgen dat Rusland niet wint. Macron liet verder weten dat een ‘coalitie’ van landen wordt gevormd die Oekraïne zal gaan voorzien van raketten en bommen voor middellange en lange afstand. Ook het Verenigd Koninkrijk leverde al Stormshadow lange afstandsrakketten en gaven ook toestemming om deze te gebruiken voor aanvallen binnen Rusland. Duitsland is als enige nog terughoudend in het leveren van Taurus lange afstandsrakketten. Frankrijk heeft besloten om in de eerste helft van volgend jaar Franse straaljagers naar Kiev sturen en levert nu al vast SCALP langeafstandsraketten aan Oekraïne. De raketten hebben een bereik van minimaal 250 kilometer. Het Kremlin heeft gewaarschuwd voor de gevolgen. Het ligt voor de hand dat Oekraïne vooral de Krim op het oog heeft als doelwit voor deze raketten. Diverse NAVO landen hebben speciale eenheden in Oekraïne gestationeerd. Rusland reageerde furieus: “De gevolgen voor indringers zullen tragisch zijn. We hebben wapens die doelen op hun grondgebied kunnen aanvallen, dat is duidelijk. Op de Amerikaanse basis Ramstein in de Duitse deelstaat Rijnland-Palts vond internationaal topoverleg plaats tussen de defensieleiders uit 56 landen. Hoog op de agenda stond de vraag of Oekraïne nieuwe wapenleveranties mocht ontvangen. De Ramsteingroep, die bestaat uit 32 NAVO-leden en 24 andere landen, staat Oekraïne met wapens en munitie bij en is dus al betrokken. Alle omliggende landen hebben militaire experts in Oekraïne gestationeerd.
Ondertussen keerden 11 maart 2024 de eigen Russische troepen bestaande uit het “Vrij Rusland Legioen” en het “Siberische Bataljon” een gebied binnen dat tijdelijk bezet was door de “Russische Federatie”. Gewapend met zware voertuigen trokken ze vanuit het grondgebied van het Vrije Oekraïne de oblasten Belgorod en Koersk over en kwamen in botsing met de bezettingsmacht van het Kremlin-regime. Ze zouden zijn bewapend door Oekraïne. Het Russische ministerie van Defensie zegt 234 van de militanten te hebben gedood. Bondkanselier Olaf Scholz wil wat hem betreft absoluut geen Taurus-raketten leveren. Een online geheim overleg tussen hoge Duitse luchtmachtmilitairen, waarin onder andere dit ter sprake kwam, werd afgeluisterd en openbaar gemaakt. Een van de officieren gebruikte in zijn hotel in Singapore een niet-versleuteld netwerk. In de vergadering werd onder andere ook gesproken over geheime Amerikaanse operaties in Oekraïne en de stationering van buitenlandse eenheden. Niet lang er na bombardeerde Rusland verschillende gebouwen van het hoofdkwartier van de inlichtingendiensten in Oekraïne. Russische elektronische oorlogsvoering blijkt zeer effectief, met naar schatting minstens één geïnstalleerd systeem op elke 10 km van het front. Deze systemen zijn voornamelijk gericht op het uitschakelen van drones. Naast het jammen van drones slagen de Russen er ook in om de 256-bit versleutelde tactische communicatiesystemen van Motorola te onderscheppen. Deze wordt veelvuldig gebruikt door de Oekraïense strijdkrachten. Maandelijks worden op deze manier zo’n 10.000 drones “afgevangen”. In totaal vechten nu meer dan een half miljoen Russische soldaten in Oekraïne. Sinds de invasie zijn minstens 650.000 mensen permanent uit Rusland gevlucht, hetzij uit protest tegen de oorlog, om te ontkomen aan repressie vanwege hun afwijkende standpunten of om de dienstplicht te ontlopen. Ze vonden hun toevlucht in Armenië, Georgië, Turkije, Kazachstan en andere landen in Europa.
De Oekraïense hoofdstad Kyiv wordt door Rusland bestookt met twee soorten hypersonische raketten de Kinzjal, en de Zircon die een topsnelheid van bijna 10.000 kilometer per uur halen
Poetin heeft wel verkiezingen gehouden maar die zijn niet bepaald democratisch verlopen. Snel daarna werd toestemming gegeven voor het oproepen van 150.000 dienstplichtigen. President Zelensky heeft verkiezingen gewoon uitgesteld zodat hij aan de macht blijft. Hij heeft steeds meer moeite om te rekruteren voor het leger
Naast materiele militaire steun wil Nederland ook de uitstroom van kanonnenvoer tegenhouden. Volgens het ISW sterft 83% van de Oekraïners die als gevolg van gedwongen mobilisatie aan het front terecht komen, binnen een paar dagen of hooguit een paar weken. Een nieuwe wet, die in mei werd ingevoerd, vereist dat elke man tussen de 25 en 60 jaar zijn gegevens in een elektronische database registreert, zodat deze kunnen worden opgeroepen voor militaire dienst. Dienstplichtambtenaren zijn op jacht naar degenen die het register ontduiken en dwingen nog meer mannen die niet willen dienen onder te duiken. Mannen tussen 18 en 60 mogen het land niet meer verlaten en mogen door andere landen niet meer als vluchtelingen worden toegelaten, zodat ze beschikbaar zijn voor mobilisering. Ongeveer 11.000 Oekraïense mannen staken illegaal de grens met Roemenië in het noorden van het land over om mobilisatie te voorkomen. Elke vorm van pacifisme wordt echter bestraft: Oekraïense mannen in het buitenland krijgen geen hulp meer van het consulaat en geen paspoort meer, tenzij ze terug komen om te vechten. Vanaf 25 jaar oud is er een dienstplicht. Wie weigert, krijgt een boete of uiteindelijk een gevangenisstraf. Reeds veroordeelde gevangenen vrijgelaten als ze willen meevechten aan het front.
Rusland heeft de vele beschikbare relatief goedkope FAB-1500 bommen geupgrade naar een vliegende raketversie. In de JSC Tactical Missiles Corporation – een grote wapenfabrikant – in de regio Moskou worden de speciale vleugels ontwikkeld en 24/7 gefabriceerd waarna ze aan de frontlinie succesvol, met soms meer dan 100 stuks per dag worden ingezet, vooral in Donetsk. Daarnaast zijn tactische kernwapens overgedragen aan buurland Wit-Rusland en wordt geprobeerd om een nucleair ruimtewapen te ontwikkelen dat satellieten kan vernietigen. Paus Franciscus riep vergeefs op tot vrede en stelde dat “Oekraïne de moed moet hebben om de witte vlag te hijsen” en dat “onderhandelen getuigt van moed”. “Als je ziet dat je verslagen bent, dat de zaken niet goed gaan, moet je de moed hebben om te onderhandelen”. Ook de president van Bulgarije riep op tot politieke inspanningen voor vrede, in plaats van tot de distributie van wapens. Donald Trump zal de donaties aan Oekraïne volledig stopzetten als hij de Amerikaanse verkiezingen in november wint, zei de Hongaarse premier Viktor Orbán na een ontmoeting tussen de twee. In plaats daarvan wil Trump hun wel geld lenen, waarmee het land in de toekomst afhankelijk zal blijven van de VS.
Wederopbouw
De EU is alvast begonnen met de plannen voor wederopbouw, gefinancierd door “de Oekraïnefaciliteit”, een speciaal instrument waarbij de EU aan Oekraïne tot 50 miljard euro aan stabiele steun verstrekt. Russische aanvallen leggen ondertussen de energievoorziening in de Oekraïne plat. Twee Duitse bouwbedrijven nemen ook deel aan de wederopbouw van het door Rusland bezette Mariupol, de Oekraïense stad die twee jaar geleden in handen viel van de binnenvallende troepen van Moskou. De industriële Knauf-groep, die gipsplaten produceert, en WKB Systems, die cellenbeton produceert, hebben materialen geleverd voor de bouw in de stad die tijdens de eerste maanden van de oorlog vrijwel volledig plat lag.
De Wereldbank heeft 925 miljoen dollar aan leningen en schenkingen goedgekeurd als onderdeel van een steunpakket van 3 miljard dollar voor leningen om de financiering van de wederopbouw mogelijk te maken. Nederland heeft hiervoor een garantie van 100 miljoen afgegeven. De Europese Investeringsbank (EIB) heeft alvast 668 miljoen euro uitgekeerd. Er is een versnelde inzet van bestaande programma’s ter waarde van 1,5 miljard euro en de EBRD heeft, ondersteund door Nederland een steunpakket ter waarde van 2 miljard Euro goedgekeurd, naast een eigen initiële inzet van 2 miljard Euro voor toekomstige wederopbouw. Het IMF heeft een noodliquiditeit goedgekeurd ter waarde van 1,2 miljard Euro.
De Nederlandse militaire steun voor Oekraïne per 12 april dit jaar is nu al 3 miljard euro. Voor migratie is dit jaar bijna 8 miljard euro gereserveerd
Het demissionaire kabinet maakte eind december 2023 bekend dat er 180 miljoen euro wordt vrijgemaakt voor humanitaire hulp en wederopbouw op de korte termijn. In totaal gaat de wederopbouw van Oekraïne volgens de laatste raming 383 miljard euro kosten. Nederland gaf in 2023 al 5,3 miljard euro uit aan Oekraïne. De Nederlandse bijdrage aan de wederopbouw wordt vooral bekostigd uit fondsen die de VN en de EU ter beschikking stellen, respectievelijk via de Wereldbank en de European Investment Bank (EIB). Maar Nederland keert ook rechtstreeks geld uit, onder de vlag van DRIVE, een RVO-programma dat infrastructuur in ontwikkelingslanden bevordert. Die steun kan oplopen tot wel 50 procent van de kosten van een project, op voorwaarde dat de inbreng grotendeels Nederlands is. 1 Februari 2024 hebben de leiders van de EU hun handtekening gezet voor verdere steun aan Oekraïne. De EU-lidstaten willen de komende vier jaar 17 miljard euro aan giften en 33 miljard euro aan gunstige leningen aan Oekraïne toekennen.
Polen heeft zich bereid verklaart om kernwapens voor de VS toe te willen staan. Eerder heeft de VS in het geheim al langeafstandsraketten aan Oekraïne geleverd. Biden keurde in februari in het geheim de overdracht van de langeafstands-ATACMS-raketten goed voor gebruik binnen Oekraïens grondgebied. De ATACMS-raketten werden vervolgens stilletjes opgenomen in het hulppakket van 300 miljoen dollar dat op 12 maart werd aangekondigd en uiteindelijk eerder deze maand aan Oekraïne geleverd, nadat Rusland het gebruik van Noord-Koreaanse ballistische raketten tegen Oekraïne gebruikte en de Russische aanvallen op de civiele infrastructuur in Oekraïne doorgingen. Afgelopen herfst stuurden de VS Oekraïne voor het eerst de middellangeafstandsvariant van het ATACMS-raketsysteem, dat ongeveer 160 kilometer kan reiken, terwijl de langereafstandsversie wel 300 kilometer kan reiken. Spanje levert een onbekend aantal Patriot-luchtafweerraketten en België levert de eerste F-16’s.
Corruptie en fraude
Oekraïne heeft al 28 jaar lang te maken met omkoping, diefstal en corruptie. Onlangs bleek 37 miljoen euro te zijn verduisterd door ambtenaren van het ministerie van de Oekraïense defensie. De fraude werd ontdekt door de Oekraïense geheime dienst (SBU) Ondertussen blijkt uit een rapport uit de VS van het Ministerie van Buitenlandse Zaken dat er in Oekraïne sprake is van gedwongen verdwijningen, marteling en wrede, onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing, erbarmelijke en levensbedreigende omstandigheden in de gevangenis, willekeurige arrestatie of detentie, ernstige problemen met de rechterlijke onafhankelijkheid, beperkingen van de vrijheid van meningsuiting, geweld of dreiging met geweld tegen journalisten, ongerechtvaardigde arrestaties of vervolging van journalisten, evenals censuur, ernstige beperkingen van de internetvrijheid, aanzienlijke inmenging in de vrijheid van vreedzame vergadering en vereniging, beperkingen van de bewegingsvrijheid, ernstige corruptie binnen de regering, wijdverbreid gendergeweld, systematische beperkingen voor werknemersverenigingen en het bestaan van de ergste vormen van kinderarbeid. Het rapport benadrukt ook dat de regering er vaak niet in slaagt om adequate stappen te ondernemen om functionarissen die mogelijk misbruik hebben gepleegd, te identificeren en te bestraffen. In mei 2023 werd de president van het hooggerechtshof gearresteerd wegen het ontvangen van 3 miljoen dollar aan steekpenningen. Minister van Defensie Oleksi Reznikov werd in september 2023 ontslagen om verschillende corruptiezaken binnen het ministerie. Een rechtbank heeft de arrestatie bevolen van minister van Landbouw, Mikola Solski. Hij wordt verdacht van betrokkenheid bij een illegale transactie voor de aanschaf van land van de overheid ter waarde van 6,5 miljoen euro. Het gaat om een zaak van corruptie van voordat hij in 2022 minister werd. Solski weerspreekt de beschuldigingen. Hij mocht op borgtocht van 1,7 miljoen euro naar huis. Solski heeft daarop zijn ontslag aangeboden. Hij is de eerste minister in de regering van president Volodimir Zelenski die door justitie wordt vervolgd vanwege corruptie. Ook Zelensky is zijn positie niet zeker. Er was een debat over de legitimiteit van zijn presidentschap dat officieel 20 mei 2024 afliep.
Rusland zet traangas (chloropicrine ) in zoals in Georgië al gebeurd en dat wordt door de VS en NOS beschouwd en beschreven als gebruik van “chemische wapens”.
Milieuschade
Op herdenkingsdag heeft Rusland aanvallen uitgevoerd op energiefaciliteiten in onder meer de steden Kyiv, Poltava en Lviv. Meer dan vijftig raketten en twintig drones gingen los op de Oekraïense infrastructuur. De grootste energiecentrale in de regio Kyiv werd volledig verwoest. Het gaat nog jaren duren voordat de centrale weer helemaal hersteld is en daardoor komt ook de wapenproductie en het transport onder druk te staan. Oekraïne blijft ondertussen ook drone aanvallen uitvoeren op raffinaderijen, brandstoflocaties en de kerncentrale met een enorme milieuschade en andere risico’s tot gevolg. Ook de Nordstream pijpleiding moest het ontgelden. Rusland heeft inmiddels meer dan 100.000 vierkante kilometer – of bijna een vijfde – van het Oekraïense grondgebied bezet. De door Rusland veroverde en beheerde kerncentrale van Zaporizja in Oekraïne werd 7 april 2024 en 11 augustus 2024 beschadigd door een drone-aanval van Oekraïne. De 1e drone-aanval omvatte drie voltreffers op de hoofdreactor van de faciliteit. Eén persoon stierf als gevolg van de aanval. De brand van 11 augustus 2024 was in een van de koeltorens die ook zou zijn beschadigd. Rusland en Oekraïne beschuldigen elkaar van deze aanval. Het is opnieuw een duidelijke schending van alle afgesproken basisprincipes omtrent oorlogsvoering rondom kerncentrales. Dergelijke roekeloze aanvallen vergroten het risico op een groot nucleair ongeval aanzienlijk. Geen enkele kerncentrale ter wereld is ontworpen om dit soort aanvallen te weerstaan. De Russen schoten op hun beurt 11 april de Trypilska-energiecentrale in de regio Kyiv in brand. Russische troepen hebben aanzienlijke vooruitgang geboekt in de richting van Chasiv Yar, het belangrijkste Oekraïense bolwerk buiten de stad Bakhmut, dat Rusland in mei 2023 na een maandenlange en slopende strijd veroverde. Het doel van de Russische strijdkrachten is om de stad Chasiv Yar voor 9 mei in te nemen, dat verklaarde de Oekraïense opperbevelhebber generaal-kolonel Oleksandr Syrskyi. Het is de datum die Rusland markeert als de overwinning van de Sovjet-Unie in de Tweede Wereldoorlog. Syrskyi zei dat Rusland zijn inspanningen daar concentreert voordat het oprukt naar de stad Kramatorsk. Chasiv Yar in de regio Donetsk 5-10 km van Bachmoet, dat in mei 2023 al door Russische troepen werd veroverd is nu totaal vernietigd. Rusland heeft ondertussen minstens honderd gevechtsvliegtuigen verloren en ook een supersonische bommenwerper werd vernietigd. Een raffinaderij van Rosneft in het Zuid-Russische Toeapse is in brand gevlogen na een Oekraïense droneaanval. De infrastructuur van de olieraffinaderij in Toeapse is beschadigd en de milieugevolgen zijn ernstig. De stad Toeapse ligt aan de Zwarte Zee op zo’n 250 kilometer van de Krim. Oekraïense drones hebben 27 augustus brand veroorzaakt in meerdere olietanks bij het oliedepot Glubokinskaya in de regio Rostov in Rusland. Het Oekraïense leger meldde 4 oktober dat zijn troepen een oliebasis in de regio Voronezh in het westen van Rusland hebben aangevallen. Rusland en Oekraïne hebben de afgelopen maanden hun aanvallen op elkaars energie-infrastructuur geïntensiveerd, waarbij het milieu het kind van de rekening is. Oekraïne zegt 6 oktober ook een oliedepot op de Krim te hebben geraakt waarna het in brand vloog. Het Oekraïense leger heeft 7 oktober 2024 ook een Russisch oliedepot in de stad Feodosia op de Krim geraakt. Volgens de Oekraïense strijdkrachten is het getroffen oliedepot het grootste in de regio. Oekraïne heeft 11 oktober opnieuw een oliedepot aangevallen in de door Rusland bezette regio Loehansk in het oosten van het land waarbij een grote brand uitbrak . Oekraïne valt vaker door Rusland gebruikte wapen- en brandstofdepots aan, ook in Rusland zelf. Deze aanval was de derde aanval in twee jaar tijd op het oliedepot in Rovenky.
Moskou heeft de afgelopen maanden ook grote aanvallen uitgevoerd op de energiefaciliteiten van Oekraïne, waardoor een aanzienlijk deel van de productie is uitgeschakeld en waardoor in het hele land stroomuitval en energierantsoenering zijn ontstaan. Rusland vocht in Kharkiv met hulp van de Wagnergroep, die na de vurige dood van Jevgeni Prigozjinsinds nu onder controle is van de Russische staat.
Zelensky kreeg drie mobiele HIMARS-raketsystemen uit Amerikaanse voorraden. De raketsystemen die door Duitsland worden betaald hebben een bereik tot ver achter de frontlinies. Vanwege een begrotingstekort in Duitsland is ondertussen de verdere financiële hulp aan Oekraïne voor 2024, inclusief een verdubbelde hulp van 8 miljard euro, opgeschort.
Rusland waarschuwde dat het een ‘verwoestende wraakaanval’ zou lanceren als Oekraïne de Krim of de Krimbrug aan zou vallen. Kyiv was van plan de brug aan te vallen vóór of op 9 mei 2024, de dag waarop Rusland stilstaat bij de overwinning van de Sovjet-Unie op nazi-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog. Vladimir Poetin had voor de zekerheid alvast bevel gegeven voor een “oefening” met nucleaire wapens om gevechtsmissies uit te voeren en die dreiging heeft geholpen. Raketformaties in het zuidelijke militaire district van Rusland en marinetroepen deden mee aan de oefening. De EU was al in lichte paniek en er gingen al stemmen op om de 422 miljard uit het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM bankennoodhulpfonds) in te zetten voor defensiedoeleinden. Het land heeft ook de staat van beleg afgekondigd om de Oekraïense militaire leiding de bevoegdheid te geven om privé- of gemeenschappelijke eigendommen voor staatsdoeleinden in beslag te nemen.
Russische troepen hebben sinds de start van de oorlog in Oekraïne 600 Oekraïense gevechtsvliegtuigen,1.300 meervoudige raketwerpers,274 helikopters, 24.111 onbemande luchtvaartuigen, 521 grond-lucht raketsystemen, 16.053 tanks en andere gepantserde gevechtsvoertuigen, 1.300 meervoudige raketten. draagraketten, 9.607 veldartilleriekanonnen en mortieren en 21.753 speciale militaire motorvoertuigen vernietigd. In de afgelopen 24 uur werden nog eens drie tanks, twee gepantserde gevechtsvoertuigen, acht motorvoertuigen, een in Polen vervaardigd 155 mm Krab zelfrijdend artilleriesysteem, een 122 mm D-30 houwitser en een 122 mm BM-21 Grad meervoudige raketwerper vernietigd.
Poetin maakte defensieminister Shoigu de nieuwe voorzitter van de Russische veiligheidsraad en vervangt daarmee Nikolai Patrushev, die de functie sinds 2008 bekleedde. Ook Patrushev behoort tot de zogenoemde siloviki, de belangrijkste vertrouwelingen van Poetin. De 68-jarige Shoigu was sinds 2012 minister van Defensie. Voormalig vicepremier en econoom Andrei Belousov wordt de nieuwe defensieminister. Het Kremlin had afgelopen zomer al besloten Shoigu af te zetten na de muiterij van de Wagner-huurlingengroep tegen de Russische militaire leiding. Na een carrière in de academische wereld was Belousov een jaar minister van Economische Ontwikkeling voordat hij in 2013 werd benoemd tot economisch adviseur van Poetin. Sinds 2020 is hij eerste vice-premier.
De staatsveiligheidsdienst (SBU) van Kiev zei dat het de plannen om Zelenski en andere hoge Oekraïense functionarissen, waaronder het hoofd van de SBU, Vasyl Maliuk, en het hoofd van de defensie-inlichtingendienst van Oekraïne, Kyrylo Budanov, te vermoorden, had “verijdeld”. Een van de verdachten had twee drones en munitie ontvangen van de Russische staatsveiligheidsdienst (FSB), die ze van plan waren over te dragen aan een andere medeplichtige om een explosie uit te voeren. Zelenski ontsloeg het hoofd van de State Guard Service (UDO) Serhii Rud.
Het Pentagon herhaalde zijn standpunt over het gebruik door Oekraïne van door de VS geleverde wapens en benadrukt dat deze uitsluitend op Oekraïens grondgebied mogen worden gebruikt en een Amerikaanse functionaris verklaarde dat mogelijk niet alle beloofde wapens onmiddellijk beschikbaar zijn vanwege grondstoffentekorten.
Vredesbesprekingen
Westerse landen dringen ondertussen aan op vredesonderhandelingen. Het Kremlin heeft het Chinese vredesplan, dat inhoudt dat de oorlog langs de frontlinie moet worden gestopt, gesteund. Zelensky verwierp het Olympische wapenstilstand voorstel van Macron. Rusland zegt het dorp Staromaiorske in de Donetsk-regio in het oosten van Oekraïne te hebben veroverd.
Vladimir Poetin verklaarde eerder bereid te zijn om de oorlog in Oekraïne te beëindigen aan de hand van een onderhandeld staakt-het-vuren dat de huidige slagveldlinies erkent. Tegelijk zei hij ook “bereid te zijn om door te vechten als Kiev of het Westen niet zou reageren. Drie van de bronnen, bekend met wat er in de entourage van Poetin gezegd wordt, zeiden dat de president tegen een kleine groep adviseurs zijn frustraties had geuit over wat hij beschouwt als door het Westen gesteunde pogingen om vredesonderhandelingen te dwarsbomen en het besluit van Zelenski om zulke gesprekken uit te sluiten”.
De Hongaarse premier Viktor Orbán overweegt het lidmaaatschap van de NAVO op te zeggen, omdat het land niet wil deelnemen aan de militaire missie van het bondgenootschap in Oekraïne. Orbán was ook van mening dat het Europa is dat zich voorbereidt op een oorlog met Rusland, terwijl het onwaarschijnlijk is dat Moskou een NAVO-lidstaat zal aanvallen, aangezien het Oekraïne niet eens kan verslaan. Viktor Orbán heeft plannen aangekondigd om nog dit jaar een ‘panwesterse transatlantische vredescoalitie’ op te richten om de oorlog in Oekraïne te beëindigen. De Hongaarse premier gelooft dat dit mogelijk is als Trump wint en er ‘goede Europese verkiezingen’ komen, dat wil zeggen overwinningen bij de verkiezingen voor het Europees Parlement en lokale verkiezingen in EU-landen door tegenstanders van militaire hulp aan Oekraïne. Orbán en Zelensky bespraken begin juli de onderlinge betrekkingen tussen Oekraïne en Hongarije en over het creëren van vrede tussen Oekraïne en Rusland. Na zijn plotselinge bezoek aan Zelensky reisde Orbán 5 juli dan ook meteen door naar Poetin en daarna naar China om ook daar over vrede te praten. Hij deed dit op eigen initiatief zonder overleg met het parlement en dus officieel niet uit naam van de EU. Orbán heeft aansluitend in Florida ook nog een ontmoeting gehad met Donald Trump. Volgens Orbán hebben Trump en hij gesproken over “de mogelijkheden voor vrede” in Oekraïne. Hij gaat het oplossen!”, schreef Orbán na afloop op X. Trump heeft al meerdere malen verklaard dat hij de oorlog snel zal beëindigen, zelfs voordat hij het presidentschap overneemt. Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen reageerde al afwijzend en is van de harde lijn. Ze waarschuwt Orbán voor ‘appeasement’, de beruchte toegevingspolitiek van de toenmalige Britse premier jegens Adolf Hitler. ,,Verzoening zal Poetin niet stoppen. Alleen eenheid en vastberadenheid zullen het pad effenen naar een omvattende, rechtvaardige en duurzame vrede in Oekraïne”, zei ze op X. Toch bleek Trump op 19 juli met Zelensky te hebben gebeld. Zelensky heeft zelfs al een volgend overleg afgestemd en is met Trump overeengekomen om tijdens een persoonlijke bijeenkomst te bespreken welke stappen de vrede eerlijk en werkelijk duurzaam kunnen maken.
Ook Peking roept de internationale gemeenschap op om diplomatieke inspanningen te richten op een staakt-het-vuren en benadrukt dat China geen partij is in het conflict, in tegenstelling tot de VS, die “de vijandelijkheden verlengen”. China heeft echter wel een geheim Russisch wapenprogramma voor de ontwikkeling en productie van langeafstandsaanvalsdrones. IEMZ Kupol, een dochteronderneming van het Russische staatswapenbedrijf Almaz-Antey, heeft in China met de hulp van lokale specialisten een nieuwe drone ontwikkeld en getest onder de naam Garpiya-3 (G3).
Oekraïne zou zijn eigen ‘overwinningsplan’ presenteren tijdens een bijeenkomst met zijn bondgenoten in Ramstein in Duitsland op 12 oktober. Zelensky schreef op Telegram. ‘We zullen het overwinningsplan presenteren, duidelijke, specifieke stappen voor een rechtvaardig einde van de oorlog’, schreef hij. De top van geallieerde landen is echter uitgesteld na de annulering van het bezoek van de Amerikaanse president Joe Biden aan Duitsland. Aan het einde van een driedaagse reis naar Duitsland zou Biden een vergadering voorzitten van de Ukraine Defense Contact Group, een los samenwerkingsverband van meer dan 50 landen dat bekendstaat als het Ramstein-formaat, vernoemd naar de luchtmachtbasis waar het doorgaans wordt gehouden. Aankondigingen over toekomstige bijeenkomsten van de Ukraine Defense Contact Group volgen nog. Ondanks de afwezigheid van Biden wil Zelensky 10 oktober alsnog naar Berlijn gaan om zijn plan voor te leggen aan bondskanselier Olaf Scholz en president Frank-Walter Steinmeier. Zelensky wil door gebruikmaking van lange afstandsraketten binnen Rusland Poetin nog dit jaar dwingen tot landruil en overgave.
Nederland wil samen met hulp van andere Patriot-bezittende landen op korte termijn een Patriot-systeem assembleren en doneren aan Oekraïne. Daartoe stelt Nederland zelf kerncomponenten uit eigen voorraad beschikbaar en roept Europese landen op kerncomponenten toe te voegen. President Biden heeft zijn team opgedragen ervoor te zorgen dat Oekraïne Amerikaanse wapens kan gebruiken voor tegenvuurdoeleinden in het grensgebied bij Charkov, zodat Oekraïne kan terugslaan wanneer Russische troepen hen raken of zich voorbereiden om ze te raken. Het beleid om langeafstandsaanvallen binnen Rusland niet toe te staan is verder niet veranderd. Frankrijk en Duitsland lieten eerder al weten dat Oekraïne militaire doelen in Rusland mag aanvallen met westerse wapens, als Oekraïne daarvandaan aangevallen wordt. In totaal hebben nu tien belangrijke bondgenoten van Oekraïne dit standpunt ingenomen, waaronder Nederland.
Vladimir Poetin wil vrede als Oekraïne vier van zijn regio’s (Donetsk, Volksrepubliek Loehansk, Cherson en Zaporizja) en het NAVO-lidmaatschap zou opgeven. Oekraïense troepen moeten dan volledig worden teruggetrokken uit de regio’s. Rusland zegt de vier regio’s in 2022 te hebben geannexeerd, ondanks dat het over geen van deze regio’s de volledige controle had. Zodra Kiev zegt dat het bereid is dit te doen zal Rusland onmiddellijk – letterlijk op datzelfde moment – een staakt-het-vuren staken en gesprekken beginnen”. Het behoud van de Oekraïense soevereiniteit over de zuidelijke regio’s Kherson en Zaporizja wordt niet uitgesloten, op voorwaarde dat Rusland een sterke landverbinding met de Krim zal behouden. Hij benadrukte dat het Kremlin ‘klaar is om onverwijld onderhandelingen te beginnen’.
Op de topconferentie in Zwitserland ip 15 en 16 juni wezen de regeringsleiders het Russische aanbod resoluut van de hand. Zwitserse functionarissen stuurden ongeveer 160 uitnodigingen, maar slechts 90 delegaties, waaronder een handvol internationale organisaties zoals de Verenigde Naties, waren aanwezig. Vice-president Kamala Harris was er in plaats van Joe Biden. Ook hoofdrolspeler Rusland was niet aanwezig. De regering van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky wilde niet dat Rusland bij de bespreking betrokken zou worden. De conferentie bevat elementen van een tienpuntenvredesformule die Zelensky eind 2022 al presenteerde. Zelensky wil alleen vrede als Rusland zich volledig terugtrekt uit zijn internationaal erkende grondgebied, inclusief de Krim en voelt zich hierbij gesteund door de EU en de VS. De slotverklaring werd door 80 van de 93 deelnemende staten goedgekeurd. In de verklaring pleiten de ondertekenaars ervoor dat de door Rusland bezette kerncentrale van Zaphorizja wordt beschermd en dat elke dreiging tot het gebruik van kernwapens moet worden veroordeeld. Daarnaast zetten de 80 staten zich in voor een ongehinderde graanexport uit Oekraïne, die vooral van belang is voor bijvoorbeeld de arme landen in Afrika. De verklaring van de top pleit ook voor de uitwisseling van krijgsgevangenen en de terugkeer van kinderen en andere burgers die zijn ontvoerd naar Rusland. Onder de landen die het daar niet mee eens waren, bevonden zich zes staten uit de G20-groep van de belangrijkste economische machten ter wereld: Brazilië, Mexico, Saoedi-Arabië, Zuid-Afrika, India en Indonesië. Bovendien steunen Armenië, Bahrein, Thailand, Libië, de Verenigde Arabische Emiraten, Colombia en het Vaticaan de slotverklaring niet.
Rusland en Oekraïne hebben 18 juli 2024 voor de zesde keer gevangen genomen soldaten geruild als onderdeel van een deal die bemiddeld is door de Verenigde Arabische Emiraten. Het ging dit keer om 190 gevangenen. In totaal zijn er nu 1.400 Russische en Oekraïense soldaten naar huis teruggekeerd . Sinds het begin van de oorlog hebben er 50 uitwisselingen plaatsgevonden.
Volgens de grondwet liep het presidentiële mandaat van Zelenski af op 21 mei 2024. Nieuwe verkiezingen zijn juridisch onmogelijk vanwege de staat van beleg, die in februari 2022 werd ingevoerd en herhaaldelijk werd verlengd.
Poetin liet zijn ultramoderne oorlogsvloot als oefening en provocatie naar Cuba varen een paar weken nadat Amerika aan Oekraïne toestemming gaf om de wapens die ze leveren ook op Russisch grondgebied te richten. Met deze actie lopen de spanningen verder op. Met meerdere saluutschoten werden de Russische schepen 12 juni 2024 welkom geheten door Cuba en die die aanmeerden in de haven van Havana. De schepen hebben nieuwe en geavanceerde wapens aan boord én kunnen ook kernwapens voeren. Ondertussen waarschuwt Rusland zowel Nederland als Frankrijk voor hun bemoeienis met de oorlog. Rusland heeft in Oekraïne momenteel 700.000 soldaten aan het front.
De autoriteiten in Moskou waarschuwden Washington dat het “gevolgen” zou ondervinden van de dodelijke Oekraïense aanval op de Krim, die zou zijn uitgevoerd met door de VS geleverde langeafstandsraketten. Woordvoerder van het Kremlin, Dmitry Peskov, noemde de aanval op de stad Sebastopol ‘barbaars’ en beschuldigde de Verenigde Staten van ‘het doden van Russische kinderen’. Er vielen vijf doden, waaronder drie kinderen en 125 mensen raakten gewond. 8 juli deed Rusland zonder enige schroom een tegenaanval op een operationeel kinderziekenhuis in Kiev. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties kwam 9 juli 2024 bijeen voor overleg over deze in de Oekraïense hoofdstad Kyiv.
Rusland beschouwde de aanval op de Krim als een Amerikaanse aanval vanwege het gebruik van door de VS geleverde ATACMS-raketten. De Amerikaanse ambassadeur in Rusland werd op het matje geroepen. Het Russische ministerie van Defensie stelt dat Amerikaanse specialisten de ATACMS-raketten coördineerden met informatie van spionagesatellieten en een verkenningsdrone, waardoor Washington direct verantwoordelijk is voor de aanval. Het Russische ministerie constateert een toename in het aantal Amerikaanse dronevluchten boven de Zwarte Zee en waarschuwde dat dit zou kunnen leiden tot een “directe confrontatie” met de NAVO. Een Russisch straalvliegtuig zou boven de Zwarte Zee al een Amerikaanse verkenningsdrone van het type Global Hawk hebben neergehaald. Het afgelopen weekend vielen er burgerdoden in Dnipro en Vilniansk. Novooleksandrivka werd bezet terwijl het Russische leger verder westwaarts de Donetsk-regio binnendringt. Het dorp – dat ten noordwesten van het bezette Ocheretyne ligt – is nu het meest westelijke punt van de regio dat Moskou in handen heeft. Een door crowdfunding gefinancierde Oekraïense satelliet stelt de militaire inlichtingendienst al twee jaar in staat Russen vanuit de ruimte te observeren. “De resultaten zijn ronduit overweldigend”, aldus de Oekraïense militaire inlichtingendienst, ook bekend als HUR, in een gepubliceerd rapport. De microsatelliet gekocht van het Finse bedrijf ICEYE stelt Oekraïners in staat Russische troepenlocaties, logistiek, tanks en schepen te bespioneren. 60 experts op het gebied van buitenlands beleid hebben een open brief gestuurd waarin de NAVO wordt opgeroepen om geen beloftes te doen over het toelaten van Oekraïne tot de NAVO voorafgaand aan de jubileumtop van de organisatie in Washington van 9 tot 11 juli. Poetin benadrukt dat het voor Zelensky niet mogelijk is om een staakt-het-vuren te overwegen, omdat dit zou kunnen leiden tot het opheffen van de staat van Beleg, waardoor Zelensky zijn machtspositie verliest omdat er dan presidentsverkiezingen zullen moeten worden gehouden, waarbij hij vrijwel kansloos zal zijn. Rusland eist voor een wapenstilstand de volledige terugtrekking van Oekraïense troepen uit de regio’s Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia en Cherson. Het Russische leger heeft het dorp Sokil veroverd, ongeveer 30 kilometer ten noordwesten van de stad Donetsk. Sinds het begin van de oorlog zijn ongeveer 120.000 Russische soldaten om het leven gekomen. De Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken, Péter Szijjártó, kondigde nieuwe “vredesinitiatieven” aan met betrekking tot Oekraïne. Hij voegde er ook aan toe dat kritiek Boedapest niet afschrikt. De Slowaakse premier Robert Fico waarschuwde dat de toetreding van Oekraïne tot de NAVO een wereldwijd conflict zou kunnen veroorzaken. Het huidige standpunt van de NAVO blijft dat Oekraïne zich na afloop van de oorlog zal mogen aansluiten. 18 juli 2024 viel Oekraïne met ruim 30 onbemande drones de kustwachtbasis van de Krim aan, terwijl je zou verwachten dat alle slagkracht gefocust zou moeten zijn op de het verdedigen van Kiev dat zwaar onder vuur ligt. Rusland wist het grootste deel met luchtafweer uit de lucht te schieten. Duitsland is van plan om zijn militaire steun aan Oekraïne in 2025 te halveren tot 4 miljard euro.
De partij van president Volodymyr Zelensky ziet de politieke dominantie afnemen en is uiteengevallen in verschillende fracties. Als gevolg hiervan rekent de partij nu op de steun van wetgevers van de eerder verboden Oppositieblokpartij om cruciale wetgeving door te voeren. De ontstane wanorde in het parlement zou het vermogen om effectief toezicht te houden op overheidsactiviteiten belemmeren. Zelensky’s kabinet zou buitensporige macht verzamelen en daarmee de autoriteit overschrijden die het land al heeft gekregen onder de staat van beleg. De NAVO blijft Rusland provoceren. Rusland moest 21 juli straaljagers inzetten om te voorkomen dat twee Amerikaanse strategische bommenwerpers de grens overstaken via de Barentszzee in het Noordpoolgebied. De B-52H-bommenwerpers gaan vanaf de Roemeense luchtmachtbasis Mihail Kogălniceanu nabij de Zwarte Zee opereren.
Meer dan drieduizend ex gevangenen in Oekraïne zijn ingezet om het leger te versterken. Belgische F16 gevechtsvliegtuigen zijn in Oekraïne aangekomen en gevechtsklaar. Het Russische leger vecht tegen Oekraïne in de westelijke grensregio Koersk, nadat Oekraïense troepen de grens naar Rusland waren overgestoken. Oekraïne heeft ondertussen ongeveer 1000 vierkante kilometer Russisch grondgebied veroverd, nadat op 6 augustus Oekraïense troepen de grens overstaken. De grensoverschrijdende inval van Oekraïne in Rusland heeft de plannen van Russische huurlingen in het door de junta geleide Burkina Faso verstoord. Velen van hen zijn nu teruggetrokken om de verdediging bij Koersk te versterken. Moskou zag zich genoodzaakt om al meer dan 200.000 mensen uit hun huizen te evacueren. Zelensky brengt hiermee de 3e wereldoorlog weer een stukje dichterbij. Gezien de aanwezigheid van Westers militair materieel, het gebruik van Westerse munitie en raketten bij aanvallen op civiele infrastructuur en het onweerlegbare bewijs van de deelname van buitenlanders aan de aanval op Russisch grondgebied, zou je tot de conclusie kunnen komen dat de wereld op de rand van een Derde Wereldoorlog staat zei de plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken Michail Sjeremet. De wapens die bedoeld en bestemd waren voor zelfverdediging zijn met toestemming van de NAVO en de EU nu ingezet voor de aanval op Russisch grondgebied. Oekraïne heeft een brug over de rivier de Sejm in de Russische regio Koersk vernietigd. De brug verbindt de gebieden van Koersk die nog onder Russisch gezag staan met de gebieden waar Kiev vooruitgang heeft geboekt. De vernietiging van de brug bemoeilijkt de evacuatie van burgers, maar ook de aanvoer van militair materieel. Ook een 2e brug over de rivier Sejm die in de buurt ligt van het dorp Zvannoje, op zo’n 15 kilometer van de landsgrens ligt werd vernield en vlak er na een derde brug over de Seym-rivier bij het dorp Karyzh in de Russische Koersk-regio. Volgens Olesjtsjoek wordt met precisieaanvallen geprobeerd de “logistieke capaciteiten van de vijand” te ondermijnen. Het district Gloesjkov, waar ongeveer 20.000 mensen wonen wordt geëvacueerd. Iedereen is op zichzelf aangewezen. In de regio van het slagveld Koersk voelen burgers zich vergeten door hun eigen land. In het Donetsbekken is het juist Rusland dat aan een opmars bezig is. Er is onder meer vooruitgang geboekt bij Chasiv Yar. Rusland probeert die plaats in te nemen vanwege het strategische belang van het stadje, dat op een heuvel ligt. Vanwege de Oekraïense operatie op Russisch grondgebied zijn de geplande onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland in Qatar afgelast. In de hoofdstad Doha zouden delegaties via een Qatarese delegatie praten over het beëindigen van aanvallen op elkaars energiecentrales. Meteen daarna werd er twee dagen lang energie infrastructuur in vijftien regio’s in Oekraïne getroffen door de Russische raket- en drone-aanvallen. Behalve doden vielen er ook gewonden. Ook in Kyiv waren er explosies. In sommige delen van de hoofdstad is de stroom uitgevallen en komt er geen water meer uit de kraan. De aanval begon 25 augustus tegen middernacht. Het Russische ministerie van Defensie zegt hoge precisie wapens te hebben gebruikt om de belangrijke energie-infrastructuur in Oekraïne aan te vallen.
Oekraïense troepen hebben 27 augustus een aanval uitgevoerd op grensposten in de zuidwestelijke regio Belgorod. Tweehonderd soldaten naderden het Nekhoteyevka-controlepunt en nog eens driehonderd man het Shebekino-controlepunt. De aanval op Nekhoteyevka zou vooralsnog zijn afgeslagen. Russische troepen trokken ondertussen de Oekraïense stad Vovchansk in de naburige regio Kharkiv binnen. Zelensky lobbyt in de VS om vanuit het veroverde Russische grondgebied gebruik te mogen maken van lange afstandsraketten om doelen dieper in Rusland te raken. Wanneer hij toestemming krijgt is dat een gevaarlijke indirecte oorlogsverklaring van het Westen aan Rusland. Oekraïense drones hebben 27 augustus brand veroorzaakt in meerdere olietanks bij het oliedepot Glubokinskaya in de regio Rostov in Rusland. Russische troepen hebben ondertussen de controle over de nederzetting Kirove in de Oost-Oekraïense regio Donetsk. Rusland heeft steeds meer terrein gewonnen in de regio op een moment dat Oekraïense troepen proberen op te rukken in de Russische Koersk regio. Donetsk is nu een van de vier Oekraïense regio’s die Rusland heeft geannexeerd. In aller ijl en stilte zijn door Nederland afgelopen dagen 28 van de 73 nieuw gekochte Viking-Bandvagn S10 rupsvoertuigen op transport gezet naar Oekraïne. Nederland heeft dit jaar nu al voor ruim drie miljard euro aan munitie en materieel gedoneerd aan Kyiv. Poetin gaat op uitnodiging van de president Mongolië bezoeken om de overwinning van de Sovjet-Mongoolse troepen op Japan in de Slag bij Chalkhin Gol in 1939 te herdenken. Onlangs hielden Rusland en Mongolië gezamenlijke militaire oefeningen onder de naam Selenga-2024.Mongolië is al jarenlang een bondgenoot van Rusland en heeft een neutraal standpunt ingenomen ten aanzien van de invasie van Oekraïne. Mongolië is een van de ondertekenaars van het Statuut van Rome, het verdrag dat het ICC regeert, waardoor het technisch gezien verplicht is om te voldoen aan de eisen van het hof om Poetin te arresteren, maar dit werd niet gedaan. De Oekraïense hoofdstad Kyiv is in de nacht van 1 op 2 september opnieuw aangevallen door Russische raketten. Hierbij werd ook een militair onderwijsinstituut in centraal Oekraïne en een ziekenhuis geraakt waarbij 49 mensen omkwamen en minstens 219 anderen gewond raakten. Het was een van de dodelijkste aanvallen sinds het begin van de grootschalige invasie. Oekraïne raakte tegelijkertijd doelen op enkele kilometers van het Kremlin. 2 september waren er opnieuw Russische aanvallen op Kyiv en Charkiv en 3 september hebben twee ballistische raketten van Rusland in de stad Poltava ten minste 41 mensen gedood en meer dan 180 anderen verwond toen een gebouw van het Instituut voor Communicatie onder vuur werd genomen. Ook de Lviv werd getroffen. Daar kwamen zeven mensen om het leven waaronder wie drie kinderen. Tientallen mensen raakten gewond. In het centrum raakten historische gebouwen beschadigd. Een revalidatiecentrum dat in een monumentaal pand uit 1893 zit, werd vernield. Zelensky is gefrustreerd en slaat om zich heen. Hij heeft opnieuw drie ministers hun ontslag laten indienen. De ministers waren verantwoordelijk voor de oorlogsindustrie, voor justitie en voor milieu. Inmiddels zijn er al zeker zeven ministers weggestuurd of vertrokken. Ook de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Koeleba heeft zijn ontslag ingediend. De diplomaat was sinds 2020 minister en in het buitenland is hij het bekendste gezicht uit het kabinet. De afgelopen 2,5 jaar reisde onafgebroken langs hoofdsteden in de wereld om financiële en militaire steun te vergaren. Iran heeft Rusland begin september 2024 honderden ballistische raketten geleverd. Het gaat om raketten met een bereik van maximaal 120 kilometer en een explosieve lading van 150 kilogram. Russische troepen voerden zware aanvallen uit in de buurt van de strategische stad Pokrovsk, in het oosten van Oekraïne. Daarmee bedreigt het land een belangrijke aanvoerroute van Oekraïense troepen. Russische troepen hebben Novohrodivka in de regio Donetsk ingenomen, zo’n 20 kilometer van Pokrovsk. Vladimir Poetin’s voornaamste doel is om na het oostelijke Donbas-gebied te veroveren, waar Donetsk ligt.
Iran heeft honderden ballistische raketten geleverd aan Rusland. De raketten hebben een bereik van maximaal 120 kilometer en kunnen een explosieve lading van 150 kilogram vervoeren. In Letland stortte een Russische drone van het Iraanse type Shahed met explosieven neer. Vermoedelijk was de drone onderweg naar Oekraïne. Vanuit Belarus kwam de drone Letland binnen, waar hij door het radarsysteem werd gedetecteerd. Ongeveer 90 kilometer landinwaarts kwam de drone op de grond terecht. Ook in Roemenië zijn resten van een Russische drone gevonden, in de buurt van de grens met Oekraïne. Een of meerdere aanvalsdrones vlogen door het Roemeense luchtruim.
China houdt gezamenlijke militaire oefeningen met Rusland. De twee bondgenoten blijven hun militaire en economische samenwerking intensiveren om zich te verzetten tegen wat zij zien als de Amerikaanse dominantie op wereldvlak. Het Chinese ministerie van Defensie heeft bekendgemaakt dat de zee- en luchtmacht ook deelnemen aan de oefeningen ‘North-Joint 2024’ in de lucht en rond de Japanse Zee en de Zee van Ochotsk. De twee partijen stuurden marinevloten naar “relevante zeegebieden van de Stille Oceaan” voor een gezamenlijke maritieme patrouille. China neemt ook deel aan de strategische oefening “Ocean-2024” van Rusland.
Zowel Rusland als Oekraïne belaagden elkaar in de nacht van 9 op 10 september net drones. Russische troepen hebben ook de dorpen Hryhorivka, Krasnohorivka, Vodiane en Halytsynivka veroverd. Oekraïne deed aanvallen op verschillende regio’s in het land, waaronder de buurt van Moskou, waar een vrouw om het leven kwam nadat een drone een appartementencomplex binnenviel. De aanvallen, waarbij 144 drones werden vernietigd boven Russisch grondgebied, verstoorden het luchtverkeer op verschillende grote luchthavens en zetten luchtverdedigingssystemen in het hele land in werking. In de regio Moskou werden 20 drones vernietigd. Het vliegverkeer op drie van de vier luchthavens bij Moskou lag vanwege de drone-aanval korte tijd stil. Russische troepen hebben het dorp Zhelanne Pershe in de oostelijke regio Donetsk in Oekraïne ingenomen. Amerikaanse en Britse functionarissen bespreken de vraag van Zelensky om de regels voor het afvuren van lange afstands wapens op Rusland te versoepelen. Poetin waarschuwt dat het Westen het risico loopt op een ‘oorlog’ als het Oekraïne steunt voor langeafstandsaanvallen. Het Kremlin zei 11 september al dat ze ervan overtuigd zijn dat Washington Oekraïne al toestemming heeft gegeven om doelen in Rusland aan te vallen met door de VS geleverde langeafstandsraketten. Als maatregel heeft Rusland alvast zes Britse diplomaten uitgewezen. Nederland is het enige land dat wel toestemming heeft gegeven en dat is ook Poetin opgevallen. Nederland is hiermee een potentieel doelwit geworden wanneer de 3e wereldoorlog uitbreekt. Oekraïne raakte met drones een munitie- en rakettendepot in het gebied van Toropets. De klap veroorzaakte een kracht van 200 tot 240 ton zware explosieven. Russische troepen kwamen ondertussen dichter bij de omsingeling van het stadje Vuhledar in de oostelijke Donetsk regio en vielen de stad Kramatorsk en het dorp Shakhove aan. Het Russische leger meldde 26 september dat het de Oekraïense stad Ukrainsk in de oostelijke regio Donetsk had ingenomen. Het is de laatste in een reeks terreinwinsten voor de oprukkende troepen van Moskou.
EU-Commissievoorzitter Ursula von der Leyen beloofde tijdens een bezoek aan Kyiv een lening als onderdeel van een breder plan van ruim 44 miljard euro om Oekraïne te helpen, waarover de Verenigde Staten en de G7 eerder een akkoord bereikten. Oekraïne wil het geld onder meer gebruiken voor wapens zoals drones en luchtafweer, de bouw van schuilkelders bij scholen en de bescherming van de energievoorziening in het land. De uitwerking moet nog worden goedgekeurd door het Europees Parlement en door een gekwalificeerde meerderheid van de EU-lidstaten. Dat betekent dat het voorstel door zeker 15 van de 27 lidstaten moet worden gesteund. Vladimir Poetin zei bij een vergadering van de Russische Veiligheidsraad in september dat hij elke aanval die gesteund wordt door een kernmacht beschouwt als een gezamenlijke aanval en dat als het land wordt aangevallen, hij kernwapens zou kunnen gebruiken. Het Kremlin zei dat een herziene nucleaire doctrine die Moskou toestaat kernwapens te gebruiken tegen niet-nucleaire staten, gezien moet worden als een waarschuwing aan het Westen. Oekraïne krijgt de zogenoemde JSOW, een zweefbom waarmee over grote afstanden precisieaanvallen uitgevoerd kunnen worden. De VS helpen bovendien met andere raketten, drones, munitie en training voor achttien extra F-16-piloten. De Amerikaanse krijgsmacht knapt onder meer een oud Patriot-systeem op voor de Oekraïense luchtverdediging. Ook levert Amerika extra Patriot- en AMRAAM-raketten. Oekraïense troepen hebben opnieuw een verboden aanval uitgevoerd op een nabijgelegen elektriciteitsstation van de kerncentrale Zaporizja, het grootste van Europa met zes reactoren, werd in de begindagen van de Russische invasie van Oekraïne in februari 2022 ingenomen door Russische troepen. Rusland heeft verschillende golven van drone-aanvallen op Kyiv gelanceerd, waarbij luchtverdedigingseenheden urenlang bezig waren de aanvallen af te slaan. Poetin beloofde 30 september in een videoboodschap dat Moskou alle doelen die het zichzelf heeft gesteld in de aanhoudende oorlog tegen Oekraïne zal bereiken, dat de waarheid is aan hun kant is en dat alle gestelde doelen zullen worden bereikt. Oekraïense defensietroepen hebben ondertussen het militaire depot Kotluban aangevallen” in de regio Volgograd, honderden kilometers van de Oekraïense grens, een dag nadat er naar verluidt een lading Iraanse wapens op de locatie was aangekomen. Het Oekraïense leger maakte 2 oktober bekend dat het zich terugtrekt uit Vuhledar. Het kampt daar met hevige Russische aanvallen en het risico om omsingeld te worden. Het opperbevel heeft toestemming gegeven voor een manoeuvre om eenheden uit Vuhledar terug te trekken om personeel en militair materieel te redden en een positie in te nemen voor verdere operaties. De Duitse bondskanselier Olaf Scholz is van plan om voor het eerst in bijna twee jaar een telefoongesprek te voeren met de Poetin. Russische troepen hebben 5 oktober Zhelanne Druge “de nederzetting Zhelannoye Vtoroye” in de Oekraïense regio Donetsk veroverd.Het dorp ligt vlakbij Pokrovsk. Zelensky had het bezette gebied in de regio Koersk willen ruilen voor door Rusland bezette gebieden in het oosten van Oekraïne, maar daar ging Poetin niet op in. Russische troepen hebben de Oost-Oekraïense stad Toretsk bereikt. Rondom de stad in de Donbas-regio wordt al jaren hevig gestreden tussen Rusland en Oekraïne. Groot-Brittannië en de Verenigde Staten beschuldigen Rusland ervan het giftige middel chloorpicrine te hebben gebruikt. Rusland krijgt hulp van Iran, China en ook van Noord-Korea die Rusland voorziet van raketten, onderdelen en wapens, en mankracht. In juni bracht Poetin een bezoek aan Pyongyang, waar hij en Kim Jong-un een wederzijdse defensieovereenkomst tekenden. Rusland gebruikte 14 oktober bij aanvallen op het Oekraïense vliegveld op Starokostjantyniv Kinzjal (dolk) raketten. Het zijn geavanceerde rakketten die harder vliegen dan geluid, en kosten volgens zo’n negen miljoen euro per stuk. 6 oktober vloog er ook al Kinzjal raketten richting het plaatsje Pryloeky, waar ook een vliegbasis is. Ze vlogen langs Kyiv, op weg naar het plaatsje Starokostjantyniv in het westen van het land, waar zo’n 30 duizend mensen wonen. Vlak naast die plaats ligt een militair vliegveld, waar mogelijk ook F-16’s geparkeerd staan. De Oekraïense luchtmacht heeft bevestigd dat de raketten richting dat plaatsje gingen. De belangrijkste doelwitten zijn Su-24 gevechtsvliegtuigen en F-16’s”. Bij een reeks Russische luchtaanvallen op Zaporizhzhia zijn 29 gebouwen en verschillende wegen beschadigd door zweefbommen. Zaporizhzhia is een belangrijk logistiek en industrieel knooppunt waar ook de door de Russen eerder al veroverde kerncentrale staat. 14 oktober werd het dorp Mychajlivka veroverd, ten zuiden van de strategisch belangrijke stad Pokrovsk.
Rusland Oekraïne en Mali
Oekraïne en Rusland vechten ook sinds de zomer van 2023 tegen elkaar op het Afrikaanse continent. Oekraïense speciale eenheden voeren er droneaanvallen uit ter ondersteuning van het militaire regime van generaal Abdel Fattah al-Burhan.In Mali woeden een aantal elkaar overlappende en ingewikkelde burgeroorlogen waarbij separatisten, etnische milities, jihadisten, het Malinese regeringsleger én internationale actoren als Rusland en Oekraïne betrokken zijn. De opstand in Noord-Mali die in 2012 begon kreeg in 2022 een geopolitieke lading toen Franse en West-Europese troepen afdropen en Russische Wagnertroepen hen vervingen. Wagner Group hielp niet alleen het Malinese leger in zijn strijd tegen opstandelingen, het exploiteerde ook verschillende goudmijnen van het grondstoffenrijke land. Onderdelen van deze nieuwe particuliere legers worden door Rusland nu ook ingezet voor speciale missies in Oekraïne en Afrika. De opnieuw samengestelde paramilitaire groepen hebben de regering-Biden al gedwongen troepen terug te trekken uit Niger en Tsjaad. In juni 2024 liep een grote eenheid van Malinese regeringstroepen en Russische huurlingen in een hinderlaag van Toeareg-rebellen in het noorden van het West-Afrikaanse Mali. De aanval kostte zo’n 84 huurlingen en 47 Malinezen het leven. Daags er na erkende een woordvoerder van de Oekraïense geheime dienst dat Oekraïne bij de aanslag betrokken was.
Rusland - Moldavie
Moldavie wordt het 2e Oekraïne. Ex Minister Kajsa Ollongren had in Moldavië aangegeven het land te willen ondersteunen tegen Russische beïnvloeding. De Oost-Europese republiek is nauw verbonden met de situatie in Oekraïne. Eerder bezocht de ex bewindsvrouw Griekenland waar ze benadrukte bij haar ambtsgenoot Nikos Dendias het belang van samenwerking bij de militaire steun voor Oekraïne. Ook ging ze langs bij het hoofdkwartier van de operatie Aspides waar Nederland een bijdrage aan levert. Moldavië wil lid worden van de EU. Nederland is daar voorstander van. Maar vanwege die Europese koers heeft het land te maken met een grote hybride dreiging vanuit Rusland. Nederland ondersteunt de European Union Partnership Mission voor Moldavië met € 4 miljoen. Dit om de veerkracht van de Moldavische staatsinstellingen te waarborgen.
Rusland en Kazachstan
Demissionair Minister-president en kandidaat Secretaris-generaal Rutte werkt ondertussen aan Navo partner (geen lid) Kazachstan om te voorkomen dat deze de kant van Rusland kiest. 8 mei bezoekt hij de hoofdstad Astana. Daarna volgt een ontvangst door president Tokajev. Tijdens een bilateraal gesprek en een werklunch spreken zij onder andere over de bilaterale en economische betrekkingen, waaronder samenwerking op het gebied van water, en over de Russische oorlog tegen Oekraïne en de daaraan gerelateerde sancties die zijn ingesteld tegen Rusland. Veel van de sancties worden via Kazachstan ontweken. In april 2024 zijn de Russische olie-inkomsten meer dan verdubbeld vergeleken met april 2023, ondanks internationale sancties. De Oekraïense strijdkrachten bevestigen dat ze zich hebben teruggetrokken uit een district in het strategisch belangrijke Tsjasiv Jar in het oosten van het land. Rusland nadert ook de strategisch belangrijke stad Pokrovsk.
Israël-GAZA/HAMAS
Joden zijn wereldwijd nergens meer welkom sinds Benjamin Netanyahu als een bloedhond achter Palestijnen aan zit. Het toch al aanwezige anti semitisme zit blijkbaar nu nog dieper. En dat terwijl elk geloof toch slechts vrede en vergeving predikt. In het jaar 622 in Medina werd formeel vastgelegd dat Mohammed een verbond aangaat met de Arabische en joodse stammen van Medina. De diverse stammen van de oase zouden hun oude vijandschap begraven en als het ware een nieuwe superstam vormen. De moslims en de joden dienden vredig naast de heidenen van Medina te wonen. Formeel lag dus toen al vast dat Mohammed een verbond aanging met de Arabische en joodse stammen. De diverse stammen van de oase zouden hun oude vijandschap begraven en als het ware een nieuwe superstam vormen. Dat men sindsdien elkaar naar het leven staat heeft wellicht iets met beschaving en hebzucht te maken. Na bijna 2000 jaar elkaar naar het leven staan waren Yasser Arafat, Yitzhak Rabin en Shimon Peres in staat om elkaar weer even te respecteren. Zij ontvingen hiervoor in 1994 de Nobelprijs voor de Vrede. Nadat in 2006 de verkiezingen in de Palestijnse gebieden werden gewonnen door Hamas brak opnieuw de pleuris uit. Als vanouds stond men elkaar, vanwege aanhoudende onderdrukking en landje pik weer naar het leven om in oktober 2023 te komen tot een climax waarbij Hamas besloot om bij een feestje ruim 700 Israëlische burgers en ruim 400 buitenlandse burgers letterlijk af te slachten. Als rugdekking werden 250 burgers ontvoerd, gegijzeld en verkracht. Sindsdien is het hek van de dam en is Netanyahu er helemaal klaar mee en is niet van te stoppen tot Hamas compleet is weggevaagd.
Samen met Oxfam Novib, Amnesty International en PAX daagt The Rights Forum de Nederlandse staat voor de rechter, vanwege het exporteren van wapentuig naar Israël. Dit maakt Nederland medeverantwoordelijk voor schendingen van het oorlogsrecht en de collectieve bestraffing van de burgerbevolking in Gaza. Zich bewust van oorzaak en gevolg schonk Nederland vervolgens 10 miljoen euro voor voedselhulp over zee voor Gaza. Anonieme ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken bekritiseerden ondertussen in een brief aan de Rechtbank de rol van het ministerie van Algemene Zaken van premier Mark Rutte in de Gaza-oorlog. Ook ontstond er onenigheid zijn tussen Buitenlandse Zaken en Algemene Zaken. Op de campussen van verschillende universiteiten in Canada, waaronder Montreal, Toronto en Ottawa, hebben studenten pro-Palestijnse kampen ingericht. De Canadese protesten komen op het moment dat in buurland de Verenigde Staten de politie honderden actievoerende studenten heeft gearresteerd. Onder andere op de University of California in Los Angeles kwam het tot harde confrontaties tussen politie en actievoerders.
Hamas heeft vergeefs een allesomvattende visie op een wapenstilstandsovereenkomst overlegd, gericht op het stoppen van de “Israëlische agressie” in de Gazastrook, het bieden van hulp aan de slachtoffers, de terugkeer van de verdreven Palestijnen naar hun woonplaats en de terugtrekking van de Israëlische troepen. Hamas heeft ook een plan overhandigd over de uitwisseling van Israëlische gijzelaars en Palestijnse gevangenen, maar wilde slechts 42 Israëlische gijzelaars ruilen tegen Palestijnse gevangenen en ze niet allemaal gewoon vrij laten. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu keurde daarom toch de plannen voor een militaire operatie in Rafah goed. David Barnea, hoofd van de Israëlische inlichtingendienst Mossad, was 17 maart in Qatar om opnieuw te onderhandelen over een mogelijk bestand. Hamas-militanten hadden zich ondertussen toch weer gehergroepeerd in het al-Shifa-ziekenhuis in Gaza-stad. In november vond het leger onder het ziekenhuis een commandopost van Hamas en wapens. Verder zou er bewijs zijn dat gijzelaars daar werden vastgehouden en werden op en rond het ziekenhuis 50 tot 90 bewapende militante strijders gedood inclusief een hooggeplaatste commandant van Hamas. In het al-Shifa ziekenhuis zou later opnieuw een commandocentrum zijn ingericht door Hamas. Het ziekenhuis werd daarom definitief met de grond gelijk gemaakt. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft 25 maart 2024 vergeefs een resolutie aangenomen die een onmiddellijk staakt-het-vuren eist tussen Israël en Hamas. Daarnaast werd een onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating van alle gegijzelden geëist. De bevolking van Turkije wil ondertussen oorlog of minimaal hele zware sancties tegen Israël en stemden hiervoor zelfs tegen de AKP van Recep Tayyip Erdogan bij de lokale verkiezingen. Erdogan wordt nu geforceerd om Israël aan te pakken wil hij de komende verkiezingen nog een kans maken. Israël gaat er keihard en nietsontziend in op de Gazastrook, waarbij zeven werknemers van de World Central Kitchen, een organisatie die humanitaire hulp biedt in Gaza, werden gedood in Deir al Balah in centraal Gaza. Het zou gaan om een Amerikaan, een Australiër, een Brit, een Canadees, een Ier, een Palestijn en een Pool. De organisatie verzorgde maaltijden aan slachtoffers van natuurrampen en humanitaire crisissen. Sinds de terreuraanslag van Hamas op 7 oktober 2023 en de daaropvolgende Gaza-oorlog zijn er door Israëlische aanvallen ook zo’n 103 journalisten en medewerkers van mediabedrijven gedood. Van hen zijn er 90 Palestijns, 2 Israëlisch en 3 Libanees. Het parlement in Jeruzalem heeft een wet aangenomen die het mogelijk maakt om Al Jazeera in de ban te doen. Israël stelt dat de zender, die kritisch verslag doet over de oorlog in Gaza, kijkers tegen Israël opzet. In Jeruzalem zijn tienduizenden mensen de straat op gegaan om te protesteren tegen premier Netanyahu. De geëvacueerde kibboetsen vlak bij Gaza hebben nog steeds een paar keer per week te maken met het luchtaanvallen vanuit Gaza. President Biden dreigde Netanyahu vergeefs met maatregelen omdat de humanitaire situatie in Gaza onaanvaardbaar werd. Hierop werd de Erez-grensovergang aan de noordkant van de Gazastrook, die al sinds 7 oktober gesloten was, geopend om voedselhulp door te laten en ook mocht de Israëlische haven van Ashdod, zo’n 40 kilometer ten noorden van Gaza, gebruikt worden voor de levering van hulpgoederen voor de Palestijnen.
Drie zonen van de hoogste politieke leider van Hamas, Ismail Haniyeh, werden in een vluchtelingenkamp nabij Gaza-Stad, genaamd Shati met een Israëlische luchtaanval gedood. Haniyeh verblijft zelf niet in Gaza, maar overwegend in Qatar. De Turkse pro Hamas president Erdogan kreeg Ismail Haniyeh op bezoek en ontving meteen daarna ook Mark Rutte die op eigen gelegenheid daar naar toe ging. Turkije stopte vervolgens alle handel met Israël. Vorig jaar werd er voor zo’n 6,4 miljard euro aan handel tussen de landen gedreven. Daarvan betrof driekwart de export van Turkse producten naar Israël. In Gaza is Yahya Sinwar de hoogste bestuurder. Netanyahu heeft herhaaldelijk gezegd dat alle leiders van Hamas zullen worden gedood en Marwan Issa werd door het Israëlische leger gedood. Hij stond aan de top van de militante tak van Hamas, samen met Mohammed Deif, die nog voortvluchtig is. Op de bezette Westelijke Jordaanoever werd ook de lokale leider van Islamitische Jihad, Mohammad Jaber, gedood. Jaber stond aan het hoofd van de terreurgroep in de regio Tulkarm en had de leiding over ongeveer vijftig strijders van de groep. Zijn broer werd in december al gedood. Voor wat betreft de beëindiging van de strijd in Gaza gaan er internationaal stemmen op om arrestatiebevelen uit te doen gaan naar premier Netanyahu en de legerleiding vanwege de gepleegde oorlogsmisdaden. Een massagraf met 324 lichamen werd bijvoorbeeld blootgelegd in het Nasser Medical Complex door medewerkers van de Civiele Bescherming van Gaza, na de terugtrekking van Israëlische troepen uit het gebied. Israël heeft aangegeven af te willen zien van de oorspronkelijke eis van het vrijlaten van veertig gegijzelden door Hamas in ruil voor een tijdelijk staakt-het-vuren en zou nu bereid zou zijn de vrijlating van twintig gijzelaars te accepteren, zolang het vrouwen, mannen boven de vijftig en ernstig zieken zijn. Het Internationaal Strafhof (ICC) zou komende week voornemens zijn om arrestatiebevelen uit te vaardigen tegen Benjamin Netanyahu en andere hoge functionarissen, maat Netanyahu erkent de organisatie niet. Ook Zouden er mogelijk arrestatiebevelen in de maak zijn tegen minister van Defensie Yoav Gallant, de chef van de generale staf van het Israëlische leger (IDF) en tegen werknemers van Israëlische veiligheidsdiensten. Ruim 34.000 Palestijnen zijn inmiddels gedood, waarvan ongeveer tweederde kinderen en vrouwen. De telling maakt geen onderscheid tussen burgers en leden van Hamas. Er ligt inmiddels weer een nieuw vredesvoorstel voor een bestand waarbij 33 gijzelaars worden vrijgelaten en dat er zes weken lang niet zal worden gevochten. Als Hamas de militante tak volledig opheft en gefaseerd alle gijzelaars worden vrijgelaten komt er in ruil daarvoor een wapenstilstand van veertig dagen. Hamas was in eerste instantie niet bereid het voorstel te accepteren. Netanyahu gaat met zijn leger de stad Rafah in de zuidelijke Gazastrook binnenvallen, ongeacht of er al dan niet een wapenstilstand zou worden bereikt. De Israëlische strijdkrachten hebben alle noodzakelijke voorbereidingen getroffen voor een inval. Een Hamas-delegatie onder leiding van Khalil al-Hayya, plaatsvervangend hoofd van Hamas, gaf het positieve antwoord van de groep op het wapenstilstandsvoorstel na het weekeind bij een ontmoeting met Egyptische en Qatarese bemiddelaars in Caïro. Het Israëlische leger (IDF) heeft er bij de inwoners van de stad Rafah in de Gazastrook wel al op aangedrongen het gebied te evacueren en naar de zogenaamde ‘uitgebreide humanitaire zone’ te verhuizen. Israël liet eerder weten niet akkoord te gaan met een bestand waarin de militaire tak van Hamas blijft bestaan. Israël heeft 7 mei de controle overgenomen over de Gaza-kant van de grensovergang bij Rafah met Egypte. De grensovergang Kerem Shalom tussen de Gazastrook en Israël is heropend voor de levering van humanitaire hulpgoederen. De eerste vrachtwagens met hulpgoederen zijn al bij de grensovergang aangekomen en mogen na een ‘grondige veiligheidsinspectie’ de grens oversteken. Israël sloot de overgang zondag na een raketaanval van Hamas. De Palestijnse groepering had raketten afgevuurd op Israëlische militairen bij de grenspost. Vier militairen kwamen om het leven, tien anderen raakten gewond. Biden heeft de levering van 3500 bommen voorlopig stopgezet om Israel te dwingen tot een einde van de aanval. De Philadelphi corridor, de grensstrook tussen Rafah en Egypte, is 30 mei volledig in Israelische handen gekomen. Er zijn 82 tunnelingangen en 20 tunnels gevonden, die op dit moment worden vernietigd. Dat betekent dat de wegen voor herbewapening van Hamas zijn afgesneden.
Er zijn door heel Europa regelmatig opstandjes die met veel geweld en agressie te paard gaan. Het is van een protest tegen Israël verworden tot een pro Hamas betoging. Veelal gesponsord door Saudi Arabië en George Soros. De politie in Amsterdam beëindigde de pro-Palestijnse protesten bij gebouwen van de Universiteit van Amsterdam (UvA). De demonstranten gooiden niet alleen met stenen maar ook met ammoniak. Het Binnengasthuisterrein in het centrum van de stad werd door demonstranten bezet waarbij voor circa 100.000 euro aan schade werd aangericht. De Pro-Palestijnse protestgroepen hebben meerdere universiteiten bezet en vernield. Dat gebeurde na zogeheten ‘walk-outs’. Bij het gebouw van de Universiteit van Amsterdam (UvA) op de Roeterseilandcampus in het centrum van de hoofdstad moest de ME wederom ingrijpen omdat in het gebouw ernstige vernielingen plaats vonden. De vernielingen gebeuren niet door de studenten zelf maar door speciale groepen Hamas activisten van onder andere krakersbeweging Antifa, de verboden Palestijnse Gevangenen Solidariteitsnetwerk Samidoun en PLFP. Dat gaat met zoveel agressie dat de studenten hier zelf niet tegen durven op te treden. Deze gewelddadige activisten worden financieel ondersteund door Soros, Dyanet en Qatar. De Israëlische ambassadeur bij de Verenigde Naties bekritiseert miljardair George Soros voor het doneren van 15 miljoen dollar aan organisaties die Hamas steunen en noemt dit ‘beschamend’. Soros is ook beschuldigd van het financieren van groepen die anti-Israël zijn zoals AROC, PFLP, de BDS en de OSF die banden heeft met het Koningshuis
De Israëlische ambassadeur beweerde dat Soros miljarden dollars heeft overgemaakt naar organisaties die BDS steunen en die Israël al jaren willen isoleren. “Het ging nooit om echte vrede of om het even welke oplossing voor het Israëlisch-Palestijnse conflict”, zei de Israëlische ambassadeur. BDS staat voor Boycott, Divestment, and Sanctions-campagne gericht op de Joodse staat. De Duitse en Oostenrijkse parlementen classificeerden BDS als een antisemitische beweging. De Open Society Foundations (OSF) van George en Alexander Soros doneerden 13,7 miljoen dollar aan het in Californië gevestigde Tides Center. Een financieel project van het Tides Center is het het Arab Resources and Organizing Center (AROC), een Palestijnse belangenorganisatie. In oktober 2023 organiseerde AROC anti-Israëlische protesten en stakingen van studenten in de California Bay Area, waarvan de aanwezigen riepen: “Van de rivier tot de zee, Palestina zal vrij zijn. Mabel Wisse Smit de weduwe van prins Friso werd in 1997 executive director van het Open Society European Policy Institute van George Soros in Brussel. In 2003 werd ze advocacy director bij de vestiging in London. Sinds december 2012 is ze lid van het bestuur van de OSF. De Open Society Foundations (OSF) heeft een noodfinancieringsinitiatief van 3,3 miljoen dollar aangekondigd ter ondersteuning van mensenrechtenorganisaties die schendingen van het internationaal humanitair recht in Gaza, de Westelijke Jordaanoever en Israël documenteren.
In augustus 2016 plaatsten hackers correspondentie, rapporten en gedetailleerde financiële informatie over door de Open Society Foundations gesponsorde projecten online, de zogenaamde Soros Leaks, waaruit onder andere de mate waarin Soros Palestijnse burgerrechtenbewegingen financiert en probeerde verkiezingen en referenda te beïnvloeden naar voren kwam.
Op satellietbeelden zijn in sommige gebieden in Rafah voertuigsporen en grote stukken verstoorde aarde te zien van verwoestingen door bulldozers en andere zware machines. De eerdere luchtaanvallen zijn opgevolgd naar grondoperaties in een poging om meer druk uit te oefenen op Hamas tijdens de onderhandelingen. Israël heeft de inwoners van de stad Jabalia, zo’n 100.000 tot 150.000 mensen opgeroepen om de stad te verlaten en heeft in de nacht van zaterdag op zondag luchtaanvallen uitgevoerd op Jabalia, dat enkele kilometers ten noorden van Gaza-Stad ligt. Het leger voerde een grootschalige aanval uit op Zeitoun en doodde dertig Hamas- leden. Meerdere woningen werden vernield tijdens de aanval. In een school in Zeitoun vonden de Israëliërs tientallen wapens. Ook bij Rafah in het zuiden is een tunnel gevonden volgens het Israëlische leger. Gazanen bieden zich massaal aan als schild voor Hamas en scanderen voor Hamas te willen sterven. Zeker acht Israëlische militairen zijn 15 juni omgekomen in Rafah, toen hun gepantserde voertuig werd opgeblazen in een hinderlaag van Hamas.
Egypte heeft aangekondigd dat het de rechtszaak van Zuid-Afrika tegen Israël bij het Internationaal Gerechtshof zal steunen. In die zaak wordt Israël beschuldigd van genocide.
George Soros, een Hongaars-Amerikaanse filantroop en zijn zoon financieren met miljoenen pro-Palestijnse demonstranten en dat geldt ook voor pro-Hamas-organisaties
EU-landen waaronder Spanje, Ierland, Malta en Slovenië willen de Palestijnse staat op 21 mei officieel erkennen, vooruitlopend op een stemming van de Verenigde Naties over het verlenen van volledig lidmaatschap aan Palestina. De erkenning wordt gezien als een symbolisch gebaar ter ondersteuning van de tweestatenoplossing voor duurzame vrede in de regio. Het besluit volgt op de toegenomen internationale roep om een staakt-het-vuren en een permanente oplossing van het Palestijns-Israëlische conflict, dat is geëscaleerd door het Israëlische offensief in Gaza tegen Hamas-militanten. Verwacht wordt dat de Algemene Vergadering van de VN het Palestijnse bod op volledig lidmaatschap zal onderschrijven en de zaak ter verdere overweging naar de Veiligheidsraad zal sturen. De Eu landen willen gezamenlijk hun erkenning van Palestina op 21 mei aankondigen. De VS stuurt voor 700 miljoen dollar aan tankmunitie, voor 500 miljoen dollar aan tactische voertuigen en voor 60 miljoen dollar aan mortiergranaten naar Israël. Pro-Palestijnse betogers hebben ondertussen weer een gebouw van de Universiteit Leiden (UL) in Den Haag bezet. De aanklager Karim Khan van het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag besloot 20 mei 2024 dat er arrestatiebevelen worden uitgevaardigd tegen de Israëlische premier Netanyahu, zijn defensieminister Gallant en drie kopstukken van terreurgroep Hamas, onder wie Hamas-leider Yahya Sinwar. De aanklager stelt dat hij voldoende bewijs heeft tegen het vijftal om ze te vervolgen voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid in de oorlog tussen Israël en Hamas. De Hamas-leiders worden onder meer verantwoordelijk gehouden voor de moorden, gijzelingen en verkrachtingen sinds de aanval op 7 oktober. Netanyahu en Gallant worden burgerslachtoffers verweten in de reactie daarop, door onder meer bombardementen en hongersnood. Eind mei heeft Israël heeft een nieuw voorstel gedaan aan Hamas voor een tijdelijk bestand van zes weken. Daarbij zal Israël al zijn troepen terug te trekken uit de ‘bewoonde gebieden van Gaza’, terwijl er zal worden onderhandeld over de vrijlating van de gijzelaars en een permanent einde van de oorlog. De Amerikaanse president Joe Biden maakte het Israëlisch voorstel bekend. Hamas liet in een reactie weten positief naar het voorstel te kijken. Vier gijzelaars, drie mannen, Almog Meir, Andrey Kozlov and Shlomi Ziv en een vrouw Noa Argamani, die werden ontvoerd op het Nova-muziekfestival zijn 8 juni 2024 door IDF, ISA en de politie op twee verschillende locaties bevrijd in centraal-Gaza. De VN-Veiligheidsraad heeft een Amerikaanse resolutie aangenomen waarin het plan van Joe Biden wordt gesteund voor een bestand in Gaza. Rusland onthield zich als enige land van stemming, terwijl de veertien andere leden van de raad hun steun uitspraken. Het Israëlische leger heeft 16 juni 2024 aangekondigd dat het de gevechten overdag langs een route in het zuiden van Gaza onderbreekt om een achterstand in de levering van humanitaire hulp aan Palestijnen weg te werken. Benjamin Netanyahu heeft half juni 2024 het oorlogskabinet ontbonden. Het kabinet werd opgericht nadat Hamas Israël op 7 oktober had aangevallen. Een van de leden, Benny Gantz, stapte eerder deze maand uit het kabinet en daarom was de grondslag voor het bestaan er van verdwenen. Het oorlogskabinet bestond uit zes leden, maar slechts drie van hen hadden stemrecht. Dat waren Netanyahu, Gantz en minister van Defensie Yoav Gallant. Momenteel zijn er zware aanvallen op centrale en oostelijke delen van Rafah’. Het Israëlische leger zou ook huizen in het oosten en zuiden hebben neergehaald. Ook zijn er aanvallen uitgevoerd op de vluchtelingenkampen Bureij en Maghazi.
Een pro-Palestina-demonstratie op het UvA-terrein op het Science Park in Amsterdam liep 18 juni uit op een urenlange zeer agressieve bezetting waarbij de stenen al uit de straat werden gehaald. Gemaskerde activisten hadden er, net als eerder op het Roeterseiland en Binnengasthuisterrein, blokkades opgebouwd. Rond 00.30 uur gingen ze er echter onverwacht vandoor, nadat ze eerder hadden verklaard te zullen blijven inclusief de opgeworpen barricades. De focus van de Israëlische aanvallen ligt op dit moment op Rafah en de regio Deir al-Balah in het midden van Gaza, waar ook Nuseirat ligt. Het Israëlische leger (IDF) roept Palestijnen in de wijk Shejaiya in Gaza-Stad op om het gebied te evacueren. Er wordt door het leger opgeroepen om te evacueren naar het zuiden van de Gazastrook, waar een humanitaire zone is. Israël constateerde dat militanten van Hamas vanuit een school aanvielen. Bij de luchtaanval op de school zijn volgens Israël meerdere militanten van Hamas getroffen. De Hamas leden verstopten zich tussen meer dan zevenduizend mensen die in de school schuilden. Hamas-leider Ismail Haniyeh is gedood in Iran, Hij en een van zijn lijfwachten werden in hun huis gedood. De 62-jarige Haniyeh is de Palestijnse politieke leider van Hamas, dat sinds 2007 de Gazastrook bestuurt. Mohamed Deif werd gedood bij een aanval op een tentenkamp. Deif wordt door Israël gezien als een van de breinen achter de Hamas-aanval op Israël op 7 oktober. Hezbollah-commandant Fuad Shukr werd ook gedood door Israël. De Verenigde Staten zijn optimistisch over de onderhandelingen over een staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas. Deze week zouden “constructieve” gesprekken hebben plaatsgevonden in de Qatarese hoofdstad Doha. Die worden 19 augustus voortgezet in de Egyptische hoofdstad Caïro. Ondertussen is het Israëlische leger de laatste week van augustus 2024 bezig met een grote inval op de bezette Westelijke Jordaanoever in de steden Jenin, Tubas en Tulkarm. In deze steden zijn een groot aantal gewapende Palestijnse groeperingen aanwezig. Het is de grootste operatie van het Israëlische leger in het noorden van de Westelijke Jordaanoever in meer dan twintig jaar. Naast een grote troepenmacht zijn drones en sluipschutters ingezet en met bulldozers wordt infrastructuur vernietigd en werden toegangswegen tot Jenin en Tulkarm afgesloten. Woningen worden doorzocht op zoek naar bekende terroristen. Bij deze grootste militaire inval zijn in Jenin en Tulkram twintig militanten gedood in drie dagen.
In de Gaza strook is ondertussen een polio-epidemie uitgebroken. Daar werd al voor gevreesd, nadat begin deze maand het poliovirus in rioolwatermonsters was aangetroffen. WHO en UNICEF hadden opgeroepen tot twee humanitaire pauzes van zeven dagen in Gaza om 640.000 kinderen onder de tien jaar te kunnen vaccineren tegen polio. De vaccinaties zouden in twee rondes worden gegeven, te beginnen eind augustus. Israël is akkoord gegaan met een humanitaire pauze van minstens drie dagen zodat VN-gezondheidsfunctionarissen poliovaccinaties kunnen toedienen. Ruim 40.000 Palestijnse doden zijn geregistreerd in Gaza sinds het begin van de oorlog. Het werkelijke dodental ligt vermoedelijk hoger, duizenden mensen worden nog vermist en liggen mogelijk onder het puin. Het Israëlische leger (IDF) heeft eind augustus de lichamen van zes gijzelaars gevonden in een tunnel onder de stad Rafah in het zuiden van Gaza. Hamas heeft nog zo’n honderd mensen gegijzeld. Van enkele tientallen gijzelaars is bekend dat ze niet meer in leven zijn.
Bijna alles was 2 september in Israël gesloten en meer dan een half miljoen demonstranten protesteerden in de straten van Tel Aviv. De demonstranten zien dat Netanyahu weigert om genoeg te doen om die gijzelaars terug te krijgen. Zij zien Netanyahu als de man die weigert om genoeg te doen om die gijzelaars terug te krijgen. Alle banken, overheidsinstellingen en de meeste bedrijven sloten de deuren, de scholen draaiden op halve kracht, en er reden geen bussen. De eis van de demonstranten is dat Netanyahu onmiddellijk een deal sluit om de resterende gijzelaars vrij te krijgen, maar dat gebeurde niet. Hamas heeft de zes gijzelaars doodgeschoten, maar Netanyahu wordt als mede schuldige gezien. Ook de Amerikaanse regering wil zo snel mogelijk een staakt-het-vuren en vrijlating van de resterende gijzelaars. Als een van de partijen weigert een deal te sluiten, kan dat betekenen dat de VS zich terugtrekken. Ook het Verenigd Koninkrijk is niet blij en de regering schort daarom 30 van de zo’n 350 vergunningen voor de wapenexport op. Het zou gaan om vergunningen voor onderdelen van straaljagers en drones. Het Israëlische leger zou acht militanten van Hamas hebben gedood bij een luchtaanval in Gaza-Stad. Een van hen wordt geïdentificeerd als Ahmed Fozi Wadia, een Hamascommandant die volgens het leger te zien is op een video van de aanslag op 7 oktober.
De gewapende tak van Hamas, de Qassam-brigades, liet weten dat als de Israëlische aanvallen in Gaza doorgaan de gijzelaars niet levend naar Israël zullen terugkeren. “Het vasthouden van Netanyahu aan militaire druk, en geen deal, om de gevangenen vrij te krijgen, zal ertoe leiden dat ze in doodskisten bij hun families terugkeren,” zegt Abu Obeida. “De families moeten kiezen of ze hen dood of levend willen.” Abu Obeida, de woordvoerder van de terreurgroep, zegt dat Hamas nieuwe instructies heeft uitgevaardigd aan de bewakers van de gijzelaars als Israëlische troepen naderen, zonder te zeggen wat die instructies zijn. Aangenomen wordt dat er nog iets meer dan honderd gijzelaars over zijn. Bij een luchtaanval 9 september op een tentenkamp bij Khan Youniszijn zeker veertig Palestijnen gedood. Het kamp zat vol met Palestijnen die uit andere delen van de Gazastrook waren gevlucht. Het Israëlische leger zegt dat de aanval was gericht op een Hamas-commandocentrum. Er zouden ten minste drie kopstukken van Hamas hebben verbleven. Met de vaccinatiecampagne tegen polio zijn nu 446.000 kinderen in het midden en zuiden gevaccineerd, de komende dagen moeten daar in het noorden nog zo’n 200.000 bij komen. Over ongeveer vier weken beginnen de vaccinatiecampagnes opnieuw om alle kinderen een tweede dosis toe te dienen. Netanyahu overweegt een plan waarin staat dat het noorden van Gaza tot militaire zone uitgeroepen wordt. Alle burgers zouden dan uit het gebied moeten vertrekken en wie blijft, zal door het Israëlische leger beschouwd worden als terrorist. Zij worden vervolgens net zo lang belegerd totdat de Israëlische gijzelaars worden vrijgelaten of bevrijd. Nadat in januari bekend werd dat 9 medewerkers van de hulporganisatie UNRWA lid van Hamas bleken te zijn en deelnamen aan het bloedbad 7 oktober werd nu ook onthuld dat de inmiddels geschorste medewerker Fateh Sherif Abu Al Amin een Hamas-leider in Libanon was. Hamas meldde 30 september dat Amin is omgekomen bij een Israëlische luchtaanval. Negen medewerkers van de VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen (UNRWA) zijn inmiddels ontslagen. UNRWA heeft in totaal 32.000 medewerkers in de regio werken, van wie er 13.000 in Gaza actief zijn. Na de ontdekking zetten veel landen, behalve Nederland, de financiering aan UNRWA stop. Israël heeft doelgericht de gezondheidszorg in Gaza vernietigd, wat neerkomt op oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Dat concludeert een onderzoek van de Verenigde Naties. Hetzelfde patroon doet zich nu voor in Libanon.
Israel-Iran Syrie en Libanon en Jemen
België, Frankrijk, Canada, Zweden, Saoedi-Arabië en Noorwegen hebben hun burgers eind juli 2024 opgeroepen om onmiddellijk Libanon en Israël te verlaten. Deze beslissing was een reactie op recente militaire incidenten, waaronder een raket die landde op een voetbalveld in Majdal Shams, wat de veiligheidsdreiging voor buitenlanders in de regio benadrukt. In Nederland is er nog geen oproep gedaan.
Israël doodde met een bombardement op het Iraanse consulaat in de Syrische hoofdstad Damascus Mohammad Reza Zahedi van de Revolutionaire Garde, een van de leiders van de Quds-brigade, verantwoordelijk voor buitenlandse operaties. Bij het bombardement werden in totaal acht mensen gedood, onder wie twee generaals en vijf officieren van de Iraanse Revolutionaire Garde, waaruit blijkt dat het consulaat werd gebruikt voor militaire doeleinden wat verboden is. In Syrië zitten veel milities die gelieerd zijn aan het regime van Iran. Eind december kostte een vermoedelijk Israëlische luchtaanval het leven van een andere Iraanse generaal van de Revolutionaire Garde, Sayyed Razi Mousavi. Dat gebeurde in een voorstad van Damascus. Israël trok daarop de troepen uit Gaza weg om zich te concentreren op de komende aanval en die kwam in de avond van 13 april toen Iran, Irak en Jemen zo’n 185 drones, 36 kruisraketten en 110 ballistische rakketten op Israël afvuurde. De meeste raketten en drones werden door Israël uit de lucht geschoten en enkele raakten een militaire basis en het materieel. Zonder tegenoffensief door Israël beloofde Iran het hierbij te laten. Israël hield zich daar niet aan en stuurde 19 april 2024 in alle vroegte drones met explosieven naar de militaire vlieg- en raketbases in de steden Isfahan (In Isfahan zelf zitten 4 een nucleaire installaties met drie Chinese onderzoeksreactoren), Tabriz(de tweede raketbasis van Iran) en Nata. Isfahan heeft ook een faciliteit die uraniumerts omzet in yellowcake (geel poeder van geconcentreerd uranium, red.), dat dan uiteindelijk wordt verrijkt en zo een kernwapen wordt. De drones zouden zijn vernietigd voordat ze doel raakten. Ondanks de luchtaanvallen en de oorlogsdreiging vloog er toch burgerluchtvaart toestel van Emirates vanuit Amsterdam onderweg naar Dubai over Teheran. Ook KLM vloog vanaf 19 april weer dagelijks naar de Israëlische stad Tel Aviv. De luchtvaartmaatschappij staakte die vluchten korte tijd. Door de vluchten te hervatten negeert KLM de oorlogssituatie. EasyJet heeft alle vluchten naar Israël opgeschort tot eind oktober. De Iraanse president Raisi en minister van Buitenlandse Zaken zijn omgekomen bij een helikoptercrash bij de grens met Azerbeidzjan op weg naar de stad Tabriz. De helikopter waarin de president en buitenlandminister Hossein Amir-Abdollahian zaten, moest 19 mei 2024 vanwege slechte weersomstandigheden een harde noodlanding maken en crashte. Het toestel vloog samen met twee andere helikopters. De uiteindelijke macht van Iran ligt hierdoor nu bij Ali Khamenei. Israël heeft een vergeldingsaanval uitgevoerd op doelen in Zuid-Libanon nadat van daaruit ongeveer tien lanceringen waren uitgevoerd op de gebieden Malkia en Har Dov in het noorden van Israël. Bij de vergelding werd een legereenheid geraakt nabij Maroun El Ras in Zuid-Libanon. Hezbollah heeft daarna als vergelding vanuit Libanon 160 raketten afgevuurd op Israël omdat bij de aanval op de Zuid-Libanese plaats Jouya Commandant Taleb Abdullah, ook wel bekend onder de naam Abu Taleb en zeker drie Hezbollah-strijders om het leven kwamen. De aanval van Hezbollah is een van de grootste sinds oktober, toen gevechten tussen Hezbollah en Israël uitbraken na de grootschalige aanval van Hamas op Israël. Hezbollah zou daarbij een wapenfabriek in het Israëlische dorp Sasa hebben geraakt. De groep zegt ook verschillende militaire doelen in het noorden van Israël te hebben beschoten. Het Israëlische leger zegt dat het een van de raketlanceerplekken van Hezbollah heeft vernietigd met een luchtaanval. Het marineschip Zr.Ms. Holland was vanaf 28 november 2023 tot eind januari 2024 aanwezig in het oostelijke deel van de Middellandse Zee. Ze lag paraat om te ondersteunen bij eventuele evacuaties uit de regio. De Houthi’s vallen al enige tijd het scheepvaartverkeer in de Roze Zee aan. Twee vrachtschepen en een Britse tanker werden al met rakette tot zinken gebracht. Zij doen dit uit solidariteit met de Palestijnen. Nederland stuurde onder de naam operatie Prosperity Guardian in maart 2024 het fregat Zr. Ms. Tromp en in april het zr ms Karel Doorman om de route daar te helpen beveiligen. Door de Houthi-aanvallen is de scheepvaart door de Rode Zee fors gedaald: er zijn momenteel 50% minder scheepsbewegingen dan normaal in deze periode. Als open en maritieme handelsnatie bedreigen deze aanvallen ook de Nederlandse belangen. In Nederland staan mariniers, luchtmobiele militairen en een C-130 Hercules-transportvliegtuig paraat om snel in actie te komen bij mogelijke evacuatie of andere humanitaire hulp. Een klein team militairen is op Cyprus voor logistieke doeleinden. Zo zijn eenheden snel in te zetten mocht dat nodig zijn. De door de VS geleide strijd tegen de door Iran gesteunde Houthi-rebellen is uitgegroeid tot de meest intense zeeslag waarmee de marine sinds de Tweede Wereldoorlog te maken heeft gehad. 18 juni 2024 werden brokstukken en olie gevonden op de plek waar het Griekse bulkschip Tutor voor het laatst in de Rode Zee is gezien. Aangenomen wordt dat het schip is gezonken, Daarmee is de Tutor het tweede schip dat in de Gaza-oorlog door de Houthi’s tot zinken is gebracht. Mogelijk heeft de militie onlangs nog een schip in de regio gekelderd. Een Houthi-woordvoerder beweerde enkele dagen geleden dat vrachtschip Verbena ook is gezonken, maar dat is niet onafhankelijk bevestigd. Wel duidelijk is dat de Verbena ook was getroffen en zaterdag 15 juni aan het zinken was. De Tutor werd 12 juni in de buurt van de havenstad Hodeida door raketten en een exploderende zeedrone geraakt. De bemanning maakte melding van schade aan de machinekamer, het schip raakte stuurloos en maakte water. De Amerikaanse marine haalde zaterdag de bemanning van boord. Een Filipijnse matroos is omgekomen. De Houthi’s beschieten sinds november schepen in de Rode Zee, Arabische Zee en de Golf van Aden als ze vermoeden dat een schip een link met Israël heeft. Schepen wisselen om die reden van vlag als ze in de gevarenzone komen. De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Katz dreigt met een totale oorlog tegen Hezbollah in Libanon. “We komen heel dichtbij het moment waarop we besluiten de spelregels tegen Hezbollah en Libanon te veranderen”, schrijft Katz. Hezbollah is heer en meester in het zuiden van Libanon en een bondgenoot van Hamas. Sinds het uitbreken van de Gaza-oorlog bestoken Hezbollah en het Israëlische leger elkaar. Het speciaal hiervoor gezonden marineschip Zr.Ms. Karel Doorman heeft defecte goalkeepers en kan niet worden ingezet. Het marineschip is een logistiek ondersteuningsschip en heeft het alleen wapens voor zelfverdediging. Het gaat dan om machinegeweren en kanonsystemen: twee Goalkeepers, twee Marlins en vier Hitroles. Welk systeem het heeft begeven deelt Defensie niet mee, maar kennelijk is het systeem zo belangrijk dat de inzet van de Doorman niet mogelijk is. Eerder wist het Duitse fregat Hessen, door nog niet helemaal duidelijke oorzaak , een (vriendschappelijke) drone niet wist te raken met raketten. Daarna raakte het Deense fregat Iver Huitfeldt in moeilijkheden door technische problemen aan de raketten, een onbekend softwareprobleem en vervolgens granaten die na verlaten van het kanon te vroeg ontploften. Niet veel later had een Deens fregat een probleem met een Harpoon in de thuishaven. De booster van het antischipkruisvluchtwapen was geactiveerd en kon niet meer worden gedeactiveerd. En vlak voor het Belgische fregat Louise-Marie de Rode Zee in ging, haperden onder andere de NATO Sea Sparrow-raketten tijdens tests. Hezbollah heeft 20 juni raketten afgevuurd op het noorden van Israël nadat het Israëlische leger een commandant van de groepering had omgebracht. Volgens het leger zijn er zo’n 25 raketten uit Libanon afgevuurd richting Zar’it, in het noorden van Israël. De Hezbollah-groep vuurde 4 juli 2024 meer dan 200 raketten af op verschillende militaire bases in Israël als vergelding voor een aanval waarbij een van haar hoogste commandanten om het leven kwam. Deze aanval, een van de grootste in het voortdurende conflict langs de grens tussen Libanon en Israël, heeft de spanningen de afgelopen weken aanzienlijk doen toenemen. Vladimir Poetin feliciteerde de hervormingsgezinde Iraanse Masoud Pezeshkian met zijn overwinning in de presidentsverkiezingen. Bij een Israëlische aanval op de stad Hodeidah in Jemen 20 juli 2024 zijn drie doden en bijna 90 gewonden gevallen. Hodeidah is een door Houthi-rebellen gecontroleerde havenstad aan de Rode Zee. Israël zegt de stad te hebben aangevallen als reactie op honderden aanvallen vanuit Jemen op Israël de afgelopen maanden. De Houthi-beweging spreekt over ‘weerzinwekkende Israëlische agressie’ en zegt met een ‘passende reactie’ te zullen komen op de aanval. Israël zegt in de uren na de aanval een raket te hebben onderschept die vanuit Jemen was afgevoerd en koers zette richting de zuidelijke kustplaats Eilat. Die raket werd uitgeschakeld voordat hij het Israëlische luchtruim binnenkwam. Hodeidah ligt op meer dan 1700 kilometer van Israël. Een F-15 voerde de aanvallen uit, die zou veilig zijn teruggekeerd in Israël. Volgens Israël worden via de haven van Hodeidah wapens uit Iran aan de Houthi-rebellen geleverd. Vrijdag vielen de Houthi’s de Israëlische stad Tel Aviv aan met een in Iran gemaakte drone. Daarbij viel één dode en raakten vier mensen gewond. Het Israëlische leger heeft daarna als vergelding 27 juli met gevechtsvliegtuigen aanvallen uitgevoerd op Hezbollah-doelwitten in Libanon. Het conflict tussen Israël en Libanon dreigt te escaleren in een een heuse regionale oorlog waarbij ook Iran zich niet onbetuigd zal laten. Israël heeft een appartementencomplex in de Libanese hoofdstad Beiroet gebombardeerd. Volgens een Libanese veiligheidsfunctionaris zou een Hezbollah-leider doelwit zijn geweest van de aanval. Of die leider gewond is geraakt, is nog niet duidelijk. De vergeldings aanval zou zijn gericht ‘op de commandant die verantwoordelijk was voor de moord op de kinderen in Majdal Shams. Ayatollah Ali Khamenei, de hoogste leider van Iran, heeft bevel gegeven om Israël direct aan te vallen als vergelding voor de moord. Khamenei gaf het bevel tijdens een spoedvergadering van de Iraanse Hoge Raad voor Nationale Veiligheid op 31 juli 2024. Engeland en Amerika hebben burgers die nog in Libanon zijn, opgeroepen om het land te verlaten. De angst voor een regionaal conflict is groot. De VS stuurde voor de zekerheid versneld een tweede vliegdekschip, marineschepen, straaljagers en een onderzeeër naar het Midden-Oosten. De Verenigde Staten hebben voor 20 miljard dollar aan wapens verkocht aan Israël, waaronder gevechtsvliegtuigen en geavanceerde luchtraketten. Het merendeel van deze wapens zal niet meteen naar Israël gaan en zal pas in de komende jaren geleverd worden. Israël heeft in de nacht van 24 op 25 augustus 2024 aanvallen uitgevoerd op Hezbollah-doelen in het zuiden van Libanon. Ongeveer 100 IAF-straaljagers hebben duizenden Hezbollah-raketwerpervaten geraakt en uitgeschakeld die gericht zouden zijn op onmiddellijk vuur richting Noord- en Centraal-Israël. Meer dan 40 Hezbollah-lanceergebieden werden geraakt. Volgens het Israëlische leger gaat het om een preventieve actie omdat Hezbollah zondag een “grootschalige aanval” zou willen uitvoeren. Er werden daarbij honderd gevechtsvliegtuigen ingezet en meer dan veertig lanceerinstallaties getroffen. Deze raketinstallaties zouden volgens Israël anders niet veel later gebruikt worden voor aanvallen op het noorden en midden van Israël. Door de Israëlische aanvallen zou een dode zijn gevallen. Hezbollah vuurde later in de nacht zelf ook alsnog meer dan 320 raketten af op Israël. De aanvallen zijn een vergelding voor de Israëlische aanval eind juli op Hezbollah-commandant Fuad Shukr in Beiroet. De Libanese militante beweging zegt elf Israëlische militaire locaties te hebben geraakt. 17 september vielen er dertig doden en circa 3.600 gewonden door ontploffende semafoons/piepers (type AR-924) en portofoons (Icom) van Hezbolla strijders in Libanon en Syrie. De semafoons werden op afstand gelijktijdig tot ontploffing gebracht en dat gebeurde volgens CNN en New York Times in opdracht van Israël door een samenwerking van de Israëlische inlichtingendienst (Mossad) en het Israëlische leger. Israël plaatste explosieven in de in Taiwan gemaakte piepers en portofoons. De explosieven werden naast de batterij in elke semafoons van Gold Apollo geplaatst en er zat een schakelaar ingebouwd om ze op afstand met het explosief PETN tot ontploffing te brengen. VolgensHsu Ching-Kuang, de oprichter van het bedrijf, zijn de semafoons echter geproduceerd in Boedapest door het Hongaarse bedrijf BAC Consulting KFT, die een licentie had om het merk Gold Apollo te gebruiken. Als eigenaar van het bedrijf in Hongarije staat Cristiana Bársony-Arcidiacono geregistreerd. De semafoons van Gold Apollo en de portofoons van het Japanse merk Icom zouden tegelijkertijd besteld en geleverd zijn. Er kwamen ook berichten van explosies van portofoons vanuit het zuiden van Libanon en uit Beiroet. Ook in de Bekavallei, een bolwerk van Hezbollah, zouden explosies zijn geweest. Ook andere installaties zoals biometrische lezers, zonnepaneelsystemen, radio’s en zelfs moderne motorfietsen blijken te ontploffen. Naast BAC heeft Israël nog twee bedrijven opgezet om de operatie te verhullen, een van die bedrijven is mogelijk gevestigd in de Bulgaarse hoofdstad Sofia. Voor een 39 jarige Noorse man uit Oslo die wordt verdacht van betrokkenheid werd al snel een internationaal opsporingsbevel afgegeven De man is de eigenaar van een Bulgaars bedrijf dat wordt gelinkt aan de verkoop van de ontplofte piepers. Hij zou het bedrijf in 2022 hebben opgericht. De man was van een andere afkomst maar woonde 12 jaar in Noorwegen. Hij zou afgelopen week op zakenreis zijn vertrokken naar de Verenigde Staten en er zou sindsdien niets meer van hem vernomen zijn, ook niet door familie. Andere landen die in verband worden gebracht met de pieperaanval in Libanon zijn Taiwan, Hongarije en Bulgarije. De actie leidde tot 879 dode terroristen, 291 dode commandanten, 509 blinden, 1735 gewonden en 613 invaliden. Vlak er na voerde Israël voert grootschalige en zware luchtaanvallen uit op doelen in Libanon. Het Israëlische leger heeft 19 september aanvallen uitgevoerd op doelen van Hezbollah in het zuiden van Libanon. Bij de beschietingen zou onder meer een wapenopslagplaats zijn geraakt. Aan de andere kant van de grens, in het noorden van Israël, is een aantal burgers gewond geraakt door antitankraketten vanuit Libanon. Bij een grote luchtaanval met F35 jagers uitgevoerd op de zuidelijke buitenwijken van de Libanese hoofdstad Beiroet werd een gebouw geraakt door vier raketten, waar een vergadering gaande was van Hezbollah kopstukken. Er vielen daarbij 15 doden en 59 gewonden vielen waaronder Ibrahim Aqil, de operationeel commandant van Hezbollah. Hezbollah vuurde circa 60 raketten terug die allen werden vernietigd door luchtafweer. Bij de Israëlische luchtaanvallen op Libanon van 23 september 2024 zijn zeker 492 mensen om het leven gekomen en meer dan 1.600 mensen zouden gewond zijn geraakt. Israël bombardeerde al zo’n 1600 doelen. Toen Hezbolla raketten op het hoofdkwartier van Mossad en met een langeafstandsraket op Tel Aviv vuurde was voor Israël de maat vol en werd een invasie voorbereid. Dit is de vierde keer dat het Israëlische leger Libanon over land aanvalt. De eerste keer was in 1978 en daarna in 1982, ten tijde van de Libanese burgeroorlog. Israël had toen het doel om de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) uit het land te verdrijven en bezette een deel van het zuiden van Libanon. Hezbollah werd opgericht als reactie op die bezetting en speelde een belangrijke rol in het terugtrekken van de Israëlische troepen in 2000, na achttien jaar. In 2006 volgde een nieuwe oorlog in het zuiden, nadat militanten van Hezbollah Israëlisch grondgebied waren binnendrongen en daar soldaten hadden aangevallen. Die oorlog duurde een maand. Het Israëlische leger heeft een groot bombardement uitgevoerd op verschillende grote flats en een bunker in de Libanese stad Beiroet, waarbij ongeveer 300 doden vielen. Hezbollah leider Hassan Nasrallah bevond zich in de gebombardeerde ondergrondse bunker en werd gedood, evenals commandant Ali Karki. Bij eerdere aanvallen werden 15 commandanten onder wie Ibrahim Aqil en Ahmed Wahbi gedood. Eind september werden bij een nieuwe aanval opnieuw 3 Palestijnse leiders gedood. Israël begon in de nacht van 30 september en 1 oktober met een grondoffensief. Hezbolla die voorlopig wordt geleid door Naim Qassam schoot tijdens het offensief nog 15 raketten af richting Boven-Galilea en Metula. Daarbij zouden geen slachtoffers zijn gevallen. Hashem Safieddine, een neef van Nasrallah zou de opvolger worden, maar hij werd waarschijnlijk 3 oktober ook gedood bij een gericht bombardement op zijn bunker. Israël voerde elf luchtaanvallen kort na elkaar uit, in dichtbevolkt gebied. Nadat 1 oktober het grondoffensief werd uitgebreid besloot het Ministerie van BZ om enkele honderden Nederlanders uit het gebied te helpen met terugkeer naar Nederland en stuurde twee vliegtuigen van defensie op 3 oktober en 5 oktober. In België kwam een eerste vliegtuig 2 oktober in de middag al aan in Brussel. KLM vliegt tot het eind van dit jaar niet meer naar Tel Aviv. Iran deed 1 oktober een ballistische raketaanval op Israël. Er werden zo’n 200 raketten afgevuurd waarvan 1 een luchtmachbasis trof. Iran wil het bij deze vergelding houden maar Israël is voornemens om terug te slaan. De secretaris-generaal van de Verenigde Naties is tot persona non grata verklaard en dus niet langer welkom in Israël, omdat hij de grootscheepse aanval van Iran gisteren niet ondubbelzinnig heeft veroordeeld. De G7-leiders hielden een telefonische spoedvergadering over de aanval door Iran in Israël. De meningen over de kwestie bleken onverdeeld. Hamasleider Saeed Atallah Ali is in de nacht van 5 oktober gedood bij een Israëlisch bombardement op het vluchtelingenkamp Beddawi in Tripoli in Libanon. Bij het bombardement kwamen ook drie familieleden van Ali om. Ali was leider van de gewapende tak van Hamas, de al-Qassam Brigades. Israël wil dat Ierland haar VN-vredestroepen terugtrekt uit Libanon, maar weigert dit. De Ierse president Michael D Higgins zal de troepen niet evacueren, ook al heeft Israël zijn luchtaanvallen op de militante groepering Hezbollah geïntensiveerd. Ierland heeft 347 vredesmachten gestationeerd in Zuid-Libanon als onderdeel van een gezamenlijk bataljon met Poolse soldaten. Twee van de 25 buitenposten op de Blue Line die Libanon feitelijk scheidt van Israël en de Golanhoogten staan onder Iers bevel. Israël wil Libanon ook vanaf zee aanvallen. Israël heeft bij de beschietingen op het zuiden van Libanon bewust VN-posten geraakt. Daarbij zijn twee blauwhelm soldaten waaronder een Nederlander gewond geraakt. Volgens de VN zijn er zeker drie incidenten geweest in de afgelopen 24 uur. Zo schoot een Israëlische tank op een observatietoren van de VN-missie Unifil. De twee vredesmilitairen raakten gewond door een val. Zij zijn naar het ziekenhuis overgebracht. Ook werd het hoofdkwartier van de blauwhelmen geraakt. De beschieting vond plaats in Nakura in het zuidelijke grensgebied. Het is de eerste grote stad aan de Middellandse Zeekust in Libanon dicht bij de demarcatielijn met Israël. Volgens de VN heeft het Israëlische leger met opzet op beveiligingscamera’s geschoten en die uitgeschakeld. Bij de aanval op Zuid Libanon door Israël werden meer dan vijftig gezondheidswerkers gedood en moesten zes ziekenhuizen en veertig medische centra worden gesloten. In het centrum van Beiroet zijn 10 oktober bij een aanval 22 mensen om het leven gekomen en zeker 117 anderen raakten gewond. Bij een droneaanval door Hezbollaoph de Noord-Israëlische stad Binyamina zijn 13 oktober 2024 67 mensen gewond geraakt, van wie vier ernstig. De Verenigde Staten zijn van plan om het systeem Terminal High-Altitude Area Defense (THAAD). naar Israel te sturen, samen met Amerikaanse troepen om het te bedienen.
Noord-Korea
De ECC is een samenwerkingsverband van 10 landen. Ze zien er op de Oost-Chinese Zee op toe dat Noord-Korea onder meer niet kan handelen in ruwe olie. Deze sanctie werd in 2017 opgelegd nadat het land nucleaire testen uitvoerde. In de Oost-Chinese Zee hebben Chinese gevechtsvliegtuigen 7 juni de Zr.Ms. Tromp verschillende keren omcirkeld. Ook werd de NH90-maritieme gevechtshelikopter van het marineschip tijdens een patrouille benaderd door Chinese gevechtsvliegtuigen en een helikopter. Zr.Ms. Tromp voerde op dat moment patrouilles uit in de Oost-Chinese Zee ter ondersteuning van een multinationaal VN-verband, dat toeziet op het handhaven van de maritieme sancties tegen Noord-Korea zoals gedefinieerd in de resoluties van de VN-Veiligheidsraad. Zr.Ms. Tromp vervolgt haar reis in het kader van Pacific Archer ‘24 volgens planning en ging vervolgens op weg naar Japan. Zr.Ms. Tromp heeft 16 juni het laatste havenbezoek in Azië afgerond. Het marineschip is vandaag vertrokken uit Nagasaki. De Tromp maakt zich nu op voor de volgende fase van de wereldreis Pacific Archer. Het schip neemt binnenkort deel aan Rim of the Pacific Exercise rondom Hawaï. Dit is de grootste marine-oefening ter wereld. Half juni bracht Vladimir Poetin een bezoek aan Noord-Korea. Hij beloofde Kim Jong-un om de handels- veiligheidsrelaties te verdiepen en sprak openlijk de steun uit voor Noord-Korea in de strijd tegen de Verenigde Staten. Noord-Korea is het enige land dat in deze eeuw kernwapens heeft uitgetest. Poetin prees de Noord-Koreaanse houding richting de VS door onder meer het ‘weerstaan van de Amerikaanse economische druk, chantage en dreigementen’. Eerder steunde Rusland Noord-Korea ook al bij een stemming in de VN-Veiligheidsraad, waardoor het toezicht op sancties tegen Noord-Korea onder druk staat. Poetin beloofde dat hij zich ‘gezamenlijk met Kim Jong – un zou verzetten tegen onrechtmatige unilaterale beperkingen’ om de handel te ontwikkelen en de veiligheid in heel Eurazië te versterken. Poetin benadrukte dat Rusland ‘altijd’ steun heeft uitgesproken voor Noord-Korea. Noord-Korea hielp Rusland al met wapenleveringen.
China en Taiwan
Peking beschouwt vrijwel de gehele Zuid-Chinese Zee als zijn eigendom, ondanks een uitspraak van een internationaal tribunaal dat China geen wettelijke basis heeft voor deze claim. China claimt ook het democratische Taiwan als zijn grondgebied, ondanks sterke bezwaren van laatstgenoemde. Duitsland twee militaire schepen ingezet in de Indo-Pacifische regio vanwege de toenemende spanningen tussen China en Taiwan. De spanning zet de vrijheid van navigatie en de vrije doorgang via handelsroutes onder druk. Ongeveer 40% van de buitenlandse handel van Europa loopt via de Zuid-Chinese Zee. Het bevoorradingsschip “Frankfurt am Main” vertrok vanuit Wilhelmshaven naar de regio, terwijl het fregat “Baden-Württemberg” vertrok vanuit de Spaanse haven Rota. De schepen ontmoeten elkaar op zee en varen vervolgens naar Halifax, Canada, en vervolgens naar de Indo-Pacific-regio. De schepen zullen door de Zuid-Chinese Zee varen. Het is nog niet duidelijk of ze ook door de Straat van Taiwan zullen varen, zoals Amerikaanse schepen hebben gedaan, wat ongetwijfeld de woede zal opwekken van Duitslands belangrijkste handelspartner, China. 14 oktober begonnen grote militaire oefeningen rondom Taiwan. als waarschuwing voor de “separatistische acties van de Taiwanese onafhankelijkheidsstrijdkrachten”. De Verenigde Staten vinden de oefeningen ongerechtvaardigd en wijzen op het gevaar van escalatie. “Wij roepen China op om terughoudend te handelen en verdere acties te vermijden die de vrede en stabiliteit in de Straat van Taiwan en in de bredere regio kunnen ondermijnen, wat essentieel is voor regionale vrede en welvaart.” China heeft al eerder soortgelijke oefeningen uitgevoerd en heeft nu boten en vliegtuigen ingezet. China moet de wil van het Taiwanese volk accepteren om op een democratische manier te leven en zich onthouden van militaire provocaties, zo reageerde het Taiwanese presidentiële kantoor op de oefeningen. China vervijfvoudigde het aantal luchtaanvallen van het Chinese Volksleger over de mediaanlijn, de de facto grens middenin van de Straat van Taiwan (van 36 in januari tot 193 in augustus). En ook nam het aantal schepen van de Chinese marine rond Taiwanese wateren toe (van 142 in januari tot 282 in augustus). Het zijn er niet alleen meer, ze varen ook steeds dichter bij de Taiwanese kust. De VS, Japan, Zuid-Korea en de rest van de wereld zich verzetten tegen escalatie. Taiwan is voor de wereld van belang vanwege de halfgeleiderindustrie.
Irak
Een Amerikaanse legerbasis in Irak waar ook Nederlandse militairen zijn gestationeerd, is voor de tweede keer in korte tijd aangevallen. De Al Asad Airbase, ten noordwesten van de hoofdstad Bagdad, werd met meerdere raketten onder vuur genomen. Twee weken geleden was er al een aanval met drones op de basis. Op de basis zitten 120 Nederlandse militairen. Samen met onder meer 2500 Amerikaanse militairen doen zij mee aan een missie tegen Islamitische Staat in de regio. Ook dragen ze bij aan een missie van de NAVO om de Iraakse overheid bij te staan, de regio te stabiliseren en ervoor te zorgen dat IS niet opnieuw voet aan de grond krijgt. Bij een Iraaks-Amerikaanse operatie tegen Islamitische Staat (IS) in het westen van Irak werden eind augustus 2024 vijftien militanten gedood. Bij de operatie zijn de hooggeplaatste IS-militanten uitgeschakeld. Bij de operatie zijn ook zeven Amerikaanse militairen gewond geraakt. Twee van de zeven moesten van het strijdtoneel worden geëvacueerd. Bij de operatie werden hooggeplaatste IS-militanten uitgeschakeld. Zij hadden verschillende wapens, granaten en bomgordels bij zich op het moment van de aanval. De Amerikaanse militairen werden tijdens de operatie bijgestaan door het Iraakse leger. Het Amerikaanse leger heeft momenteel nog zo’n 2.500 militairen in Irak. Zij houden zich daar onder meer bezig met de strijd tegen IS.
Filipijnen en China
Soedan en Zuid Soedan
Het in 2011 in twee landen splitsen, nadat Zuid-Soedan voor onafhankelijkheid had gestemd werd het toneel van decennia van strijd door het voornamelijk christelijke en animistische zuiden tegen de heerschappij van het Arabisch-islamitische noorden. De burgeroorlog in Soedan is een interessante prooi voor Rusland, China en Iran. Legerleider Abdel Fattah Al-Boerhan wordt gesteund door Rusland, Iran en China die allemaal azen op de grondstoffen uranium, diamant en goud. Na de dood van Wagner-leider Jevgeni Prigozjin heeft Rusland de Wagnergroep hernoemd naar het Africa Corps. Ze zijn actief in meerdere Afrikaanse landen waar dit soort grondstoffen te vinden zijn. In Soedan steunden ze onder leiding van Prigozjin nog het paraleger RSF. Nu hebben ze een draai gemaakt en steunen ze het Soedanese leger van Boerhan. Ze ruilen wapens voor een marinebasis aan de Rode Zee. Meer controle en invloed in die regio was het doel van Moskou en dat maritiem logistiek centrum gaat er dan ook komen. De Rode Zee is ook nog eens een belangrijke strategische plek voor de controle op internationale scheepvaart. Behalve Rusland staat ook Iran aan de kant van het Soedanese leger. Soedan is een belangrijk islamitisch land in Afrika en ligt ten zuiden van Egypte. De druk op Egypte is in Iraans belang. Ook China is betrokken en heeft een afspraak met Afrikaanse landen om grondstoffen te ruilen voor scholen en wegen onder het mom van ontwikkelingssamenwerking. Legerleider Abdel Fattah Al-Boerhan weigert aan te schuiven bij vredesbesprekingen om een einde te maken aan de burgeroorlog en de hongersnood. Oekraïense commando’s vechten al sinds de zomer van 2023 samen met de Soedanese regeringseenheden in Soedan tegen de Russische Wagner-huurlingen die de Rapid Support Forces in Soedan steunen.
Defensie heeft Staphorst en de Maasvlakte aangemerkt om er te bouwen en te oefenen. Beide plekken zijn een aanvulling op al eerder aangemerkte gebieden die de krijgsmacht onderzoekt binnen het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie. In Staphorst gaat het om uitbreiding van een opslag voor munitie. De Maasvlakte geldt als te onderzoeken gebied voor zogeheten amfibische trainingen. Zolang er nog geen definitieve beslissingen zijn gemaakt zijn er in september en oktober nog extra informatieavonden voor protesterende omwonenden. Begin 2025 verschijnt volgens de huidige planning de Ontwerp Nationale Beleidsvisie Ruimte voor Defensie, inclusief het milieu-effectrapport (planMER). De voorkeursalternatieven van ruimtebehoeften, waarbij de (uitbreidings) locatie nog niet definitief vaststaat.