Oorlogen

De Oekraïense hoofdstad Kyiv wordt  door Rusland bestookt met twee soorten hypersonische raketten de Kinzjal, en de Zircon die een topsnelheid van bijna 10.000 kilometer per uur halen

Naast materiele militaire steun wil Nederland daarom ook de uitstroom van kanonnenvoer tegenhouden. Een nieuwe wet, die in mei werd ingevoerd, vereist dat elke man tussen de 25 en 60 jaar zijn gegevens in een elektronische database registreert, zodat deze kunnen worden opgeroepen. Dienstplichtambtenaren zijn op jacht naar degenen die het register ontduiken en dwingen nog meer mannen die niet willen dienen onder te duiken. Mannen tussen 18 en 60 mogen niet meer als vluchtelingen worden toegelaten, zodat ze beschikbaar zijn voor mobilisering. Ongeveer 11.000 Oekraïense mannen staken illegaal de grens met Roemenië in het noorden van het land over om mobilisatie te voorkomen. Elke vorm van pacifisme wordt echter bestraft: Oekraïense mannen in het buitenland krijgen geen hulp meer van consulaat en geen paspoort meer, tenzij ze terug komen om te vechten. Sinds het uitbreken van de oorlog mogen mannen tussen de 18 en 60 jaar oud het land ook niet verlaten. Voor hen geldt vanaf 25 jaar oud de dienstplicht. Wie de mobilisatie weigert, krijgt een boete of uiteindelijk een gevangenisstraf. Reeds veroordeelde gevangenen worden nu ook vrijgelaten als ze willen meevechten aan het front.

In München was op 16 februari 2024 de jaarlijkse internationale veiligheidsconferentie. Zo’n 800 Staatshoofden, militairen, diplomaten en ministers overlegden over de Russische dreiging en de oorlog in Oekraïne, de toekomst van de NAVO en het conflict in het Midden-Oosten. Ook de Oekraïense president Zelensky, de Amerikaanse vicepresident Harris, de Israëlische president Herzog en premier Shtayyeh van de Palestijnse Autoriteit waren aanwezig. Namens Nederland waren demissionair premier Rutte en de ministers Bruins Slot (Buitenlandse Zaken) en Ollongren (Defensie) aanwezig. Als cadeau bracht Rutte nog eens 100 miljoen euro mee voor een Tsjechisch initiatief om snel artilleriegranaten te kopen voor Oekraïne. Eind januari schonk hij Oekraïne ook 87 miljoen euro voor de aankoop van artilleriegranaten, 10 miljoen voor het versterken van de cyberverdediging en nog eens 25 miljoen voor het Internationaal Fonds voor Oekraïne waaruit wapens voor Kyiv worden gefinancierd. Het ministerie van Buitenlandse Zaken doneerde ondertussen 2,5 miljoen euro voor 45 miljoen kg strooizout en 5 miljoen euro voor het verbeteren van de drinkwatervoorziening in Oekraïne. Bij het bezoek op 1 maart 2024 gaf Rutte nog eens 150 miljoen euro weg voor een Tsjechisch plan om op zeer korte termijn 800.000 artilleriegranaten voor Oekraïne te kopen. Daarmee komt het totaal op 229,5 miljoen euro. Rusland heeft ondertussen niet stilgezeten en heeft de vele beschikbare relatief goedkope FAB-1500 bommen geupgrade naar een vliegende raketversie. In de JSC Tactical Missiles Corporation – een grote wapenfabrikant – in de regio Moskou worden de speciale vleugels ontwikkeld en 24/7 gefabriceerd waarna ze aan de frontlinie succesvol, met soms meer dan 100 stuks per dag worden ingezet, vooral in Donetsk. Daarnaast zijn vorig jaar tactische kernwapens overgedragen aan buurland Wit-Rusland en wordt geprobeerd om een nucleair ruimtewapen te ontwikkelen dat satellieten kan vernietigen. Paus Franciscus roept ondertussen op tot vrede en stelt dat “Oekraïne de moed moet hebben om de witte vlag te hijsen” en dat “Onderhandelen getuigt van moed. Als je ziet dat je verslagen bent, dat de zaken niet goed gaan, moet je de moed hebben om te onderhandelen”. Ook de president van Bulgarije riep op tot politieke inspanningen voor vrede, in plaats van tot de distributie van wapens. Donald Trump zal de donaties aan Oekraïne volledig stopzetten als hij de Amerikaanse verkiezingen in november wint, zei de Hongaarse premier Viktor Orbán na een ontmoeting tussen de twee. In plaats daarvan wil Trump hun wel geld lenen, waarmee het land in de toekomst afhankelijk zal blijven van de VS. En dat terwijl Oekraïne al op het randje van een faillissement verkeerd. De investeringsfondsen willen geld zien en een eventuele deal maken. Amerikaanse autoriteiten en andere westerse landen maken zich zorgen over de eisen en vrezen dat het geld dat aan Oekraïne is toegewezen als hulp, zal worden gebruikt om rente te betalen

De Wereldbank heeft 925 miljoen dollar aan leningen en schenkingen goedgekeurd als onderdeel van een steunpakket van de Wereldbank van 3 miljard USD voor leningen, om de financiering van de wederopbouw mogelijk te maken. Nederland heeft hiervoor een garantie van 100 miljoen afgegeven. De Europese Investeringsbank (EIB) heeft alvast 668 miljoen euro uitgekeerd. Er is een versnelde inzet van bestaande programma’s ter waarde van 1,5 miljard euro en de EBRD heeft, ondersteund door Nederland een steunpakket ter waarde van 2 miljard Euro goedgekeurd, naast een eigen initiële inzet van 2 miljard Euro voor toekomstige wederopbouw.  Het IMF heeft een noodliquiditeit goedgekeurd ter waarde van 1,2 miljard Euro.

De EU  is alvast begonnen met de plannen voor wederopbouw, gefinancierd door “de Oekraïnefaciliteit”, een speciaal instrument waarbij de EU aan Oekraïne tot 50 miljard euro aan stabiele steun verstrekt. Russische aanvallen leggen ondertussen de energievoorziening in de Oekraïne plat. Twee Duitse bouwbedrijven nemen ook deel aan de wederopbouw van het door Rusland bezette Mariupol, de Oekraïense stad die twee jaar geleden in handen viel van de binnenvallende troepen van Moskou. De industriële Knauf-groep, die gipsplaten produceert, en WKB Systems, die cellenbeton produceert, hebben materialen geleverd voor de bouw in de stad die tijdens de eerste maanden van de oorlog vrijwel volledig plat lag. 

De Nederlandse militaire steun voor Oekraïne per 12 april dit jaar is nu al 3 miljard euro. Voor migratie is dit jaar bijna 8 miljard euro gereserveerd  

Het demissionaire kabinet maakte eind december bekend dat er 180 miljoen euro wordt vrijgemaakt voor humanitaire hulp en wederopbouw op de korte termijn. In totaal gaat de wederopbouw van Oekraïne volgens de laatste raming 383 miljard euro kosten. Nederland gaf in 2023 al 5,3 miljard euro uit aan Oekraïne. De Nederlandse bijdrage aan de wederopbouw wordt vooral bekostigd uit fondsen die de VN en de EU ter beschikking stellen, respectievelijk via de Wereldbank en de European Investment Bank (EIB). Maar Nederland keert ook rechtstreeks geld uit, onder de vlag van DRIVE, een RVO-programma dat infrastructuur in ontwikkelingslanden bevordert. Die steun kan oplopen tot wel 50 procent van de kosten van een project, op voorwaarde dat de inbreng grotendeels Nederlands is. 1 Februari 2024 hebben de leiders van de EU hun handtekening gezet voor verdere steun aan Oekraïne. De EU-lidstaten willen de komende vier jaar 17 miljard euro aan giften en 33 miljard euro aan gunstige leningen aan Oekraïne toekennen. Hongarije, onder leiding van Orbán, was de enige lidstaat die eerst nog tegenstemde en dreigde steun voor Oekraïne te blokkeren. Uiteindelijk werd dit bezwaar opgelost door alsnog 10,2 miljard euro uit EU-fondsen beschikbaar te stellen aan Hongarije. Tijdens de stemming verliet Orbán voor dit bedrag kort het stemlokaal. Het geld was eerder bevroren vanwege zorgen over de ondermijning van de rechtsstaat in Hongarije. Deze chantage werd door het Europese Parlement niet geaccepteerd en deze daagt nu de de Europese Commissie voor het Europese Hof van Justitie. Nu wacht de Hongaarse regering op nog eens 10,4 miljard euro aan subsidies en goedkope leningen van de EU. Hieraan zijn voorwaarden verbonden, waaronder extra maatregelen tegen corruptie. Hongarije is tegen het EU-lidmaatschap van Oekraïne, vanwege de hechte banden met Rusland. Het Europees Parlement deed aangifte bij het Europese Hof van Justitie, omdat de Commissie hiermee zou hebben toegegeven aan chantage.

Alle NAVO-landen doen met in totaal 90.000 militairen mee aan de oefening “Steadfast Defender 2024″.  Ze trainen de mogelijke reacties bij een aanval op 1 van de NAVO-lidstaten. De NAVO oefening Steadfast Defender duurt van februari tot en met mei en bestrijkt duizenden kilometers, van het noordpoolgebied tot oostelijke flank van het NAVO-verdragsgebied. Militairen met kennis van alle domeinen werken hierbij samen: maritiem, land, lucht, ruimte en cyber. Een 28-jarige Nederlandse officier van de landmacht is daarbij overleden, nadat hij ernstig gewond raakte tijdens een oefening met een pantservoertuig op het militaire terrein Hohenfels in Beieren. Een andere 24-jarige militair raakte lichtgewond.

Rusland heeft begin april 2024 meer dan 100.000 vierkante kilometer – of bijna een vijfde – van het Oekraïense grondgebied bezet. Oekraïne heeft in totaal 25 luchtafweersystemen van het type Patriot nodig om het hele luchtruim te beschermen tegen Russische raket- en droneaanvallen en heeft de VS aangeboden om ze eventueel dan maar op krediet te kopen.  In maart waren er 94 Russische aanvallen met ballistische raketten op Oekraïne. De door Rusland beheerde kerncentrale van Zaporizja in Oekraïne werd 7 april 2024 beschadigd door een drone-aanval van Oekraïne. De drone-aanval omvatte drie voltreffers op de hoofdreactor van de faciliteit. Eén persoon stierf als gevolg van de aanval. Het is een duidelijke schending van alle afgesproken basisprincipes. Dergelijke roekeloze aanvallen vergroten het risico op een groot nucleair ongeval aanzienlijk. Geen enkele kerncentrale ter wereld is ontworpen om dit soort aanvallen te weerstaan. De Russen schoten op hun beurt 11 april de Trypilska-energiecentrale in de regio Kyiv in brand. Russische troepen hebben aanzienlijke vooruitgang geboekt in de richting van Chasiv Yar, het belangrijkste Oekraïense bolwerk buiten de stad Bakhmut, dat Rusland in mei 2023 na een maandenlange en slopende strijd veroverde. Het doel van de Russische strijdkrachten is om de stad Chasiv Yar voor 9 mei in te nemen, dat verklaarde de Oekraïense opperbevelhebber generaal-kolonel Oleksandr Syrskyi. Het is de datum die Rusland markeert als de overwinning van de Sovjet-Unie in de Tweede Wereldoorlog. Syrskyi zei dat Rusland zijn inspanningen daar concentreert voordat het oprukt naar de stad Kramatorsk. Chasiv Yar in de regio Donetsk 5-10 km van Bachmoet, dat in mei 2023 al door Russische troepen werd veroverd is nu totaal vernietigd. Rusland heeft ondertussen minstens honderd gevechtsvliegtuigen verloren en ook een supersonische bommenwerper werd vernietigd.

Zwitserland organiseert op 15 en 16 juni een tweedaagse internationale vredesconferentie in het Bürgenstock Resort, aan het Vierwoudstrekenmeer nabij Luzern, met als doel een route uit te stippelen die moet leiden naar vrede in Oekraïne, maar heeft Rusland niet uitgenodigd en liegen dat Rusland dit weigert.  Websites van de Zwitserse regering en verschillende organisaties zijn donderdag getroffen door ddos aanvallen. 

Ze waren al geïrriteerd doordat Polen zich bereid had verklaart om kernwapens voor de VS toe te willen staan. Eerder heeft de VS in het geheim al langeafstandsraketten aan Oekraïne geleverd. Biden keurde in februari in het geheim de overdracht van de langeafstands-ATACMS-raketten goed voor gebruik binnen Oekraïens grondgebied. De ATACMS-raketten werden vervolgens stilletjes opgenomen in het hulppakket van 300 miljoen dollar dat op 12 maart werd aangekondigd en uiteindelijk eerder deze maand aan Oekraïne geleverd, nadat Rusland het gebruik van Noord-Koreaanse ballistische raketten tegen Oekraïne gebruikte en de Russische aanvallen op de civiele infrastructuur in Oekraïne doorgingen. Afgelopen herfst stuurden de VS Oekraïne voor het eerst de middellangeafstandsvariant van het ATACMS-raketsysteem, dat ongeveer 160 kilometer kan reiken, terwijl de langereafstandsversie wel 300 kilometer kan reiken. Spanje gaat een onbekend aantal Patriot-luchtafweerraketten aan Oekraïne leveren. België gaat dit jaar al de eerste F-16’s te leveren.

Ondertussen blijkt uit een rapport uit de VS van het Ministerie van Buitenlandse Zaken dat er in Oekraïne sprake is van gedwongen verdwijningen, marteling en wrede, onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing, erbarmelijke en levensbedreigende omstandigheden in de gevangenis, willekeurige arrestatie of detentie, ernstige problemen met de rechterlijke onafhankelijkheid, beperkingen van de vrijheid van meningsuiting, geweld of dreiging met geweld tegen journalisten, ongerechtvaardigde arrestaties of vervolging van journalisten, evenals censuur, ernstige beperkingen van de internetvrijheid, aanzienlijke inmenging in de vrijheid van vreedzame vergadering en vereniging, beperkingen van de bewegingsvrijheid, ernstige corruptie binnen de regering, wijdverbreid gendergeweld, systematische beperkingen voor werknemersverenigingen en het bestaan ​​van de ergste vormen van kinderarbeid. Het rapport benadrukt ook dat de regering er vaak niet in slaagt om adequate stappen te ondernemen om functionarissen die mogelijk misbruik hebben gepleegd, te identificeren en te bestraffen. Oekraïne staat bekend als het land van corruptie en dat werd in mei 2023 opnieuw bewezen toen de president van het hooggerechtshof werd gearresteerd wegen het ontvangen van 3 miljoen dollar aan steekpenningen. Minister van Defensie Oleksi Reznikov werd in september 2023 ontslagen om verschillende corruptiezaken binnen het ministerie. Een rechtbank heeft de arrestatie bevolen van minister van Landbouw, Mikola Solski. Hij wordt verdacht van betrokkenheid bij een illegale transactie voor de aanschaf van land van de overheid ter waarde van 6,5 miljoen euro. Het gaat om een zaak van corruptie van voordat hij in 2022 minister werd. Solski weerspreekt de beschuldigingen. Hij mocht op borgtocht van 1,7 miljoen euro naar huis. Solski heeft daarop zijn ontslag aangeboden. Hij is de eerste minister in de regering van president Volodimir Zelenski die door justitie wordt vervolgd vanwege corruptie. Ook Zelensky is zijn positie niet zeker. Er is een debat gaande over de legitimiteit van het presidentschap van  Zelenski dat officieel 20 mei 2024, wanneer de termijn van vijf jaar van zijn constitutionele bevoegdheden afloopt. Moskou heeft de afgelopen maanden grote aanvallen uitgevoerd op de energiefaciliteiten van Oekraïne, waardoor een aanzienlijk deel van de productie is uitgeschakeld en waardoor in het hele land stroomuitval en energierantsoenering zijn ontstaan. Rusland vocht in Kharkiv met hulp van de Wagnergroep, die na de vurige dood van Jevgeni Prigozjinsinds nu onder controle is van de Russische staat. Onderdelen van deze nieuwe particuliere legers worden door Rusland nu ook ingezet voor speciale missies in Oekraïne en Afrika. De opnieuw samengestelde paramilitaire groepen hebben de regering-Biden al gedwongen troepen terug te trekken uit Niger en Tsjaad.

Van de door de Verenigde Staten “voor Oekraïne veel bombarie vrijgemaakte 61 miljard dollar gaat in werkelijkheid maar 23 miljard naar Oekraïne. De resterende 50 miljard blijft in de verenigde Staten en gaat naar de Amerikaanse wapenindustrie om daarvan tegen betaling wapens te leveren aan Oekraïne. Rusland zet traangas (chloropicrine ) in zoals in Georgië al gebeurd maar dat wordt door de VS en NOS beschouwd en beschreven als gebruik van “chemische wapens”. De VS leggen vanaf nu ook sancties op aan ruim een ​​dozijn bedrijven in China vanwege hun steun aan de Russische oorlog in Oekraïne. Rusland heeft gewaarschuwd dat het een ‘verwoestende wraakaanval’ zal lanceren als Oekraïne de Krim of de Krimbrug aanvalt die Zuid-Rusland verbindt met het geannexeerde schiereiland. Volgens Moskou zou Kyiv van plan zijn geweest de brug aan te vallen vóór of op 9 mei 2024, de dag waarop Rusland stilstaat bij de overwinning van de Sovjet-Unie op nazi-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog, maar een aanval bleef uit.  Vladimir Poetin had voor de zekerheid alvast bevel gegeven voor een “oefening” met nucleaire wapens om gevechtsmissies uit te voeren en die dreiging heeft geholpen. Raketformaties in het zuidelijke militaire district van Rusland en marinetroepen deden mee aan de oefening. De EU was al in lichte paniek en er gingen al stemmen op om de 422 miljard uit het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM bankennoodhulpfonds) in te zetten voor defensiedoeleinden. Het land heeft ook de staat van beleg afgekondigd om de Oekraïense militaire leiding de bevoegdheid te geven om  privé- of gemeenschappelijke eigendommen voor staatsdoeleinden in beslag te nemen. Op herdenkingsdag heeft Rusland aanvallen uitgevoerd op energiefaciliteiten in onder meer de steden Kyiv, Poltava en Lviv. Meer dan vijftig raketten en twintig drones gingen los op de Oekraïense infrastructuur. De grootste energiecentrale in de regio Kyiv werd volledig verwoest. Het gaat nog jaren duren voordat de centrale weer helemaal hersteld is en daardoor komt ook de wapenproductie en het transport onder druk te staan. De belangrijkste overwinningen vonden plaats in de Donetsk-regio.

Zelensky kreeg drie mobiele HIMARS-raketsystemen uit Amerikaanse voorraden. De raketsystemen die door Duitsland worden betaald hebben een bereik tot ver achter de frontlinies.  Vanwege een begrotingstekort in Duitsland is ondertussen de verdere financiële hulp aan Oekraïne voor 2024, inclusief een verdubbelde hulp van 8 miljard euro, opgeschort. 

Russische troepen hebben sinds de start van de oorlog in Oekraïne 600 Oekraïense gevechtsvliegtuigen,1.300 meervoudige raketwerpers,274 helikopters, 24.111 onbemande luchtvaartuigen, 521 grond-lucht raketsystemen, 16.053 tanks en andere gepantserde gevechtsvoertuigen, 1.300 meervoudige raketten. draagraketten, 9.607 veldartilleriekanonnen en mortieren en 21.753 speciale militaire motorvoertuigen vernietigd. In de afgelopen 24 uur werden nog eens drie tanks, twee gepantserde gevechtsvoertuigen, acht motorvoertuigen, een in Polen vervaardigd 155 mm Krab zelfrijdend artilleriesysteem, een 122 mm D-30 houwitser en een 122 mm BM-21 Grad meervoudige raketwerper vernietigd. Ruim 1200 Oekraïense soldaten kwamen de afgelopen dagen om het leven.  

Poetin maakte defensieminister Shoigu de nieuwe voorzitter van de Russische veiligheidsraad en vervangt daarmee Nikolai Patrushev, die de functie sinds 2008 bekleedde. Ook Patrushev behoort tot de zogenoemde siloviki, de belangrijkste vertrouwelingen van Poetin. De 68-jarige Shoigu was sinds 2012 minister van Defensie. Voormalig vicepremier en econoom Andrei Belousov wordt de nieuwe defensieminister. Het Kremlin had afgelopen zomer al besloten Shoigu af te zetten na de muiterij van de Wagner-huurlingengroep tegen de Russische militaire leiding. Na een carrière in de academische wereld was Belousov een jaar minister van Economische Ontwikkeling voordat hij in 2013 werd benoemd tot economisch adviseur van Poetin. Sinds 2020 is hij eerste vice-premier.

De staatsveiligheidsdienst (SBU) van Kiev zei dat het de plannen om Zelenski en andere hoge Oekraïense functionarissen, waaronder het hoofd van de SBU, Vasyl Maliuk, en het hoofd van de defensie-inlichtingendienst van Oekraïne, Kyrylo Budanov, te vermoorden, had “verijdeld”. Een van de verdachten had twee drones en munitie ontvangen van de Russische staatsveiligheidsdienst (FSB), die ze van plan waren over te dragen aan een andere medeplichtige om een ​​explosie uit te voeren. Zelenski ontsloeg het hoofd van de State Guard Service (UDO) Serhii Rud.

Het Pentagon herhaalt zijn standpunt over het gebruik door Oekraïne van door de VS geleverde wapens en benadrukt dat deze uitsluitend op Oekraïens grondgebied mogen worden gebruikt en een Amerikaanse functionaris verklaarde dat mogelijk niet alle beloofde wapens onmiddellijk beschikbaar zijn vanwege grondstoffentekorten. Westerse landen dringen ondertussen aan op vredeonderhandelingen. Het Kremlin heeft het Chinese vredesplan, dat inhoudt dat de oorlog langs de frontlinie moet worden gestopt, gesteund. Zelensky verwierp het Olympische wapenstilstand voorstel van Macron. Rusland zegt het dorp Staromaiorske in de Donetsk-regio in het oosten van Oekraïne te hebben veroverd. Dit gebeurt aan de vooravond van een top in Zwitserland komend weekend waar Volodymyr Zelensky wereldwijde steun voor de strijd tegen Rusland hoopt te krijgen. Oekraïne blijft ondertussen drone aanvallen uitvoeren op raffinaderijen en brandstoflocaties met een enorme milieuschade tot gevolg. De klimaatdoelstellingen gaan in ieder geval hierdoor zeker niet gehaald worden. 

Vladimir Poetin verklaarde bereid te zijn om de oorlog in Oekraïne te beëindigen aan de hand van een onderhandeld staakt-het-vuren dat de huidige slagveldlinies erkent. Tegelijk is hij ook “bereid om door te vechten als Kiev of het Westen niet reageert”.  Drie van de bronnen, bekend met wat er in de entourage van Poetin gezegd wordt, zeiden dat de president tegen een kleine groep adviseurs zijn frustraties had geuit over wat hij beschouwt als door het Westen gesteunde pogingen om vredesonderhandelingen te dwarsbomen en het besluit van Oekraïens president Volodimir Zelenski om zulke gesprekken uit te sluiten”.

De Hongaarse premier Viktor Orbán overweegt het lidmaaatschap van de NAVO op te zeggen, omdat het land niet wil deelnemen aan de militaire missie van het bondgenootschap in Oekraïne. Orbán was ook van mening dat het Europa is dat zich voorbereidt op een oorlog met Rusland, terwijl het onwaarschijnlijk is dat Moskou een NAVO-lidstaat zal aanvallen, aangezien het Oekraïne niet eens kan verslaan. Viktor Orbán heeft plannen aangekondigd om nog dit jaar een ‘panwesterse transatlantische vredescoalitie’ op te richten om de oorlog in Oekraïne te beëindigen. De Hongaarse premier gelooft dat dit mogelijk is als Trump wint en er ‘goede Europese verkiezingen’ komen, dat wil zeggen overwinningen bij de verkiezingen voor het Europees Parlement en lokale verkiezingen in EU-landen door tegenstanders van militaire hulp aan Oekraïne. Orbán en Zelensky bespraken begin juli de onderlinge betrekkingen tussen Oekraïne en Hongarije en over het creëren van vrede tussen Oekraïne en Rusland. Na zijn plotselinge bezoek aan Zelensky reisde Orbán 5 juli dan ook meteen door naar Poetin en daarna naar China om ook daar over vrede te praten. Hij deed dit op eigen initiatief zonder overleg met het parlement en dus officieel niet uit naam van de EU. Orbán heeft aansluitend in Florida ook nog een ontmoeting gehad met Donald Trump. Volgens Orbán hebben Trump en hij gesproken over “de mogelijkheden voor vrede” in Oekraïne. Hij gaat het oplossen!”, schreef Orbán na afloop op X. Trump heeft al meerdere malen verklaard dat hij de oorlog snel zal beëindigen, zelfs voordat hij het presidentschap overneemt. Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen reageerde al afwijzend en is van de harde lijn. Ze waarschuwt Orbán voor ‘appeasement’, de beruchte toegevingspolitiek van de toenmalige Britse premier jegens Adolf Hitler. ,,Verzoening zal Poetin niet stoppen. Alleen eenheid en vastberadenheid zullen het pad effenen naar een omvattende, rechtvaardige en duurzame vrede in Oekraïne”, zei ze op X.  Toch bleek Trump op 19 juli met Zelensky te hebben gebeld. Zelensky heeft zelfs al een volgend overleg afgestemd en is met Trump overeengekomen om tijdens een persoonlijke bijeenkomst te bespreken welke stappen de vrede eerlijk en werkelijk duurzaam kunnen maken.

Ook Peking roept de internationale gemeenschap op om diplomatieke inspanningen te richten op een staakt-het-vuren en benadrukt dat China geen partij is in het conflict, in tegenstelling tot de VS, die volgens hem “de vijandelijkheden verlengen”. Nederland wil samen met hulp van andere Patriot-bezittende landen op korte termijn een Patriot-systeem assembleren en doneren aan Oekraïne. Daartoe stelt Nederland zelf kerncomponenten uit eigen voorraad beschikbaar en roept Europese landen op kerncomponenten toe te voegen. President Biden zijn team opgedragen ervoor te zorgen dat Oekraïne Amerikaanse wapens kan gebruiken voor tegenvuurdoeleinden in het grensgebied bij Charkov, zodat Oekraïne kan terugslaan wanneer Russische troepen hen raken of zich voorbereiden om ze te raken. Het beleid om langeafstandsaanvallen binnen Rusland niet toe te staan ​​is verder niet veranderd’. Frankrijk en Duitsland lieten eerder al weten dat Oekraïne militaire doelen in Rusland mag aanvallen met westerse wapens, als Oekraïne daarvandaan aangevallen wordt. In totaal hebben nu tien belangrijke bondgenoten van Oekraïne dit standpunt ingenomen, waaronder Nederland. 

Volgens de grondwet liep het presidentiële mandaat van Zelenski af op 21 mei 2024. Nieuwe verkiezingen zijn juridisch onmogelijk vanwege de staat van beleg, die in februari 2022 werd ingevoerd en herhaaldelijk werd verlengd. 

Rusland - Moldavie

Moldavie wordt het 2e Oekraïne. Minister Kajsa Ollongren heeft in Moldavië aangegeven het land te willen ondersteunen tegen Russische beïnvloeding. De Oost-Europese republiek is nauw verbonden met de situatie in Oekraïne. Eerder bezocht de ex bewindsvrouw Griekenland waar ze benadrukte bij haar ambtsgenoot Nikos Dendias het belang van samenwerking bij de militaire steun voor Oekraïne. Ook ging ze langs bij het hoofdkwartier van de operatie Aspides waar Nederland een bijdrage aan levert. Moldavië wil lid worden van de EU. Nederland is daar voorstander van. Maar vanwege die Europese koers heeft het land te maken met een grote hybride dreiging vanuit Rusland. Nederland ondersteunt de European Union Partnership Mission voor Moldavië met € 4 miljoen. Dit om de veerkracht van de Moldavische staatsinstellingen te waarborgen.

Rusland en Kazachstan

Demissionair Minister-president en kandidaat Secretaris-generaal Rutte werkt ondertussen aan Navo partner (geen lid) Kazachstan om te voorkomen dat deze de kant van Rusland kiest. 8 mei bezoekt hij de hoofdstad Astana. Daarna volgt een ontvangst door president Tokajev. Tijdens een bilateraal gesprek en een werklunch spreken zij onder andere over de bilaterale en economische betrekkingen, waaronder samenwerking op het gebied van water, en over de Russische oorlog tegen Oekraïne en de daaraan gerelateerde sancties die zijn ingesteld tegen Rusland. Veel van de sancties worden via Kazachstan ontweken. In april 2024 zijn de Russische olie-inkomsten meer dan verdubbeld vergeleken met april 2023, ondanks internationale sancties. De Oekraïense strijdkrachten bevestigen dat ze zich hebben teruggetrokken uit een district in het strategisch belangrijke Tsjasiv Jar in het oosten van het land.

Israël-GAZA

Joden zijn wereldwijd nergens meer welkom sinds Benjamin Netanyahu als een bloedhond achter Palestijnen aan zit. Het toch al aanwezige anti semitisme zit blijkbaar nu nog dieper. En dat terwijl elk geloof toch slechts vrede en vergeving predikt. In het jaar 622 in Medina werd formeel vastgelegd dat Mohammed een verbond aangaat met de Arabische en joodse stammen van Medina. De diverse stammen van de oase zouden hun oude vijandschap begraven en als het ware een nieuwe superstam vormen. De moslims en de joden dienden vredig naast de heidenen van Medina te wonen. Formeel lag dus toen al vast dat Mohammed een verbond aanging met de Arabische en joodse stammen. De diverse stammen van de oase zouden hun oude vijandschap begraven en als het ware een nieuwe superstam vormen. Dat men sindsdien elkaar naar het leven staat heeft wellicht iets met beschaving en hebzucht te maken. Na bijna 2000 jaar elkaar naar het leven staan waren Yasser Arafat, Yitzhak Rabin en Shimon Peres in staat om elkaar weer even te respecteren. Zij ontvingen hiervoor in 1994 de Nobelprijs voor de Vrede. Nadat in 2006 de verkiezingen in de Palestijnse gebieden werden gewonnen door Hamas brak opnieuw de pleuris uit. Als vanouds stond men elkaar, vanwege aanhoudende onderdrukking en landje pik weer naar het leven om in oktober 2023 te komen tot een climax waarbij Hamas besloot om bij een feestje ruim 700 Israëlische burgers en ruim 400 buitenlandse burgers letterlijk af te slachten. Als rugdekking werden 250 burgers ontvoerd, gegijzeld en verkracht. Sindsdien is het hek van de dam en is Netanyahu er helemaal klaar mee en is niet van te stoppen tot Hamas compleet is weggevaagd. 

Samen met Oxfam Novib, Amnesty International en PAX daagt The Rights Forum de Nederlandse staat voor de rechter, vanwege het exporteren van wapentuig naar Israël. Dit maakt Nederland medeverantwoordelijk voor schendingen van het oorlogsrecht en de collectieve bestraffing van de burgerbevolking in Gaza. Zich bewust van oorzaak en gevolg schonk Nederland vervolgens  10 miljoen euro voor voedselhulp over zee voor Gaza.  Anonieme ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken bekritiseerden ondertussen in een brief aan de Rechtbank de rol van het ministerie van Algemene Zaken van premier Mark Rutte in de Gaza-oorlog. Ook ontstond er onenigheid zijn tussen Buitenlandse Zaken en Algemene Zaken. Op de campussen van verschillende universiteiten in Canada, waaronder Montreal, Toronto en Ottawa, hebben studenten pro-Palestijnse kampen ingericht. De Canadese protesten komen op het moment dat in buurland de Verenigde Staten de politie honderden actievoerende studenten heeft gearresteerd. Onder andere op de University of California in Los Angeles kwam het tot harde confrontaties tussen politie en actievoerders.

Hamas heeft vergeefs een allesomvattende visie op een wapenstilstandsovereenkomst overlegd, gericht op het stoppen van de “Israëlische agressie” in de Gazastrook, het bieden van hulp aan de slachtoffers, de terugkeer van de verdreven Palestijnen naar hun woonplaats en de terugtrekking van de Israëlische troepen. Hamas heeft ook een plan overhandigd over de uitwisseling van Israëlische gijzelaars en Palestijnse gevangenen, maar wilde slechts 42 Israëlische gijzelaars ruilen tegen Palestijnse gevangenen en ze niet allemaal gewoon vrij laten. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu keurde daarom toch de plannen voor een militaire operatie in Rafah goed. David Barnea, hoofd van de Israëlische inlichtingendienst Mossad, was 17 maart in Qatar om opnieuw te onderhandelen over een mogelijk bestand. Hamas-militanten hadden zich ondertussen toch weer gehergroepeerd in het al-Shifa-ziekenhuis in Gaza-stad. In november vond het leger onder het ziekenhuis een commandopost van Hamas en wapens. Verder zou er bewijs zijn dat gijzelaars daar werden vastgehouden en werden op en rond het ziekenhuis 50 tot 90 bewapende militante strijders gedood inclusief een hooggeplaatste commandant van Hamas. In het al-Shifa ziekenhuis zou later opnieuw een commandocentrum zijn ingericht door Hamas. Het ziekenhuis werd daarom definitief met de grond gelijk gemaakt. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft 25 maart 2024 vergeefs een resolutie aangenomen die een onmiddellijk staakt-het-vuren eist tussen Israël en Hamas. Daarnaast werd een onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating van alle gegijzelden geëist. De bevolking van Turkije wil ondertussen oorlog of minimaal hele zware sancties tegen Israël en stemden hiervoor zelfs tegen de AKP van Recep Tayyip Erdogan bij de lokale verkiezingen. Erdogan wordt nu geforceerd om Israël aan te pakken wil hij de komende verkiezingen nog een kans maken. Israël gaat er keihard en nietsontziend in op de Gazastrook, waarbij zeven werknemers van de World Central Kitchen, een organisatie die humanitaire hulp biedt in Gaza, werden gedood in Deir al Balah in centraal Gaza. Het zou gaan om een Amerikaan, een Australiër, een Brit, een Canadees, een Ier, een Palestijn en een Pool. De organisatie verzorgde maaltijden aan slachtoffers van natuurrampen en humanitaire crisissen. Sinds de terreuraanslag van Hamas op 7 oktober 2023 en de daaropvolgende Gaza-oorlog zijn er door Israëlische aanvallen ook zo’n 103 journalisten en medewerkers van mediabedrijven gedood. Van hen zijn er 90 Palestijns, 2 Israëlisch en 3 Libanees. Het parlement in Jeruzalem heeft een wet aangenomen die het mogelijk maakt om Al Jazeera in de ban te doen. Israël stelt dat de zender, die kritisch verslag doet over de oorlog in Gaza, kijkers tegen Israël opzet. In Jeruzalem zijn tienduizenden mensen de straat op gegaan om te protesteren tegen premier Netanyahu. De geëvacueerde kibboetsen vlak bij Gaza hebben nog steeds een paar keer per week te maken met het luchtaanvallen vanuit Gaza. President Biden dreigde Netanyahu vergeefs met maatregelen omdat de humanitaire situatie in Gaza onaanvaardbaar werd. Hierop werd de  Erez-grensovergang aan de noordkant van de Gazastrook, die al sinds 7 oktober gesloten was, geopend om voedselhulp door te laten en ook mocht de Israëlische haven van Ashdod, zo’n 40 kilometer ten noorden van Gaza, gebruikt worden voor de levering van hulpgoederen voor de Palestijnen.

Israel-Iran Syrie en Libanon en Jemen

Israël doodde met een bombardement op het Iraanse consulaat in de Syrische hoofdstad Damascus Mohammad Reza Zahedi van de Revolutionaire Garde, een van de leiders van de Quds-brigade, verantwoordelijk voor buitenlandse operaties. Bij het bombardement werden in totaal acht mensen gedood, onder wie twee generaals en vijf officieren van de Iraanse Revolutionaire Garde, waaruit blijkt dat het consulaat werd gebruikt voor militaire doeleinden wat verboden is. In Syrië zitten veel milities die gelieerd zijn aan het regime van Iran. Eind december kostte een vermoedelijk Israëlische luchtaanval het leven van een andere Iraanse generaal van de Revolutionaire Garde, Sayyed Razi Mousavi. Dat gebeurde in een voorstad van Damascus. Israël trok daarop de troepen uit Gaza weg om zich te concentreren op de komende aanval en die kwam in de avond van 13 april toen Iran, Irak en Jemen zo’n 185 drones, 36 kruisraketten en 110 ballistische rakketten op Israël afvuurde. De meeste raketten en drones werden door Israël uit de lucht geschoten en enkele raakten een militaire basis en het materieel. Zonder tegenoffensief door Israël beloofde Iran het hierbij te laten. Israël hield zich daar niet aan en stuurde 19 april 2024 in alle vroegte drones met explosieven naar de militaire vlieg- en raketbases in de steden Isfahan (In Isfahan zelf zitten 4 een nucleaire installaties met drie Chinese onderzoeksreactoren), Tabriz(de tweede raketbasis van Iran) en Nata. Isfahan heeft ook een faciliteit die uraniumerts omzet in yellowcake (geel poeder van geconcentreerd uranium, red.), dat dan uiteindelijk wordt verrijkt en zo een kernwapen wordt. De drones zouden zijn vernietigd voordat ze doel raakten. Ondanks de luchtaanvallen en de oorlogsdreiging vloog er toch burgerluchtvaart toestel van Emirates vanuit Amsterdam onderweg naar Dubai over Teheran. Ook KLM vloog vanaf 19 april weer dagelijks naar de Israëlische stad Tel Aviv. De luchtvaartmaatschappij staakte die vluchten korte tijd. Door de vluchten te hervatten negeert KLM de oorlogssituatie. EasyJet heeft alle vluchten naar Israël opgeschort tot eind oktober. De Iraanse president Raisi en minister van Buitenlandse Zaken zijn omgekomen bij een helikoptercrash bij de grens met Azerbeidzjan op weg naar de stad Tabriz. De helikopter waarin de president en buitenlandminister Hossein Amir-Abdollahian zaten, moest 19 mei 2024 vanwege slechte weersomstandigheden een harde noodlanding maken en crashte. Het toestel vloog samen met twee andere helikopters. De uiteindelijke macht van Iran ligt hierdoor nu bij Ali Khamenei. Israël heeft een vergeldingsaanval uitgevoerd op doelen in Zuid-Libanon nadat van daaruit ongeveer tien lanceringen waren uitgevoerd op de gebieden Malkia en Har Dov in het noorden van Israël. Bij de vergelding werd een legereenheid geraakt nabij Maroun El Ras in Zuid-Libanon. Hezbollah heeft daarna als vergelding vanuit Libanon 160 raketten afgevuurd op Israël omdat bij de aanval op  de Zuid-Libanese plaats Jouya Commandant Taleb Abdullah, ook wel bekend onder de naam Abu Taleb en zeker drie Hezbollah-strijders om het leven kwamen. De aanval van Hezbollah is een van de grootste sinds oktober, toen gevechten tussen Hezbollah en Israël uitbraken na de grootschalige aanval van Hamas op Israël. De meeste raketten vanuit Libanon zijn volgens het Israëlische leger onderschept of geland in open gebied. Hezbollah zegt dat het een fabriek in het Israëlische dorp Sasa heeft geraakt. Daar zouden wapens worden gemaakt. De groep zegt ook verschillende militaire doelen in het noorden van Israël te hebben beschoten. Het Israëlische leger zegt dat het een van de raketlanceerplekken van Hezbollah heeft vernietigd met een luchtaanval. Het marineschip Zr.Ms. Holland was vanaf 28 november 2023 tot eind januari 2024 aanwezig in het oostelijke deel van de Middellandse Zee. Ze lag paraat om te ondersteunen bij eventuele evacuaties uit de regio.  De Houthi’s vallen al enige tijd het scheepvaartverkeer in de Roze Zee aan. Twee vrachtschepen werden al met rakette tot zinken gebracht. Zij doen dit uit solidariteit met de Palestijnen. Nederland stuurde onder de naam operatie Prosperity Guardian in maart 2024 het fregat Zr. Ms. Tromp en in april het zr ms Karel Doorman om de route daar te helpen beveiligen. Door de Houthi-aanvallen is de scheepvaart door de Rode Zee fors gedaald: er zijn momenteel 50% minder scheepsbewegingen dan normaal in deze periode. Als open en maritieme handelsnatie bedreigen deze aanvallen ook de Nederlandse belangen. In Nederland staan mariniers, luchtmobiele militairen en een C-130 Hercules-transportvliegtuig paraat om snel in actie te komen bij mogelijke evacuatie of andere humanitaire hulp. Een klein team militairen is op Cyprus voor logistieke doeleinden. Zo zijn eenheden snel in te zetten mocht dat nodig zijn. De door de VS geleide strijd tegen de door Iran gesteunde Houthi-rebellen is uitgegroeid tot de meest intense zeeslag waarmee de marine sinds de Tweede Wereldoorlog te maken heeft gehad. 18 juni 2024 werden brokstukken en olie gevonden op de plek waar het Griekse bulkschip Tutor voor het laatst in de Rode Zee is gezien. Aangenomen wordt dat het schip is gezonken, Daarmee is de Tutor het tweede schip dat in de Gaza-oorlog door de Houthi’s tot zinken is gebracht. Mogelijk heeft de militie onlangs nog een schip in de regio gekelderd. Een Houthi-woordvoerder beweerde enkele dagen geleden dat vrachtschip Verbena ook is gezonken, maar dat is niet onafhankelijk bevestigd. Wel duidelijk is dat de Verbena ook was getroffen en zaterdag 15 juni aan het zinken was. De Tutor werd 12 juni in de buurt van de havenstad Hodeida door raketten en een exploderende zeedrone geraakt. De bemanning maakte melding van schade aan de machinekamer, het schip raakte stuurloos en maakte water. De Amerikaanse marine haalde zaterdag de bemanning van boord. Een Filipijnse matroos is omgekomen. De Houthi’s beschieten sinds november schepen in de Rode Zee, Arabische Zee en de Golf van Aden als ze vermoeden dat een schip een link met Israël heeft. Schepen wisselen om die reden van vlag als ze in de gevarenzone komen. De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Katz dreigt met een totale oorlog tegen Hezbollah in Libanon. “We komen heel dichtbij het moment waarop we besluiten de spelregels tegen Hezbollah en Libanon te veranderen”, schrijft Katz. Hezbollah is heer en meester in het zuiden van Libanon en een bondgenoot van Hamas. Sinds het uitbreken van de Gaza-oorlog bestoken Hezbollah en het Israëlische leger elkaar. Het speciaal hiervoor gezonden marineschip Zr.Ms. Karel Doorman heeft defecte goalkeepers en kan niet worden ingezet. Het marineschip  is een logistiek ondersteuningsschip en heeft het alleen wapens voor zelfverdediging. Het gaat dan om machinegeweren en kanonsystemen: twee Goalkeepers, twee Marlins en vier Hitroles. Welk systeem het heeft begeven deelt Defensie niet mee, maar kennelijk is het systeem zo belangrijk dat de inzet van de Doorman niet mogelijk is. Eerder wist het Duitse fregat Hessen, door nog niet helemaal duidelijke oorzaak , een (vriendschappelijke) drone niet wist te raken met raketten. Daarna raakte het Deense fregat Iver Huitfeldt in moeilijkheden door technische problemen aan de raketten, een onbekend softwareprobleem en vervolgens granaten die na verlaten van het kanon te vroeg ontploften. Niet veel later had een Deens fregat een probleem met een Harpoon in de thuishaven. De booster van het antischipkruisvluchtwapen was geactiveerd en kon niet meer worden gedeactiveerd. En vlak voor het Belgische fregat Louise-Marie de Rode Zee in ging, haperden onder andere de NATO Sea Sparrow-raketten tijdens tests. Hezbollah heeft 20 juni raketten afgevuurd op het noorden van Israël nadat het Israëlische leger een commandant van de groepering had omgebracht. Volgens het leger zijn er zo’n 25 raketten uit Libanon afgevuurd richting Zar’it, in het noorden van Israël. De Hezbollah-groep vuurde 4 juli 2024 meer dan 200 raketten af op verschillende militaire bases in Israël als vergelding voor een aanval waarbij een van haar hoogste commandanten om het leven kwam. Deze aanval, een van de grootste in het voortdurende conflict langs de grens tussen Libanon en Israël, heeft de spanningen de afgelopen weken aanzienlijk doen toenemen. Vladimir Poetin feliciteerde de hervormingsgezinde Iraanse  Masoud Pezeshkian met zijn overwinning in de presidentsverkiezingen. Bij een Israëlische aanval op de stad Hodeidah in Jemen 20 juli 2024 zijn drie doden en bijna 90 gewonden gevallen.  Hodeidah is een door Houthi-rebellen gecontroleerde havenstad aan de Rode Zee. Israël zegt de stad te hebben aangevallen als reactie op honderden aanvallen vanuit Jemen op Israël de afgelopen maanden. De Houthi-beweging spreekt over ‘weerzinwekkende Israëlische agressie’ en zegt met een ‘passende reactie’ te zullen komen op de aanval. Israël zegt in de uren na de aanval een raket te hebben onderschept die vanuit Jemen was afgevoerd en koers zette richting de zuidelijke kustplaats Eilat. Die raket werd uitgeschakeld voordat hij het Israëlische luchtruim binnenkwam. Hodeidah ligt op meer dan 1700 kilometer van Israël. Een F-15 voerde de aanvallen uit, die zou veilig zijn teruggekeerd in Israël. Volgens Israël worden via de haven van Hodeidah wapens uit Iran aan de Houthi-rebellen geleverd. Vrijdag vielen de Houthi’s de Israëlische stad Tel Aviv aan met een in Iran gemaakte drone. Daarbij viel één dode en raakten vier mensen gewond.

Noord-Korea

De ECC is een samenwerkingsverband van 10 landen. Ze zien er op de Oost-Chinese Zee op toe dat Noord-Korea onder meer niet kan handelen in ruwe olie. Deze sanctie werd in 2017 opgelegd nadat het land nucleaire testen uitvoerde. In de Oost-Chinese Zee hebben Chinese gevechtsvliegtuigen 7 juni de Zr.Ms. Tromp verschillende keren omcirkeld. Ook werd de NH90-maritieme gevechtshelikopter van het marineschip tijdens een patrouille benaderd door Chinese gevechtsvliegtuigen en een helikopter. Zr.Ms. Tromp voerde op dat moment patrouilles uit in de Oost-Chinese Zee ter ondersteuning van een multinationaal VN-verband, dat toeziet op het handhaven van de maritieme sancties tegen Noord-Korea zoals gedefinieerd in de resoluties van de VN-Veiligheidsraad. Zr.Ms. Tromp vervolgt haar reis in het kader van Pacific Archer ‘24 volgens planning en ging vervolgens op weg naar Japan. Zr.Ms. Tromp heeft 16 juni het laatste havenbezoek in Azië afgerond. Het marineschip is vandaag vertrokken uit Nagasaki. De Tromp maakt zich nu op voor de volgende fase van de wereldreis Pacific Archer. Het schip neemt binnenkort deel aan Rim of the Pacific Exercise rondom Hawaï. Dit is de grootste marine-oefening ter wereld.  Half juni bracht Vladimir Poetin een bezoek aan Noord-Korea. Hij beloofde Kim Jong-un om de handels- veiligheidsrelaties te verdiepen en sprak openlijk de steun uit voor Noord-Korea in de strijd tegen de Verenigde Staten. Noord-Korea is het enige land dat in deze eeuw kernwapens heeft uitgetest. Poetin prees de Noord-Koreaanse houding richting de VS door onder meer het ‘weerstaan van de Amerikaanse economische druk, chantage en dreigementen’. Eerder steunde Rusland Noord-Korea ook al bij een stemming in de VN-Veiligheidsraad, waardoor het toezicht op sancties tegen Noord-Korea onder druk staat. Poetin beloofde dat hij zich ‘gezamenlijk met Kim Jong – un zou verzetten tegen onrechtmatige unilaterale beperkingen’ om de handel te ontwikkelen en de veiligheid in heel Eurazië te versterken.Poetin benadrukte dat Rusland ‘altijd’ steun heeft uitgesproken voor Noord-Korea. Noord-Korea hielp Rusland al met wapenleveringen.

China en Taiwan