Bekijk hier de andere blogs
Het WEF stelt dat migratie een belangrijke motor is voor duurzame ontwikkeling
De Verenigde Naties publiceerden in 2000 het rapport Replacement Migration: Is it a Solution to Declining and Ageing Populations?, waarin werd onderzocht welke rol migratie kan spelen bij het opvangen van de gevolgen van vergrijzing en bevolkingsdaling. In veel ontwikkelde landen, waaronder Nederland en de bredere Europese Unie, daalt het geboortecijfer al decennia en stijgt de levensverwachting, waardoor de beroepsbevolking kleiner wordt en het aandeel ouderen sterk toeneemt.
De VN berekenden verschillende scenario’s om inzicht te krijgen in de omvang van de migratiestromen die nodig zouden zijn om deze demografische veranderingen te compenseren. Voor Nederland en de EU als geheel bleek dat migratie op zichzelf niet voldoende is om de vergrijzingsdruk te verlichten. Wanneer alleen gekeken wordt naar het op peil houden van de totale bevolking of de omvang van de beroepsbevolking, zou migratie een deel van de oplossing bieden. In dat geval zijn de aantallen migranten die nodig zouden zijn aanzienlijk.
Anders ligt dat wanneer men probeert de verhouding tussen het aantal werkenden en het aantal ouderen gelijk te houden. Volgens de berekeningen zouden hiervoor migratiestromen van een zodanige omvang nodig zijn dat ze “praktisch en politiek onhaalbaar zijn”. Voor de EU zouden dit tientallen miljoenen mensen per decennium zijn, een schaal die geen enkel immigratiebeleid kan dragen zonder ingrijpende maatschappelijke gevolgen.
De VN concludeerden daarom dat migratie wel kan bijdragen aan het demografisch evenwicht, maar nooit de enige of volledige oplossing kan vormen. Toch werd de conclusie door het World Economic Forum overgenomen. Het WEF stelt dat migratie een belangrijke motor is voor duurzame ontwikkeling. Daarnaast behandelt het WEF in het rapport Migration is a global strategic asset. In dit rapport wordt betoogd dat migratie een cruciale rol speelt in de wereldwijde economie en ontwikkeling. Het laat zien dat migranten in 2022 ongeveer 831 miljard dollar naar hun thuisland stuurden, meer dan wat veel lage- en middeninkomenslanden via buitenlandse investeringen kregen.
Migration is a model for sustainable development for all
Migration is a global strategic asset. We must not undermine it
Demographic shifts: How to steer towards economic growth
George Soros wordt in het WEF erkend als een “Agenda Contributor”. Dit betekent dat hij actief bijdraagt aan de inhoudelijke discussies en sessies tijdens de jaarlijkse bijeenkomsten in Davos.
Multimiljonair Soros is een prominente figuur binnen het WEF en hij heeft sterk gepleit voor een humanitair en open migratiebeleid, vooral ten tijde van de vluchtelingencrisis in Europa in 2015. Hij heeft verklaard dat Europa een morele verantwoordelijkheid heeft om vluchtelingen op te nemen en hen bescherming te bieden. Zijn invloed via de Open Society Foundations heeft ervoor gezorgd dat veel van zijn ideeën over migratie en mensenrechten werden gepromoot, zowel binnen de EU als wereldwijd.
-
Soros heeft aanzienlijke middelen ingezet om hulporganisaties en migranten- en vluchtelingeninitiatieven te ondersteunen, zoals de hulp aan Syrische vluchtelingen. Hij is ook betrokken bij het bevorderen van beleid dat migrantenrechten beschermt, en heeft geld gestoken in lobbygroepen die zich inzetten voor een open migratiebeleid in Europa en andere regio’s.
-
Veel van Soros’ filantropische initiatieven pleiten voor open grenzen en vrij verkeer van mensen. Zijn standpunt hierover is dat landen niet alleen open moeten staan voor vluchtelingen, maar ook voor economische migranten, als onderdeel van een meer globalistische benadering van wereldproblematiek.
-
Soros is bekend om zijn politieke bijdragen aan progressieve kandidaten en bewegingen in verschillende landen. Hij heeft aanzienlijke bedragen geïnvesteerd in democratische en liberale campagnes in de VS en andere landen. Dit wordt vaak gezien als een manier om invloed uit te oefenen op wetgeving en beleid dat in lijn is met zijn overtuigingen, inclusief het ondersteunen van beleid dat migratie bevordert.
-
Zijn invloed is ook merkbaar in de EU, waar hij vaak heeft gepleit voor migratiehervormingen en mensenrechtenbeleid. In 2015 zei hij bijvoorbeeld dat Europa “een historische kans had om zichzelf opnieuw uit te vinden door een humanitaire benadering van de vluchtelingencrisis te omarmen.”
Voor landen als Nederland als deelnemer aan de WEF lag de uitdaging in een combinatie van maatregelen: het vergroten van arbeidsparticipatie, het hervormen van pensioenstelsels, het stimuleren van langer doorwerken en het aanpassen van economische structuren aan een verouderende bevolking. Migratie moest in dat geheel een aanvullende rol spelen. Sinds 2000 werd in veel Europese landen, waaronder Nederland, een grotere instroom van migranten dan vroeger toegelaten, mede door arbeidsmigratie, vluchtelingenstromen en gezinsmigratie. Deze toestroom heeft de bevolkingssamenstelling en vergrijzingsstructuur beïnvloed en is vergelijkbaar met de scenario’s die het VN-rapport schetste. Tussen 2000 en 2020 groeide de Nederlandse bevolking van 15,9 naar 17,4 miljoen, deels door een netto migratiesaldo van gemiddeld 40.000 per jaar (CBS, 2021). Toch blijft vergrijzing een uitdaging, met een verwachte stijging van de 65+-populatie van 20% in 2020 naar 26% in 2040 nu ook migranten onderdeel zijn van de vergrijzende bevolking. Migratie is inmiddels uit de hand gelopen en het beoogde beheer ervan is grotendeels mislukt. Integratieprogramma’s zijn onvoldoende, de arbeidsmarkt wordt niet effectief afgestemd en infrastructuur en sociale systemen zijn overbelast. Het gevolg is dat de potentiële voordelen van migratie grotendeels verloren zijn gegaan en dat sociale, economische en demografische spanningen toenemen. De instroom is gerealiseerd, maar het strategische beheer dat migratie duurzaam en beheersbaar zou maken, ontbreekt volledig. Het huidige asielbeleid kost jaarlijks 9 miljard euro.
Tijdens een bijna een uur durende toespraak op de jaarlijkse UN bijeenkomst in New York City, ging Trump in op het “tweestaartige monster” van immigratie en energie waarvan hij zei dat het ervoor zal zorgen dat Europa “faalt”. “Jullie landen gaan naar de hel”, zei Trump en voegde er later aan toe: “En ik ben echt goed in het voorspellen van dingen.”
Sharon Dijksma voorzitter van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) schrijft in een brief aan demissionair premier Dick Schoof verantwoordelijk te houden voor het oplossen van de problemen rond de opvang van vluchtelingen. “Het loopt uit de klauwen. Gemeentebesturen worden steeds verder belemmerd in hun werk”, schrijft Dijksma. Als voorbeeld noemt ze raadsvergaderingen over opvang die worden verstoord, bestuurders die worden geïntimideerd en de opnieuw escalerende situatie rond Ter Apel. In de brief zeggen de gemeenten de zorgen van inwoners te begrijpen. Ze stellen dat de opvang van grote groepen niet langer verantwoord kan gebeuren, terwijl de asielketen vastloopt. “Wij hebben herhaaldelijk om hulp gevraagd. Wij hebben u vroegtijdig gewaarschuwd, maar de noodzakelijke randvoorwaarden zijn verre van geregeld”, schrijft ze. “De gevolgen zijn inmiddels breder dan het asiel- en opvangdossier. De democratische rechtsstaat wordt ondermijnd, de veiligheid van inwoners en bestuurders komt in gevaar en het vermogen van gemeenten om hun wettelijke taken uit te voeren en om fatsoenlijk te voldoen aan verdragen en afspraken over de opvang van vluchtelingen, staat onder zware druk. Dit is onacceptabel.” In de brief geeft ze namens de VNG vijf problemen om op te lossen. Zo moet er volgens de koepelorganisatie “onmiddellijke Rijksregie en bestuurlijke rugdekking” komen en moet de wet- en regelgeving duidelijker. De gemeenten willen dat Schoof ze deze week informeert over de stappen die hij van plan is te zetten. Nareizigers zullen worden doorverwezen naar de gemeente waar hun familielid woont. Hierover zal uiteraard contact plaatsvinden met de gemeente. Ze trekken zoveel mogelijk bij hun familielid in. Nu wachten de nareizigers nog in een azc. Dijksma had nog maar net een noodkreet de deur uit gedaan toen op dezelfde dag bleek dat een opgepakte verdachte van een steekpartij in Overvecht, waarbij een vrouw ernstig gewond raakte, een vreemdelingenstatus heeft.
De huidige schaarste aan personeel in het onderwijs, woningen en de zorg en de toenemende financiële druk op de sociale zekerheid maken duidelijk dat Nederland niet op dezelfde weg kan voortgaan. In alle demografische scenario’s richting 2050 is de omvang van de toekomstige beroepsbevolking in verhouding tot de niet-werkende bevolking ontoereikend om aan de totale vraag naar de publieke voorzieningen te voldoen, aldus de Staatscommissie.
De nieuwe coalitie wilde het vluchtelingenprobleem de status van crisis geven, waardoor het mogelijk zou moeten zijn om internationale verdragen op te zeggen. (opt-out) In het geval van een ‘crisis’ kunnen er vergaande maatregelen genomen worden, zoals een tijd helemaal geen asielaanvragen meer in behandeling nemen. De crisis redenering is gebaseerd op het feit dat de aantallen asielzoekers inmiddels zo groot zijn, dat Nederland het niet meer aan kan. Italië deed dit vorig jaar ook al, toen het aantal asielzoekers daar was verviervoudigd. Het aantal asielzoekers met een baan is in 2024 flink toegenomen, namelijk vier keer zo veel als in 2023. De belangrijkste verklaring is dat asielzoekers sinds dit jaar het hele jaar door mogen werken. Vorig jaar was dat nog begrensd tot 24 weken. Door het loslaten van die beperking is de drempel om een asielzoeker in dienst te nemen voor werkgevers flink verlaagd. Het UWV meldt dat dit jaar voor 7370 asielzoekers een zogeheten tewerkstellingsvergunning is afgegeven. Vorig jaar waren dat er 1840. De meeste vergunningen werden afgegeven aan uitzendbureaus. Op de tweede en derde plaats staan horeca en schoonmaak.
De gefinancierde vluchtelingenprojecten in Turkije lopen achter op schema en het is onzeker of ze zullen worden volgehouden zodra de EU-steun afloopt. De geografische ligging van Turkije maakt het een belangrijk land voor de opvang en doorreis van vluchtelingen naar Europa. Turkije herbergt momenteel ruim vier miljoen geregistreerde vluchtelingen, waaronder ruim 3,2 miljoen van Syrische afkomst; minder dan 5 % woont in kampen. In 2015 heeft de EU de Faciliteit opgezet om 6 miljard euro aan humanitaire en ontwikkelingshulp naar het land te kanaliseren en coördineren. De Commissie beheert de hulp in de context van de economische neergang van Turkije en de verslechterende betrekkingen met de EU, ook als gevolg van de achteruitgang op het gebied van de rechtsstaat en de grondrechten. Turkije heeft momenteel meer dan 4 miljoen geregistreerde vluchtelingen, waaronder ruim 3,2 miljoen van Syrische afkomst. Omdat minder dan 5% van de vluchtelingen in vluchtelingenkampen woont, heeft hun aanwezigheid een aanzienlijke impact op lokale gemeenschappen
Sinds de eerste week van 2024 zijn er ondanks het akkoord ruim twee maanden later nog elke keer ongeveer duizend asielaanvragen per week. De meeste asielzoekers komen uit Syrië (13.000 aanvragen), gevolgd door Turkije (bijna 2900 aanvragen), Eritrea (ruim 2300) en Jemen (2000). Driekwart van alle eerste aanvragen wordt door een man gedaan. De meeste aanvragers waren jonger dan 35 jaar. Bij de groep Eritreeërs was bijna de helft van de aanvragers jonger dan 18 jaar op het moment van aanvraag.
Het aantal asielzoekers in Nederland stijgt dit jaar naar verwachting naar tussen de 49.800 en 78.500. Die cijfers, die demissionair staatssecretaris Van der Burg naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, zijn inclusief nareizigers door gezinshereniging en mensen die voor een tweede keer asiel aanvragen. In 2023 kwam het aantal asielzoekers iets lager uit op 48.500. Ruim 38.000 mensen van hen dienden in 2023 een eerste asielverzoek in, dat is 8 procent meer dan in 2022. Het aantal nareizigers nam af naar 10.000, 7 procent minder dan in 2022.
Het internationale “Marrakesh migratiepact” moest migratie beheersbaar maken en in goede banen leiden. Het 34 pagina’s tellende pact met een lijst van 23 doelen bevat internationale niet-bindende afspraken over het aanpakken van mensen smokkel, het terugdringen van vreemdelingenhaat en de bescherming van vluchtelingen. Het is geen juridisch bindend pact, echter migranten zouden bij de rechter kunnen afdwingen dat ze toegang tot een land krijgen. Nederland wil daarom een bepaling opstellen die de juridische grondslag uitsluit. De VS, Hongarije, Oostenrijk, Israël, Zwitserland, Australië, Polen, Bulgarije, Tsjechië, Estland en Italië wezen het pact af.
In de EU worden gemiddeld jaarlijks in totaal bijna een miljoen asielaanvragen ingediend. 52.000 van deze asielzoekers stromen elk jaar door naar Nederland. De gesloten opvangcentra aan de buitengrenzen voor kansarme asielzoekers leiden in de toekomst mogelijk tot iets minder asielaanvragen in Nederland. Het moet mensen die naar de EU willen komen afschrikken, maar zal de mensensmokkel niet beëindigen. Veel lidstaten zien na de coronacrisis een toename van het aantal asielaanvragen. Nederland is niet het enige land dat kampt met problemen.
Ook andere lidstaten, zoals buurlanden België en Duitsland, hebben te weinig opvangplekken. Een grensoverschrijdend onderzoek onder leiding van de Roemeense politie ondersteund door Europol en waarbij het Bulgaarse directoraat-generaal Bestrijding van de georganiseerde misdaad en de Duitse politie betrokken waren, heeft geresulteerd in de ontmanteling van een georganiseerde misdaadgroep die zich bezighoudt met migrantensmokkel en de arrestatie van 42 smokkelaars. De groep smokkelde migranten van Bulgarije naar Roemenië, over de rivier de Donau en vervolgens richting West-Europa.
Tijdelijke uitzondering voor Polen binnen het nieuwe EU-migratie- en asielpact
De Europese Commissie en de Poolse regering hebben een politiek akkoord bereikt over een tijdelijke uitzondering voor Polen binnen het nieuwe EU-migratie- en asielpact. Volgens bronnen in Brussel mag Polen gedurende een overgangsperiode afzien van deelname aan het relocatiemechanisme, waarmee lidstaten verplicht worden asielzoekers over te nemen uit landen aan de buitengrenzen van de Europese Unie. De regeling is bedoeld om de druk op het Poolse opvangsysteem te verlichten, dat al sinds 2022 een groot aantal vluchtelingen uit Oekraïne opvangt.
Premier Donald Tusk verklaarde op 11 oktober dat “Brussel heeft ingestemd” met de Poolse positie en sprak van een doorbraak in de onderhandelingen. Hij benadrukte dat Polen, ondanks de uitzondering, solidair blijft met andere EU-lidstaten en blijft bijdragen aan de bescherming van de buitengrenzen.
Uit documenten van de Europese instellingen blijkt echter dat de uitzondering beperkt en tijdelijk van aard is. In antwoord op een parlementaire vraag (E-001204/2025) stelde de Europese Commissie dat het EU-recht geen mogelijkheid biedt om een lidstaat volledig vrij te stellen van de bepalingen van het migratiepact. De Commissie erkent dat Polen zich in een uitzonderlijke situatie bevindt vanwege de grote aantallen vluchtelingen op zijn grondgebied, maar benadrukt dat het land gebonden blijft aan alle andere onderdelen van het pact, waaronder grensprocedures, opvangnormen en terugkeerregels.
De Commissie voegde eraan toe dat de flexibiliteit die aan Polen wordt geboden, gebaseerd is op de clausule voor “migratiedruk” die in het pact is opgenomen. Die clausule maakt het mogelijk om tijdelijk af te wijken van bepaalde solidariteitsverplichtingen wanneer een lidstaat te maken heeft met buitengewone opvanglasten.
Het besluit van 11 oktober betekent dus geen volledige uitsluiting van Polen uit het migratiepact, maar een beperkte en herzienbare vrijstelling van één onderdeel. Over twaalf maanden zal de Commissie beoordelen of de situatie voortduurt en of de versoepeling moet worden verlengd of beëindigd. De rest van het pact blijft voor Polen, net als voor andere lidstaten, volledig van kracht.
Deportatie naar Rwanda
Twee vrouwen zijn overleden bij een poging om het Kanaal over te steken naar het Verenigd Koninkrijk. Het incident vond plaats ten zuiden van Neufchâtel-Hardelot in Frankrijk, toen de groep, bestaande uit ongeveer honderd vluchtelingen, in de nacht van vrijdag op zaterdag met een rubberboot vertrok. Na motorproblemen keerde de boot terug naar het strand. Hulpdiensten troffen de twee vrouwen aan, die door hartstilstand om het leven waren gekomen, en een kind met onderkoeling. Reanimatie was niet succesvol. Het kind en de ouders werden naar een ziekenhuis in Boulogne gebracht. Het incident wordt onderzocht. Tot nu toe zijn in 2025 al 25 mensen omgekomen bij dergelijke pogingen.
Asielzoekers die illegaal het Kanaal oversteken en het Verenigd Koninkrijk bereiken, mochten met de nieuwe omstreden migratiewet gedeporteerd worden naar Rwanda. In ruil voor de terugname van vluchtelingen kreeg de Rwandese regering 433 miljoen euro, plus 175.000 euro per uitgezette migrant om de kosten voor huisvesting, voedsel en onderwijs te dekken. De asielzoekers vluchtten vervolgens naar Ierland die daarna ook de wet wilde wijzigen om de asielzoekers uit Groot-Brittannië weer daarnaar terug te kunnen sturen. Om deportaties te vergemakkelijken had de vorige Britse regering de capaciteit voor tijdelijke huisvesting van asielzoekers vergroot tot ruim 2.200 en commerciële chartervluchten geboekt. Ook de BBB in Nederland is voorstander van een ‘Rwanda-deal’ zoals het Verenigd Koninkrijk had. De nieuwe Britse Labour regering heeft de wet meteen bij aantreden ingetrokken. Op het plan was vanaf het begin al veel kritiek, vooral omdat Rwanda het niet zo nauw neemt met de mensenrechten. Mensenrechtenorganisaties en asielzoekers tekenden meerdere keren beroep aan tegen het plan. Uiteindelijk werd de eerste vlucht, die vorige zomer gepland stond, tegengehouden door een bevel van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Het hof stelde dat er een “reëel risico bestaat op onherstelbaar leed” bij de asielzoekers.
De VS deporteerde zeker vijftig Haïtiaanse vluchtelingen. Ze werden teruggevlogen naar Haïti. De VS deporteert al sinds 2021 Haïtiaanse vluchtelingen. Ook Colombianen moeten terug. Colombia is onder zware economische druk akkoord gegaan met het laten landen van militaire Amerikaanse vliegtuigen met migranten. en stuurt zelfs het eigen regeringsvliegtuig om ze terug te brengen. Illegale immigratie valt nu in de VS onder de Nationale noodsituatie. Hij heeft het Amerikaanse leger opdracht gegeven om de grensbeveiliging te versterken en heeft een algemeen asielverbod uitgevaardigd. Ook heeft Trump sinds zijn aantreding maatregelen genomen om het burgerschap van kinderen die op Amerikaanse bodem geboren zijn, te beperken. Mexico weigerde eerder een verzoek om een Amerikaans militair vliegtuig met migranten te laten landen.
Migranten smokkel
Griekse, Duitse en Amerikaanse wetshandhavingsinstanties hebben samen met Europol een in Athene gevestigd netwerk voor migrantensmokkel opgerold. Acht leden van het netwerk, dat voornamelijk bestaat uit Pakistaanse, Iraanse en Turkse staatsburgers, werden tijdens de invallen gearresteerd. Het onderzoek dat leidde tot de actiedag op 24 en 25 juli 2025 werd gestart door de Griekse autoriteiten, die zich richtten op een criminele organisatie die zich bezighield met documentfraude en migrantensmokkel. De meeste verdachten hadden al een strafblad en waren bij de Griekse politie bekend vanwege illegale activiteiten, waaronder documentfraude.
Tijdens actiedagen voerden agenten 5 huiszoekingen uit en doorzochten ze een reisbureau dat door de hoofdverdachte werd gebruikt. Ze ontmantelden een volledig uitgerust vervalsingslaboratorium en namen honderden valse documenten, paspoortonderdelen, biometrische datasets, vervalsingsapparatuur met twee geavanceerde laserprinters, mobiele telefoons, voertuigen, drugs en meer dan 68.000 euro aan contanten in beslag.
Het criminele netwerk zou zich hebben voorgedaan als een reisbureau in Athene, dat diende als distributiecentrum voor pakketten met valse of nagemaakte documenten. Als legitiem bedrijf diende het reisbureau om de verspreiding van illegale documenten te verhullen en te faciliteren. Omdat elk lid een specifieke rol vervulde binnen de criminele organisatie, gebruikten de verdachten aliassen om illegale documenten te versturen naar ontvangers in diverse EU-landen en derde landen. Kopers konden kiezen uit diverse paspoorten, identiteitskaarten, rijbewijzen of zelfs verblijfsvergunningen uit diverse EU-landen. Deze werkwijze kan ernstige gevolgen hebben voor de interne veiligheid van de EU.
Uit onderzoek blijkt dat Frankrijk, Spanje en het Verenigd Koninkrijk tot de landen behoren waar de meeste pakketten naartoe worden verzonden.
De criminele organisatie faciliteerde ook migrantensmokkel van Turkije naar Griekenland, hield migranten verborgen in een safehouse in Athene en organiseerde secundaire smokkelbewegingen naar andere Europese landen per vliegtuig met behulp van vervalste documenten. Tijdens de actiedag werden twee ongedocumenteerde migranten – een Iraanse en een Afghaanse – in het safehouse aangetroffen. Het netwerk was van plan hen naar Portugal te smokkelen.
Europol ondersteunde de Griekse zaak al vroeg, wat al snel een mogelijke link met een Duits onderzoek aan het licht bracht. Om de informatie-uitwisseling tussen Griekse, Duitse en Amerikaanse wetshandhavingsinstanties te vergemakkelijken, organiseerde Europol een virtuele operationele bijeenkomst ter voorbereiding op de actiedag. Naast het leveren van analytische ondersteuning aan de betrokken instanties, zette Europol ook een expert met een mobiel kantoor in Athene in om ter plaatse realtime ondersteuning te bieden.
Een rechter in de Amerikaanse staat Texas heeft in juni 2025 twee mensensmokkelaars tientallen jaren gevangenisstraf opgelegd voor hun betrokkenheid bij de dood van 53 migranten die om het leven kwamen in de laadruimte van een vrachtauto. Een 30-jarige man hoorde levenslang tegen zich uitspreken, zijn 55-jarige medeplichtige 83 jaar. De twee waren in maart schuldig bevonden aan onder meer mensensmokkel, zware mishandeling en het in gevaar brengen van levens. De jongere geldt als de leider van een organisatie die migranten uit Guatemala, Honduras en Mexico naar de Verenigde Staten smokkelde. De migranten betaalden tussen de 12.000 en 15.000 dollar (zo’n 10.000 tot 12.000 euro) per persoon voor de reis.
Eind juni 2022 laadden de smokkelaars 64 migranten, onder wie acht kinderen en een zwangere vrouw, in een vrachtauto en reden die van Mexico naar de VS. De truck had geen airconditioning en bij aankomst in Amerika, waren 48 mensen door de hitte overleden. Vijf mensen stierven later in het ziekenhuis. Onder de doden waren de zwangere vrouw en zes van de kinderen. Vijf andere verdachten hebben schuld bekend voor hun aandeel in de zaak. Zij zullen later dit jaar hun straf horen. In september begint het proces tegen een 48-jarige verdachte die was aangehouden in Guatemala en inmiddels is uitgeleverd aan de Verenigde Staten.
In 2023 heeft de IND over 17.925 asielaanvragen beslist. In 80,8% van de gevallen is er een verblijfsvergunning verleend. Dat betekent dat er in 2023 14.490 mensen een verblijfsvergunning asiel kregen in Nederland.
De EU heeft per 2026 nieuwe regels bedacht voor asiel en migratie. Migranten krijgen dan aan de buitengrenzen van de EU te horen of ze wel of niet Europa in mogen. Een van de belangrijkste punten in het nu gesloten migratiepact is de grensprocedure. Migranten uit relatief ‘veilige’ landen, zoals Marokko, Algerije of Bangladesh, krijgen een versneld proces dat maximaal negen maanden duurt en tussentijds worden de betrokken migranten vastgezet in speciale detentiecentra met beperkte bewegingsvrijheid. Als blijkt dat er geen recht is op asiel, worden ze teruggestuurd. Ook kinderen kunnen worden vastgezet en in sommige gevallen van hun ouders worden gescheiden. Dit geldt niet voor alleenstaande minderjarige asielzoekers. Alleen erkende vluchtelingen komen in de normale procedure. Over de nieuwe regels moet nog formeel gestemd worden in het Europees Parlement en de Raad van Ministers.
De EU wil ook dat migranten sneller gescreend worden en hiervoor is een zevendaagse screeningsproces bedacht waarbij vingerafdrukken worden afgenomen en gezichtsopnames worden gemaakt voor een EU-database. Alle lidstaten krijgen toegang tot deze database en kunnen controleren of een asielzoeker niet in meerdere EU-landen asiel heeft aangevraagd. Waar aankomstlanden eerst verplicht waren om een asielprocedure te starten voor een migrant, mogen EU-landen nu kiezen: betalen of overnemen. Lidstaten staan voor de keuze om asielzoekers over te nemen van landen zoals Italië en Griekenland, waar de instroom hoog is, of een bedrag te betalen van 20.000 euro per niet-overgenomen asielzoeker. Het land waar een migrant aankomt, blijft verantwoordelijk voor het regelen van asiel. Wanneer Nederland alle asielzoekers afkoopt kost dit 1 miljard euro per jaar. Het wel toelaten kost de Staat 3 miljard per jaar. in het door EU gefinancierde opvangcentrum Lipa in het noordwesten van Bosnië en Herzegovina, net buiten de grens met de Europese Unie krijgen vluchtelingen vies eten, een slechte behandeling en zijn er vooral veel bedwantsen,
De Onderzoeksraad voor Veiligheid startte in april een verkennend onderzoek naar de veiligheid van kinderen in de Nederlandse asielketen. De Raad heeft zorgen over de leefomstandigheden van kinderen in de gehele asielketen, in het bijzonder voor hun veiligheidssituatie in opvanglocaties. Eerder hebben organisaties als de Kinderombudsman, de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Inspectie Justitie en Veiligheid gewezen op de ondermaatse en onveilige leefomstandigheden in de asielopvang, met name voor kinderen. De ernstige en urgente problematiek blijft voortduren.
In 2023 bereikten tot nog toe z’n 126.000 migranten via de zee Italië. Dat is bijna een verdubbeling van het aantal in dezelfde periode vorig jaar. Ieder jaar proberen tienduizenden migranten het vasteland van Europa te bereiken via de Middellandse Zee. Voor de kust van Tunesië is 25 maart 2023 een boot met migranten gezonken. waarbij zeker negentien opvarenden zijn verdronken. Vijf mensen zouden zijn gered. In de Middellandse Zee voor Tunesië zijn in een week tijd nog vijf boten met migranten gezonken, waarbij minstens negen migranten om het leven kwamen. In februari zijn voor de kust van de zuidelijke regio Calabrië van Italië ook al zeker 64 vluchtelingen om het leven gekomen. Aan boord waren Afghanen, Pakistanen en Iraniërs. De boot was vanaf Izmir in Turkije al zo’n vier dagen onderweg toen deze op de klippen vaarde. Er zaten naar schatting tussen de 180 en 200 mensen op het schip. Veel van de opvarenden zijn nog vermist en onder de slachtoffers zijn zeker 14 kinderen. 3 mensensmokkelaars een man uit Turkije en twee mannen uit Pakistan zijn aangehouden. Zij zouden per persoon ongeveer 8000 euro per persoon hebben gekregen voor de overtocht . Alleen al op het eiland Lampedusa werden 25 maart een recordaantal van ruim 2250 nieuwe vluchtelingen geregistreerd. Lampedusa is al jaren een vaste landingsplaats als het gaat om migratie naar Europa. Het eilandje ligt dichter bij het Noord-Afrikaanse Tunesië dan bij Sicilië of het Italiaanse vasteland. Door de strenge maatregelen van Griekenland kiezen mensensmokkelaars steeds langere en meer risicovolle routes. De Griekse kustwacht zou de afgelopen drie jaar de dood hebben veroorzaakt van tientallen migranten in de Middellandse Zee, zeggen getuigen, waaronder negen die opzettelijk in het water zijn gegooid. De negen behoren tot de ruim veertig mensen die naar verluidt zijn omgekomen als gevolg van het feit dat ze uit de Griekse territoriale wateren waren verdreven, of nadat ze de Griekse eilanden hadden bereikt, weer naar zee werden gebracht.
Volgens VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR zijn er wereldwijd 120 miljoen mensen op de vlucht. een kwart van de Nederlandse bevolking heeft inmiddels een migratieachtergrond
Tijdelijke Asielcrisiswet met crisismaatregelen
De nieuwe coalitie had in het hoofdlijnenakkoord opgenomen dat er een tijdelijke Asielcrisiswet zou komen met crisismaatregelen. De asielvergunning voor onbepaalde tijd zou worden afgeschaft en de vergunning voor tijdelijk verblijf aangepast worden. Asielzoekers die zijn afgewezen, zouden “zo veel mogelijk, ook gedwongen, worden uitgezet”. Ook zouden statushouders geen voorrang meer krijgen bij het toewijzen van sociale huurwoningen. Automatische gezinshereniging zou geschrapt worden en het aantal mensen dat mag nareizen zou “fors beperkt” worden. In het akkoord stond ook dat de spreidingswet ongedaan gemaakt moest worden. Verder wilde de coalitie bij de Europese Commissie om toestemming vragen om niet mee te doen met het Europees asiel- en migratiebeleid en wilden ze meer grensbewaking en invoering van het tweestatusstelsel. Er zouden extra eisen komen voor arbeidsmigranten van buiten de EU en “malafide uitzendconstructies” zouden hard worden aangepakt. Studiemigratie zou worden ingeperkt, onder meer door meer opleidingen in het Nederlands te geven, een numerus fixus in te stellen voor buitenlandse studenten en een verhoging van het collegegeld voor niet-EU-studenten. Wat betreft inburgering wilden de vier partijen dat kennis over de Holocaust verplicht zou worden en dat de taaleisen omhoog zouden gaan. Onder hetzelfde kopje stond dat er regulering komt van versterkte gebedsoproepen. Door het uiteenvallen van de coalitie zijn de meeste van deze plannen niet doorgezet of afgezwakt.
Verschillende EU-lidstaten, waaronder Nederland, schrijven in een brief aan de Europese Commissie dat ze vluchtelingen voortaan willen opvangen in niet-EU-landen. In het niet-EU-land zouden de migranten dan moeten afwachten of ze asiel krijgen in de Europese Unie. Ook uitgeprocedeerde asielzoekers zouden er tot hun terugreis kunnen worden ondergebracht.
Het is volgens de Staatscommissie aannemelijk dat een toename van het aantal mensen met een migratieachtergrond tot meer vraag naar cultuurspecifieke zorg leidt. Dit is nu nog onvoldoende ontwikkeld om goed aan te sluiten op de leefwereld, positie en mogelijkheden van (veelal minder taalvaardige) mensen met een migratieachtergrond, wat gevolgen heeft voor de toegankelijkheid van de zorg.
De Europese Unie wil de omgang met irreguliere migratie hervormen en keurde 10 april 2024 een pakket goed dat de manier waarop het blok grote aantallen mensen aanpakt, die vaak asiel zoeken terwijl ze op de vlucht zijn voor conflicten in hun eigen land, fundamenteel moet veranderen. De hervormingen moeten de lasten verlichten van de landen die historisch gezien de meeste asielzoekers onder de 27 lidstaten van de EU hebben opgenomen, zoals Griekenland, Italië en Malta. Volgens de Dublin-verordening waren de lidstaten al verantwoordelijk voor de behandeling van asielzoekers die voor het eerst in de EU aan hun grens aankwamen, met weinig centrale hulp van Brussel of de andere lidstaten. Die regelgeving is als onderdeel van deze hervormingen herzien. In theorie zal de EU de last nu over de 27 lidstaten verdelen, hetzij door de herplaatsing van mensen naar andere lidstaten, hetzij door financiële en praktische hulp bij de verwerking van vluchtelingenclaims. Migratie zal een belangrijk thema worden bij de Europese verkiezingen in juni en Roberta Metsola, voorzitter van het Europees Parlement, denkt dat ze hiermee de komende verkiezingen de goede kant op kan sturen en de reguliere EU-partijen kunnen zeggen dat ze wel degelijk actief iets aan migratie doen. In een aantal EU-landen – met name Italië, Hongarije, Slowakije en Zweden – zijn anti-immigranten eurosceptische politici aan de macht, rechtstreeks of via coalities. In andere grote landen, waaronder Frankrijk en Duitsland, zijn zij belangrijke oppositiestemmen. Een belangrijke onderdeel van deze hervormingen is het zogenaamde solidariteitsmechanisme, dat het voor andere lidstaten verplicht maakt om degenen die het zwaarst getroffen zijn door migratie te helpen door mensen zelf mee te nemen (de EU-regels zullen dit op een minimum van 30.000 per lidstaat per jaar stellen). Financiële steun (vastgesteld op $600 miljoen per jaar), of hulp bij capaciteit waaronder het uitlenen van personeel. Geen enkel EU-land zou theoretisch verplicht zijn om herplaatsingen uit te voeren. Het solidariteitsmechanisme moet ook helpen bij het opbouwen van vertrouwen tussen de lidstaten, dat historisch gezien slecht is als het om migratie gaat.
Bij ongewijzigd beleid komen er dit jaar naar verwachting zo’n 63.000 nieuwe asielzoekers naar Nederland. De totale asielinstroom komt mogelijk uit tussen de 49.800 en 78.500. Op 1 januari 20255 telde Nederland nog 529 inwoners per vierkante kilometer landoppervlak. Nederland is na Malta het dichtstbevolkte land van de Europese Unie. In Nederland wonen nu circa 4,8 miljoen mensen met een migratieachtergrond
Huidige Maatregelen om de Asielinstroom te Beperken
De asielinstroom van eerste aanvragen, herhaalde aanvragen. hervestiging en herplaatsing van nareizigers is na maanden van afgenomen stabilisatie nu toch weer opgelopen naar 1000. En Dit jaar is de instroom al opgelopen naar op 22.600.
Het CBS telt in totaal 141.200 immigranten in het eerste halfjaar van 2025;
-
Asielmigratie
-
Arbeidsmigratie (uit EU en daarbuiten)
-
Studieverplaatsingen
-
Gezinsmigratie (huwelijk, partner, kinderen)
-
Terugkeer van Nederlanders die in het buitenland woonden
-
Overige migratiecategorieën
De Nederlandse regering had maatregelen genomen om de instroom van asielzoekers te beperken, zoals gedetailleerd in recente overheidsverklaringen en nieuwsberichten maar dat heeft uiteindelijk niet geleid tot een structurele vermindering van de aantallen:
- Strengere Naturalisatieregels: De regering heeft de eisen voor het verkrijgen van het Nederlanderschap aangescherpt, met een verlenging van de wachttijd van 5 naar 10 jaar en een verhoging van de taaleis naar niveau B1
- Daarnaast wordt gestreefd naar het laten afzien van de oorspronkelijke nationaliteit, waar mogelijk, tenzij specifieke uitzonderingen van toepassing zijn.
- Verhoogde Grensbewaking: De regering investeert €95 miljoen in 2025 voor intensievere grensbewaking binnen het kader van de Schengen Code of Conduct, met een stijging naar een structureel bedrag van €151 miljoen vanaf 2029
- Snellere Asielprocedures: Er zijn pilotprocedures geïmplementeerd door de IND om de snelheid en efficiëntie van besluitvorming te verhogen, hoewel dit problemen heeft veroorzaakt, zoals ongelijke behandeling van aanvragers uit verschillende landen
- De tijdslimiet voor besluitvorming is verlengd tot 15 maanden tot ten minste 1 januari 2025 vanwege capaciteitsproblemen
- Beperkingen op Familiehereniging: Hoewel niet in het kader van een twee-statenstelsel, heeft de regering maatregelen genomen om familiehereniging te beperken, zoals het verlengen van wachttijden, wat eerder juridisch werd aangevochten
- Noodmaatregelen: Op 25 oktober 2024 kondigde de regering nieuwe noodmaatregelen aan, waaronder het tijdelijk niet beslissen over asielaanvragen van Syriërs voor 6 maanden vanaf 14 december 2024, wat de instroom indirect kan beïnvloeden
In 2023 was er een wereldwijde stijging van migratie. Toch kwamen er per saldo minder mensen naar Nederland. Dat waren vorig jaar 332.863 mensen, 17% minder dan in 2022. Het aantal vluchtelingen uit Oekraïne dat in Nederland wordt opgevangen is in 2023 toegenomen van bijna 91.000 naar 110.000. De voorraad sociale huurwoningen sluit totaal niet aan bij de behoefte van asielzoekers met een verblijfsvergunning. In de asielzoekerscentra wachten op dit moment vooral alleenstaande ‘statushouders’ op een woning, terwijl woningcorporaties vaak juist over eengezinswoningen beschikken.
In het eerste kwartaal van 2024 zijn 12.055 asielzoekers Nederland binnengekomen. Dat is zo’n 36 procent meer dan in dezelfde periode vorig jaar. Zowel het aantal asielaanvragen als het aantal nareizigers is gestegen. Daarnaast zijn ook 3.090 nareizigers gearriveerd. Demissionair minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid erkende dat ze een fout heeft gemaakt door te spreken over “duizenden” asielzoekers die gebruik hebben gemaakt van zogenaamde gestapelde gezinshereniging. Maar dat zegt ze niet bewust te hebben gedaan. “Ik heb het verkeerde getal genoemd bij het verkeerde onderwerp”, zei de minister in de Tweede Kamer in het debat over haar ‘nareis op nareis’-uitspraken. “Maar het waren geen doelbewuste leugens. Dat raakt me.” Oppositiepartijen SP, Partij voor de Dieren en Denk zijn ontevreden over de reactie van Yesilgöz en hebben partijen een motie van afkeuring en een motie wantrouwen ingediend. GroenLinks-PvdA kwamen met de motie van afkeuring. Dinsdag stemt de Tweede Kamer over de ingediende moties van wantrouwen en afkeuring. Daar zal geen meerderheid voor zijn, dus Yesilgöz zal niet op de valreep worden weggestuurd.
Beslistermijn verkort
De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) moet asielaanvragen weer binnen de wettelijke termijn van zes maanden behandelen. Nederland mag asielzoekers niet langer dan zes maanden laten wachten op een beslissing over hun verzoek als daar geen gegronde reden voor is. Een langere beslistermijn is volgens de regels alleen toegestaan als onverwacht veel asielzoekers tegelijk een verzoek indienen. Dat meldt het Europese Hof van Justitie 9 mei 2025 donderdag in een uitspraak. Het vorige kabinet had in 2022 de beslistermijn verlengd van zes maanden naar vijftien maanden. Dat was volgens het kabinet nodig omdat er toen al langere tijd meer mensen asiel aanvroegen dan de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) aan kon. Daardoor ontstonden er achterstanden waardoor asielzoekers veel langer in procedure zaten.
Die zogeheten beslistermijn was opgerekt naar vijftien maanden, maar dat wordt nu deels teruggedraaid. Het geldt voor in totaal 18.250 openstaande aanvragen die zijn gedaan sinds 1 januari 2024, aldus de organisatie.
Vreemdelingen moeten volgens de wet binnen zes maanden horen of ze een bepaalde tijd in Nederland mogen blijven. Maar de IND kan het aantal aanvragen al jaren niet aan. Om de organisatie meer tijd te geven, verlengde het kabinet de beslistermijn in 2022 tot vijftien maanden en dat bleef tot op heden staan. Maar de termijn oprekken mag alleen als er onverwacht veel asielaanvragen tegelijkertijd zijn en de achterstanden bij de IND zijn ook geen geldige reden, zei het Europese Hof van Justitie in mei in een advies aan de Raad van State (RvS).
De IND moet nu aan meer asielzoekers een dwangsom moet betalen voor het niet op tijd beslissen. De rekening kan dus voor 18.250 zaken gaan lopen, maar asielzoekers moeten dit wel zelf via een procedure in gang zetten. Voor een eerste termijnoverschrijding kan de dwangsom oplopen tot 7500 euro. Daarna kan een nieuwe dwangsom volgen.
“We wíllen wel tijdig beslissen, maar het lukt ons gewoon niet”, zegt Rhodia Maas, directeur-generaal van de IND. De dwangsommen werken volgens haar “juist contraproductief”, omdat die procedures tijd vergen die “we veel beter kunnen gebruiken voor het behandelen van aanvragen”.
De IND schat in dat de RvS zal oordelen dat de verlenging met negen maanden voor 2024 wel rechtsgeldig was. Toen was er een periode een verhoogd aantal asielaanvragen “als gevolg van de instroom van Afghanen, Oekraïners en de nasleep van de coronaperiode waardoor mensen later konden inreizen”, legt een woordvoerder uit. Zo’n 20.000 asielzoekers die voor 2024 aanvraag deden, wachten nog op een beslissing. Mensen wachten nu gemiddeld zeventien maanden op een uitslag van hun asielaanvraag. De IND verwacht dat dit de komende jaren verder toeneemt.
De RvS laat weten dat de zaak waarin het Europese Hof van Justitie advies deed op 23 juli verder gaat. De uitspraak zou zo’n zes weken later komen maar is er nog steeds niet. De IND heeft alvast aangekondigd dat voor asielaanvragen ingediend vanaf 1 januari 2024 de verlenging van de beslistermijn (van 6 naar 15 maanden) wordt afgeschaft voor zo’n 18.250 lopende zaken. Voor die aanvragen geldt weer de gewone termijn van 6 maanden waar mogelijk. Het HvJ‑EU oordeelde in mei 2025 dat de verlenging van de beslistermijn (van 6 naar 15 maanden) in de Nederlandse situatie niet toegestaan is als er niet sprake is van een plotselinge en substantiële toename van asielaanvragen gedurende een korte periode. Personeelsgebrek of achterstanden zijn volgens het Hof geen rechtsgeldige reden voor verlenging. De Raad van State (RvS) moet in een zaak waarin dat is gevraagd uitspraak doen over de rechtmatigheid van de verlenging in eerdere jaren.
Er was al een uitspraak van de RvS op 7 juli 2025 over een specifieke asielaanvraag, maar dat betreft een individueel beroep wegens niet-tijdig beslissen.
Doordat de verlenging voor aanvragen vanaf 2024 wordt teruggedraaid, kunnen asielzoekers in die categorie eerder recht hebben op instellen van een dwangsom voor het niet tijdig beslissen.
zij moeten zelf een procedure opstarten om een dwangsom af te dwingen. De eerste termijnoverschrijding kan leiden tot een dwangsom van tot € 7.500. Voor aanvragen vóór 1 januari 2024 (of al lopende vóór die datum) kunnen de oude regels nog spelen, afhankelijk van de uitspraak van de RvS. De termijnverlenging van 9 maanden voor zaken ingediend tussen 1 januari 2025 en 1 januari 2026 is ook wettelijk opgenomen in een wijzigingsbesluit (WBV 2025/4). Er is een wetsvoorstel in behandeling om de maximale beslistermijn (6 + uitbreiding) te verhogen tot volop 21 maanden.
Een streng, sober en vrijheidsbeperkend regime
Overlastgevende asielzoekers werden vanaf 1 juni in Ter Apel in een streng, sober en vrijheidsbeperkend regime geplaatst. Op 7 februari jl. werd op verzoek van de inmiddels ex minister Faber (PVV) al gestart met de pilot voor procesbeschikbaarheidsaanpak met een meldplicht en verscherpt toezicht. Die aanpak is voor asielzoekers met een kansarme asielaanvraag die versneld door de procedure worden gehaald. Daar werd toegevoegd dat de bewegingsvrijheid van overlastgevers in een procesbeschikbaarheidslocatie (pbl) nog verder mag worden beperkt. In de pbl moeten asielzoekers verplicht 24 uur per dag op een beperkt gebied op en rond het azc blijven en mogen dan niet meer afreizen naar de woon- en dorpskernen van Ter Apel en Nieuw Weerdinge. Een overtreding van de aangescherpte regels kan leiden tot inbewaringstelling. De heropening van de vernieuwde procesbeschikbaarheidslocatie is een doorbraak omdat de rechter vorig jaar maart oordeelde dat plaatsing in dit regime onrechtmatig was. Daardoor moest plaatsing op een pbl noodgedwongen worden gestaakt. De vernieuwde aanpak biedt mogelijkheden om na overlast verschillende vormen van vrijheidsbeperkende maatregelen op te leggen. De juridische onderbouwing is dat steeds individueel wordt bepaald en gemotiveerd welke maatregel binnen het escalatiemodel wordt opgelegd. Hierbij kunnen steeds zwaardere maatregelen worden opgelegd als de asielzoeker overlastgevend gedrag blijft vertonen. Ook kunnen stappen worden overgeslagen en kan bijvoorbeeld meteen bewaring worden opgelegd. Ondernemers die schade leiden door overlastgevend gedrag van asielzoekers verdienen hulp en ondersteuning. Daarom moet het verhalen van schade eenvoudiger worden en wordt onderzocht of bij de gemeente Westerwolde een speciaal gemeenteloket hierbij ondersteuning kan bieden. Voortaan moeten asielzoekers met eigen vermogen of een inkomen ook mee gaan betalen aan hun zorgkosten. Momenteel worden ziektekosten van asielzoekers gedekt door een speciale verzekering. De meeste asielzoekerscentra hebben een huisarts in het centrum of in de buurt. Als een tolk nodig is, dekt het COA de kosten. Faber wil daarnaast dat asielzoekers hun eigen eten gaan koken. Zo wordt volgens de PVV-bewindsvrouw een beroep gedaan op hun “eigen verantwoordelijkheid”. Ook levert het een besparing op van ruim 40 procent op de cateringkosten. Daarnaast hoopte Faber dat het helpt overlast te verminderen, doordat zelf koken asielzoekers een “zinvolle dagbesteding” geeft. Ex minister Faber schrijft achteraf in haar boek hoe ze werd dwarsgezeten door het COA, maar ook door ambtenaren, VluchtelingenWerk, coalitiepartners NSC en VVD en ministers Judith Uitermark (toen Binnenlandse Zaken, NSC) en David van Weel (toen Justitie, VVD) in het bijzonder. Faber beschuldigt Uitermark ervan dat zij in de ministerraad-vergadering over het regeerprogramma delen uit haar asielparagraaf wilde ‘slopen’. Faber had het stuk zelf geschreven, met haar eerste politiek assistent. ‘Alles wat maar enigszins streng was moest eruit. Zinnen werden afgezwakt of weggestreept’. Van Van Weel is Faber evenmin fan. In Fabers lezing was zij er verantwoordelijk voor dat een pro-Palestijnse activist vorig jaar de toegang tot Nederland werd ontzegd. ‘Dat weerhield Van Weel er niet van om met de eer te gaan strijken’, aldus Faber. Op andere momenten bleef Van Weel volgens Faber ‘muisstil’. ‘Vreemd eigenlijk’, schrijft ze, ‘want hij was er na de val van het kabinet als de kippen bij om mijn Asiel-portefeuille over te nemen.’ De PVV-politica vindt asiel ‘een miljardenindustrie’. Ze schrijft ook over ‘dure personeelsfeestjes’ waarover ze werd ‘getipt’. Zo stelt ze dat een personeelsfeest van het COA een miljoen euro zou hebben gekost. “Er zijn krachten in Nederland die willen helemaal geen verandering. Want laten we niet vergeten: die asielindustrie is gewoon een miljardenindustrie. Er zijn heel veel mensen bij gebaat. Die hebben er helemaal geen zin in om dat af te breken.”
Per 1 juni wilde ex minister Faber ook het gebruik van taxi’s door asielzoekers fors beperken. Alleen voor acute medische situaties is gebruik van de taxi in beginsel nog toegestaan. Uitgangspunt bij de nieuwe strenge taxiregels is het stimuleren van de zelfredzaamheid van asielzoekers, snijden in de kosten en snoeien in de wildgroei aan taxiritten. Voor alle andere ritten is het uitgangspunt: openbaar vervoer. Alleen bij bepaalde afspraken met de IND, in het kader van terugkeer of bij noodgevallen is een uitzondering op de regel mogelijk. Uit recent onderzoek blijkt dat er in 2023 en 2024 miljoenen euro’s zijn uitgegeven aan ritten waarvan onduidelijk was wat de noodzaak was. In 2024 werden in totaal 126 duizend taxiritten niet-medische ritten uitgevoerd. Het COA startte per 1 juni met een strengere controle en extra toezicht.
De overheidsorganisatie CAK ziet af van de geplande inrichting van twee gescheiden gebedsruimten voor mannen en vrouwen tijdens de iftar. Het CAK constateert dat er ophef is ontstaan over hun plan om hun medewerkers met een islamitische achtergrond gescheiden te laten bidden rond de avondmaaltijd tijdens de vastenmaand ramadan. “Bidden is wat ons betreft een privéaangelegenheid”, zo laat een woordvoerder weten. Het CAK is een overheidsorganisatie die zich bezighoudt met financiële zorgregelingen en wil meer aandacht voor diversiteit en inclusiviteit. Een werkgroep heeft zich gebogen over de invulling van de religieuze feestdagen die hun medewerkers vieren. Het plan ontstond om medewerkers tijdens de vastenmaand ramadan na zonsondergang een maaltijd aan te bieden, de iftar genoemd. “Ook worden er vergaderruimtes beschikbaar gesteld voor wie tijdens de iftar wil bidden of mediteren”. Die gescheiden gebedsruimten vielen in Den Haag niet goed. Minister Agema van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) liet weten dat ze gescheiden bidruimtes zowel op het ministerie als het CAK “niet accepteert”. Het CAK is dan wel een zelfstandige bestuursorgaan, maar de minister heeft wel de bevoegdheid om in te grijpen in de koers. Agema reageerde op boze reacties van Kamerleden van coalitiepartijen VVD en PVV. Zij hadden in het tijdschrift HP/De Tijd gelezen over de geplande maaltijd, de gescheiden gebedsruimten en over de traditionele kerstborrel die omgedoopt was tot ‘Winterglow’. Minister Agema reageerde via X door te zeggen dat ze het CAK om opheldering ging vragen. Dat wekte vervolgens weer de woede op van PVV-partijgenoot en Kamerlid Claassen. Het verhaal van de geschrapte kerstborrel klopt niet, zegt het CAK. Op iedere afdeling is een kerstontbijt of kerstlunch en het afsluitende eindejaarsfeest is “vanwege het winterse thema” Winterglow genoemd. De gezamenlijke maaltijd voor de CAK-medewerkers gaat trouwens nog wel door. “Centraal staan het uitwisselen van informatie, aandacht en ruimte voor verschillen, met elkaar meedoen en van elkaar leren”, benadrukt de CAK-woordvoerder.
Momenteel verblijven bijna 17.500 statushouders in de asielopvang. Die plekken zijn feitelijk bedoeld voor asielzoekers, waardoor de opvang overvol raakt. Om deze druk te verlichten is het van belang dat statushouders doorstromen naar gemeenten. Gemeenten ontvangen voortaan een eenmalig bedrag van 30.000 euro als een statushouder wordt opgenomen. Daarnaast ontvangen gemeenten een vergoeding voor de kosten die zijn gemaakt bij het realiseren van een doorstroom locatie. Hiermee komt het kabinet tegemoet aan de punten die in de evaluatie van de eerdere pilot doorstroomlocaties naar voren zijn gekomen. Op lange termijn onderzoekt het kabinet alternatieve woonoplossingen, zoals (on)zelfstandige woningen voor statushouders en vluchtelingen uit Oekraïne. Het uitgangspunt is dat deze huisvesting bedoeld is voor verschillende doelgroepen, zodat er geen extra druk komt op de sociale huurwoningvoorraad. Daarnaast wordt van statushouders verwacht dat zij financieel bijdragen aan hun huisvesting.
Oud bewakers Nederlandse ambassade (en familie) toch uit Afghanistan naar Nederland
De Nederlandse regering moet meewerken aan het ophalen en de immigratie van 42 Afghanen die rond de machtsovername door de Taliban in 2021 de Nederlandse ambassade in Kabul bewaakten. Ook moet de regering meehelpen met het overbrengen van de partners en minderjarige kinderen van de oud-bewakers. Dat heeft de kantonrechter in Den Haag bepaald in een kort geding tegen de staat.
De bewakers waren in dienst van een extern beveiligingsbedrijf. Volgens ex minister Faber was Nederland daarom niet verantwoordelijk voor hun veiligheid, omdat ze niet direct werkten voor de staat. Maar de rechter gaat daar niet in mee. De constructie moet volgens de rechtbank worden gezien als het inhuren van personeel via een uitzendbureau, en in die constructie kan een werknemer ook het inhurende bedrijf aanspreken op bijvoorbeeld het risico dat ze lopen tijdens de werkzaamheden.
Bij de bewakers was daar sprake van, oordeelt de rechter, omdat ze vanwege hun werk geconfronteerd werden met onder meer bedreigingen “doordat de Taliban ze beschouwen als handlangers van hun tegenstanders”.
Verder rekent de rechter het de staat aan dat het wel Hongaarse bewakers van de Nederlandse ambassade evacueerde in 2021, maar niet de Afghaanse. Dat was een “verboden onderscheid”, oordeelt de rechter: Nederland had de Afghaanse bewakers op dezelfde manier moeten behandelen. Samenvattend is Nederland zijn zorgplicht naar de bewakers onvoldoende nagekomen. Daarmee heeft het onrechtmatig gehandeld.
Sinds de machtsovername door de Taliban heeft Nederland geen ambassade meer in Afghanistan. De Afghanen hebben meermaals gevraagd naar Nederland te worden overgebracht. Het vorige kabinet besloot dat ze voor overbrenging in aanmerking kwamen, maar minister Faber (PVV) dacht daar anders over.
De oppositie keerde zich fel tegen die weigering. Partijen vonden dat Nederland een ereschuld had tegenover de Afghaanse bewakers. In juli lieten de oud-bewakers weten nog dagelijks gevaar te lopen en onderstreepten ze jarenlang hun leven te hebben geriskeerd voor Nederland. “Nu wij in gevaar zijn, verwachten we wel dat zij ons zo snel mogelijk in veiligheid brengen”, zei een van hen.
Beleid van minister van Asiel en Migratie schiet tekort
De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft op 20 augustus 2025 in drie uitspraken geoordeeld dat het beleid van de minister van Asiel en Migratie tekortschiet in de behandeling van minderjarige kinderen in asiel- en Dublinprocedures. Het gaat om begeleide kinderen onder de vijftien jaar.
De huidige beleidslijn bepaalt dat kinderen tussen twaalf en vijftien jaar de minister mogen verzoeken om hun mening te geven. Deze mogelijkheid is voor hen echter niet voldoende kenbaar. Daardoor bestaat geen daadwerkelijke en effectieve garantie dat zij hun mening vrijelijk kunnen uiten. De minister moet dit beleid aanpassen.
Het EU-Handvest en het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind leggen geen onvoorwaardelijke verplichting op om begeleide kinderen tussen twaalf en vijftien jaar altijd te horen. De verdrags- en handvestbepalingen verplichten wel om kinderen die in staat zijn hun mening te vormen, een reële mogelijkheid te bieden om die mening vrijelijk te uiten over alles wat hen betreft. Het bestaande systeem, waarin kinderen zelf om gehoor moeten vragen, voldoet niet aan deze norm.
Als een kind van twaalf tot vijftien jaar aangeeft gehoord te willen worden, kan de minister daarvan afwijken, maar uitsluitend in uitzonderlijke gevallen en alleen wanneer zwaarwegende belangen van het kind dat rechtvaardigen. Het argument van de minister dat het vaak niet zinvol zou zijn om begeleide minderjarigen te horen, is volgens de Afdeling bestuursrechtspraak niet toegestaan als grond voor afwijking.
Voor kinderen onder de twaalf jaar geldt dat de minister hen standaard niet hoort. De minister heeft voor dit beleid geen motivering en geen vastgelegde beleidslijn. De Afdeling bestuursrechtspraak oordeelt dat dit in strijd is met de verplichting om ook kinderen onder twaalf jaar die in staat zijn een mening te vormen, de gelegenheid te geven hun mening vrijelijk te uiten. Ook hier moet de minister beleid vaststellen of zijn besluitvorming concreet motiveren.
De drie zaken waarin uitspraak is gedaan betroffen één asielzaak en twee Dublinprocedures. De kinderen in kwestie varieerden in leeftijd: sommigen waren tussen twaalf en vijftien jaar, anderen jonger dan twaalf. In alle zaken zijn de ouders tijdens de procedures gehoord, maar de kinderen zelf zijn niet geïnformeerd over de mogelijkheid de minister te verzoeken hen te horen. De minister heeft ook niet gemotiveerd waarom dit is nagelaten. De Afdeling bestuursrechtspraak heeft daarom de kinderen en hun ouders in deze procedures in het gelijk gesteld.
De minister van Asiel en Migratie bezit juridisch ook nog steeds de discretionaire bevoegdheid om in uitzonderlijke, schrijnende gevallen een verblijfsvergunning toe te kennen. Dat oordeelde de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State in de zaak van een Iraakse man. Deze uitspraak corrigeert het standpunt van zowel demissionair minister David van Weel als voormalig minister Marjolein Faber, die beiden verklaarden die bevoegdheid niet meer te bezitten sinds een beleidswijziging in 2019.
De betreffende Iraakse man had een verblijfsvergunning op humanitaire gronden aangevraagd, gericht op schrijnende omstandigheden. Deze vergunning is bedoeld voor personen die niet aan de formele toelatingscriteria van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) voldoen, maar die aantoonbaar te maken hebben met ernstige persoonlijke omstandigheden die een verblijf in Nederland noodzakelijk maken. Voorbeelden hiervan zijn zware medische of psychische problematiek of familieomstandigheden met acute humanitaire impact.
Van Weel weigerde de aanvraag in behandeling te nemen met het argument dat sinds 2019 de discretionaire bevoegdheid formeel was overgedragen aan de directeur van de IND. Deze wijziging betrof echter alleen een beleidsmatige herverdeling van bevoegdheden in lagere regelgeving en niet een formele wetswijziging van de Vreemdelingenwet. De Raad van State bevestigt nu expliciet dat de wettelijke bevoegdheid van de minister is blijven bestaan. Er is geen grondwettelijke of wetstechnische overdracht van deze bevoegdheid gerealiseerd.
De implicatie van deze uitspraak is dat Van Weel wettelijk verplicht is om opnieuw te beoordelen of hij de aanvraag van de Iraakse man al dan niet in behandeling neemt. De uitspraak verplicht de minister echter niet tot honorering van de aanvraag. Het blijft binnen zijn bevoegdheid om deze alsnog te weigeren, mits met een gemotiveerde beslissing. De uitspraak betekent uitsluitend dat ministers niet langer mogen verklaren juridisch niet bevoegd te zijn in dit soort situaties.
Ook voormalig minister Marjolein Faber heeft zich eerder beroepen op het ontbreken van bevoegdheid in een andere zaak, betreffende de uitzetting van de twaalfjarige Mikael en zijn moeder naar Armenië. De uitspraak van de Raad van State maakt duidelijk dat dergelijke verklaringen feitelijk en juridisch onjuist zijn. De discretionaire ruimte voor ministerieel ingrijpen in schrijnende gevallen bestaat onverminderd voort onder de huidige wetgeving.
De Hogeschool Utrecht (HU) gebruikt in haar nieuwe jaarrooster niet langer de namen Kerstmis en Pasen. Beide dagen worden voortaan aangeduid als ’feestdag’. Het college van bestuur nam dit besluit om inclusiever te zijn. Al in november 2024 liet het bestuur weten dat de traditionele benamingen „niet meer van deze tijd” zijn. Met neutralere termen wil de HU uitstralen dat de school er „voor iedereen” is, aldus de toenmalige voorzitter. Daarom is gekozen voor de neutrale aanduiding ’nationale feestdag’. Tegelijkertijd onderzoekt de HU of toetsroosters inclusiever kunnen worden ingericht, zodat studenten tijdens islamitische feestdagen geen tentamens hoeven te maken. Die wijziging is nog niet doorgevoerd, maar de Hogeschoolraad dringt er volgens Trajectum wel op aan. Koningsdag en Bevrijdingsdag blijven in de jaarplanning nog wel ongewijzigd staan.
De Raad van State beoordeelde de strafbaarstelling illegaliteit, wet wordt gewijzigd
De SGP, die in de Tweede Kamer nog akkoord ging, kondigde eerder al aan dat ze in de senaat tegen zou stemmen als zou blijken dat humanitaire hulp aan illegalen strafbaar zou worden. Ook voor het CDA is die strafbaarstelling te ver. De partij stemde daarom al in de Tweede Kamer tegen. Hiermee wordt een meerderheid in de senaat onmogelijk. De Raad van State boog zich over de wettekst voor de strafbaarstelling van illegaliteit. De Eerste Kamer besloot te wachten op dit advies voordat ze verder zouden gaan met de behandeling van de asielwetten. Hulp aan illegalen kan strafbaar worden als illegaal verblijf een misdrijf wordt. De Raad van State stelt dat hulpverlening, zoals het geven van een kop soep, kan worden gezien als medeplichtigheid. Dit geldt voor zowel vrijwilligers als professionals. De rechter beoordeelt per geval of sprake is van medeplichtigheid. Minister Van Weel van Justitie en Veiligheid vroeg de Raad van State om advies hierover. De Raad van State, het belangrijkste adviesorgaan van het kabinet, stelt nu dat het mogelijk maken van illegaal verblijf door hulpverlening strafbaar kan zijn. Er zijn opties om dit te voorkomen, zoals het schrappen van strafbaarstelling van illegaliteit of het downgraden naar een overtreding, omdat medeplichtigheid aan een overtreding niet strafbaar is. Van Weel wil de wet aanpassen en overlegt met de Ministerraad over aanvullende opties. In juli 2025 stemde de Tweede Kamer voor een aanscherping van de asielwetten via een PVV-amendement. Dit maakt illegaal verblijf strafbaar met maximaal zes maanden celstraf door wijzigingen in de Vreemdelingenwet 2000 en de Algemene wet bestuursrecht. PVV-leider Wilders wilde geen afzwakking van deze wetten, wat de goedkeuring in juli mogelijk maakte. In juli 2025 waarschuwden drie inspecties minister Van Weel voor de gevolgen van strafbaarstelling van illegaal verblijf. Zij vrezen dat illegalen zich volledig uit de samenleving terugtrekken, waardoor ze kwetsbaarder worden. Dit kan leiden tot het mijden van zorg of het niet durven doen van aangifte bij misdrijven. De Raad voor de rechtspraak adviseert nu het kabinet om de regelgeving te heroverwegen. De toevoeging bij de asielnoodmaatregelenwet roept veel vragen op over onder meer de uitvoerbaarheid en is bovendien ‘dusdanig ingrijpend’ dat het een eigen wet ‘met uitgebreide toelichting verdient’, meent de Raad. Asielministers David van Weel (VVD) en Mona Keijzer (BBB) hadden de Raad voor de rechtspraak gevraagd te kijken naar de regeling die het strafbaar stelt illegaal in Nederland te verblijven. Dat voorstel werd met drie stemmen verschil aangenomen in de Tweede Kamer. De Raad ‘betreurt’ dat er ‘gehaast’ is gestemd ‘vóórdat de juridische en financiële implicaties grondig in kaart zijn gebracht’. Het advies aan de ministers is dan ook ‘het plan te heroverwegen of te voorzien van een uitgebreide toelichting over noodzaak, wenselijkheid en uitvoerbaarheid in de praktijk’.Na forse kritiek dat ook hulp aan mensen die illegaal in Nederland zijn strafbaar wordt, heeft Van Weel de wet iets aangepast om dat te voorkomen. Die werkwijze noemt de Raad ‘zeer uitzonderlijk’ en die verdient ‘geen juridische schoonheidsprijs’. ‘Wat is het beoogde effect, in hoeverre is het een aanvulling op bestaande handhavingsmogelijkheden, hoe verhoudt het zich tot internationale regelgeving en wat zal het betekenen voor de werklast bij betrokken organisaties?’ Als de ministers de wet willen behouden, wordt hen ‘met klem’ gevraagd om een uitgebreide toelichting die duidelijk maakt ‘op welke manier strafbaarstelling van illegaliteit zou kunnen bijdragen aan een betere grip op migratie en hoe dat zich verhoudt tot bestaande wetgeving’.
Spreidingswet werkt
Het aantal vluchtelingen wereldwijd is gestegen tot boven de 122 miljoen. Het aantal ligt 2 miljoen hoger dan een jaar eerder. Tegelijkertijd daalde de financiering voor hulp aan vluchtelingen. In een rapport schrijft UNHCR het toegenomen aantal toe aan grote, langdurige conflicten zoals de burgeroorlogen in Sudan en Myanmar en de oorlog in Oekraïne. De organisatie spreekt van “een voortdurend onvermogen om de gevechten te stoppen”. De meeste vluchtelingen zijn ontheemd in hun eigen land, zo’n 73,5 miljoen mensen. De rest vluchtte naar het buitenland. Sudan is volgens UNHCR op dit moment de “grootste humanitaire crisis ter wereld”. De spreidingswet werkt en moet daarom behouden blijven. Daarvoor pleiten meerdere commissarissen van de Koning opnieuw, nu blijkt dat bijna driekwart van de 342 gemeenten “geheel of deels” aan de opgave voldoet. Ze hebben samen 74.500 opvangplekken voor asielzoekers gevonden, driekwart van de ruim 100.000 plekken die oud-minister Marjolein Faber (Asiel) per 1 juli van hen vroeg.
Rechter vernietigde een decreet van Trump
Tweestatusstelsel
De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) mag van demissionair minister Mona Keijzer een deel van het tweestatusstelsel voor asielzoekers later invoeren. Ze komt hiermee met name het CDA tegemoet, die kritiek had op het moment waarop de wet in werking zou treden. De wet kreeg een meerderheid nadat er van de minister een nuancering op de aanpassing kwam waarbij hulp door derden niet meteen strafbaar wordt gesteld. Het tweestatusstelsel regelt een onderscheid tussen mensen die vluchten vanwege een persoonlijke dreiging en anderen die vluchten voor oorlog en geweld. Familieleden van deze tweede groep zijn bijvoorbeeld pas welkom als degene in Nederland al twee jaar een asielvergunning heeft, een inkomen verdient en een woning heeft. Deze eisen kunnen echter pas al ingaan vanaf het moment dat de wet er door is. De invoering van de wet in alle “systemen en procedures” mocht wat de minister betreft gelijklopen met de inwerkingtreding van het EU-migratiepact die op 12 juni 2026 van kracht werd.
Het EU-Migratiepact en de Positie van Nederland
Het EU-migratiepact, officieel bekend als het “New Pact on Migration and Asylum”, is een uitgebreide set van regels die de migratie- en asielbeleid binnen de Europese Unie standaardiseert. Het pact werd voorgesteld door de Europese Commissie op 23 september 2020 en na jarenlange onderhandelingen aangenomen door het Europees Parlement op 10 april 2024. Het wordt verwacht dat het in werking treedt op 1 juni 2026. De hoofdpunten van het pact zijn:
- Veilige externe grenzen:
Dit omvat robuuste screening van migranten bij aankomst, gebruik van de Eurodac-database voor asiel- en migratiegegevens, grensprocedures en terugkeermechanismen, crisisprotocollen en maatregelen tegen instrumentalizatie van migratie.
Het doel is om de externe grenzen van de EU te beveiligen en irreguliere migratie te beheersen, zoals beschreven in European Commission: Pact on Migration and Asylum.
- Snelle en efficiënte procedures:
Duidelijke regels voor asielaanvragen, waarborgen van de rechten van migranten, EU-standaarden voor het bepalen van vluchtelingenstatus en maatregelen om misbruik van het systeem te voorkomen.
Dit moet leiden tot snellere en efficiëntere verwerking van asielclaims, zoals vermeld in The IRC in the EU: What is the EU Pact on Migration and Asylum?.
- Solidariteit en verantwoordelijkheid:
Een permanent solidariteitskader om de last eerlijk te verdelen, met operationele en financiële steun aan landen met hoge migratiedruk.
Duidelijkere regels over welk land verantwoordelijk is voor asielaanvragen en maatregelen om secundaire migratie (binnen de EU) te voorkomen.
Dit wordt gezien als een mijlpaal door sommige lidstaten, hoewel herlocatie politiek impopulair is, zoals opgemerkt in Migration Policy: One Phase Closes for the New Pact on Migration and Asylum. Now Another Begins.
Het pact is bedoeld om de uitdagingen van de migratiecrisis van 2015-2016 aan te pakken en een meer gecoördineerd en humaan migratiebeleid te creëren. Echter, het heeft ook kritiek gekregen van NGO’s zoals Amnesty International, die stellen dat het kan leiden tot meer menselijk lijden en een afname van rechten voor migranten, zoals vermeld in Amnesty International: EU migration pact agreement will lead to a surge in suffering.
Positie van Nederland Tegenover het EU-Migratiepact
Nederland heeft een complexe houding ten opzichte van het EU-migratiepact, vooral gezien de recente politieke verschuivingen in het land:
Op 12 december 2024 heeft Nederland zijn “National Implementation Plan” ingediend bij de Europese Commissie, wat aangeeft dat ze het pact accepteren en van plan zijn het te implementeren. Dit plan omvat maatregelen zoals het versterken van grenzen, verbeterde screening en snellere procedures, die passen binnen de richtlijnen van het pact.
Ex Minister Faber (Asiel en Migratie) benadrukte dat de implementatie van het pact een belangrijke stap is naar een strenger asielbeleid, wat past bij de prioriteiten van de huidige Nederlandse regering, zoals vermeld in Government of the Netherlands: National Implementation Plan for the European Pact on Migration and Asylum.
Op 18 september 2024 vroeg Geert Wilders, formeel om een opt-out uit de EU-migratieregels. Dit verzoek was gebaseerd op de bewering dat Nederland te kampen heeft met een hoge migratiedruk en dat het land meer controle over zijn asielbeleid nodig heeft. Echter, dit verzoek werd afgewezen door de Europese Commissie, en Nederland heeft sindsdien zijn implementatieplan ingediend, wat suggereert dat ze het pact accepteren, ondanks hun politieke voorkeur voor meer soevereiniteit.
Het Europees Parlement stemde op 10 april 2024 over het pact, en het werd aangenomen met een smalle marge. Nederlandse MEP’s hebben op verschillende manieren gestemd, maar er is geen sprake van dat Nederland als geheel tegen het pact heeft gestemd.
De specifieke stemmen van Nederlandse MEP’s zijn niet gedetailleerd in de beschikbare informatie, maar de algemene steun van Nederland voor de implementatie suggereert dat hun vertegenwoordigers het pact hebben gesteund.
De Nederlandse regering onder Wilders heeft herhaaldelijk uitgesproken kritiek geuit op het EU-migratiebeleid en pleit voor meer nationale controle. Echter, hun verzoek om een opt-out is meer een langetermijnpolitieke strategie, gekoppeld aan toekomstige verdragsherzieningen, die momenteel niet op de agenda staan, zoals gerapporteerd in Euronews: Netherlands requests opt-out clause from EU asylum rules, a bold move with low chances of success. Ondanks deze kritiek heeft Nederland zich gehouden aan de EU-procedures door hun implementatieplan in te dienen, wat hun acceptatie van het pact bevestigt.
Het pact richt zich op veilige grenzen, efficiënte asielprocedures en solidariteit onder EU-lidstaten. Het werd aangenomen op 10 april 2024 en treedt in werking op 1 juni 2026, zoals gedetailleerd in European Parliament: MEPs approve the new Migration and Asylum Pact.
Nederland heeft dus niet tegen het pact gestemd. Hoewel ze een opt-out hebben aangevraagd, hebben ze hun implementatieplan ingediend en werken ze aan de uitvoering van het pact. De opt-out is een politieke wens voor de toekomst, maar heeft geen directe invloed op hun huidige deelname, zoals bevestigd door recente officiële verklaringen. Deze analyse toont aan dat Nederland, ondanks interne politieke spanningen, zich conformeert aan de EU-regelgeving en het migratiepact implementeert, wat hun commitment aan de Europese samenwerking benadrukt. De beslissing van Faber en Wilders om mee te werken aan het EU-migratiepact in plaats van ertegen te vechten, zoals Polen, was niet strategisch. Het heeft geleid tot politieke instabiliteit en beperkingen op hun vermogen om het “strengste asielbeleid ooit” te implementeren. Hoewel het weerstaan van het pact juridische en financiële risico’s met zich meebrengt, had een assertievere houding Nederland meer ruimte kunnen geven om zijn nationale prioriteiten te behartigen. Hun huidige aanpak heeft geleid tot compromissen die hun doelen ondermijnen, zoals blijkt uit de recente val van de regering en de beperkingen opgelegd door EU-regelgeving.
Noodtoestand of niet, Duitsland en Polen weigeren asielzoekers
Polen gaat het Europese asiel- en migratiepact gewoon niet invoeren. Dat heeft de Poolse premier Donald Tusk aan de Europese Commissie laten weten tijdens het bezoek van de commissie aan Polen. Polen is tot juli voorzitter van de Europese Unie. Polen is niet bereid om extra lasten te accepteren. Polen vangt al bijna twee miljoen vluchtelingen uit Oekraïne op. In het Europese asiel- en migratiepact hebben de EU-lidstaten strengere regels afgesproken voor de toelating, verdeling en opvang van asielzoekers en moet in juni 2026 van kracht worden.
Polen gaat vanaf 7 juli tijdelijke grenscontroles instellen langs de grenzen met Duitsland en Litouwen, heeft premier Donald Tusk aangekondigd. Tusks liberale regering wordt door nationalistische oppositiepartijen ervan beschuldigd grote aantallen ongedocumenteerde migranten toe te laten, die door Duitsland zijn teruggestuurd. De regering zegt dat de aantallen beperkt zijn. Duitsland voert al sinds oktober 2023 grenscontroles uit bij de Poolse grens.
In de eerste week van de nieuwe Duitse regering heeft de politie 32 asielzoekers aan de grens weggestuurd als boodschap aan migranten die overwegen om naar Duitsland te komen. Duitsland gooit het roer daadwerkelijk om. Het was bondskanselier Merz zelf die afgelopen zomer over de noodtoestand begon, toen hij nog oppositieleider was en geen kanselier. Hij pleit al langer voor een veel strenger migratiebeleid, omdat gemeenten de opvang niet aan zouden kunnen. Nadat een Syrische man drie mensen had doodgestoken op een volksfeest in Solingen, en meerdere mensen had verwond, zei de CDU-leider dat Duitsland ook asielzoekers moet tegenhouden aan de grens. “We hebben het recht, en ik vind gezien de situatie ook de plicht, de nationale noodsituatie uit te roepen met betrekking tot vluchtelingen”, aldus Merz toen op een persconferentie.
De toenmalige bondskanselier Scholz liet weten dat dit niet kan volgens het Europees recht en Europese afspraken over de opvang van asielzoekers. Maar Merz ziet daar een uitweg. Hoewel het Europees recht in principe boven nationale wetten gaat, verwijst hij naar artikel 72 van een EU-verdrag. Daarin staat dat daar uitzonderingen op mogelijk zijn als de openbare orde en binnenlandse veiligheid in gevaar zijn. “Dan is het nationale Duitse recht belangrijker dan het Europese. Dat kan. Zijn partij wijst er bovendien op dat volgens Europese afspraken mensen weliswaar het recht hebben om asiel aan te vragen, maar dat moeten doen in het land waar ze de EU binnenkomen. Als land dat in het hart van Europa ligt, is dat zelden Duitsland.
Toch moeten landen mensen eerst opvangen, terwijl ze uitzoeken waar ze dan wel heen moeten. In de praktijk blijkt het vervolgens heel lastig om mensen daarheen uit te zetten, en blijft een groot deel van hen in Duitsland. Afgelopen jaar kreeg Duitsland zo’n 230.000 nieuwe asielaanvragen. Aan het eind van het jaar waren er opgeteld ongeveer 221.00 mensen die het land moesten verlaten. Naar schatting ruim de helft van de gevallen ging om mensen van wie de asielaanvraag was afgewezen, de rest om toeristen, werknemers en studenten van wie het visum was afgelopen.
In ruim 80 procent van alle gevallen lukt het Duitsland niet om deze mensen uit te zetten, zij worden gedoogd. Tijdens de verkiezingscampagne begin dit jaar beloofde Merz dat als hij kanselier zou zijn, hij op zijn eerste dag de Duitse grenzen de facto zou sluiten. Duitsland gaat voortaan asielzoekers aan de grens terugsturen. Daarbij verwees hij weer naar artikel 72. De regering zou de noodtoestand hebben uitgeroepen. De ambassadeurs van alle buurlanden, waaronder Nederland, zouden op het ministerie worden bijgepraat over de gevolgen. Een woordvoerder van de regering reageerde snel: “De Bondskanselier roept geen nationale noodtoestand uit.” De Nederlandse ambassade liet daarna aan de NOS weten dat de buurlanden wel zijn bijgepraat over de verscherpte maatregelen, maar de noodtoestand lijkt daarbij niet te zijn benoemd. En dus draait de discussie nu om woorden.
Het woord ‘noodtoestand’ komt zelf niet in artikel 72 voor, en dus hoeft de kanselier die ook niet officieel uit te roepen om er een beroep op te kunnen doen. Maar komt het niet op hetzelfde neer, vragen inmiddels meerdere Duitse journalisten. Zij verwijzen naar Merz’ eigen uitspraken van vorig jaar, en dat de openbare orde en binnenlandse veiligheid in gevaar zouden zijn. Een uitspraak van de rechter hierover kan nog jaren duren”, aldus CDU-parlementariër Alexander Throm tegen de NOS. Hij voert namens de partij van Merz het woord over dit onderwerp. Het signaal van de nieuwe regering moet intussen duidelijk zijn.
Ondanks deze uitspraak verklaarde de Duitse minister van Binnenlandse Zaken, Alexander Dobrindt, dat de regering doorgaat met de pushbacks, omdat zij meent dat er juridische rechtvaardiging voor is. Dit leidde tot kritiek van onder meer de Groene Partij en de ngo Pro Asyl, die stellen dat de regering de rechtsstaat ondermijnt door de uitspraak te negeren
Iemand die bijna dagelijks met asielzoekers werkt laat op X weten: Neem u even mee naar de praktijk: “Ik begeleid asielzoekers bij hun integratie en het vinden van werk, en ik kan je vertellen: we lopen vast. De instroom is te groot, de cultuurverschillen zijn aanzienlijk, de weerstand tegen onze normen en waarden nog sterker, en de laksheid is frustrerend. Frustraties: vrouwen mogen niet mee naar afspraken, constant klagen over geld, 24/7 videobellen met Syrië, niet opnemen, maar zelf 45x terugbellen, schulden maken, respectloos, niet laten uitpraten en ik word dan de racist genoemd als ik ze vertel dat ze werk moeten zoeken. Ze verschijnen niet op afspraken of inburgeringscursussen. Het lijkt alsof ze er simpelweg geen interesse in hebben.
Het enige waar het om draait is een woning, toeslagen, uitkeringen en that’s it. Het is onbetaalbaar voor Nederland. Ik heb rechten gestudeerd omdat ik mensen wil helpen en geloof dat hulp altijd toegankelijk moet zijn. Voorheen werkte ik bij een organisatie waar ik daklozen ondersteunde, maar dat was teleurstellend. Gemeentes wezen hulpverzoeken af en benadrukten steeds “zelfredzaamheid.” Sinds ik met asielzoekers werk, lijkt het alsof er andere regels gelden: minder streng, nauwelijks beperkingen in budgetten, en mijn salaris is ook beter. Asielzoekers krijgen veel, veel meer steun dan jij of ik zouden krijgen als we zelf in de problemen zouden komen.”
Vluchtelingenbeleid
In 2024 kwam er ruim 4 miljard euro beschikbaar om de asielprocedure te verbeteren. Met dit geld wilde het kabinet onder andere:
- stapsgewijs de vaste capaciteit van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) naar 41.000 opvangplekken uitbreiden;
- gemeenten helpen om opvangplekken te realiseren;
- terugkeer naar het land van herkomst bevorderen als iemand niet in Nederland mag blijven. Onder andere door:
- intensieve begeleiding bij terugkeer;
- aanscherping van de meldplicht;
- afspraken te maken met herkomstlanden;
- legale migratie verbeteren, bijvoorbeeld door arbeids- en kennismigratie meer te structureren.
In het nieuwe door de 2e Kamer opgelegde en aangescherpte beleid bij de immigratiedienst IND krijgen asielzoekers binnenkort minder vaak ‘het voordeel van de twijfel en moeten ze zelf meer moeite doen voor een verblijfsvergunning en daar ook zelf bewijs voor aanleveren en aantonen dat ze ook “persoonlijk” gevaar lopen wanneer ze zouden behoren tot bedreigde groeperingen zoals politieke vluchtelingen, lhbti’ers, bekeerde christenen, vervolgde etnische minderheden als Iraakse Jezidi’s en Afghaanse Hazara’s, Gülen-aanhangers in Turkije of journalisten in Afghanistan.
Uit de meest recente Meerjaren Productie Prognose (MPP) volgt meerjarig een hogere asielinstroom dan waar in de huidige begroting rekening mee is gehouden. Daarnaast wordt er door een gebrek aan reguliere opvangplekken aanvullende uitgaven gedaan voor (crisis)noodopvang in 2024 en 2025. Ook zijn er mutaties voor de afrekening COA en IND, de Hotel- en Accommodatieregeling, de Landelijke Vreemdelingen Voorziening, Vluchtelingenwerk Nederland, en dwangsommen bij de IND.
De Europese Unie heeft 20 december 2023 een akkoord bereikt over het asiel- en migratiebeleid dat vooral gericht is op de Europese buitengrenzen. In Italië en Griekenland, moet de eerste screening plaatsvinden. Naast een gezondheidscheck en veiligheidscontrole worden van alle asielzoekers boven de zes jaar vingerafdrukken afgenomen. De autoriteiten kunnen in de toekomst dan direct zien of mensen al eerder asiel hebben aangevraagd. Vervolgens wordt aan de buitengrenzen meteen een onderscheid gemaakt tussen kansrijke en kansarme asielzoekers.
Migranten uit landen als Marokko en Pakistan hebben weinig kans op een verblijfsvergunning. Zij moeten een procedure aan de buitengrens doorlopen en worden daar vastgehouden in gesloten centra. Ze mogen het grondgebied van de EU niet betreden. Het is de bedoeling dat zij zo snel mogelijk terugkeren naar hun land van herkomst. Dit moet in ieder geval binnen zes maanden gebeuren.
Syriërs
Mensen uit Syrië, kwamen tot 8 december 2024 over het algemeen in aanmerking voor een verblijfsvergunning. Na het vertrek van Assad zijn de Syriers zouden mensen weer veilig in hun eigen land zijn en retour kunnen. Ruim tachtig Syrische asielzoekers zijn vanochtend vroeg vanaf Rotterdam Airport in een door Nederland gecharterd vliegtuig teruggevlogen naar Syrië. Het is voor het eerst dat zo’n grote groep Syriërs in één keer en uit eigen keus terugkeert.
Het Nederlandse ambtsbericht over de veiligheid van Syrië dat op last van de rechter openbaar is gemaakt geeft een ander beeld. Het ambtsbericht is opgesteld in mei 2025 en telt meer dan 160 pagina’s. Onder meer de veiligheidssituatie per regio in Syrië wordt erin omschreven. Zo is volgens het ambtsbericht sinds de val van het Assad-regime nog sprake van “verschillende, actieve gewapende conflicten in het land”. Ook staat in het rapport welke gewapende groeperingen actief zijn in Syrië. Van een ervan wordt beschreven hoe die bijvoorbeeld minderjarigen en jongvolwassenen rekruteert.
Het ambtsbericht omschrijft ook de mensenrechtensituatie van Palestijnen en religieuze minderheden, zoals christenen, in het land. De rechter dwong de overheid tot publicatie van het ambtsbericht in een zaak die was aangespannen door een Syrische asielzoeker. Hij was in beroep gegaan tegen de afwijzing van zijn asielaanvraag. De uitspraak van de rechter is opvallend omdat het inmiddels demissionaire kabinet had besloten om ambtsberichten voortaan geheim te houden. Volgens het kabinet zouden asieladvocaten en mensensmokkelaars misbruik maken van de documenten. Daar kwam veel kritiek op van deskundigen en partijen die bij migratie betrokken zijn.
Er is afgesproken dat er jaarlijks minimaal 30.000 kansrijke asielzoekers over de hele EU worden verdeeld. De verdeling wordt gemaakt op basis van inkomen en het aantal inwoners. Een lidstaat kan er ook voor kiezen om deze ‘solidariteit’ af te kopen. Het gaat dan om 20.000 euro per persoon. Tot slot zijn er ook nog afspraken gemaakt over wat de EU kan doen als zich een uitzonderlijke situatie voordoet, zoals een pandemie of een plotselinge massale aankomst van vluchtelingen. Als dit aan de orde is, mogen de grenslanden de kansarme asielzoekers die amper kans maken op asiel bijvoorbeeld langer dan zes maanden vasthouden. Albanië neemt vluchtelingen van Italië over voor 3.300 euro per persoon. en dat 5 jaar lang (36.000 asielzoekers per jaar).
Het gaat om maandelijks 3.000 asielzoekers vijf jaar lang. In totaal is er met de deal 600 miljoen euro gemoeid. De asielzoekers bijven onder het Italiaanse recht vallen en krijgen, mits hun aanvraag wordt goedgekeurd asiel binnen de EU. De Canarische Eilanden kunnen ondertussen de stroom bootmigranten niet meer aan. In de eerste twee maanden van 2024 kwamen bijna 12.000 migranten aan op de Spaanse eilanden voor de Afrikaanse kust. 5.445 van hen, bijna de helft, zijn minderjarig.
Nu steeds meer Syrische vluchtelingen vanuit Libanon naar EU-land Cyprus trekken heeft Ursula von der Leyen aan Libanon een steunpakket van 1 miljard euro aangeboden om het land te stutten én migratie te stoppen. Dat pakket kan worden ingetrokken nu Syriers weer veilig naar hun eigen land kunnen.
Ex minister Koenders van Buitenlandse Zaken voegde tien Nederlanders toe aan de nationale terrorismelijst. Zij kunnen niet meer bij hun geld en geen gebruik maken van hun Nederlandse bankrekeningen en creditcards, omdat ze betrokken zijn bij terroristische activiteiten in Syrië en Irak. Door de uitbreiding staat de teller op 100: 97 personen, onder wie 11 vrouwen, en 3 organisaties. De Nederlandse regering steunde in 2017 onder andere de terroristische gewapende groepering Jabhat al-Shamiya in Syrië. De Islamistische beweging kreeg onder andere uniformen en pick-uptrucks. Tussen mei 2015 en voorjaar 2018 steunde Nederland 22 gewapende oppositiegroepen in Syrië die vochten tegen president Bashar Assad. Deze groeperingen kregen voor in totaal ruim 25 miljoen euro aan uniformen, voedsel, satelliettelefoons, laptops, matrassen, rugzakken en camera’s en pick-up trucks. Indirect werden zo ook ISIS groepen voorzien van materieel. De huidige leider ex koppensneller Ahmed al-Sharaa, de nieuwe president van de overgangsregering van Syrië schudde met Schoof de hand in de hoop van vrijwillige terugkeer voor Syriërs die naar Nederland zijn gevlucht. De weg die het land is verslagen naar een stabiel en veilig Syrië is niet eenvoudig, maar krijgt Nederlandse steun. Na de transformatie van jihadistische leider en koppensneller tot internationaal erkende staatsman heeft zijn jihadistische verleden afgezworen en pleit nu voor een seculiere, inclusieve staat. Critici, waaronder slachtoffers van HTS-misdaden, twijfelen aan zijn oprechtheid en wijzen op zijn extremistische track record.
Ahmed al-Sharaa was internationaal gesanctioneerd en de EU, VS en VN plaatsten hem op terrorismelijsten vanwege zijn rol in al-Qaeda-gelieerde groepen, met een VS-bounty van 10 miljoen dollar. (in 2025 deels opgeheven na zijn machtsovername).
Migranten
Op 1 januari 2024 woonden in Nederland ruim twee keer zoveel mensen uit andere EU-landen als tien jaar geleden. De grootste groep Europese migranten zijn Polen, gevolgd door Duitsers, Bulgaren en Italianen. Aan het begin van het jaar woonden ruim 745.000 Europese burgers uit andere landen in Nederland, meldt statistiekbureau CBS. Dat is 4 procent van de Nederlandse bevolking. In 2014 waren dat er nog 360.000. Toen kwam 2,1 procent van de Nederlandse inwoners uit andere EU-lidstaten. 26 procent van de Europese migranten komt uit Polen. Daarna volgen migranten uit Duitsland (11 procent), Bulgarije en Italië (beide 8 procent). Het aantal inwoners dat is geboren buiten Nederland zal groeien tot 2050. Als de migratie hoog is, verdubbelt dit aantal bijna, van 2,8 miljoen in 2023 naar 5,5 miljoen in 2050. Maar ook als de migratie lager is dan verwacht zal het aantal inwoners dat is geboren buiten Nederland toenemen. Deze groep zal anders samengesteld zijn dan nu het geval is. Dit blijkt uit het onderzoek ‘Verkenning Bevolking 2050 editie 2024’ dat het CBS in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft uitgevoerd.De werkloosheid in Nederland is in augustus 2025 gestegen naar 3,9 procent van de beroepsbevolking. Dat komt neer op 401.000 mensen zonder betaald werk, van wie 187.400 een WW-uitkering ontvingen. Een maand eerder lag de werkloosheid nog op 3,8 procent. Volgens het CBS komt de toename deels doordat meer mensen die eerder niet actief waren op de arbeidsmarkt nu op zoek zijn gegaan naar werk. Vinden zij niet direct een baan, dan tellen ze mee als werkloos. Ook raakten in augustus meer mensen hun baan kwijt: in totaal 248.000. Vooral onder 45-plussers liep de werkloosheid op, tot 2,5 procent , het hoogste niveau sinds eind 2022. Ook bij 25- tot 45-jarigen steeg het aandeel werklozen, van 3 procent eind 2024 naar 3,3 procent in augustus. Onder jongeren tot 25 jaar daalde de werkloosheid juist licht, tot 8,6 procent.
Instroom
Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) ving in in 2014 ongeveer 25.000 vluchtelingen op, in 2015 bijna 58.880, in 2015 ongeveer 47.000, in 2016 ongeveer 31.642, in 2018 ongeveer 30.380, in 2019 ongeveer 29.435, in 2020 19.132, in 2021 ongeveer 24.686, in 2022 ongeveer 46.460 en in 2023 50.000, in 2024 ongeveer 52.300. Wekelijks wordt Nederland de laatste tijd geconfronteerd met zo’n 800 asielzoekers en dat is veel meer dan het land en de opvang aan kan.
Van de 17,8 miljoen inwoners in Nederland zijn er ongeveer 2,7 miljoen in het buitenland geboren. Zij zijn als migrant naar Nederland gekomen. Op 1 januari 2023 woonden er 4,7 miljoen mensen met een migratieachtergrond in Nederland. Dat is van de Nederlandse bevolking. In 2022 zijn er 227.000 inwoners bijgekomen. Sinds 2020 gaat er in Nederland structureel 100 miljoen euro naar de doorstroming van asielzoekers en daar komt nog eens 34 miljoen incidenteel bij. Het is de bedoeling de asielprocedure sneller te maken om te voorkomen dat ouders en kinderen te lang wachten op besluit in hun zaak.
Ruim 90 mensen zijn 7 april 2024 verdronken nadat een overvolle, omgebouwde veerboot voor de kust van Mozambique is gezonken. Aan boord zaten 130 passagiers, onder wie verschillende kinderen, die het vasteland probeerden te ontvluchten
Op het eiland Lampedusa waren 13 september 2023 meer dan 6800 migranten, terwijl er officieel maar 440 kunnen verblijven, nadat er ruim 5000 mensen aankwamen in meer dan 100 boten. Tot nu kwamen er in totaal 115.000 vluchtelingen met een boot aan op de Italiaanse kust, waar dat er 105.000 waren in heel 2022. De meeste migranten komen uit Guinee, Ivoorkust en Tunesië. Drieduizend migranten werden verplaatst naar Sicilië en het Italiaanse vasteland, maar er zijn nu toch nog steeds 3.800 migranten op het kleine eilandje.
Er zijn circa 85 miljoen mensen op de vlucht voor oorlog en geweld. 42% van de vluchtelingen is jonger dan 18 jaar. Ongeveer 86% van de vluchtelingen wereldwijd wordt opgevangen in een ontwikkelingsland. Bovenop de ongeveer 4 miljoen mensen die zijn gevlucht uit Oekraïne kregen Zwitserland en Noorwegen in 2022 bijna 1 miljoen asielaanvragen. Dat is een stijging van meer dan 50 procent ten opzichte van 2021 en het hoogste aantal sinds 2016, toen waren het er bijna 1,25 miljoen. Syriërs deden de meeste aanvragen (132.000), gevolgd door Afghanen (129.000). Ook kwamen er veel aanvragen van migranten uit Turkije, Venezuela, Colombia, Bangladesh en Georgië. Volgens cijfers van het UNHCR, de VN-vluchtelingenorganisatie, waren er in 2015 ongeveer een miljoen mensen op de vlucht naar Noordwest-Europa via Italië en ” Griekenland. Veel van hen zijn nareizende gezinsleden. Er is gestart met een programma om migranten zonder papieren of van wie de verblijfsvergunning is verlopen zo snel mogelijk van een verblijfsstatus te voorzien zodat ze aan het werk kunnen. Het land kampt met enorme tekorten aan arbeidskrachten in de landbouw, bouw en het toerisme. Het plan van de minister van migratie zou gaan om 300.000 migranten, oftewel zo’n 3 procent van de huidige bevolking. Op dit moment werken er al 800.000 mensen uit onder meer Oost-Europa in de land- en tuinbouw, de verschillende distributiecentra en de bezorging.
In 2022 vroegen 4200 alleenstaande jongeren asiel aan in Nederland, twee keer zoveel als in 2021. Voor 2023 worden nog eens ongeveer 5000 jongeren verwacht. Vooral voor de jongeren is er een groot tekort aan opvangplekken. In totaal zijn er voor 2023 bijna 4700 extra plekken voor deze jongeren nodig, bijna 1,5 keer zoveel als het aantal plekken dat deze groep nu heeft. Migranten die niet langer in Nederland mogen verblijven ontlopen hun uitzetting omdat de landen van herkomst niet meewerken aan terugkeer. Het vaakst mislukken uitzettingen naar Afghanistan en Marokko en recentelijk ook naar Italië. Bij twee derde van de afgewezen asielzoekers en personen van wie de verblijfsvergunning is ingetrokken wordt niet gecontroleerd of ze het land hebben verlaten. Tussen 2008 en 2020 werd aan ruim 351.000 personen gevraagd Nederland te verlaten. 116.000 mensen gaven hier aantoonbaar gehoor aan. Bij ongeveer 235.000 personen is niet gecontroleerd of ze het bevel hebben opgevolgd. Nederland mag geen asielzoekers terugsturen naar Italië. De Raad van State oordeelde dat asielzoekers niet mogen worden teruggestuurd omdat er door de opvangproblemen in Italië een reëel risico is dat de asielzoekers daar op straat belanden en dat is in strijd met de mensenrechten. Eerder bepaalde de Raad van State ook al dat een rechter asielzoekers ook niet zomaar mag terugsturen naar Kroatië, Griekenland en Malta. Wanneer een asielaanvraag is gehonoreerd en de vluchteling is ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie heeft deze recht op bijstand, kinderbijslag, zorgtoeslag en huurtoeslag. Amsterdam trekt ruim 23 miljoen euro uit alleen al voor taallessen aan 14.500 ongeletterden. Minister Lilianne Ploumen (Ontwikkelingssamenwerking) geeft hieraan 350 miljoen ontwikkelingsgeld en de Overheid nog eens 150 miljoen maar alleen aan Gemeentes die daadwerkelijk asielzoekers huisvesten. De EU lidstaten krijgen 10.000 euro voor elke vluchteling die ze (vrijwillig) opnemen. Nederland neemt tot en met oktober 2019 1.750 extra asielzoekers op als gevolg van de uitwerking van de in 2015 afgesloten deal met Turkije. De wachttijd voor de asielprocedure is in 2019 opgelopen naar een jaar en vier maanden. Nederland heeft in 2018 n totaal 4795 mensen asiel of een andere beschermde status toegekend. Het ging vooral om vluchtelingen uit Syrië (1620), Ethiopië (535), en Iran (450). Het aantal toekenningen is fors gedaald vergeleken met de 9090 in 2017 en de bijna 22.000 in 2016. Als oplossing voor de vele afwijzingen doen veel vluchtelingen zich voor als homoseksueel of pretenderen ouder te zijn dan ze zijn in de hoop alsnog een beschermde status te krijgen. Het aantal migranten dat illegaal in de Europese Unie verblijft is afgelopen jaar met bijna 60 procent toegenomen. De EU-landen telden in 2022 samen meer dan een miljoen mensen zonder recht om daar te verblijven. Zes derdelanders die uit Oekraïne zijn gevlucht, mogen van de Raad van State voorlopig toch in de opvang in Nederland blijven. De voorlopige voorziening geldt feitelijk alleen voor deze zes zaken, maar is ‘richtinggevend’ voor de andere derdelanders.
Uitstel afschaffing Spreidingswet zorgde voor spanning in kabinet
Op 11 april 2025 maakte minister-president Dick Schoof bekend dat de Spreidingswet, die asielzoekers gelijkmatiger over gemeenten verdeelt, niet voor de zomer zou worden afgeschaft. Dit tot frustratie van ex asielminister Marjolein Faber (PVV), die aandrong op snelle intrekking. Schoof benadrukt een stapsgewijze aanpak, waarbij eerst de gevolgen voor asielopvang worden onderzocht. De PVV, die de wet als ‘dwangwet’ ziet, reageerde boos op het uitstel. PVV-leider Geert Wilders noemde het proces “onzin” en eist actie. De wet blijft voorlopig van kracht, wat de spanningen binnen de coalitie verder blootlegt. De spreidingswet wordt nu pas op z’n vroegst op 1 februari 2026 ingetrokken. Uit de contourennota blijkt verder dat elementen uit de spreidingswet behouden blijven’, al worden die niet wettelijk vastgelegd. De bonus lijkt te verdwijnen. Wel gaat het kabinet in gesprek met gemeenten die nu een azc willen openen met de vraag of dat voor langere tijd open mag blijven. Daarvoor kwam Faber met ‘een financieringsconstructie’. Begin juni werd Faber na haar gedwongen vertrek vervangen door drie ander ministers die naast hun bestaande taken ieder een deel namen. De VVD die had gehoopt de hele post te kunnen claimen kwam van een kouder kermis thuis na ernstige protesten van BBB. Het demissionaire kabinet wil af van de spreidingswet, maar het is de vraag of daar een meerderheid voor is in de Eerste Kamer. Zeker is dat de wet in ieder geval de komende tijd nog van kracht blijft.
De aantallen van de spreidingswet worden bij lange na niet gehaald. Sinds de invoering vorig jaar zijn er weliswaar duizenden opvangplekken voor asielzoekers bij gekomen, maar dit zijn vooral duurdere, tijdelijke noodopvanglocaties. Op 1 juli zouden volgens de wet 101.500 opvangplekken “klaar moeten zijn voor gebruik”. Maar op 2 juni, de laatste peildatum van dit onderzoek, waren er volgens gegevens van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) ruim 73.000 plekken beschikbaar. Gemeenten geven aan dat er voor de deadline nauwelijks meer locaties openen.
Als tijdelijke opvangplekken – die korter beschikbaar zijn dan een half jaar – buiten beschouwing worden gelaten, zijn er ongeveer 55.000 plekken beschikbaar die voldoen aan de spreidingswet. Doordat meer opvanglocaties het (voorlopige) einde van hun contract naderen, zijn dat er zelfs minder dan eind vorig jaar. Wel benadrukken diverse gemeenten en het COA dat er de komende maanden en jaren veel opvanglocaties bij gaan komen en dat veel bestaande locaties verlengd zullen worden. Twee derde van de gemeenten heeft minder opvangplekken dan hun wettelijke taak voorschrijft, al hebben sommige de opvang in overleg uitbesteed aan een buurgemeente.
Ook wisselt het beeld per provincie. De noordelijke provincies vangen – van oudsher al – per hoofd van de bevolking veel meer op dan bijvoorbeeld Utrecht en Zuid-Holland. Wel zijn de verschillen iets kleiner geworden. Gemeenten noemen een aantal verklaringen voor het niet halen van de doelen. Ze spreken van een lastige zoektocht naar geschikte locaties vanwege ruimtegebrek en woningnood, onzekerheid in de landelijke politiek over het voortbestaan van de spreidingswet en (mede daardoor) weerstand onder de eigen inwoners. Ook wijzen ze erop dat opvangplekken niet van de grond komen door eisen van het COA of doordat die organisatie veel tijd nodig heeft voor het nemen van besluiten.
Gemeenten in de regio Haaglanden zeggen in een gezamenlijke verklaring dat de aankondiging om de spreidingswet in te trekken “het draagvlak voor nieuwe opvanglocaties flink heeft verminderd. Omdat gemeenten de wet wel moeten uitvoeren, maar het kabinet zegt dat die snel stopt, ontstaat er verwarring bij bestuurders, gemeenteraden, omwonenden en vluchtelingen”. Een “duidelijk en eenduidig standpunt van het Rijk” zou de gemeenten helpen meer opvangplekken te regelen en steun van gemeenteraden en bewoners te vergroten.
De afgelopen maanden waren er op diverse plekken in het land hevige protesten tegen de komst van azc’s. Ook met gemeenten die voorlopig afzien van de komst van een azc blijft het COA in gesprek, aldus bestuursvoorzitter Milo Schoenmaker. “Weerstand is er regelmatig in het begin, begrijpelijk, maar uit ervaring weten we dat die vaak snel afneemt als we er eenmaal langer goede opvang verzorgen.”
Over de opmerking dat de opvangorganisatie moeite heeft met kleinere locaties, zegt het COA “wel degelijk” te streven naar een goede mix van grotere en kleine locaties. Kleinere locaties zijn vaak beter in te passen in een buurt, maar “alles in het klein wordt onhaalbaar en onbetaalbaar”. Het COA, provincies en gemeenten zijn vrijwel unaniem enthousiast over de spreidingswet en willen dan ook dat de wet niet wordt geschrapt. Zij wijzen erop dat er nu meer gemeenten dan ooit concrete plannen hebben voor asielopvang. Zonder deze wet hadden nooit zoveel gemeenten deze stap gezet, is hun overtuiging.
Wel komen er voorlopig dus vooral noodopvanglocaties bij. Die zijn sneller voor elkaar te krijgen, maar zijn er eigenlijk alleen voor de korte termijn. Bovendien is noodopvang – in bijvoorbeeld hotels of sporthallen – ruim twee keer zo duur als reguliere asielopvang. Het COA zegt dat in reguliere azc’s de opvang van asielzoekers ook veel gestructureerder verloopt. “Er hoeven dan niet steeds op het laatste moment opvanglocaties te worden gevonden, waardoor omwonenden zich overvallen kunnen voelen en asielzoekers minder vaak hoeven te verhuizen, met gevolgen van dien voor bijvoorbeeld het regelen van onderwijs en zorg.”
De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) behandeld de komende zes maanden geen nieuwe en lopende aanvragen van asielzoekers uit Soedan. Asielzoekers van wie al besloten was dat ze terug moeten naar Soedan, hoeven voorlopig niet terug te keren. De IND had in juli al een tijdelijke stop ingesteld op beslissingen over aanvragen van asielzoekers uit Soedan, maar deze wordt nu verlengd vanwege “de aanhoudende onzekere situatie” in Soedan. Als asielzoekers “een ernstig gevaar voor de openbare orde of nationale veiligheid” vormen, kan de IND wel beslissen om iemands aanvraag tot asiel af te wijzen. Maar diegene wordt dan vooralsnog niet uitgezet. Tot november 2023 dienden 726 Soedanezen een asielaanvraag in.
Ter Apel overschrijdt regelmatig de maximale capaciteit door toename asielaanvragen
De maximumcapaciteit van 2000 asielzoekers in Ter Apel werd ver overschreden. Asielzoekers moesten op stoelen en op de grond in wachtkamers van de IND verblijven. Methadongebruik, slechte hygiëne, overvolle afvalbakken en vieze matrassen in wachtruimtes van de IND die niet geschikt zijn om er langere tijd te verblijven. Het Rode Kruis moest zelfs worden ingeschakeld om noodhulp te verlenen in de vorm van extra dekens, luchtbedden, hygiënesets, en douchebenodigdheden. De gemeente Stadskanaal in Groningen bood voor nood onderdak aan tweehonderd asielzoekers in verwarmde tenten. Een andere crisisopvang kwam in Groningen in studentenhuisvestingscomplex The Village aan de Peizerweg. De opvang moet onderdak bieden aan tachtig tot honderd asielzoekers uit onder andere Syrië, Eritrea, Somalië, Iran, Irak en Jemen. Naar verwachting blijven de asielzoekers zo’n drie maanden in de opvang in afwachting van plaatsing in een regulier asielzoekerscentrum. Tussentijds verblijven statushouders elders, zodat hun bedden in de reguliere opvang vrijkomen voor nieuwe asielzoekers. De Burgemeester van de Groningse gemeente Westerwolde, waartoe Ter Apel behoort, heeft 10 januari 2024 huilend en met succes in de rechtbank gepleit dat het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zich aan de afspraak houdt van maximaal 2000 asielzoekers in de opvanglocatie.
Structureel verbleven er honderden mensen meer dan is toegestaan. Het COA kreeg vier weken de tijd om aan de eis te voldoen. De rechtbank legde het COA een dwangsom op van 15.000 euro voor elke dag dat het langer zou duren, met een maximum van 1,5 miljoen euro. Vanaf 22 februari 2025 moest er aan de Gemeente 15.000 euro per dag betaald worden. Door asielzoekers ’s avonds over te plaatsen naar de nachtopvang in 2e Exloërmond en ’s ochtends weer terug te brengen, zijn er overdag meer mensen in Ter Apel dan het COA communiceert. Zo wist het COA tijdelijk onder 90.000 euro aan boetes uit te komen. Het maximale dwangsombedrag was 1,5 miljoen euro en dat bedrag was 11 juni 2024 bereikt.
Juristen van de gemeente onderzochten mogelijke vervolgstappen. terwijl de gemeenteraad zich beraadde over de besteding van het geld. In de opvang brengen er nu inmiddels gemiddeld weer ruim 2000 asielzoekers de nacht door. In de overloop locatie verblijven gemiddeld 400 mensen. Het Rode Kruis luidde de noodklok over de asielopvang en ook de Gemeente Westerwolde wil dat dit stopt. COA bracht al zoveel mogelijk statushouders onder in hotels in de buurt van de asielzoekerscentra. Daar is formeel geen toestemming van de betrokken gemeenten voor nodig. Het COA zegt te handelen “in opdracht van het Rijk en na instemming van de commissarissen van de Koning”. 14 oktober 2024 ging de Gemeente Westerwolde weer naar de rechter. Westerwolde eiste een hogere dwangsom van 75.000 euro per dag, met een maximum van 7,5 miljoen euro en kreeg gelijk voor 50.000 euro per dag met een maximum van 5 miljoen euro. De dwangsom geldt wanneer er te veel mensen op het terrein zijn. Er wordt dus niet alleen gekeken naar mensen die in het opvangcentrum bij Ter Apel overnachten. In het AZC in Ter Apel verbleven woensdagavond 17 september 2.015 asielzoekers, terwijl de maximale capaciteit 2.000 is. Voor de vierde keer moet het COA hierdoor een dwangsom van 15 duizend euro betalen. De twee nachten van 21 en 22 september 2025 hebben opnieuw meer dan de toegestane 2000 asielzoekers in het aanmeldcentrum in Ter Apel geslapen. In de nacht van vrijdag op zaterdag sliepen exact 2000 mensen in Ter Apel. Dat is het maximaal toegestane aantal en daarom geldt daar geen dwangsom voor. 20 september 2025 sliepen er 2007 mensen in het COA en de 21e 2022. Vorige week bleef het aantal mensen met uitzondering van donderdag steeds onder het maximum. De week ervoor werden drie dagen te veel mensen opgevangen. Het aantal is inmiddels gestegen naar het hoogste niveau sinds 1 november vorig jaar 2024. In de nacht van maandag 22 op dinsdag 23 september 2025 sliepen 2075 mensen in het centrum, meldt het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Daardoor moet het COA opnieuw een dwangsom van 50.000 euro betalen aan de gemeente Westerwolde, waar Ter Apel in ligt. Het totaalbedrag over de afgelopen weken is nu opgelopen tot 350.000 euro. De gemeente Leiden neemt tijdelijk een deel van deze asielzoekers op. Het betreft zeventig tot tachtig personen die maximaal zeven weken verblijven in de voormalige Antoniuskerk aan de Boshuizerlaan. Wethouder Julius Terpstra van Wonen stelt dat de gemeente, net als vorig jaar, haar verantwoordelijkheid neemt voor de spreiding en opvang van asielzoekers. De opvang in de voormalige kerk wordt omschreven als sober en is geopend tot uiterlijk 15 november. Daarna keert een deel van de bewoners terug naar Ter Apel, terwijl voor anderen ruimte wordt geboden in een bestaande noodopvang in een sporthal. Het COA is verantwoordelijk voor de inrichting van de tijdelijke opvang en plaatst momenteel bedden en sanitair. Vorig jaar werden asielzoekers uit Ter Apel eveneens tijdelijk in Leiden opgevangen, destijds ook in de Antoniuskerk. Begin oktober zijn er opnieuw tweehonderd asielzoekers naar Huizen en naar Leiden overgebracht, waardoor het aantal weer even binnen de limiet bleef. 14 oktober werd voor het eerst het maximum aantal alweer overschreden
De toename van het aantal asielzoekers in Ter Apel kwam volgens het COA onder meer door het sluiten van een paar tijdelijke opvanglocaties. Daar kwamen niet genoeg nieuwe locaties voor in de plaats. Het aantal asielaanvragen ligt iets hoger dan in het voorjaar, maar is vergelijkbaar met vorig jaar, en lager dan in de jaren daarvoor.
Het COA heeft sinds 2010 van de Overheid meer dan € 15 miljard euro gekregen. De COA-bestuursvoorzitter ontvangt € 233.000 per jaar.
Sinds het opstappen van Wilders en Faber loopt het aantal asielzoekers weer op. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) meldt een aanzienlijke toename van het aantal asielaanvragen. De wekelijkse instroom ligt momenteel tussen de 800 en 900. Als gevolg hiervan staat het aanmeldcentrum in Ter Apel opnieuw onder zware druk en wordt de maximale capaciteit meermaals overschreden. De toegenomen instroom zet de opvangvoorzieningen ernstig onder druk. Het COA is dringend op zoek naar extra opvanglocaties om de druk te verlichten en alle asielzoekers een plek te kunnen bieden. Er wordt een beroep gedaan op gemeenten om locaties beschikbaar te stellen voor de tijdelijke opvang. In de nacht van maandag op dinsdag 29 september 2025 waren er 2.120 asielzoekers in Ter Apel. Voor de veertiende keer deze maand is dat aantal groter dan 2.000. Dat is het maximum dat geldt sinds een uitspraak van de rechter in november 2024.
De overheid is op de hoogte van de situatie en onderzocht vergeefs opties om de stijgende instroom te beheren. Verdere aankondigingen over nieuwe maatregelen om de opvangcrisis het hoofd te bieden, worden de komende weken verwacht.
Dat het aantal asielzoekers dat zich in Ter Apel meldt was 9 september 2025 weer gestegen tot boven de 2000, dat kwam onder meer door de sluiting van een paar tijdelijke locaties. Ook waren er niet genoeg huizen voor mensen die inmiddels te horen hebben gekregen dat ze in Nederland mogen blijven. Gemeenten moeten deze statushouders opnemen. Dat gebeurt nu onvoldoende, wat mede zorgt voor volle opvanglocaties. De minister werkt momenteel aan een wetsvoorstel om statushouders niet langer voorrang te geven op sociale huurwoningen. De Raad van State heeft het kabinet echter vernietigend geadviseerd om het wetsvoorstel niet in te dienen bij de Tweede Kamer. Volgens de Raad leidt het voorstel tot ongelijke behandeling en schendt het het grondwettelijke gelijkheidsbeginsel. Statushouders hebben volgens de Raad een achterstandspositie op de krappe woningmarkt. Het wegnemen van hun extra voorrang zou die achterstand vergroten. Ook algemene maatregelen om de positie van statushouders te verbeteren, zijn volgens de Raad niet snel genoeg effectief. Echter met wachttijden van gemiddeld tien jaar voor iedereen die een sociale huurwoningen wil staat feitelijk iederéén op achterstand, waardoor de afwijzing juist het grondwettelijke gelijkheidsbeginsel schendt.
In Irak zijn relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht wettelijk verboden en er staat een gevangenisstraf op van tien tot vijftien jaar. Volgens een nieuwe wet kunnen transgenders ook een gevangenisstraf van één tot drie jaar krijgen.
Er zitten zo’n zestienduizend statushouders in de asielopvang. Ongeveer tienduizend van hen wachten al langer dan veertien weken op huisvesting en sommigen zelfs tot een jaar. Het aantal zaken waar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) nog een beslissing over moet nemen, is opgelopen tot 70.660, inclusief 26.630 aanvragen voor nareizigers. Het COA belde met 45 gemeenten die achterlopen op de taakstelling en nog weinig tot niets doen aan asielopvang. Het COA wil ervoor zorgen dat het elke week vijfhonderd statushouders extra kan laten “uitstromen” naar huisvesting in die gemeenten. De gemeenten hoeven in de tweede helft van dit jaar niet in totaal 27.600, maar 17.600 statushouders aan een huis te koppelen. Dat zou komen doordat de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) minder verblijfsvergunningen heeft uitgegeven van werd verwacht. Regelmatig moesten meerdere asielzoekers de nacht op een matras of stoel doorbrengen in de wachtruimte van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND)omdat er in het asielzoekerscentrum geen bedden meer beschikbaar waren. 300 asielzoekers werden 20 september 2023 met bussen van ter Apel naar Amsterdam-Zuidoost gebracht, waar ze in een leegstaand gebouw werden ondergebracht. Het aantal alleenstaande jongeren in Ter Apel zit op het hoogtepunt met bijna 360 alleenstaande minderjarige vreemdelingen. Op verschillende dagen meldden zich meer dan 250 personen per dag. Hieronder bevinden zich veel alleenstaande minderjarige asielzoekers (AMV’s). Mensen uit Jemen die in Nederland asiel aanvragen, krijgen voortaan niet meer een status enkel door de burgeroorlog die daar heerst. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) kijkt ook naar de individuele risico’s die iemand in Jemen loopt. Duizenden statushouders zitten in afwachting van een woning op cruiseschepen. Het aantal kinderen en alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’ers) in de noodopvang is opnieuw toegenomen. Er zitten 6.244 kinderen in (crisis)noodopvanglocaties, waarvan 2.423 amv’ers. De kwaliteit van de opvang is op sommige crisisnoodopvanglocaties ver onder de maat, concludeerden de rechter en meerdere inspecties eerder al. Zo is de veiligheid van kinderen in het geding en bestaan er risico’s voor de gezondheid. Ook is het mentaal zwaar voor asielzoekers, omdat er voor deze groep weinig perspectief is
Er waren bij herhaling opnieuw meer asielzoekers in ter Apel dan de afgesproken 2000. De gemeente Stadskanaal moest bijspringen door een sporthal als noodopvang aan te wijzen. In samenwerking met het Rode Kruis werden veldbedden, hygiënekits, dekens en een team van vrijwilligers naar sporthal De Spont gebracht. 17 september ging het overschot naar sporthal ’t Brughuus Valthermond. Daar sliepen bijna 90 asielzoekers. Verder wordt er een beroep gedaan op de provincies om bij toerbeurt het overschot aan asielzoekers op te vangen. De kosten van de noodnachtopvang voor asielzoekers lopen in de miljoenen euro’s. Een locatie zoals die in Beilen kost circa 7000 euro per nacht als er niemand slaapt voor Huur voor de grond, tenten, catering, sanitaire voorzieningen, schoonmaak, busvervoer, beveiliging en de extra personele inzet. Als de opvang vol is – met tweehonderd man – is dat 18.500 euro per nacht. Sinds december vorig jaar werden elke nacht gemiddeld 181 mensen naar de noodopvang gebracht. In totaal gaat het om 60.000 overnachtingen. Omdat de limiet afgelopen jaar bijna dagelijks werd overschreden, werden asielzoekers naar noodnachtopvanglocaties gebracht, zoals in Stadskanaal, Beilen en Nieuwe Pekela. Asielzoekers gingen hier ’s avonds met bussen naartoe vanuit Ter Apel, om de volgende dag weer terug te worden gebracht. Sommigen overnachtten meerdere keren in de noodopvang. Gemiddeld verbleef iemand hier drie nachten. De nachtopvang, met tweehonderd bedden, bood in augustus en oktober nog steeds niet genoeg plek. Daarom gingen asielzoekers naar spoedlocaties, zoals in Ugchelen. Ook die plekken kosten “veel geld. en er is op de locaties een “groot gebrek aan privacy, rust, goede en schone voorzieningen en passend eten”.
Sinds de eerste week van 2024 zijn er ondanks het akkoord ruim twee maanden later nog elke keer ongeveer duizend asielaanvragen per week. De meeste asielzoekers komen uit Syrië (13.000 aanvragen), gevolgd door Turkije (bijna 2900 aanvragen), Eritrea (ruim 2300) en Jemen (2000). Driekwart van alle eerste aanvragen wordt door een man gedaan. De meeste aanvragers waren jonger dan 35 jaar. Bij de groep Eritreeërs was bijna de helft van de aanvragers jonger dan 18 jaar op het moment van aanvraag. Het aantal asielzoekers in Nederland stijgt dit jaar naar verwachting naar tussen de 49.800 en 78.500. Die cijfers, die demissionair staatssecretaris Van der Burg naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, zijn inclusief nareizigers door gezinshereniging en mensen die voor een tweede keer asiel aanvragen. In 2023 kwam het aantal asielzoekers iets lager uit op 48.500. Ruim 38.000 mensen van hen dienden in 2023 een eerste asielverzoek in, dat is 8 procent meer dan in 2022. Het aantal nareizigers nam af naar 10.000, 7 procent minder dan in 2022. Over een jaar zal de helft van alle bedden in asielzoekerscentra bezet worden door statushouders. Zij kunnen niet op zoek naar werk, omdat ze nog niet weten waar ze terechtkomen. Nu al zijn er 19.500 statushouders die het AZC niet uit kunnen vanwege de achterstand bij de huisvesting, laat het COA weten. Bijna twee derde van die groep – 12.000 statushouders – wacht al zeker drie maanden.
De verhoogde instroom van AMV’s heeft te maken met:
‒ de steeds verslechterde situatie in landen van herkomst (bijvoorbeeld Jemen, Soedan, Somalië, Irak);
‒ de steeds verslechterde situatie in de regio (door discriminatie en xenofobie;
– gevoel van onveiligheid, strengere beleid voor vluchtelingen, verminderde toekomstmogelijkheden ;
‒ afnemende internationale hulp en vluchtelingenbeleid voor derde landen in de regio;
‒ strengere grenscontroles in Europa, pushbacks en de complexiteit van de migratietraject in Europa en de reisroutes in de regio;
Minister president Schoof had 14 oktober 2024, voorafgaand aan de EU top, een gesprek met de Italiaanse leider Giorgia Meloni en de Deense Mette Frederiksen om samen op te trekken met een strenger Europees migratiebeleid. Italië heeft al ervaring met een ’innovatieve oplossing’. Asielzoekers die weinig kans maken op een verblijfsstatus worden naar Albanië gestuurd, een land buiten de Europese Unie. Dat is onderdeel van een omstreden migratiedeal die de Italiaanse premier Giorgia Meloni in november vorig jaar ondertekende. De asielzoekers die naar Albanië worden gebracht zijn mannen die deel uitmaakten van een groep die de Middellandse Zee vanuit Afrika probeerden over te steken
Denemarken heeft iets anders bedacht: Kopenhagen stuurt buitenlandse criminelen naar een gevangenis in Kosovo. Nederland heeft nog geen ervaring met ’innovatieve oplossingen’. PVV-minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie) wil kijken of er met Oezbekistan afspraken kunnen worden gemaakt over het overnemen van afgewezen Afghaanse asielzoekers. Hoewel het verplaatsen van asielzoekers naar een land buiten de EU mogelijk niet in lijn is met Europese regeltjes treedt de Europese Commissie niet streng op. Sterker nog: voorzitter Ursula von der Leyen heeft deze week laten weten dat ze ’lessen wil trekken’ uit de Italiaanse ervaringen in Albanië. De EU-top staat grotendeels in het teken van migratie. De 27 staatshoofden en regeringsleiders proberen het eens te worden over een gezamenlijk pleidooi voor een strengere aanpak rond het terugsturen van afgewezen asielzoekers. Von der Leyen omarmt het idee van Oostenrijk en Nederland voor het optuigen van uitzetcentra buiten de EU. Niet iedereen is daar onmiddellijk enthousiast over. De linkse regering van Spanje voert oppositie tegen dit plan. Een groep van vijftien EU-landen roept op tot het verscherpen van de uitzetting van migranten zonder recht op asiel. Spanje, Frankrijk en Duitsland eisen dat het reeds goedgekeurde migratiepact eerder dan verwacht wordt toegepast. Spanje zal de komende drie jaar bijna een miljoen illegale migranten een verblijfsvergunning geven. Dat heeft de Spaanse minister Saiz van Immigratie bekendgemaakt. Het gaat om 300.000 mensen per jaar in 2025, 2026 en 2027. De maatregel is bedoeld om de beroepsbevolking te laten groeien. Polen gaat het Europese asiel- en migratiepact niet invoeren. Dat heeft de Poolse premier Donald Tusk vrijdag aan de Europese Commissie laten weten tijdens het bezoek van de commissie aan Polen. Polen is tot juli voorzitter van de Europese Unie.
Nederland sluit overeenkomst voor uitplaatsing afgewezen asielzoekers naar Oeganda
Nederland en Oeganda gaan samenwerken om vertrekplichtigen via Oeganda te laten terugkeren naar hun land van herkomst in de regio. Minister David van Weel van Asiel en Migratie en Buitenlandse Zaken en zijn Oegandese collega Odongo Jeje Abubakhar van Buitenlandse Zaken hebben daarover vandaag een intentieovereenkomst getekend in New York, waar ze deelnemen aan de Algemene Vergadering van de VN.
De Verenigde Staten hebben eerder soortgelijke programma’s opgezet, waarbij afgewezen asielzoekers tijdelijk of permanent naar partnerlanden worden overgebracht. Ook verschillende Europese landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk en Denemarken, hebben bilaterale afspraken gemaakt met Afrikaanse staten over opvang van migranten die in Europa geen verblijfsrecht krijgen. De Europese Unie heeft daarnaast samenwerkingsverbanden opgezet met landen zoals Rwanda en Oeganda, gericht op terugkeer en opvang.
Critici van deze aanpak wijzen op zorgen rond mensenrechten, toezicht op de opvang en mogelijke juridische complicaties, terwijl voorstanders benadrukken dat het kan helpen om de druk op Europese asielsystemen te verlichten. In Nederland wordt nog bekeken welke voorwaarden en garanties nodig zijn voordat een dergelijk programma kan worden uitgevoerd.
Het demissionaire kabinet wil afgewezen asielzoekers deporteren naar Oeganda voor een ’terugkeerhub’. Dit is een locatie waar afgewezen asielzoekers worden verzameld voordat ze terugkeren naar hun land van herkomst. Oeganda toont interesse. De Europese Commissie steunt dit model, maar stelt dat ontvangende landen mensenrechten en internationaal recht moeten respecteren.
Afgewezen asielzoekers moeten Nederland binnen 28 dagen verlaten. Ze krijgen in die periode leefgeld en onderdak in een asielzoekerscentrum. Veel landen van herkomst weigeren medewerking aan terugkeer, waardoor afgewezen asielzoekers vaak op straat belanden zonder verblijfsvergunning. In 2024 verdwenen 3790 mensen ‘met onbekende bestemming’, in 2023 waren dat er 5740. Ze verlaten Nederland of verdwijnen in de illegaliteit.
Oeganda’s veiligheid is twijfelachtig. In 2023 introduceerde het land een strenge anti-lhbti-wet, die internationale kritiek kreeg. Oeganda en Rwanda worden beschuldigd van steun aan M23-rebellen in Oost-Congo om grondstoffen zoals goud en coltan te bemachtigen. Lucy Hovil, migratie-expert aan de Universiteit van Londen, stelt dat Oeganda veilig is voor de meeste asielzoekers, maar niet voor opposanten of critici van de regering, bijvoorbeeld over Oeganda’s rol in Congo.
Oeganda herbergt 1,93 miljoen vluchtelingen, voornamelijk uit Zuid-Soedan en de Democratische Republiek Congo, van wie ruim 1 miljoen jonger dan 18 jaar. Dagelijks komen er 600 nieuwe vluchtelingen bij, vooral uit Congo. Oeganda’s opendeurbeleid biedt werk, onderwijs en zorg, maar de meeste vluchtelingen wonen in kampen in arme gebieden, waar zowel zij als de lokale bevolking moeite hebben met levensonderhoud. President Yoweri Museveni regeert sinds 1986 autoritair. Hij onderdrukt protesten tegen corruptie, laat oppositieleden zoals Bobi Wine arresteren of verdrijft ze. Museveni wordt beschuldigd van verkiezingsfraude. Zijn regime tolereert geen afwijkende meningen, wat risico’s creëert voor bepaalde asielzoekers in de voorgestelde terugkeerhub.
Asielzoekers mogen van de rechter voortaan niet meer worden opgesloten in het detentiecentrum op Schiphol. De gerechtelijke uitspraak staat haakt op het oordeel van Raad van State, twee dagen geleden. De hoogste bestuursrechter vond dat asielzoekers aan de grens vastzetten wél mag. Het kabinet sgaat dan ook in hoger beroep. Het ministerie benadrukt in een reactie dat er ‘geen sprake’ is van het vrijlaten van vreemdelingen vanwege de uitspraak van de rechtbank in Den Haag. Die nam een kijkje op het justitieel complex op Schiphol en vindt dat de cellen voor asielzoekers te veel lijken op die voor gevangenen. En dat mag niet, hebben lidstaten van de Europese Unie afgesproken. Daarom vindt de rechtbank de detentie op Schiphol onrechtmatig. De asielzoeker die de zaak aanspande, moet worden vrijgelaten. Maar de hoogste bestuursrechter, de Raad van State, kwam woensdag nog tot het tegenovergestelde oordeel. Ja, erkende de Raad van State: de asielzoekers worden in het detentiecentrum op Schiphol meer beperkt in hun vrijheid – ze zitten tussen 10 uur ’s avonds en 8 uur ’s ochtends in hun cel, ze kunnen in hun eentje de afdeling niet af, maar dat daarmee worden de Europese afspraken niet geschonden.
Dat detentiecentrum bestaat uit een deel voor asielzoekers en een deel voor gevangenen die worden verdacht van misdrijven. Volgens de Haagse rechtbank zijn die twee afdelingen ‘qua gebouw en inrichting identiek’. Net als gevangenen zitten asielzoekers ook met twee personen in één cel. Asielzoekers hebben daarnaast beperkt toegang tot internet en mogen hun mobiele telefoon niet altijd gebruiken.
De luchtplaatsen van de gevangenis en de asielopvang grenzen aan elkaar. Ze worden gescheiden door een betonnen muur van 3 meter hoog. Ook op de gangen en trappen kunnen asielzoekers en gevangenen elkaar tegenkomen. Asielzoekers hebben weinig mogelijkheden om te luchten, kunnen zich niet vrij door hun deel van het gebouw bewegen en overal is cameratoezicht.
Anders dan de rechtbank vindt de Raad van State dat er wél genoeg verschillen tussen de asielvleugel en de gevangenis. De hoogste bestuursrechter kwam tot dat oordeel in een zaak rond een asielzoeker die in november per vliegtuig vanuit Marokko in Nederland aankwam. Ook in deze zaak vond een lagere rechtbank de opvang te veel op de gevangenis lijken. Asielminister Faber ging in beroep en kreeg gelijk. Dat doet ze nu opnieuw. Dat deed de minister al vaker. Volgens een woordvoerder van de Raad van State zijn er nog meer dan honderd vergelijkbare zaken die op een uitspraak wachten. Ook daar vond de rechtbank dat de opvang op Schiphol te veel op een gevangenis lijkt, waarna de minister in beroep ging.
Asielnoodmaatregelenwet
De coalitie heeft uiteindelijk toch gekozen voor een “asielnoodmaatregelenwet” in plaats van een noodwet. Voor het vast opstarten van een plan “B” was minister president Schoof eerder niet te porren, maar ook hij ging uiteindelijk overstag. Het Staatsnoodrecht is nu definitief van tafel. In een nieuwe asielnoodmaatregelenwet moeten er maatregelen komen, zoals het afschaffen van asielvergunningen voor onbepaalde tijd, het beperken van de geldigheid van vergunningen voor bepaalde tijd (3 in plaats van vijf jaar). Het nareizen van meerderjarige kinderen en ongehuwde partners wordt onmogelijk gemaakt en in plaats van de spreidingswet komen er soberder voorzieningen. De noodmaatregelen kunnen nu niet meteen worden genomen maar de wet hiervoor moet eerst nog via de Raad van State, de 2e en 1e Kamer. Daarmee kan de invoering nog wel 6 maanden duren. Wellicht zal de wet het zelfs niet halen en helemaal worden afgeblazen. De nieuwe en strengere asielmaatregelen leiden volgens meerdere organisaties namelijk tot chaos en onuitvoerbaarheid. Vluchtelingen Werk Nederland, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) uitten felle kritiek op de plannen, die volgens hen zowel de opvang van asielzoekers als de leefbaarheid in Nederlandse gemeenten zullen verslechteren. Minister Faber van Asiel en Migratie wil het wetsvoorstel om de spreidingswet in te trekken “in het eerste kwartaal voor advies en uitvoeringstoetsen pas voorleggen. Duitsland en Nederland onderzoeken hoe 30% van de Syriërische asielzoekers weer terug kunnen naar Syrië nu Assad is afgezet door de opstandelingen.
De coalitie kreeg in de Eerste Kamer geen toestemming voor een noodwet om de asielzoeker toestroom in te dammen. Wilders verklaarde herhaaldelijk vast te zullen houden aan een noodwet en liet weten dat het Kabinet anders een probleem zou hebben. 20 oktober ging echter ook dit plan van Wilders in de ijskast en koos hij toch voor een veel tragere “spoedwet” in plaats van een noodwet. Voor het vast opstarten van een plan “B” was Schoof eerder niet te porren, maar net als Wilders ging ook hij overstag. Het kabinet weigert nu de notitie met juridisch advies over het gebruik van het asielnoodrecht met de Tweede Kamer te delen. Ook de spoedwet wordt inmiddels tegengewerkt. De Nederlandse Orde van Advocaten vindt de druk te hoog worden waardoor de inspraak in het geding zou komen. De rechtsstatelijkheid was al op negen punten in het geding en nu gaat ook het proces mis. Het “Staatsnoodrecht” is echter definitief van tafel. De Raad van State heeft ondertussen zoals verwacht negatief advies gegeven over de asielmaatregelen. Wilders is niet van plan zich daar iets van aan te trekken en concessies te doen. ‘Nadat we hebben ingestemd met het aanpassen van de in het Hoofdlijnenakkoord opgenomen Noodwet, is ons geduld nu wel op’, zegt hij. Hij benadrukt ook dat het advies van de Raad van State ‘slechts een advies’ is. Hij wil dat ‘deze strenge asielwetten snel en ongewijzigd worden ingevoerd’. Faber laat nu een rapport maken over de uitkomst en doet eventuele aanpassingen aan de randvoorwaarden. Eventueel kan de minister nog extra budget toewijzen aan de IND zodat ook die bezwaren uit de weg worden geruimd. Begin maart wordt de uitkomst in de ministerraad besproken waarna het enigszins aangepast naar de 2e Kamer kan.
In de oorspronkelijke “asielnoodmaatregelenwet” stonden voorstellen zoals:
- Het afschaffen van asielvergunningen voor onbepaalde tijd (max drie jaar);
- Vergunningen voor bepaalde tijd worden nog maar 3 jaar geldig in plaats van vijf jaar;
- De Overheid wil sobere doorstroomlokaties neerzetten voor de huisvesting van statushouders;
- Gezinshereniging en nareizen van meerderjarige kinderen en ongehuwde partners wordt onmogelijk;
- De spreidingswet wordt mogelijk nog dit jaar ingetrokken;
- Veroordeelde ongewenste vreemdelingen kunnen sneller worden uitgezet;
- Extra cellen voor uitgeprocedeerde asielzoekers en illegalen tot de uitzetting vast te zetten;
- Statushouders krijgen geen voorrang meer op een huis;
- Vanaf eind november komen er grenscontroles om asielaanvragers die elders al een aanvraag hebben lopen te weren;
- De wettelijke taakstelling statushouders voor Gemeentes gaat verdwijnen;
- Syrische asielzoekers veilige delen krijgen geen vergunning meer en moeten indien mogelijk terugkeren;
- Tijdelijke vergunningen voor Syriërs uit veilige delen worden ingetrokken;
De beoogde maatregelen moesten via een asielnoodmaatregelenwet voor een spoedadvies naar de Raad van State en begin maart 2025 zou deze naar de 2e en daarna naar 1e Kamer gaan. Van alle kanten kwam er al veel kritiek op de voorgenomen plannen, de Vereniging van wethouders vonden de plannen onverteerbaar en VNG vond dat de Overheid chaos creëert. De “dragende motivering” werd niet meer genoemd of bekend gemaakt. “In principe is er geen reden om deze te verstrekken”, stelt minister president Schoof.
14 oktober 2025 is een wijziging op de Asielnoodmaatregelenwet voor spoedadvies naar de Raad van State gestuurd, meldt minister David van Weel (Asiel en Migratie). In deze wijziging, een zogenoemde novelle, wordt geregeld dat hulp aan illegaal in Nederland verblijvende vreemdelingen niet strafbaar zal zijn. De consultatiefase van de novelle liep tot 26 september. Er zijn 672 reacties binnengekomen en daarnaast nog eens 9 reacties van door het ministerie aangeschreven partijen. Minister Van Weel heeft aangegeven de novelle na het advies van de Raad van State zo snel mogelijk aan de Tweede Kamer te willen aanbieden. Het demissionaire kabinet hecht veel waarde aan de Asielnoodmaatregelenwet. Deze moet de asielprocedure vereenvoudigen, bevorderen dat vreemdelingen meewerken aan hun procedure en bijdragen aan het beperken van de asielinstroom.
De marechaussee moet ondertussen de grens controles uitvoeren, maar heeft er slechts enkele tientallen mensen voor. Er lijkt ruimte voor zo’n vijf controles tegelijkertijd, terwijl er meer dan 800 grensovergangen zijn. De Raad van State (RvS) ziet ook maar weinig in de asielplannen van Marjolein Faber. Vrijwel alle plannen leiden er volgens het instituut toe dat asielprocedures alleen maar langer zullen duren en het werk voor ambtenaren alleen maar zwaarder wordt. ‘Er zal veel meer geprocedeerd worden’, waarschuwt de voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. In de 2e Kamer opperde Faber de mogelijkheid van de invoering van een avondklok in het aanmeldcentrum en zei: “Als uw Kamer dat zou willen, wil ik best gaan nadenken over strengere regels.” Volgens Faber vindt de meeste overlast plaats in de avonduren. Het duurt ongeveer twee maanden om de mogelijkheid van een avondklok te onderzoeken,
Het voorkomen van overlast veroorzaakt door (een relatief kleine groep) asielzoekers is een van de speerpunten van dit kabinet. Realisatie van snelle procedures voor deze doelgroep is hierbij van belang. Hiertoe is onder andere de procesbeschikbaarheidsaanpak ontwikkeld. Bij brief van 17 mei 2024 is de 2e Kamer geïnformeerd over de ontwikkelingen met betrekking tot deze aanpak in Ter Apel. Daarbij is aangegeven dat de doorstart van de aangepaste pilot mede afhankelijk is van de beschikbare opvangcapaciteit in Ter Apel. Nu de bezetting in Ter Apel enige tijd onder de 2.000 personen zit, kan 7 februari in Ter Apel een gefaseerde doorstart worden gemaakt met de procesbeschikbaarheidsaanpak.
Het nieuwe procesbeschikbaarheidsaanpak is een escalatiemodel dat bestaat uit verschillende treden waarbij een steeds zwaarder regime kan worden toegepast als de vreemdeling niet meewerkt aan zijn procedure of overlast veroorzaakt. Daarbij is het uitgangspunt dat de aanvrager steeds beschikbaar is met het oog op versnelde behandeling, die uiteindelijk moet gelden voor alle kansarme aanvragers.
- De eerste trede is het opleggen van een toezichtmaatregel dat gepaard gaat met een tweemaal daagse inhuisregistratie. Dit is belangrijk omdat de aanvrager zo steeds voor de IND beschikbaar is voor de geprioriteerde afhandeling.
Wanneer de aanvrager zich niet aan die inhuisregistratie houdt of overlast veroorzaakt, komen onmiddellijk de volgende treden van het escalatiemodel in beeld:
- De tweede trede is plaatsing op de vtl. Op de vtl is sprake van een intensief programma in een afgeschermde, prikkelarme omgeving gericht op gedragsverandering. De vtl is onderdeel van een aanmeldlocatie en geen stand-alone modaliteit;
- De derde trede is het opleggen van een vrijheidsbeperkende maatregel. Dit betreft een zogeheten artikel-56-maatregel, waarbij wordt beoordeeld of plaatsing op een procesbeschikbaarheidslocatie (pbl) danwel plaatsing in de handhavings- en toezicht locatie (htl) opportuun is. Op dit moment worden de randvoorwaarden voor plaatsing op een pbl in kaart gebracht om te onderzoeken of deze escalatie mogelijk is;
- De vierde trede is het in bewaring stellen van de vreemdeling in een detentiecentrum (vrijheidsontneming). Indien sprake is van strafrechtelijke detentie verblijft de vreemdeling in een penitentiaire inrichting.
Tredes kunnen elkaar opvolgen, maar het gedrag van een aanvrager kan ook reden zijn tredes over te slaan en bijvoorbeeld onmiddellijk te besluiten tot vreemdelingendetentie. Vanzelfsprekend zal de inzet van toezichts- en bewaringsmaatregelen altijd individueel gemotiveerd worden.
7 februari 2025 werd een gefaseerde start gemaakt met een pilot procesbeschikbaarheidsaanpak in Ter Apel. Hierbij werd gestart met de pilot vtl voor mensen die overlastgevend gedrag vertonen op locatie of in de gemeente. Daarna volgt de start met de inhuisregistratie voor bovenstaande groep en voor mensen uit een veilig land van herkomst of die reeds internationale bescherming genieten in een ander EU-lidstaat (personen die vallen onder spoor 2) en mensen met een laag inwilligingspercentage (die vallen onder spoor 4) uit Algerije en Moldavië. De procedures van mensen uit deze groepen worden met prioriteit afgehandeld. In Budel worden de gesprekken gestart om hetzelfde model in te voeren. Op deze wijze wordt ervaring opgedaan met de aanpak, waarna deze zal worden geëvalueerd, waar mogelijk uitgebreid en aangescherpt.
Asielmaatregelen
Nederland heeft extra grensbewaking door middel van vliegende brigade, net als in Frankrijk en Duitsland. De uitstroom maar ook de inperking van de instroom wordt op meerdere fronten tegelijk aangepakt. Er zijn inmiddels al bezuinigingen ingeboekt op het IND in de verwachting dat de te nemen maatregelen snel succes zullen hebben. Voor Oekraïners zullen de eigen bijdragen worden verhoogd. Minister Faber (Asiel en Migratie) moet van NSC binnen drie weken met een spoedwet regelen dat gemeenten Oekraïense vluchtelingen een eigen bijdrage kunnen laten betalen. Door een fout in de wet is dat nu nog niet mogelijk. De kans is groot dat een meerderheid in de Tweede Kamer dit zal steunen. Er zijn tienduizenden Oekraïners die vanaf 1 juli een bijdrage moeten betalen van 105 euro per maand, bedoeld voor gas, water en licht. De bijdrage kan oplopen tot 484 euro voor een gezin, als er ook catering wordt geregeld op de locatie. De Kamer wordt binnen een maand ook geïnformeerd over de voortgang van de opt out. Minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie) heeft de Europese Commissie officieel al om een opt-out gevraagd. Bij het vragenuurtje op 24 september noemde Van Dijk (SP) de situatie rondom arbeidsmigratie nu ook als crisis. Arbeidsmigranten worden niet alleen uitgebuit maar ook na “gebruik’ aan de kant en op straat gezet. Het kabinet heeft miljoenen aan Gemeenten ter beschikking gesteld om de crisis zoveel mogelijk zelf op te lossen. Vluchtelingen die terug willen krijgen een gratis ticket en 200 euro. De toestroom is niet meer weg te werken. Er zijn inmiddels 10.000 bedden in hotels bezet door asielzoekers en dat levert een kostenpost op van 373 miljoen euro. Ook Fletcher hotel waar maximaal negentig asielzoekers kunnen verblijven krijgt 75 euro per asielzoeker per dag. Dat komt neer op ruim 2,5 miljoen per jaar, waar de huur van 475.000 euro per jaar dan nog vanaf gaat. Voor statushouders zijn een bed en een eenvoudige maaltijd afdoende en blijft er onder de streep veel meer over. Helemaal als het COA ook nog aanbiedt de extra kosten voor gas, water en licht te betalen, voor het geval de vluchtelingen meer verbruiken dan de reguliere hotelgasten. Duizenden asielzoekers en statushouders kunnen niet werken omdat ze nog geen Burgerservicenummer (bsn) hebben. De wachtlijsten voor een bsn blijven groeien. Begin 2022 stonden er nog 2330 mensen op de wachtlijst en dat werd toen al als een probleem gezien. Inmiddels wachten er bijna 18.000 statushouders en asielzoekers op een Burgerservicenummer.
Minister Faber (Asiel) stopte 1 januari met het financieren van de opvang van uitgeprocedeerde asielzoekers, met een uitloop van 2 maanden. Op X laat ze weten dat ze daarover overleg heeft gehad met de gemeenten die nu nog zo’n ‘bed-bad-brood-opvang’ hebben. “Ik zet in op terugkeer in plaats van gesubsidieerde opvang”, schrijft ze. In het hoofdlijnenakkoord heeft de nieuwe coalitie al afgesproken dat de bijdrage aan de Landelijke Vreemdelingenvoorziening (LVV), zoals de opvang officieel heet, zal worden beëindigd. Het levert een besparing op van 30 miljoen euro. De Gemeente Groningen gaat gewoon door met het opvangen van uitgeprocedeerde asielzoekers. De Groningse gemeenteraad stemde in grote meerderheid tegen het voorstel van de PVV om de opvang in de stad te sluiten.
PVV-minister Faber (PVV) had bedacht om waarschuwingsborden bij Nederlandse asielzoekerscentra te zetten met de tekst: ‘Hier wordt gewerkt aan uw terugkeer’. Faber deed het idee op toen ze in Denemarken een detentiecentrum bezocht voor asielzoekers die worden uitgezet. De 2e kamer is tegen de plaatsing en Faber zag er vervolgens van af. Ook haar trage behandeling van een voorgenomen spoedwet leidde tot een teleurstelling.
Locaties
Oekraïense vluchtelingen: Ongeveer 127.280
Mensen in opvang (COA): Ongeveer 80.296
Totaal aantal vluchtelingen: Ongeveer 200.296
Voor 2025 zijn 115.000 plekken nodig. De verwachte opvangbezetting door COA is circa 106.700 personen, voor eind 2026 zou dit oplopen tot ongeveer 135.800 personen
24.000 plekken vallen nog dit jaar af door vervallen huurcontracten (37%). 180 van de 326 locaties moeten sluiten
De gemeenten moeten met spoed 5.000 bedden realiseren, paviljoens voor ca. 500 personen paviljoen.
In elke provincie wordt grond van het Rijk beschikbaar gesteld waarop tijdelijke tentenkampen gebouwd gaan worden. Per ‘paviljoen’ moet daar plek zijn voor zo’n 500 asielzoekers. Opvangorganisatie COA zegt geen alternatieven meer te hebben en ziet zich genoodzaakt om zonder toestemming van Gemeenten dure hotelkamers tot wel 200 euro per nacht te boeken.
De opvangcapaciteit per eind 2025 moet ongeveer 106.700 personen kunnen huisvesten.
Bestaande AZC locaties:
Albergen, Almelo, Almere, Alphen aan den Rijn, Amstelveen, Amsterdam (meerdere en nieuwe op de agenda), Apeldoorn (nieuwe op de agenda), Arnhem, Assen, Barneveld (nieuwe op de agenda), Best, Borger-Odoorn, Breda, Breezand, Budel, Burgum, Bussum/Naarden, Dalfsen, De Bilt (nieuwe op de agenda), Delfzijl, Den Bosch, Den Haag, Den Helder, Den Hoorn, Deventer, Didam, Dordrecht, Dongen, Dronten, Echt-Susteren, Ede, Eersel, Eindhoven, Emmen, Enkhuizen, Enschede, Epe-Heerde, Etten-Leur, Geldrop-Mierlo, Gilze, Gooische Meren (Naarden), Gorinchem, Gouda, Grave (nieuwe op de agenda), ‘s-Gravendeel, Groningen (nieuwe op de agenda), Haarlem, Hardenberg (nieuwe op de agenda), Heemskerk (meerdere en nieuwe op de agenda), Heemstede, Heerlen, Heinkenszand, ‘s-Hertogenbosch, Heumen, Hengelo, Hoevelaken, Holten, Hoorn (nieuw op de agenda), Houten (nieuwe op de agenda), Huizen, Kampen, Kapelle, Katwijk, Leersum, Lingewaard, Lisse, Lochem, Luttelgeest, Maastricht, Mariënwaard, Medemblik, Middelburg, Musselkanaal, Naarden, Nederasselt, Nieuwegein Nieuwkoop, Nijkerk, Nijkerkerveen, Nijmegen, Nissewaard, Nuenen, Oisterwijk, Oss, Oud Gastel, Putten, Raamsdonksveer, Rhenen, Rijswijk, Roosendaal, Schagen, Schaijk, Simpelveld, Sint-Michielsgestel, Sliedrecht (nieuwe op de agenda), Soestdijk, Someren, Stadskanaal, Ter Apel, Uden, Ugchelen, Uithoorn, Uitgeest, Utrecht, Veenendaal, Velp, Venlo, Venray, Vlaardingen, Waddinxveen, Winterswijk, Woerden, Zaandam, Zaanstad, Zaltbommel, Zeeland, Zevenbergen (nieuwe op de agenda), Zuidwolde, Zutphen, en Zwolle (nieuwe op de agenda).
Gooische Meren/Naarden, Harderwijk , Hulst, Leiden, Rotterdam, Zoetermeer, Wassenaar hebben (nog) geen “officiële” AZC maar noodopvang
In totaal zijn er circa 500 opvanglocaties verspreid over Nederland
AZC’s (nieuw) gepland voor opening in 2026:
De gemeente Arnhem gaat 1700 langdurige opvangplekken voor asielzoekers realiseren. Het is de bedoeling dat de opvangplekken dertig jaar in gebruik blijven. Daarnaast komen er 250 tijdelijke opvangplekken bij, daarnaast staan AZC gepland voor: Amsterdam, Apeldoorn, Barneveld, Berlicum, Groesbeek, Groningen, Harderwijk, Heemskerk, Houten, Leidschendam, Midwolda, Nijevelt, Nijmegen, Nuenen, Oldebroek, Renkum, Sliedrecht, Uitgeest, Venray, Vorden, Waddinxveen, Wijchen en Zwolle.
Gemeenten met plannen voor nieuwe AZC’s (te openen 2026-2028):
Aalten, Brummen, De Bilt, Grave, Haaksbergen, Hardenberg, Helmond, Maashorst, Noordwijk, Sliedrecht, Terneuzen, Tynaarlo, Wijchen
Dan zijn er ook nog verspreid over het land meer dan 300 COA-opvanglocaties. Van opvanglocaties voor statushouders (ook wel ‘doorstroomlocaties’, voor statushouders die in afwachting zijn van een sociale huurwoning) zijn geen officiële lijsten openbaar.
Ter Apel
l jaren zijn er veel klachten over overlast en bedreigingen van buschauffeurs die de lijnen tussen Emmen en Ter Apel rijden. De route loopt langs het grootste asielzoekerscentrum van Nederland, en dat zorgt regelmatig voor spanningen in de bus. Chauffeurs vertellen dat zij dagelijks geconfronteerd worden met agressie, verbaal geweld en intimiderend gedrag. “Soms stap ik al met buikpijn de bus in,” zegt een chauffeur die anoniem wil blijven. “Je weet gewoon dat er onderweg gedoe gaat komen.”
De problemen concentreren zich op de lijnen 72, 73 en 74, die rechtstreeks verbinden met het azc. Volgens chauffeurs gaat het vooral om een kleine groep reizigers, vaak zogenoemde veiligelanders, die weigeren te betalen of ruzie zoeken met de chauffeur en andere passagiers. De meerderheid van de bewoners van het azc gedraagt zich volgens hen wél normaal, maar de incidenten zijn voldoende om de sfeer in de bus te laten omslaan.
De vakbond FNV Streekvervoer heeft de afgelopen jaren herhaaldelijk aan de bel getrokken. Er waren protestacties waarbij haltes in Ter Apel tijdelijk werden afgesloten en er vonden werkonderbrekingen plaats. “Onze leden voelen zich niet veilig, en dat is onacceptabel,” stelt een woordvoerder van de bond. “We vragen al heel lang om structurele maatregelen, niet om tijdelijke lapmiddelen.”
De vervoerder Qbuzz zegt de zorgen te begrijpen en wijst erop dat er in samenwerking met het ministerie van Justitie en Veiligheid en de gemeenten al stappen zijn gezet. In 2021 werd een pendelbus ingevoerd om de druk op de reguliere lijnen te verlichten. Ook kwamen er toezichthouders en buitengewoon opsporingsambtenaren bij de haltes. In 2023 werd een veiligheidsconvenant ondertekend met afspraken over extra cameratoezicht en meer beveiligers bij station Emmen.
Toch geven veel chauffeurs aan dat deze maatregelen in de praktijk niet altijd voldoende zijn. Beveiligers zijn vaak maar op beperkte tijden aanwezig en cameratoezicht voorkomt geen incidenten tijdens de rit zelf. “We merken soms wel verbetering, maar het zakt ook net zo hard weer weg,” zegt een andere chauffeur. “Dan sta je er weer alleen voor.”
De situatie leidt ertoe dat sommige chauffeurs niet langer naar Ter Apel willen rijden. Daarmee dreigt een groot praktisch probleem voor de bereikbaarheid van het dorp en het asielzoekerscentrum. Reizigers – zowel bewoners van het azc als omwonenden – zijn afhankelijk van deze verbinding met Emmen en andere plaatsen in de regio.
De overheid benadrukt dat veiligheid van chauffeurs een prioriteit heeft, maar concrete, structurele oplossingen lijken moeilijk van de grond te komen. Het blijft daarmee een dossier waarin tijdelijke maatregelen de overhand hebben, terwijl chauffeurs vooral duidelijkheid en bescherming op de lange termijn vragen.
De situatie op het aanmeldcentrum in Ter Apel is zo slecht dat medewerkers en bewoners een “onacceptabel risico” lopen om slachtoffer te worden van geweldsincidenten. De inspectie vroeg 19 juni 2024 opnieuw om meer politie. De zeer ernstige veiligheidssituatie komt onder meer door het grote aantal in bewaring genomen wapens. Dat waren er vorig jaar tussen maart en oktober nog zo’n 55. In de recentste meetperiode, tussen december en april, waren dat er al 160. Daarnaast nam het aantal ernstige incidenten toe: sinds december werden al acht steekincidenten gemeld.
Meerdere oproepen om extra opvangplekken te regelen hebben niet kunnen voorkomen dat het afgesproken maximum aantal mensen in Ter Apel werd overschreden. Er zijn structureel meer dan tweeduizend mensen bij het AZC en de afgelopen maand zijn er meerdere incidenten geweest in Ter Apel en het nabijgelegen Nieuw-Weerdinge waarbij daders gewond zijn geraakt tijdens een burgerarrestatie en naar het ziekenhuis moesten. De bewoners grijpen zelf in omdat de politie het werk niet aan kan door onderbezetting. In Ter Apel zijn ze de criminele asielzoekers meer dan zat en zij zegden het vertrouwen in de politiek op met een…
BRANDBRIEF: “Het zou jouw dorp maar zijn”
Geachte verantwoordelijken van ons dorp, Burgermeester, college, en bestuurders in Den Haag,
“We doen wat we kunnen”…. De eeuwige reactie van de burgermeester, raad, politie, ketenmariniers, COA, staatssecretaris, waar wij het al jaren maar dan ook jaren mee moeten doen. Niemand weet als gevolg van de slepende problematiek nog wat te doen… wijst naar en wacht op elkaar.
Kikker
Kent u het voorbeeld van de kikker in koud water? Als deze in een keer in een glas heet water wordt gestopt, spartelt deze tegen en springt direct uit het glas en zorgt voor zichzelf (lees de rest van Nederland). En die reactie kunnen wij heel goed begrijpen. Wij gunnen niemand namelijk dit! Indien je het glas langzaam verwarmd heeft de kikker het niet in de gaten en wordt langzaam gekookt. Zo voelen wij ons als ondernemers… gekookt, lamgeslagen, machteloos, leeg.
Wij zijn naïef geweest, vol vertrouwen, gingen ervan uit dat wij als bewoners van Ter Apel, medeNederlanders, mede-ondernemers, opgevangen, gewaardeerd en gerespecteerd zouden worden voor alle ellende die wij hier in Ter Apel opvangen voor ons land.
Tweestrijd
Jarenlang hebben wij vanuit vertrouwen achter de schermen onze situaties, aangekaart, afgewacht, gesprekken gevoerd met instanties, waarbij beloftes zijn gedaan en ook echt wel zaken zijn opgetuigd. Echter waren dit pleisters plakken op een wond die alsmaar groter werd. Beveiliging, op beveiliging, straatcoaches, boa’s, politie… pleisters. Jarenlang hebben wij naar de media onze mond gehouden.
Geen enkele moederorganisatie wil met deze gevoelige asielproblematiek worden geassocieerd, dus vanuit hoofdkantoren krijgen wij eeuwig het dwingende advies geen mening te hebben naar buiten toe. Dat zou ons imago als winkels namelijk schaden. En daar waren wij continu in gedachten mee bezig.. “ laten we onze mond maar houden want dat schaadt het imago van het dorp alleen nog maar meer” . En ondertussen blijven steeds meer klanten weg, zakken onze omzetten en zijn wij inmiddels ten einde raad. Wij stonden jaren in spagaat: hebben namelijk fijne winkels in het dorp en waren trots op het winkelbestand wat er in Ter Apel was. Als je eenmaal in onze winkels bent, is het over het algemeen namelijk fijn winkelen, wij hadden er vertrouwen in dat de klant dat zou waarderen en ons trouw zou blijven.
Wegblijvende klanten
Zo werkt de realiteit echter niet. Bewoners/klanten zijn er spuugzat van, zo zat dat zij alles wat met asiel te maken heeft, uit de weg gaan. Veel bewoners doen inmiddels massaal boodschappen in andere rustige dorpen of over de grens. Als men de keus heeft om naar Ter Apel te rijden en denken geconfronteerd te worden met horden aan mannen langs de weg, criminaliteit, brutaliteit, beveiligers, politiesirenes, of iets verder te rijden naar een rustig dorp zonder dit alles. Dan slaan veel
klanten Ter Apel over. Dit is het gevolg van alle negatieve beeldvorming, incidenten… dat gaan mensen uit de weg! Voor ons is dit vreselijk! Wij doen zo hard ons best als winkeliers om een mooie winkel neer te zetten voor dit dorp en deze bewoners. Het voelt zo tegenstrijdig, want we begrijpen wel degelijk hoe dit gevoel bij klanten ontstaat en zouden in hun plaats wellicht hetzelfde reageren. Wij zijn op het punt gekomen dat we niets meer te verliezen hebben als winkels. Het imago van het dorp heeft het dieptepunt bereikt.
Zeggen vertrouwen in politiek op
Wij zijn alle vertrouwen in de politiek kwijt, zien partijen elkaar bevechten op TV, over grenzen dicht, spreidingswet, racisme, etc. Wij zien en horen het met leden ogen aan. Er wordt op een niveau gediscussieerd ver van Ter Apel af waarbij overkoepelend over het dorp wordt gesproken, hoe erg het wel niet voor ons zou zijn, maar acteren er in de praktijk niet naar. Wij hebben begrip voor de ingewikkeldheid van deze materie. Wij zien de worsteling bij alle politici op TV. Iedereen vindt het erg, maar niemand helpt ons hier nu feitelijk doorheen! Omdat er geen spreidingswet is, wij alles op ons bord hebben, wij volledig afhankelijk zijn van hoe Den Haag opereert, hoe onze burgermeester opereert, onze raad opereert, het COA opereert, hoe hard ze overdag vanuit hun functie ook staan te schreeuwen, iedereen uiteindelijk maar 1 belang heeft: Namelijk hun eigen baan, verantwoordelijkheid vanuit de eigen functie, die voor iedereen anders is, met ieders eigen belangen, waardoor we geen steek verder komen hier. Want dat is de realiteit zo hebben wij gemerkt… Zo zijn er al jaren overleggen, praten over incidenten en hoe deze adequaat of slecht werden opgevolgd. Reacties als: “Wat erg voor jullie dat er door een doorgedraaide asielzoeker zoveel auto’s op de parkeerplaats in elkaar zijn geslagen”. We geloven niets meer van deze reacties! Het feit is dat alle gedupeerden de schades dienden te verhalen bij hun verzekering, met allemaal gevolgen voor het eigen risico en bonus malus treden tot gevolg. Dit is continu aangekaart bij de burgermeester, het COA en Den Haag, maar nog steeds staan bewoners zelf voor de schades.
Schades en verliezen worden niet gecompenseerd.
Als jullie hier zelf een onderneming hadden te runnen, dan keek je in de positie waarin jullie allemaal zitten, niet weg naar de ander en schoof je concrete hulp en schadevergoeding niet voor je uit. Reacties als “We doen wat we kunnen”. Woest worden we ervan! Nee dat doen jullie niet! Miljarden euro’s gaan er om in de asielproblematiek. Jullie weten wat jullie hier laten gebeuren! Sta daar dan ook voor en compenseer ons als ondernemers en bewoners in dit dorp op zijn minst in onze verliezen en schades. De vergoedingen en compensaties waar wij het over hebben, zijn voor jullie niet eens voelbaar in de asiel begroting, echter is dit o.a. voor ons als ondernemers een kwestie van overleven of stoppen. Winkel na winkel stopt, omdat de klant wegblijft. Zouden wij door jullie niet juist enorm gekoesterd en gewaardeerd moeten worden dat wij dit als enige dorp in Nederland deze asielellende continu blijft handelen en jullie de gelegenheid blijft geven om in Den Haag en op Europees niveau dit voor ons land op te lossen!
Honderden bewoners wachten op schades die zij hebben geleden maar niet worden vergoed. Zij krijgen te horen dit maar te melden bij verzekeraars, waarbij zij te maken hebben met eigen risico’s verlaging van de tredes bij autoverzekeringen. Wij waren ooit een mooi rustig dorp met een fijne historie, een mooi bos, vele historische elementen, vergelijkbaar met aantrekkelijke dorpen als Vlagtwedde, Bourtange, Sellingen, waar mensen graag verblijven en trots zijn op hun leefomgeving.
Wij willen dit terug! Wie zijn jullie, politici, burgermeester en raadsleden, dat jullie beslissen dat ons dorp dit wordt aangedaan!
Om te beginnen willen wij zolang wij geen normaal dorp zijn, dit imago aan ons kleeft, per direct gecompenseerd te worden in onze aantoonbare schades/verliezen en imagoverliezen als ondernemers en bewoners door de aanwezigheid van het COA.
We maken ons zeer grote zorgen over de veiligheid van uw burgers in Ter Apel. Iedere gemeente kan aangeven wie zij willen opvangen, en dus kiezen zij voor alle gezinnen. Alleen gemeente Westerwolde is niet bij machte op te komen voor zijn burgers waardoor de grootste raddraaiers in Ter Apel e.o.
blijven. De asielschool staat leeg omdat er geen kinderen meer opgevangen worden hier! Het is een treurige zaak. Het gaat fout in Ter Apel! We weten dat er vele incidenten zijn op het COA-terrein die tot nu toe altijd onder de dekmantel blijven echter ontstaan nu ook situaties waarbij burgers zelf op gaan treden tegen onrecht. We zullen wel moeten, niemand doet het namelijk voor ons!
De burgermeester is onzichtbaar voor ons, u bent een aardige man, maar u laat zich van het kluitje naar het riet sturen en bent niet in staat voor ons te vechten zoals wij nodig hebben! U komt niet op voor uw burgers en ondernemers zoals nodig is. Wij hebben een Leeuw nodig! Geen Golden Retriever! U laat zich wegwuiven door COA, IND en de landelijke politiek. We staan klem! Ons dorp is kapot! Het imago is weg!
Ter Apelers zijn racisten…zegt men
Vorig jaar werd het grootst opgepakt door de pers omdat er zoveel mensen voor de poort lagen te slapen. Toen werden we door de pers benaderd maar werden weggezet als racisten, want In Ter Apel sliepen immers mensen op straat, wat in strijd zou zijn met de mensenrechten, en hoe wij het niet in ons hoofd haalden om te zeuren over imago en diefstal van onze spullen. Mensen en groeperingen die voor de camera’s hun woordje wilden doen over dat iedereen hier in Nederland een bed verdiend om in te slapen en hoe mensonterend wij wel niet bezig waren! Vreselijk dit naar je hoofd te krijgen wetend waar je dagelijks mee te maken hebt. Door deze reacties hielden wij echter onze mond maar en is er ook amper nog vertrouwen in de media. Oproepen van praatprogramma’s van Op1, Jinek, Nadia…. Noem ze maar op. Tegen hulpverleners te worden gezet waardoor het lijkt alsof wij onze goederen belangrijker vinden dan een persoon die slaapt op straat.
Dit gaat voor ons over jarenlang getouwtrek en gevoel van onveiligheid. Wij staan tegenover mensen die niets te verliezen hebben of niet terug kunnen naar hun eigen land omdat zij daar een crimineel verleden hadden, snijbewegingen maken langs de keel als ze worden opgepakt, onder invloed zijn van verdovende middelen, getraumatiseerd en daardoor levensgevaarlijk. Als er dan wordt gezegd dat wij racistisch zijn, gaat er iets vreselijk verkeerd in dit land. In strijd met de mensenrechten? Het zal, dit heeft al veel te lang geduurd. Nu gaat het om onze basisrechten als ondernemers en bewoners van Ter Apel, van ons recht om net als in de rest van het land een onderneming te kunnen runnen om in de basisbehoefte van onze eigen Ter Apeler inwoners te kunnen voorzien!
Onvoldoende politie mankracht
Na jarenlang een tweewekelijks veiligheidsoverleg met gedupeerde winkels, politie, gemeente, beveiliging en COA, waarin alle incidenten worden besproken, komen wij tot de conclusie dat ook dit nergens meer toe leidt. De eerste jaren hebben wij hemel en aarde moeten bewegen, om beveiliging in onze winkels te krijgen. Pas na keiharde bewijslast van de hoeveelheid incidenten, werd er ook in de winkels beveiliging opgesteld. Nu de beveiligingsinstanties amper nog aan gekwalificeerde
beveiligers kunnen komen (beveiligers ook niet meer in Ter Apel willen werken) en ook de politie hier zwaar onbemand is, krijgen we keer op keer de vraag pogingen tot diefstal met deze criminelen zelf maar te verijdelen. Als gevolg van onvoldoende politie, wordt dus van ons verwacht dat wij onze medewerkers in gevaar gaan brengen. Dit is onacceptabel en de wereld op zijn kop. Dit is een verantwoordelijkheid van het veiligheidsorgaan en mag niet op ons bord worden geschoven. Hoe is het mogelijk dat er al jaren wordt gesproken over het politiebureau er nog steeds niets is gerealiseerd. Regelmatig komt het voor dat de daders van een diefstal niet opgehaald kunnen worden omdat de politie onderweg is met een winkeldief uit Ter Apel naar Groningen.
Ter Apel- Groningen is ongeveer een uur rijden (heen en terug dus 2 uur) waardoor de politie niet bereikbaar is en uiteindelijk de handhaving de mensen terugbrengen naar het asielcomplex. Dit is ook weer een incident waar dus geen melding van gemaakt kan worden. Jarenlang is het aantal diefstallen op bestuursniveau onderkend en werden wij als ondernemers niet serieus genomen. Zonder aangiftes was er namelijk geen probleem en dus geen behoefte aan
beveiliging in winkels en politie in de buurt. Nu de door de handelsvereniging gecontracteerde beveiligingsorganisatie van alle diefstallen en incidenten een verslag aanmaakt wordt duidelijk dat wij het meest aantal diefstallen hebben van het land.
We willen geen reprimande “foei niet meer doen” regeling voor criminele asielzoekers in Ter Apel: deze regeling kan en mag niet ingezet worden voor deze criminelen (nogmaals: dit zijn geen echte asielzoekers) die moedwillig Nederland misbruiken en iedereen in het gezicht uitlachen inclusief de politie. Politie irriteert zich mateloos aan de hoeveelheid diefstallen en dat zij voor een paar gestolen blikjes redbull naar de supermarkt moeten komen als er elders een steekincident is, zij staan in hun geval ook met hun rug tegen de muur.
Schaderegeling die bij asielzoekers niet werkt
Bij iedere bewezen diefstal in Nederland ontvangt de benadeeld een schadevergoeding voor alle tijd en ellende die een diefstal kost, van €181,- minus administratiekosten te betalen door de dief/crimineel. Als gevolg van grote achterstanden bij de officier van justitie, is voor de diefstal eindelijk wordt behandeld de asielzoeker alweer gevlogen, en lopen wij dus ook deze landelijke soda regeling in heel veel gevallen mis. Burgemeester en bestuurders, u zou u verantwoordelijk moeten voelen voor de duizenden euro’s die wij jaarlijkse mislopen door geknoei op dit vlak. U zou het ons gemakkelijker kunnen maken door voor ons op te komen en te zorgen dat er een gemakkelijker manier komt voor ondernemers zodat we geen half jaar (of helemaal niet) op ons geld moeten wachten. Doordat we een groot gedeelte nooit uitbetaald krijgen lopen we jaarlijks tevens duizenden euro’s mis. Het moet toch zo kunnen zijn dat, als diefstal is bewezen, er dan toch rechtstreeks een vergoeding zou moeten zijn zonder dat we daar ook nog weer uren tijd in moeten stoppen.
Kleine groep overlastgevers????
Mogen we dit nu a.u.b. een keer uit de wereld helpen? Het is een groep van gemiddeld 150/200 personen die voor problemen zorgen, dit is voor een dorp als Ter Apel geen kleine groep!!! Ons dorp heeft ongeveer 9000 bewoners en een AZC voor max 2000 mensen. Kom voor ons dorp op want dit gaat uit de hand lopen. Dit duurt veel te lang. De bewoners richten burgerwachten op maar wat nog erger is het loopt uit de hand ook gewoon op de straat en bij de bewoners.
Wat doet dit alles met ons als ondernemers:
U heeft sterke ondernemers en medewerkers in Ter Apel want alleen sterke mensen kunnen werken in Ter Apel en houden de dagelijkse dreiging vol. Als wij een dag geen diefstal hebben zeggen we tegen elkaar: Wat heerlijk om een dag zo te kunnen werken’. Het is verdorie niet normaal hoe wij werken. De uren die we in de afhandeling van aangiftes etc hebben zitten. We zijn geen politie, we willen gewoon winkel zijn met gewone klanten. We willen geen 3 auto’s voor de deur van
Handhaving, politie, KMAR waardoor de gewone klant doorloopt, we willen geen klanten die bang wegrennen omdat er weer iemand loopt te schreeuwen. We willen gewoon zonder beveiliging naar onze auto lopen. We willen gewoon een winkel zijn, net als alle andere winkels in Nederland.
We doen op donderdag de winkel al een uur dicht voor onze eigen veiligheid en dan is het heel hard dat een deel van NL roept dat we racisten zijn omdat we mensen oppakken, dat de bewoners racisten zijn omdat ze boos zijn dat mensen in hun tuin gaan zitten, spullen vernielen aan auto’s zitten…. Het voelt niet goed. We spreken ons niet meer uit omdat het niet begrepen wordt. Regelmatig staat het huilen ons nader dan het lachen. We voelen ons niet serieus genomen. We mogen regelmatig
aanschuiven en meepraten maar die tijd is geweest. Het wordt tijd dat u opkomt voor uw ondernemers maar bovenal voor uw burgers in Ter Apel want dit loopt uit de hand. Dan bent u verantwoordelijk en dan kan niemand zich verschuilen achter COA, IND en landelijke overheid. U werkt ongetwijfeld hard aan dit probleem maar dat doen wij ook, dag in dag uit!!
Wat moet er vandaag geregeld worden:
- Overlastgevers moeten niet meer worden opgevangen in Ter Apel of in gesloten setting worden opgevangen.
- Ondernemers en inwoners in Ter Apel moeten hun schades vergoed kunnen krijgen, zonder consequenties bijv. eigen risico bij verzekeringen wordt aangesproken.
- Ondernemers moeten elke diefstal zonder discussie vergoed moeten krijgen vanuit de SODAregeling.
- De reprimande-regeling moet per direct van tafel.
- Er moet voldoende gekwalificeerd beveiligingspersoneel beschikbaar zijn en blijven voor Ter Apel.
- De politiecapaciteit moet worden opgeschaald zodat er in de avonduren en in de weekenden voldoende politie op straat is.
- De overheid is verantwoordelijk voor de “imago-schade” van het dorp Ter Apel en heeft de verplichting om deze schade te herstellen.
Hartelijke groet,
Zeer bezorgde ondernemers uit Ter Apel
Leden van de burgerwacht in Ter Apel hebben in maart 2024 meerdere malen buiten slapende asielzoekers in het dorp teruggebracht naar het AZC. Om verschillende redenen sliepen zij in en rondom het centrum van het dorp. De leden van de burgerwacht zijn daar klaar mee: ‘Dat is niet volgens de afspraak’. De gemeente Westerwolde krijgt acht extra boa’s voor meer toezicht in Ter Apel vanwege de toenemende overlast in het dorp.
De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid hoeft asielaanvragen van vreemdelingen niet te behandelen als zij eerder al asiel hebben gekregen in Bulgarije. Ook niet als zij hun Bulgaarse verblijfsdocumenten niet op tijd hebben verlengd of vervangen. Zij verliezen daarmee niet hun recht op asiel in Bulgarije. Daarnaast is de algemene situatie voor zogenoemde statushouders in Bulgarije niet zo slecht dat zij om die reden daar niet naar zouden kunnen terugkeren.
Maar ook in Nieuw Weerdinge is de toestand onhoudbaar geworden
“Het is natuurlijk erg beroerd dat veiligelanders op deze manier denken de boel te moeten verpesten”, reageert Jetta Klijnsma, commissaris van de Koning, op de onrust in Nieuw-Weerdinge. Eind vorige maand werd een asielzoeker door een burger aangehouden, maar dat liep uit de hand.
Een 50-jarige man heeft toen een asielzoeker van 22 jaar staande gehouden, omdat die geld zou hebben gestolen uit een bestelbus. Bij de burgeraanhouding zou de asielzoeker tegen zijn hoofd zijn geschopt. De 50-jarige man is daarvoor aangehouden. Inwoners van Nieuw-Weerdinge ervaren meer overlast van asielzoekers en dat komt vooral van veiligelanders. De commissaris van de Koning verwijst door naar de gemeente. “De provincie heeft hier geen rol in te vervullen”, antwoordt ze. “Ik weet dat de burgemeester van Emmen hier heel hard mee bezig is, samen met zijn collega van Ter Apel. Op rijksniveau krijgt het ook superveel aandacht. Wij gaan ervanuit dat er supersnel actie komt.
De druk op Ter Apel en andere opvanglocaties is bijzonder hoog. Vanwege de aanhoudend kritieke situatie is er op 12 juni 2024 door de demissionaire minister-president, samen met de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties, een dringende oproep gedaan aan de Commissarissen van Koning om via de provinciale regietafels (PRT’s) de komende dagen 100 opvangplekken per provincie te realiseren en hierbij gebruik te maken van de infrastructuur en de slagkracht van de veiligheidsregio’s. In het overleg is erkend dat dit opnieuw een extra appel is op alle betrokken partijen die op veel plekken al een enorme inzet plegen. Deze gevraagde plekken zijn onderdeel van de 96.000 opvangplekken uit capaciteitsraming behorend bij de vigerende Spreidingswet zoals gepubliceerd op 30 januari jl. Met de inzet van gemeenten, provinciale regietafels, corporaties en ondersteund door het rijk gaan wij ervanuit dat het mogelijk is om de noodzakelijke opvangplekken te realiseren. Aan alle colleges van burgemeester en wethouders en de bestuurders van woningcorporaties is een brief gestuurd met de oproep om met spoed opvangplekken voor asielzoekers en huisvesting voor statushouders beschikbaar te stellen.
Op basis van inwoneraantal en hoe rijk een gemeente is, wordt er per gemeente gekeken hoeveel plekken ze beschikbaar moeten maken. Gemeenten hebben vanaf 1 januari 2024 drie maanden de tijd om een plan in te dienen over extra opvangplekken. Het Rijk kijkt dan of dat bij elkaar opgeteld landelijk gezien genoeg is. Is er een tekort, dan krijgen de provincies ieder de opdracht om alsnog die opvangplekken bij hun eigen gemeenten te gaan zoeken. Als dit na acht maanden nog niet gelukt is, dan wordt dit dwingend opgelegd aan provincies en gemeenten. Gemeenten krijgen een extra beloning voor opvangplekken die zij langdurig beschikbaar stellen of voor bijzondere opvang van minderjarigen. Gemeentes die binnen drie maanden en duurzaam opvangen krijgen (meer dan honderd plekken voor meer dan vijf jaar) krijgen 5000 euro per plek. Wanneer de gemeente alleen maar snel is dan krijgt deze 2500 euro per plek. Een gemeente die er tussen de drie en acht maanden over doet, maar uiteindelijk wel duurzame plekken levert, krijgt 4000 euro. En een gemeente die gedwongen moet worden, krijgt niet meer dan 1500 euro. Voor de komende maanden is er een noodplan om Gemeenten die bepaalde groepen blijven weigeren, zoals alleenstaande mannen, te dwingen om hen op te vangen. Ook worden circa 8000 statushouders gehuisvest in hotels en vakantieparken om in de asielopvang plaatsen te creëren. De kosten hiervoor bedragen 4 miljoen euro per week.
Een opvangplek voor een asielzoeker in een hotel kost per jaar gemiddeld 91.000 euro. Dat is drie keer zo duur als een opvangplek in een normaal asielzoekerscentrum (azc), die per jaar gemiddeld 29.400 euro kost. Het opvangen van asielzoekers of vluchtelingen op (cruise-)schepen kost gemiddeld 66.000 euro.
Normaal duurt het een dag voordat mensen kunnen doorverhuizen naar een gemeentelijke opvang, maar het plaatsen wordt steeds lastiger en 99 procent van de beschikbare plekken in Nederland is bezet. Demissionair staatssecretaris Van der Burg gaf op 8 september 2024 al aan dat “de grens bereikt is” in de opvanglocaties en dat de centrale opvangpunten in Amsterdam en Utrecht vol zijn.
In Ter Apel melden zich bijna alle asielzoekers die net in Nederland zijn aangekomen bij het aanmeldcentrum van de IND. De opvang locatie van het COA bij het aanmeldcentrum staat al langere tijd onder enorme druk, omdat er in het hele land te weinig opvangplekken zijn. Het COA vangt sinds mei 2014 op het terrein van de voormalige Nassau-Dietzkazerne in Budel maximaal 1500 asielzoekers op. Het AZC Budel is na Ter Apel het grootste asielzoekerscentrum van Nederland.
De bijna 500 asielzoekers in de noodopvang op de voormalige Vliegbasis Twenthe moeten per 24 juli elders worden ondergebracht. De vergunning voor de tijdelijke opvang loopt af. Maar het COA kan nergens onderdak vinden voor deze mensen en vraagt om een verlening van de vergunning. De gemeente Enschede wil die niet afgeven en dreigt met dwangsommen. De vergunning voor de noodopvang op de voormalige vliegbasis loopt af en dan is er geen toestemming meer om, in afwijking van het bestemmingsplan, maximaal 550 asielzoekers op te vangen op het terrein van Vliegveld Twenthe Evenementenlocatie (VTE). Omdat de bouw van het permanente asielzoekerscentrum aan de Parkweg, waarvoor de noodopvang als overbrugging dient, vertraging heeft opgelopen, is er afgelopen week een verlenging van de vergunning aangevraagd. Tot half november, dan moet het permanente azc klaar zijn. In een brief aan de gemeenteraad laat het college van B&W weten niet van plan te zijn om een langer verblijf van het COA op de voormalige vliegbasis toe te staan. “Het college heeft het voornemen om deze aanvraag af te wijzen. We doorlopen daarbij de processtappen zoals we dat met elke andere reguliere aanvraag doen”, wordt raadsleden vlak voor het zomerreces gemeld.
Dat betekent dat als er op 24 juli nog asielzoekers in de opvang verblijven, zowel het COA, als pandeigenaar VTE in overtreding zijn. En daar wordt op gecontroleerd, belooft het college. ‘Wanneer dit aan de orde is, gaan we over tot handhaving. We bewandelen daarvoor de gebruikelijke route in het handhavingstraject bij een overtreding van het omgevingsplan.’ Dat betekent dat Enschede vanaf woensdag dwangsommen kan opleggen aan het COA en de eigenaar van het terrein. Een woordvoerder van de COA meldt dat er geen andere optie is. En dat is afgelopen dinsdagavond ook aan omwonenden van de noodopvang, de zogeheten Noabers, verteld. “Hoezeer we het ook tot het laatste moment hebben geprobeerd, er is geen andere tijdelijke locatie voor deze mensen beschikbaar.”
Die boodschap is met grote teleurstelling ontvangen. “Er was veel kritiek en ook emoties, begrijpelijk. We hebben ook duidelijk proberen te maken hoezeer het ons spijt dat we omwonenden hiermee teleurstellen. Deze mensen hebben zich juist zo vaak al bereidwillig en meewerkend opgesteld. We hebben onze excuses aangeboden, maar we kunnen niks anders.”
Het probleem in de hele zaak is de bouw van het permanente asielzoekerscentrum aan de Parkweg. Die bouw heeft een forse vertraging opgelopen, onder meer omdat het terrein flink vervuild bleek en sanering nodig was. De asielzoekers nu verhuizen, zoals aanvankelijk de bedoeling was, is daardoor niet mogelijk. Naar verwachtingen kunnen ze medio november het nieuwe azc betrekken. Het college van B&W zegt zich vast te houden aan harde afspraken met het COA over de sluitingsdatum van de noodopvang. Zo is dat aan omwonenden beloofd. Al eerder zijn beloftes aan de Noabers verbroken en Enschede wil dat niet nog een keer doen. Saillant is echter dat de harde einddatum van 24 juli wel in het collegebesluit voor de oprichting van de noodopvang is genoemd, maar dat die datum niet in het ‘contract’ met het COA staat. Sterker: er staat letterlijk dat de noodopvang geldt tot het moment dat het permanente azc aan de Parkweg wordt geopend. Daarmee lijkt het erop dat er geen juridische basis is om een verlenging van de vergunning te weigeren. Het COA kan nog niet zeggen of het een juridische procedure aanspant als de vergunning wordt geweigerd. Eerder gaf de organisatie aan die weg niet te willen bewandelen.
De Brabantse gemeente Deurne gaat toch niet 168 vluchtelingen opvangen. De ondernemer op wiens terrein dat zou gebeuren, heeft zich teruggetrokken onder druk van de omgeving. Vorige week kondigde Deurne aan dat het van plan is om vanaf april tijdelijk opvang te gaan bieden aan bijna 170 mensen. De groep verblijft nu nog in de nabijgelegen gemeente Heeze-Leende, maar die opvang stopt per april. Vanaf dan zouden de mensen voor maximaal een half jaar in Deurne worden opgevangen. De vluchtelingen zouden verblijven op het terrein van groenonderhoudsbedrijf Panhuijzen Groen. De eigenaar, die zelf op het terrein woont, had daarvoor medewerking verleend aan de gemeente. Dat komt volgens de gemeente omdat hij, zijn gezin en zijn medewerkers veel druk vanuit de omgeving ervaren. Het is niet duidelijk waar die uit bestond en wie die druk uitoefenden.
De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid mag vreemdelingen weer overdragen aan Kroatië op grond van de Europese Dublinverordening. Er zijn geen “serieuze aanknopingspunten” meer voor het risico op pushbacks bij deze zogenoemde Dublinclaimanten. Nederland mag vluchtelingen ook terugsturen naar België, ook al biedt dat land alleenstaande mannen in principe geen opvang meer. De Raad van State wijst erop dat deze mannen nog wel gebruik kunnen maken van de nood- en daklozenopvang.
In het AZC in Heerlen maakte de 21-jarige trans vrouw Kate Mikhailova op Eerste Kerstdag een einde aan haar leven, nadat haar asielaanvraag was afgewezen. Kate dreigde te worden teruggestuurd naar Moldavië, dat door Nederland wordt gezien als veilig land, maar waar vooral trans personen hun leven niet veilig zijn. Kate was uitgestoten door het enige familielid dat ze er nog had en had er verder niemand waarop ze kon terugvallen. Het is de vierde lhbti-plus-asielzoeker dit jaar die in Nederland door suïcide om het leven komt.
In de zogenoemde Dublinverordening is afgesproken wanneer een land verantwoordelijk is voor een asielzoeker. Dat is meestal het land waar de asielzoekers zich eerst heeft gemeld. In dit geval gaat het bijvoorbeeld om iemand die eerst asiel heeft aangevraagd in België en vervolgens naar Nederland is vertrokken. Volgens deze afspraken mag Nederland de asielzoeker dan terugsturen naar België. Dat land is dan verantwoordelijk voor de afhandeling van de asielaanvraag.
AZC Budel
Het COA vangt sinds mei 2014 op het terrein van de voormalige Nassau-Dietzkazerne in Budel maximaal 1500 asielzoekers op. Het AZC Budel is na Ter Apel het grootste asielzoekerscentrum van Nederland.
De gemeenten en ook Almere zijn niet enthousiast. Budel kampte met veel incidenten, zoals steekpartijen binnen de poorten van de opvang. Als dat nodig is zouden er ook beveiligers komen en de asielzoekers mogen maar twee keer per dag – in de ochtend en avond – naar buiten. Op loopafstand van de locatie bevinden zich ook geen winkels. Het kabinet wil uiteindelijk vier van deze sobere opvanglocaties openen, maar tot nu toe worden er alleen gesprekken gevoerd met Almere.
Informatie van slachtoffers van homofoob geweld wijst uit dat queer asielzoekers in het AZC Budel wordt geadviseerd geen politie te bellen en geen contact te onderhouden met LGBT Asylum Support. Deze instructies verhogen de kwetsbaarheid van deze groep. LGBT Asylum Support meldt dat het COA een lesbisch koppel uit Georgië opdroeg zich terughoudend te gedragen, waaronder het verbod op hand in hand lopen en het dragen van regenbooguitingen. Dit beleid creëert een situatie waarin lhbtiq+ asielzoekers geen hulp durven vragen en gedwongen worden hun identiteit te verbergen.
In een brandbrief worden recente gevallen beschreven die aantonen dat de huidige situatie onhoudbaar is, dat daders ongestraft blijven en dat slachtoffers niet adequaat worden beschermd. Sandro Kortekaas, voorzitter van LGBT Asylum Support, stelt dat het COA bij aangiftes geen lik-op-stukbeleid toepast en slachtoffers niet in veiligheid brengt. Het lesbisch koppel moest drie weken na een geweldsincident wachten op een veiligheidstransfer. Gedurende deze periode werden zij opnieuw slachtoffer van incidenten, waarna het COA hen opdroeg zich terughoudend te gedragen. Deze praktijk vormt een schending van rechten en een vorm van discriminatie, aangezien queer asielzoekers, die al geweld en vervolging ontvluchtten, opnieuw onderdrukking ervaren. Kortekaas benadrukt dat deze groep bescherming moet krijgen volgens de grondwet, die discriminatie verbiedt, en dat het eisen van terughoudend gedrag ontoelaatbaar is.
LGBT Asylum Support vraagt in de 14e brandbrief, verwijzend naar de motie uit 2016, opnieuw de minister om per direct aparte opvang voor queer asielzoekers te realiseren. De Nederlandse overheid heeft de wettelijke plicht veilige opvang te bieden en queer asielzoekers hun identiteit te laten uiten zonder angst voor geweld of discriminatie.
In augustus 2025 werd een homoseksuele asielzoeker in AZC Budel door medebewoners meerdere keren geslagen vanwege zijn geaardheid. Hij werd meerdere keren geslagen.
Op en rond het AZC in Budel moest op 27 januari 2022 zelfs de ingestelde noodverordening met een maand verlengd worden tot half maart. Burgemeester Roland van Kessel van de gemeente Cranendonck stelde de noodverordening in na een reeks steekincidenten. Binnen de poorten van het centrum waren in drie maanden tijd zeven gevallen van geweld gemeld waarbij steekwapens zijn gebruikt. Om preventief fouilleren mogelijk te maken, wil de burgemeester ook het AZC en omgeving tot veiligheidsrisicogebied te maken om zo preventief fouilleren mogelijk te maken. Een aantal weken daarvoor raakten twee bewoners van het azc gewond bij een vechtpartij met drie tienerbroers die in het centrum verbleven. 14 februari 2022 werd een zevende persoon, een 24-jarige man in het AZC in zijn been gestoken bij een vechtpartij met meerdere bewoners. Eind januari werden er bij een controle een zakmes, een tas die geprepareerd is om winkeldiefstallen mee te plegen en gestolen goederen gevonden. Drie mensen werden gearresteerd. Het gaat vooral om Marokkanen, Algerijnen en Tunesiërs. In het AZC in Budel wonen 1500 mensen, van wie 200 veiligelanders. In Ter Apel en Budel klagen omwonenden al jaren over veel overlast. De gemeenteraad van Cranendonck wilde daarom dat het azc wordt opgeheven of verkleind, maar het contract voor opvang loopt nog tot juli 2024. Vier toezichthouders moeten de extreme overlast in Budel tegen gaan. Staatssecretaris Eric van den Burg heeft een speciaal team voor 10 maanden op proef ingezet. De problemen doen zich al een aantal jaar voor in het openbaar vervoer bij het asielzoekerscentrum. Vaak gaat het om reizigers die weigeren te betalen bij het binnengaan van de bus. Chauffeurs en overige ov-medewerkers komen daardoor geregeld in onveilige situaties terecht. Bij het AZC stopt ook al enige tijd geen bus meer nadat buschauffeurs van Hermes constant werden belaagd. Er werden nieuwe veiligheidsmaatregelen aangekondigd in het veiligheidsconvenant, zoals verscherpt cameratoezicht op de buslijnen tussen Emmen en Ter Apel en meer beveiligers voor het station in Emmen. Zogenoemde ‘veiligelanders’ die toch overlast blijven geven, worden overgeplaatst naar de “strengere” azc’s in Hoogeveen en Budel. Vanwege gezondheidsredenen is Van der Burg vanaf 26 oktober 2023 tijdelijk niet in staat om taken als staatssecretaris van Justitie en Veiligheid uit te oefenen. ,,Zijn werkzaamheden zullen gedurende zijn herstel door mr. drs. C.A. van der Maat worden overgenomen.
De gemeente Cranendonck eiste dat de inmiddels vertrokken Marjolein Faber snel zou ingrijpen bij de aanhoudende overlast die veroorzaakt zou worden door bewoners van het asielzoekerscentrum (azc) in Budel. In een brief heeft burgemeester Roland van Kessel de minister een ‘dringende oproep’ gedaan om snel maatregelen te nemen. Het AZC in Budel is na Ter Apel het grootste van Nederland. Volgens de burgemeester kampen inwoners, ondernemers en het gemeentebestuur van Cranendonck al jaren met overlast door bewoners van het centrum. “Na een korte periode van relatieve rust is de overlast de afgelopen weken weer toegenomen, met incidenten zoals diefstal, vernielingen en bedreigingen”, aldus Van Kessel.
In de brief wees Van Kessel ook op de toename van incidenten op het terrein van het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers). Zo vond er recent nog een steekpartij plaats waarbij een bewoner lichtgewond raakte. Dit was de derde steekpartij in drie maanden tijd tussen bewoners van het centrum. De burgemeester benadrukt dat de overlast een grote impact heeft op de leefbaarheid en sociale veiligheid in de gemeente. De ‘voortdurende overlast’ vraagt veel inzet van toezichthouders, boa’s, de politie en andere beveiligers, en veroorzaakt bovendien onrust en polarisatie in de gemeenschap. “We zijn het echt zat”, verklaart Van Kessel.
De noodopvang voor vluchtelingen in de 3 Octoberhal in Leiden werd tijdelijk ontruimd. De 120 asielzoekers moesten vijf weken uitwijken naar Nieuwegein, omdat de hal moest worden gebruikt voor studentenfeesten. Daarna keerden de vluchtelingen weer terug. De hal gaat eind 2026 jaar tegen de vlakte. Het COA haalde de tientallen units uit de 3 Octoberhal en sloeg ze tijdelijk op. De 120 asielzoekers bleven als groep bij elkaar. Ondertussen liet Leiden een nieuw asielzoekerscentrum neerzetten op de paardenwei langs de Haagse Schouwweg dichtbij een AZC dat er al staat. De groep vluchtelingen kan daar dan heen doorstromen en zo in Leiden blijven totdat over hun aanvraag is besloten. Als ze een verblijfsstatus krijgen, worden ze in dat geval ook aan Leiden gekoppeld en blijven ze permanent in de stad. Zo niet, dan moeten ze vertrekken. Op de paardenwei langs de Haagse Schouwweg komt plek voor driehonderd asielzoekers. Samen met de 340 plekken in het aangrenzende bestaande AZC vangt Leiden dan 640 vluchtelingen op. Dat is ook het aantal dat voor vijf jaar aan Leiden is toegewezen in de spreidingswet.
Er komt géén asielzoekersopvang in voormalig restaurant Piri Piri aan de Schansweg in Rouveen. De gemeente Staphorst voerde daarover verkennende gesprekken met het COA en projectontwikkelaar Esprit. Maar het plan blijkt niet haalbaar. Het COA en de projectontwikkelaar kunnen financieel niet tot overeenstemming komen over het beschikbaar stellen van het voormalige restaurant voor de opvang van asielzoekers. Dat heeft COA-bestuurslid Joeri Kapteijns de gemeente Staphorst laten weten. Tot op heden is er geen officiële AZC-opvanglocatie gerealiseerd binnen Staphorst. De gemeente blijft wél verantwoordelijk voor het opvangen van een taakstelling van ongeveer 100 personen (84 reguliere asielzoekers en 16 alleenstaande jongeren) conform de Spreidingswet. De huidige Huisvesting van statushouders (met vergunning) verloopt via Hotel Waanders, maar de opvang van nieuwe asielzoekers is nog niet opgepakt – vanwege locaties die ongeschikt zijn gebleken en financiële/kadermatige problemen. De gemeente voert verder overleg met COA, het ministerie, de provincie en kleinere buurgemeenten om tot een oplossing te komen.
Zwolle heeft drie plekken op het oog die geschikt kunnen zijn als vaste opvanglocatie voor vluchtelingen. De geselecteerde locaties zijn een kantoorpand aan de Rijnlaan, een kavel aan de Professor Feldmannweg en het Cibapgebouw aan de Nijverheidsstraat. Zwolle moet een nieuwe, permanente opvanglocatie vinden ter vervanging van de huidige tijdelijke locatie aan de Meeuwenlaan. Zwolle moet per 2027 717 vluchtelingen huisvesten is de afspraak met het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA). De drie locaties in Zwolle worden de komende maanden onderzocht op de geschiktheid als opvangcentrum. De gemeente en het COA zullen hierbij ook bewoners en belanghebbenden betrekken. De aanwijzing van een permanente opvanglocatie is nodig omdat de huidige opvang aan de Meeuwenlaan tijdelijk is. Hier verblijven sinds vorig jaar juni zo’n 300 statushouders en vluchtelingen die grote kans hebben op een permanente verblijf status. Vanaf 2027 is het de bedoeling dat er op basis van de Spreidingswet minimaal twee en maximaal drie permanente opvanglocaties in Zwolle beschikbaar zijn voor in totaal 717 vluchtelingen. De gemeenteraad van Zwolle heeft 7 juli 2025 ingestemd met de komst van een asielzoekerscentrum in een nieuw deel van de wijk Stadshagen. In het azc, dat in 2027 wordt gebouwd, moet ruimte komen voor maximaal vierhonderd asielzoekers. Een deel van de omwonenden en inwoners van Zwolle verzet zich tegen de komst van een COA-opvanglocatie in De Tippe. PVV-leider Geert Wilders was naar Zwolle gekomen om voor de raadsvergadering enkele honderden tegenstanders van een azc toe te spreken. Zij hadden zich verzameld op het plein voor het provinciehuis, waar de vergadering werd gehouden. Omdat enkele locaties in de stad binnenkort sluiten, heeft het college recent voorgesteld om een azc te openen in het nieuwbouwdeel van Stadshagen.
Novotel Hotel bij Eindhoven Airport gaat sluiten en wordt vanaf 17 juni een AZC locatie. Een gedeelte van de werknemers wordt ontslagen. Het personeel is hier inmiddels per email over geïnformeerd. Maandag 10 juni 2024 wordt het personeel van het hotel verder bijgepraat en wordt duidelijk welke werknemers hun baan verliezen. Uiteindelijk wordt het hotel volledig gebruikt als opvanglocatie.
Lowietje is een voormalig restaurant, hotel en casino. in de gemeente Lisse. Daar worden 140 asielzoekers tien jaar lang opgevangen. Een opvanglocatie van 140 plekken is te klein om alle noodzakelijke voorzieningen als dagbesteding, gezondheidszorg of onderwijs aan te bieden. Daarom zal de opvang in Lisse samenwerken met een grotere locatie. Op dit moment verblijven er nog Oekraïense vluchtelingen en arbeidsmigranten. Met de opvang van 140 asielzoekers zou Lisse voldoen aan de richtlijnen van de spreidingswet. Burgemeester Lies Spruit zegt dat ‘Lowietje’ een geschikte plek is voor opvang. Wanneer de vluchtelingen onderdak krijgen in het gebouw aan de Heereweg en in welk gedeelte, is nog niet bekend. In restaurant Hanami, dat nu in het complex zit, komen geen vluchtelingen benadrukt de gemeente.
Ten zuiden van Dordrecht bij bedrijventerrein Distripark komt een azc met plek voor maximaal 580 asielzoekers . Het zou eind 2024 in gebruik genomen en tien jaar blijven staan. Bewoners van buurtschap Wieldrechtse Zeedijk protesteren al langer tegen het azc. Eerder lieten zij weten niet perse tegen te zijn, maar wel tegen de grootte ervan.
De bouw van het asielzoekerscentrum op het bedrijventerrein Dordtse Kil mag doorgaan terwijl de bezwaarprocedure nog loopt. Dat heeft de rechtbank in Rotterdam in een spoedzitting 12 juni 2025 bepaald. Van acht bewoners zijn de bezwaren tegen de bouw van het azc nog niet behandeld. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) was alvast met de bouw begonnen. Samen met de gemeente Dordrecht droeg het COA als argument aan dat het azc met spoed moet worden gebouwd. De rechter ging daarin mee en concludeerde dat verder aan alle voorwaarden is voldaan. Het azc wordt gebouwd op bedrijventerrein Dordtse Kil en moet tien jaar lang plaats bieden aan 580 asielzoekers. De mensen die bezwaar hebben ingediend zijn onder meer bang voor verkeershinder en parkeerproblematiek als er op het bedrijventerrein opeens honderden mensen komen wonen. Naar verwachting volgt na de zomer een beslissing over de ingediende bezwaren. Dordrecht twijfelt over de hinder die omwonenden verwachten te ervaren. De rechter erkent dat er overlast zal zijn, maar vindt die niet groot genoeg om de bouw stil te leggen. Ook ziet de rechter dat er verkeersmaatregelen zijn genomen om de gevolgen voor de omgeving te beperken. De bouw van het azc moet volgend jaar klaar zijn.
Putten nam een vakantiepark over en maakte het een opvang locatie voor vluchtelingen. Tot groot verdriet en woede van de recreanten die een huisje bezitten op het terrein. Op het vakantiepark in de buurtschap Krachtighuizen wil de gemeente maximaal 120 vluchtelingen opvangen. Recreanten die een chalet bezitten en daar hun hele leven voor gespaard hadden is verteld dat ze moeten vertrekken. Nu moeten ze weg en het enige wat ze krijgen is een verhuisvergoeding van 1200 euro. Dat terwijl het verplaatsen van een chalet al gauw 20.000 euro kost. Vanaf volgend jaar wil de gemeente Putten maximaal 120 vluchtelingen huisvesten op een vakantiepark aan de Huinerenkweg in Krachtighuizen. Volgens wethouder Cornelissen worden er straks vluchtelingen uit Oekraïne opgevangen, voornamelijk gezinnen. En mogelijk enkele statushouders.’ De bestaande chalets worden verwijderd en vervangen door dertig woonunits met ruimte voor vier personen. Het gaat volgens de wethouder om een tijdelijke opvang. ,,We mikken op een periode van 5 á 6 jaar. Daarna wordt er weer een vakantiepark van gemaakt. De komende periode wordt er een inrichtingsplan gemaakt. Ook moet de gemeenteraad zich er nog over uitspreken. De eerste vluchtelingen arriveren dan in januari 2025. Het park werd in 2023 opgekocht door de Ontwikkelingsmaatschappij Vitale Vakantieparken (OMVV). Dat is een zelfstandig opererende organisatie, die wordt gefinancierd door twaalf Veluwse gemeenten (waaronder Putten) en de provincie Gelderland. De OMVV is een paar jaar geleden opgericht met als doel de bezem door de Veluwse recreatiesector te halen.
Amsterdam had in 2016 de primeur door te experimenteren met wooncomplexen met zowel jongeren als statushouders. Op dit moment zijn er, verspreid over de stad, ongeveer twintig van dit soort complexen. Dat gaat van kleine woongroepen met zo’n tien mensen tot een paar echt grote complexen met honderden mensen. Onveiligheid en incidenten zijn daar echter schering en inslag zoals op startblok Elzenhagen in Amsterdam-Noord. Daar wonen 270 studenten samen met evenveel statushouders. De studenten zijn er getuige van vechtpartijen, drugsgebruik, overlast en vernielingen.
In het WTC Expo Leeuwarden wordt een tijdelijke asielzoekers overloop opvang geopend met ruimte voor 250 mensen. Wanneer het aantal asielzoekers in Ter Apel boven de 2000 komt, worden ze overgebracht naar Leeuwarden, waar ze maximaal tien dagen mogen verblijven.
Den Haag moet dit jaar 1800 extra asielzoekers opvangen. Nu al vangen ze asielzoekers op in Park Centraal, een 4-sterrenhotel in Den Haag.
COA betaalde ruim 7,5 miljoen euro voor onder meer de grond waarop het een aanmeldcentrum voor asielzoekers wilde bouwen in de Noordoostpolder. Hoewel de komst anderhalf jaar geleden afketste door protesten, kan het COA nu pas van de grond af. Het terugverdienen van de geïnvesteerde miljoenen wordt een hele opgave, verwachten makelaars én COA.
In de gemeente Hellendoorn komt in een weiland aan de Noordelijke Hoofddijk in Nijverdal een nieuw asielzoekerscentrum. Dit azc moet tien jaar lang opvang bieden aan maximaal tweehonderd mensen, de eerste bedden moeten begin 2025 beschikbaar zijn. Dat heeft het gemeentebestuur van Hellendoorn besloten. De komst van het asielzoekerscentrum is nog niet definitief. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) moet nog een vergunning aanvragen. Als de gemeente die toegewezen heeft kunnen mensen daar nog bezwaar tegen maken.
In de Gemeente Dalfsen wordt het oude terrein van voetbalvereniging USV aan de Paltheweg in Nieuwleusen onderzocht voor de geschiktheid tot opvang van Oekraïense vluchtelingen. Volgens burgemeester en wethouders van Dalfsen is het terrein dat eerder ook werd gebruikt voor feesten en evenementen de beste keuze.
Bedrijventerrein De Hare in Coevorden krijgt zeer tegen de zin van omwonenden huisvesting van arbeidsmigranten. Bij de gemeente ligt een aanvraag om in het voormalige pand van Imtech Vonk aan de Modem voor een periode van tien jaar buitenlandse werknemers onderdak te mogen bieden. In de wijk Tuindorp in Coevorden is het 3 juli 2025 ondanks een ingestelde noodverordening opnieuw uitgelopen op ongeregeldheden. De ME werd ingezet om de rust in de wijk te herstellen. Meermalen werden de afgelopen tijd door tientallen mensen onder meer auto’s en aanhangers in brand gestoken. Vanwege de onrust vaardigde burgemeester Renze Bergsma van Coevorden op woensdag een noodverordening voor de wijk af. Ondanks de noodverordening hing gisterenavond een groep van zo’n 20 tot 25 mensen rond op straat en op een nabijgelegen veldje werd een stapel hout in brand gezet. Rond 23.00 uur besloot de ME om samen met de brandweer de wijk in te trekken. De brand was snel geblust, waarna de hulpdiensten zonder aanhoudingen te verrichten weer vertrokken.
De provincie Zuid-Holland moet vanaf februari 2024 meer dan de helft van de extra opvangplekken voor asielzoekers gaan leveren. Het gaat om 18 duizend plekken. Landelijk komen er 35 duizend extra opvangplekken bij. De extra eis is een gevolg van de spreidingswet die de Eerste Kamer 23 januari 2024 heeft aangenomen. De wet is per 1 februari van kracht.
De gemeente Den Bosch en de rechter hebben definitief akkoord gegeven voor de tijdelijke opvang van asielzoekers in het Mövenpick Hotel in Den Bosch. Er kunnen vijf jaar lang 250 asielzoekers terecht. Ondertussen werkt de Gemeente nog aan een tweede locatie voor nog eens 350 asielzoekers bij de Gestelse Buurt
In een landgoed Michaelshoeve in Brummen komt volgens insiders een plek voor 35 tot 300 vluchtelingen. Het COA koopt het landgoed en wil vluchtelingen van daaruit door laten stromen naar permanente huisvesting in dezelfde gemeente. De eerste zeven bewoners worden in februari gehuisvest, de groep groeit vervolgens in maart naar 35 man en zo verder. Volgens de gemeente worden alle kosten voor de locatie betaald door het Rijk.
Bungalowpark De Lindenberg in Rijssen-Holten werd tot groot ongenoegen van omwonenden omgebouwd tot een asielzoekerscentrum en huisvest vanaf 1 mei 2024 na maanden van verbouwingen de eerste bewoners. De gemeente Rijssen-Holten kocht het park en verhuurt het voor tien jaar aan het COA voor ongeveer 250 vluchtelingen. Alle huisraad van het park ging in de vuilcontainer en werd niet gebruikt voor de asielzoekers. 17 februari 2025 zijn de eerste 30 statushouders ingetrokken. In totaal komen er 225 statushouders te wonen. Over vijf jaar is er een tussenevaluatie gepland. Bungalowparken mogen door Nederlanders niet permanent bewoond worden, maar hiervoor werd een uitzondering gemaakt.
In Uden is 9 april 2025 een informatiebijeenkomst van de gemeente Maashorst over de komst van drie opvanglocaties voor asielzoekers uitgelopen op ongeregeldheden die werden beëindigd met charges van de mobiele eenheid. Meerdere mensen zijn aangehouden. In de Kruisherenkapel in Uden ging de gemeente in gesprek met bewoners die vlak bij de beoogde opvanglocaties wonen. De gemeente Maashorst, waar Uden onder valt, informeerde de inwoners over drie opvanglocaties in Uden, Schaijk en Zeeland met plek voor in totaal zo’n 750 asielzoekers. Binnen bleef het rustig. Zo’n driehonderd mensen hadden zich buiten verzameld. Daar was het aanvankelijk ook relatief rustig. Rond 21.00 uur sloeg de sfeer om. Mensen gooiden met stenen en flessen, staken zwaar vuurwerk af en liepen met fakkels. Meteen daarop kwamen meerdere bussen van de ME aan en even later werd het plein voor de kapel schoongeveegd. Zes mensen werden opgepakt. Bij de Kruisherenkapel was 16 april opnieuw een informatiebijeenkomst en dit keer was er veel politie en zelfs een helikopter aanwezig.
Jaren geleden werd ook de Bijlmerbajes omgebouwd tot een tijdelijk asielzoekerscentrum waar anderhalf jaar lang zo’n duizend asielzoekers konden worden ondergebracht. Eerder werd ook de gevangenis in de Havenstraat tijdelijk omgebouwd tot opvang. Amsterdam gaat in totaal vier nieuwe complexen bouwen waarin in totaal duizend erkende vluchtelingen en studenten komen te wonen, voornamelijk in Oost. Dit voorjaar wordt gestart met de bouw van een asielzoekerscentrum in de Amsterdamse wijk Houthaven. Het gebouw, dat is ontworpen door Geurst & Schulze architecten, biedt plek aan 64 woningen voor vijfhonderd asielzoekers, voor een periode van vijftien jaar. Daarnaast komt er een openbare parkeergarage met 110 parkeerplekken in het gebouw. Via het gemeentelijk versnellingsarrangement (gva) kunnen gemeenten woonruimte inzetten voor de tijdelijke huisvesting van vergunninghouders totdat definitieve plaatsing in de gemeente mogelijk is. Alle tot voor kort niet voor wonen bestemde woonruimte komt alsnog in aanmerking voor bewoning, zoals huisjes op een vakantiepark en woonruimte waarbij keuken, douche en wc met anderen worden gedeeld. Nederland is wereldwijd de zesde grootste geldschieter voor de opvang van Syrische vluchtelingen. Met een ‘zelfzorgarrangement’ kunnen asielzoekers in ruil voor een financiële vergoeding met een verblijfsvergunning zelf onderdak zoeken buiten een asielzoekerscentrum (azc). Sinds 2018 is er een azc in Amsterdam Nieuw-West op de Willinklaan, met plek voor 650 mensen.
In Den Hoorn aan de Harnaschdreef werd door de Gemeente, ondanks protesten van omwonenden, een stuk grond aangekocht voor 9,3 miljoen euro om daar in de toekomst een AZC op te vestigen voor 225 vluchtelingen. Wethouder Wendy Renzen van Leeuwen stapte na een motie van wantrouwen op omdat ze tegen de vestiging was, zeer tegen het zere been van de VVD. Het COA betaalt niet mee aan de aankoop. Het voornemen is om eind 2024 een AZC operationeel te hebben.
Het Gelderse Barneveld wil een nieuw asielzoekerscentrum laten bouwen, naast een nieuwbouwwijk aan de noordkant van de plaats. Deze moet plaats bieden aan 300 asielzoekers en in elk geval tien jaar lang beschikbaar zijn. De locatie moet eruit komen te zien als een woonwijk met rijtjeshuizen, en op den duur opgaan in de nieuwbouwwijk.
De gemeente Epe heeft een voormalige camping in Vaassen op het oog voor de opvang van maximaal 200 Oekraïense vluchtelingen. Dit plan leidde afgelopen zomer tot verontwaardiging onder inwoners van Vaassen. In april 2022 werd het park door de gemeente Epe gesloten, omdat de huisvesting er niet veilig meer zou zijn: de huisjes zouden niet brandveilig zijn en de voorzieningen voor gas en elektriciteit waren volgens de gemeente gebrekkig. De gemeente kwam er niet uit met de beheerder van het park, waardoor het hele park vorig jaar gesloten werd. Tot twee maal toe werd er brand gesticht om te voorkomen dat asielzoekers daar gehuisvest worden. In de nacht van 2 op 3 oktober 2023 zijn rond middernacht vier chalets afgebrand.
In Nijmegen komen op een sportpark twaalfhonderd opvangplekken voor asielzoekers. De opvang locatie wordt een van de grootste crisisnoodopvangcentra van Nederland. Nijmegen maakte eerder in een natuurgebied ook al een opvang voor duizenden Afghanen en Syriërs.
Het COA opende opnieuw een noodopvang voor 600 asielzoekers in een hal van het evenementencomplex WTC Expo in Leeuwarden. In maart 2020 was in het complex ook al een noodopvang gevestigd. In Farmsum, in de provincie Groningen, worden 150 asielzoekers opgevangen. Enschede, Gorinchem, Venray en de regio Rotterdam moesten vanaf half december 2021 verplicht asielzoekers opvangen vanwege de aanhoudende instroom van circa 800 asielzoekers per week.
De gemeente Amsterdam wil in plaats van statushouders meer vluchtelingen opvangen. Andere gemeenten in Noord-Holland moeten hiermee instemmen. Het demissionaire kabinet steunt de opvallende asiel-uitruil. Het Amsterdamse voorstel houdt in dat er voor 1200 statushouder geen permanente woning hoeft te worden geregeld. Die taak zou overgaan naar andere gemeenten in Noord-Holland. In ruil daarvoor creëert Amsterdam dan 1200 opvangplekken voor asielzoekers die nog geen verblijfsvergunning hebben.
De hotels van Van der Valk worden veelvuldig gebruikt voor asielopvang. Bob van der Valk, de afgezette directeur van het hotel in Duiven, wordt door zijn ooms beschuldigd van ‘grootschalige fraude’ bij contracten met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Hij zou tientallen miljoenen euro’s winst in eigen zak hebben gestoken. Volgens de ooms heeft de 35-jarige Bob van der Valk winst en commissies afgeroomd ‘over de rug’ van het hotelconcern. Als directeur van het hotel in Duiven hielp hij het familieconcern bij contracten voor asielopvang. Hij zou geld verdienen via tussenpersoon LCHD van het COA die hotelkamers zoekt. Volgens zijn ooms, die de Van der Valk Exclusief-hotels besturen, rekenden Bob en zijn zakenpartner onverklaarbaar hoge marges. Ze stelden hem begin 2024 op non-actief. Bob wilde wel vertrekken maar over de voorwaarden stonden beide partijen voor de rechter.
Dennis van der Valk gunde zijn stiefbroer Bart een gunstige deal voor het Van der Valk hotel in Zwijndrecht. Later kwam hij er achter dat Bart en miljoenendeal had met het COA voor de opvang van asielzoekers. Het hotel in Zwijndrecht is in 2024 in gebruik genomen als opvanglocatie voor zo’n 300 asielzoekers. Daaraan verdient Bart de komende drie jaar minstens 21 miljoen euro. Dat is een veelvoud van wat de gewone hotelexploitatie zou hebben opgeleverd. Bart heeft de deal verzwegen en wist zo de aandelen voor een familieprijsje van slechts een half miljoen euro los te peuteren. Dennis gunde het zijn stiefbroer omdat die het anders niet zou kunnen betalen. Maar nu blijkt dat een miljoenendeal had klaar liggen voelt hij zich belazerd. Via de rechter wil hij nu buiten de 5 ton alsnog miljoenen meer voor zijn verkochte belang hebben en ook mee profiteren van het vrijgevige COA. Het hotel zou door de deal tussen de 1,9 miljoen en 2,8 miljoen euro waard zijn geweest.
René Derksen, 54, eigenaar van LCHD in Didam, verdiende tientallen miljoenen via hotelopvang voor het COA. LCHD fungeerde als exclusieve tussenpersoon, boekte kamers en hanteerde marges tot circa €100.000 per dag. COA stemde in met contracten die financieel zeer nadelig waren. Ongeveer 10.000 asielzoekers en statushouders werden via LCHD geplaatst.
De Oekraïne-oorlog in februari 2022 verhoogde de opvangdruk met circa 70.000 vluchtelingen. Hotels werden landelijk ingezet voor noodopvang. Drie jaar later verblijven nog ruim 10.000 asielzoekers in hotels. De totale kosten voor deze opvang bedragen meer dan € 500 miljoen. Transparantie over prijzen, contracten en marges ontbreekt.
In juni 2023 viel de FIOD binnen bij LCHD voor fraudeonderzoek. Contracten bij Van der Valk en Postillion werden opgevraagd. OM legde beslag op ruim €50 miljoen aan vastgoed en luxeauto’s, deels bij Derksens zakenpartner. Van der Valk deed aangifte van ongerechtvaardigde verrijking; COA beëindigde per 1 januari 2023 de samenwerking met LCHD.
LCHD stelde contracten op met ondoorzichtige marges en commissies. Het bedrijf had geen exploitatieplicht en verschuift leegstands- en operationele risico’s naar COA. Contracten waren legaal maar financieel uiterst nadelig voor COA. LCHD had geen ervaring in hotelbeheer; hoteliers werden onder druk gezet door bureaucratie.
Derksen heeft achtergrond in uitzend- en arbeidsmigrantenhuisvesting via Cervo Group en IDHS. LCHD behoort tot dezelfde groep als IDHS en werd vanaf voorjaar 2022 exclusief broker voor COA. Contracten werden snel gesloten, zonder formele aanbesteding, met raamovereenkomsten en afzonderlijke ‘allonges’ per locatie. Hotels tekenden geheimhouding, waardoor COA geen zicht had op marges.
LCHD factureerde COA tot €290 per kamer per nacht; hotels ontvingen soms €100 minder. Additionele diensten werden opgevoerd, vaak uitgevoerd door hotels zelf. Commissies van 5–7% werden als ‘risico-opslag’ in rekening gebracht, terwijl risico’s bij COA lagen. Contracten waren niet tussentijds opzegbaar; LCHD had geen leegstandboetes.
Hotels mochten niet rechtstreeks met COA contracteren vanwege relatiebedingen met boetes tot €250.000, mogelijk strijdig met mededingingsrecht. Het beding is inmiddels ingetrokken; ACM kan alsnog boetes opleggen tot 10% van omzet.
Bij Van der Valk-hotels zijn woekerwinsten gemaakt: COA betaalde bijna 100 euro per kamer minder dan LCHD factureerde. Meerjarige deals zouden een winst van ruim €115 miljoen opleveren op €300 miljoen omzet. Bob van der Valk ontkent beschuldigingen, beroept zich op geheimhouding, en bood 20 miljoen afkoop.
LCHD factureerde naast kamerkosten ook voor het vinden van kamers, schoonmaak en catering. In 2022 gaf COA circa €100 miljoen uit aan hotelopvang, onderdeel van €1,6 miljard totale uitgaven; 2023 is begroot op €2,5 miljard. Statushouders zouden na 14 weken naar reguliere woningen, maar verblijven gemiddeld 40 weken in hotels; gemeenten ontvangen vergoedingen voor tijdelijke opvang en begeleiding.
LCHD speelde een rol in een rechtszaak binnen de familie Van der Valk. Enkele familieleden beschuldigden Bob van der Valk van fraude bij COA-contracten, met samenwerking van LCHD en woekerprijzen. FIOD onderzoekt LCHD en Van der Valk. Er zijn aanwijzingen dat kamers werden gefactureerd zonder gebruik, en dat beveiligingskosten werden gemanipuleerd. Kamerprijzen werden stiekem verlaagd voor hotels, terwijl COA hetzelfde bedrag bleef betalen aan LCHD. In beslag zijn genomen luxeauto’s, waaronder Lamborghini en Porsche. Van der Valk legde een claim van €55 miljoen neer bij LCHD. COA beraadt zich over verdere acties.
Hotel Van der Valk in Leusden huisvestte van augustus tot en met januari 2024 zo’n dertig asielzoekers. Het Van der Valk Hotel in Nieuwerkerk aan den IJssel huisvestte 36 extra statushouders. De tijdelijke bewoners arriveerden 1 juli 2024 en bleven tot 31 december. In het hotel in de oksel van snelweg A20 en provinciale weg N219 wachten nu al 22 statushouders op een woning.
Van der Valk in Nieuwerkerk aan den IJssel in de Gemeente Zuidplas huisvest sinds november 2023 37 asielzoekers waarover de Gemeenteraad pas op 11 december werd geïnformeerd. Het aantal komt bovenop de nieuwe taakstelling van 87 asielzoekers die de Gemeente voor het komende halfjaar heeft gekregen. Ook Van der Valk Hengelo vangt asielzoekers op. In totaal gaat het om onderdak voor zo’n honderd asielzoekers. Ze worden ondergebracht in een afgeschermd deel van het hotel.
De opvang van 300 asielzoekers in een Van der Valk-hotel in Uden kan toch snel doorgaan. Dat is het gevolg van een nieuw vonnis van het hof in Den Bosch, dat vanmiddag een eerder besluit van de rechtbank Oost-Brabant gedeeltelijk heeft geschorst. In het vonnis is bepaald dat de gemeente Maashorst, waar Uden onder valt, na het afgeven van de vergunning voor de opvang meteen kan beginnen met het huisvesten van asielzoekers. In het vorige vonnis stond juist dat bewoners ná het afgeven van die vergunning nog tijd moesten krijgen om bezwaar te maken tegen de vergunning, maar die voorwaarde is nu dus geschorst door het hof. De gemeente geeft aan dat het vereiste vergunningenbesluit nog deze week genomen worden. Asielzoekers bij het Van der Valk-hotel in Uden werden niet weggestuurd. De gemeente Maashorst wilde de schorsing van de rechter niet handhaven en wachtte de rechtszaak af. Daar kreeg de Gemeente alsnog toestemming voor een kleiner aantal, Dit zonder vergunning huisvesten van personen werd eerder Peter Gillis verboden, waarna zijn park werd gesloten en vluchtelingen en bewoners wel werden weggestuurd. De rechter schorste woensdag de vergunning voor opvang in het hotel, nadat omwonenden naar de rechter waren gestapt. Hierdoor mochten van de rechter twee dagen lang geen mensen worden opgevangen in het hotel. De omwonenden willen tijd om bezwaar te maken en hadden daarom om de schorsing gevraagd. Maashorst besloot de schorsing te negeren en zonder de vergunning toch mensen te huisvesten.
De ziekenhuis locatie Tergooi in Blaricum werd 1 april 2020 verkocht aan SF Blaricum BV, een ontwikkelcombinatie met DHG. Vanaf die tijd huurde Tergooi de locatie terug voor een periode van 3 jaar. De huurtijd is nu verlopen en totdat het gebouw wordt gesloopt en herontwikkeld tot een zorgwoningencomplex wordt het nog 2,5 jaar tot 3 jaar ingezet als vluchtelingenopvang voor 250 statushouders die zoveel mogelijk gekoppeld zijn aan gemeenten in de regio. De groep verblijft op deze locatie tot er voor hen sociale huurwoningen in de buurt beschikbaar komen. Met deze aanpak hoopt de gemeente dat de toekomstige regiogenoten al kunnen integreren in hun nieuwe woonomgeving.
222 statushouders kregen in 2023 onderdak in Alphen aan den Rijn. Het halfjaar daarna werd er nog plek geregeld voor nog eens 124 statushouders.
De gemeente Heemstede heeft de Heemsteedse Dreef 156 gekocht. Deze zal verhuurd worden aan het COA voor het plaatsen van 25 alleenstaande minderjarige vluchtelingen (amv).
AZC demonstraties en protesten
Op TikTok wordt een protest “tegen massa-immigratie, voor een veilig Nederland en tegen het woningtekort” aangekondigd op de Dam in Amsterdam op 12 oktober. In de aankondiging staat dat er tot 14.30 uur sprekers zijn en daarna een mars volgt, die tot 16.00 uur duurt. Nationaal Protest vermeldt dat de demonstratie in eerste instantie op 19 oktober zou plaatsvinden, maar dat deze is verplaatst omdat op die dag ook de marathon van Amsterdam is. Er waren dit jaar tot nu toe in zeker 49 gemeenten protesten tegen de komst van een azc. In 28 gemeenten bleven de plannen ongewijzigd. In 21 gemeenten zijn de plannen wel degelijk aangepast of vertraagd. Sommige gemeenten zeggen dat er een direct verband is met de protesten.
Aalten
In Aalten waren er demonstraties tegen de komst van een AZC maar 8 oktober 2025 was er ook een bijeenkomst van voorstanders van een AZC
Amersfoort
Het college van burgemeester en wethouders van Amersfoort heeft de plannen voor twee nieuwe opvanglocaties voor asielzoekers voorlopig ingetrokken. Het besluit volgt op twee drukbezochte informatieavonden waar de emoties hoog opliepen en waar bewoners en belangenorganisaties aangaven dat zij onvoldoende bij de voorbereiding waren betrokken. In een verklaring erkent het stadsbestuur dat het perspectief van omwonenden, belangenverenigingen en de gemeenteraad eerder en breder had moeten worden meegenomen en biedt daarvoor excuses aan. De gemeente onderzocht in totaal circa zeventig locaties voor de realisatie van een asielzoekerscentrum. Daaruit kwamen twee plekken naar voren die volgens het college het meest kansrijk waren. De eerste betrof een leegkomend schoolgebouw in de wijk Schothorst, de tweede een terrein met hockeyvelden in de wijk Vathorst. Op beide locaties was voorzien in de opvang van maximaal driehonderd personen. Tijdens de eerste bijeenkomsten vorige week werd buiten vreedzaam gedemonstreerd, terwijl binnen de onvrede over de plannen duidelijk naar voren kwam. RTV Utrecht meldde dat de sfeer in de zaal gespannen was, al verliepen de demonstraties zelf ordelijk. Op vrijdag 13 september 2025 werd een 35-jarige inwoner van Amersfoort aangehouden op verdenking van bedreiging van burgemeester Lucas Bolsius, een incident dat volgens de politie in verband stond met de aangekondigde opvanglocaties. De weerstand van bewoners richt zich vooral op de situering van de opvang in of direct naast woonwijken. Het college stelde eerder dat juist een inpassing in de wijk mogelijkheden zou bieden voor integratie, mede doordat er ook wijkvoorzieningen zouden kunnen worden gerealiseerd. Het draagvlak bleek in de huidige fase echter onvoldoende. Amersfoort heeft op grond van de Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvang (spreidingswet, Staatsblad 2024 nr. 89) een opgave van 941 opvangplaatsen per 1 juli 2025. Momenteel beschikt de gemeente over ruim 750 opvangplekken, waarvan een groot deel tijdelijk van aard is. Om de wettelijke verplichting structureel te kunnen invullen, wil de gemeente circa 550 nieuwe plekken realiseren. De twee nu ingetrokken locaties maakten deel uit van die opgave. Het stadsbestuur benadrukt dat de wettelijke taak en de noodzaak om verantwoordelijkheid te nemen in de opvang van asielzoekers niet ter discussie staan. Voor de vervolgstappen zal de gemeente in gesprek gaan met de gemeenteraad, de betrokken wijken en andere partijen die willen meedenken over hoe de opvangopgave kan worden ingevuld. De mensen die tegen een azc in Amersfoort zijn, riepen leuzen als “wij zijn Nederland” en “azc weg ermee”. Ze droegen Nederlandse vlaggen en prinsenvlaggen bij zich. De tegendemonstranten riepen onder meer “vluchtelingen welkom, nazi’s niet”. Ook was er een bord te zien met de tekst: “Ruim 163.000 inwoners en dan geen plek voor 300 mensen op de vlucht? Kom op Amersfoorters, stad met een hart”. Bij de protesten werden vijf mensen aangehouden, twee voor belediging van een agent en drie voor het gooien van vuurwerk, zoals een rookbom. Het is niet bekend bij welke groepen de arrestanten horen.
Beilen
Best
Een bijeenkomst over de komst van een nieuw asielzoekerscentrum in de Brabantse gemeente Best is voortijdig afgebroken nadat er een protest was uitgebroken. De protesten richten zich tegen plannen van de gemeente om maximaal 192 asielzoekers op te vangen op een locatie aan de Hooiweg in Best. In sporthal Naastenbest waren zo’n vierhonderd mensen aanwezig. Buiten stonden actievoerders die meermaals probeerden het pand te betreden en zijn via verschillende ingangen ook binnen geweest, maar werden elke keer weer buiten gezet. Toen de sfeer behalve buiten ook binnen onrustig werd, besloot de burgemeester de bijeenkomst te beëindigen en alle aanwezigen te laten vertrekken. Zij werden door de aanwezige politie naar buiten geëscorteerd. Op dat moment “gingen dus meer deuren open”, zegt de woordvoerder, en kwam er “meer druk op” van buitenaf om binnen te komen. “Het heeft elkaar gekruist”, zegt hij. “Daardoor is het onrustig geworden.” Er werd vuurwerk afgestoken in het gebouw en er werd met eieren gegooid. Volgens Omroep Brabant werd ook buiten een vuurwerkbom afgestoken, maar dat kan de politiewoordvoerder niet bevestigen. Wel weet hij dat in ieder geval één persoon is aangehouden voor het afsteken van vuurwerk. De burgemeester en aanwezige wethouders werden bedreigd door actievoerders.
Born
Bussum
De inwoners van Bussum waren woedend over de komst van 300 mannelijke asielzoekers. Het besluit was al genomen door de gemeente. Het is het COA en de eigenaar van het terrein echter niet gelukt om tot een huurovereenkomst te komen. Het plan om aan de Franse Kampweg asielzoekers op te vangen tot 1 juli 2027 is daarmee definitief van de baan. Het is niet gelukt om tot een overeenkomst te komen vanwege een conflict over de verkoop van een naastgelegen stuk grond. Kort voor de plannen rond de opvang bekend werden, is het stuk grond voor 5,65 miljoen euro verkocht aan een vastgoedbedrijf. De opvang zou kunnen leiden tot waardevermindering van de grond. De grondeigenaar zegt echter tegen de omroep dat het afketsen van de huurovereenkomst niets te maken heeft met de verkoop van de grond. Hij spreekt van een “toevallige samenloop van omstandigheden” waardoor de verhuur niet doorging. Het COA wil verder niet reageren.Het plan voor de opvang op het terrein van een voormalige horecagroothandel aan de rand van Bussum leidde tot veel protesten. Zo werden spandoeken opgehangen tegenover het terrein waar de opvang zou komen. Ook blokkeerden tientallen tegenstanders in februari met spandoeken tijdelijk een weg. Volgens het COA en de grondeigenaar hebben de protesten niets te maken met het feit dat de opvang er toch niet komt. De gemeente Gooise Meren, waarvan Bussum deel uit maakt, moet volgens de spreidingswet 389 mensen opvangen. Nu vangt de gemeente met de bestaande opvanglocatie in Naarden zo’n 110 mensen op. Het is nog onduidelijk waar in de gemeente de overige 279 asielzoekers gehuisvest kunnen worden.
Den Haag
Demonstranten belaagden 20 september 2025 politie en politievoertuigen op het Malieveld in Den Haag met stokken, stenen en flesjes. Een politieauto is in brand gestoken, maar die kon worden geblust met een aanwezig waterkanon. Het gaat om actievoerders die bijeenkwamen voor een strenger asielbeleid. Circa 37 jongeren zijn achteraf aangehouden, van wie 27 nog vastzitten. De demonstratie trok enkele duizenden mensen naar het Malieveld in Den Haag. Circa 1000 relschoppers keerden zich af van de demonstratie om veel geweld te gebruiken tegen de politie, journalisten en de omgeving. Ook leden van Antifa en eenheden van de Romeo afdeling van de politie waren in gevecht waarbij vier agenten en enkele journalisten gewond raakten. De groep trok van het Malieveld naar de Utrechtsebaan waar met glas en stenen naar de politie werd gegooid. De Mobiele Eenheid (ME) werd ingezet en met een waterwerper en traangas werd getracht de menigte uiteen te drijven. Toen de relschoppers waren teruggedreven naar het Malieveld, ontstonden er vanuit diezelfde groep ‘grote golven van geweld tegen de politie’. “Daarbij werd grof geweld niet geschuwd en werden er onder andere met palen en hekwerken gegooid.
De politie en de ME werden herhaaldelijk en op meerdere plekken op het Malieveld tegelijk belaagd en bekogeld werden met zwaar materieel. Naast de aanvallen op agenten, werden ook verschillende politievoertuigen in brand gestoken. Later op de middag verspreidde een groep relschoppers zich door het centrum van de stad. Daarbij werd geprobeerd op het terrein van het Binnenhof te komen en werden vernielingen gepleegd aan het partijbureau van D66. De initiatiefnemer, die online bekend staat als Els Rechts, pleit voor minder immigratie, eerlijk woningbeleid en transparant beleid. Zij had op sociale media vergeefs opgeroepen tot een vreedzaam protest. Actievoerders zwaaiden met Nederlandse vlaggen, maar ook met prinsenvlaggen (oranje-wit-blauw). Op een Nederlandse vlag stond de tekst ‘Rip Charlie’ en er werd een spandoek omhoog gehouden waarop ‘Nederland zegt nee tegen AZC’ stond. Enkele aanwezigen droegen shirts met ‘fuck antifa’. De onrust onder de Nederlandse bevolking escaleert, nu de politiek volgens de betogers faalt in hun wens om minder “gelukszoekers” toe te laten en een strenger asielbeleid te voeren, inclusief uitzetting van vluchtelingen die hier crimineel gedrag vertonen.
Veertien verdachten van betrokkenheid bij de rellen verschijnen woensdag 24 september 2025voor de politierechter. Drie van hen zijn minderjarig. Zeven andere verdachten worden voorgeleid aan de rechter-commissaris, die beslist of hun voorarrest met veertien dagen wordt verlengd. Volgens het Openbaar Ministerie is voor deze zeven zaken nog aanvullend onderzoek nodig. Het OM streeft ernaar hen binnen twee weken alsnog aan de politierechter voor te leggen. De veertien verdachten die morgen naar de rechter moeten, worden behandeld in een supersnelrechtzitting. Het OM meldt dat de onderzoeken naar hun zaken zijn afgerond. Zij worden verdacht van geweld tegen politiemensen en beschadiging van politievoertuigen. Onder hen zijn drie jongens, tien mannen en één vrouw, in de leeftijd van 16 tot 60 jaar, afkomstig uit Zuid-Holland, Noord-Holland, Friesland, Drenthe, Flevoland, Gelderland, Utrecht en Noord-Brabant. Van de 37 personen die na de rellen op en rond het Malieveld in Den Haag werden aangehouden, zijn eerder tien vrijgelaten. Vandaag zijn nog zes verdachten vrijgekomen, de meesten hebben een boete gekregen, maar zij blijven formeel verdacht.
Doetinchem
De politie heeft samen met de ME donderdagavond 25 september zeven demonstranten aangehouden bij een zwaar uit de hand gelopen demonstratie tegen een AZC in Doetinchem. Eerder werden politieagenten bij het gemeentehuis al bekogeld met zwaar vuurwerk. Na enkele waarschuwingen heeft de ME het plein voor het gemeentehuis schoongeveegd. De betogers zwaaiden net als zaterdag bij de ernstige rellen in Den Haag met Nederlandse vlaggen en scandeerden “Azc weg ermee” en “Sieg Heil”. De rellen speelden zich af rond een raadsvergadering over het geplande AZC aan de Terborgseweg die daar drie jaar zou blijven. De raadsvergadering vond om veiligheidsredenen achter gesloten deuren plaats, en was te volgen via een livestream. De gemeenteraad besloot desalniettemin dat er toch een tijdelijke azc-locatie komt die de komende drie jaar zo’n honderd asielzoekers moet herbergen. Een week eerder werd ook al gedemonstreerd bij het gemeentehuis. Toen werden eieren gegooid en werd vuurwerk afgestoken. Raadsleden verwezen in de vergadering van vanavond naar die ongeregeldheden. Vier van de betrokken demonstranten zijn 8 oktober 2025 veroordeeld tot celstraffen van drie maanden, waarvan een maand voorwaardelijk, voor het gooien van zwaar vuurwerk naar politieagenten. De rechter in Zutphen wilde een signaal afgeven. “Door dit soort acties wordt dreiging gevoeld door raadsleden die daar hun werk doen, maar ook door de burgemeester en wethouders”. De officier van justitie had celstraffen tot acht maanden geëist, waarvan twee maanden voorwaardelijk. De rechter kwam lager uit, maar besloot wel dat drie van de vier mannen voorlopig vast blijven zitten. De vier mannen zijn in de leeftijd van 18 tot 37 jaar en komen uit Doetinchem en omgeving. Tijdens de gewelddadige demonstratie droegen enkelen van hen zwarte en gezichtsbedekkende kleding. “Ik wilde mijn stem laten horen en dacht dat het een goed idee was, zo’n harde knal”, zei Luuk ten B. (23). Zijn mortierbom ging volgens het Openbaar Ministerie af op 0,5 tot 2 meter afstand van agenten. Hij bekende alleen op de grond een mortierbom te hebben afgestoken. De 21-jarige verdachte Rhodry W. bekende vier nitraten op het plein gegooid te hebben. Een achttienjarige man uit Doetinchem gaf toe dat hij een Cobra 6 richting agenten had geworpen. De 37-jarige Patrick D. had naar eigen zeggen een mortierbom afgestoken voordat de demonstratie was begonnen.
Haaksbergen
De gemeente Haaksbergen heeft de plannen voor een AZC ingetrokken na de val van het kabinet „en de vele vragen vanuit de samenleving die op dit moment niet goed te beantwoorden zijn”. De Overijsselse gemeente verwijst ook naar de persconferentie die PVV-leider Geert Wilders vorige week hield. Hij kwam toen met tien voorstellen voor een strenger asielbeleid. Zo wilde Wilders dat er geen nieuwe asielzoekerscentra zouden komen. Een dag na die wensenlijst was er een informatieavond voor omwonenden van een mogelijke asielopvang in Haaksbergen. Volgens de gemeente hebben de uitlatingen van Wilders „geleid tot onrust, onduidelijkheid en verzet onder inwoners”. Ook is er weinig interesse om gebouwen beschikbaar te stellen voor de opvang van asielzoekers. Daarom heeft Haaksbergen „besloten een pas op de plaats te maken”. De spreidingswet geldt nog steeds. In Haaksbergen gaat het om 127 plekken, waarvan twintig voor minderjarigen die zonder begeleiders naar Nederland zijn gekomen. Ongeveer vijftig plekken zijn al ingevuld. Voor de rest had Haaksbergen een locatie op het oog aan de Hassinkbrinkweg aan de rand van de plaats. Alle gemeenten moeten voor 1 juli aan hun provincie doorgeven hoe ze het opgelegde aantal asielzoekers willen behalen. Haaksbergen doet dat nu niet. „Wat de exacte gevolgen hiervan zijn, is op dit moment nog niet duidelijk”, laat de gemeente weten. Haaksbergen wil de opvang pas weer beoordelen „wanneer er meer duidelijkheid is over het landelijke beleid, zoals de uitvoering van de spreidingswet en de consequenties daarvan”.
Haarlem
1 oktober zijn de eerste asielzoekers ingetrokken in het AZC aan de Meesterlottelaan, ondanks de vele protesten. Het AZC zit namelijk naast een kinderdagverblijf, een basisschool, een seniorenflat en een slecht verlicht stadspark. Alle elementen van een mislukking zijn aanwezig, evenals het plaatsen van 4 personen in een kleine kamer. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) kocht het voormalige kantoorcomplex in 2024 en wil er op termijn ongeveer driehonderd bewoners huisvesten. Het gaat om circa 210 mensen in het pand aan de Meesterlottelaan en honderd in het gebouw aan de Dreef. Voor de Dreef-locatie zijn verbouwingen voorzien, zodat deze in 2026 open kan gaan.
De plannen stuiten op stevige weerstand uit de buurt. Omwonenden en belangenorganisaties hebben zorgen over veiligheid, leefbaarheid en de manier waarop de gemeente en het COA met de besluitvorming zijn omgegaan. Zo wordt aangevoerd dat het pand voor een te hoge prijs is aangekocht, met een verschil van miljoenen euro’s ten opzichte van eerdere taxaties. Daarnaast maken bewoners zich zorgen over toezicht en begeleiding. Zij vrezen dat er onvoldoende personeel en beveiliging beschikbaar zal zijn, wat gevolgen kan hebben voor de veiligheid in en rond de wijk, bij scholen en in parkeergarages. Ook het gebrek aan buitenruimte speelt een rol. Volgens critici komt er per bewoner nauwelijks ruimte beschikbaar om buiten te verblijven.
De gemeente Haarlem en het COA benadrukken dat het om een tijdelijke voorziening gaat en dat er wordt gewerkt aan een veiligheidsplan in samenwerking met politie en andere partners. Er komt een klankbordgroep waarin buurtbewoners hun zorgen en suggesties kunnen inbrengen. Overdag zullen medewerkers van het COA aanwezig zijn en in de avond en nacht neemt beveiligingspersoneel de taak over. Toch blijft de kritiek bestaan dat de plannen te veel druk leggen op de wijk, waar al eerder opvangvoorzieningen zijn gerealiseerd.
De discussie over het azc aan de Meesterlottelaan illustreert het spanningsveld waarin veel Nederlandse gemeenten zich bevinden. Enerzijds is er de dringende vraag naar opvangplekken vanwege de hoge instroom van asielzoekers. Anderzijds spelen er lokale zorgen over leefbaarheid, veiligheid en de verdeling van opvanglocaties. In Haarlem zal de komende maanden duidelijk worden of de bezwaren van de buurt nog gevolgen hebben voor de vergunningen en de uiteindelijke invulling van de opvang.
’t Harde
Er komt geen nieuw asielzoekerscentrum voor circa 300 vluchtelingen bij het dorp ’t Harde in Gelderland (gemeente Oldebroek). De plannen zijn onder andere niet haalbaar door regels over de uitstoot van stikstof en eisen voor bescherming van planten en dieren. Het plan leidde tot veel onrust bij de ruim 7000 inwoners van het dorp. De beoogde locatie ligt net buiten het dorp, tussen de snelweg A28 en de Bovendwarsweg. Het terrein grenst aan het beschermde natuurgebied de Veluwe.
Hoofddorp
De Mobiele Eenheid voerde 24 september 2025 in Hoofddorp charges uit bij een demonstratie tegen de vestiging van een AZC. De extreemrechtse activist Edwin Wagensveld kreeg van de rechter toestemming om bij de Planeetbaan een koran te verbranden. Tegendemonstranten waren aanwezig. De politie verrichtte zes aanhoudingen, voornamelijk wegens verstoring van de openbare orde. De situatie begon met enkele tegendemonstranten met spandoeken die steun betuigden aan vluchtelingen en zich keerden tegen de actie van Wagensveld. De groep groeide gestaag, grotendeels bestaande uit personen op fatbikes. Het aantal aanwezigen liep op tot circa tweehonderd. De politie plaatste hen aan één zijde van de Van Heuven Goedhartlaan. Wagensveld bevond zich aanvankelijk in een zwarte auto. Toen hij de situatie veilig genoeg achtte, stapte hij uit, toonde een spandoek, verbrandde een koran, gaf korte verklaringen aan de pers en vertrok direct weer. De actie duurde minder dan tien minuten. Rond 19.30 uur escaleerde de situatie. Tegendemonstranten gooiden vuurwerk en stenen naar betogers. Betogers wierpen stenen richting het asielzoekerscentrum. Onrust hield aan gedurende anderhalf uur. Demonstranten trokken palen en hekken uit de grond en gebruikten materialen van een nabijgelegen bouwterrein als projectielen tegen de politie. Na een periode van relatieve rust trok de politie zich terug, waarna de ordeverstoringen opnieuw oplaaiden. De Mobiele Eenheid was aanwezig met meerdere voertuigen. Rond 21.00 uur beëindigde de gemeente Haarlemmermeer de demonstraties. In de wijk van het asielzoekerscentrum bleven ordeverstoringen bestaan. Volgens een politiewoordvoerster omstreeks 22.00 uur was er nog sprake van onrust. Meldingen van gewonden ontbreken. Aan het begin van de avond werd een persoon aangehouden wegens het niet opvolgen van een politiebevel. Of dit een demonstrant betrof, is niet vastgesteld. Verdere arrestaties volgden wegens verstoring van de openbare orde. De gemeente had open vuur bij de demonstratie verboden. Initiatiefnemers Hugo Kuiper en Pegida-voorman Edwin Wagensveld spanden daarop een kort geding aan. De rechter oordeelde woensdagmiddag dat de koranverbranding diezelfde avond toegestaan was.
Hoorn
In het Noord-Hollandse Hoorn hebben 30 september 2025 demonstranten eieren tegen de ramen van het stadhuis gegooid. Binnen wordt door de gemeenteraad vergaderd over de mogelijke opvang. Zo’n 100 à 150 demonstranten stonden voor het stadhuis met fakkels. Ze scanderen leuzen zoals “azc, weg ermee” en “vol is vol”. De politie monitort de situatie en is met de betogers in gesprek gegaan. De raadsvergadering was om 18.30 uur met publiek begonnen. De bedoeling was om te peilen wat de wensen of bedenkingen van burgers zijn ten aanzien van zo’n opvanglocatie. De gemeenteraad van Hoorn besluit dinsdag nog niet of de voorgestelde locaties ook daadwerkelijk worden aangewezen als opvanglocatie.
Houten
Tegenstanders van de opvang van asielzoekers in een pand op het bedrijventerrein aan de Essenkade laten hun mening duidelijk blijken met drie spandoeken die ze er opgehangen hebben. ‘Hier geen AZC’ staat op de spandoeken. De ME moest 14 oktober ingrijpen bij een protest tegen het geplande asielzoekerscentrum waar zo’n honderd van de eerder 300 overgebleven actievoerders bij het gemeentehuis voor problemen zorgde. Een deel van hen stak zwaar vuurwerk af en er werd meerdere keren ook vuurwerk naar de politie gegooid. Zo’n dertig voorstanders van asielopvang hielden een tegendemonstratie. Zij werden bekogeld met eieren en vuurwerk en riepen leuzen als “azc, weg ermee”. Sommigen hadden Nederlandse vlaggen, toeters en een Prinsenvlag bij zich. Het gemeentebestuur wil 337 asielzoekers opvangen, maar er is nog geen definitief besluit over genomen. In het Gemeentehuis waren twee rondetafelgesprekken, waar het onderwerp asielopvang niet op de agenda stond. Het beoogde AZC pand zelf is beklad met leuzen als ‘geen azc’.
Hulst
Een crisisnoodopvang voor asielzoekers in Hulst gaat op 1 juli 2025 dicht. De vergoeding vanuit de overheid gaat omlaag en “dat nieuwe bedrag is niet meer kostendekkend”, liet de Zeeuws-Vlaamse gemeente weten. Hulst ving sinds oktober 2022 ongeveer vijftig asielzoekers op in een zaal van zwembad Reynaertland. Zij gaan nu naar andere locaties. De gemeente zegt vanaf 1 juli 88 euro per asielzoeker per dag te krijgen van het Rijk. Voor dat bedrag is het niet mogelijk de opvang open te houden, aldus Hulst. De gemeente voegt eraan toe geen eigen geld bij te willen leggen. Hulst werkt aan een nieuwe opvanglocatie. Daar moet plek komen voor ongeveer 100 asielzoekers en zo’n 150 Oekraïense vluchtelingen. De opvang zou later dit jaar open moeten gaan en vijftien jaar lang beschikbaar moeten zijn. Die plannen gaan door, meldt de gemeente. Hulst zegt dat ze de huidige opvang open had willen houden tot de ingebruikname van de nieuwe locatie, maar “dat is helaas niet meer mogelijk”.
Leidschendam
Omwonenden en natuurorganisaties zijn naar de rechter gestapt om de nieuwbouwplannen naast stadstuin Rusthout in Leidschendam tegen te houden. Het kantoorgebouw moet tegen de grond om plaats te maken voor zo’n 150 appartementen, een bedrijfsruimte en een verpleeghuis met twintig kamers. Nu de bouw zeker twee jaar vertraging oploopt, onderzoekt de gemeente of het kantoorgebouw geschikt kan worden gemaakt voor de opvang van statushouders. De eigenaar van het kantoor aan de Van Ruysdaellaan wil het pand graag beschikbaar stellen als tijdelijke locatie voor statushouders. Dat zijn migranten met een verblijfsvergunning die recht hebben op een woning in Nederland. Het kantoorpand dat op de hoek van de Van Ruysdaellaan staat, wordt afgebroken en moet plaats maken voor een complex dat vijf keer zo groot is en zeven verdiepingen telt. Voor het bouwproject worden veertig bomen gekapt midden in de centrale groenzone van de gemeente. Samen met de bewoners van het appartementencomplex die uitkijken op het groen, stapten de natuurorganisaties naar de Raad van State om het bouwplan aan te vechten. Zo’n procedure kan maximaal twee jaar duren.
Maasbree
Dat gebeurt op verzoek van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Eigenlijk zou de noodopvang met 316 opvangplaatsen tot maart 2026 open zijn, maar nu wordt naar eind oktober 2029 gekeken. De opvang aan de Midden Peelweg opende in maart 2024 de deuren. Samen met het COA en de verhuurder van de locatie wordt onderzocht hoe omwonenden en omliggende bedrijven kijken naar de verlenging. Er wordt een informatiebijeenkomst gehouden voor uitleg, vragen en aandachtspunten.
De gemeente, de verhuurder en het COA zeggen voor nu ’tevreden’ te zijn over hoe de opvang loopt. “Bewoners van de noodopvang weten de weg te vinden in Peel en Maas; volwassenen vinden werk, kinderen gaan naar school en bewoners nemen deel aan activiteiten van verenigingen.” Om de noodopvang te verlengen, moet het COA een nieuwe omgevingsvergunning aanvragen. Ook moet de bestuursovereenkomst tussen de gemeente en het COA worden verlengd. Voor dat kan gebeuren, moet de gemeenteraad eerst akkoord gaan met de verlenging. Of de noodopvang langer openblijft, wordt ‘later dit jaar’ besloten, aldus de gemeente.
Noordwijk
De politie heeft maandagavond 22 september 2025 ingegrepen bij een informatiebijeenkomst in Noordwijk over de mogelijke komst van een asielzoekerscentrum. De vergadering vond plaats in de Oude Jeroenskerk aan de Voorstraat en bood plaats aan ruim tweehonderd bezoekers. Buiten op het plein verzamelden zich volgens schattingen van de politie en lokale media ongeveer tweehonderd mensen die geen toegang meer hadden tot de zaal. Op het plein werden rode rookbommen afgestoken en in de richting van de toegangsdeur gegooid. Ook werd knalvuurwerk ontstoken bij de ingangen van de kerk. Vervolgens werden eieren gegooid naar een politieauto en naar twee journalisten die aanwezig waren. Nadat de toegang opnieuw met rook en vuurwerk werd bestookt, besloot de politie in te grijpen en de aanwezigen buiten uiteen te drijven. Er zijn geen aanhoudingen verricht. Beelden van Hart van Nederland tonen dat demonstranten op het plein Nederlandse vlaggen bij zich hadden en leuzen riepen waaronder “Azc weg ermee”. De bijeenkomst in de kerk ging intussen door. Gemeenteraadsleden en publiek werden vanaf 19.30 uur geïnformeerd over de stand van zaken rond de mogelijke vestiging van een opvanglocatie aan de Achterweg. Volgens een ambtenaar die aanwezig was, waren spreekkoren, knallen en geklop op de deuren binnen te horen. Achterin de zaal merkten aanwezigen dat rook naar binnen kwam, maar dat leidde niet tot verstoring van de vergadering. De gemeenteraad van Noordwijk bespreekt donderdag 25 september 2025 een motie die is ingediend door vier fracties tegen de komst van een asielzoekerscentrum aan de Achterweg. Het besluit over de motie volgt tijdens die vergadering.et azc op de Achterweg.
Nuenen
Bewoners van Nuenen werden verrast door de vestiging van een AZC die is bedoeld voor 200 mannelijk vluchtelingen. De woedend bewoners kregen tijden een informatiebijeenkomst te horen dat de beslissing al door d Gemeente is genomen.
Nijmegen
In plaats van een nieuw woonzorgcentrum komt er in Nijevelt aan de Heyendaalseweg in Nijmegen een AZC voor 300 vluchtelingen. Nijmegen moet dit jaar in totaal 817 opvangplekken bieden. Er zijn nu al twee opvanglocaties. Het azc aan de Dommer van Poldersveldtweg, dat sinds 1994 bestaat, biedt 400 plekken. En in het voormalige belastingkantoor is ruimte voor 120 asielzoekers. Deze tijdelijke opvang sluit in 2027. Volgens de gemeente is bezwaar maken tegen het AZC niet mogelijk. Want het gebruik van het pand als opvanglocatie past binnen de regels van het Omgevingsplan. De opening is gepland voor eind 2025 of begin 2026. Het azc blijft tien jaar in gebruik en wordt daarna verbouwd tot een appartementencomplex. Voor buurtbewoners wordt binnenkort een informatiebijeenkomst georganiseerd. Ook komt er een nieuwe Eyup Sultan Moskee aan het Jonkerbosplein met gebeds- en stilteruimtes, vergaderruimtes, een kapper, bakker, restaurant, bibliotheek en ruimte voor lezingen. In 2019 werd een koopovereenkomst gesloten, maar de gebiedsontwikkeling in Winkelsteeg, met o.a. station Goffert, vertraagde de bouw. De parkeerplaatsen komen nu bij een nieuw sportcentrum verderop, passend bij de autoluwe visie van Winkelsteeg. Dit gebied krijgt 6.000 woningen, 3.000 banen, groen, sportfaciliteiten en pleinen, waarbij de moskee bijdraagt aan sociale en culturele diversiteit. Commerciële ruimtes in de moskee staan open voor alle ondernemers. De bouwkosten worden geschat op €10 miljoen. Met een inzamelingsactie werd €1 miljoen opgehaald, genoeg om te starten. De gemeente en het moskeebestuur stemmen de koopovereenkomst af, met een verwachte start van de bouw in begin 2026 mits het stikstof beleid dit allemaal toelaat natuurlijk.
Oosterhout
De locatie die de gemeente Oosterhout samen met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) sinds juni 2024 op het oog had om asielzoekers in op te vangen, blijkt daar toch niet geschikt voor. Om juridische redenen gaat er een streep door de plannen voor het lege kantoorpand aan de Hoevestein. In de Brabantse locatie zouden 322 mensen opgevangen kunnen worden, het aantal dat de gemeente volgens de spreidingswet per 1 juli moet opnemen. Die deadline zou volgens een woordvoerder al niet gehaald worden. Ook mogen alleen kantoren op die plek zitten. Na onderzoek concludeert Oosterhout dat het niet geschikt kan worden gemaakt en “deze locatie niet binnen onze juridische en daaruit voorkomende financiële kaders past”. De gemeentewoordvoerder acht het “geen realistisch scenario” dat voor 1 juli een nieuwe locatie wordt gevonden om aan de wet te voldoen. Burgemeester Gerdo van Grootheest belooft wel met het COA door te zoeken “naar een geschikte locatie die voldoet aan de wettelijke taakstelling én lokaal haalbaar is”.
Rotterdam
In Rotterdam speelt al langere tijd discussie over AZC’s in de stad, zowel over de bestaande opvanglocaties als over plannen voor nieuwe centra. Een van de bestaande locaties is AZC Silja aan de Marconistraat 50, in postcodegebied 3029 AK.
Daarnaast is er AZC Beverwaard, waar eerder zorgen waren over overlast vanuit bewoners, vooral afkomstig uit zogenoemde veilige landen. In 2018 besloot de gemeente Rotterdam om de instroom van migranten uit veilige landen te stoppen, mede wegens een toename in incidenten in Beverwaard.
Naast de bestaande AZC’s zijn er zorgen en plannen rondom nieuwe of tijdelijke opvanglocaties. Zo heeft de gemeente Rotterdam recentelijk meerdere schepen ingezet als noodopvang vanwege overvolle reguliere AZC’s. De veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond kreeg opdracht van de regering om extra opvanglocaties te realiseren.
Een heikel punt is de plannen om een AZC in het Zuidelijk Randpark te bouwen, een locatie in Barendrecht maar dicht tegen de Rotterdamse wijk Lombardijen aan. De stad Rotterdam verzet zich fel tegen deze locatie vanwege zorgen over de nabijheid, de voorzieningennabijheid, verkeersdruk, milieubelasting en de mate waarin de stad invloed heeft gehad in de besluitvorming. Rotterdam vraagt alternatieve locaties te onderzoeken. Barendrecht geeft aan dat het Zuidelijk Randpark de meest geschikte locatie is op haar grondgebied, en dat alternatieven weinig kansrijk zijn. Omwonenden in Lombardijen en Barendrecht worden betrokken in overleg over voorzieningen zoals onderwijs, medische zorg en maatschappelijke functies, die bij het AZC zelf zouden komen.
Een ander punt van onvrede is dat bewoners rond bestaande AZC’s soms het gevoel hebben dat ze weinig inspraak hebben gehad. In Beverwaard bijvoorbeeld melden omwonenden dat de opening van het AZC mede is opgedrongen, zonder dat bewoners goed zijn geïnformeerd of dat er brede communicatie is geweest vooraf.
Wat betreft capaciteit: het nieuwbouwproject AZC Rotterdam is ingericht voor maximaal 600 bewoners. In 2016 werd een deel ervan opgeleverd voor 300 bewoners, later is het tweede deel toegevoegd voor nog eens 300 bewoners. De opvanglocatie kent voorzieningen zoals leslokalen, recreatieruimtes, speelvelden en andere faciliteiten om verblijf draaglijker te maken.
Scheveningen
De 37 kamers van het door Fletcher Hotels van Bastiaan Smit gehuurde Aquarius hotel in Scheveningen worden door Fletcher geëxploiteerd voor de opvang van negentig statushouders. Bastiaan Smit betaalde in 2023 samen met een zakenpartner 4 miljoen euro voor het hotel en zou het verouderde hotel nieuw leven in blazen. In plaats daarvan verhuurde hij het aan Fletcher, dat de tent niet verbouwde, maar er vluchtelingen in zette. Veel omwonenden zijn boos over de huidige bestemming van het hotel. Fletcher-ceo Rob Hermans ziet het COA en de gemeenten waarmee hij contracten afsluit als ‘gasten.
Schiedam
De gemeente Schiedam nam veiligheidsmaatregelen vanwege twee demonstraties op 4 oktober 2025 rond de komst van een asielzoekerscentrum. Zo kwam er een noodbevel en moest de tegendemonstratie uitwijken naar een andere locatie dan de plek waar tegenstanders van het AZC verzamelen. De noodverordening ging om 08.00 uur in en gold voor de wijken Schiedam Centrum en Schiedam Oost. Hierdoor was er onder meer een verbod op gezichtsbedekkende kleding en het bezit van voorwerpen als stokken, stenen, vuurwerk en brandbare middelen. Het protest tegen het AZC begon om 13.00 uur op het Stadserf en werd formeel aangekondigd bij de burgemeester. Honderden mensen kwamen opdagen. Het vreedzame protest was een initiatief van Richard van der Elst, die een ‘estafetteprotest’ organiseert. Hij zette recent al zeven anti-azc-betogingen op. De Schiedamse gemeenteraad beslist 7 oktober 2025 over de komst van het azc. Van der Elst, die zelf uit Dordrecht komt, hoopt die stemming te hebben beïnvloed. “Veel mensen hebben zich kenbaar gemaakt. Ik verwacht dat de raad hiernaar luistert, want daar zijn ze voor, dacht ik.” Van der Elst organiseerde dus ook anti-azc-protesten in andere plaatsen. “Ik kan niet tegen onrecht. Ik vind dat heel veel mensen dat wordt aangedaan”, zegt hij daarover. De eerste zes protesten hadden niet het gewenste effect: gemeenteraden stemden steeds voor een AZC. Online werd opgeroepen dat er om 12.45 uur een tegendemonstratie is tegen racisme op dezelfde locatie als het andere protest. De gemeente heeft echter een andere plek aangewezen, bij ’t Land van Belofte. “Met de organisatie die zich heeft aangemeld zijn afspraken gemaakt over de voorwaarden waarop de demonstratie kan plaatsvinden”, aldus de gemeente. De tegenstanders van het AZC rekende volgens de gemeente op zo’n driehonderd mensen. Eerder deze week besloot burgemeester Harald Bergmann van Schiedam dat er geen publiek welkom was bij een politieke avond. Het gemeentehuis was volgens hem niet veilig genoeg voor het geval er rellen zouden uitbreken, zoals eerder op meerdere plekken in het land gebeurde bij bijeenkomsten over asielopvang. PvdA-raadslid Wijnand de Leeuw moet komende week stemmen over de komst van het azc in Schiedam. Op hem heeft het protest geen invloed, zegt hij. “Mijn fractie zal voor stemmen. We geloven in menswaardige opvang. En we hebben een wettelijke taak.”
Tubbergen
In een nieuw asielzoekerscentrum in voormalig landhotel ’t Elshuys in Albergen komen circa 150 asielzoekers. De gemeente Tubbergen is onder dwang akkoord gegaan met de opvang van asielzoekers. De omgevingsvergunning is voor in ieder geval vijf jaar verleend. In het hotel komen in totaal 165 slaapplekken voor maximaal 150 asielzoekers. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zegt de asielzoekers zoveel mogelijk privacy te bieden en bijvoorbeeld een gezin niet samen met een andere asielzoeker op een kamer te laten slapen. Hierdoor zullen de 165 slaapplekken nooit allemaal bezet zijn, is te lezen in de omgevingsvergunning. Het pand wordt nog verbouwd. Er werden 150 bezwaarschriften ingediend op de ontwerpvergunning maar deze gaven volgens de gemeente “geen aanleiding om de gevraagde omgevingsvergunning te weigeren”. Demissionair staatssecretaris Van der Burg kondigde in de zomer van 2022 al aan dat er 150 asielzoekers zouden worden opgevangen in Albergen. Dat stuitte op kritiek en inwoners van het dorp protesteerden veelvuldig tegen de komst. De verbouwing van het pand lag vorig jaar een paar weken stil, omdat het COA was begonnen met het vernieuwen van de elektriciteit in het pand terwijl de vergunning nog niet helemaal rond was. Eerder had de gemeente ook al een bouwstop afgekondigd, omdat er zonder vergunning afvoerpijpen waren geplaatst. Brand, beschietingen, bedreigingen en intimidaties: het toekomstig asielzoekerscentrum in Albergen houdt de gemoederen al bijna twee jaar flink bezig. In augustus 2022 wees de nu ex staatssecretaris toenmalig hotel ’t Elshuys in Albergen aan als toekomstig azc. Hij zette daarmee de gemeente buitenspel, die woest reageerde. “Het nieuws kwam naar buiten in augustus, maar het speelde al sinds april”, zei Van der Burg. Bij het toekomstig azc in Albergen is brand gesticht, het is beschoten en raadsleden, wethouders en de burgemeester zijn bedreigd. Dat het azc zo omstreden is, heeft volgens betrokkenen ook te maken met de manier waarop het azc tot stand is gekomen. In Albergen kwamen 2 weken na de geplande datum op 30 september 2024 de eerste bewoners aan . Naar verwachting zullen er in de eerste week zo’n veertig tot vijftig mensen intrekken en een week later volgen nog eens ongeveer vijftig mensen. De eerste bewoners zijn voornamelijk Syriërs met een verblijfsvergunning die zijn gekoppeld aan de gemeente Tubbergen, waar Albergen deel van uitmaakt, maar er worden ook vluchtelingen opgevangen die nog in de asielprocedure zitten. In 2022 werd het voormalig hotel door het COA gekocht en aangewezen als locatie voor een nieuw asielzoekerscentrum. Het was voor het eerst dat het kabinet een gemeente wilde dwingen om een AZC te realiseren. Aanvankelijk deed de gemeente hierover verrast. Later bleek uit onderzoek van RTV Oost dat de gemeente op de hoogte was dat de ‘dwang-optie’ op tafel lag. De komst van het azc leidde tot grote onrust in de gemeente. In de zomer van dat jaar werd brand gesticht bij het hotel en bewoners demonstreerden meermaals tegen de komst. Ook was er een kort geding over de verkoop van het hotel. Het COA had dit aangespannen tegen de eigenaar, omdat die onder de verkoop uit probeerde te komen. Een 49-jarige inwoner van Albergen bedreigde de burgemeester van Tubbergen en werd vorige maand veroordeeld tot een celstraf van vijf maanden, waarvan drie maanden voorwaardelijk. Van der Burg verhief zijn stem. “Ik vind het volstrekt, maar dan ook volstrekt onaanvaardbaar dat er geschoten is, dat er bedreigd is, dat er beveiligd wordt, dat er een tracer is geplaatst onder de auto van de burgemeester. Het is volstrekt verwerpelijk en abject.” Nog feller: “Het kan écht absoluut niet. En het heeft ook niéts te maken met de manier waarop het is gegaan. Helemaal niéts. Dit soort dingen doe je namelijk gewoon niet. Er zijn meer mensen die het niet eens zijn met de komst van een azc. Dan spreek je in, dan protesteer je en dan krijg je soms gelijk en soms niet. Maar je bedreigt nóóit politici. “Van der Burg noemt de bedreigingen ‘volstrekt onaanvaardbaar’: Maar ik denk nog steeds dat iedere gemeente in Nederland z’n verantwoordelijkheid moet pakken. Of dat nou Tubbergen is of welke van de 342 gemeentes dan ook. In het nieuwe asielzoekerscentrum kunnen 17 september 2024 na twee jaar strijd de eerste bewoners terecht. Naar verwachting zullen er in de eerste week zo’n veertig tot vijftig mensen intrekken en een week later volgen nog eens ongeveer vijftig mensen. In totaal kunnen 150 mensen terecht. De eerste bewoners zijn voornamelijk Syriërs met een verblijfsvergunning die zijn gekoppeld aan de gemeente Tubbergen, waar Albergen deel van uitmaakt, maar er worden ook vluchtelingen opgevangen die nog in de asielprocedure zitten. In de zomer van dat jaar werd brand gesticht bij het hotel en bewoners demonstreerden meermaals tegen de komst. Ook was er een vergeefs kort geding over de verkoop van het hotel. Het COA had dit aangespannen tegen de eigenaar, omdat die onder de verkoop uit probeerde te komen.
Ugchelen
Bij een voormalige schoolgebouw en nog onbewoonde AZC in Ugchelen is 9 oktober 2024 even na middernacht een explosief afgegaan. Het pand aan de Nijenbeek is daarbij flink beschadigd geraakt. Er zijn ruiten gesprongen, de hal ligt bezaaid met glas en de gevel is zwartgeblakerd. In de omgeving van zou een harde knal te horen zijn geweest. Op dat moment was alleen een beveiliger in het pand aanwezig. Hij bleef ongedeerd. 11 oktober zou het gebouw in gebruik worden genomen als tijdelijke opvang locatie voor asielzoekers, maar dat werd 1 dag opgeschoven om puin te kunnen ruimen. De voormalige school moet tot eind van het jaar plek bieden aan maximaal honderd mensen. De komst van de opvanglocatie zorgde al voor onrust in de omgeving, vooral bij ouders van de naastgelegen basisschool. Bij het gebouw werden nog spandoeken opgehangen met teksten als ‘Niet naast onze kinderen, dat moeten we verhinderen’ en ‘Ander besluit punt uit’. Uiteindelijk werd het gebouw toch in gebruik genomen.
Uithoorn
In Uithoorn werd 14 oktober gelijktijdig met de Gemeente Houten geprotesteerd door zo’n honderd demonstranten vanwege een commissievergadering van de gemeenteraad over dat onderwerp. Demonstranten riepen: “Amsterdam hooligans” en “AZC weg ermee”. Meerdere actievoerders droegen een prinsenvlag mee. Na een tijdje liepen de demonstranten in de richting van het centrum, gevolgd door de politie. Op sommige plekken sloeg de sfeer om en richtten betogers zich tegen de politie die vier mensen aanhield. De aanhoudingen werden verricht vanwege het dragen van een bivakmuts, opruiing, openlijke geweldpleging en belediging en voor het bekogelen van agenten met eieren en zwaar vuurwerk. De politie moest zich terugtrekken, waarna de ME ingreep. Eén verdachte verzette zich hevig bij zijn arrestatie. De gemeente en politie hadden maatregelen getroffen na een onrustig verlopen demonstratie bij een commissievergadering in september. Actievoerders probeerden toen het gemeentehuis binnen te dringen, waarop de politie moest ingrijpen. Pers en publiek waren niet welkom bij de vergadering.
Venlo-Oost
Het COA wil niet in één keer 600 asielzoekers onderbrengen in klooster Bethanië in Venlo-Oost. In eerste instantie moet er plek zijn voor ruim 300 asielzoekers. Dat is op zijn vroegst in 2026. Uiteindelijk hoopt het COA 600 asielzoekers onder te brengen in klooster Bethanië. Om dat voor elkaar te krijgen is er de wens om op de locatie in de vorm van nieuwbouw extra opvangplekken te realiseren. Wanneer er begonnen wordt aan de nieuwbouwplannen is nog niet bekend, al is wel duidelijk dat dit niet eerder dan in 2026 zal zijn.
Voorhout
Het plan om in Voorhout een opvanglocatie voor tachtig alleenstaande minderjarige vreemdelingen te realiseren gaat niet door. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) heeft de gemeente Teylingen laten weten dat de financiering voor de inrichting van een tijdelijk asielzoekerscentrum op een vrachtwagenparkeerplaats aan de Teylingerdreef niet rond te krijgen is. Daarmee vervalt het project dat volgens de oorspronkelijke opzet maximaal vijf jaar zou duren. De gemeente bevestigt dat het besluit op 19 september 2025 is meegedeeld. Burgemeester en wethouders melden dat de businesscase financieel niet uitvoerbaar bleek. De beoogde opvanglocatie was sinds begin 2024 onderwerp van voorbereiding en overleg. Tijdens dat proces werden alternatieven gezocht voor het vrachtwagenparkeren, waarbij reeds een andere locatie was gevonden. Tegen de plannen is in de afgelopen maanden door inwoners geprotesteerd. In mei 2025 demonstreerden ongeveer dertig omwonenden bij de Teylingerdreef. Zij uitten zorgen over de effecten van de komst van een opvanglocatie op de leefbaarheid en veiligheid in de directe omgeving. Wethouder Marlies Volten (VVD) reageerde namens het college dat de beslissing van het COA onverwacht kwam. Volgens haar is er anderhalf jaar gewerkt aan de voorbereiding en zijn er intensieve gesprekken met bewoners gevoerd. De gemeente zal nu bekijken welke andere bestemming de locatie aan de Teylingerdreef kan krijgen en verwacht eind 2025 met een voorstel te komen. De wettelijke verplichting voor Teylingen om asielzoekers te huisvesten blijft ongewijzigd. Op basis van de in maart 2024 door de Eerste Kamer aangenomen Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvang (spreidingswet, Staatsblad 2024, nr. 89) moet de gemeente 252 opvangplaatsen realiseren. Voor een andere locatie aan de Eikenhorstlaan loopt nog een haalbaarheidsonderzoek naar de bouw van tijdelijke woningen die voor de opvang gebruikt kunnen worden.
Zwolle
Enkele honderden mensen demonstreerden 6 oktober 2025 in het centrum van Zwolle tegen het langer opvangen van asielzoekers. Ze hadden zich verzameld op het Grote Kerkplein, bij het stadhuis. Daar vergadert de gemeenteraad over het langer openhouden van een noodlocatie voor asielzoekers. Enkele aanwezigen hadden Nederlandse vlaggen bij zich. “We zijn het zat mensen”, riep iemand door een megafoon. Er klonk een luchtalarm en de aanwezigen scandeerden “vol is vol” en “genoeg is genoeg”. De demonstranten zongen samen het Zwolse volkslied en staken blauw vuurwerk af. FVD-Kamerlid Gideon van Meijeren was ook aanwezig. “Ik sta hier als inwoner van deze regio, ik woon in een dorp vijftien minuten hiervandaan”, zei Van Meijeren, die begin vorig jaar naar Heino verhuisde. “Het doet mij pijn om te zien hoe deze stad zienderogen kapot wordt gemaakt door bestuurders die niet zomaar fouten maken maar die willens en wetens hun eigen zakken vullen, hun eigen belangen behartigen en de boel verkwanselen. Het ene na het andere asielzoekerscentrum wordt geopend terwijl jonge Zwollenaren geen woning kunnen vinden.” Rond 19.45 uur ging er achter het plein een vuurwerkbom af waardoor een naastgelegen terras vol met rook kwam te staan. De horecabezoekers bleven allemaal zitten en het werd al snel weer rustig. Zwolle vangt sinds 2023 ongeveer driehonderd asielzoekers op in een voormalig kantoorpand aan de Meeuwenlaan in de wijk Kamperpoort. De opvang loopt tot 1 februari volgend jaar. In juli stemde Zwolle in met de komst van een nieuw asielzoekerscentrum bij de wijk Stadshagen. Dat is waarschijnlijk pas in 2027 klaar. Om die tijd te overbruggen, wil Zwolle de noodopvang een jaar langer gebruiken. De raadsvergadering in juli over het nieuwe azc verliep heel onrustig. Gemeenteraadsleden werden toegeschreeuwd, de raadsvergadering werd verstoord en buiten waren opstootjes. Enkele betogers werden aangehouden. Uit voorzorg was die vergadering niet in het stadhuis, maar in het provinciehuis van Overijssel.
Anti-immigratiedemonstratie van zondag in Amsterdam verplaatst van de Dam naar het Museumplein
De Amsterdamse driehoek van burgemeester, hoofdofficier van justitie en hoofdcommissaris van politie heeft besloten om uit veiligheidsoverwegingen de demonstratie van zondag te verplaatsen van de Dam naar het Museumplein. Gewezen wordt op de wedstrijd van het Nederlands elftal die zondagavond in de Johan Cruijff ArenA wordt gespeeld. Dat brengt ook in de binnenstad en op de Dam veel supporters op de been. Bovendien is er een tegendemonstratie aangekondigd. Burgemeester Femke Halsema verwacht ongeregeldheden en overlast voor ondernemers en omwonenden en met risico’s voor vermenging met het winkelend publiek, waardoor handhaving voor de politie lastig is.
Het Museumplein en het gebied eromheen worden aangewezen als veiligheidsrisicogebied tussen 09.00 en 19.00 uur. Dat betekent dat de politie iedereen in dit gebied kan fouilleren.
Aan de organisator zijn voorwaarden gesteld: geen gezichtsbedekking, geen voorwerpen die tot ordeverstoring kunnen leiden, en er moet een eigen ordedienst zijn. De mars begint om 13.00 uur op het Museumplein, loopt via de Overtoom en de Amstelveenseweg en eindigt weer op het Museumplein tussen 14.30 en 16.00 uur. Op TikTok werd de demonstratie “tegen massa-immigratie, voor een veilig Nederland en tegen het woningtekort” op 12 oktober druk bezocht. In de post van Nationaal Protest staat: ‘NEE tegen AZC’ en ‘Genoeg = genoeg’. Die leuzen werden zaterdag ook geroepen bij het protest voor een strenger asielbeleid op het Malieveld dat uitliep op rellen, die ook nu weer verwacht worden. In de aankondiging staat dat er tot 14.30 uur sprekers zijn en daarna een mars volgt, die tot 16.00 uur duurt.
Geplaatste AZC's
Almere
Er zijn proeven met sobere opvanglocaties voor asielzoekers die weinig kans maken om te mogen blijven. Het gaat in de nieuwste proef om 50 opvangplekken in een oude gevangenis in Almere. Er is veel behoefte aan speciale opvangplekken voor asielzoekers die weinig kans maken op een verblijfsvergunning en die uit veilige landen komen of al in een ander EU-land asiel hebben gekregen. Groepen van overlastgevers moeten zoveel mogelijk in zo’n opvang blijven en daar deelnemen aan een dag- en avondprogramma en krijgen geen eet- en leefgeld. De gemeente Almere moet de vergunning voor de proefopvang verlenen. In 2020 en 2021 waren er al proeven in Budel en Ter Apel.
Alphen aan den Rijn
In Alphen aan den Rijn zijn de eerste containerwoningen van het asielzoekerscentrum (AZC) in Hoorn-west op 17 oktober 2024 geplaatst. Hierin komen bijna 400 asielzoekers. De woningen blijven in totaal vijf jaar staan. ‘Er komen geen minderjarigen die alleen reizen in het AZC. In het AZC komen ruimtes voor ontspanning en ontmoeting. Bewoners kunnen daar deelnemen aan verschillende activiteiten. In het AZC komen ook leslokalen en kantoorruimtes voor organisaties zoals het COA, Vluchtelingenwerk en de GGD.
Amsterdam
Amsterdam experimenteert nu ook met villa’s als opvanglocatie voor asielzoekers. Tachtig minderjarige asielzoekers zijn geplaatst in villa’s aan de Sloterweg in Amsterdam. In totaal werden hiervoor zes twee-onder-een- kapvilla’s verbouwd en aangepast.
Bathmen
De gemeente Deventer biedt tijdelijk onderdak aan 100 vluchtelingen. Zij zullen 2 weken in de sporthal ‘De Uutvlog’ in Bathmen verblijven, tot en met 22 oktober. De groep vluchtelingen komt uit Ter Apel, waar de druk op het landelijk opvangcentrum onverminderd hoog is. Sporthallen zijn erg geschikt voor zeer tijdelijke noodopvang, maar minder geschikt voor kinderen en ouderen. Daarom zijn het voornamelijk mannen en vrouwen die in ‘De Uutvlog’ in Bathmen gaan verblijven.
Hoog Soeren
De gemeente Apeldoorn heeft het failliete hotel Oranjeoord in Hoog Soeren (plus bedrijfswoning) voor 3,6 miljoen euro aangekocht. Voor de verbouwing werd nog eens 1,8 miljoen euro uitgetrokken. Het hotel stond, niet voor het eerst, te koop en zou voor de komende drie tot vier jaar geschikt gemaakt worden voor de opvang van 120 – 150 gevluchte Oekraïners. Apeldoorn kreeg de opdracht om per 1 januari 2025 1300 ontheemden uit Oekraïne een plek te bieden en had al ongeveer 1200 opvangplekken. De huur van de grootste locatie (ca. 420 plekken) stopt in 2025. Door de recente stikstofuitspraak van de Raad van State zijn de regels voor natuurvergunningen strenger geworden. De provincie Gelderland verstrekt als gevolg van die uitspraak echter voorlopig geen vergunningen. Door de aangescherpte stikstofregels is volgens de gemeente Apeldoorn het pand onbruikbaar geworden. Hotel Oranjeoord beschikt over 35 stijlvolle hotelkamers en stond te koop voor 3,9 miljoen euro.
Nieuwegein
Gemeente Nieuwegein en het COA hebben de bestuursovereenkomst voor de komst van een tijdelijke opvanglocatie aan de Newtonbaan getekend. In de bestuursovereenkomst staan afspraken over de verdeling van taken, rechten en plichten van zowel de gemeente als het COA. Het COA maakt van het pand aan Newtonbaan 3 een reguliere opvanglocatie met 47 plekken voor meerderjarige alleengaande asielzoekers en gezinnen. Newtonbaan 4 wordt geschikt gemaakt voor de opvang van 50 minderjarige asielzoekers tussen de 15 en 18 jaar. Jongeren die zonder ouders naar Nederland komen, worden alleengaande minderjarige vreemdelingen (AMV) genoemd. Deze jongeren worden opgevangen in kleinschalige opvanglocaties, zoals Newtonbaan 4, waar zij 24 uur per dag worden begeleid. Alle jongeren hebben een mentor van het COA en vallen onder de voogdij van stichting Nidos. Mentoren begeleiden de jongeren bij hun ontwikkeling naar zelfredzaamheid en volwassenheid. Overdag gaan de jongeren naar school of werk. Daarnaast worden op de locatie allerlei educatieve en recreatieve activiteiten georganiseerd. Hierbij kan worden gedacht aan verkeerslessen, kooklessen, sporten en creatieve activiteiten. In het pand aan Newtonbaan 3 komt een reguliere opvanglocatie voor asielzoekers. Reguliere opvanglocaties zijn vaak voor een langere periode open wat het voor het COA makkelijker maakt om alle faciliteiten rondom de opvang te regelen en hierbij samen te werken met lokale organisaties. In december 2024 opende het COA een noodopvanglocatie aan de Celsiusbaan 8 in Nieuwegein. Noodopvanglocaties hebben vaak een lager kwaliteits- en voorzieningenniveau. Eind september 2024 had het COA de omgevingsvergunning al aangevraagd. Deze was nodig om van Newtonbaan 3-4 een opvanglocatie te maken. De gemeente heeft de omgevingsvergunning op 5 februari 2025 verleend. Het COA kan nu met de verbouwing van Newtonbaan 3-4 beginnen. Het COA ging ook aan de slag met de buitenruimte rondom de panden. Zo kwam er op de groenstrook tussen de Newtonbaan, het ROC en Het Fort een openbaar sportveldje met fitnessapparatuur en een tafeltennistafel.
Geweigerde plekken
Vanaf juli 2013 (start clientèle systeem bij COA) zijn 1.696 woningweigeringsprocedures gestart bij het COA. Dat zijn er gemiddeld 200 per jaar. Tussen 2016 en 2020 zijn gemiddeld ca. 23.000 vergunninghouders per jaar gehuisvest. Van het totale aantal woningweigeringen zijn er 98 terecht en 1.598 onterecht bevonden. Van de onterecht bevonden woningweigeringen heeft ruim 90% de woning alsnog geaccepteerd, dan wel zijn de statushouders zelf vertrokken, of stonden de statushouders administratief ingeschreven, waardoor geen ontruimingsprocedure gestart hoefde worden. Voor 137 onterechte woningweigeringen werd een ontruimingsprocedure opgestart. De kleine groep terecht bevonden woningweigeraars werd begeleid naar een nieuwe woning. In 2020, 2021 en 2022 hebben respectievelijk circa 140, 270 en 300 initiële woningweigeringen plaatsgevonden, op circa 12.010, 22.380 en 29.050 gehuisveste statushouders.
Een asielzoekersgezin weigerde in mei 2023 een woning. De familie accepteerde die niet: het is te ver van een ziekenhuis waar een van de kinderen wordt behandeld. Het COA eiste ontruiming van hun verblijfsruimte in een azc. Zij hadden een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd. Een zorgvuldige belangenafweging had tot de conclusie moeten leiden dat deze woning niet passend is, aldus de voorzieningenrechter. Zeker nu de ouders hebben verteld dat de medische behandelingen risicovol zijn, waardoor het belangrijk is dat zij met hun zoon mee moeten kunnen naar ziekenhuisopnamen en hem daar ook kunnen bezoeken.
Twee statushouders moesten in november 2023 weg uit het azc in Amersfoort, omdat ze een passende woning in Eemnes weigerden. Volgens het COA maakten ze daarom onrechtmatig gebruik van het azc. Het COA kreeg van de rechter gelijk. De statushouders kregen twee weken de tijd om het azc te verlaten.
Een 22-jarige Syriër, verblijvend in een azc in Wageningen, zou nu kunnen wonen in Eck en Wiel. Echter, de man weigerde in februari 2024 een aangeboden woning, wat tot een juridisch geschil leidde. Vanwege zijn weigering, heeft de rechter geoordeeld dat hij het azc moet verlaten.
Een Eritrese vluchtelinge (30) heeft in februari 2024 een woning in Heerhugowaard geweigerd. Normaal mogen vluchtelingen die dat doen niet meer in een asielzoekerscentrum blijven, maar dat is hier vooralsnog niet het geval. Eerst zal worden beoordeeld of de veiligheid van haar baby niet in het geding komt. Met het weigeren van een woning in de gemeente Dijk en Waard, in januari 2024 gaf de Eritrese vluchtelinge Betiel T.G. (30) uit het asielzoekerscentrum (azc) in Luttelgeest, al haar rechten op. Ze krijgt geen geld en begeleiding meer van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en ze heeft geen ziektekostenverzekering meer. Als het aan het COA ligt, wordt ze nu ook uit het azc gezet. Mét haar zoontje van 7,5 maand oud.
Opnieuw werd een woning door statushouders geweigerd. Na meerdere gesprekken hebben ze een woning op de vierde verdieping van een flat aan De Gasperilaan in de Utrechtse wijk Kanaleneiland ongezien geweigerd. Gevolg is dat het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) hen uit het azc wil zetten en ze dakloos dreigen te worden. De rechter doet in april uitspraak.
Het aantal illegale immigranten dat de afgelopen drie jaar de Verenigde Staten binnenkwam is de grens van zeven miljoen gepasseerd. President Joe Biden gaat het aantal asielaanvragen vanaf de Amerikaans-Mexicaanse grens flink beperken en zette zijn handtekening onder een presidentieel decreet dat bepaalt dat de grens op slot gaat bij meer dan 2500 aanvragen gemiddeld per dag. Donald Trump reageerde zondag op kritiek over zijn toenemende toenadering tot Rusland wat Oekraïne betreft en zei dat de Verenigde Staten zich minder zorgen zouden moeten maken over Vladimir Poetin. ‘We zouden minder tijd moeten besteden aan het ons zorgen maken over Poetin, en meer tijd aan het ons zorgen maken over migrantenbendes die verkrachten, drugsbaronnen, moordenaars en mensen uit psychiatrische instellingen die ons land binnenkomen, zodat we niet eindigen zoals Europa!’, schreef Trump op zijn eigen social media kanaal Truth Social.
Opvang op cruiseschepen
Door gebrek aan huisvesting worden er steeds meer cruiseschepen ingezet. De komende jaren wordt er 750 miljoen euro voor uitgetrokken. Naar verwachting is er 1 januari 2024 behoefte aan 77.000 opvangplekken. De grotere asielboot Silja Europa in Velsen-Noord zou weggaan met deze blijft nu tot 2026. De Gemeenteraad besloot eerst om de Silja tot 23 april te laten liggen, maar dan moest het aantal mensen op het schip verminderen van 1.000 naar 220. De bewoners hoofdzakelijk afkomstig uit landen als Syrië, Jemen, Eritrea en Iran. De huidige vluchtelingen op het schip zijn kinderen en ouders die een band met de regio hebben hebben gekregen tijdens hun verblijf op het grotere schip. De kinderen gaan bijvoorbeeld in de omgeving naar school en ouderen zijn werkzaam in de omgeving. Per vluchtelingen kost het verblijf circa 400 euro per dag. Het schip werd totaal verbouwd en anders ingericht. Op de boot gelden strenge beveiligingsmaatregelen. Zo mag op de boot niet worden gekookt en hebben alleen bepaalde personen toegang tot het schip. Zowel bewoners als personeel moet zich aanmelden middels pasjes om de veiligheid te waarborgen. Artsen stuurden begin april 2025 een brandbrief aan het COA over de Silja. Er is sprake van gewelddadigheden, bedreigingen en mogelijk misbruik. „Deze boot is niet veilig, met name niet voor kinderen en jonge vrouwen.” Het cruiseschip Silja met waarop bijna tweeduizend vluchtelingen verblijven, is een „snelkookpan” waar geweld, bedreigingen en mogelijk misbruik voorkomen. Met name kinderen zouden zo snel mogelijk van boord moeten. Dat schrijven artsen van Gezondheidszorg Asielzoekers in een brandbrief aan opvangorganisatie COA, die samen met de gemeente verantwoordelijk is voor de opvangboot. Het COA laat weten dat de brief is verstuurd door huisartsen en verpleegkundigen die werken op het schip en zegt hun zorgen „zeer serieus” te nemen. De Silja is een van de grootste vluchtelingenopvangcentra van Nederland. Er wonen vluchtelingen met een verblijfsvergunning die wachten op een huis in Zuid-Holland. Op de boot delen de statushouders scheepshutten van zo’n twee bij drie meter, vaak zonder ramen. Afgelopen december was de wethouder, zo zei hij zelf, „oprecht trots” op de opvangboot. „We doen dit voor gemeenten in heel Zuid-Holland. Het is fantastisch hoe wij dat hier hebben gerealiseerd.” Uit de brandbrief blijkt de medische staf van het schip echter een andere mening toegedaan. „Deze boot is geen geschikte en veilige opvang, met name niet voor kinderen en jonge vrouwen”, schrijven de artsen. Kinderen hangen alleen rond op de boot. Hun ouders blijken vaak „te moe, uitgeput of getraumatiseerd” om toezicht te houden. Tegelijkertijd leven ze in te kleine kamers, wat constant samen zijn onmogelijk maakt. De kinderen worden blootgesteld aan „te veel fysiek en verbaal geweld”. Ook vermoeden artsen dat de kinderen elkaar „onderling” misbruiken. Bij meerdere kinderen is gedragsproblematiek geconstateerd, schrijven de artsen. Bij het Centrum voor Jeugd en Gezin zouden soortgelijke signalen binnenkomen. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd van het ministerie van Volksgezondheid maakt zich al langer grote zorgen over kinderen in COA-noodlocaties. Jonge vrouwen zijn volgens de brief „niet veilig voor alleenstaande jongemannen” op het schip. Vrouwen die een kamer delen, houden voor elkaar de wacht, „zodat ze niet plots belaagd worden door mannen van een ander dek.” Over mogelijke incidenten krijgen artsen vaak niets te horen: „Omdat uit schaamte niets gezegd wordt”. Minderheden uit Syrië, zoals christenen en alawieten, worden volgens de brief op het schip lastiggevallen door landgenoten. Ook werden signalen van „radicalisering” opgevangen. Zo zou onder meer melding zijn gemaakt van een IS-vlag aan boord. Een begeleider op de boot, die anoniem wil blijven, maakt zich vooral zorgen over de bijna vierhonderd kinderen op de Silja. Zij zouden sinds een aantal maanden geen eigen speelplaats meer hebben buiten het schip. Ook lopen volgens de begeleider de wachttijden voor de basisschool op. Op de boot heersen bovendien „ernstige hygiëneproblemen”, zo staat in de brief. „Besmettelijke aandoeningen zoals schurft, griep, waterpokken en norovirus verspreiden zich gemakkelijk” en kunnen nauwelijks worden bestreden. Ook zou tuberculose op de boot zijn geconstateerd, een mogelijk zeer besmettelijke infectieziekte. De artsen waarschuwen in de brief dat de Silja „overvol en ongeschikt is als doorstroomlocatie”. In een reactie op de brandbrief wijst de woordvoerder van wethouder Achbar naar het COA. „Zij zijn verantwoordelijk voor de gezondheidszorg”. En: „Het COA heeft bepaald dat het schip geschikt is voor opvang.” In een reactie zegt het COA dat het in gesprek is met de medische staf. „De Silja is geen optimale plek om langdurig te verblijven”, laat een woordvoerder weten. „Helaas zijn er te weinig volwaardige opvanglocaties waardoor de bestaande opvang ook erg vol zit.” „Feit blijft dat een schip met kleine kamers waar veel mensen langdurig dicht op elkaar verblijven, kan zorgen voor onderlinge spanningen, ontevredenheid over bijvoorbeeld het eten en hygiëne en andere onwenselijke situaties.”
Het meest recente kleinere schip van 136 meter lang en 30 meter breed, de Ocean Majesty, kost 110.000 euro per dag kost biedt slechts opvang aan in totaal zo’n twee- tot driehonderd asielzoekers en statushouders.
Velsen is niet de enige gemeente die afscheid neemt van opvang op een groter cruiseschip. De Noord-Hollandse gemeente Huizen besloot eind maart de opvang op een hotelschip ook niet te verlengen. De gemeente Amsterdam liet in februari weten de opvang locatie in het Westelijk Havengebied wel langer open te willen houden.
Het asielschip Calypso blijft tot januari 2024 in Ridderkerk aangemeerd. Het college en het COA besloten om de opvang van asielzoekers op het passagiersschip te verlengen tot 1 januari 2024. De haven werd in juli 2022 aangewezen als locatie voor een schip voor asielzoekers. De gemeente evalueert regelmatig de crisisnoodopvang van asielzoekers op het schip. Aan boord van dit schip verblijven gemiddeld 88 asielzoekers. Sinds 1 juli ligt de eindverantwoordelijkheid van de crisisnoodopvang bij het COA. Het COA nam de huidige contracten en projectorganisatie van de VRR over en wordt daarmee eindverantwoordelijk.
Op de MS Galaxy, een Zweeds schip dat is aangemeerd in het Westelijk Havengebied verblijven gemiddeld 1.000 asielzoekers die er een half jaar zouden mogen wonen. Op het schip zijn het casino de winkels, een bar, een grillrestaurant en de sauna afgesloten. Het Zweedse schip voer tot voor kort als Ferry van Stockholm naar de Finse stad Turku, een reis van zo’n 10,5 uur. Het aantal asielzoekers wordt uitgebreid tot circa 1500 tot het schip weer de vaart in moet. In de aanwezige zalen kunnen de asielzoekers intakegesprekken, taallessen en inburgeringscursussen krijgen en houdt het COA kantoor. Er is een medische ruimte met een spreekkamer met alles erop en eraan, en ernaast verschillende behandelkamers waar vijf dagen per week een verpleegkundige of huisarts aanwezig is. Voor de leerplichtige kinderen is geregeld dat ze naar een reguliere basisschool in de stad kunnen. In de vrije uurtjes kunnen ze in de speelruimte een ballenbak mét glijbaan vinden en er zijn spelcomputers. De buitendekken zijn gesloten en afgezet aan de waterkant. Er moesten trappetjes aan de kade worden gemaakt voor de veiligheid. Een aansluiting op het openbaar vervoer is er niet en het schip ligt in het industriegebied relatief ver van de stad. Om de asielzoekers toch een beetje bewegingsruimte te geven, zijn er fitsen en pendelbussen en is er een fiets- en voetpad aangelegd. De asielopvang blijft opnieuw langer open. nu tot 2027. Dat heeft het college besloten. “Deze locatie is niet ideaal, maar wij vinden het belangrijk om hier vluchtelingen op te vangen zolang dat nodig is”, zo schrijft de gemeente. Op het schip verblijven 1500 vluchtelingen in plaats van de beoogde 1000. De opvang op de MS Galaxy blijft open tot een nieuw asielzoekerscentrum in de Houthaven klaar is. De bouw daarvan is in april vorig jaar begonnen. Het azc, dat plek moet bieden aan vijfhonderd mensen, opent naar verwachting in 2027. Sinds de opening in oktober 2022 is de opvang op het schip meerdere keren verlengd, ook al voldoet die niet aan alle criteria. Een probleem is volgens de gemeente inmiddels opgelost: kinderen zijn verhuisd naar een andere opvanglocatie. De overige punten hebben te maken met de beperkte ruimte aan boord en het feit dat bewoners niet zelf kunnen koken. In november wordt de opvang opnieuw “beoordeeld op menswaardige omstandigheden”.
Het cruiseschip Fortuna in Huizen aan het Mastspoor kwam in plaats van eerdere schepen voor enkele maanden en er worden zo’n honderdvijftig tot tweehonderd asielzoekers opgevangen. De opvang bleek tot twee keer toe een succes. Huizen omarmde het schip met vluchtelingen en een grote groep vrijwilligers zette veel hulp op touw. Zo’n vijftig asielzoekers, die verblijven op het schip demonstreerden over de omstandigheden op het Gemeentehuis. Volgens één van de asielzoekers zitten sommige bewoners er al meer dan een jaar en krijgen zij geen informatie of inzicht over hoe lang het nog gaat duren. De groep vluchtelingen was bewust met een afvaardiging gekomen. en zijn gefrustreerd over het proces hoe ze en BSN, Burgerservicenummer, kunnen krijgen en hebben het gevoel dat ze van het kastje naar de muur worden gestuurd. Er lag eerder al een ander cruiseschip in de haven van Muiden. Daar was toen plaats voor 170 mensen aan boord, uit landen als Syrië, Eritrea en Turkije. Oekraïners zaten hier niet bij.
Op de in 2015 gebouwde 110 meter lange en 11,5 meter brede MS Jane Austen in de Persoonshaven in Rotterdam zijn 74 hutten voor maximaal 148 vluchtelingen. het schip heeft airconditioning, Franse balkons op het Diamant- en Rubindek en de buitenhutten hebben een flatscreen-tv, een minibar, een kluisje, een haardroger, airconditioning, een telefoon, een douche en een toilet. Het schip heeft een zonnedek met meubilair, zwembad/jacuzzi, bar, lounge, restaurant, Spa, receptie/infobalie en kajuiten met badkamer, douch, wastafel, toilet, haardroger, TV, huistelefoon, zitje, airco, kluisje, minibar en beneden bedden.
Op de MS Esmeralda in de Buitenhaven van Stellendam is plaats voor 120 asielzoekers. Het grote riviercruiseschip voor maximum 126 passagiers werd gebouwd in 1979 en in 2011 geheel gemoderniseerd. Het schip is 90 meter lang en 11,20 meter breed en heeft een hoofddek en een bovendek. De mensen kregen bij de inloop, die georganiseerd werd door het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), een rondleiding op het schip. Ze zagen onder andere het restaurant, waar de mensen drie keer per dag in buffetvorm kunnen eten. Ook bekeken ze de kleine tweepersoonshutten waar de asielzoekers kunnen slapen. Klein, maar wel allemaal met eigen sanitair. In de gezamenlijke ruimten is plek voor een bordspelletje, tafeltennis of tafelvoetbal of om met elkaar te praten. Op het bovendek staat fitnessapparatuur en een container met wasmachines en drogers. De bewoners wassen hun eigen kleding maar het beddengoed en handdoeken worden extern gewassen. Het bovendek is een rookplek. Overdag is er een locatie manager, twee woonbegeleiders en een verpleegkundige op het schip. Die twee woonbegeleiders zijn voor het begeleiden en organiseren van activiteiten voor de bewoners. Zij leggen ook de contacten met vrijwilligers, kijken wat er qua dagbesteding mogelijk is, maar bellen bijvoorbeeld ook de IND. Daarnaast is er overdag ook een verpleegkundige aan boord en 4 beveiligers, 2 op het schip en 2 aan de wal. Elke bewoner wordt geregistreerd als hij op of van het schip gaat. De asielzoekers krijgen vooraf uitleg waar ze wel en waar ze niet mogen komen. Iedereen moet om 22.00 uur weer op het schip zijn. Kritische geluiden van omwonenden gaan over parkeerproblemen, verkeerd bezorgde post en de bestaande woningnood onder jongeren.
72 bewoners en medewerkers van een schip blijken in april 2023 buiktyfus te hebben gekregen, omdat het rioolwater besmet was met de Salmonella typhi-bacterie en dit smerige water in het drinkwaterreservoir was gesijpeld. De gemeenschappelijke wand tussen beide reservoirs bleek zwaar verroest en op sommige plaatsen zo lek als een mandje.
Het asielcruiseschip Calypso blijft minimaal tot januari 2024 in de haven van Ridderkerk liggen. De haven werd in juli 2022 aangewezen als locatie voor het schip. De gemeente evalueert regelmatig de crisisnoodopvang van asielzoekers op het schip. Aan boord van het schip verblijven gemiddeld 88 asielzoekers. De dagelijkse leiding op het schip en de eindverantwoordelijkheid van de crisisnoodopvang ligt bij het COA. Het COA neemt de huidige contracten en projectorganisatie van de VRR over. De ‘Calypso’ is een riviercruiseschip van 75 meter lang en 10,5 meter breed met een promenadedek en een lounge aanwezig met de mogelijkheid om te ontspannen op de banken en zitjes. In de lounge is ook een bar en dansvloer. De centrale hal beschikt over de receptie een gesloten souvenirshop. En op het hoofddek is een restaurant.
Het schip heeft een maximale capaciteit van 92 passagiers in 46 hutten, verdeeld over twee dekken. De hutten zijn van alle gemakken voorzien zoals een douche, toilet, airconditioning, televisie, grote ramen, een kluisje en een bureau. Het zonnedek en promenadedek kunnen met de traplift bereikt worden, enkel de hutten op het hoofddek zijn per trap te bereiken. Het restaurant is niet direct bereikbaar vanaf het hoofddek, hiervoor dient er eerst naar het promenadedek gegaan te worden.
Het rivier cruiseschip Alemannia heeft 4 passagiersdekken en biedt plaats aan 184 passagiers, er is een hoofddek voor: 35 buitenhutten, achter: 6 buitenhutten. Bovendek: 49 buitenhutten en 2 deluxe buitenhutten. Voorzien van 2 eenpersoonsbedden, airconditioning, verwarming, TV, badkamer met douche en toilet. Er is een Lounge met bar, receptie, winkel, liften, zonnedek, zwembad en ligstoelen en wifi mogelijkheden. 16 januari, keerde het schip van de gemeente Hellevoetsluis opnieuw terug naar de Krimpense Sliksloothaven. De crisisnoodopvang eindigde in principe per 1 januari 2023. Op het schip verblijven circa 150 asielzoekers
In Arnhem heeft Cruise Commerce de riviercruise schepen Serenade 1, Bellejour, Arkona en Switzerland 2 ingezet voor verschillende gemeentes in Nederland en Duitsland. De Bellejour is een nieuwe verschijning in het programma. Het 126,7 m lange schip beschikt over 90 grote en comfortabele hutten die in het totaal plaats bieden aan 180 passagiers. Het overgrote deel van de hut-accommodatie is voorzien van een Frans balkon. Op het Bovendek is het Vienna café, de bibliotheek, de lounge met bar en het panoramische restaurant. De ruime ontvangsthal met receptie is centraal gelegen op het Middendek. Op dit dek vindt u ook een wellness-ruimte met sauna, whirlpool en fitnessapparaten. De verschillende dekken zijn onderling met een trap met elkaar verbonden. Alle hutten hebben uitzicht naar buiten, klimaatbeheersing en een en-suite badkamer. Daarnaast zijn de hutten voorzien van een bureau, telefoon, tv, kluis, föhn en een minibar. De Deluxe hutten bevinden zich op de bovenste verdieping, het Bovendek. De grootte van de Deluxe hutten is 16 m2 en ze zijn uitgerust met twee eenpersoonsbedden die indien gewenst uit elkaar kunnen worden geschoven. Verder hebben de hutten op dit niveau een Frans balkon. De Superior hutten bevinden zich op de Middendek. De inrichting en grootte is identiek aan de Deluxe hutten op het Bovendek. Met een royaal opgesteld dubbel bed dat naar wens uit elkaar geschoven kan worden, een Frans balkon en een luxe badkamer voldoet deze accommodatie ruimschoots aan al uw wensen. De Standaard hutten bevinden zich op het Benedendek en zijn ook 16m2. Ook van deze hutten is de inrichting gelijk aan de Superior en de Deluxe Hutten. WiFi (maximaal 2 aansluitingen per hut) Eigenaar van het mps Bellejour en uitvoerder van de reizen met dit schip is Starling Fleet AG, Zwitserland. 10 februari 2024 brak er brand uit in het restaurant van een van de schepen aan de Nieuwe Kade in Arnhem. 300 asielzoekers moesten worden geëvacueerd.
Het 82 meter lange en 9,5 meter brede in 2004 gebouwde cruiseschip MS Thurgau Saxonia in Zwolle had Basel als thuishaven. Het vaart dan ook onder de Zwitserse vlag en meerde aan in de Prinses Margriethaven in Holtenbroek. Op het schip worden 84 vluchtelingen opgevangen. Het zouden voornamelijk mannen zijn en kinderen met zwemdiploma. Het schip werd gerenoveerd in 2019 en heeft 3 dekken.
In Harlingen ligt riviercruiseschip De River Diamond met 170 vluchtelingen. Het meerde aan bij de steiger voor sportvissers, niet ver van de visveiling van Harlingen. Die locatie is ‘goed beveilig- en bereikbaar’, meldt de Friese gemeente. Het Rijk betaalt de kosten voor de opvang, de veiligheidsregio en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zorgen voor ‘beveiliging, onderwijs, gezondheidszorg en begeleiding van de vluchtelingen’.
Op cruiseschip Silja Europe huisvest Rotterdam 1500 statushouders. Het zwembad en de restaurants zijn dicht, maar er is genoeg te doen voor de vijftienhonderd statushouders die op het cruiseschip Silja Europa verblijven. Ze kunnen in afwachting van een woning op deze doorstroomlocatie blijven.
Twee enorme pontons voor de opvang van duizend asielzoekers
Drijvende pontons in Zaandam moeten opvangcentrum Ter Apel ontlasten, maar hebben een slechte reputatie in het Verenigd Koninkrijk. Het is er krap en het voelt als een gevangenis. De mentale gezondheid van mensen gaat achteruit, sommigen worden er suïcidaal”, schreven Britse hulporganisaties en parlementsleden eind vorig jaar in een open brief. De bewoners noemen de opvang ‘claustrofobisch’, en ex-medewerkers zeggen dat die lijkt op een ‘vee-opvang’. Twee zusterschepen van de omstreden Britse opvangboot, de Bibby Progress en de Bibby Renaissance, worden nu gereed gemaakt voor de opvang van zo’n duizend asielzoekers. De twee pontons verhuisten van Amsterdam naar de haven van Zaandam. Daar blijven ze maximaal zeven jaar. De pontons zijn eigendom van het bedrijf Bibby Marine, dat er in totaal vijf heeft drijven. De pontons hebben geen motor en kunnen niet zelf varen. Normaal gesproken wordt de accommodatie gebruikt als tijdelijk onderkomen voor bijvoorbeeld mensen die onderhoud plegen aan een boorplatform op zee. Het bedrijf beschrijft de omstreden Britse opvangboot Bibby Stockholm als ‘luxe leven aan boord’, met ‘natuurlijke ventilatie’. De twee boten die naar Zaandam gaan, zijn de Bibby Progress (91 meter lang, 12,5 meter hoog) welke wordt omschreven als een ‘stijlvolle omgeving, met natuurlijk licht in het atrium’ én de Bibby Renaissance (95 meter lang, 23 meter hoog), die ’bestand is tegen cyclonen van categorie 4′.In Engeland waren veel mensen minder enthousiast. De komst van de Bibby Stockholm naar Portland was in 2023 al direct omstreden. Er ging ook veel mis. De vakbond van de brandweer noemde het ponton het ‘een potentieel dodelijke val vanwege het ontbreken van voldoende vluchtwegen’. Vlak nadat de eerste asielzoekers aan boord gingen, moesten ze er alweer af: er zat legionella in het water. En er loopt momenteel nog een onderzoek naar de zelfdoding van een asielzoeker aan boord, afgelopen december. ,,De opvang op de boot voelde als een semi-gevangenis, het was geen veilige plek voor hem, zijn mentale gezondheid ging achteruit”, zeiden nabestaanden in de Britse media.De woordvoerder van het COA stelt dat de boten in Nederland aan alle eisen voldoen, ook wat betreft brandveiligheid. ,,Anders zouden we geen vergunning krijgen.” Op de schepen worden, ook vanwege de veiligheid, geen kinderen ondergebracht. ,,We willen niet dat iemand in het water valt.” De accommodatie is aangepast voor de opvang van asielzoekers. De kleine slaapkamers hebben soms geen raam en kunnen benauwd aanvoelen. Het is bijzonder dat zowel de Bibby Stockholm als de Bibby Progress al decennia geleden in Nederland is ingezet. De Stockholm lag in 2006 in Rotterdam en diende toen als ‘bajesboot’ voor 400 illegale vreemdelingen. Het schip kwam in opspraak nadat een undercoverjournalist wantoestanden beschreef. De Progress lag tussen 1994 en 1996 in Dordrecht en diende toen ook al als opvang voor asielzoekers. In Zaandam zelf is niet iedereen blij met de komst van de twee kolossen. Ze worden aangemeerd ver van de bewoonde wereld, in een haven op een bedrijventerrein. Toch werden er op enkele bouwketen kreten als ‘azc weg ermee’ en ‘geen azc’ gespoten. De gemeente heeft de teksten laten weghalen, maar ook de wethouder noemt de manier en locatie van opvang ‘niet ideaal’. Het COA houdt binnenkort nog een informatiebijeenkomst in de gemeente. Sinds de opening worden twintig asielzoekers per dag opgevangen. 29 november kwam er een groep vanuit Assen over. Daarmee komt voor het weekend het aantal bewoners van de drijvende pontons op zestig. De eerste groep werd 27 november vanuit de Jaarbeurshal in Utrecht naar de Gerrit Bolkade gebracht en 28 november volgde een groep uit Assen. De komende tijd blijft het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) hen in kleinere groepen naar de locatie brengen, omdat ze uitleg moeten krijgen en zich moeten installeren. Als dit goed gaat, komen er mogelijk grotere groepen in één keer. Op de twee pontons is plek voor zo’n duizend asielzoekers.
De politie meldt steeds meer geweldsincidenten die zich voordoen omdat de familie-eer geschonden zou zijn. Daarbij zijn relatief vaak Syriërs betrokken. De politie meldde vorig jaar 619 gevallen bij het Landelijk Expertise Centrum Eer gerelateerd geweld waarbij sprake was van geweld omdat de familie eer geschonden zou zijn en moest worden ‘hersteld’. Dat waren er tien jaar geleden nog 460.
Mensensmokkel en terrorisme
De asielprocedure heeft tot doel een asielaanvraag zorgvuldig te behandelen. In die procedure is geen ruimte voor mensen met verkeerde intenties die zich voordoen als vluchteling en zich onopgemerkt en onterecht in ons land proberen te vestigen. Dit geldt zeker voor personen die zich schuldig hebben gemaakt aan terroristische misdrijven, of die de intentie hebben deze in Nederland of elders te plegen. Om dit te voorkomen kent Nederland een systeem van wetgeving, bevoegdheden en diverse specialistische organisaties en teams. Zij kunnen in de asiel- en nareisprocedure signalen van betrokkenheid bij terrorisme tijdig onderkennen en hierop ingrijpen.
Een onderzoek door autoriteiten uit Bosnië en Herzegovina, Kroatië en Slovenië, ondersteund door Europols Operationele Task Force (OTF), ontmantelde een crimineel netwerk dat migranten smokkelde van Bosnië en Herzegovina naar Kroatië en andere EU-landen via de Westelijke Balkanroute. Op 17 september 2025, tijdens een actiedag in Kroatië, arresteerden autoriteiten de leider van het netwerk, drie andere verdachten, doorzochten negen locaties en confisqueerden elektronische apparatuur en kleine hoeveelheden drugs. Het netwerk gebruikte versleutelde communicatie, zoals mobiele berichtenplatforms, om smokkelactiviteiten te coördineren.
Het netwerk, voornamelijk geleid door Kroatische organisatoren, rekruteerde chauffeurs uit Tsjechië, Slowakije en andere Midden- en Oost-Europese landen. Migranten arriveerden legaal per vliegtuig van Istanbul naar Sarajevo, verbleven kort in Bosnië en Herzegovina, en werden door het netwerk naar de Bosnisch-Kroatische grens gebracht. Gidsen hielpen migranten te voet de grens over te steken. In Kroatië regelde het netwerk tijdelijke accommodatie, vooral in de regio Split, waarna chauffeurs migranten in gehuurde voertuigen verder transporteerden naar andere EU-landen. Het netwerk was betrokken bij meer dan 100 smokkelincidenten met ruim 600 migranten en opereerde gestructureerd om detectie te vermijden.
De Westelijke Balkanroute is een belangrijke smokkelroute voor migranten naar West-Europa. Europol richtte in maart 2023 de OTF op, met deelname van Bosnië en Herzegovina, Kroatië, Duitsland en Slovenië, om criminele groepen aan te pakken. Europol coördineerde het onderzoek, faciliteerde informatie-uitwisseling, bood analytische ondersteuning en organiseerde operationele bijeenkomsten. Tijdens de actiedag stuurde Europol een expert naar Kroatië om real-time informatie te vergelijken met Europols databases, wat nieuwe aanwijzingen opleverde.
Het onderzoek valt onder EMPACT, het Europees Multidisciplinair Platform tegen Criminele Dreiging, dat inlichtingen-, strategische en operationele samenwerking tussen nationale autoriteiten, EU-instellingen en internationale partners versterkt. EMPACT richt zich op EU-criminaliteitsprioriteiten in een vierjarige cyclus. Eerdere acties van de OTF leidden tot meerdere arrestaties.
In Den Haag is een 37-jarige Palestijn door het gerechtshof veroordeeld tot 13 jaar cel voor deelname aan een criminele organisatie tussen 2012 en 2017 in Syrië. Het gaat om de militie Liwa al-Quds, die op de hand was van dictator Assad en waarvan hij een van de leiders was. Het hof zegt dat hij heeft deelgenomen en bijgedragen aan de gewapende strijd in Syrië en met zijn organisatie bijdroeg aan de onderdrukking van Syrische burgers. De man is ook veroordeeld voor betrokkenheid bij misdrijven tegen de menselijkheid en foltering van een Syrische burger in 2013. Samen met anderen voerde hij op gewelddadige wijze een man af uit zijn woning, waarna het slachtoffer door de Syrische Luchtmacht Inlichtingen Dienst (LID) werd gemarteld. De Palestijn had een verblijfsvergunning in Nederland voor bepaalde tijd, van 2020 tot 2025. Hij werd in 2021 gearresteerd in Kerkrade. Zijn verblijfsvergunning is in 2023 ingetrokken. Volgens het hof heeft de man niet de verplichting om terug te keren naar Syrië vanwege de recente machtswisseling in het land. Als Palestijn is hij waarschijnlijk stateloos, aldus het gerechtshof. De man werd geboren in een Palestijns vluchtelingenkamp in Syrië. Het hof vindt een celstraf van 14 jaar gerechtvaardigd, maar onder meer vanwege de lange duur van de strafzaak heeft de gerechtshof de straf teruggebracht naar 13 jaar. Hij moet daarnaast het slachtoffer een schadevergoeding van 40.000 euro betalen. Zowel het Openbaar Ministerie als de verdediging was in hoger beroep gegaan in de zaak. Eerder legde de rechtbank hem al 13 jaar celstraf op. Het OM had 15 jaar cel geëist.
De Koninklijke Marechaussee heeft 14 november 2023 in Twente vijf Nederlanders aangehouden voor betrokkenheid bij een Syrisch mensensmokkelnetwerk vanuit Nederland. Het gaat om mannen uit Hengelo en Enschede. De Koninklijke Marechaussee heeft ook de woningen van de verdachten en twee bedrijfspanden onderzocht. Volgens de marechaussee zijn via het netwerk tientallen mensen van Syrië naar Europa gesmokkeld voor bedragen tot 25.000 euro. Dat deden zij vaak via underground banking, dus buiten reguliere banken om. De marechaussee trof tijdens een controle van Mobiel Toezicht Veiligheid in de grensregio een vluchteling aan, waardoor het balletje ging rollen.
Zo’n 11% van de vluchtelingen die naar Europa komen is niet op de vlucht voor een oorlog, maar zijn er vanwege economische of terroristische redenen. Er wordt overwogen om het Schengenakkoord aan te passen en bijvoorbeeld Griekenland uit te sluiten.
In een Nijmeegs vluchtelingenkamp zijn leden van Islamitische Staat (IS) aanwezig geweest. Verdeeld over kampen in Nijmegen en Düsseldorf stonden 20 terroristen klaar om op afroep een aanslag te plegen. Een overgelopen jihadist informeerde de Franse politie hierover. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) meldde al in maart dat terroristen de asielprocedure misbruiken om Europa binnen te komen. De BND kreeg een bericht uit Turkije waaruit zou blijken dat er zich inmiddels tussen de 4 en 4.500 mogelijke ISIS strijders in met name Duitsland, Frankrijk, België en Nederland bevinden. Uit een rapport van de Inspectie Veiligheid en Justitie blijkt dat vluchtelingen met vervalste papieren de asielprocedure in Nederland in komen, waardoor IS terroristen zich kunnen voordoen als vluchtelingen. Op het Griekse eiland Lesbos werden acht Pakistanen en drie Grieken gearresteerd vanwege het vervalsen van paspoorten voor vluchtelingen. Bij huiszoeking werden valse paspoorten, stempels, 23 mobieltjes en 1.500 euro aan contant geld gevonden. In Duitsland in een voormalige militaire kazerne in Hövelhof in Noordrijn-Westfalen raakten 5 januari 2017 meer dan 50 mensen gewond bij een brand in een AZC. Dertig van hen moesten naar het ziekenhuis. Eén persoon is zwaargewond en anderen hebben onder meer rookvergiftiging en snijwonden. 24 slachtoffers, onder wie twee brandweermannen, konden ter plaatse worden behandeld. Er woonden 500 vluchtelingen.
Het Europees Multidisciplinair Platform tegen criminele bedreigingen (EMPACT ) pakt de belangrijkste dreigingen aan die uitgaan van de georganiseerde en zware internationale misdaad waarmee de EU wordt geconfronteerd. EMPACT versterkt de inlichtingen-, strategische en operationele samenwerking tussen nationale autoriteiten, EU-instellingen en -organen en internationale partners.
De Sloveense politie heeft in samenwerking met wetshandhavingsinstanties uit Oostenrijk, Kroatië, Hongarije, Italië en Roemenië, gecoördineerd door Europol via deze route 13 mensen gearresteerd die ervan verdacht worden verantwoordelijk te zijn voor de smokkel van minstens 212 migranten. De migranten betaalden enorme bedragen aan de smokkelaars om de EU clandestien binnen te komen en verder te reizen naar verdere bestemmingen binnen haar grenzen. Tijdens de actiedag vond de politie bij de verdachten uit Slovenië, Servië en Bosnië en Herzegovina opgewaardeerde wapens met duizenden patronen munitie, drugs en contant geld. De mensensmokkelaars maakten reclame voor hun illegale activiteiten op verschillende sociale mediaplatforms om zoveel mogelijk migranten over de grens te smokkelen. Migranten zouden via twee hoofdroutes worden verplaatst: van Kroatië via Slovenië naar Italië, of van Servië via Hongarije naar Oostenrijk. Er werden wapens, munitie), diverse illegale drugs, illegale dopingmiddelen, elektronische apparaten en contant geld in beslag genomen.
Migranten die gebruik maakten van de diensten van criminelen moesten exorbitante prijzen betalen om clandestien de Europese Unie binnen te komen. Voor een illegale reis van Servië naar Oostenrijk zou een betaling van ongeveer 5.000 euro per persoon nodig zijn. De hele reis van het land van herkomst naar de EU zou tussen de 15.000 en 20.000 euro kosten, wat een enorme winst oplevert voor de smokkelaars. In totaal denken onderzoekers dat de criminelen ten minste 100.000 euro hebben verdiend voor de transporten van Servië naar Oostenrijk en in totaal meer dan 3.180.000 euro. De migranten kwamen Hongarije meestal te voet binnen via de Servisch-Hongaarse groene grens met behulp van gidsen. De verdachten pikten hen vervolgens op in voertuigen. Uit onderzoek bleek dat tot 37 mensen mogelijk in hetzelfde voertuig werden vervoerd, waardoor ze werden blootgesteld aan extreme risico’s voor hun gezondheid en leven. De migranten werden vervolgens door heel Hongarije gebracht en dicht bij de Oostenrijkse grens afgezet. Nadat ze te voet de grens met Oostenrijk waren overgestoken, zouden ze zich overgeven aan de politie en asiel aanvragen.
De Spaanse nationale politie (Policía Nacional), gesteund door Europol, ontmantelde in juni 2024 een georganiseerd crimineel netwerk dat migranten met snelle boten van Algerije naar Spanje smokkelde. De verdachten faciliteerden de verdere illegale verplaatsing van de migranten van Spanje naar andere EU-landen. Onderzoeken hebben uitgewezen dat het criminele netwerk minstens 1.000 migranten smokkelde (meer dan 750 Syrische staatsburgers en meer dan 250 Algerijnen). Het netwerk faciliteerde de illegale oversteek van Syrische staatsburgers langs de route Libanon – Egypte – Tunesië of Libië – Algerije. Bij aankomst in Algerije werden de migranten in tijdelijke huisvesting geplaatst in afwachting van de tewaterlating van de boten. De verdachten organiseerden vervolgens het transport van de migranten met snelle boten van Algerije naar de Spaanse kust. Eenmaal in Spanje faciliteerden leden van de Algerijnse criminele cel het verblijf van de migranten en hun verdere illegale verplaatsing naar andere EU-landen. Onderzoekers identificeerden twee hoofdorganisatoren, een gevestigd in Algerije en een in Spanje, die de criminele activiteiten coördineerden. Er wordt aangenomen dat het criminele netwerk niet alleen de capaciteit had om de migranten naar Spanje te vervoeren, maar ook om hen te voorzien van paspoorten en vliegtickets voor hun secundaire bewegingen naar andere EU-landen. Naast smokkelactiviteiten verkocht het criminele netwerk ook informatie aan andere groepen over hoe dit soort criminele activiteiten te organiseren. De criminele cel in Madrid was verantwoordelijk voor het organiseren van de criminele activiteiten in samenwerking met de criminele groep in Oran (Algerije). Deze laatste orkestreerde de lancering van de snelle boten met migranten, die vertrokken vanaf de Algerijnse kusten van Oran en Mostaganem richting Spanje. Deze zeereizen waren extreem gevaarlijk – het leven van de migranten werd op het spel gezet in overvolle schepen die geen veiligheidsuitrusting en voedsel- en watervoorraden hadden en die waren geladen met brandstoftanks. Bij aankomst aan de Spaanse kust werden de migranten opgepikt door leden van het criminele netwerk in de regio. Vervolgens werden ze naar Madrid vervoerd en in onhygiënische en overvolle huizen geplaatst in afwachting van verder transport uit Spanje. De migranten werden tot 20.000 euro in rekening gebracht voor de volledige facilitering van hun overtocht naar het land van eindbestemming waarmee in totaal zeker 20 miljoen euro werd verdiend. Migranten waren verplicht om in elke fase van de smokkel te betalen via het ondergrondse financiële systeem van hawala. Onderzoekers kwamen erachter dat het criminele netwerk spionagecamera’s en verborgen microfoons gebruikte om het innen van geld te garanderen. Europol faciliteerde de uitwisseling van informatie en bood operationele coördinatie en analytische ondersteuning. Op de actiedag stuurde Europol een analist naar Spanje om operationele informatie te vergelijken met de databases van Europol en om aanwijzingen te verstrekken aan onderzoekers in het veld. Er werden 21 arrestaties verricht.
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) is een onderzoek gestart naar misstanden in de pleegopvang voor jonge vluchtelingen, vanwege een onderzoek van BNNVARA-programma Zembla naar de kwaliteit van de opvang. Daaruit blijkt dat minderjarige vluchtelingen die onderdak krijgen in opvanggezinnen regelmatig worden verwaarloosd, doordat ze te weinig eten krijgen of plotseling weer op straat worden gezet. Ook is er sprake van mishandeling en onveilige situaties. Centraal in de onthullingen van Zembla staat Nidos, de nationale voogdij- en jeugdbeschermingsorganisatie die als enige eindverantwoordelijk is voor de veiligheid en het welzijn van jonge vluchtelingen die zonder hun ouders in Nederland zijn aangekomen.Het tv-programma sprak met ruim veertig woonbegeleiders, docenten en (oud-)medewerkers en jeugdbeschermers van Nidos. Zij luiden de noodklok. De screening van opvanggezinnen die kinderen met een verblijfstatus opnemen, is volgens de geïnterviewden niet op orde. In een intern document van Nidos uit juli 2023, in handen van Zembla, staat dat er zorgen bestaan over 40 procent van de opvanggezinnen. Tegelijk geven jeugdbeschermers aan vaak niet goed te kunnen controleren of alles goed gaat met de kinderen in een opvanggezin. Zij hebben als individuele voogd de verantwoordelijkheid voor tientallen jongeren, waardoor de werkdruk te hoog is. Medewerkers zeggen verder in het programma, dat zondagavond wordt uitgezonden op NPO 2, dat kinderen worden geplaatst bij gezinnen waarvan al bekend is dat er problemen zijn. Zo moesten kinderen naar gezinnen waar de schurft heerst. “Waar een Nederlands kind nooit geplaatst zou worden. Maar voor Nidos is dat goed genoeg”, zegt een van hen. Een ander deelt het voorbeeld van een kind dat gewond raakte tijdens een inval van een arrestatieteam in de woning van een opvanggezin dat verdacht werd van betrokkenheid bij drugshandel. En als er tussentijds signalen komen dat het niet goed gaat met een kind bij een bepaald gezin wordt er niet altijd ingegrepen. Meldingen van verwaarlozing of mishandeling zouden laks worden opgepakt vanwege het tekort aan opvangplekken. Deskundigen zijn uitermate kritisch in de uitzending van Zembla. “Als er signalen zijn van onveiligheid om welke reden dan ook, dan moeten we zorgen dat we die kinderen in veiligheid brengen”, aldus hoogleraar jeugdrecht Mariëlle Bruning. Emeritus-hoogleraar pedagogiek Micha de Winter ziet gelijkenissen met de conclusies die hij in 2019 trok over systemisch geweld sinds 1945 in de jeugd- en pleegzorg: “Slechte selectie van gezinnen, slecht toezicht, onvoldoende begeleiding”. Soortgelijke conclusies trok de Inspecties Gezondheidszorg en Jeugd en Justitie en Veiligheid recent ook over omstandigheden waarin het zwaar mishandelde pleegmeisje uit Vlaardingen verkeerde. Daarvoor werden er twee Syrische kinderen in dit gezin geplaatst: zij werden ook mishandeld en vervolgens weggehaald door Nidos. De inspecties waren kritisch op het handelen van Nidos: zo verzuimde de organisatie om een aangifte van mogelijk strafbare feiten door te zetten en werd aanvullende informatie over het pleeggezin niet gedeeld met een andere betrokken jeugdorganisatie. Volgens de klokkenluiders die tegenover Zembla hun verhaal deden, schort het niet alleen aan de veiligheid van opvanggezinnen. Zo verblijven gevluchte kinderen die nog geen verblijfsstatus hebben doorgaans in azc’s of – als ze tussen de 15 en 18 jaar zijn – in noodopvangen. Bijvoorbeeld in hotels langs snelwegen. Volgens jeugdbeschermers zaten daar ook locaties tussen waar criminelen actief zijn. “Meisjes verdwenen stelselmatig uit verschillende opvanglocaties”, zegt een van hen in Zembla. “Er waren vermoedens van mensenhandel, maar daar werd niet veel mee gedaan. Soms kwamen ze met een blauw oog weer terug. Of sommigen gingen uit wanhoop chloor drinken. Er waren ongewenste zwangerschappen. Naast het aangekondigde onderzoek van de IGJ zegt Nidos zelf ook een onderzoek te starten: “De komende weken gaat Nidos met alle jongeren die in opvanggezinnen wonen individueel in gesprek. Nidos wijst erop dat het aantal jongeren waarvoor de organisatie verantwoordelijk is sinds 2021 ruim is verdrievoudigd, van 3000 naar meer dan 10.000. Doordat er ook een tekort aan jeugdbeschermers was, daalde naar eigen zeggen de kwaliteit van de zorg. Zo werd de voogdijbegeleiding tijdelijk teruggeschroefd. Vorig jaar bleek uit onderzoek van journalistencollectief Lost in Europe dat in drie jaar tijd ruim 50.000 minderjarige vluchtelingen in Europa zijn verdwenen. In 2023 zijn 360 van deze jongeren in Nederland verdwenen, met name uit het aanmeldcentrum in Ter Apel.
Nidos is een gecertificeerde instelling en zorgt voor voogdij voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen en de ondertoezichtstelling voor kinderen door of voor wie een asielaanvraag is ingediend én die in verband daarmee verblijven in een opvangcentrum van het COA. Deze jeugdbeschermingsmaatregelen worden uitgevoerd door professionals. De professional voert de regie over de ontwikkeling naar zelfredzaamheid van de jongere en grijpt in wanneer die ontwikkeling op enigerlei wijze dreigt te stagneren. Bijeen onder toezicht gesteld kind ondersteunt de professional de ouders om de opvoedsituatie te herstellen. De kernbegrippen van de missie van Nidos zijn: Belangen behartigen en wettelijk vertegenwoordiger, Zelfredzaamheid bij 18 jaar, begeleiden richting perspectief (integratie of terugkeer)
De ministerraad heeft er 26 september 2025 mee ingestemd dat het wetsvoorstel dat de herziene Europese Richtlijn mensenhandel implementeert bij de Tweede Kamer wordt ingediend om daar te worden behandeld. Dit wetsvoorstel vormt een aanvulling op het wetsvoorstel tot modernisering en uitbreiding van de strafbaarstelling van mensenhandel, dat op dit moment bij de Eerste Kamer ligt. Mensenhandel komt steeds vaker in andere vormen dan seksuele uitbuiting of arbeidsuitbuiting. De implementatie van de herziene Europese Richtlijn mensenhandel leidt tot een aantal aanpassingen in de wetgeving rondom mensenhandel. Zo wordt de opsomming van vormen van uitbuiting uitgebreid, daaraan worden toegevoegd: draagmoederschap, uitbuiting van gedwongen huwelijken en uitbuiting van illegale adoptie. Deze vormen van uitbuiting vallen al onder het bereik van de wet, maar worden met deze wijziging expliciet gemaakt.
Ook wordt het bereik van de strafwet uitgebreid: het opzettelijk gebruikmaken van seksuele diensten van een slachtoffer van mensenhandel was al strafbaar, daaraan wordt het opzettelijk gebruikmaken van niet-seksuele diensten van een slachtoffer van mensenhandel toegevoegd.
Het afgelopen jaar zijn in Nederland totaal bijna duizend Nigeriaanse asielzoekers uit de opvang verdwenen. Een groot deel van hen zou terecht zijn gekomen in de mensenhandel, en de baby’s van zwangere vrouwen zouden mogelijk zijn verhandeld. In de afgelopen drie jaar zijn 51.433 kinderen binnen Europa verdwenen uit asielzoekerscentra.
Een grootschalig onderzoek, uitgevoerd door een taskforce van Europol, leidde tot de ontmanteling van een internationaal actief netwerk van mensenhandel. De operatie werd uitgevoerd door de Albanese staatspolitie (Policia e Shtetit), de Colombiaanse nationale politie (Policía Nacional de Colombia) en de Kroatische politie (Hrvatska Policija) en werd ondersteund door Eurojust. Het onderzoek resulteerde in een gelijktijdige actiedag in Albanië en Colombia op 1 oktober 2025 en leidde tot: 16 huiszoekingen (7 in Albanië en 9 in Colombia), 17 arrestaties (7 in Albanië en 10 in Colombia). Er werden 54 slachtoffers uit Zuid-Amerika geïdentificeerd (44 in Albanië, 5 in Kroatië en 5 in Colombia).
Het onderzoek werd ondersteund door het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken via het multidonorproject EU4FAST, dat zich richt op mensensmokkel en mensenhandel in de Westelijke Balkan. Het criminele netwerk, voornamelijk bestaande uit Colombiaanse staatsburgers, rekruteerde en transporteerde kwetsbare vrouwen vanuit Colombia naar Europa. Eenmaal onder controle van het netwerk werden de slachtoffers in verschillende Europese landen, waaronder Albanië en Kroatië, blootgesteld aan seksuele uitbuiting. De verdachten opereerden zeer mobiel, wat nationale onderzoeken bemoeilijkte. Internationale samenwerking tussen Albanië, Kroatië en Colombia, gefaciliteerd door Europol, was essentieel om de belangrijkste organisatoren in contact te brengen met lokale medewerkers die namens hen optraden in transitlanden en landen van uitbuiting. De hoofdverdachte, geïdentificeerd als een High-Value Target binnen een Europol-taskforce, coördineerde de activiteiten van de groep en distantieerde zich tegelijkertijd van de directe uitbuiting.
Het onderzoek bracht een zeer georganiseerde structuur binnen het netwerk aan het licht, met leden die specifieke rollen vervulden, variërend van rekrutering en transport tot de directe controle en uitbuiting van slachtoffers. Seksuele diensten werden aangeboden op websites voor volwassenen, waarbij de onderhandelingen over prijzen en diensten werden afgehandeld door callcentermedewerkers, waardoor slachtoffers geen controle over hun eigen leven hadden. De zogenaamde “bureaus” hielden toezicht op elk detail, van rekrutering tot geldinzameling, waarbij slachtoffers vaak werden blootgesteld aan psychisch en fysiek geweld, evenals bedreigingen tegen familieleden in Colombia. Minstens de helft van de illegale opbrengsten werd doorgesluisd naar de hoofdorganisator, die gebruikmaakte van geavanceerde witwasmethoden om de criminele winsten wit te wassen.
Europol ondersteunde de operationele activiteiten, faciliteerde de informatie-uitwisseling en bood analytische ondersteuning. Op de actiedag stuurde Europol een expert naar Colombia om operationele informatie in realtime te controleren, onderzoekers ter plaatse te ondersteunen en de grensoverschrijdende samenwerking te coördineren.
Tijdens een werkplekcontrole in 2023 spraken inspecteurs van de Arbeidsinspectie met twee medewerkers van een metaalbedrijf in Zuid Holland. De inspecteurs kregen tijdens deze gesprekken vermoedens van mogelijke arbeidsuitbuiting waarna een onderzoek werd gestart. Tijdens dit opsporingsonderzoek kwamen meer werknemers, allemaal afkomstig uit India, naar voren die zich uiteindelijk durfden uit te spreken over hun ervaringen. De medewerkers moesten volgens de Arbeidsinspectie zo’n twaalf uur per dag werken. Wekelijks kregen ze soms maar één of helemaal geen dag vrij en hun salaris werd gestort op bankrekeningen waartoe zij zelf geen toegang hadden.
In een van de panden van het metaalbedrijf sliepen de werknemers op matrassen op de grond. Later sliepen zij gedwongen op verschillende woonlocaties van een de verdachten die nu is aangehouden. Het gaat onder meer om de boekhouder van het metaalbedrijf. Hij was in het bezit van bankpasjes die hoorden bij de rekeningen van de werknemers. De boekhouder deed daar privéaankopen mee, aldus de Arbeidsinspectie. Ook zou hij betrokken zijn geweest bij het regelen van de vliegtickets voor de werknemers.
De werknemers zijn ‘op vermoedelijk valse voorwaarden’ via de kennismigrantenregeling naar Nederland gehaald, aldus de inspectie. De boekhouder zou hebben meegewerkt aan het indienen van aanvragen hiervoor bij de IND. Ook zou hij te lage loonafspraken hebben gemaakt.
Afgelopen februari werd de directeur van het metaalbedrijf al aangehouden. Tijdens de aanhouding zijn tegelijkertijd doorzoekingen gedaan in verschillende woningen en bedrijfspanden van de verdachte op verschillende locaties in Nederland, waaronder Zoetermeer, Bleiswijk, Den Burg (Texel) en Veendam. Ook is er beslag gelegd op 5 woningen van de verdachte.
Uiteindelijk deden zeven oud-werknemers uit India aangifte tegen de werkgever. Op mensenhandel en mensensmokkel staat een maximale gevangenisstraf van 12 jaar.
Bij een afhaalrestaurant in Weesp werden door de Arbeidsinspectie drie Indiase mensen aangetroffen die onder ‘zeer slechte omstandigheden’ werkten en verbleven. Ze werkten zonder de benodigde arbeidsvergunningen en kregen een laag contant salaris uitbetaald, schrijft de Arbeidsinspectie, die nog onderzoekt of er sprake is van arbeidsuitbuiting.
De drie personen sliepen in de bedrijfsruimte zelf, één van hen zelfs in de niet al te propere voorraadkast van de ‘dark kitchen’. Dit is een keuken die alleen maaltijden bereidt voor online bestellingen en thuisbezorging. Klanten kunnen niet ter plaatse eten of maaltijden afhalen. “Het bereiden van de maaltijden blijft geheel buiten zicht van de klanten, die geen idee hebben onder welke omstandigheden deze maaltijden worden voorbereid. In de dark kitchen in Weesp werden maaltijden bereid die vervolgens werden opgehaald, maar niet door klanten zelf”, aldus de Arbeidsinspectie. In de ruimte waar de drie werknemers in Weesp verbleven, waren geen ramen en sanitaire voorzieningen aanwezig. Bovendien was de werkomgeving ‘zeer warm’ en ongeschikt om in te verblijven. De Indiërs verklaarden dat ze zes nachten per week aan het werk waren. Er is een onderzoek gestart naar de identiteit van de werkgever, en de omstandigheden waaronder de Indiërs werkzaam waren. De controle werd door de Arbeidsinspectie uitgevoerd in samenwerking met de Ondermijningsbrigade, gemeente Amsterdam en de politie. De inspectie zegt dat er vaak overtredingen worden geconstateerd als het gaat om ‘eerlijk werk’.
In juli 2025 raakte ook de luxe Amsterdamse sportschoolketen Saints & Stars in opspraak, omdat duidelijk werd dat daar minstens 23 Filipijnse en Indonesische schoonmakers onder schrijnende omstandigheden werkten. Ze moesten hun paspoort inleveren, werkten tot zeventien uur per dag, en sliepen met wildvreemden in één bed, bleek uit een artikel in het Parool. De Arbeidsinspectie buigt zich ook over deze zaak.
De controles worden door de Arbeidsinspectie uitgevoerd in samenwerking met de Ondermijningsbrigade, De gemeente en de politie. De inspectie zegt dat er vaak overtredingen worden geconstateerd als het gaat om ‘eerlijk werk’. De Arbeidsinspectie benadrukt het belang van het melden van oneerlijke, onveilige of ongezonde werkomstandigheden. Bij de aanpak van dit soort criminaliteit zijn meldingen en tips onmisbaar.” Meldingen kunnen worden gedaan via Meld Misdaad Anoniem, de politie en via de site van de Arbeidsinspectie.
Vluchtelingenwerk
Na een soms maandenlange reis over land en over zee komt een vluchteling aan in Nederland en wordt dan asielzoeker. Een asielzoeker is iemand die Nederland om bescherming vraagt via een asielverzoek. De persoon gaat dan de asielprocedure in. Tijdens de eerste dagen kunnen ze een vrijwilliger van Vluchtelingenerk verwachten. Zij ondersteunen de asielzoeker tijdens de asielprocedure en helpen met juridische vragen. Kinderen vluchten soms mee en wonen samen met hun ouders in de opvang. De vrijwilligers zorgen voor kinderactiviteiten en organiseren met hulp van donateurs de kindervakantieweken.
De EU gaf een maand lang 2000 euro aan elke migrant die de Griekse eilanden wil verlaten, om zo de overvolle kampen te verlichten. De vluchtelingenkampen zijn zwaar overbevolkt met wel 42.000 migranten. Op het eiland Lesbos woonden in kamp Moria 13.000 mensen, terwijl het gebouwd was voor 3000. Er zijn nauwelijks voorzieningen en er is een groot gebrek aan hygiëne. Na diverse Coronabesmettingen werd het kamp destijds met een lockdown geconfronteerd. Nadat tijdens de Corona epidemie zo’n 37 coronabesmettingen waren gemeld, werd vanwege de overbevolking en slechte hygiëne in het kamp, gevreesd dat dit aantal verder zou oplopen waarna een lockdown werd afgekondigd tot grote onvrede van de vluchtelingen. Na de lockdown werden er diverse branden gesticht en moest het kamp grotendeels ontruimd worden. Zes verdachten werden aangehouden. Vier dagen na de verwoestende brand konden de eerste 800 mensen alweer terecht in een nieuw door het leger gebouwd tentenkamp met plek voor 5000 mensen. Het was nog niet genoeg voor de ruim 12.000 mensen die op straat in Lesbos leven. Het kamp werd daarom nog verder uitgebreid.
Een geschorste medewerker van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) is volgens een verklaring die hij in de rechtbank afgaf door zijn chef onder druk gezet om veertig dossiers te beoordelen die hij al eerder had behandeld en deze te ondertekenen met de naam van zijn chef of een andere bevoegde medewerker om op die wijze de wachtlijsten bij de IND te beperken. Volgens de wet mag één ambtenaar niet twee keer beslissen. Er zijn ook verklaringen van medewerkers dat een besluit met hun naam is ondertekend, maar dat zij dat besluit niet zelf hebben genomen.
Hulporganisatie MiGreat stopt met de hulpverlening in AZC Ter Apel . Roos Ykema, directeur van MiGreat, meldt dat er eigenlijk al een jaar geen grote noodsituaties meer op het veld buiten zijn geweest en dat eventuele lokale vrijwilligers nu goed kunnen helpen als dat nodig is.
Minister Faber van Asiel en Migratie (PVV) had de subsidie aan Vluchtelingenwerk Nederland niet mogen halveren, dat heeft de voorzieningenrechter in Amsterdam bepaald. Tot dit jaar kreeg Vluchtelingenwerk vanuit het Rijk 13 miljoen euro subsidie, met daarbovenop een verrekening die ruwweg neerkomt op een verdubbeling van dat bedrag, dat is gekoppeld aan het aantal verwachte asielaanvragen. Onlangs heeft minister Faber aangekondigd dat de subsidie in totaal 13 miljoen euro zal bedragen, in plaats van de 34 miljoen euro die Vluchtelingenwerk had aangevraagd om in dit kalenderjaar alle werkzaamheden te kunnen uitvoeren.
Detentiecentrum Rotterdam moet uitgeprocedeerde asielzoekers steeds vaker weigeren omdat het te vol zit. Het ministerie van Asiel en Migratie bevestigt dat hierdoor een tijdelijke stop is afgekondigd voor vreemdelingenbewaring. Het detentiecentrum in Rotterdam is de enige vreemdelingenbewaring in Nederland. Daarin kunnen uitgeprocedeerde asielzoekers die niet meewerken aan hun uitzetting worden vastgezet. Op dit moment zitten er vooral Algerijnen en Marokkanen.
Ongeveer 420 kinderen afkomstig uit uit Nigeria, Irak, Iran, Oekraïne of Eritrea proberen al langer dan vijf jaar een verblijfsvergunning te krijgen. Deze ongeveer 420 kinderen hebben in 2019 of eerder een asielprocedure gestart, maar weten nog steeds niet of ze in Nederland mogen blijven. De meeste kinderen hebben, na een afwijzing van de eerste aanvraag, nog twee tot vier keer een nieuwe aanvraag ingediend. Dat kan een herhaalde asielaanvraag zijn nadat de eerste asielaanvraag was afgewezen, maar er kan ook een andere reden zijn waarom het kind nu misschien toch een verblijfsvergunning kan krijgen. Het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk hoger, omdat er ook kinderen zijn die zich buiten het zicht van de instanties bevinden.
De Duitse regering kwam met een lijst van maatregelen waaronder, strengere grensbewaking en de bepaling dat asielzoekers die zich al in een ander EU-land hebben gemeld geen recht meer hebben op een uitkering in Duitsland. Sinds de negen maanden van grenscontroles zijn er meer dan 53.000 personen tegengehouden aan de landsgrenzen. De resultaten van de douanecontroles op vliegvelden zijn niet meegeteld. Het gaat vooral om personen die illegaal het land probeerden binnen te komen, maar bijvoorbeeld ook om mensen die drugs smokkelden. Tot nog toe zijn ruim 1000 mensen geweigerd (waarvan 330 aan de grens met Nederland), 1700 illegale binnenkomsten geregistreerd (asielzoekers), en 30 mensensmokkelaars gearresteerd. Maar de Duitse politie mag asielzoekers wel tegenhouden, maar zij houden nog altijd het recht om een asielaanvraag in te dienen. Terwijl ze de uitkomst in Duitsland afwachten, doorgaans zes tot negen maanden, hebben ze ook recht op huisvesting, eten en sociale bijstand. Alleen als er al een verzoek in een ander land loopt kunnen ze worden tegengehouden. De Duitse overheid wil dat asielzoekers en vluchtelingen hun verblijfsstatus verliezen als ze “zonder dwingende reden” zijn teruggereisd naar hun thuisland. Voor Oekraïners en mensen die de begrafenis van een familielid willen bijwonen wordt een uitzondering gemaakt. De wapenwet wordt eveneens aangescherpt. Er moet een messenverbod komen bij volksfeesten en andere evenementen. Ook is het de bedoeling dat deelstaten meer bevoegdheden krijgen om controles op wapens uit te voeren. Daarnaast wil de Duitse overheid het gebruik van gezichtsherkenning uitbreiden. De regering wil opsporingsautoriteiten de bevoegdheid geven om foto’s die bij veiligheidsdiensten bekend zijn te vergelijken met publiek toegankelijke afbeeldingen op sociale media. 30 augustus 2024 werden voor het eerst 28 Afghaanse veroordeelde criminelen op het vliegtuig naar Afghanistan gezet. Ook het verheerlijken van terrorisme is voor de Duitse autoriteiten reden vanaf nu tot uitzetting. De Duitse regering heeft niet zelf met de Taliban gesproken, mede omdat iedere vorm van onderhandeling internationaal gevoelig ligt. Ook Nederland onderzoekt nu of een beleidswijziging mogelijk is zodat bijvoorbeeld Latakia kan worden aangewezen als veilig gebied. De beoordeling wordt gedaan door de ambassade en beoordeeld door lokale bronnen.
België gaat vanaf deze zomer ook zogenoemde ‘binnenkomstcontroles’ invoeren om illegale migratie tegen te gaan. Bussen of treinen die het land binnenrijden zullen scherper gecontroleerd worden. De controles zijn er vooral op gericht om mensen die zonder papieren proberen binnen te komen of mensen die in een andere lidstaat al een aanvraag hebben ingediend of daar bescherming hebben gekregen tegen te houden.
De controles zullen gericht gaan plaatsvinden aan grote invalswegen zoals parkeerplaatsen aan de snelweg, op internationaal busverkeer, op de lijn tussen Duinkerke en De Panne en op bepaalde treinen. Daarnaast zullen ook vluchten uit landen binnen de Schengenzone waar veel migranten naartoe komen, zoals Griekenland en Italië, scherper gecontroleerd worden. Zo bestrijden ze illegale migratiestromen en voorkomen we dat de migratiedruk zich naar België verplaatst, terwijl ze tegelijk criminaliteit doeltreffender aanpakken om de veiligheid op ons grondgebied te versterken.” De Belgische minister van Asiel en Migratie wil daarom al in de zomer beginnen met de controles. “We zien klassiek dat de zomer een periode is waarin heel veel migratie gebeurt.
IND betaalde al bijna 20 miljoen euro aan dwangsommen
Vanwege het grote aantal juridische procedures is de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) miljoenen kwijt aan dwangsommen aan asielzaken. In 2023 zijn er bijna 45.500 nieuwe asielzaken geregistreerd, en dit aantal nadert al 56.000 in de eerste vier maanden van 2024. Een dwangsom kan geëist worden wanneer asielzoekers langer dan vijftien maanden moeten wachten op een beslissing op hun asielaanvraag. Zo’n 88% van de afgewezen asielaanvragen resulteert in een beroep, waarbij de meeste aanvragen worden afgewezen, maar als rechters een asielaanvraag opnieuw beoordelen, mogen asielzoekers vaak in Nederland blijven. Asieladvocaten verdienen fors aan deze “handel” en incasseerden in 2023 ruim 32,7 miljoen euro aan compensatie van de staat. Plannen om juridische bijstand in vervolgprocedures in te perken en de vergoedingen voor advocaten te minimaliseren zijn in de maak.
Het COA heeft in 2023 zo’n 2,7 miljard euro uitgegeven. In 2022 was dat 1,6 miljard euro. De voornaamste oorzaak van de gestegen kosten is de hoge prijs die betaald wordt voor (crisis)noodopvang. De opvang kostte in 2023 gemiddeld 30.400 euro per bewoner in de reguliere opvang. De zorg voor mensen in de noodopvang is ruim twee keer zo duur: daar wordt gemiddeld 69.400 euro voor betaald. Onder die opvang valt niet alleen het fysieke huis of de kamer waar iemand verblijft, licht een COA-woordvoerder toe, maar vallen ook de kosten voor onder meer de beveiliging, catering en zorg.
Het is de bedoeling dat naar vrijwel alle opvanglocaties één of twee extra asielzoekers worden gebracht. De plekken waar alleenstaande minderjarige vluchtelingen (amv’s) worden opgevangen, tellen daarin niet mee. De maatregel is bedoeld om dwangsommen te voorkomen. De gemeente Westerwolde stemde tegen een AZC en stapt namelijk opnieuw naar de rechter vanwege het aantal asielzoekers in het aanmeldcentrum. Het COA gaat uit van de bezetting in de avond en de nacht, terwijl de gemeente ook naar de bezetting overdag heeft gekeken. Een groep asielzoekers brengt de nacht door in de gemeente Pekela, terwijl ze overdag in Ter Apel verblijven. Volgens het COA tellen ze die mensen nooit mee in de cijfers, terwijl de gemeente dat nu dus wel doet. Het aantal mensen in de avond en de nacht naar beneden krijgen is volgens het COA gelukt door “onorthodoxe maatregelen”. Daarmee doelen ze op de opdracht van het ministerie van Asiel en Migratie van afgelopen vrijdag om asielzoekers te verplaatsen naar opvanglocaties door heel Nederland. Maar de gemeente Westerwolde vindt dat geen structurele oplossing. “Het COA is er wel in geslaagd om het aantal mensen omlaag te brengen, door een grote verschuiving van asielzoekers naar andere locaties in Nederland. Inclusief de mensen die elke ochtend vanuit de overlooplocatie in Pekela komen is het aantal nog steeds te hoog, namelijk 2053.” Het COA is hierover in gesprek met de gemeente Westerwolde. In Simpelveld komt een ‘wachtkamer’ voor maximaal 300 mensen. In Voorburg komen ongeveer 200 asielzoekers in een hotel tegenover het station en in Capelle aan den IJssel wil in een hotel tot 295 mensen opvangen. De tijdelijke locaties moeten de druk op het overvolle aanmeldcentrum in Ter Apel helpen verminderen. Simpelveld bouwt een zogenoemde Tijdelijke Gemeentelijke Opvang. Dat is een ‘wachtkamer’, waar mensen kunnen verblijven voor wie nog geen plek is in een asielzoekerscentrum. Het complex gaat op 14 oktober open en is maximaal 2 jaar beschikbaar. Volgens de gemeente komen er geen mensen uit veilige landen. Simpelveld moet op grond van de spreidingswet 55 asielzoekers opvangen, onder wie 5 minderjarigen zonder begeleider. Ongeveer 200 asielzoekers krijgen plek in een hotel tegenover station Voorburg. De opvang moet eind dit jaar openen voor minstens 2 jaar en mogelijk nog een jaar langer. De gemeente Leidschendam-Voorburg moet vanuit de spreidingswet 448 asielzoekers opvangen, onder wie 38 kinderen die zonder volwassen begeleider naar Nederland zijn gekomen. De gemeente vangt al 80 asielkinderen op in een leegstaand kantoorpand in Leidschendam. Het college in Capelle aan den IJssel heeft een hotel aangewezen als de meest geschikte locatie om tot 295 asielzoekers op te vangen. Ongeveer 100 van hen verblijven nu iets verderop in de straat. De Zuid-Hollandse gemeente moet 344 asielzoekers, onder wie 29 alleenreizende minderjarigen, opvang bieden. Om de grootste nood te ledigen kan het teveel aan asielzoekers van ter Apel voorlopig terecht in de Jaarbeurs in Utrecht, Leiden en Zutphen. In een sporthal in Zutphen zijn 1 oktober voor het eerst ook 43 asielzoekers opgevangen voor wie geen plek meer was in Ter Apel. De asielzoekers, allemaal mannen werden met een bus van Ter Apel naar de Hanzehal in Zutphen gebracht. Ze sliepen één nacht in de sporthal en gingen de volgende dag weer terug naar het aanmeldcentrum in Groningen, omdat het gaat om asielzoekers die de aanmeldprocedure nog niet hebben doorlopen. In de Hanzehal zijn vorige week al ongeveer honderd bedden gereedgemaakt voor asielzoekers om daar te overnachten. De sporthal blijft nog ruim een week beschikbaar. Naast Zutphen hebben eerder ook Stadskanaal en Borger-Odoorn een sporthal beschikbaar gesteld voor asielzoekers voor wie in Ter Apel geen plek was.
AZC medewerkers en scholen zien gejuich bij vernietiging WTC beelden op tv en melden het op X
Het aantal ingekomen vreemdelingenzaken nam in 2023 met 49 procent sterk toe tot ruim 44.000 zaken, een stijging van 79%. De instroom van zaken hangt sterk af van het aantal afdoeningen en de afdoeningswijze van asielprocedures door de IND. Alle soorten zaken stegen, maar het aantal zogeheten Dublin-zaken (asielaanvragers die via andere Europese landen binnenkomen), steeg het hardst met 90 procent tot ruim 7.700 zaken. Ook fors steeg het aantal nieuw ingekomen reguliere zaken, met 79 procent tot circa 15.700 zaken. Het aantal nieuw ingekomen korte asielprocedures steeg met 54 procent tot circa 4.300 zaken. Het aantal bewaringszaken steeg met 27 procent tot circa 6.300 zaken. Het aantal verlengde asielprocedures steeg met 12 procent tot ongeveer 10.500 zaken. De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft bepaalt dat de minister van Asiel en Migratie moet voortaan uitdrukkelijker de individuele situatie van een vreemdeling uit een land waar willekeurig geweld is door een gewapend conflict, betrekken bij de beslissing om een vreemdeling asiel te verlenen. Daarnaast hebben zij voor een schadevergoeding 13.000 rechtszaken gevoerd wegens niet tijdig beslissen van IND. Er zijn inmiddels meer dan 6.000 pro-deo asieladvocaten werkzaam.
De Dominicaanse Republiek wil 10.000 ongedocumenteerde Haïtianen per week terugsturen vanwege het extreme bendegeweld. Volgens de regering, dat sinds 2020 een strenger immigratiebeleid voert, bevinden zich in het land momenteel te veel migranten. Sinds hij in 2020 aan de macht kwam, heeft president Abinader het immigratiebeleid aangescherpt, het aantal uitgewezen irreguliere migranten verhoogd en de aanwezigheid van politie aan de grens opgevoerd. Hij heeft al een 164 kilometer lange muur laten bouwen tussen de twee landen en heeft beloofd die door te trekken als hij wordt herkozen. AIn 2023 heeft de Dominicaanse Republiek al 250.000 ongedocumenteerde Haïtianen teruggestuurd.
De EU heeft per 2026 nieuwe regels bedacht voor asiel en migratie. Migranten krijgen dan aan de buitengrenzen van de EU te horen of ze wel of niet Europa in mogen. Een van de belangrijkste punten in het nu gesloten migratiepact is de grensprocedure. Migranten uit relatief ‘veilige’ landen, zoals Marokko, Algerije of Bangladesh, krijgen een versneld proces dat maximaal negen maanden duurt en tussentijds worden de betrokken migranten vastgezet in speciale detentiecentra met beperkte bewegingsvrijheid. Als blijkt dat er geen recht is op asiel, worden ze teruggestuurd. Ook kinderen kunnen worden vastgezet en in sommige gevallen van hun ouders worden gescheiden. Dit geldt niet voor alleenstaande minderjarige asielzoekers. Alleen erkende vluchtelingen komen in de normale procedure. De bevolking van de EU is tussen 1 januari 2023 en 1 januari 2024 met 1,6 miljoen toegenomen tot 449,2 miljoen mensen. Dit ondanks het feit dat er in die periode meer sterfgevallen dan geboorten zijn geweest.
Het aantal kinderen en alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’ers) in de noodopvang is opnieuw toegenomen. Er zitten 6244 kinderen in (crisis)noodopvanglocaties, waarvan 2423 amv’ers. De kwaliteit van de opvang is op sommige crisisnoodopvanglocaties ver onder de maat, concludeerden de rechter en meerdere inspecties eerder al. Zo is de veiligheid van kinderen in het geding en bestaan er risico’s voor de gezondheid. Ook is het mentaal zwaar voor asielzoekers, omdat er voor deze groep weinig perspectief is. De voorraad sociale huurwoningen sluit totaal niet aan bij de behoefte van asielzoekers met een verblijfsvergunning. In de asielzoekerscentra wachten op dit moment vooral alleenstaande ‘statushouders’ op een woning, terwijl woningcorporaties vaak juist over eengezinswoningen beschikken.
De plannen uit het hoofdlijnenakkoord
- Asielstop
- Opt-out clausule voor Europees asiel- en migratiebeleid
- Bij nieuwe vluchtelingencrisis ‘mini-Schengen’
- Meer grenscontroles
- Handhaven Dublin-afspraken (in land van aankomst doet asielzoeker de procedure)
- Migranten terugsturen naar buurlanden
- Beperken gezinshereniging
- EU-migratiepact met aangescherpte asielregels en toelatingsprocedures uitvoeren
- Strikte procedures aan buitengrenzen EU
- Akkoorden over terugkeer met derde landen
- Migrantenopvang buiten de EU
De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State oordeelde in twee uitspraken op 4 september 2024 dat er onvoldoende aanknopingspunten zijn dat de Poolse autoriteiten asielzoekers die door Nederland worden overgedragen in het kader van de Europese Dublinverordening, in strijd met de mensenrechten zullen behandelen. Ook is niet aannemelijk dat Poolse rechters in asielzaken niet onafhankelijk zijn. Faber, de minister van Asiel en Migratie mag asielzoekers dan ook blijven overdragen aan Polen.
De Spaanse nationale politie (Policía Nacional), gesteund door Europol, ontmantelde in juni 2024 een georganiseerd crimineel netwerk dat migranten met snelle boten van Algerije naar Spanje smokkelde. De verdachten faciliteerden de verdere illegale verplaatsing van de migranten van Spanje naar andere EU-landen. Onderzoeken hebben uitgewezen dat het criminele netwerk minstens 1.000 migranten smokkelde (meer dan 750 Syrische staatsburgers en meer dan 250 Algerijnen). Migranten waren verplicht om in elke fase van de smokkel te betalen via het ondergrondse financiële systeem van Hawala. Onderzoekers kwamen erachter dat het criminele netwerk spionagecamera’s en verborgen microfoons gebruikte om het innen van geld te garanderen. Europol faciliteerde de uitwisseling van informatie en bood operationele coördinatie en analytische ondersteuning.
Fraude met inburgeringscursussen
Taal en werk zijn cruciaal voor de integratie van inburgeraars in Nederland. Wie in Nederland mag blijven, moet ook meedoen en aan het werk gaan. Daarom wil staatssecretaris Jurgen Nobel (Participatie en Integratie) belemmeringen wegnemen om taal én werk te combineren. De zelfredzaamheidsroute (Z-route) voor inburgeraars die geen of weinig scholing hebben gehad en/of analfabeet zijn, wordt daarom meer op werk gericht. Daarbij kan een deel van het taalonderwijs ingevuld worden op de werkvloer. Dat meldt de staatssecretaris in een brief aan de Tweede Kamer. Daar gaat hij ook in op handhaving, speciale aandacht voor de positie van vrouwelijke statushouders en holocausteducatie.
Staatssecretaris Nobel: “Taal en werk zijn cruciaal voor nieuwkomers. Daarom willen we dat dit beter gecombineerd kan gaan worden. Daarom maken we het mogelijk dat het leren van de taal in de praktijk kan gebeuren: op de werkvloer. Zo kunnen mensen sneller aan het werk en slaan we twee vliegen in één klap. Elke inburgeraar moet zich tot het uiterste inspannen om Nederlands te leren en aan het werk te gaan, zodat je ook echt mee kan doen in onze samenleving.”
In 2021 is de Wet inburgering gekomen met stevige eisen: in de Z-route moeten inburgeraars voldoen aan 800 uur taalonderwijs en 800 uur participatie-activiteiten. Het kabinet wil de intensiteit van de Z-route behouden en tegelijkertijd meer inzetten op het leren van taal op de werkvloer. Deze groep zal meer gebaat zijn bij Nederlands leren in de praktijk. Inburgeraars in de Z-route krijgen de mogelijkheid om 200 uur taalonderwijs in te vullen tijdens (betaald) werk, zoals een startbaan. Daarvoor past de staatssecretaris de regelgeving aan.
Bij een inburgeringsplicht hoort ook handhaving. Nobel: “Inburgering is niet vrijblijvend. Bij een inburgeringsplicht hoort ook een stok achter de deur als iemand aantoonbaar niet meewerkt om te integreren. Als je niet je best doet, moet dat consequenties hebben.”
Sinds de uitspraak van de Raad van State op 9 juli 2025 is uitvoeringsorganisatie DUO aanzienlijk beperkt om een boete te kunnen geven als een statushouder niet tijdig aan de inburgeringsplicht voldoet. De staatssecretaris kondigt daarom aan te gaan werken aan een wetswijziging zodat dergelijke boetes weer kunnen worden opgelegd. De gemeenten hebben daarnaast ook een bevoegdheid een inburgeraar een boete op te leggen bij verwijtbaar niet meewerken aan de inburgering. Deze bevoegdheid blijft bestaan.
In het inburgeringsbeleid gaat ook speciale aandacht uit naar vrouwelijke statushouders. De staatssecretaris vindt het van belang dat gemeenten en inburgeringsconsulenten meer aandacht hebben voor de kwetsbare positie van met name vrouwen in financiële afhankelijkheid. Of vrouwen die het risico kunnen lopen op schadelijke praktijken zoals eergerelateerd geweld. Staatssecretaris Nobel: “In Nederland zijn man en vrouw gelijk. Het is van belang dat inburgeraars deze normen en waarden meekrijgen. Met de gemeenten wil ik afspraken maken hoe we vrouwelijke statushouders beter en gericht naar werk kunnen begeleiden.”
Inburgeren betekent ook de geschiedenis en waarden van Nederland leren kennen. Het kabinet vindt het dan ook van belang dat inburgeraars kennis hebben van de Holocaust. Daarom wordt per volgend jaar een begin gemaakt aan het bezoeken van holocaustlocaties als onderdeel van de inburgering. Voor docenten inburgering wordt een handreiking opgesteld om hen te ondersteunen in het lesgeven over dit onderwerp. Het bezoeken van een instelling of museum in het kader van holocausteducatie, draagt bij aan meer kennis en bewustwording over deze zwarte bladzijde in de Nederlandse geschiedenis. De eerste bezoeken zullen in 2026 plaatsvinden in de vorm van een pilot.
Twee ondernemers, een 44-jarige man uit Amsterdam en een 48-jarige man uit Badhoevedorp, hebben binnen anderhalf jaar een taalschool opgezet voor inburgeraars, met tien cursuslocaties waaronder één in Zaandam. Hun initiatief bood dag in, dag uit taallessen aan, maar het Openbaar Ministerie stelt dat zij fraude hebben gepleegd met de examens. De situatie werpt een schaduw over hun ambitie om nieuwkomers te helpen integreren door middel van taalonderwijs, en roept vragen op over de betrouwbaarheid van dergelijke onderwijsinstellingen. De gevolgen van deze beschuldigingen kunnen aanzienlijk zijn voor zowel de betrokkenen als de leerlingen die oprecht hun inburgering wilden bevorderen.
In 2023 bereikten tot nog toe z’n 126.000 migranten via de zee Italië. Dat is bijna een verdubbeling van het aantal in dezelfde periode vorig jaar. Ieder jaar proberen tienduizenden migranten het vasteland van Europa te bereiken via de Middellandse Zee. Voor de kust van Tunesië is 25 maart 2023 een boot met migranten gezonken. waarbij zeker negentien opvarenden zijn verdronken. Vijf mensen zouden zijn gered. In de Middellandse Zee voor Tunesië zijn in een week tijd nog vijf boten met migranten gezonken, waarbij minstens negen migranten om het leven kwamen. In februari zijn voor de kust van de zuidelijke regio Calabrië van Italië ook al zeker 64 vluchtelingen om het leven gekomen. Aan boord waren Afghanen, Pakistanen en Iraniërs. De boot was vanaf Izmir in Turkije al zo’n vier dagen onderweg toen deze op de klippen vaarde. Er zaten naar schatting tussen de 180 en 200 mensen op het schip. Veel van de opvarenden zijn nog vermist en onder de slachtoffers zijn zeker 14 kinderen. 3 mensensmokkelaars een man uit Turkije en twee mannen uit Pakistan zijn aangehouden. Zij zouden per persoon ongeveer 8000 euro per persoon hebben gekregen voor de overtocht . Alleen al op het eiland Lampedusa werden 25 maart een recordaantal van ruim 2250 nieuwe vluchtelingen geregistreerd. Lampedusa is al jaren een vaste landingsplaats als het gaat om migratie naar Europa. Het eilandje ligt dichter bij het Noord-Afrikaanse Tunesië dan bij Sicilië of het Italiaanse vasteland. Door de strenge maatregelen van Griekenland kiezen mensensmokkelaars steeds langere en meer risicovolle routes. De Griekse kustwacht zou de afgelopen drie jaar de dood hebben veroorzaakt van tientallen migranten in de Middellandse Zee, zeggen getuigen, waaronder negen die opzettelijk in het water zijn gegooid. De negen behoren tot de ruim veertig mensen die naar verluidt zijn omgekomen als gevolg van het feit dat ze uit de Griekse territoriale wateren waren verdreven, of nadat ze de Griekse eilanden hadden bereikt, weer naar zee werden gebracht.
Volgens VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR zijn er wereldwijd 120 miljoen mensen op de vlucht. een kwart van de Nederlandse bevolking heeft inmiddels een migratieachtergrond
In 2023 was er een wereldwijde stijging van migratie. Toch kwamen er per saldo minder mensen naar Nederland. Dat waren vorig jaar 332.863 mensen, 17% minder dan in 2022. Het aantal vluchtelingen uit Oekraïne dat in Nederland wordt opgevangen is in 2023 toegenomen van bijna 91.000 naar 110.000. De voorraad sociale huurwoningen sluit totaal niet aan bij de behoefte van asielzoekers met een verblijfsvergunning. In de asielzoekerscentra wachten op dit moment vooral alleenstaande ‘statushouders’ op een woning, terwijl woningcorporaties vaak juist over eengezinswoningen beschikken.
De nieuwe coalitie heeft in het programakkoord opgenomen dat er een tijdelijke Asielcrisiswet komt met crisismaatregelen. De asielvergunning voor onbepaalde tijd wordt afgeschaft en de vergunning voor tijdelijk verblijf wordt aangepast. Asielzoekers die zijn afgewezen, worden “zo veel mogelijk, ook gedwongen, uitgezet”. Ook krijgen statushouders in de toekomst geen voorrang meer bij het toewijzen van sociale huurwoningen. Minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening heeft 17 februari de internetconsultatie gestart voor dit wetsvoorstel waarbij gemeenten statushouders geen voorrang meer mogen geven op een sociale huurwoning op de grond dat ze statushouder zijn. Het kabinet acht dit noodzakelijk om de schaarse sociale huurwoningen eerlijk te verdelen en te zorgen voor gelijke kansen voor alle woningzoekenden. Deze maatregel is één van de afspraken uit het regeerprogramma. Tijdens de internetconsultatie van 17 februari t/m 16 maart kan iedereen op de voorgestelde wijzigingen in de huisvestingswet reageren. Daarnaast vraagt de minister gemeenten en provincies om de gevolgen van het wetsvoorstel voor de uitvoering in kaart te brengen. De minister zal de reacties vervolgens bekijken en het voorstel eventueel aanpassen, waarna een definitief wetsvoorstel naar de Raad van State gaat voor advies. Daarna volgt een voorstel aan de Tweede Kamer. “Met dit wetsvoorstel gaan we iedereen in Nederland gelijk behandelen bij het zoeken naar een sociale huurwoning”, zegt minister Mona Keijzer (VRO). “Statushouders krijgen geen voorrang meer op een woning ten opzichte van andere woningzoekenden. Hiermee doen we recht aan al die woningzoekenden die de gevolgen merken van de schaarste op de woningmarkt, van de jongere die het huis uit wil tot de oudere die een geschikte woning zoekt.” Statushouders kunnen zich na inwerkingtreding van dit wetsvoorstel nog altijd inschrijven voor een sociale huurwoning, maar belanden net als overige woningzoekenden op de wachtlijst. Verder kunnen statushouders bij familie of vrienden gaan wonen of een woning huren of kopen buiten de sociale huursector. Particuliere verhuurders werken doorgaans niet met wachtlijsten. Ook woonvormen als hospitaverhuur, woningdelen en kamerverhuur zijn mogelijkheden. De minister van Asiel en Migratie werkt daarnaast voor de korte termijn aan het realiseren van doorstroomlocaties waar statushouders hun wooncarrière in Nederland kunnen opstarten. Op deze locaties worden bij voorkeur onzelfstandige woonruimten gerealiseerd. De standaarden die bepalen wanneer familieleden bij een vluchteling mogen worden ondergebracht, moeten volgens demissionair asielminister Mona Keijzer (BBB) ook omlaag. Op die manier wil ze plekken in asielzoekerscentra vrijmaken om het overvolle aanmeldcentrum in Ter Apel te ontlasten. Een woordvoerder van het ministerie van Asiel en Migratie verwacht dat de maatregel 2000 plekken in azc’s kan opleveren. Dat is volgens hem grofweg het aantal nareizigers met een verblijfsvergunning van wie een familielid al wel een woning heeft. Welke regels precies worden versoepeld, kan de asielwoordvoerder nog niet zeggen. “Maar als je een woonruimte hebt, moet er wel iets heel ergs aan de hand zijn om een familielid niet over te laten komen. ‘Nee, tenzij’ wordt ‘ja, mits’.”
Automatische gezinshereniging wordt eveneens geschrapt en het aantal mensen dat mag nareizen wordt “fors beperkt”. In het akkoord staat ook dat de spreidingswet (zie onder) ongedaan gemaakt moet worden. Faber wil deze nu zo snel mogelijk intrekken Verder wil de coalitie bij de Europese Commissie om toestemming vragen om niet mee te doen met het Europees asiel- en migratiebeleid, en wil ze meer grensbewaking en invoering van het tweestatusstelsel. Er komen ook extra eisen voor arbeidsmigranten van buiten de EU en “malafide uitzendconstructies” worden hard aangepakt. Studiemigratie wordt ingeperkt, onder meer door meer opleidingen in het Nederlands te geven, een numerus fixus in te stellen voor buitenlandse studenten en een verhoging van het collegegeld voor niet-EU-studenten. Wat betreft inburgering willen de vier dat kennis over de Holocaust verplicht wordt en dat de taaleisen omhoog gaan. Onder hetzelfde kopje staat dat er regulering komt van versterkte gebedsoproepen.
Verschillende EU-lidstaten, waaronder Nederland, schrijven in een brief aan de Europese Commissie dat ze vluchtelingen voortaan willen opvangen in niet-EU-landen. In het niet-EU-land zouden de migranten dan moeten afwachten of ze asiel krijgen in de Europese Unie. Ook uitgeprocedeerde asielzoekers zouden er tot hun terugreis kunnen worden ondergebracht.
Het is volgens de Staatscommissie aannemelijk dat een toename van het aantal mensen met een migratieachtergrond tot meer vraag naar cultuurspecifieke zorg leidt. Dit is nu nog onvoldoende ontwikkeld om goed aan te sluiten op de leefwereld, positie en mogelijkheden van (veelal minder taalvaardige) mensen met een migratieachtergrond, wat gevolgen heeft voor de toegankelijkheid van de zorg.
In het eerste kwartaal van 2024 zijn 12.055 asielzoekers Nederland binnengekomen. Dat is zo’n 36 procent meer dan in dezelfde periode vorig jaar. Zowel het aantal asielaanvragen als het aantal nareizigers is gestegen. Daarnaast zijn ook 3.090 nareizigers gearriveerd. Demissionair minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid erkende dat ze een fout heeft gemaakt door te spreken over “duizenden” asielzoekers die gebruik hebben gemaakt van zogenaamde gestapelde gezinshereniging. Maar dat zegt ze niet bewust te hebben gedaan. “Ik heb het verkeerde getal genoemd bij het verkeerde onderwerp”, zei de minister in de Tweede Kamer in het debat over haar ‘nareis op nareis’-uitspraken. “Maar het waren geen doelbewuste leugens. Dat raakt me.” Oppositiepartijen SP, Partij voor de Dieren en Denk zijn ontevreden over de reactie van Yesilgöz en hebben partijen een motie van afkeuring en een motie wantrouwen ingediend. GroenLinks-PvdA kwamen met de motie van afkeuring. Dinsdag stemt de Tweede Kamer over de ingediende moties van wantrouwen en afkeuring. Daar zal geen meerderheid voor zijn, dus Yesilgöz zal niet op de valreep worden weggestuurd.
De Europese Unie wil de omgang met irreguliere migratie hervormen en keurde 10 april 2024 een pakket goed dat de manier waarop het blok grote aantallen mensen aanpakt, die vaak asiel zoeken terwijl ze op de vlucht zijn voor conflicten in hun eigen land, fundamenteel moet veranderen. De hervormingen moeten de lasten verlichten van de landen die historisch gezien de meeste asielzoekers onder de 27 lidstaten van de EU hebben opgenomen, zoals Griekenland, Italië en Malta. Volgens de Dublin-verordening waren de lidstaten al verantwoordelijk voor de behandeling van asielzoekers die voor het eerst in de EU aan hun grens aankwamen, met weinig centrale hulp van Brussel of de andere lidstaten. Die regelgeving is als onderdeel van deze hervormingen herzien. In theorie zal de EU de last nu over de 27 lidstaten verdelen, hetzij door de herplaatsing van mensen naar andere lidstaten, hetzij door financiële en praktische hulp bij de verwerking van vluchtelingenclaims. Migratie zal een belangrijk thema worden bij de Europese verkiezingen in juni en Roberta Metsola, voorzitter van het Europees Parlement, denkt dat ze hiermee de komende verkiezingen de goede kant op kan sturen en de reguliere EU-partijen kunnen zeggen dat ze wel degelijk actief iets aan migratie doen. In een aantal EU-landen – met name Italië, Hongarije, Slowakije en Zweden – zijn anti-immigranten euro sceptische politici aan de macht, rechtstreeks of via coalities. In andere grote landen, waaronder Frankrijk en Duitsland, zijn zij belangrijke oppositiestemmen. Een belangrijke onderdeel van deze hervormingen is het zogenaamde solidariteitsmechanisme, dat het voor andere lidstaten verplicht maakt om degenen die het zwaarst getroffen zijn door migratie te helpen door mensen zelf mee te nemen (de EU-regels zullen dit op een minimum van 30.000 per lidstaat per jaar stellen). Financiële steun (vastgesteld op $600 miljoen per jaar), of hulp bij capaciteit waaronder het uitlenen van personeel. Geen enkel EU-land zou theoretisch verplicht zijn om herplaatsingen uit te voeren. Het solidariteitsmechanisme moet ook helpen bij het opbouwen van vertrouwen tussen de lidstaten, dat historisch gezien slecht is als het om migratie gaat.
Na meerdere keren uitstel en vertraging is de eerste groep migranten per boot 16 oktober 2024 in Albanië gearriveerd. Het gaat om een groep van 16 mannen, afkomstig uit Bangladesh en Egypte. Italië heeft een opvangcentra laten bouwen, speciaal voor migranten die ze op de Middellandse Zee oppikken en die daarna weinig kans op asiel maken. De deal was omstreden, maar werd toch goedgekeurd door de EU. Meloni wil hiermee het aantal migranten dat voet aan wal zet in Italië naar beneden brengen. Italië is hiermee het eerste EU-land dat een officiële deal heeft om de asielopvang uit te besteden aan een land buiten de Europese Unie. Het wordt door experts een omstreden deal genoemd. Toch keurde zowel de Europese Commissie, het Italiaanse en het Albanese parlement de plannen goed. Onder meer omdat in de opvangcentra de Italiaanse wetten en regels zullen gelden. Italië moet zich wel in bochten wringen om dit plan juridisch mogelijk te maken. Je mag mensen die op de vlucht zijn namelijk niet terugsturen naar een plek waar ze mogelijk gevaar lopen. Albanië wordt door de EU als een veilig land gezien. Voorheen waren er wel zorgen over de kwaliteit van de centra. Naast de zorgen over Albanië als gastland, zijn bijvoorbeeld speciale verdragen voor de rechten van kinderen waardoor zij niet zomaar van hun ouders mogen worden gescheiden en ze ook niet in detentie geplaatst mogen worden.
Naar deze opvangcentra in Albanië zouden dan ook alleen volwassen mannen gebracht worden uit zogenaamde ‘veilige landen’, zoals bijvoorbeeld Tunesië, Egypte, Nigeria of Bangladesh. Migranten die hier vandaan naar Europa komen hebben weinig kans op asiel en doorlopen een versnelde procedure. Minderjarigen, kwetsbaren en zwangere vrouwen zijn uitgesloten van de deal. Als blijkt dat iemand toch recht heeft op asiel, wordt diegene alsnog naar Italië gebracht. Wordt de asielaanvraag afgewezen, dan moet diegene terug naar land van herkomst. Italië is dan verantwoordelijk voor de deportatie. Meloni vindt haar deal ‘extreem innovatief’ en zegt dat maar liefst 15 van de 27 EU-landen geïnteresseerd zijn om soortgelijke plannen te maken.
De Duitse bondskanselier Olaf Scholz heeft tijdens een toespraak in de Bondsdag zijn steun uitgesproken voor de deportatie van personen die ernstige misdaden begaan naar landen met uitdagende veiligheidssituaties, zoals Afghanistan en Syrië. Scholz verklaarde dat de deportatieregels zullen worden aangescherpt. Het land wil migranten uit Afghanistan deporteren, ondanks dat het geen diplomatieke betrekkingen met het land zou hebben. Duitsland heeft echter nog steeds contact met Kabul via de Afghaanse ambassade in Berlijn. Er wonen in Duitsland ongeveer 450.000 Afghanen en 13.000 van hen lopen het risico om gedeporteerd te worden omdat hun asielaanvraag is afgewezen. Als de Afghaanse ambassade in Berlijn de benodigde documenten verstrekt, kan Duitsland deze migranten deporteren.
Bij ongewijzigd beleid komen er dit jaar naar verwachting tussen de 42.000 en 63.000 nieuwe asielzoekers naar Nederland. De totale asielinstroom komt mogelijk uit tussen de 49.800 en 78.500. Op 1 januari 2023 telde Nederland 529 inwoners per vierkante kilometer landoppervlak. Nederland is na Malta het dichtstbevolkte land van de Europese Unie. In Nederland wonen circa 4,4 miljoen mensen met een migratieachtergrond.
De Dominicaanse Republiek stuurde begin oktober 11.000 migranten terug naar Haïti en kondigt aan dat wekelijks te blijven doen. Volgens de Dominicaanse regering zijn er te veel migranten in het land. Het gaat om de grootste deportaties van Haïtianen in de recente geschiedenis. In reactie op de Dominicaanse aankondiging heeft Haïti een spoedvergadering aangevraagd bij de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS). De Haïtiaanse vertegenwoordiger Gandy Thomas ziet in de deportaties “een strategie van etnische zuivering” en “een discriminerende campagne tegen Haïtianen vanwege hun nationaliteit en huidskleur”. De Dominicaanse vertegenwoordiger bij de OAS zegt dat de crisis in Haïti zijn land onevenredig zwaar treft. Volgens Radhafil Rodríguez leidt de komst van Haïtiaanse migranten tot overvolle scholen, klinieken en ziekenhuizen. Hij zei dat zijn land solidair is met de bevolking van Haïti, maar voegde eraan toe dat niemand kan verwachten dat het land de uitzettingen zal stoppen. De grootschalige uitzettingen zorgen ervoor dat Haïtiaanse kinderen alleen achterblijven in de Dominicaanse Republiek, waarschuwt activist William Charpentier, coördinator van de daar gevestigde Nationale Coalitie voor Migraties en Vluchtelingen. “Ze nemen hun ouders mee, of een van de ouders, en laten de kinderen achter, zelfs terwijl ze op school zitten”, zei hij tegen persbureau AP. Volgens Charpentier zet de Dominicaanse regering ook mensen uit die geldige verblijfspapieren hebben. Het Dominicaanse hoofd van de migratiedienst stelt Haïtianen in die gevallen niet over “betrouwbare identiteitsdocumenten” beschikken om hun aanwezigheid in het land te rechtvaardigen. Haïti wordt al jarenlang geteisterd door bendegeweld. Eerder dit jaar laaide dat geweld flink op toen verschillende rivaliserende bendes de handen ineen sloegen en de oorlog verklaarden aan de toenmalige premier. De bendes kregen grote delen van het land in handen en namen zelfs tijdelijk de internationale luchthaven over. In de hoofdstad Port-au-Prince stichtten ze destijds brand in onder meer politiebureaus en ziekenhuizen. Ook vielen ze twee gevangenissen van het land binnen, waar ze ruim 4000 gevangenen bevrijdden. De humanitaire gevolgen zijn enorm voor de bewoners van het land. Meer dan 110.000 mensen ontvluchtten de afgelopen zeven maanden hun huis, berekende de Internationale Organisatie voor Migratie van de VN eerder deze week. In totaal zijn er meer dan 700.000 Haïtianen intern ontheemd. Naar schatting verblijven zeker een half miljoen Haïtianen in de meer welvarende Dominicaanse Republiek. Het land sluit met enige regelmaat de grens met Haïti. Dat gebeurde ook vorig jaar, na onenigheid over de aanleg van een kanaal.(bron NOS)
Zo’n dertig bewoners van een asielzoekerscentrum in Assen moesten 17 oktober 2024 in de nacht het gebouw uit vanwege een brand. Het vuur is vermoedelijk ontstaan in een keuken op de tweede etage van het pand. Een vleugel van het gebouw werd ontruimd. Er kwamen twee ambulances ter plaatse en een hoogwerker. Brandweerlieden gingen naar binnen om de oorzaak te vinden. Inmiddels is het vuur uit en is de situatie onder controle. Het pand werd gelucht met een hogedrukventilator. Daarna konden de bewoners weer terug naar binnen. Voor zover bekend is er niemand gewond geraakt. Wat de brand veroorzaakte is nog onbekend.
In een AZC voor Oekraïense vluchtelingen in Katwijk is op 31 augustus 2024 kort een brand uitgebroken in een bankstel. De brand werd rond 15.00 uur aan de meldkamer doorgegeven. De opvang staat in het centrum van Katwijk. Tientallen vluchtelingen uit Oekraïne werden geëvacueerd. Enkelen wachten nog tot ze terug mogen naar de opvang. Het is onduidelijk hoe de brand is ontstaan.
In 2023 bereikten tot nog toe z’n 126.000 migranten via de zee Italië. Dat is bijna een verdubbeling van het aantal in dezelfde periode vorig jaar. Ieder jaar proberen tienduizenden migranten het vasteland van Europa te bereiken via de Middellandse Zee. Voor de kust van Tunesië is 25 maart 2023 een boot met migranten gezonken. waarbij zeker negentien opvarenden zijn verdronken. Vijf mensen zouden zijn gered. In de Middellandse Zee voor Tunesië zijn in een week tijd nog vijf boten met migranten gezonken, waarbij minstens negen migranten om het leven kwamen. In februari zijn voor de kust van de zuidelijke regio Calabrië van Italië ook al zeker 64 vluchtelingen om het leven gekomen. Aan boord waren Afghanen, Pakistanen en Iraniërs. De boot was vanaf Izmir in Turkije al zo’n vier dagen onderweg toen deze op de klippen vaarde. Er zaten naar schatting tussen de 180 en 200 mensen op het schip. Veel van de opvarenden zijn nog vermist en onder de slachtoffers zijn zeker 14 kinderen. 3 mensensmokkelaars een man uit Turkije en twee mannen uit Pakistan zijn aangehouden. Zij zouden per persoon ongeveer 8000 euro per persoon hebben gekregen voor de overtocht . Alleen al op het eiland Lampedusa werden 25 maart een recordaantal van ruim 2250 nieuwe vluchtelingen geregistreerd. Lampedusa is al jaren een vaste landingsplaats als het gaat om migratie naar Europa. Het eilandje ligt dichter bij het Noord-Afrikaanse Tunesië dan bij Sicilië of het Italiaanse vasteland. Door de strenge maatregelen van Griekenland kiezen mensensmokkelaars steeds langere en meer risicovolle routes. De Griekse kustwacht zou de afgelopen drie jaar de dood hebben veroorzaakt van tientallen migranten in de Middellandse Zee, zeggen getuigen, waaronder negen die opzettelijk in het water zijn gegooid. De negen behoren tot de ruim veertig mensen die naar verluidt zijn omgekomen als gevolg van het feit dat ze uit de Griekse territoriale wateren waren verdreven, of nadat ze de Griekse eilanden hadden bereikt, weer naar zee werden gebracht.
Volgens VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR zijn er wereldwijd 120 miljoen mensen op de vlucht. een kwart van de Nederlandse bevolking heeft inmiddels een migratieachtergrond
In 2023 was er een wereldwijde stijging van migratie. Toch kwamen er per saldo minder mensen naar Nederland. Dat waren vorig jaar 332.863 mensen, 17% minder dan in 2022. Het aantal vluchtelingen uit Oekraïne dat in Nederland wordt opgevangen is in 2023 toegenomen van bijna 91.000 naar 110.000. De voorraad sociale huurwoningen sluit totaal niet aan bij de behoefte van asielzoekers met een verblijfsvergunning. In de asielzoekerscentra wachten op dit moment vooral alleenstaande ‘statushouders’ op een woning, terwijl woningcorporaties vaak juist over eengezinswoningen beschikken.
De nieuwe coalitie heeft in het programakkoord opgenomen dat er een tijdelijke Asielcrisiswet komt met crisismaatregelen. De asielvergunning voor onbepaalde tijd wordt afgeschaft en de vergunning voor tijdelijk verblijf wordt aangepast. Asielzoekers die zijn afgewezen, worden “zo veel mogelijk, ook gedwongen, uitgezet”. Ook krijgen statushouders geen voorrang meer bij het toewijzen van sociale huurwoningen. Automatische gezinshereniging wordt eveneens geschrapt en het aantal mensen dat mag nareizen wordt “fors beperkt”. In het akkoord staat ook dat de spreidingswet (zie onder) ongedaan gemaakt moet worden. Verder wil de coalitie bij de Europese Commissie om toestemming vragen om niet mee te doen met het Europees asiel- en migratiebeleid, en wil ze meer grensbewaking en invoering van het tweestatusstelsel. De marechaussee moet de controles uitvoeren, maar heeft er slechts enkele tientallen mensen voor. Er lijkt ruimte voor zo’n vijf controles tegelijkertijd, terwijl er meer dan 800 grensovergangen zijn. Er komen ook extra eisen voor arbeidsmigranten van buiten de EU en “malafide uitzendconstructies” worden hard aangepakt. Studiemigratie wordt ingeperkt, onder meer door meer opleidingen in het Nederlands te geven, een numerus fixus in te stellen voor buitenlandse studenten en een verhoging van het collegegeld voor niet-EU-studenten. Wat betreft inburgering willen de vier dat kennis over de Holocaust verplicht wordt en dat de taaleisen omhoog gaan. Onder hetzelfde kopje staat dat er regulering komt van versterkte gebedsoproepen.
Verschillende EU-lidstaten, waaronder Nederland, schrijven in een brief aan de Europese Commissie dat ze vluchtelingen voortaan willen opvangen in niet-EU-landen. In het niet-EU-land zouden de migranten dan moeten afwachten of ze asiel krijgen in de Europese Unie. Ook uitgeprocedeerde asielzoekers zouden er tot hun terugreis kunnen worden ondergebracht.
Het is volgens de Staatscommissie aannemelijk dat een toename van het aantal mensen met een migratieachtergrond tot meer vraag naar cultuurspecifieke zorg leidt. Dit is nu nog onvoldoende ontwikkeld om goed aan te sluiten op de leefwereld, positie en mogelijkheden van (veelal minder taalvaardige) mensen met een migratieachtergrond, wat gevolgen heeft voor de toegankelijkheid van de zorg.
In het eerste kwartaal van 2024 zijn 12.055 asielzoekers Nederland binnengekomen. Dat is zo’n 36 procent meer dan in dezelfde periode vorig jaar. Zowel het aantal asielaanvragen als het aantal nareizigers is gestegen. Daarnaast zijn ook 3.090 nareizigers gearriveerd. Demissionair minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid erkende dat ze een fout heeft gemaakt door te spreken over “duizenden” asielzoekers die gebruik hebben gemaakt van zogenaamde gestapelde gezinshereniging. Maar dat zegt ze niet bewust te hebben gedaan. “Ik heb het verkeerde getal genoemd bij het verkeerde onderwerp”, zei de minister in de Tweede Kamer in het debat over haar ‘nareis op nareis’-uitspraken. “Maar het waren geen doelbewuste leugens. Dat raakt me.” Oppositiepartijen SP, Partij voor de Dieren en Denk zijn ontevreden over de reactie van Yesilgöz en hebben partijen een motie van afkeuring en een motie wantrouwen ingediend. GroenLinks-PvdA kwamen met de motie van afkeuring. Dinsdag stemt de Tweede Kamer over de ingediende moties van wantrouwen en afkeuring. Daar zal geen meerderheid voor zijn, dus Yesilgöz zal niet op de valreep worden weggestuurd.
De Europese Unie wil de omgang met irreguliere migratie hervormen en keurde 10 april 2024 een pakket goed dat de manier waarop het blok grote aantallen mensen aanpakt, die vaak asiel zoeken terwijl ze op de vlucht zijn voor conflicten in hun eigen land, fundamenteel moet veranderen. De hervormingen moeten de lasten verlichten van de landen die historisch gezien de meeste asielzoekers onder de 27 lidstaten van de EU hebben opgenomen, zoals Griekenland, Italië en Malta. Volgens de Dublin-verordening waren de lidstaten al verantwoordelijk voor de behandeling van asielzoekers die voor het eerst in de EU aan hun grens aankwamen, met weinig centrale hulp van Brussel of de andere lidstaten. Die regelgeving is als onderdeel van deze hervormingen herzien. In theorie zal de EU de last nu over de 27 lidstaten verdelen, hetzij door de herplaatsing van mensen naar andere lidstaten, hetzij door financiële en praktische hulp bij de verwerking van vluchtelingenclaims. Migratie zal een belangrijk thema worden bij de Europese verkiezingen in juni en Roberta Metsola, voorzitter van het Europees Parlement, denkt dat ze hiermee de komende verkiezingen de goede kant op kan sturen en de reguliere EU-partijen kunnen zeggen dat ze wel degelijk actief iets aan migratie doen. In een aantal EU-landen – met name Italië, Hongarije, Slowakije en Zweden – zijn anti-immigranten eurosceptische politici aan de macht, rechtstreeks of via coalities. In andere grote landen, waaronder Frankrijk en Duitsland, zijn zij belangrijke oppositiestemmen. Een belangrijke onderdeel van deze hervormingen is het zogenaamde solidariteitsmechanisme, dat het voor andere lidstaten verplicht maakt om degenen die het zwaarst getroffen zijn door migratie te helpen door mensen zelf mee te nemen (de EU-regels zullen dit op een minimum van 30.000 per lidstaat per jaar stellen). Financiële steun (vastgesteld op $600 miljoen per jaar), of hulp bij capaciteit waaronder het uitlenen van personeel. Geen enkel EU-land zou theoretisch verplicht zijn om herplaatsingen uit te voeren. Het solidariteitsmechanisme moet ook helpen bij het opbouwen van vertrouwen tussen de lidstaten, dat historisch gezien slecht is als het om migratie gaat.
De Duitse bondskanselier Olaf Scholz heeft tijdens een toespraak in de Bondsdag zijn steun uitgesproken voor de deportatie van personen die ernstige misdaden begaan naar landen met uitdagende veiligheidssituaties, zoals Afghanistan en Syrië. Scholz verklaarde dat de deportatieregels zullen worden aangescherpt. Het land wil migranten uit Afghanistan deporteren, ondanks dat het geen diplomatieke betrekkingen met het land zou hebben. Duitsland heeft echter nog steeds contact met Kabul via de Afghaanse ambassade in Berlijn. Er wonen in Duitsland ongeveer 450.000 Afghanen en 13.000 van hen lopen het risico om gedeporteerd te worden omdat hun asielaanvraag is afgewezen. Als de Afghaanse ambassade in Berlijn de benodigde documenten verstrekt, kan Duitsland deze migranten deporteren.
Bij ongewijzigd beleid komen er dit jaar naar verwachting tussen de 32.000 en 63.000 nieuwe asielzoekers naar Nederland. De totale asielinstroom komt mogelijk uit tussen de 49.800 en 78.500. Op 1 januari 2023 telde Nederland 529 inwoners per vierkante kilometer landoppervlak. Nederland is na Malta het dichtstbevolkte land van de Europese Unie. In Nederland wonen circa 4,4 miljoen mensen met een migratieachtergrond.
Criminaliteit
Studente verkracht door 3 Syrische mannen
14 oktober 2025 werd tijdens een pro-formazitting in Maastricht een misbruikzaak behandeld waarbij een 18-jarige studente in oktober 2024 werd verkracht door drie Syrische mannen. De studente, die net in Maastricht was begonnen met haar studie en de stad nog niet goed kende, fietste in de nacht van 28 op 29 oktober na een avond stappen over de Sint Servaasbrug. Ze was onder invloed van alcohol en onzeker over haar route toen ze vier mannen tegenkwam. Zij boden aan haar naar huis te begeleiden, maar in plaats daarvan lokten ze haar naar een pand in de Hoogbrugstraat, waar drie van hen haar met geweld en bedreigingen verkrachtten. De vierde man wordt verdacht van medeplichtigheid. De verdachten spraken onderling geen Nederlands, wat de situatie voor het slachtoffer nog verwarrender maakte.De zaak kwam pas maanden later aan het licht toen de politie in mei 2025 geblurde camerabeelden vrijgaf, wat leidde tot de aanhouding van de verdachten tussen juli en augustus 2025. Drie van de vier zijn Syrische statushouders die in asielzoekerscentra verbleven. Een van hen, de 19-jarige Ibrahim al I., wordt daarnaast verdacht van een tweede verkrachting, dit keer van een 15-jarig meisje tijdens de kermis op het Vrijthof in mei 2025. Hij zou ook een vrouw hebben aangerand in Sittard in juni 2025. Opvallend is dat Ibrahim zich in mei meldde bij de politie, maar werd weggestuurd zonder aanhouding, een blunder die later tot deze extra misdaden leidde. Dit incident wordt nu onderzocht als mogelijke nalatigheid.Tijdens de zitting vandaag ontkenden de verdachten Mohamad A. (24) en Ibrahim al I. (19) volledig verantwoordelijk te zijn, waarbij Mohamad claimde dat de studente instemde en Ibrahim slechts orale seks toegaf. Ahmed al A. (22) wees naar de anderen als daders. Het Openbaar Ministerie benadrukte dat de mannen misbruik maakten van de kwetsbare toestand van de dronken studente. Ondanks verzoeken van de advocaten om vrijlating, besloot de rechter dat de drie in voorarrest blijven. De vierde verdachte verschijnt later voor de rechter.De zaak heeft veel aandacht getrokken, mede door een pijnlijke fout van de politie en de achtergrond van de verdachten, wat de discussie over veiligheid en integratie aanwakkert. Justitie onderzoekt of de verdachten bij meer incidenten betrokken zijn. De zaak wordt later nog inhoudelijk behandeld.
Oekraïense asielzoeker pleegt fraude in Tsjechië vanuit Nederland
Oekraïense vrouw die in Nederland woont, pleegt honderden malen fraude met publiek geld. De jonge moeder uit Oekraïne die in Nederland woont, blijkt honderden malen fraude te hebben gepleegd met publiek geld in Tsjechië. De 28-jarige Alina T. deed voorkomen alsof ze landgenoten, die hun land waren ontvlucht, op barmhartige wijze hielp bij het regelen van onderdak.
De Oekraïense vrouw diende honderden valse aanvragen in en ontving 300 duizend kronen van de Tsjechische staat, omgerekend bijna 12.500 euro. Ze probeerde ook een extra bedrag van ruim een ton los te peuteren, maar dat mislukte. De rechtbank van de stad Klatovy veroordeelde de 28-jarige Oekraïense staatsburger tot twee jaar gevangenisstraf. Ze diende fictieve aanvragen in voor tegemoetkomingen om gratis huisvesting te bieden aan Oekraïners die tijdelijk werden opgevangen in Tsjechië. ,,De beschuldigde pleitte schuldig en zal het bedrag terugbetalen. Het vonnis is definitief”, zei de voorzitter van de rechtbank, Pyotr Shperk. De fraude vond plaats van maart 2023 tot februari 2024. ,,In haar aanvragen verstrekte ze valse informatie over haar juridische eigendom van 83 objecten in Tsjechië, en verklaarde dat ze daar gratis onderdak bood aan buitenlanders die tijdelijke bescherming kregen in verband met het gewapende conflict in Oekraïne”, zei aanklager Barbora Maresová. Ze voegde eraan toe dat T. vele honderden valse verklaringen had ingediend met behulp van persoonlijke informatie van mensen die ze op sociale netwerken had gevonden. De vrouw, die naar Nederland verhuisde, betuigde tijdens een voorlopige hoorzitting spijt voor wat ze had gedaan. Ze legde uit dat ze door een moeilijke levensfase tot fraude werd aangezet. Volgens haar kon ze, nadat ze eerder naar Praag was verhuisd om te werken, de huur van woningen en andere uitgaven niet langer opbrengen. Bovendien moest ze naar eigen zeggen ruim 2000 euro betalen voor een verzekering van haar zoon.
De Enschedese Antilliaanse Noorderhagengroep
Een jeugdbende van zo’n 25 jonge criminelen van Antilliaanse komaf is betrokken bij drugshandel, gedwongen prostitutie, geweld en wapenbezit. Aan de bende jongens kleeft een breed scala aan verdenkingen en veroordelingen. In 2014 komen de Antilliaanse criminelen voor het eerst groot in het nieuws: burgemeester Peter den Oudsten kondigt een samenscholingsverbod af voor een groot deel van het centrum. Daar durven bezoekers met name rond het Muziekcentrum niet meer de straat op, omdat er voortdurend wordt geïntimideerd en gedeald door rondhangende Antillianen. Ook de politie pakt de zaak hoog op en brengt de jongens in kaart. Op een enkele Enschedeër na blijken ze afkomstig uit de Randstad. Daar waren ze volgens bronnen voornamelijk actief in de drugsscene, maar belandden ze op de zwarte lijst omdat er onderling drugs werd gestolen en geroddeld. Een deel vertrok naar Zwolle, een andere groep naar Enschede. De Noorderhagengroep bestaat uit een harde kern van zo’n 20 tot 25 jonge mannen. De samenstelling van de groep wisselt regelmatig, maar de activiteiten van de groep blijven gelijk. Ze houden zich voornamelijk bezig met drugshandel en gedwongen prostitutie. Daarbij wonen ze vaak op het adres van kwetsbare en vaak verslaafde personen, zodat ze zelf zoveel mogelijk onder de radar blijven. Een deel van de mannen komt regelmatig in het buurtje rondom de Kremersmaten waar door hen een Syrische jongen van 15 weg neergestoken. Ahmed, een minderjarige asielzoeker van Syrische afkomst, was een leerling van de Internationale Schakel Klas (ISK) in Enschede. Op 28 juli 2024 werd door dezelfde bende ook al een jongeman zonder aanleiding bewusteloos getrapt in de Marktstraat in Enschede. De steekpartij aan de Van Lochemstraat vond plaats op vrijdagnacht 22 december 2023. Een groepje jonge Syriërs ziet hoe een van hen, Ahmed, voor hun ogen wordt doodgestoken in zijn hartstreek en longen. De ruzie tussen de twee groepen begon ergens anders in het centrum van Enschede, aan de Langestraat bij de KFC en Bakker Bart. Beide bendes zeggen hier te zijn uitgedaagd door de andere. De Noorderhagengroep zegt dat de Syrische groep vuurwerk naar hen gooiden, terwijl ze rapmuziek zongen en alcohol dronken. De Syriërs zeggen op hun beurt dat zij zijn uitgescholden door de Noorderhagengroep. De bendes kwamen elkaar aan de Van Lochemstraat opnieuw tegen bij de ingang van de Irenegarage. Na wat gescheld over en weer barste hier de bom. De Noorderhagengroep trekt een volle sprint richting vijf jonge Syriërs en valt hen aan en trokken daarbij een mes. Hierbij overlijdt Krd Hsan de andere overleeft de aanval ternauwernood.
Een zinloze en excessieve uitspatting van geweld.” Zo noemt de rechter de steekpartij van 22 december 2023. Vijf leden van de Antilliaanse bende zijn 24 september 2025 veroordeeld.
De twee hoofdverdachten moeten zestien jaar en tien jaar de cel in. De 22-jarige Enschedeër Daniël L.P. kreeg de hoogste celstraf. Hij moet zestien jaar naar de gevangenis. Volgens de rechtbank is hij een van de mensen uit de groep daders die gestoken heeft. L.P. heeft dit altijd ontkend. Zelfs dat hij die avond überhaupt een mes op zak had, betwist hij. Tijdens de inhoudelijke behandeling van de rechtszaak afgelopen juni noemde hij de rechters “bevooroordeeld”.
Medeverdachte Kewin K. (21), alias Rapha, heeft volgens de rechters ook gestoken. Hij krijgt tien jaar cel. Bovendien moet hij na zijn tijd in de gevangenis een tbs-behandeling ondergaan.
De rechtbank wil niet dat hij na zijn straf onbehandeld terugkeert in de maatschappij. “Op zeer jonge leeftijd is verdachte al diverse malen veroordeeld voor geweldsmisdrijven. Het gevaar voor herhaling van soortgelijke feiten wordt zonder behandeling als groot inschat.”
De jongens waarmee Rapha die avond rondhing in het centrum van Enschede typeren hem als een gangster. Een aantijging waar K. vurig op reageerde tijdens de rechtszaak. “Ze willen drinken met mij, mijn drank willen ze allemaal. Maar als puntje bij paaltje komt schuiven ze alles op mij af en vinden ze mij een stumpert?!”
De derde aanvaller die volgens de rechtbank heeft gestoken moet zeventien maanden naar de jeugdgevangenis, waarvan een halfjaar voorwaardelijk. Ook moet hij een jaar lang behandeld worden door de jeugdreclassering. De ander, een 18-jarige, krijgt een gevangenisstraf voor de duur van 10 maanden, waarvan ruim een half jaar voorwaardelijk. Hij hoeft niet terug naar de gevangenis.
Mededader Rapha had al een tien A4’tjes dik strafblad voor fietsendiefstal, huiselijk geweld, straatroof, afpersing, vuurwapenbezit, rijden zonder rijbewijs en het inbreken bij een bedrijf. Hij is volgens agenten dan ook een berucht figuur in het Enschedese. In vijf jaar tijd schreef de politie zijn naam maar liefst 165 keer op voor, om wat voor reden dan ook.
Jarenlang dealde hij drugs in en rondom het centrum, dit ontkent hij zelf ook niet. ‘Hij wil graag gangster zijn’. Zo weet K. alle 16 beveiligingscamera’s in de buurt van de plaats delict te hangen. De officier van justitie vermoedt dat K. de groep Syriërs dan ook bewust buiten het zicht van de camera’s heeft uitgedaagd. Dit ontkent Rapha. Volgens hem heeft een groot deel van het gevecht wel in het zicht van de camera afgespeeld, maar hing er een spinnenweb voor de lens. “Daar kan ik toch niets aan doen?” Ik heb mijn aandeel ook gehad in de vechtpartij, omdat ik erbij was en omdat ik heb gescholden Ook de jongens waarmee Rapha die avond aan het hangen was in het centrum van Enschede typeren de verdachte als een gangster. “Hij wil zo graag een gangster zijn, het is een neppe Central Cee”, doelend op een populaire Britse gangsterrapper. Een aantijging waar K. vurig op reageert. “Ze willen drinken met mij, mijn drank willen ze allemaal. Maar als puntje bij paaltje komt schuiven ze alles op mij af en vinden ze mij een stumpert?!” Al op vroege leeftijd komt Rapha in aanraking met politie en justitie. De rechter leest voor uit het dossier: Op zijn achtste begint K. met roken, op zijn dertiende rookt hij zijn eerste joint en pleegt hij zijn eerste inbraak. Een jaar later, op zijn veertiende, dealt hij al in cocaïne en crack. Deze crack kookt hij zelf, zo blijkt uit oude rapporten. “Dit deed hij om extra geld verdienen, want crack levert meer op dan coke”. Voor zijn achttiende levensjaar woonde hij maar liefst al op 29 verschillende adressen, in Nederland en Canada, waar zijn vader woont. Op het moment dat hij weer in Nederland kwam, ging hij gelijk weer het criminele circuit in om geld te verdienen. Rapha benadrukt tijdens de gehele zitting dat hij niets met de steekpartij te maken heeft. Dat hij hoogstens zelf een klap heeft gekregen tijdens de schermutseling. Wel zegt hij spijt te hebben van het feit dat hij daar überhaupt is geweest op die bewuste avond. Ik heb mijn aandeel ook gehad in de vechtpartij, omdat ik erbij was en omdat ik heb gescholden. Dus ik voel mij hier ook moreel verantwoordelijk voor. Maar ik heb het niet gedaan. Dat je naam in het nieuws staat als de dader van een dodelijke steekpartij, dat is echt fucked up.” Alle verdachten ontkennen dat zij een mes vast hebben gehad. De groep was die avond dronken, asociaal en had een grote mond.
Vrouw in Den haag zomaar gestoken
Een vrouw werd 2 oktober 2025 rond 08.30 uur op de Prinsegracht in Den Haag uit het niets aangevallen door een donker getinte man met een scherp voorwerp. Ze raakte gewond aan haar been en is naar het ziekenhuis gebracht. De dader vluchtte. Volgens de politie gaat het om een jongen of jonge man tussen de 15 en 20 jaar oud. Hij heeft een donkergetinte huidskleur, kort donker haar en droeg donkere kleding: een zwarte jas met capuchon en een zwarte trui en reed op een te kleine oranje fiets met zwarte fietstassen richting de Schilderswijk.
Verstandelijk beperkte man bedreigd, mishandeld, beroofd en vastgehouden
Een 24-jarige verstandelijk beperkte man is in Amsterdam Nieuw-West in de nacht van maandag op dinsdag bedreigd, mishandeld, beroofd en urenlang vastgehouden. Twee jongens van ongeveer 17 jaar dwongen hem met messen in een park zijn ID-kaart, telefoon en pincode af te geven. Ze verplichten hem de opnamelimiet van zijn bankrekening te verhogen. De man werd zwaar mishandeld en raakte gewond; de aard van de verwondingen is onbekend. Hij moest tussen stenen bij een skatepark blijven liggen tot het licht werd. Een passant zag de situatie en vroeg de verdachten wat ze deden, maar werd afgewimpeld en liep door. De politie zoekt deze getuige. De verdachten zijn circa 1,80-1,85 meter lang, droegen zwarte kleding en spraken Arabisch. Een heeft een lichte huid, krullend haar, een snor en een mager postuur; de ander is licht getint.
Bendeoorlog tussen jongeren uit de wijken Noord en Nederhoven in Zwijndrecht
In Zwijndrecht zijn door burgmeester Leon Anink vier wijken als veiligheidsrisicogebied aangesteld na een reeks geweldsincidenten in de gemeente. De aangestelde risicogebieden zijn de Sterrenbuurt, het stationsgebied, het Develpark en de Vogelbuurt. In de gebieden mag de politie een kleine maand preventief fouilleren. Ook komt er een extra mobiele bewakingscamera. Die plaatsen zijn uitgekozen omdat bleek dat mensen hier relatief vaker een (vuur)wapen bij zich dragen. Al enkele maanden vinden er in Zwijndrecht geweldsincidenten plaats tussen jongeren uit de wijken Noord en Nederhoven. Vorige week vrijdag escaleerde de situatie toen een 17-jarige jongen werd neergestoken in de Grote Beerstraat. Hij raakte zwaargewond. Er was een grote explosie bij een woning aan de Jeroen Boschlaan. De gemeente en politie zien dat steeds vaker sommige jongeren messen, geïmproviseerde wapens of vuurwapens bij zich dragen. Onlangs werd kort na de incidenten al een eerste mobiele camera geplaatst aan de Jeroen Boschlaan. De incidenten veroorzaken angst en onrust in de wijken. Burgermeester Anink heeft jongeren ook een ‘last onder dwangsom’ opgelegd. Als jongeren zich niet houden aan die gedragswaarschuwing, dan krijgen ze een boete.
Syrische jongeren organiseren zich via sociale media en reizen naar andere steden om conflicten uit te vechten
Een groot aantal Syrische jongeren organiseren zich via sociale media en reizen naar andere steden om conflicten uit te vechten. Deze vetes hebben geen politiek motief, maar lijken persoonlijk of groepsgerelateerd. Veel van deze jongeren zijn statushouders met een tijdelijke verblijfsstatus, sommigen wonen zelfstandig of bij ouders, anderen hebben een voogd. 1 september 2025 vond een steekincident plaats in het centrum van Eindhoven, waarbij vier Syrische jongeren (16 en 17 jaar) gewond raakten. De slachtoffers, afkomstig uit een AZC in Geldrop, werden beroofd door andere Syrische jongeren. Drie slachtoffers liepen steekwonden op, terwijl een vierde ongedeerd bleef. Tijdens het incident werden twee fatbikes gestolen. Na de aanval zakte een van hen op de Kanaaldijk-Zuid in elkaar en moest met spoed naar het ziekenhuis worden gebracht. De andere drie kregen ter plaatse medische zorg. Vanwege de ernst van de situatie werd een traumahelikopter ingezet. De politie heeft drie Syrische verdachten, afkomstig uit andere steden, aangehouden. De confrontaie maakt deel uit van een breder landelijk probleem met Syrische jongeren, zoals ook in andere steden wordt gezien. In Utrecht veroorzaken Syrische jongeren, veelal alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv), al geruime tijd overlast, met name rond Utrecht Centraal Station (onder het “Bollendak”). Dit omvat winkeldiefstallen, intimidatie, drugsgebruik en vechtpartijen. Burgemeester Sharon Dijksma meldde dat de gemeente 94 veelplegers in beeld heeft, voornamelijk Syrische jongeren. Gebiedsverboden zijn ingesteld, maar het probleem verplaatst zich vaak naar andere steden. In Schiedam vond op 23 februari 2025 een dodelijke steekpartij plaats waarbij een 13-jarige jongen omkwam. In Groningen waren Syrische jongeren betrokken bij meerdere vechtpartijen, waarbij stokken en messen werden gebruikt. Burgemeester Mirjam van ’t Veld meldde dat zo’n dertig jongeren uit verschillende delen van Nederland elkaar opzochten om conflicten uit te vechten. Zeven jongeren kregen een gebiedsverbod voor delen van de stad, zoals het centrum, Noorderplantsoen en Stadspark. De gemeente werkt samen met de politie, COA en Nidos om zowel repressieve als preventieve maatregelen te nemen. In Den Bosch kreeg een groep van ongeveer dertig Syrische jongeren (15-21 jaar) een gebiedsverbod voor de binnenstad na incidenten zoals vechtpartijen, intimidatie en het bekogelen van meisjes met stenen en flessen. Burgemeester Jack Mikkers signaleerde dat deze groep in korte tijd gewelddadiger werd, mede door de komst van jongeren uit andere steden. Dit patroon wordt ook elders gezien, zoals in Utrecht en Groningen, maar dus ook in Arnhem, Nijmegen en Tilburg. Gemeenten en politie nemen zowel repressieve als preventieve maatregelen, waaronder aanhoudingen, gebiedsverboden en samenwerking met COA en Nidos, om verdere escalatie en overlast te beperken. Op station Arnhem nemen de incidenten met vecht- en steekpartijen zorgwekkend toe. Burgemeester Ahmed Marcouch roept het Rijk en de politie op om extra maatregelen en ondersteuning te bieden om de veiligheid van reizigers en personeel te waarborgen. De Burgemeester heeft daarom extra handhavers ingezet en vraagt om ondersteuning vanuit Den Haag. Hij pleit voor versnelling van asielprocedures en snelle uitzetting van uitgeprocedeerde asielzoekers. Minister Mona Keijzer (Asiel en Migratie) heeft aangekondigd vandaag met Marcouch te overleggen over mogelijke maatregelen.
De NS dreigt treinstation Maarheeze (NB) voortaan voorbij te rijden nu overlastgevende asielzoekers uit het azc van Budel daar voor onveilige situaties blijven zorgen. NS stuurde naar Tweede Kamerleden een brief waarin staat dat ’voor NS de maat vol’ is. In de brief staat ook dat NS al ’geruime tijd met overlast gevend en agressief gedrag’ geconfronteerd wordt op en rondom station Maarheeze. „Vaak veroorzaakt door een wisselende groep bewoners van het AZC in Budel.” Hoewel NS al maandenlang in gesprek is met PVV-minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie) en PVV-staatssecretaris Chris Jansen (Spoor), de politie, de provincie en gemeente Cranendonck is de situatie nog niet onder controle. Om de situatie in bedwang te krijgen heeft NS momenteel een 100 procent ingangscontrole. Ook wordt er extra personeel ingezet en zijn er hekken en camera’s geplaatst. Kostenplaatje: 2,3 miljoen euro.
NS ziet op dit moment echter onvoldoende resultaat in de gesprekken met de betrokken partijen om tot een structurele oplossing te komen. Voor NS is de maat intussen vol. Mocht er geen ’structurele oplossing’ komen, „dan kunnen wij ons genoodzaakt voelen om onze beveiligingsinzet op station Maarheeze te beëindigen. Hierdoor ontstaat de situatie dat we vanuit veiligheidsperspectief station Maarheeze niet meer kunnen bedienen. Vanzelfsprekend vinden wij een dergelijke situatie uiterst onwenselijk en is dit een beslissing die we niet lichtzinnig nemen, maar de veiligheid van onze reizigers en ons personeel staat bij ons voorop. NS investeert miljoenen in de ingangscontroles op de stations van een aantal stations en op het probleemtraject Weert-Eindhoven, maar de ministeries doen niks.
In asielzoekerscentra en noodopvanglocaties zijn steeds meer incidenten met geweld en agressie. Het ging in Nederland in 2024 om 16.200 gevallen. Dat is 21 procent meer dan in 2023, meldt het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) van het ministerie van Justitie en Veiligheid.
De stijging komt volgens de onderzoekers doordat de asiellocaties steeds meer mensen opvangen. “Nooit eerder was de bezetting in de asielopvang zo hoog als in 2024”, stelt het WODC. De asiellocaties vingen vorig jaar in totaal zo’n 106.000 mensen op. Ongeveer 11 procent van hen was betrokken bij een incident, terwijl dit een jaar eerder 9 procent was. Bij de incidenten zijn opvallend veel minderjarige asielzoekers betrokken. Hun locaties hebben 6 procent van het totale aantal opgevangen mensen, maar 36 procent van de incidenten. Bij geweld en agressie gaat het om mensen die elkaar te lijf gaan, maar ook om verbaal en non-verbaal geweld en om mensen die dreigen zichzelf iets aan te doen.
Over de oververtegenwoordiging van allochtonen in criminaliteitsstatistieken meldt recent onderzoek van het WODC (juni 2025) dat etnische minderheden nog steeds oververtegenwoordigd zijn in gevangenissen, met percentages die oplopen naarmate het strafproces vordert (bijv. 67% van de jeugdige gedetineerden).
Zweden zag zichzelf decennialang als “humanitaire grootmacht” van Europa. Het land met het meest ruimhartige asielbeleid, waar onderdrukten vanuit de hele wereld een veilig onderkomen konden vinden. Tegelijkertijd werd het integratiebeleid jarenlang verwaarloosd. Zo ontstonden migrantenwijken, als eilandjes in de samenleving. Met goedkope huurflats waar te veel familieleden dicht op elkaar leven. Met hoge werkloosheid, sociale problemen en scholen die moeite hebben om leerkrachten aan te trekken. Wijken waar winkels, plaatselijke politiebureaus en postkantoren verdwijnen. Waar drugsbendes angst aanjagen en bewoners bang zijn om te getuigen. En waar een nieuwe generatie jongeren opgroeit, voor wie een carrière in de misdaad het meest veelbelovende toekomstperspectief is.
Toch nam het aantal incidenten op het traject dit jaar opnieuw toe. De komende jaren moet er opnieuw structureel ruim 1 miljoen euro worden uitgetrokken voor de veiligheid op de Vechtdallijn. Volgens de provincie Overijssel is het aantal incidenten op de treinverbinding in vijf jaar tijd ruim vervijfvoudigd. De provincies Drenthe en Groningen moesten ook per direct extra pendelbussen inzetten tussen het asielzoekerscentrum in Ter Apel en station Emmen. De dienstregeling werd uitgebreid vanwege de vele incidenten met asielzoekers op de vaste buslijn in de regio. Negen van de tien chauffeurs voelt zich onveilig als ze een dienst hebben op buslijn 73 of 72. Deze bussen komen langs bushaltes waar veel asielzoekers van het aanmeldcentrum in Ter Apel gebruik van maken. Bij een steekincident op het station in Maarheeze is 21 januari 2024 een 27-jarige man gewond geraakt aan zijn gezicht.
Ondanks een toename in uitzettingen van ongewenst Algerijnen en Marokkanen is er bij de helft van de 11.730 geregistreerde vertrekkers geen toezicht hierop van de overheid. In de praktijk betekent het dat deze mensen in de illegaliteit zijn verdwenen. Bijna 12.000 zijn er in 2024 wel uitgezet. Zonder medewerking van de thuislanden kunnen uitgeprocedeerde asielzoekers niet worden teruggestuurd en komen ze in Nederland terecht in de illegaliteit. Onlangs keerden ook dertig Syriërs vrijwillig terug, na de val van Assad.
In Nederland zijn ruim tienduizend statushouders betrokken of verdacht geweest van een strafbaar feit, waarvan er meer dan honderd verdacht waren van delicten waarop een straf staat van zes jaar cel of meer, zoals gewapende overvallen of zedenmisdrijven. Circa 200 zijn veelplegers, veelal Marokkaans en ruim 9.300 worden er verdacht van een enkel delict. Tussen de criminele vreemdelingen die niet in Nederland mogen blijven vanwege een strafbaar feit zitten ook personen met psychische problemen, waar geen toezicht meer op is.
Ze worden VRIS’ers (vreemdelingen in de strafrechtketen) genoemd. Nadat ze hun straf hebben uitgezeten moeten ze het land verlaten vanuit de gevangenis of vreemdelingenbewaring. Mensen die hier niet mogen blijven, komen niet meer in aanmerking voor voorzieningen en medische zorg. Ze belanden vervolgens vaak zonder eng verder toezicht op straat. Daartussen zitten ook de uitgeprocedeerde ex-tbs’ers, mensen die vanwege een misdrijf van de rechter een verplichte psychische behandeling moesten ondergaan. Deze tikkende tijdbommen vormen een ernstig gevaar voor de samenleving. Migranten in Frankrijk blijken oververtegenwoordigd in de criminaliteitscijfers van Parijs. 77% van de opgeloste verkrachtingszaken in 2023 werd gepleegd door mensen zonder Frans paspoort.
Een verkrachtingszaak in Madrid zorgt voor verontwaardiging in Spanje. Mohamed Rifai, die zich voordeed als 17-jarige vluchteling uit Marokko bleek in werkelijkheid 23 jaar oud te zijn. Hij wordt verdacht van de verkrachting van een 14-jarig meisje en blijkt bovendien al veertien keer te zijn veroordeeld voor andere misdrijven.
De aanval vond plaats op 29 augustus, in de buurt van het Hortaleza-opvangcentrum voor minderjarige migranten. De verdachte, Mohamed Rifai, stond daar geregistreerd als ‘alleenstaande minderjarige’. Volgens politie en artsen werd het meisje geslagen, uitgekleed en verkracht.
Agenten troffen Rifai kort daarna aan, verscholen in de struiken. Bij zijn arrestatie sloeg en schopte hij de politie, en dreigde hij hen te doden. Ook in de cel ging hij door met geweld. Hij vernielde zijn verblijfsruimte, bedreigde personeel en moest uiteindelijk worden gesedeerd. Rifai beweerde 17 jaar oud te zijn, maar een forensisch onderzoek toonde iets anders aan. Onderzoek van tanden, polsen en sleutelbeenderen wees uit dat hij ‘in elk geval ouder dan 18’ was, met een meest waarschijnlijke leeftijd van 23 jaar. Zijn zaak is daarom overgedragen van de jeugdrechtbank naar de gewone rechtbank. Dat heeft grote gevolgen. Als volwassene kan hij tot 15 jaar gevangenisstraf krijgen. Als minderjarige zou dat maximaal acht jaar in een jeugdinstelling zijn geweest.
Na zijn arrestatie werd duidelijk dat Rifai al veertien eerdere veroordelingen had in Spanje. Die variëren van winkeldiefstal tot gewapende overvallen en het aanvallen van een politieagent. De verkrachting van het 14-jarige meisje zou dus niet zijn eerste gewelddaad zijn geweest. De zaak heeft opnieuw discussie losgemaakt over migratie en veiligheid in Spanje.
De onthulling over Rifai komt op het moment dat de socialistische regering meer dan zeshonderd Marokkaanse ‘minderjarigen’ van Ceuta naar het vasteland overplaatst. Sinds 2018 zijn er bijna dertigduizend minderjarigen Spanje binnengekomen, waarvan slechts 41 zijn teruggestuurd.
De mesaanval op een docente van een vakschool in Essen kan een islamitische achtergrond hebben. Dat verklaarde de minister van Binnenlandse Zaken van Noordrijn-Westfalen, Herbert Reul (CDU), tijdens de commissie Binnenlandse Zaken van het deelstaatparlement. Bij de 17-jarige verdachte, een Kosovaar, nemen de aanwijzingen voor een religieus gemotiveerd motief toe. De federale procureur-generaal onderzoekt of hij de zaak zal overnemen.
De 45-jarige docente raakte bij de aanval zwaar gewond. De verdachte werd enkele uren later opgepakt, eveneens ernstig gewond. Hij ligt onder bewaking in het ziekenhuis. Voor de arrestatie was een grootschalige politieactie nodig waarbij ruim 280 hulpverleners en speciale eenheden werden ingezet. Honderden leerlingen moesten urenlang in het afgezette schoolgebouw wachten.
Volgens minister Reul wordt de tiener formeel verdacht van poging tot doodslag. Uit onderzoek van zijn gegevensdragers zijn aanwijzingen gevonden voor een religieus motief. Zo zouden videobeelden laten zien dat de jongen zijn daad verklaart als wraak voor vermeende beledigingen van de profeet. In een van de opnames roept hij ook “Allahu Akbar”.
Naast de aanval op de docente wordt de verdachte ook in verband gebracht met een andere steekpartij op dezelfde dag. In het centrum van Essen werd een dakloze man met een mes aangevallen. Ook hier gaan de autoriteiten uit van poging tot doodslag. Een direct verband tussen beide zaken wordt onderzocht.
De 17-jarige stond al sinds 2023 bekend bij de politie, onder meer wegens bedreigingen, wapenbezit, mishandeling en bezit van kinderpornografisch materiaal. Ook waren er signalen van gedragsproblemen. De politie classificeerde hem in april 2023 als een “persoon met risicopotentieel”. Na een periode zonder incidenten werd dit oordeel in augustus van dat jaar echter afgezwakt.
Minister Reul kondigde aan dat deze beslissing opnieuw tegen het licht gehouden wordt. Daarbij wordt ook gekeken naar latere incidenten in 2024 en 2025, waaronder bedreigingen en geweldsmisdrijven. Op vragen uit het parlement verklaarde Reul niet op de hoogte te zijn van mogelijke pogingen om de verblijfsstatus van de verdachte te beëindigen.
Duitsland wil migranten uit Afghanistan deporteren, ondanks dat het geen diplomatieke betrekkingen met het land zou hebben. Duitsland heeft echter nog steeds contact met Kabul via de Afghaanse ambassade in Berlijn. Ongeveer 450.000 Afghanen wonen momenteel in Duitsland en 13.000 van hen lopen het risico om gedeporteerd te worden omdat hun asielaanvraag is afgewezen. Als de Afghaanse ambassade in Berlijn de benodigde documenten verstrekt, kan Duitsland deze migranten deporteren. Duitsland gaat ook bij een deel van de asielzoekers de uitkering korten. Daarnaast is het voortaan op minder plekken toegestaan om een mes bij je te dragen. Het nieuwe pakket aan maatregelen is een reactie op de aanslag met een mes in Solingen afgelopen augustus, waarbij drie mensen om het leven kwamen. De dader was een uitgeprocedeerde asielzoeker. Duitsland heeft een akkoord gesloten met Italië over het terugnemen van migranten. Hierdoor kan Duitsland voortaan migranten terugsturen die al in Italië zijn geregistreerd. Duitsland maakte eerder al dergelijke afspraken met Spanje en Griekenland.
Er waren massale aanrandingen op oudejaarsavond 2015 in Keulen, gepleegd door veelal Noord-Afrikaanse daders. Niet per se oorlogsvluchtelingen, maar het sentiment keerde zich tegen alle nieuwkomers. In 2016 volgde de aanslag op een Berlijnse kerstmarkt, door een Tunesiër die in 2015 naar Duitsland was gekomen. Later volgden aanslagen in Solingen, Mannheim, Maagdenburg, Aschaffenburg en München. De daders hadden uiteenlopende achtergronden en vaak psychische problemen, maar de nadruk lag op hun migratiegeschiedenis.
Een 31 jarige asielzoeker duwde 11 augustus daar een 16-jarig meisje opzettelijk tegen een passerende goederentrein in Friedland, Nedersaksen. Het meisje overleed ter plekke. De Irakese die op dat moment 1,35 promille alcohol in zijn bloed had vroeg in 2022 asiel aan aan en werd afgewezen. Hij had sinds maart 2025 uitgezet kunnen worden naar Litouwen. Een eerdere poging tot detentie in afwachting van uitzetting werd in juli 2025 afgewezen. De minister van Binnenlandse Zaken van Nedersaksen, Daniela Behrens, bekritiseert het Europese asielsysteem (Dublin-procedure) en noemt het onbegrijpelijk dat mensen jarenlang in Duitsland verblijven terwijl een ander EU-land verantwoordelijk is. De asielzoeker vertoonde op de dag van de daad psychische afwijkingen. In het verleden is bij hem paranoïde schizofrenie vastgesteld.
In een tram in Duitsland werd een vrouw door haar Georgische echtgenoot overgoten met een vloeistof en in brand gestoken. Ze raakte daarbij ernstig gewond. De aanval was in de Oost-Duitse stad Gera, niet ver van Leipzig. Medepassagiers zetten de tram stil door op een noodknop te drukken. Dat was het moment dat de deuren openden en de dader op de vlucht sloeg. De politie is nog op zoek naar hem en heeft een foto van hem verspreid. De trambestuurder probeerde het vuur uit te krijgen met een brandblusser. Er raakten bij de aanval geen andere mensen gewond. Het onderzoek naar de aanval is nog bezig. De politie weet nog niet met welke vloeistof de vrouw is overgoten, maar mogelijk was het benzine. De 46-jarige vrouw is met ernstige verwondingen in een helikopter naar het ziekenhuis gebracht.
Syrische minderjarigen met tijdelijke verblijfsstatus veroorzaken in toenemende mate ook ernstige overlast in meerdere Nederlandse steden. Betrokkenen zijn onder meer verantwoordelijk voor straatintimidatie, vechtpartijen en diefstal. Gemeenten rapporteren gebrek aan controle op deze groep. Lokale autoriteiten nemen noodmaatregelen in afwezigheid van effectief landelijk ingrijpen.
In Den Bosch legde burgemeester Jack Mikkers een gebiedsverbod op aan 27 Syrische jongeren. Het betreft een collectieve maatregel tegen groepsvorming en herhaald grensoverschrijdend gedrag. Dergelijk breed opgelegd verbod is precedentloos binnen de gemeente. De betrokken jongeren reizen soms tot een uur naar de stad. Ze vertonen volgens Mikkers in korte tijd structureel onacceptabel gedrag.
Minderjarigen worden herhaaldelijk gearresteerd, maar snel weer vrijgelaten wegens wettelijke beperkingen op detentie zonder begeleiding. Strafrechtelijke vervolging stuit hierdoor op praktische beperkingen. Het OM en de politie kunnen bij overtreding direct optreden op basis van het opgelegde gebiedsverbod.
Andere gemeenten kampen met vergelijkbare problematiek. Arnhem, Utrecht en Groningen rapporteerden eerder escalatie van overlast door dezelfde doelgroep. De signalering is landelijk. Gemeentelijke en opvanginstanties, waaronder het COA en Nidos, bevestigen beperkte interventiemogelijkheden.
De situatie van de betrokken jongeren is juridisch en sociaal instabiel. De afhandeling van hun asielprocedures werd langdurig belemmerd door de politieke situatie in Syrië. Na recente beoordeling verklaarde demissionair minister Van Weel (VVD) Syrië in juni 2025 deels veilig, waardoor de kans op verblijfsvergunningen voor nieuwe Syrische asielzoekers sterk is afgenomen. De jongeren volgen geen onderwijs, hebben geen toegang tot arbeid, en verblijven in juridische limbo.
Bij herhaald wangedrag kunnen alleenstaande minderjarige vluchtelingen worden overgeplaatst naar kleinschalige, gespecialiseerde opvanglocaties van Nidos. Minister Keijzer (BBB) meldde aan de Tweede Kamer dat deze locaties bedoeld zijn voor jongeren die ernstige overlast veroorzaken. In deze setting ontvangen zij intensieve begeleiding.
Steekpartij AZC Oisterwijk
Bewoner azc Sweikhuizen vernielt auto’s personeel
Op 20 augustus 2025 heeft een bewoner van het asielzoekerscentrum in Sweikhuizen (Limburg) alle auto’s van medewerkers vernield. Camerabeelden laten zien hoe de man driftig heen en weer liep, een fles tegen het gebouw gooide en vervolgens autoruiten insloeg. Bijna alle auto’s van het personeel raakten beschadigd. Medewerkers moesten uit voorzorg schuilen, maar er vielen geen gewonden. De man vluchtte na de vernielingen. Volgens het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) gaat het om een kleine groep bewoners die door psychische problemen of verslaving regelmatig voor problemen zorgt. Het opvangsysteem biedt hiervoor nauwelijks passende zorg. Het COA benadrukt dat deze bewoner eigenlijk thuishoorde in een gespecialiseerde instelling en niet in een regulier azc.
Gewelddadige beroving tussen jonge Syrische asielzoekers
Op maandagavond 1 september 2025 vond een steekincident plaats in het centrum van Eindhoven, waarbij vier Syrische jongeren (16 en 17 jaar) gewond raakten. De slachtoffers, afkomstig uit een AZC in Geldrop, werden beroofd door andere Syrische jongeren. Drie slachtoffers liepen steekwonden op, terwijl een vierde ongedeerd bleef. Tijdens het incident werden twee fatbikes gestolen. Na de aanval zakte een van hen op de Kanaaldijk-Zuid in elkaar en moest met spoed naar het ziekenhuis worden gebracht. De andere drie kregen ter plaatse medische zorg. Vanwege de ernst van de situatie werd een traumahelikopter ingezet. De politie heeft drie Syrische verdachten, afkomstig uit andere steden, aangehouden. Burgemeester Jeroen Dijsselbloem wijst op een breder landelijk probleem met Syrische jongeren, zoals ook in andere steden is gezien. Het COA adviseert bewoners van het asielzoekerscentrum in Geldrop om ’s avonds niet de straat op te gaan.
Tunesier slaat door
In Marseille heeft de politie een 35-jarige Tunesier doodgeschoten na een steekpartij bij een hotel. Hij verwondde vijf mensen, onder wie zijn kamergenoot, de hotelmanager en diens zoon, en sloeg daarna op straat met een metalen staaf om zich heen. De man was eerder die dag uit het hotel gezet wegens onbetaalde rekeningen. Agenten schoten hem neer toen hij hen aanviel; hij overleed ter plekke. De gewonden liggen in het ziekenhuis, één van hen is ernstig maar buiten levensgevaar. De Tunesiër was een bekende van de politie na eerdere geweldsincidenten, en stond bekend als “instabiel”. Naar verluidt was hij ook al eens uit een moskee weggestuurd vanwege agressief gedrag. De dader verbleef legaal in Frankrijk.
Slaapfeest huttendorp Bleiswijk afgelast na overlast jongere Marokkanen
Het traditionele slaapfeest van de JeugdSpeelWeek in Bleiswijk moest dit jaar voor het eerst in vijftig jaar worden afgelast. Kinderen die in hun zelfgebouwde hutten zouden overnachten, moesten gisternacht naar huis worden gestuurd. Rond middernacht probeerde een groep van zo’n twintig “jongeren” het terrein te betreden. Zij gooiden eieren, fruit, hout en vuurwerk over de hekken en intimideerden kinderen en vrijwilligers. Toen een vechtpartij ontstond tussen de jongeren en omstanders, besloot de organisatie het feest stop te zetten.
Volgens voorzitter Ruben Kuijper was er al de hele week sprake van onrust. Eerder werd zelfs vuurwerk op het terrein gegooid, waardoor hutten bijna in brand vlogen.
Twee agenten mishandeld bij arrestatie bij COA-locatie Amsterdam
In Amsterdam zijn 27 augustus 2025 twee agenten mishandeld toen zij een asielzoeker wilden aanhouden bij de COA-locatie aan de Hogehilweg in stadsdeel Zuidoost. De man sloeg een agent in het gezicht en greep een ander in het kruis. De politie was ter plaatse vanwege een ander incident, toen een beveiliger hen vroeg een man aan te spreken die geen bewoner was maar overlast veroorzaakte en weigerde te vertrekken. Tijdens de daaropvolgende arrestatie ging de man door het lint. De agenten gebruikten fysiek geweld en hun uitschuifbare wapenstok om hem onder controle te krijgen. Hij is aangehouden. Op dezelfde COA-locatie verbleef eerder ook de 22-jarige man die wordt verdacht van de moord op de 17-jarige Lisa. Beide agenten hebben aangifte gedaan van mishandeling en aanranding. De politie benadrukt: “Agressie of geweld, in welke vorm dan ook, tegen medewerkers wordt niet getolereerd.”
Drugsgebruik, vechtpartijen en vernielingen
Op Startblok Elzenhagen in Amsterdam-Noord wonen 540 statushouders en Nederlandse jongeren samen in één complex. (Oud-)bewoners ervaren dat een sfeer van onveiligheid en geweld hier aan de orde van de dag is, ondanks beloftes van de gemeente om in te grijpen. De Amsterdamse Wethouder Reinier van Dantzig blijft geloven in de gemengde woonblokken waar studenten en statushouders samenwonen, ondanks incidenten met drugsgebruik, vechtpartijen en vernielingen
Vier homofiele mannen dood aangetroffen in de Seine
Vier mannen werden tussen 26 juli en 11 augustus 2025 in een periode van zestien dagen vermoord en hun lichamen gedumpt in de Seine bij Choisy-le-Roi, een voorstad ten zuidoosten van Parijs. De Franse politie vond de lichamen op 13 augustus na een melding van een treinpassagier die een lichaam in het water zag drijven. Bij onderzoek werden drie extra lichamen ontdekt binnen een straal van vijftig meter, waarvan drie in verregaande staat van ontbinding en één recenter. Twee lichamen vertoonden sporen van geweld, waaronder verwurging bij één slachtoffer en zware verwondingen bij een ander. De verdachte, een dakloze man in de twintig, is aangeklaagd voor viervoudige moord. Hij claimde aanvankelijk van Algerijnse afkomst te zijn, maar onderzoek wijst op een mogelijke Tunesische nationaliteit, hoewel zijn identiteit niet definitief is vastgesteld. Hij verbleef in een kraakpand nabij de vindplaats van de lichamen. De politie vond DNA-sporen van een slachtoffer, een 48-jarige Fransman uit Créteil, op zijn kleding. De andere slachtoffers zijn een 21-jarige Algerijn uit Choisy-le-Roi, een dakloze 21-jarige Algerijn en een dakloze 26-jarige Tunesiër. De verdachte was bekend bij justitie. In januari 2025 werd hij verdacht van autodiefstal, waarvoor een rechtszaak gepland stond in september. Op 5 augustus werd hij gearresteerd in het kraakpand wegens heling, in bezit van twee telefoons en identiteitskaarten, waaronder die van het derde slachtoffer, en vervolgens vrijgelaten. Hij ontkent de moorden en zwijgt verder tijdens verhoren. Bewakingsbeelden, telefoongegevens en observaties leidden tot zijn arrestatie op 20 augustus. Een tweede verdachte, gearresteerd op 21 augustus, werd op 23 augustus vrijgelaten wegens gebrek aan bewijs. Het motief is onduidelijk, maar de politie onderzoekt homofobie als mogelijke drijfveer, omdat de vindplaats nabij een bekende homo-ontmoetingsplek ligt. Drie slachtoffers waren gekleed, één was deels ontbloot. De lichamen zijn overgebracht naar het Instituut voor Forensische Geneeskunde in Parijs voor autopsie en identificatie. Het onderzoek naar een verband tussen de slachtoffers en de verdachte is gaande.
Debe Issa N., een 42-jarige man geboren in Senegal trekt mes en steekt man zes keer in de romp en maag
Agent krijgt kopstoot bij aanhouding na steekpartij AZC
Jonge vrouw van fiets getrokken en vermoord door asielzoeker
Lisa (17) uit Abcoude werd in de vroege ochtend dood aangetroffen langs de Holterbergweg in Duivendrecht. Ze had kort voor haar dood 112 gebeld omdat ze onderweg naar huis werd achtervolgd en lastiggevallen. De politie luisterde live mee tijdens het gesprek, ook toen de aanval begon. Agenten waren al onderweg, maar kwamen enkele minuten te laat. Ze vonden haar levenloos lichaam in de berm. De dader was gevlucht. Tijdens het telefoongesprek waren geluiden van de worsteling hoorbaar voordat de verbinding werd verbroken. De telefoon van Lisa werd onmiddellijk uitgepeild, waarna agenten haar locatie vaststelden. Er bleek een verband met een zedenmisdrijf dat enkele dagen eerder plaatsvond aan de Weespertrekvaart, waar in de nacht van 14 op 15 augustus een vrouw met geweld de bosjes in werd gesleurd en seksueel misbruikt. Een arrestatieteam heeft daarna een 22-jarige asielzoeker aangehouden voor het ernstige zedendelict aan de Weesperzijde in Amsterdam. Daar werd vorige week vrijdag rond 00.30 uur een vrouw belaagd, geslagen en ernstig seksueel misbruikt. De verdachte werd aangehouden in een asielzoekerscentrum van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), waar hij illegaal verbleef. De verdachte sprak haar rond 00.30 uur aan en beledigde haar. Daarop sloeg hij de vrouw en werd zij ernstig seksueel misbruikt. De verdachte sloeg vervolgens op de vlucht in de richting van het centrum. De vrouw werd naar het ziekenhuis gebracht. “Hier is heel veel criminaliteit, wordt in drugs gedeald etcetera, en het COA doet niets, ook niet tegen geweld,” zegt een bewoner van de opvangplek met 850 asielzoekers. “Geen wonder dat hier zo’n crimineel kan wonen. Er zijn bovenal ook geen camera’s. Het is super onveilig voor kinderen tussen al die kwade mannen,” zegt een bewoner die anoniem wil blijven. Medebewoners zijn het hartgrondig met deze asielzoeker eens.
Verdachte uit Georgië aangehouden voor een ernstig zedenmisdrijf in Zeist
In Zeist is 46 jarige verdachte aangehouden voor een ernstig zedenmisdrijf dat vrijdag 15 augustus plaatsvond in een bosgebied. De aanhouding volgde na de verspreiding van herkenbare camerabeelden door de politie. Na publicatie van de beelden kwamen meerdere bruikbare tips binnen, wat direct tot de identificatie en arrestatie van de man leidde. De politie verstrekt geen details over de leeftijd of woonplaats van de verdachte. De man is in volledige beperkingen geplaatst, wat inhoudt dat hij uitsluitend contact mag hebben met zijn advocaat en geen communicatie naar buiten mag voeren. Het slachtoffer werd vrijdagmiddag in het bos bij Zeist overmeesterd en onderworpen aan ernstig seksueel geweld. Eerder diezelfde dag werd een andere vrouw, op korte afstand van de plaats van het latere misdrijf, aangesproken door een man die overeenkomt met het signalement van de dader. Toen zij begon te schreeuwen, vluchtte de man zonder verder geweld te gebruiken. De twee voorvallen worden in samenhang onderzocht. De arrestatie is verricht in de week na het misdrijf. De verdachte werd verhoord en de recherche onderzoekt mogelijke verbanden met andere incidenten. De naar verluid Georgische migrant werd voorgeleid en blijft negentig dagen langer vast, meldt de rechtbank. De 46-jarige Georgier wordt verdacht van een gewelddadige verkrachting en van een poging tot gewelddadige verkrachting..
Twee minderjarige asielzoekers steken eigen opvang in brand
De twee daders zijn 10 augustus 2025 aangehouden wegens brandstichting bij een opvanglocatie van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) in Baarn. Het pand aan de Amsterdamsestraatweg wordt gebruikt voor de opvang van alleenstaande minderjarige vreemdelingen. Volgens het COA zijn de aangehouden verdachten bewoners van deze opvanglocatie. De brand ontstond zondagochtend vroeg toen de jongens een fatbike in brand staken. De fiets stond geparkeerd in het gebouw, direct naast een slaapkamer. Op dat moment bevonden zich ongeveer dertig personen in het pand. De Koninklijke Marechaussee was als eerste ter plaatse. De brand was toen al onder controle en het gebouw was volledig ontruimd. De twee daders zijn na verhoor in vrijheid gesteld.
Vechtpartij met vernielingen in AZC Nunspeet
Tussen bewoners van het azc in Nunspeet ontstond 12 augustus 2025 een grote ruzie, waarna de politie vijf jonge asielzoekers heeft aangehouden. Zij pleegden geweld, bedreigden en vernielden. Rond één uur in de nacht ging het mis. „Er heeft een onderlinge ruzie plaatsgevonden”, vertelt woordvoerder Caroline van Dullemen van het COA. „Die begon met twee bewoners en later werden het er meer.” Toen agenten even later naar het pand aan de Elspeterweg kwamen, was de vechtpartij al voorbij. In totaal zijn vijf minderjarigen aangehouden. Het zijn allemaal jongens, vier van hen komen uit Nunspeet en een van hen heeft geen vaste woon- of verblijfplaats. De vijf worden verdacht van openlijke geweldpleging, bedreiging en vernieling. Bij de opvanglocatie is een raam kapotgegaan. In de locatie aan de Elspeterweg vangt het COA minderjarige asielzoekers op. Er zijn honderd bedden beschikbaar voor zowel jongens als meisjes van 15 tot 18 jaar oud.
Steekpartij AZC Middelburg
De politie hield 19 juli 2025 in Vlissingen rond 4 uur in de nacht een 36-jarige AZC bewoner van het voormalige bejaardentehuis in Middelburg aan na een steekpartij waarbij een andere bewoner gewond raakte. . Hij zit vast en de politie onderzoekt zijn rol bij het incident. De steekpartij was een uur eerder in het AZC aan de Laurens Stommesweg. Het slachtoffer is met een steekwond naar het ziekenhuis gebracht. Eerder op de avond was er ook een vechtpartij op dezelfde locatie, waarvoor de politie ook kwam. In dit azc wonen 315 asielzoekers en het is niet de eerste keer dat een bewoner gewond is geraakt door een geweldsincident. Aan de hoeveelheid personeel en beveiliging gisteravond en afgelopen nacht lag het niet. Een van de oorzaken van spanningen in azc’s zijn de lange wachttijden en de uitzichtloosheid waar bewoners mee moeten omgaan.
De politie hield vijf asielzoekers tussen de 18 en 30 jaar aan. Zowel het slachtoffer als de verdachten wonen in het asielzoekerscentrum (azc) in het nabijgelegen Budel. Station Maarheeze is berucht vanwege de overlast die bewoners van het AZC met enige reglelmaat veroorzaken. NS-medewerkers werden bedreigd en soms aangevallen door asielzoekers die zwartrijden. Sinds krap een jaar zijn er daarom van de eerste tot en met de laatste trein toegangscontroles. Afgelopen zomer gingen er zelfs politiemensen meerijden op de sprinter tussen Eindhoven en Weert. 92 procent van de boetes voor zwartrijden van en naar azc Ter Apel worden niet betaald. De 2e Kamer wil regionale reisverboden mogelijk maken om agressie en geweld in het openbaar vervoer tegen te gaan en geeft het kabinet opdracht om zwartrijders van en naar Ter Apel na twee overtredingen een reisverbod te geven.
Libische asielzoeker brengt Tunesiër om het leven en vlucht naar Zweden
De Zweedse politie heeft begin maart 2025 een Libiër(51) gearresteerd en uitgeleverd aan Nederland. De asielzoeker had 14 september 2003 een 33-jarige Tunesiër om het leven gebracht in de Rotterdamse Duivenvoordestraat. Er werden dna-sporen veiliggesteld en zestien jaar later, in 2019 leverde dat een match op met dna dat bij de Libier in Zweden was afgenomen. vanwege een nieuw delict. De verdachte zelf was opnieuw onvindbaar, maar stond sinds die tijd internationaal wel gesignaleerd.
Bril van treinmachinist van zijn gezicht geslagen
Syrische asielzoeker roept op aanslagen te plegen
Ernstige rellen tijdens een Eritrees feest
Tegen vijf Eritrese mannen in de leeftijd van 20 tot en met 26 jaar heeft het OM vijf maanden celstraf geëist, waarvan twee voorwaardelijk, voor openlijke geweldpleging tijdens een Eritrees feest. De ongeregeldheden ontstonden op 30 oktober 2022 na een besloten feest in een partycentrum aan de Touwslagerij in Amstelveen, waar een Eritrese zanger optrad. Er kwamen aanzienlijk meer bezoekers dan er binnen konden, wat ertoe leidde dat een deel van de menigte zich tegen de beveiligers en politie keerde. In het partycentrum was plek voor honderd gasten, maar het concert trok een veel groter publiek aan. Tegen middernacht stonden er 100-150 mensen buiten in de rij te wachten bij de ingang. De politie verzocht een aantal mensen om weg te gaan, waarop de groep zich opsplitste en er met voorwerpen naar de politie werd gegooid. Ondanks dit bleven er mensen het feestcentrum binnengaan. Rond 1 uur ’s nachts probeerde een grote groep zich toegang te verschaffen, wat leidde tot aanvallen op de beveiliging en politie. Als reactie hierop vroeg de politie om versterking van 45 tot 50 extra agenten. Nadat de groep was verdreven, werd de situatie grimmig met gooien van stenen, glas en bierblikken. Een auto reed met hoge snelheid op agenten af, die moesten wegduiken. Op een afstand van 10 tot 20 meter maakt de auto een U-bocht.
De politie herstelde de linie op de Touwslagerij maar werd opnieuw met stenen bekogeld. Bij de tramhalte aan de Sacharovlaan werd de politie vanuit het donker bestookt met grote stenen, waardoor agenten dekking achter geparkeerde voertuigen moesten zoeken. “Dit grove geweld was gericht tegen politiemedewerkers, terwijl juist zij zich elke dag inzetten voor de maatschappij”, zei de officier van justitie vandaag op zitting. “De politie biedt hulpverlening, veiligheid en bescherming. Als er vervolgens door personen uit diezelfde samenleving geweld wordt gebruikt tegen de politie dan tilt justitie daar zwaar aan.” In de hoogte van de strafeis heeft de officier van justitie rekening gehouden met de heftigheid, de intensiteit, de duur en de gevaarzetting van de geweldplegingen door in het donker vele stenen te gooien naar politiemedewerkers die geen helm en schild ter bescherming hadden. In tegenstelling tot Den Haag, waar in februari van dit jaar rellen uitbraken omdat politieke tegenstanders van het regime in Eritrea bezwaar hadden tegen een bijeenkomst van de Federatie Eritrese Gemeenschappen, is er in Amstelveen geen bewijs gevonden voor een vooropgezet plan om rellen uit te lokken.
Syrische immigrant steekt op straat vijf mensen neer
In Oostenrijk heeft een Syrische immigrant 15 februari 2025 op straat vijf mensen neergestoken. Een tiener van 14 jaar is daarbij om het leven gekomen. Het gebeurde in Villach, een plaats in de regio Karinthië in het zuiden van het land. Vier mannen raakten gewond, van wie twee ernstig. Zij kwamen allemaal uit de omgeving van de stad. Het motief van de dader is nog niet duidelijk. Hij heeft waarschijnlijk willekeurige voorbijgangers aangevallen. Volgens de politie is de vermoedelijke dader een 23-jarige man met een verblijfsvergunning voor Oostenrijk. Hij werd kort na het misdrijf aangehouden en lijkt alleen te hebben gehandeld. Hij kon worden opgepakt doordat een maaltijdbezorger hem aanreed met zijn auto.
Turkse, Marokkaanse en Afghaanse mannen aangehouden voor het willen plegen van een aanslag op politici
De politie heeft in september 2021 na lang schaduwen en afluisteren negen mannen met een Turkse, Marokkaanse en Afghaanse achtergrond aangehouden in Eindhoven wegens het voorbereiden van een terroristisch misdrijf en het willen plegen van een aanslag op politici. De verdachten zouden aanhangers zijn van terreurgroep Islamitische Staat (IS), De verdachten zijn tussen de 18 en 31 jaar een zeker drie van hen rondden een universitaire masteropleiding af. De mannen hadden een garagebox gehuurd die ze dagelijks gebruikten als trainingscentrum. Een van de verdachten zou als adviseur werken bij een it-dienstverlener en als huiswerkbegeleider op een basisschool. Ook was hij tot 2019 de persvoorlichter van een islamitische studentenvereniging.
Migranten blijken oververtegenwoordigd in de criminaliteitscijfers van Parijs. 77% van de opgeloste verkrachtingszaken in 2023 werd gepleegd door mensen zonder Frans paspoort
Elfjarig meisje uit een Eritrees gezin doodgestoken
In Nieuwegein stak 1 februari 2025 op klaarlichte dag een 29-jarige verwarde Marokkaanse man een elfjarig meisje uit een Eritrees gezin dood. Het kind was een willekeurig slachtoffer en werd neergestoken in het bijzijn van een paar leeftijdgenootjes en bezweek ter plaatse aan haar verwondingen. Het meisje was geboren in Eritrea. In de dagen na het incident riepen omwonenden dat de verdachte eerder verward gedrag had vertoond. Hij was bekend bij zorg- en justitie-instanties.
Drie Chinese vrouwen doodgestoken door Afghaanse asielzoeker
Op 23 februari 2024 werden in de Studio126a, een bordeel in de wijk Brigittenau in Wenen, drie vrouwen, waarschijnlijk van Chinese afkomst, dood aangetroffen met ernstige snij- en steekwonden. Een 27-jarige Afghaanse asielzoeker werd kort na de moorden opgepakt in een nabijgelegen park, in het bezit van een mes dat vermoedelijk het moordwapen was. Hij bekende de moorden tijdens een eerste verhoor op 24 februari 2024. Het motief blijft onduidelijk en wordt nog onderzocht, met autopsieën uitgevoerd op de slachtoffers. Er zijn geen aanwijzingen dat de verdachte en slachtoffers elkaar kenden. Een vierde vrouw in het bordeel overleefde door zich op te sluiten. De verdachte gedroeg zich agressief bij zijn arrestatie en had zelf snijwonden, mogelijk zelf toegebracht.
Asielzoekers bewapend waren met machetes en messen vechten met tegenstanders en politie
Betogers vochten begin augustus in het Verenigd Koninkrijk met asielzoekers die bewapend waren met machetes en messen. Ook met de politie werd gevochten. In de Noord-Engelse stad stad Rotherham werd een hotel waar migranten zouden worden opgevangen vernield. Bij de anti-immigratierellen in verschillende steden arresteerde de politie tientallen betogers en raakten meerdere agenten gewond.
Drie jonge meisjes (6,7, en 9 jaar oud)werden door een verwarde geradicaliseerde jongeman van 17 doodgestoken
Drie jonge meisjes (6,7, en 9 jaar oud)werden door een verwarde geradicaliseerde jongeman van 17 doodgestoken tijdens een dansles in de kustplaats Southport. Bij de steekpartij raakten ook acht andere kinderen en twee volwassenen gewond. De dader liet weten het uit naam van Allah te hebben gedaan en was 2 weken eerder al van school gestuurd vanwege extremistische uitingen en het bij zich hebben van een mes.
Slagveld door rellende niet westerse personen bij Mediamarkt
De MediaMarkt aan het Binnenwegplein in Rotterdam werd bij een jubileumactie op 27 oktober een slagveld door rellende niet westerse personen. In de nacht van zaterdag op zondag ging het mis rondom een kortingsactie met nachtopening: honderden mensen verzamelden zich. Zo waren er opstootjes en is met vuurwerk gegooid. Volgens de woordvoerder stond de groep niet tussen de wachtende klanten, maar erbuiten. De winkel heeft behoorlijke schade opgelopen aan de pui, onder meer ramen zijn stuk geslagen. Ongeveer honderd medewerkers van de MediaMarkt moesten uren in het gebouw blijven omdat het niet veilig genoeg was om naar buiten te gaan. De woordvoerder van MediaMarkt spreekt van een “behoorlijke impact”.
De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) mag de asielvergunning van een minderjarige intrekken als hij of zij wordt veroordeeld voor een ernstig openbare orde delict.
Steekpartij bij het AZC Velp
Groepsverkrachting door vier minderjarige vreemdelingen van een 31-jarige dakloze vrouw in Helmond
De rechtbank in Den Bosch veroordeelde 13 januari 2025 vier minderjarige vreemdelingen voor de groepsverkrachting van een 31-jarige dakloze vrouw in Helmond. Ze kregen tot vijftien maanden jeugddetentie, waarvan drie maanden voorwaardelijk. Een vijfde verdachte werd schuldig bevonden aan aanranding van het slachtoffer. De vrouw zat op 16 december 2023 ’s nachts alleen op een bankje in het Burgemeester Geukerspark in Helmond. Volgens de rechtbank hebben de verdachten haar benaderd, ingesloten, onder haar armen gepakt en mee naar een grasveld gesleept. Daar werd zij tegen de grond gedrukt, in haar gezicht geslagen en meerdere malen verkracht. De vrouw werd ook beroofd van haar mobiele telefoon. Politieagenten troffen haar in het park aan met een opgezwollen neus en kaak en haar broek op haar knieën. Het proces tegen de verdachten heeft achter gesloten deuren plaatsgevonden, omdat zij ten tijde van de verkrachting minderjarig waren. Het Openbaar Ministerie had tegen vier van de vijf twee jaar jeugddetentie geëist, waarvan enkele maanden voorwaardelijk. De rechtbank wijst erop dat een dergelijke verkrachting in de nacht in een openbaar park ‘gevoelens van afschuw en verontwaardiging oproepen in de samenleving en in het bijzonder gevoelens van onveiligheid bij vrouwen. In de afweging van het vonnis, wees de rechtbank op het feit dat de daders alleenstaande, minderjarige vreemdelingen zijn in Nederland, waardoor gebrek aan toezicht en begeleiding mogelijk een rol hebben gespeeld bij de delicten. Drie verdachten kregen vijftien maanden waarvan drie voorwaardelijk opgelegd, één verdachte kreeg twaalf maanden waarvan drie voorwaardelijk. De verdachte bij wie alleen aanranding is bewezen, kreeg vier maanden jeugddetentie. Vier van de vijf verdachten moeten het slachtoffer ieder een schadevergoeding van ruim 15.000 euro betalen.
Syrische asielzoeker aangehouden die wordt verdacht van betrokkenheid bij een terroristisch misdrijf
De politie heeft eind juni 2017 een 38-jarige Syrische asielzoeker aangehouden die wordt verdacht van betrokkenheid bij een terroristisch misdrijf. De Syriër is de derde Limburgse terreurverdachte in korte tijd. Een week eerder arresteerde de politie een 18-jarige vrouw uit Wanssum. Ze was een jaar eerder ook al aangehouden. Vorige week is een man uit Heerlen (28) gearresteerd, ook vanwege een terreuronderzoek. In december werd na een tip van de AIVD een Rotterdammer aangehouden die een Kalasjnikov in huis had, twee volle magazijnen, een IS-vlag, een handleiding voor het maken van vuurwerkbommen en een grote voorraad zwaar illegaal vuurwerk.
Drie aanhoudingen in Maastricht na vondst van vuurwerk en vuurwapen
In de Maastrichtse wijk Malberg zijn donderdag drie personen aangehouden na een melding over verdachte activiteiten. De politie ontdekte op vier verschillende locaties zwaar vuurwerk en een vuurwapen. De gearresteerde personen zijn een 45-jarige man en twee 18-jarigen. De invallen vonden plaats op meerdere locaties, waaronder de Kruisboogruwe, de Arkebusruwe, het Kemenadeplein en de Robert Graaflandlaan. De politie heeft de wapens en het vuurwerk in beslag genomen. De afgelopen week werd Malberg, evenals omliggende wijken, uitgeroepen tot veiligheidsrisicogebied vanwege aanhoudende ongeregeldheden met groepen jongeren. Of er een verband bestaat tussen de recente verstoringen in de wijk en de aanhoudingen, wordt momenteel onderzocht. De verdachten worden momenteel verhoord door de politie. De verdachten worden gehoord. In het centrum van Malberg is geen gezag meer. Groepen Marokkaanse jongeren terroriseren de buurt. Dat kan urenlang doorgaan, omdat de politie niet snel genoeg kan opschalen om met voldoende mensen naar de Malbergsingel te trekken. Deze situatie duurt al maanden. Jongeren sleepten winkelwagens over de straten om aan twee kanten de Malbergsingel af te zetten. Ze gooiden ook betonnen voeten van bouwhekken op de weg. Ondertussen werden vuurwerkbommen afgestoken. Met de winkelwagentjes wordt voorkomen dat ook de politie snel kan ingrijpen. De jongeren op fatbikes en scooters hebben dan voldoende tijd om zich uit de voeten te maken. De stadsbussen van Arriva konden maandagavond niet meer door. Ze moesten keren en een andere route zoeken. Net al vele automobilisten die aan kwamen rijden. Vele flatbewoners hebben zowel 112 als het algemene politienummer gebeld. De politie kwam simpelweg niet opdagen. Er was niet voldoende mankracht beschikbaar. Op de balkons aan de Malbergsingel kunnen flatbewoners woordelijk horen wat er zoal gezegd wordt. “De skotoe komt. Kom ook naar Malberg, ruina zetten.” Het is straattaal. De skotoe is de politie. Jongeren die in de aanloopstraten naar het centrum op de uitkijk staan, waarschuwen voor de komst van de skotoe. En ruina zetten betekent simpelweg rotzooi trappen, chaos maken. Het woord “ruina” (of rwina) komt oorspronkelijk uit het Marokkaans-Arabisch en betekent chaos of puinhoop, en gaat via het Spaans terug op het Latijnse “ruina”, wat bouwval of puinhoop betekent. Een bewoner hoorde een van de jongeren zeggen: “wij zijn van Amby”. Ze reageren op de oproep om naar Malberg te komen. We hebben hier jeugd uit heel Maastricht.” Volgens flatbewoners die al maandenlang volgen wat er gebeurt, worden jongeren uit de hele stad opgeroepen om naar Malberg te komen. Hier komt iedereen naar toe.”
Een aantal wijken is al aangemerkt als veiligheidsrisicogebied. In het veiligheidsrisicogebied mag preventief gefouilleerd worden. Omwonenden klagen al langer over geluidsoverlast en overlast door vuurwerk. Afgelopen mei escaleerde een controle door handhavers. De politie rukte massaal uit. Een maand later raakte iemand gewond bij een ernstige mishandeling in Malberg. Daarvoor werden twee mensen aangehouden. De politie heeft na de incidenten in kaart gebracht wie regelmatig voor overlast zorgt. Deze zomer is een lijst opgesteld van 38 jonge mensen en jongvolwassenen. Een deel heeft een brief van de gemeente gekregen, andere hebben de politie op bezoek gehad. De ergste raddraaiers kregen een “persoonsgerichte aanpak” en zouden bij herhaling worden vervolgd. In juli werden er al twee mobiele camera’s neergezet en werd het toezicht door de politie opgeschroefd. Burgemeester Hillenaar zegt nu dat er nog stevigere maatregelen nodig blijken te zijn. “Deze overlast moet stoppen.
Ervaren OCMW-werker vermoord tijdens huisbezoek in Nieuw Gent
Een 56-jarige OCMW-werker uit Wetteren, bekend als zachtaardig en betrouwbaar, is 13 augustus 2025 doodgestoken tijdens een huisbezoek in de sociale woonwijk Nieuw Gent. De verdachte is een 38-jarige man van Syrische afkomst, zonder strafblad maar met eerdere psychiatrische opnames. De verdachte woont in het Milenkagebouw en verblijft al jaren in België. Hij heeft geen strafblad of drugsproblematiek, maar wel psychische problemen. Motief en relatie tussen slachtoffer en verdachte zijn nog onduidelijk; het onderzoek loopt.
Er zijn veel messen, bijlen en drugs in de woningen van asielzoekers en in bijvoorbeeld Ter Apel is het aantal incidenten toegenomen nadat de overloop locatie in Zoutkamp dicht ging. Begin maart 2023 waren er in Ter Apel meerdere bloedige steekpartijen. Bij het AZC Budel/Cranendonck, waren in dezelfde week drie incidenten, waaronder een steekpartij en iemand die met een overdosis cocaïne en xtc naar het ziekenhuis moest. Het aantal opvanglocaties en bewoners is het laatste jaar verdubbeld en de overlast is toegenomen, In augustus 2022 heeft het kabinet nog extra geld ter beschikking gesteld voor de bestrijding van overlast.
Het risico op gewelddadige incidenten in het asielzoekerscentrum van Ter Apel groeit volgens de Inspectie Justitie en Veiligheid met de dag. In het asielzoekerscentrum, waar ook het aanmeldcentrum is gevestigd, wordt de maximumcapaciteit van 2000 regelmatig met honderden mensen overschreden. Personen met een niet-westerse migratieachtergrond zijn oververtegenwoordigd in de criminaliteitscijfers en zijn behalve vaker verdachte ook vaker slachtoffer van criminaliteit.
Van de 7.853 criminelen in Nederland die hun celstraf ontlopen is de grote meerderheid onvindbaar, omdat ze in het buitenland zitten. 606 van hen zijn veroordeeld voor een ernstig geweldsdelict. In het asielzoekerscentrum Balk in Friesland is in juni 2020 een 24-jarige terreurverdachte uit Syrië aangehouden. De man zou in 2015 en 2016 lid zijn geweest van de terroristische organisatie Ahrar Al-Sham. In oktober 2019 jaar werd in het azc Ter Apel ook al een Syriër opgepakt. Hij wordt ervan verdacht als commandant van Ahrar Al-Sham gedode strijders te hebben vernederd. Justitie in Duitsland had de man op een internationale opsporingslijst gezet. De vreemdelingenpolitie in Ter Apel staakte 28 december 2021 voor een paar uur om te protesteren tegen de hoge werkdruk. Politiemensen vanuit heel Nederland worden opgeroepen om in Ter Apel te ondersteunen.
Bij Eritrese vluchtelingen wordt een op de acht als verdachte aangemerkt, voor Syriërs ligt dit percentage op 2,6 procent. Om het aantal incidenten in het asielzoekerscentrum (azc) in Rotterdam terug te dringen, kwam er een stop op de nieuwe instroom van mensen uit Marokko, Algerije en Tunesië. Ook de beveiliging van het azc Beverwaard werd. Asielzoekers uit deze landen gebruiken asielzoekerscentra als een uitvalsbasis voor strooptochten. Vooral vanuit de centra in Noord Nederland stelen groepen migranten uit Oost-Europa op bestelling. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft te maken duizenden incidenten binnen AZC’s. In 2023 waren dat er medio maart al 2.400. Er waren dit jaar al 154 incidenten met zelfdestructieve acties zoals hongerstakingen of zelfverminking.
Om het aantal incidenten in het asielzoekerscentrum (azc) in Rotterdam terug te dringen, kwam er een stop op de nieuwe instroom van mensen uit Marokko, Algerije en Tunesië. Ook de beveiliging van het azc Beverwaard werd. Asielzoekers uit deze landen gebruiken asielzoekerscentra als een uitvalsbasis voor strooptochten. Vooral vanuit de centra in Noord Nederland stelen groepen migranten uit Oost-Europa op bestelling. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft te maken duizenden incidenten binnen AZC’s. In 2023 waren dat er medio maart al 2.400. Er waren dit jaar al 154 incidenten met zelfdestructieve acties zoals hongerstakingen of zelfverminking.
Ook waren er duizenden meldingen, variërend van mensensmokkel tot verloren ID-papieren, zedenzaken zoals verkrachting, winkeldiefstallen. Aangiftes voor winkeldiefstallen door asielzoekers worden voorkomen doordat het COA de winkeliers financieel compenseert. Naar aanleiding van de vele ongeregeldheden in onder andere Weert heeft de burgemeester een noodbevel uitgevaardigd omdat asielzoekers zich schuldig maakten aan diefstal, geweld en het organiseren van prostitutie in de opvang locatie. Ook zouden enkele asielzoekers onder de aanranders in Keulen zijn geweest. Justitie is niet van plan om zes van deze criminele asielzoekers te vervolgen, ook niet nadat burgemeester Jos Heijmans van Weert had aangekondigd dan maar zelf naar de rechter te stappen. De afgelopen jaren zijn al duizenden veroordeelde migranten uitgezet. Algerijnen zijn oververtegenwoordigd bij geweld. Ondanks de maatregelen neemt het aantal winkeldiefstallen in Ter Apel door asielzoekers toe. In 2023 zijn er al 96 aanhoudingen geweest, 40 pogingen en 21 diestallen zonder aanhoudingen.
Overlast gevende asielzoekers komen voornamelijk uit Marokko, Algerije en Tunesië. Zij kennen elkaar vaak, een deel van hen is minderjarig. Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft ernstige misdrijven die zijn gepleegd door asielzoekers zoals zedenzaken, mishandelingen en (pogingen) van moord en doodslag verzwegen in een brief aan de Tweede Kamer. Staatssecretaris Mark Harbers (Asiel, VVD) heeft zeer ernstige misdrijven samengevat onder het kopje ‘overige’. Zo bleef onduidelijk dat asielzoekers naast kleinere criminaliteit ook verdacht zijn of waren van in ieder geval 79 zedenmisdrijven, 51 zware mishandelingen en 31 verdenkingen van (poging) moord en doodslag. In 2018 registreerde het OM 3702 strafbare feiten, waar 1813 asielzoekers van werden verdacht. Dat zijn er 1092 meer dan in de rapportage over asieldelicten werden gemeld. In 2019 werden ruim duizend meer verdenkingen van misdrijven onder vluchtelingen geregistreerd, een toename van 27 procent. In de meeste gevallen ging het om winkeldiefstal, maar ook zware delicten zoals poging tot moord en verkrachting kwamen vaker voor. Zestig procent betrof vluchtelingen uit Algerije en Marokko.
Maar ook met Oekraïense jongeren gaat het niet goed met de groep van 12- tot 25-jarigen. Er zijn steeds meer signalen over Oekraïense jongeren. En die signalen zijn ook steeds heftiger. Denk aan: middelenmisbruik, suïcide, depressieve gedachten, criminele en seksuele uitbuiting.” De mentale problemen hebben vaak allerlei verschillende oorzaken, maar er is wel een patroon: “Moeders die zijn vaak fulltime aan het werk en die missen ook een partner die nog aan het vechten is in Oekraïne. Dus die zijn emotioneel ook op. Die hebben niet altijd de ruimte om voor hun kind te zorgen. Dus die kinderen, ja, die jongeren zijn dan op zichzelf aangewezen. Maar in een land dat ze niet kennen, in een opvanglocatie, ze spreken de taal niet. Dus dat is echt wel problematisch. Vooral de onduidelijkheid over hun toekomst zorgt voor problemen bij Oekraïense jongeren, zegt de gemeente Oisterwijk: “De oorlog duurt voort, de toekomst voor de Oekraïense jongeren blijft onduidelijk. De Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB) wordt telkens met een jaar verlengd, waardoor deze doelgroep ieder jaar weer dezelfde onzekerheid doormaakt; bijvoorbeeld over (voortzetting van) de opvang en over een eventuele verhuizing. Omdat de jongeren een groot deel van hun jeugd nog in Oekraïne hebben doorgebracht, zitten ze vaak in spagaat tussen de keuze om terug te gaan naar Oekraïne of om aan een toekomst in Nederland te werken. Dit alles zorgt ervoor dat jongeren in onze ervaring niet altijd lekker in hun vel zitten, in een levensfase waarin identiteit en toekomst sowieso voor velen een groot vraagteken zijn. De gemeentes maken zich zorgen dat deze groep jongeren eindigt als een ‘verloren generatie’.
Nieuw beeld van daders seksuele uitbuiting: bijna 90 procent heeft migratieachtergrond en ze vallen na straf terug in oud gedrag. Daders van seksuele uitbuiting hebben opvallend vaak een migratieachtergrond en blijven ook na hun straf vrouwen uitbuiten. Keer op keer gaan ze opnieuw de fout in.
Tegen de anti regering groepering BirgedNhamedu van de regio Tigray heeft de politie 17 februari 2024 traangas moeten gebruiken in Den Haag. De rellen braken uit na een bijeenkomst in zalencentrum Opera aan de Fruitweg. Ramen van het zalencentrum werden ingeslagen en er brak brand uit in het pand. De ME moest uitrukken om het pand te beschermen. Honderden Eritrese jongeren confronteerden elkaar met stokken en ijzeren staven, honkbalknuppels en fietskettingen. Slechts 13 van hen konden worden aangehouden. De politie meldde dat er met stenen fietsen, stokken en vuurwerk werd gegooid. Twee politievoertuigen werden in brand gestoken en de relschoppers keerden zich tegen de politieagenten. Op meerdere plekken ontstond brand. Zo stond een rij geparkeerde auto’s voor het zalencentrum in brand. Ook binnen in het partycentrum zelf woedde brand. . Ze sloopten auto’s en straatmeubilair en gooiden onder meer met bakstenen en vuurwerk. Ook een touringcar werd in brand gezet. Daarmee zouden honderden Eritrese relschoppers juist richting het zalencentrum zijn gekomen. De brandweer kon lange tijd niet bij de branden komen omdat het te onveilig was. Politiemedewerkers spreken van een veldslag en er is zelfs door de gepantserde voertuigen heen geslagen en gebeukt. Acht agenten zijn gewond geraakt en twee van hen liepen verwondingen op aan een hand. Eén agent heeft letsel aan haar gebit opgelopen. Ook journalisten werden aangevallen, geslagen en bedreigd. Binnen de Eritrese gemeenschap zijn continue grote spanningen tussen aanhangers en tegenstanders van het autoritaire regime van het land. Eritrese evenementen gelden daarom als risicogevoelig en daarom was er al extra beveiliging en politie-inzet aanwezig. Op 17 september 2023 werden meer dan 200 Eritrese aanhangers gearresteerd nadat er geweld uitbrak tijdens een cultureel festival georganiseerd door de aanhangers van de Eritrese president Isaias Afwerki in de stad Stuttgart. Soortgelijke botsingen hebben eerder plaatsgevonden tijdens een Eritres festival in de stad Giessen in Duitsland, waarbij 22 politieagenten gewond raakten. Eritrea heeft een zeer autoritair en gewelddadig regime. President Isaias Afewerki leidt het land sinds 1993 met harde hand. Verkiezingen zijn er niet, tegenstand wordt niet geduld. Mensen die toch kritiek hebben, worden gedood. Vandaar dat veel mensen het land zijn ontvlucht. In Nederland zitten zo’n 25.000 Eritreeërs. Deels zijn het mensen die gevlucht zijn voor het regime. Maar er is ook een wat oudere generatie die al eerder vanwege oorlogen is vertrokken. Nederland is altijd een aantrekkelijk land geweest omdat beide groepen hier makkelijk verblijfsvergunningen kregen. Vooral onder de groep Eritreeërs die hier al wat langer zijn, bevinden zich volgens Mirjam van Reisen veel aanhangers van het regime van Afewerki.
De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid mocht de verblijfsvergunningen intrekken van drie Turkse mannen die al meer dan veertig jaar in Nederland wonen, omdat zij een gevaar vormen voor de openbare orde. De zogenoemde standstill bepaling die volgt uit de associatieovereenkomst tussen de toenmalige EEG en Turkije staat daaraan niet in de weg.
De Gemeente Oudewater moet de situatie van arbeidsmigranten op orde brengen en kampt met overvolle huizen, overlast en incidenten. Overlast komt niet vaker voor in Oudewater, maar is wel ernstiger geworden. Een derde van de meldingen die de gemeente binnen krijgt gaat over criminaliteit door arbeidsmigranten. Bij een groot deel van de incidenten zijn ze zelf (ook) slachtoffer. De gemeente heeft moeite om grip te krijgen op de situatie, mede omdat arbeidsmigranten vaak onzichtbaar blijven en de gemeente niet snel benaderen. In februari 2023 viel bij een steekpartij een dode. De politie heeft negen verdachten van Poolse afkomst aangehouden. De inzet van een traumahelikopter heeft het zwaargewonde slachtoffer niet meer kunnen redden. Burgemeester De Vries van Oudewater stelt dat er vaker overlast en geweld onder Oost-Europese arbeidsmigranten is. Hij vindt het een zorgelijke ontwikkeling waar de maatschappij niet van mag wegkijken. “We moeten kritisch kijken naar hoe deze gemeenschap in onze samenleving functioneert, wat er moet gebeuren en hoe we dat kunnen verbeteren”, aldus De Vries. “Samen leven doe je niet alleen. En daar ligt dus ook een verantwoordelijkheid bij de uitzendbureaus en bedrijven. Het laatste woord is hier zeker nog niet over gezegd.” De recherche heeft een onderzoek ingesteld naar wat zich heeft afgespeeld in de voormalige dokterspraktijk die tot appartementencomplex is omgebouwd.
Driekwart van de medewerkers in AZC’s heeft één of meerdere keren te maken gehad met ongewenst gedrag door bewoners. Het gaat vooral om uitschelden, intimidatie en bedreigingen.
Tussen de migranten zit een aanzienlijk deel gelukszoekers vooral uit Mongolië, Marokko en Kosovo. Europol meldde een ongekende criminele activiteit in verband met migratie. Mensensmokkel blijkt een uitgelezen mogelijkheid voor criminele organisaties om hun werkzaamheden uit te breiden, een derde van deze organisaties is ook betrokken bij andere criminele activiteiten. Duitsland en Nederland hebben om die reden de de terugkeervergoeding voor deze groep afgeschaft.
Er wonen in 2022 in Nederland ongeveer 420.000 Marokkanen, waarvan ongeveer 60% in Nederland geboren is. Binnen de vier ‘klassieke’ migrantengroeperingen (Surinamers, Turken, Marokkanen, Antillianen) zijn met name personen met een Marokkaanse en Antilliaanse migratie-achtergrond oververtegenwoordigd. Marokkaanse jongemannen zijn vaker verdachte dan (autochtone en) Turkse jongemannen, terwijl Turkse jongeman een vergelijkbare achtergrond hebben (hun ouders zijn met een vergelijkbare, relatief slechte sociaaleconomische positie, en met een grote afstand tot de Nederlandse samenleving, als gastarbeider naar Nederland gekomen). Oververtegenwoordiging van Marokkanen in de criminaliteitsstatistiek doet zich vooral voor bij jonge mannen. De criminaliteit onder mannelijke Marokkaanse tieners en begintwintigers is namelijk, zowel als deze wordt afgezet tegen de criminaliteit onder leeftijdsgenoten van andere herkomstgroepen als tegen die onder de overige Marokkanen, zeer hoog. Vooral bij straatroof is oververtegenwoordiging zeer groot, veel groter ook dan bij andere vermogensmisdrijven en bij geweldsmisdrijven en bij delicten op het terrein van vandalisme/openbare orde.
Een achtjarig jongetje werd eind juli 2019 samen met zijn moeder door een 40 jarige Eritreeër op het centraal station van Frankfurt voor de trein geduwd. Het jongetje werd overreden en overleed ter plekke. De veertigjarige moeder wist zichzelf ternauwernood in veiligheid te brengen, maar had geen tijd om haar kind te redden. Veel kinderen, diverse passanten en de machinist moesten medisch begeleid worden. De dader woont al minimaal vijf jaar in Zurich Zwitserland en heeft een verblijfsvergunning, is getrouwd en is zelf vader van drie kinderen. De man heeft ook nog geprobeerd om een 78-jarige vrouw op het spoor te duwen. Uit een bloedtest is niet gebleken dat de dader onder invloed van alcohol of drugs was.
Problemen in AZC’s
In de AZC’s is steeds vaker onrust en breken er massale vechtpartijen uit. Het gaat dan meestal om religieuze spanningen, het toe-eigenen van voedsel of spullen of gewoon uit verveling. Vooral in landelijke gebieden is het tekort aan politie daarbij een probleem. De politie moet per dag vijf tot tien keer uitrukken voor incidenten in of bij asielzoekerscentra, meestal vanwege vechtpartijen tussen jonge bewoners. In Zweden stak een jonge asielzoeker op 25 januari een AZC medewerkster van 22 jaar oud dood. Een 12-jarig meisje werd aangerand in een zwembad in Steenwijk. Tijdens een groot straatfeest in het Pinksterweekeinde in de Berlijnse wijk Kreuzberg werden opnieuw een aantal vrouwen ingesloten en seksueel lastiggevallen.
In het Asielzoekerscentrum van Alphen aan den Rijn waar 1.140 vluchtelingen werden gehuisvest, waren in korte tijd veel incidenten, waarbij de politie 51 keer in actie moest komen. Er waren vechtpartijen, aanrandingen, drugshandel en vermoedens van ronselpraktijken. Een van de bewoonsters moest zelfs na bedreiging naar een blijf-van-mijn-lijfhuis. Uit het AZC zelf bleken na vertrek 16 televisies verdwenen. Nadat de verduistering werd ontkent moest staatssecretaris Dijkhoff, nadat bewijslast naar boven kwam, toegeven dat het eerder ontkennen een “misverstand” was. Overlast veroorzakende asielzoekers die niet kunnen worden uitgezet krijgen voortaan een eigen AZC. Het COA onderzoekt waar deze Asoos centra kunnen komen. De overlastgevers moesten verplicht meedoen aan lessen voor gedragsverandering en ontvingen als straf geen “zakgeld” maar alleen maaltijden. Op 4 november 2020 heeft de politie tijdens een dreigende situatie in het asielzoekerscentrum (azc) in Ter Apel een man in zijn voet moeten schieten. Vier asielzoekers werden aangehouden. Winkeldiefstal door asielzoekers in Ter Apel was aan de orde van de dag en wordt normaal gesproken beboet met 181 euro. Dat geld wordt geïnd via een speciaal bedrijf, Soda, en komt uiteindelijk bij de bestolen winkelier terecht. Maar omdat asielzoekers lastiger te traceren zijn en vaak het geld niet betalen kost dit de lokale ondernemers jaarlijks 65.000 euro. Zo’n 100 van de 1700 asielzoekers in Ter Apel geven extreme overlast in de vorm van diefstallen, insluipingen vernielingen en plassen en poepen in tuinen.
In Nederland hebben vluchtelingen met een verblijfsvergunning, ook wel statushouders genoemd, nog steeds grote moeite om betaald werk te vinden. Cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) wijzen uit dat 2,5 jaar na hun komst niet meer dan 11 procent betaald werk heeft gevonden. Vanaf augustus 2023 kunnen middelbare scholen in Nederland € 10.000 subsidie krijgen voor het opleiden en begeleiden van een statushouder die als docent aan de slag gaat. Doel van deze regeling is het verkleinen van de stap naar het onderwijs voor statushouders die potentie hebben om in Nederland voor de klas te staan.
Vluchtelingen staan maandenlang op de wachtlijst voor onderwijs. Iedere vluchteling kan door de zogenoemde nieuwkomersbekostiging twee jaar lang onderwijs krijgen. Die periode gaat in zodra diegene in Nederland is aangekomen. Na die twee jaar onderwijs kan de vluchteling vaak meedraaien in het reguliere onderwijs. Maar terwijl ze wachten, loopt de maximaal twee jaar durende financiering van dat onderwijs al. Het kan gebeuren dat een vluchteling nog maar anderhalf jaar aan gefinancierd onderwijs krijgt, terwijl diegene wel twee jaar school nodig heeft om verder te kunnen. Het tekort moeten de scholen bijspijkeren. LOWAN-vo, de organisatie die scholen helpt bij het nieuwkomersonderwijs denkt dat scholen daardoor in de problemen komen. Het ministerie van onderwijs kijkt of het de regels zo kan aanpassen. dat de subsidie niet begint wanneer iemand in Nederland aankomt, maar pas wanneer iemand daadwerkelijk naar school gaat.
Alleenstaande asielzoekers moeten een bijdrage aan hun opvang leveren als ze een eigen vermogen hebben van meer dan 5.895 euro. Voor gezinnen ligt de grens op 11.790 euro. Een asielzoeker mag na 6 maanden in Nederland 24 weken per jaar werken. Deze beperking van 24 weken werd ingevoerd om te voorkomen dat mensen die een afwijzende beschikking van de IND hebben gekregen nog wel recht op een uitkering hebben. Er is in juni 2023 een initiatiefvoorstel door de Kamer ingediend om dit te versoepelen. Er moet aan vrij veel voorwaarden worden voldaan. zo mogen ze pas na 6 maanden werken en ze hebben een tewerkstellingsvergunning nodig die werkgevers moeten aanvragen bij het UWV. Ook moeten ze een BSN nummer en een bankrekening hebben. De wachtrij voor inschrijving in de basisregistratie is enorm opgelopen, van ruim 2000 wachtenden in januari 2022 naar 13.440 op 10 mei 2023. Asielzoekers die een werkgever hebben gevonden, komen wel in aanmerking voor een spoedprocedure van twee weken. Voor asielzoekers in reguliere AZC’s geldt dan een terugbetalingsregeling. Voor noodopvangcentra geldt dit niet. Een asielzoeker in een azc krijgt wekelijks eet- en leefgeld wat moet worden terugbetaald bij een inkomen van meer dan 185 euro per maand. Hiermee werd zo’n 100 duizend euro teruggehaald. Immigranten die vrijwillig terugkeren naar hun eigen land, krijgen hulp in de vorm van een ticket en in veel gevallen een geldbedrag voor herintegratie, tot maximaal 1.750 euro. De regeling lokt ook migranten die al jarenlang in Nederland verblijven. In 2014 vertrokken 2.269 vluchtelingen vrijwillig en in 2015 waren het er officieel 3.165. Echter 1225 van de geboekte vliegtuigplekken bleef ongebruikt doordat de vreemdelingen niet kwamen opdagen voor hun uitzetting. Het aandeel aantoonbare vertrekken is gestegen van 53% in 2014 tot 55% in 2015.
De EU-Turkije-afspraak is gebaseerd op het uitgangspunt dat Turkije wel een veilig land is. De comités die bestaan uit een rechter en twee leden van hulporganisaties. Dat verklaart volgens EU-ambtenaren het hoge aantal besluiten dat de asielzoeker niet naar Turkije teruggestuurd mag worden. Vluchtelingenorganisatie UNHCR en het Europese Asielagentschap EASO zijn met mobiele teams begonnen in Athene en Thessaloniki met preregistratie. Vluchtelingen die zich aanmelden krijgen een verblijfspasje dat hen recht geeft op gratis zorg en onderwijs. Per sms ontvangen ze een bericht wanneer ze op gesprek mogen komen. Daarin mogen ze aangeven of ze in Griekenland willen blijven of in aanmerking willen komen voor ‘relocatie’ verplaatsing naar een ander land of gezinshereniging. Volgens de UNHCR kan het nog maanden duren voordat een vluchteling zijn eerste gesprek krijgt en bijvoorbeeld kan worden herenigd met een gezinslid.
Uitgeprocedeerde asielzoekers kosten gemiddeld circa 867,8 miljoen euro. (de IND 197,7 miljoen, de COA 485 miljoen, Dienst Terugkeer & Vertrek 72 miljoen, de subsidie aan belangenorganisaties van vluchtelingen 30 miljoen, de Raad voor de Rechtspraak 26 miljoen en het onderwijs aan asielzoekers 56,3 miljoen euro). Gemeenten krijgen nu in totaal 10,3 miljoen euro om bed-bad-broodvoorziening in te richten. Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft besloten om vanaf 2025 hiervoor geen geld meer uit te trekken. De gemeente Amsterdam gaat in 2025 echter nog door met het opvangen van uitgeprocedeerde asielzoekers, ook al wil minister Faber daar niet meer voor betalen. De Gemeente zien dat de regeling voor bestuurlijke rust zorgt en dat stoppen met de regeling negatieve gevolgen voor openbare orde en veiligheid in de stad. In 2019 startte de pilot Landelijke Vreemdelingenvoorzieningen in vijf gemeenten: Amsterdam, Eindhoven, Groningen, Rotterdam en Utrecht. Het was de opvolger van de ‘bed-bad-broodregeling’. Migranten zonder recht op verblijf of opvang werden in deze steden opgevangen om een blijvende oplossing voor hen te vinden. Zoals terugkeer naar land van herkomst, migreren naar een ander land en, als het aan de orde is, alsnog een verblijfsvergunning voor Nederland. Het Rijk maakte hier jaarlijks zo’n 15 miljoen euro voor vrij. Tot het nieuwe kabinet in het Hoofdlijnenakkoord besloot dat deze financiering in 2025 stopt. Wel wordt er nog een bedrag vrijgemaakt om de regeling af te bouwen. De regeling ligt al jaren erg gevoelig. De pilot was een compromis tussen de PvdA en VVD, de coalitiepartijen van Rutte-II. Volgens de gemeente Amsterdam kan niet een half jaar van tevoren besloten worden om zomaar te stoppen met de regeling. Daarom gaan zij in ieder geval volgend jaar nog door met het opvangen en begeleiden van deze groep. Volgens de rechtbank heeft de minister de gevolgen van de beëindiging van de regeling onvoldoende onderzocht. Faber moet nu van de rechter per persoon bekijken hoe het verder moet en de opvang voor hen voorlopig blijven betalen. De rechtbank vindt Ter Apel als enige alternatief onvoldoende voor deze groep mensen met veelal fysieke of psychische problemen en een gebrek aan zelfredzaamheid. Ook omdat er niet is gekeken of er in de locatie in Ter Apel genoeg plek is en of er ‘voldoende middelen voorhanden zijn om de medische problematiek die kan spelen aan te pakken’.
COA medewerkers zit door de vele ongeregeldheden ziek thuis
De sluiting per 1 juli gaat uiteindelijk niet door maar het AZC wordt wel kleiner. Dat staat in een nieuw contract tussen de gemeente Cranendonck (waar Budel onder valt) en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Het totale aantal bewoners wordt de komende jaren verlaagd van 1500 naar 960. Dat gebeurt stapsgewijs. Het COA heeft tot eind 2027 de tijd om het aantal bewoners terug te brengen naar 960. In het contract staat ook dat bij ernstige overlast bij voorkeur binnen twee weken een plan van aanpak moet worden gemaakt. Ook kan de gemeente het contract tussentijds opzeggen als het COA zich niet aan de afspraken houdt. 9 procent van de COA medewerkers zit door de vele ongeregeldheden ziek thuis.
Ziektes
De groepen wachtenden asielzoekers bij zowel de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) als het COA worden niet langer gescreend op ziektes. Dit gebeurt pas nadat de asielzoeker is ingeschreven. Ze worden niet altijd gecontroleerd op bijvoorbeeld tuberculose (TBC).
WHO: hoogste aantal mensen met tuberculose ooit
Duizenden migranten dragen resistente Tuberculose (TBC) met zich mee en vormen een gevaar voor de volksgezondheid. Elk jaar sterven nog steeds 1,8 miljoen mensen aan tuberculose. In 2024 registreerde het RIVM in Nederland bij 768 mensen de ziekte tuberculose (tbc), een stijging van 8% ten opzichte van 2023 (710 gevallen). Dit aantal ligt op een vergelijkbaar niveau als de jaren vóór de coronapandemie (gemiddeld 777 gevallen). Van de 768 patiënten in 2024 had 61% (469 personen) longtuberculose, waarvan 202 gevallen open tbc waren, de meest besmettelijke vorm. Ongeveer 80% van de tbc-patiënten was geboren in het buitenland, met de meeste afkomstig uit Eritrea (96), gevolgd door Somalië (45) en Marokko (44).
De stijging in 2024 wordt deels toegeschreven aan de versoepeling van coronamaatregelen, waardoor tbc zich makkelijker kon verspreiden, en een toename van immigranten en asielzoekers uit landen waar tbc veel voorkomt. Deze groepen worden bij aankomst in Nederland verplicht gescreend, wat bijdraagt aan vroege opsporing. Daarnaast werden in 2024 meer dan 1500 tuberculose-infecties (latente tbc) gemeld, waarvan bijna de helft werd opgespoord via screening van risicogroepen en een derde via bron- en contactonderzoek
In 2024 hadden ruim acht miljoen mensen de infectieziekte tuberculose, blijkt uit een rapportage van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Dat is het hoogste aantal dat gemeten is sinds de gezondheidsorganisatie begon met het bijhouden van het aantal besmettingen.
Tuberculose (tbc) is een infectieziekte die meestal in de longen zit. De infectie wordt veroorzaakt door bacteriën in de lucht en kan besmettelijk zijn. Het kan worden overgedragen door niezen en hoesten. Mensen met tuberculose, een ziekte die ook wel tering wordt genoemd, kampen met bijvoorbeeld gewichtsverlies, nachtzweten, vermoeidheid en hoesten. Zonder de juiste behandeling kan de ziekte dodelijk zijn.
Volgens de WHO stierven vorig jaar ongeveer 1,25 miljoen mensen aan tbc. Tijdens de coronapandemie was covid-19 de infectieziekte die tot de meeste doden leidde, maar inmiddels is tbc weer de infectieziekte met de meeste doden tot gevolg, stelt de WHO. Tbc veroorzaakte in 2023 twee keer zo veel doden als hiv.
Vooral in Zuidoost-Azië, Afrika en landen in het westelijk deel van de Stille Oceaan worden mensen getroffen door tbc. Daar woont ongeveer de helft van de acht miljoen mensen die met tbc zijn besmet. Wereldwijd blijft het aantal mensen dat sterft aan tbc wel dalen en het aantal mensen dat besmet raakt groeit minder hard.
Artsen zonder Grenzen riep eerder deze maand samen met andere organisaties het Amerikaanse bedrijf Cepheid op tot het goedkoper maken van tests om tbc mee op te sporen. In de open brief vroeg het artsencollectief het bedrijf te helpen om tests wereldwijder beschikbaar te maken en “prioriteit te geven aan de levens van mensen”.
In Nederland registreerde het RIVM in 2023 bij 710 mensen in Nederland de ziekte tbc, 12 procent meer dan het jaar daarvoor. 80 procent van de mensen met tbc in Nederland komt uit het buitenland, van wie de meesten uit Eritrea. 471 patiënten hadden tbc in de longen en 213 open tbc, die besmettelijk is.
Extrapulmonale tbc komt ook vaker voor en kan in bijna elk orgaan voorkomen en dus niet alleen in de longen. GGD ’en voeren tuberculose-screening uit bij asielzoekers die binnenkomen in Nederland. Aanvankelijk werden alle asielzoekers gescreend, maar de screening van Syriërs is opgeschort omdat tbc daar niet vaak voor komt. Somaliërs, Eritreeërs en Irakezen worden wel gescreend, omdat zij een groter risico vormen. In het Gelderse Vaassen was open tbc (tuberculose) uitgebroken. Er waren zo’n twintig gevallen in Vaassen en enkele in Apeldoorn en buiten de provincie. Driehonderd huishoudens in Vaassen werden opgeroepen om zich te laten testen. De eerste gevallen werden al in december 2016 geconstateerd.
Om verdere uitbreiding van de besmetting tegen te gaan, is op 300 adressen in de wijk Berkenoord-2 een uitnodiging in de bus gedaan om deel te nemen aan een medisch onderzoek. In 2016 werd bij 889 patiënten tuberculose vastgesteld. Dat is 3% meer dan in 2015 toen er 861 patiënten waren en 9% meer dan in 2014 (815). Multiresistente tuberculose (MDR-tbc) werd in 2016 bij 13 patiënten vastgesteld (tien in 2015). De meeste tbc-patiënten komen uit landen als Eritrea, Somalië en Marokko. De multiresistente variant werd in 2014 zes keer vastgesteld en in 2015 tien keer. Er zijn multiresistente tbc (MDR-TB) en superresistente tbc (XDR-TB). DR-TB kan optreden als iemand eerder niet genezen is van gewone tbc, maar het kan ook rechtstreeks worden overgedragen. De behandeling voor DR-TB is extreem zwaar en kan wel 2 jaar duren.
Patiënten moeten tot 20 pillen per dag slikken en krijgen de eerste 8 maanden een pijnlijke injectie. De behandeling gaat gepaard met vele, ernstige bijwerkingen. Bovendien moet de patiënt vaak lang, geïsoleerd, worden opgenomen waardoor hij of zij niet kan werken of bij zijn familie kan zijn. De genezingskans is slechts 50%. In opvanglocaties in Weert en in de provincies Groningen en Drenthe werd bij zieke vluchtelingen de MRSA-bacterie geconstateerd. Van 95 onderzochte asielzoekers in Weert bleek 15 procent besmet.
Migranten brengen soms behalve mazelen ook botulisme, waterpokken, dengue koorts, e-coli bacterie infecties, allerlei virusinfecties, HIV/AIDS, lepra, malaria, de bof, rodehond, cholera, syfilis, tyfus, polio, kinkhoest, het hantavirus, toxoplasmose, recurrente koorts en een scala aan andere besmettelijke aandoeningen mee. Bijna drie kwart van het aantal tbc-patiënten is van buitenlandse afkomst. Circa 5% van de tbc-patiënten is eerder voor tbc behandeld en 4% heeft tevens een hiv-infectie. In de grote steden is de tuberculose-incidentie hoger en vormen vooral daklozen, (hard)druggebruikers en (illegale) buitenlanders risicogroepen voor tuberculose.
Mazelen
Mazelen komt nu ook weer steeds vaker voor. Het aantal gevallen neemt de komende maanden in Europa fors toe. Een volwassen persoon is in juni 2025 overleden na een besmetting. Het gaat om iemand die een ernstige afweerstoornis had. De patiënt was gevaccineerd, maar “we zien vaker dat bij een afweerstoornis de vaccinatie niet goed werkt”, meldt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Bij vijftien personen in de Haagse regio werd 13 maart mazelen vastgesteld. GGD Haaglanden spreekt van een lokale uitbraak en is bezig met bron- en contactonderzoek. Er zijn besmettingen in Den Haag en Leidschendam-Voorburg. De laatste uitbraak in de Haagse regio was vorig jaar, toen tussen april en augustus 47 meldingen werden geregistreerd. Het aantal besmettingen is fors toegenomen. In maart 2025 heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) 45 nieuwe meldingen binnengekregen. Daarmee is het totale aantal bekende gevallen van de ziekte dit jaar gestegen naar 108.
Op vier basisscholen zijn clusters van besmettingen. De scholen liggen in de regio’s Amsterdam, Rotterdam-Rijnmond, Haaglanden (Den Haag en omstreken) en Brabant-Zuidoost (Eindhoven en omstreken). Zeker zeventien mensen die in 2025 besmet raakten, hebben het virus opgelopen in Marokko. Van drie mensen is bekend dat ze ziek zijn geworden in Roemenië. In beide landen zijn grote epidemieën gaande. “In Marokko zijn tienduizenden mensen met mazelen gemeld en meer dan honderd mensen overleden”.
Vorig jaar was in Nederland ook al een toename te zien van het aantal mazelenbesmettingen. Het RIVM en de GGD’en brengen die stijging in verband met de dalende vaccinatiegraad. In totaal werden 202 gevallen gemeld in 2024. Terwijl in dit jaar nog geen drie maanden voorbij zijn, bedraagt het aantal besmettingen nu dus al meer dan de helft van het totale aantal van vorig jaar. De laatste landelijke uitbraak was in 2013. Toen liepen duizenden mensen het virus op. Meestal verloopt de ziekte relatief mild, met symptomen als koorts, ontstoken ogen en plekjes op de huid. Bij een minderheid is de ziekte echter ernstiger: 1 tot 5 procent loopt een longontsteking op, ongeveer een op de duizend besmettingen leidt tot hersenvliesontsteking. Zulke complicaties kunnen dodelijk zijn.
Op cruiseschip Silja in Rotterdam heersen ernstige hygiëneproblemen. „Besmettelijke aandoeningen zoals schurft, griep, waterpokken en norovirus kunnen nauwelijks worden bestreden. Ook zou tuberculose op de boot zijn geconstateerd.
Polio (kinderverlamming) tast de grijze stof in het ruggenmerg aan en zorgt voor ernstige verlammingen, vergroeiingen en soms de dood. Islamitische bezwaren tegen vaccinatie in onder andere Syrië zorgen ervoor dat polio daar nog wel voorkomt. Syrische vluchtelingen onder de vijf jaar oud worden geënt tegen polio om te voorkomen dat deze ziekte zich binnen Europa verspreid. Nieuwe vluchtelingen die nog niet geënt zijn vormen met name een risico voor kinderen en zwangere vrouwen. Nederland is desondanks bereid om in plaats van 500 nu 750 vluchtelingen naar Nederland te hervesten. De overheid trekt structureel elk jaar 32 miljoen euro uit voor medische zorg aan onverzekerde illegalen.
De aanspraak op vergoeding van zorg is voor asielzoekers vastgelegd in de Regeling Zorg Asielzoekers (RZA). Asielzoekers maken ook aanspraak op een aantal onderdelen uit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Daarnaast is de Jeugdwet gedeeltelijk uitgewerkt in de RZA. Omdat asielzoekers doorgaans nauwelijks financiële middelen hebben, geldt voor hen geen eigen bijdrage of eigen risico. Ruim duizend patiënten van het Amsterdamse VUmc werden besmet met schurft. Het gaat om patiënten die op dezelfde dag in een poli van het ziekenhuis zijn geweest als een patiënt met een zeer besmettelijke vorm van scabiës. Sindsdien is schurft de nieuwe nationale volksziekte, vooral onder studenten.
De schurftuitbraak van de afgelopen jaren in Nederland is nog niet voorbij al is het wel iets minder. De besmettelijke huidaandoening, veroorzaakt door de schurftmijt (scabiës), is niet verdwenen, maar kent een aanhoudende en wisselende trend van het aantal gevallen. De algemene trend was dat de incidentie van schurft in Nederland al langer steeg, met een aanzienlijke piek rond de jaarwisseling 2022-2023. Volgens de wekelijkse cijfers van Nivel Zorgregistraties, Eerste Lijn in week 32 van 2025 is het aantal mensen dat de huisarts bezoekt vanwege scabiës terug op het niveau van begin 2021. Dit wijst op een daling na de piek van 2022-2023. Desondanks ligt het huidige aantal patiënten nog steeds hoger dan in de jaren vóór 2021. Er blijven forse, lokale stijgingen gemeld worden. Zo luidden huisartsen in verschillende regio’s, zoals Groningen, het Gooi en Amsterdam, in de eerste helft van 2025 de alarmbel over snelle toenames. Nivel constateert in 2025 nog steeds dat huisartsen vooral veel jongeren (15-24 jaar) zien met scabiës. Bovendien blijft schurft vaker voorkomen in kwetsbare gezinnen. De cijfers over de stijging van 76 naar 102 per 100.000 inwoners in week 25 van 2024 illustreren de snelle schommelingen die het Nivel wekelijks rapporteert. De reden dat schurft aanhoudt, ligt onverminderd in de aard van de verspreiding en de behandeling. Schurft is erg besmettelijk bij langdurig huid-op-huidcontact en gedijt vooral in situaties waar mensen dicht op elkaar leven (studentenhuizen, woongroepen en asielzoekerscentra). De besmettingen concentreren zich nog steeds sterk onder jongeren en jongvolwassenen. De toename in de groep van 0 tot en met 4 jaar blijft een punt van aandacht. De bestrijding is ingewikkeld en vereist een strikte, gelijktijdige behandeling van zowel de besmette persoon als alle nauwe contacten, plus een grondige reiniging. Taalbarrières en geldtekort kunnen de aanpak in kwetsbare gezinnen bemoeilijken. Schurft is in de meeste gevallen geen meldingsplichtige ziekte, wat wekelijkse cijfers uit huisartsenregistraties (Nivel) tot de belangrijkste bron maakt. Vanaf 1 november 2022 wordt het middel Ivermectine (oraal medicijn) vergoed vanuit het basispakket van de zorgverzekering, naast de bestaande vergoeding voor Permetrine crème. Dit biedt huisartsen en patiënten twee gelijkwaardige medicamenteuze behandelopties. De NHG-Behandelrichtlijn Scabiës (voor huisartsen) is herzien en er is in juni 2025 een nieuwe generieke SRI-richtlijn Scabiës gepubliceerd. Deze richtlijnen benadrukken de gelijkwaardigheid van Permetrine en Ivermectine en bieden een kader voor infectiepreventiemaatregelen in zorginstellingen.
Het kabinet en de Kamer willen dat Oekraïners gaan betalen voor gas, water en licht. Naast Scabies, polio, TBC, HIV en SOA’s zijn in Nederland tot nu toe al bijna twintig gevallen van Apenpokken gemeld, meegenomen vanuit Afrika. In Nederland hebben zich tussen april 2022 en juli 2024 zo’n 1.300 besmettingen, het overgrote deel in 2022, met de mildere (Clade II) variant van het virus voorgedaan.
Medicijnenmisbruik onder jonge asielzoekers
In verschillende opvanglocaties in Nederland groeit de zorg over het gebruik en misbruik van medicijnen die eigenlijk bedoeld zijn om epilepsie te behandelen. Het gaat met name om de middelen Lyrica, waarvan de werkzame stof pregabaline is, en Rivotril, beter bekend als clonazepam. Wat begon als reguliere medische verstrekking aan asielzoekers die hier recht op hebben via de Regeling Medische Zorg Asielzoekers, is in toenemende mate uitgegroeid tot een probleem dat zowel de volksgezondheid als de openbare orde raakt. Lyrica. Het geeft een euforisch gevoel, maar is levensgevaarlijk in combinatie met alcohol of andere drugs en kan leiden tot agressief gedrag. 4 september 2025 overviel een 36 jarige afgewezen asielzoeker een apotheek in Amsterdam en dreigede apotheker te vermoorden als hij geen Lyrica kreeg. Hij haalde het zelf uit een la maar nam de verkeerde pillen mee. Hij werd later aangehouden.
Verslavingsinstelling Jellinek signaleert dat het aantal meldingen over misbruik van deze middelen sterk toeneemt. Vooral jonge mannelijke asielzoekers grijpen naar de medicijnen, niet om epileptische aanvallen te voorkomen, maar om zich te verdoven of om gevoelens van angst en stress te dempen. De middelen hebben een rustgevend en verdovend effect en kunnen bij hoge doseringen euforie opwekken. In de praktijk worden ze steeds vaker gebruikt als alternatief voor illegale drugs, juist omdat ze via het medische circuit makkelijk verkrijgbaar zijn.
Uit onderzoek blijkt dat het gebruik vaak al begint in het land van herkomst. Jongeren uit landen als Marokko en Algerije leren daar dat Lyrica en Rivotril kunnen helpen tijdens de reis naar Europa om slapeloosheid en paniekgevoelens tegen te gaan. Eenmaal aangekomen in Nederland zetten zij het gebruik voort. Artsen en hulpverleners geven aan dat de middelen gemakkelijk te verkrijgen zijn, dat ze niet altijd onder streng toezicht worden verstrekt en dat er een zwarte markt rondom de opvanglocaties is ontstaan.
Volgens het Expertisecentrum Mensenhandel en Mensensmokkel worden jongeren soms zelfs bewust afhankelijk gemaakt van deze medicijnen. Door hen hoge doseringen te laten slikken ontstaat een afhankelijkheidssituatie waardoor anderen macht over hen krijgen. Er zijn gevallen bekend waarin doseringen veel hoger lagen dan medisch verantwoord is, zoals het langdurig voorschrijven van vier milligram Rivotril per dag. Dit soort praktijken vergroot de kans op verslaving en ondermijnt elke poging tot een stabiel en veilig bestaan.
Huisarts Maurits Gosler, die op het asielzoekerscentrum in Budel werkt, vertelt dat het gebruik van deze medicijnen vaak al begint in het land van herkomst. Daar wordt het ‘Madame Courage’ of ‘Hulk Power’ genoemd. Het wordt dan gebruikt om de overtocht naar Europa minder spannend te maken en angsten te dempen. GZA ziet dat een groep van enkele honderden asielzoekers Lyrica of Rivotril gebruikt. “Als we over een heel jaar kijken, zoals in 2024, dan zou dat ongeveer op zo’n 1.600 bewoners van COA-locaties uitkomen.
De gevolgen zijn zichtbaar in het dagelijks leven rond de asielzoekerscentra. Bij stations en in de directe omgeving van opvanglocaties worden lege doosjes van de medicijnen gevonden. Politie en gemeenten signaleren dat jongeren onder invloed vaker betrokken zijn bij incidenten of criminaliteit. Bij aanhoudingen worden de middelen regelmatig aangetroffen. Het komt zelfs voor dat arrestanten een arts inschakelen om hun afhankelijkheid aan te tonen, zodat ze in detentie alsnog toegang tot de middelen behouden.
In 2024 maakten ongeveer zestienhonderd bewoners van COA-locaties gebruik van deze anti-epileptica. Het ging vooral om jonge mannen uit veilige landen die vaak zonder verblijfsvergunning in Nederland verblijven. Voor deze groep ontbreekt perspectief op huisvesting, inkomen of toekomst, wat hen extra kwetsbaar maakt voor middelengebruik. Hulpverleners spreken van een patroon waarin psychische klachten, uitzichtloosheid en verveling bijdragen aan het zoeken van verdoving.
De medische begeleiding in de centra staat voor een ingewikkelde taak. Het Gezondheidszorg Asielzoekers (GZA) hanteert protocollen om verslaving en afkicken te begeleiden. Er wordt geprobeerd om medicijnen zo veel mogelijk onder toezicht toe te dienen, maar dit is in de praktijk niet altijd uitvoerbaar. Artsen erkennen dat een volledig sluitend systeem niet bestaat en dat jongeren vaak alsnog buiten het medisch circuit om aan de middelen komen.
Het probleem beperkt zich niet tot Nederland. Ook in landen als België, Frankrijk, Portugal en Italië wordt misbruik van pregabaline en clonazepam onder migranten en kwetsbare jongeren gesignaleerd. In sommige steden zijn deze medicijnen op straat te koop voor slechts enkele euro’s per tablet. Wetenschappelijk onderzoek bevestigt dat het gebruik van pregabaline wereldwijd sterk is toegenomen en dat de middelen steeds vaker als drugs worden misbruikt.
De situatie leidt tot grote zorgen bij zowel zorgverleners als beleidsmakers. Het gaat om een complex vraagstuk dat de grenzen raakt van medische zorg, veiligheid en integratie. Enerzijds hebben asielzoekers recht op medische behandeling en toegang tot noodzakelijke medicijnen. Anderzijds is er de realiteit dat deze middelen kunnen leiden tot afhankelijkheid, overlast en criminaliteit. De vraag die blijft staan is hoe het systeem beter ingericht kan worden zodat medische zorg beschikbaar blijft voor wie die echt nodig heeft, zonder dat medicijnen hun weg vinden naar misbruik en handel. AZC artsen schrijven de medicatie voor wanneer de asielzoekers aangeven dat ze aan epilepsie lijden. De middelen worden dan verkocht als drugs. Je koopt al 40 pillen voor 25 euro.
In 2024 registreerde het COA 16.200 incidenten in opvanglocaties, waarvan een deel gerelateerd is aan middelengebruik. Vooral jonge mannen uit veilige landen, die vaak geen verblijfsvergunning krijgen, zijn betrokken bij overlast en criminaliteit onder invloed van deze medicijnen. Het verklaart de grote aantallen probleemgevende asielzoekers.
Het COA heeft sinds 2019 verslavingsexperts ingezet en experimenteert met intensieve begeleidingslocaties (IBA) voor minderjarigen met zorgelijk gedrag. Toch blijft het lastig om misbruik volledig te voorkomen, mede door de zwarte markt en het ontbreken van strikte controle op verstrekking.
Er waren plannen om asielzoekers met ernstige psychische problemen ook niet langer te helpen in kliniek Veldzicht in Balkbrug. De Dienst Justitiële Inrichtingen overwoog asielzoekers te weren om ruimte te maken voor andere tbs’ers. Het ASKV, een Amsterdamse organisatie die hulp biedt aan mensen zonder verblijfsvergunning, waarschuwde dat “zieke en kwetsbare mensen zonder zorg en begeleiding dan op straat komen te staan”. Het ASKV spreekt van mogelijk levensgevaarlijke situaties. Veldzicht is gespecialiseerd in ernstige psychiatrische problemen bij mensen met een migratieachtergrond. Soms zijn ze veroordeeld tot tbs of worden verdacht van een misdrijf, maar niet altijd. Zo heeft de kliniek momenteel ook plek voor 35 asielzoekers met ernstige psychische problemen. Zij veroorzaken overlast op gewone opvanglocaties en worden daarom behandeld in Veldzicht. Dodelijke incidenten zoals op de Erasmusbrug zullen hierdoor in de toekomst vaker voor gaan komen. De 2e Kamer heeft hierover een debat aangevraagd. Nu de opvang van asielzoekers met ernstige psychische problemen dreigt te stoppen in de Overijsselse tbs-kliniek Veldzicht, zijn gemeenten en artsen bang voor levensgevaarlijke situaties. “Het zijn tikkende tijdbommen.” Een grote groep asielzoekers met heel zware psychische problemen zijn een gevaar voor zichzelf en de samenleving en krijgen nu niet de hulp die nodig is. Het is wachten op een enorm incident.” De tbs-kliniek Veldzicht in het Overijsselse Balkbrug is op dit moment de enige plek in Nederland waar asielzoekers met zware psychische problemen kunnen worden behandeld. De kliniek is gespecialiseerd in zogenoemde transculturele psychiatrie, waarin aandacht is voor patiënten uit allerlei culturen, maar is van oorsprong een tbs-kliniek. De asielzoekers die behandeld worden zouden op termijn plaats moeten maken voor reguliere tbs-patiënten, kregen gemeenten onlangs te horen. Net als de gemeente Groningen verwacht de gemeente Emmen dat er meer overlast zal ontstaan. Emmen is, het laatste station voor Ter Apel. Als ze daar niet terechtkunnen, eindigen ze hier”, zegt Wanders. De zorgen van de wethouders uit Groningen en Emmen komen voort uit ernstige incidenten. Zo stak een Nigeriaanse asielzoeker met psychische problemen 2 jaar geleden drie medewerkers van Veldzicht neer. Een van hen kwam om het leven, de man pleegde zelfmoord. De Inspectie Justitie en Veiligheid oordeelde hard: ondanks de transculturele expertise, zou de kliniek niet goed genoeg zijn toegerust op dergelijke patiënten. De inspectie adviseerde meer werk te maken van specialistische plekken voor asielzoekers met psychische problemen. Wanneer Veldzicht sluit is er helemaal geen plek meer voor de behandeling van asielzoekers met psychiatrische problemen.
COA
Interim-regio manager Velkers van het COA stapte op. Er waren al 2245 mensen binnen en ondanks dat de bedden en de plekken op waren werd hij verplicht nieuwe asielzoekers te plaatsen. De ex-marinier, die toch wel wat gewend is accepteert het niet langer. Dat het COA en het ministerie niet naar hem luisteren en toch meer mensen naar Ter Apel willen brengen, was voor Velkers reden om per eind april op te stappen. „Hij zei: ‘Breng ze met bussen naar het Malieveld, leg ze ergens anders neer’. Maar dat wil of durft het COA niet, vanwege al die belangen.
Wat er in Ter Apel gebeurt is onverantwoord, zegt Velkers. Vanwege de werkdruk en de veiligheid. De veiligheidssituatie is ‘slecht’. „Er zijn veel incidenten, en ook heftige incidenten. Onder asielzoekers onderling wordt het gewelddadiger, maar ook steeds vaker richting beveiligers. Ook wat er daarvoor gebeurt is ernstig: constante scheldpartijen, met de vingers snijbewegingen langs de keel maken. Ik hoor medewerkers zeggen: ‘We zijn het ondertussen gewend’. Dat is niet normaal.” In Ter Apel verblijven ongeveer 300-400 structurele ‘overlastgevers’. „Die jongens wordt geen strobreed in de weg gelegd. Wij mogen ze niet opsluiten, niet fouilleren, niet visiteren. We mogen ze zelfs niet op straat zetten.”
De mogelijke oplossing tegen overlast is de speciale ‘procesbeschikbaarheidslocatie’ (pbl) waarin de bewegingsvrijheid van asielzoekers met een kansarme aanvraag wordt beperkt. Omdat de rechter het COA daarin terugfloot, is die pbl in Ter Apel nu gesloten. Juist op de locatie van de pbl zagen COA en ministerie onlangs mogelijkheden om extra mensen op te vangen. Omdat er voor reguliere opvang minder voorzieningen nodig zijn dan voor de pbl, is op die plek nu ruimte voor meer bedden. Ondertussen worden de overlastgevers niet aangepakt. Voor Velkers was dat de grens. Sinds begin november vorig jaar is het crisis bij COA en bestuurders zeggen dat ze het nog nooit zo erg hebben meegemaakt.
De crisis is volgens Velkers zelfs ernstiger dan twee jaar geleden, toen in de zomer 700 mensen buiten sliepen. „Ik heb te maken met honderden mensen die elke dag heen en weer worden gesleept. Naar Zuidwolde, naar Assen. En weer terug. Eigenlijk liggen zij al in het gras, maar ze zijn verstopt. We laten ze elke dag hun boeltje weer oppakken. Per 1 juli stapt ook Corina Deekens op. Zijn was 6 jaar lang manager van regio Noord-Nederland.
Een asielzoeker die, op kosten van het COA, voor 2500 euro taxi’s laat rijden naar een ziekenhuis waar hij helemaal geen afspraak heeft. Taxichauffeurs die makkelijk geld willen verdienen en spookritten proberen in te boeken. In het ziekenvervoer voor asielzoekers gaan opmerkelijke dingen fout. Door misbruik en gebrekkige controle, blijkt uit onderzoek. En die fouten worden onder de pet gehouden.
Een asielzoeker die, op kosten van het COA, voor 2500 euro taxi’s laat rijden naar een ziekenhuis waar hij helemaal geen afspraak heeft. Taxichauffeurs die makkelijk geld willen verdienen en spookritten proberen in te boeken. In het ziekenvervoer voor asielzoekers gaan opmerkelijke dingen fout. Door misbruik en gebrekkige controle, blijkt uit onderzoek. En die fouten worden onder de pet gehouden.
De fraude kwam aan het licht via een e-mailwisseling uit 2023 tussen het COA en GZA. In deze mails staat beschreven dat medewerkers van de zogenoemde Praktijklijn – een telefoonlijn die taxi’s regelt – geen standaardcontrole uitvoeren op de daadwerkelijke ziekenhuisafspraak. Een bevestiging wordt alleen gevraagd als een medewerker een ‘onderbuikgevoel’ heeft dat er iets niet klopt. Een asielzoeker die voor duizenden euro’s taxi’s bestelt zonder afspraak in het ziekenhuis, taxichauffeurs die spookritten indienen om extra geld te verdienen, en een gebrekkige controle vanuit de overheid: uit onderzoek van het AD blijkt dat er op grote schaal misbruik wordt gemaakt van het ziekenvervoer voor asielzoekers.
Het AD onderzocht het vervoer van asielzoekers naar medische afspraken en stuitte op opvallende zaken. In 2023 werden er zo’n 70.000 taxiritten geboekt voor ruim 11.000 asielzoekers. De kosten worden volledig vergoed door het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), maar hoeveel belastinggeld hiermee gemoeid is, blijft onduidelijk. De betrokken organisaties weigeren de exacte bedragen te noemen. Het regelen van de medische zorg ligt in handen van het commerciële bedrijf Gezondheidszorg Asielzoekers (GZA).
Dit bedrijf schakelt taxi’s in via twee vervoersbedrijven: Snel Een Taxi en ZCN Vervoer. Controlemechanismen blijken echter tekort te schieten. Zo werd een asielzoeker betrapt die voor €2500 aan taxiritten bestelde naar een ziekenhuis waar hij helemaal geen afspraak had. Het AD probeerde via de Wet Open Overheid (Woo) toegang te krijgen tot deze documenten, maar het COA weigerde dit aanvankelijk op verzoek van GZA. Pas na een juridische procedure werd het bestand verstrekt – grotendeels zwartgelakt.
Opmerkelijk genoeg stuurde het COA eind 2024, waarschijnlijk per ongeluk, het originele, ongelakte document door. Hieruit blijkt dat er al langere tijd zorgen zijn over de controle op het ziekenvervoer. Niet alleen asielzoekers maken misbruik van het systeem. Ook sommige taxichauffeurs profiteren mee. Bij een ‘no-show’—wanneer de asielzoeker zogenaamd niet komt opdagen—ontvangen chauffeurs alsnog 80 procent van de ritprijs, zonder daadwerkelijk te rijden. Een oud-medewerker stelt: “Asielzoekers belden dat de taxi niet kwam, maar chauffeurs claimden dat ze er wel waren.
Ik moest dan snel een nieuwe taxi regelen.” Ook worden er vermoedelijk spookritten ingeboekt door taxichauffeurs die zichzelf voordoen als een asielzoeker. Ze kunnen in de taxibestel-app het COA-registratienummer van asielzoekers zien en zo ritten claimen. Een oud-medewerker noemt sommige chauffeurs simpelweg “boefjes”. De misstanden spelen zich landelijk af, maar de precieze omvang blijft onduidelijk.
Het COA bestaat sinds 1993 en is nu nog een zelfstandig bestuursorgaan onder de politieke verantwoording van de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie. Het COA beschikt over 94 azc’s en er verblijven ruim 78.000 bewoners. In dienst zijn 3.413 medewerkers (2.944 fte). Als gevolg van de wijziging van de Wet COA is de raad van toezicht van het COA per 1 juli 2015 opgeheven. Het toezicht is door de staatssecretaris gedelegeerd aan de directeur-generaal Vreemdelingenzaken (DGVZ) en de rol van opdrachtgever aan de directeur Directie Regie Vreemdelingenketen (DRV). Onder hen vallen de managers van elf units. Vier van hen geven leiding aan de regionale uitvoeringsunits, unit Noord, unit Midden-Noord, unit Midden-Zuid en unit Zuid.
De andere managers geven leiding aan de units Uitvoeringsprocessen, Plaatsing, ICT, Administratie & Inkoop, Huisvesting, HRM en Staf. Door deze managers werden drie taskforcemanagers en adjunct- unitmanagers aangesteld voor de noodopvang, huisvesting vergunninghouders en reguliere opvang. De unit Staf bevat de teams Audit, Bestuurlijke Ondersteuning, Communicatie, Financiën en Juridische zaken. De derde managementlaag bestaat uit locatie managers in de uitvoerende units en teamhoofden bij de overige units.
Er werken inmiddels in totaal buiten de ingehuurde adviesbureaus meer dan 4100 mensen.( 3800 fte) die op jaarbasis een kleine 202 miljoen euro kosten. Desondanks werden duizenden asielzoekers niet goed te zijn doorgelicht. Bij de aanmeldcentra in Budel en Ter Apel was het fouilleren niet op orde, het doorzoeken van bagage, de analyse van documenten, het verhoor en het onderzoeken van telefoons. Het COA vangt nu ruim 57.300 vluchtelingen op, terwijl er maar 30.968 opvangplekken zijn. 20.000 moeten er dus naar de noodopvang en de rest naar de crisisopvang.
Gemiddeld 11 procent van de migranten die naar Nederland kwamen zijn asielzoekers. In 2022 kwamen in totaal 403.000 immigranten Nederland binnen. 179.000 hebben Nederland (officieel) verlaten. 29.000 van hen kregen een corporatiewoning toegewezen. In 2022 werden er bij de IND in totaal 117.250 aanvragen voor een verblijfsvergunning ingediend en is met 23% toegenomen ten opzichte van 2021. In 2022 zijn 49.490 personen genaturaliseerd. 54% van de naturalisatieverzoeken was afkomstig van een vergunninghouder asiel. Het kabinet stelt voor komend jaar ruim 4 miljard euro beschikbaar voor vluchtelingenopvang. Daarnaast is er nog eens 3,2 miljard euro gereserveerd voor de gemeentelijke en particuliere opvang voor vluchtelingen uit Oekraïne. Dat bedrag is bijna een miljard meer dan vorig jaar op Prinsjesdag in de begroting stond. Dat budget werd in de loop van dit jaar al wel flink opgehoogd.
Het extra geld gaat grotendeels naar opvangplekken. Het COA krijgt in 2024 2,8 miljard euro, bijna een verdubbeling ten opzichte van 2022. Dat komt deels doordat meer mensen asiel aanvragen en het aantal opvangplekken na de vorige opvangcrisis in 2015 te snel is afgebouwd. De verwachte uitgaven voor het COA lopen in 2025 op tot 3,2 miljard. Het extra geld voor asiel wordt vooral geïnvesteerd in het uitbreiden van de opvangcapaciteit, zoals al eerder aangekondigd in de Voorjaarsnota. Het COA wil toe naar 41.000 ‘vaste plekken’ in reguliere asielzoekerscentra, in plaats van de ongeveer 30.000 plekken die er nu zijn. Op dit moment vangt het COA bijna 51.000 asielzoekers en statushouders op, daarnaast verblijven er zo’n 5700 asielmigranten op gemeentelijke locaties en in hotels. Volgens de laatste prognoses zijn er eind dit jaar 75.500 opvangplekken nodig, anderhalf keer zo veel als vorig jaar.
Van de mensen die het COA nu opvangt, verblijft bijna 40 procent in de veel duurdere noodopvang. Die plekken zijn niet alleen veel kostbaarder, ze bieden vaak ook weinig privacy en zijn ze niet geschikt voor opvang voor de lange termijn. Het COA is hard op zoek naar meer reguliere plekken, maar dat blijkt lastig omdat het nog onduidelijk is of de zogeheten spreidingswet er komt. Die zou moeten zorgen voor een verplicht aantal opvangplekken per gemeente, afhankelijk van het inwoneraantal. Dat er meer plekken voor asielzoekers nodig zijn, komt ook door de opgelopen beslissingstermijn bij de IND. Er gaat in 2024 765 miljoen euro naar de Immigratie & Naturalisatiedienst, iets minder dan dit jaar. De begroting gaat uit van hogere aantallen asielzoekers waarover de IND een beslissing moet nemen. Ook het aantal aanvragen voor kennis- en arbeidsmigranten neemt toe en er worden extra werkzaamheden verwacht aan de (documentatie van) Oekraïense vluchtelingen. De IND gaat ook behoorlijke kosten maken voor het overschrijden van die beslissingstermijn. Als de IND niet binnen de afgesproken tijd aan een asielzoeker laat weten of die mag blijven, heeft hij of zij recht op een dwangsom.
Meestal is deze dwangsom 100 euro per dag, met een maximum van 7500 euro. Soms legt de rechter een hogere dwangsom op. In de justitiebegroting is 55 miljoen euro gereserveerd voor het betalen van dwangsommen. Tussen 2020 en eind 2022 deed de IND dat niet, maar de Raad van State besloot dat asielzoekers toch recht op dwangsommen hebben. In 2022 heeft de IND twee miljoen uitgegeven aan dwangsommen, net als in de eerste drie maanden van dit jaar. Noodopvang is twee keer zo duur als reguliere opvang en kost gemiddeld 53.400 euro per asielzoeker per jaar.
De COA heeft in 2023 zo’n 2,7 miljard euro uitgegeven. In 2022 was dat 1,6 miljard euro. De voornaamste oorzaak van de gestegen kosten is de hoge prijs die betaald wordt voor (crisis)noodopvang. De opvang kostte in 2023 gemiddeld 30.400 euro per bewoner in de reguliere opvang. De zorg voor mensen in de noodopvang is ruim twee keer zo duur: daar wordt gemiddeld 69.400 euro voor betaald. Onder die opvang valt niet alleen het fysieke huis of de kamer waar iemand verblijft, licht een COA-woordvoerder toe, maar vallen ook de kosten voor onder meer de beveiliging, catering en zorg.
Afrekening COA
De afrekening met het COA over 2023 leverde de Overheid een tegenvaller van 154 miljoen euro op. Er is een gebrek aan reguliere opvangplekken en daarom is meer (crisis)noodopvang nodig en daarom werd het budget van het COA al met 600 miljoen euro in 2024 opgehoogd ten opzichte van de ontwerpbegroting. De kosten voor (crisis)noodopvang vallen in 2024 en 2025 naar verwachting hoger uit dan geraamd, waardoor aanvullend budget nodig is. Er is een hogere instroom van alleenstaande minderjarige vluchtelingen (AMV) die de MPP 2024-I raamt zorgt voor meer voogdij en opvang door het NIDOS. De hogere asielinstroom zorgt ervoor dat meer asielzoekers geregistreerd moeten worden bij de Identificatie- en Registratiestraten (IenR-straten).
De incidentele financiering van de Hotel en Accommodatie regeling (HAR) in 2024 van 17 miljoen euro, waardoor opvangplekken vrijkomen.
De pilot Landelijke Vreemdelingen Voorziening (LVV) is incidenteel gefinancierd in 2024 voor 16 miljoen euro.
De subsidie aan Vluchtelingenwerk Nederland in 2024 is met 10 miljoen euro verhoogd.
In 2025 extra dwangsommen aan asielzoekers waarvan de asielaanvraag niet binnen de wettelijke beslistermijn wordt afgehandeld (30 miljoen euro). Met de huidige geraamde asielinstroom, afhandeling van asielaanvragen en bij ongewijzigd beleid rondom dwangsommen is het risico aanwezig dat ook na 2025 asielaanvragen niet binnen de wettelijke beslistermijn zullen worden afgehandeld
De omvolkingstheorie
De omvolkingstheorie draait om het idee dat door een bewuste strategie van een elite, immigranten en vooral mensen van kleur de “blanke” westerse cultuur verdringen. De AIVD noemt dit een “feitelijk onjuiste complottheorie” en waarschuwde in 2017 voor de opkomst van aanhangers ervan. Het woord ‘omvolking’ is een vertaling van het Duitse Umvolkung, een term die in de jaren 30 van de vorige eeuw door de nazi’s werd geïntroduceerd. Zij waren juist voorstanders van ‘omvolking’; ze wilden alle inheemse bewoners van de veroverde gebieden ‘germaniseren’, om zo ‘het Germaanse ras’ te laten groeien en ‘Lebensraum’ te geven. Ze deden dat in de Tweede Wereldoorlog door de Joden uit te moorden en de Slavische volkeren ondergeschikt te maken en te verdrijven.
De theorie die in het afgelopen decennium is opgekomen, draait om het idee dat de westerse bevolking wordt vervangen door migranten. Aanhangers van de omvolkingstheorie geloven dat een elite opzettelijk immigratie van met name moslims nastreeft. De oorspronkelijke ‘blanke’ bevolking zou hierdoor langzaam worden vervangen door een ‘invasie’ van migranten. Linkse politici zouden hier belang bij hebben; het zou hen meer potentiële kiezers opleveren. De term ‘omvolking’ werd rond 2011 populairder door het boek Le grand remplacement van de radicaal-rechtse Fransman Renaud Camus. Hij schreef daarin dat autochtone Fransen binnen twee generaties worden vervangen door Afrikanen en Arabieren. Ook begon hij een beweging tegen ‘omvolking’.
Tot op de dag van vandaag wordt de theorie uit het boek gedeeld, in binnen- en buitenland. Ook door politici. Betoogd wordt dat de zogenoemde great replacement, de grote vervanging, een bewuste strategie is. Omdat het woord erg beladen is wordt door rechtse politici nu de term “zeer zorgelijke demografische ontwikkeling” gebruikt.
Geen plek meer voor Oekraïense vluchtelingen
In 2019 startte de pilot Landelijke Vreemdelingenvoorzieningen in vijf gemeenten: Amsterdam, Eindhoven, Groningen, Rotterdam en Utrecht. Het was de opvolger van de ‘bed-bad-broodregeling’. Migranten zonder recht op verblijf of opvang werden in deze steden opgevangen om een blijvende oplossing voor hen te vinden. Zoals terugkeer naar land van herkomst, migreren naar een ander land en, als het aan de orde is, alsnog een verblijfsvergunning voor Nederland. Het Rijk maakte hier jaarlijks zo’n 15 miljoen euro voor vrij. Tot het nieuwe kabinet in het Hoofdlijnenakkoord besloot dat deze financiering in 2025 stopt. Wel wordt er nog een bedrag vrijgemaakt om de regeling af te bouwen. De regeling ligt al jaren erg gevoelig. De pilot was een compromis tussen de PvdA en VVD, de coalitiepartijen van Rutte-II. Volgens de gemeente Amsterdam kan niet een half jaar van tevoren besloten worden om zomaar te stoppen met de regeling. Daarom gaan zij in ieder geval volgend jaar nog door met het opvangen en begeleiden van deze groep. In dat jaar wordt bekeken hoe de opvang van de groep daarna alsnog kan plaatsvinden, maar dat gaat miljoenen euro’s kosten.
Amsterdam heeft plek voor zo’n 500 asielzoekers die zijn afgewezen voor een verblijfsvergunning. Die zijn hier soms al heel lang, soms wel tientallen jaren. Soms is terugkeer dan een optie, soms is een herhaalde aanvraag een optie, of doormigratie. Ruim 1.000 illegale asielzoekers werden de afgelopen jaren opgevangen en begeleid door de gemeente Amsterdam. Zo’n 46 procent van de mensen die tot het traject werden toegelaten, werd geen permanente oplossing gevonden. Zij kwamen na 1,5 jaar weer op straat terecht.
Honderden Oekraïense vluchtelingen melden zich nu maandelijks bij het Rode Kruis. Volgens de hulporganisatie sliepen in augustus meer dan 75 mensen tijdelijk op straat of in de auto. “Het gaat om alleenreizende kinderen, mensen met oorlogstrauma’s of moeders met kinderen die nergens terechtkunnen.
Gemeenten geven aan dat de instroom van Oekraïners aanhoudt terwijl de opvang vol zit. Alle 97.000 beschikbare bedden zijn inmiddels vergeven, terwijl er zo’n 120.000 Oekraïense vluchtelingen in Nederland verblijven. De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) spreekt van een “zeer kritieke situatie”. Een belangrijk knelpunt is dat gemeenten slechts voor één jaar financiering krijgen voor opvang, terwijl verhuurders van locaties langdurige contracten eisen. De opvangrichtlijn voor Oekraïners loopt in principe tot maart 2027, maar structurele afspraken ontbreken nog. Het ministerie van Asiel en Migratie zegt te werken aan meerjarige financiering. Gemeenten waarschuwen echter dat dit op korte termijn geen oplossing biedt.
Tientallen gemeenten in Nederland hebben aangegeven dat ze niet in staat zijn om op korte termijn extra opvangplekken te realiseren voor Oekraïense vluchtelingen. Minstens vijftig gemeenten zitten aan hun maximale capaciteit. De doorstroom locatie in Friesland zit vol en laat voorlopig geen nieuwe vluchtelingen meer binnen. Alle 75 plekken in Heerenveen zijn bezet en de doorstroom ligt nagenoeg stil. Al langer zijn er te weinig opvangplekken voor Oekraïners bij gemeenten. In Heerenveen is een noodopvang, ofwel een HUB, waar de Oekraïners maximaal drie dagen kunnen verblijven om dan naar een locatie ergens in Friesland of elders in Nederland te gaan waar ze langer kunnen blijven.
Er is een aanhoudend tekort aan structurele opvangplekken, waardoor gemeenten vaak moeten uitwijken naar tijdelijke en minder geschikte locaties zoals sporthallen en hotels. Nieuwkomers moeten zich nu zelf bij een gemeente melden, wat leidt tot onduidelijkheid en “nee” te horen krijgen, waardoor mensen op straat belanden. Naast het gebrek aan opvangplekken, is er ook een probleem met de doorstroom van vluchtelingen naar reguliere huisvesting, wat de druk op de opvanglocaties verder verhoogt. Dit leidt tot een situatie waarin vluchtelingen soms geen geschikte plek kunnen vinden en voor een dichte deur staan. Een van de grootste problemen is het gebrek aan een centraal aanmeldpunt. Omdat er geen overzicht is van de beschikbare plekken, moeten nieuwkomers zelf op zoek gaan naar een gemeente die hen kan opvangen. De bestaande opvanglocaties, waaronder gemeentelijke opvang en noodopvang, zitten vaak volledig vol. Daardoor moeten gemeenten creatieve en tijdelijke oplossingen vinden, zoals het inrichten van sporthallen of het gebruikmaken van hotels. Dit is niet alleen logistiek, maar ook financieel een uitdaging. De hoge bezettingsgraad en het gebrek aan doorstroom naar reguliere woningen verergeren de situatie.
Het kabinet blijft zich inzetten voor de opvang van Oekraïense ontheemden en het aanbieden van de juiste voorzieningen. Hierbij ligt de focus op het vergroten van participatie en zelfredzaamheid. Voor de uitgavenraming van de binnenlandse regelingen in deze Voorjaarsnota is een nieuwe prognose van het aantal Oekraïense ontheemden in Nederland opgesteld. Deze gaat uit van gemiddeld 122.500 Oekraïense ontheemden in 2024. Dit volgt uit de bezetting begin van 2024 en de verwachting dat wekelijks gemiddeld 540 ontheemden meer zullen instromen dan de opvang zullen verlaten. Indien nodig, stelt het kabinet de prognose op een later moment bij. Het kabinet raamt de uitgaven tot 4 maart 2026. Hiermee is budget beschikbaar voor één jaar na de huidige looptijd van de Europese Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB).
Oekraïne kreeg in 2008 de toezegging dat het ooit lid zou mogen worden van de NAVO, maar Rusland heeft altijd gezegd dat dit voor hen geen optie is. Dit is een van de redenen waarom de Russen het land zijn binnengevallen en het volk op de vlucht sloeg voor het oorlogsgeweld. Het aantal Oekraïense vluchtelingen dat door Nederlandse gemeenten wordt opgevangen komt in 2023 op nog eens 47.500 personen. Een Oekraïens gezin hoeft geen huur, gas, water, licht, gemeentelijke lasten en zorgverzekering te betalen. Daarnaast krijgen zij leefgeld, afhankelijk van hun situatie tussen 280 en 380 euro per persoon. In de particuliere opvang krijgen Oekraïners 93 euro per persoon als ‘wooncomponent’, bedoeld om te geven aan het gastgezin. Zo’n 20.000 van de 100.000 Oekraïense vluchtelingen zitten in particuliere opvang. Staatssecretaris Eric van der Burg werkt aan een regeling waardoor werkende, meerderjarige Oekraïners op korte termijn 105 euro per persoon moeten betalen voor gas, water en elektra. Daarbovenop wil hij dat degenen die geen eetgeld krijgen, maar ‘catering op locatie’ 242,48 euro per meerderjarige per maand gaan betalen. De 2e Kamer heeft vanwege de uitvoerbaarheid bedenkingen bij het plan. De bijdragen leveren vanwege de kostbare uitvoering per saldo niets op maar is nodig om kritiek en wrijving uit de samenleving te voorkomen. Duitsland, Polen en Tsjechië de EU om geld om de kosten van Oekraïense vluchtelingen te dekken
De vreemdelingenrechter van de rechtbank Overijssel oordeelde dat de tijdelijke bescherming van derdelanders uit Oekraïne, die daar een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne hadden en zich vóór 19 juli 2022 in Nederland hebben geregistreerd, is gestopt op 4 maart 2024. Dat betekent dat zij na 4 maart 2024 niet meer in Nederland mogen zijn en vóór 1 april 2024 moeten terugkeren naar het land waarvan zij de nationaliteit hebben.
In Nederland zijn op dit moment een kleine 120.000 Oekraïense vluchtelingen geregistreerd. Waarschijnlijk verblijven er meer Oekraïners in Nederland dan alleen degenen die door gemeenten worden opgevangen. Vluchtelingen die bij familie en vrienden verblijven, tellen in deze cijfers niet mee. In 2023 keerde de rust enigszins terug en in grote delen van Oekraïne is het normale leven weer opgepakt. De gevluchte inwoners zijn echter geenszins van plan om terug te keren en hebben het in Nederland reuze naar hun zin. De situatie in Oekraïne is volgens de Staatssecretaris onveranderd onveilig en hij besloot de opvang met nog eens zes maanden te verlengen, tot 28 augustus 2023. Na deze datum moesten de hier verblijvende vluchtelingen terug. Op 1 oktober 2024 sliepen er 186 mensen in de Jaarbeurs voor overnachting, terwijl plaats is voor 100. Een 2e opvang locatie is in Amsterdam. Oekraïners die werken mogen worden gekort op hun leefgeld, maar verliezen niet hun recht op (gratis) opvang. Of ze ook gekort worden op hun leefgeld, is aan de gemeente die ze opvangt. Oekraïense vluchtelingen vallen sinds maart 2022 onder een speciale EU-regeling, daarom mogen zij in alle lidstaten verblijven en hebben ze recht op opvang, zorg, onderwijs en werk. Oekraïners vallen onder een ruimere regeling dan reguliere asielzoekers. Zo mogen zij meteen werken en krijgen zij meer leefgeld. Een asielzoeker krijgt 12,95 euro zakgeld per week en daarnaast eetgeld. Dat bedrag is afhankelijk van de gezinssamenstelling en of er voor eten wordt gezorgd in een opvangcentrum. Een Oekraïense vluchteling krijgt meer eetgeld en daarnaast nog 60 euro aan kleedgeld; wonen ze in een gastgezin, dan krijgen ze een extra toelage van 80 euro. Naast de reguliere vluchtelingenopvang worden op verschillende plekken ook 107.000 vluchtelingen uit Oekraïne opgevangen. Van de nu nog overgebleven 4900 mogen er 2400 in de Oekraïne-opvang blijven omdat ze zijn getrouwd met een Oekraïner of omdat ze een permanente verblijfsvergunning hebben. De andere 2500 Oekraïners moeten nu weg uit de opvanglocaties én uit Nederland. Circa 1000 van hen willen in Nederland blijven en hebben alsnog een aanvraag gedaan voor een verblijfsvergunning. De bedoeling is dat ze nu meteen vanuit de Oekraïne-opvang naar een AZC verhuizen. De AZC’s van het COA zijn echter allemaal overvol net als het aanmeldcentrum in Ter Apel. Oekraïners die al een asielprocedure hebben lopen, gaan naar het COA zodra daar plek is. Tot die tijd blijven zij in de gemeentelijke opvang. Er zijn geen afspraken gemaakt over de snelheid waarmee het COA die plekken moet vinden. COA zelf meldt dat ‘een klein deel van deze groep, 60 personen’ al wel snel naar een AZC gaat omdat de gemeenten waar zij nu nog in opvang zitten hen niet langer willen huisvesten. Gemeenten in Twente en de Achterhoek hebben bij elkaar wel 57,5 miljoen euro verdiend aan de opvang van Oekraïners. Gemeenten werden opgeroepen om geld dat overblijft terug te storten, maar zijn dat niet verplicht.
Het was aan de staatssecretaris om te beslissen of zij nu ook voorlopig mogen blijven, maar die besloot 3 april 2024 dat Gemeenten die vanaf 2 april waren gestopt met het opvangen van derdelanders uit Oekraïne “dit rechtmatig en juist hadden gedaan” en dat zij hiermee van hem mee mogen doorgaan. De uitspraak van de Raad van State van dinsdag doet daar volgens hem niets aan af. Oekraïense vluchtelingen die met het vliegtuig naar Nederland komen, worden de laatste maanden bij aankomst dagenlang vastgezet in de cel. Dit terwijl alle gevluchte Oekraïners volgens Europese afspraken recht hebben op bescherming. Juristen vinden het “disproportioneel.
Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne in 2022 zijn gemeenten verantwoordelijk voor het regelen van opvangplekken. Deze taken brengen kosten met zich mee, waarvoor de gemeenten een vergoeding krijgen van het Rijk. Van het geld moeten de accommodatie, inventaris en catering betaald worden en leefgeld worden betaalt bedoeld voor voedsel, kleding en andere persoonlijke uitgaven. Gemeenten in Vrijwel alle 25 gemeenten in Overijssel hielden in 2023 in totaal 86 miljoen euro over aan deze regeling. De gemeenten kregen vorig jaar van het Rijk samen 195 miljoen euro en gaven 109 miljoen euro uit. De vergoeding die gemeenten van het Rijk krijgen voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen is al twee keer verlaagd. Zo kregen gemeenten in 2022 voor iedere opvangplek 100 euro per dag, later werd dit teruggebracht naar 83 euro per dag. Sinds 1 januari 2024 gaat het om 61 euro per dag. Voor opvangplekken bij gastgezinnen die tijdelijke woonruimte bieden aan vluchtelingen krijgen de Gemeenten ook een vergoeding van 210 euro per geregistreerde persoon per maand, wat uitkomt op zo’n 7 euro per dag. Ook dit bedrag is verlaagd, naar 92 euro per maand. Gemeenten horen het geld dat ze overhouden terug te geven aan het Rijk, maar in de praktijk gebeurd dat niet. Gemeenten in Limburg zouden in 2023 gezamenlijk ook een overschot van tenminste 75 miljoen euro hebben gehad en gemeenten in Gelderland en Flevoland hielden in 2023 ook miljoenen euro’s over.
Ruim 6 op de 10 Oekraïense vluchtelingen in loondienst
Op 1 mei werkte 61 procent van Oekraïense vluchtelingen in Nederland in loondienst. Dat is meer dan een jaar eerder. Op 1 mei 2024 werkte nog 57 procent van hen. De Oekraïense vluchtelingen die na de Russische invasie van eind februari 2022 naar Nederland kwamen, hebben geen werkvergunning nodig om te mogen werken. Hiermee hebben zij een uitzonderingspositie ten opzichte van andere migranten van buiten de Europese Unie of de landen uit de Europese Vrijhandelsassociatie (EVA).
Op 1 mei verbleven er 96 duizend Oekraïense vluchtelingen van 15 tot 65 jaar in Nederland. Van hen werken 25- tot 45-jarigen het vaakst in loondienst, jongeren (15 tot 25 jaar) het minst vaak. Vrouwen werken vaker dan mannen (62 procent tegenover 59 procent).
Meerderheid werkt voltijd, meestal flexibel contract
De meeste Oekraïense vluchtelingen werken als uitzendkracht (36 procent), oproepkracht (23 procent), of hebben een ander tijdelijk dienstverband (28 procent). Meer dan de helft werkt voltijd (35 uur of meer per week): 52 procent. 16 procent werkt 30 tot 35 uur.
De meerderheid van de Oekraïense vluchtelingen werkt in de zakelijke dienstverlening (49 procent). Onder deze bedrijfstak vallen de uitzendbureaus. Vaak is niet te controleren naar welke bedrijfstak uitzendkrachten worden uitgezonden. Behalve in de zakelijke dienstverlening werken er naar verhouding ook veel Oekraïense vluchtelingen in de handel, vervoer en horeca (32 procent).
In 2022 en 2023 daalde het aandeel dat als uitzendkracht en/of in de zakelijke dienstverlening werkte. In 2024 bleef dit stabiel. Wel neemt het aandeel met een dienstverband voor onbepaalde tijd toe, van 7 procent in mei 2024 naar 13 procent een jaar later.
Aanpassing landenbeleid Ethiopië en Gambia voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen
Met deze wijziging van het beleid kan de IND voortaan aannemen dat alleenstaande minderjarige vreemdelingen uit Ethiopië en Gambia kunnen terugkeren, nadat hun asielaanvraag is afgewezen. In elk individueel geval zorgt de Dienst Terugkeer en Vertrek ervoor dat de toegang tot opvang na aankomst daadwerkelijk is geregeld.
Voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen wordt eerst gekeken naar hereniging met ouders, familieleden tot in de vierde graad (ouders van grootouders), of een volwassene in het land van herkomst die aantoonbaar opvang kan bieden. Lukt dat niet, dan wordt beoordeeld of opvang in een opvangvoorziening in het land van herkomst mogelijk is. Deze opvang moet onderdak bieden tot de leeftijd van 18 jaar (of tot familieopvang mogelijk is), en moet voorzien in voedsel, kleding, hygiëne, onderwijs en medische zorg.
Onderzoek in opdracht van de IND toont aan dat een opvangvoorziening in Ethiopië en twee voorzieningen in Gambia aan deze eisen voldoen. Op basis hiervan wordt in de uitvoering van de Vreemdelingenwet rekening gehouden dat er in deze landen adequate opvang aanwezig is.
Het totaal aantal vluchtelingen dat Nederland momenteel opvangt komt op ruim 200 duizend en wekelijks komen daar gemiddeld 9 tot 1000 vluchtelingen bij.
Er zitten ruim 80 duizend vluchtelingen in 318 AZC’s waarvan 215 tijdelijke locaties zijn. Nog eens 120.00 Oekraïners zitten in 150 tot 200 opvangplekken onder de Tijdelijke Beschermingsrichtlijn. Inclusief 316.000 immigranten wonen er 513.000 van buiten in Nederland. Het aantal AZC’s is de afgelopen 5 jaar verdrievoudigd.
In 2024 registreerden de 27 EU-lidstaten gezamenlijk meer dan 900.000 vluchtelingen. Duitsland, Spanje, Italië en Frankrijk waren samen goed voor bijna driekwart van alle eerste asielaanvragers in de EU.
Turkije
Vanaf oktober 2017 krijgen vluchtelingen in Turkije maandelijks geld op een betaalpas van de EU waarmee ze zelf mogen beslissen of ze het geld aan voedsel, onderdak of onderwijs willen uitgeven. Voor het project is 348 miljoen euro vrijgemaakt. 18 maart 2016 sloot de EU een akkoord met de toenmalige Turkse premier Ahmet Davutoglu. Turkije krijgt geld en in de toekomst visumvrij reizen in ruil voor het terugnemen van vluchtelingen. Ook wordt de toetreding van Turkije tot de EU weer onderwerp van gesprek en Turkije krijgt bij slagen in totaal 6 miljard euro. Drie miljard is al uitbetaald en Turkije wacht nog op de andere helft. Nederland betaalde hiervan 93,9 miljoen euro. Voor elke migrant die Turkije terugneemt uit Griekenland, mag Turkije een erkende Syrische vluchteling naar Europa sturen. Tot nog toe werden er volgens gegevens van de Europese Commissie tot en met 25 januari 2017 zo’n 851 migranten vanuit Griekenland teruggenomen door Turkije. In ruil voor de Turkse medewerking zouden de Europese landen voor elke heropname een andere Syriër uit Turkije hervesten. Echter er zijn tot noch toe nog maar weinig mensen teruggestuurd naar Turkije en er komen op de inmiddels overbevolkte Griekse eilanden nog steeds vluchtelingen bij.
Op het eiland Chios waren in november diverse gewelddadige rellen door immigranten, die nadat ze het overbevolkte vluchtelingenkamp in brand staken, een vuurwerkwinkel leeg roofden en met het buitmaakte vuurwerk omliggende huizen en bewoners belaagden. Tegelijkertijd ging een andere groep migranten de lokale bevolking met stenen en tasers te lijf. Er werd veel schade aan huizen en auto’s aangericht en het vluchtelingenkamp brandde grotendeels uit. Een speciale eenheid van de oproerpolitie was nodig om de rellen te stoppen. In de detentiecentra op de Egeïsche eilanden zijn meer dan 14.700 immigranten terwijl er officieel plaats is voor slechts de helft. Deze centra worden gebruikt om asielaanvragen te verwerken, om vervolgens de migranten door of terug te sturen. Ook op het Griekse eiland Lesbos in het Moria-kamp zitten migranten die eigenlijk terug moeten naar Turkije en die wachten op hun uitzetting. De vicepremier van Turkije Numan Kurtulmus stelt dat Europa zich niet gehouden heeft aan de vluchtelingendeal en dat die opnieuw moet worden geëvalueerd en valt herhaaldelijk fel uit tegen Duitsland en Nederland. Turkije heeft al meerdere malen gedreigd om de vluchtelingen weer gewoon door te laten en heeft ruzie met de Nederlandse regering over het afgelasten van optredens van Turkse ministers die in Nederland wilden pleiten voor het Turkse referendum in april over de invoering van een nieuw presidentieel stelsel. Ook werden twee diplomaten onrechtmatig meegenomen naar het politiebureau. De Turkse minister van Binnenlandse Zaken Süleyman Soylu heeft gedreigd maandelijks 15.000 vluchtelingen richting Europa te sturen. De Turkse krant Günes plaatste Angela Merkel op de cover van het blad in SS-uniform, getooid met een Hitler-snor en omringd met hakenkruizen. De ruzie dreigt met de dag te escaleren. De Duitse steden Bonn, Düsseldorf en Keulen willen meer vluchtelingen opvangen, om de huidige problemen op de Middellandse Zee op te lossen.
Ook Afghanistan neemt uitgeprocedeerde asielzoekers en economische migranten terug voor een jaarlijkse vergoeding van 1,3 miljard euro. Ruim 10 procent van de uitgeprocedeerde asielzoekers blijft langer dan een jaar in de Vrijheidsbeperkende Locatie (VBL). Europa belooft ook opvangfaciliteiten.
Staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Vreemdelingenzaken) gaf Albanezen die ten onrechte een beroep deden op asiel niet langer de standaard 200 euro per volwassene en 40 euro per kind meer mee bij vertrek omdat hij er van uit ging dat Albanië een veilig land is. Het kabinet maakte 539 miljoen euro extra vrij voor asielopvang in Nederland. Om vluchtelingen bescherming te bieden in het eerste veilige land dat ze tegenkomen op hun vlucht is door het kabinet tevens 110 miljoen euro beschikbaar gesteld voor opvang in de regio.
Op dit moment zijn er 21,3 miljoen vluchtelingen, van wie de helft jonger dan 18 jaar is. Volgens de International Organisation for Migration, kwamen vorig jaar al ruim 263.000 mensen Europa binnen via de Middellandse Zee. Door de instabiliteit in Libië is Italië een belangrijk vertrekpunt voor vluchtelingenbootjes geworden. Frontex (European Border and Coast Guard Agency) die de grenzen moet bewaken en reddingsacties moet coördineren, de Easo (Europese politieke agentschap over asiel) en Europol hebben een budget van circa 750 miljoen euro waarvan een deel wordt besteed aan reddingsoperaties met extra schepen en vliegtuigen. In 2016 vielen tot nu 4.715 doden tegen 3.771 in heel 2015. Er kwamen meer mensen vanuit Libië aan in Egypte. Hongarije en Servië plaatsten hekken aan de grens om de migranten tegen te houden.
De politie in Italië arresteerde 68 verdachten van misbruik van staatsfondsen voor migrantenopvang. Onder de arrestanten zitten een priester en het hoofd van een rooms-katholieke organisatie die het grootste migrantenopvangcentrum van het land in handen heeft. De gearresteerde Italianen worden verdacht van verduistering, fraude en afpersing, en lidmaatschap van de ’Ndrangheta.
D
Het landelijk expertisecentrum Pharos heeft acht artikelen met informatie voor zorgverleners verwijderd van huisarts-migrant.nl. De artikelen zouden verkeerde informatie over mensen met een migratieachtergrond bevatten. De door Pharos beheerde website is er voor huisartsen, praktijkondersteuners en andere zorgverleners.
Donald Trump heeft vlak voor zijn inauguratie nogmaals “de grootste deportatieoperatie ooit” aangekondigd in de Verenigde Staten. De aanstaande president herhaalde voor duizenden aanhangers in Washington zijn verkiezingsbelofte om een einde te maken aan de “invasie van immigranten”.
In 2024 hadden 7,5 miljoen mensen jonger dan 18 jaar niet het staatsburgerschap van hun land van verblijf in de EU, wat neerkomt op 9,4% van alle minderjarigen in de EU. Van de minderjarigen zonder het staatsburgerschap van hun land van verblijf, was 27,0% jonger dan 5 jaar, 29,8% was 5 tot 9 jaar, 27,7% was 10 tot 14 jaar en 15,6% was 15 tot 17 jaar. Het hoogste percentage minderjarigen uit niet-nationale onderdanen, werd geregistreerd in Luxemburg (45,7%), Oostenrijk (21,9%) en Malta (19,3%). Daarentegen werden aandelen van minder dan 1% geregistreerd in Slowakije (0,4%), Polen (0,8%) en Roemenië (0,9%).
De Maleisische staat Terengganu dreigt mannen die zonder goede reden het vrijdaggebed overslaan een gevangenisstraf van twee jaar op te leggen. Dat is het gevolg van een shariawet uit 2016 die sinds augustus 2025 van kracht is.
Vluchtelingenwerk
Na een soms maandenlange reis over land en over zee komt een vluchteling aan in Nederland en wordt dan asielzoeker. Een asielzoeker is iemand die Nederland om bescherming vraagt via een asielverzoek. De persoon gaat dan de asielprocedure in. Tijdens de eerste dagen kunnen ze een vrijwilliger van Vluchtelingenerk verwachten. Zij ondersteunen de asielzoeker tijdens de asielprocedure en helpen met juridische vragen. Kinderen vluchten soms mee en wonen samen met hun ouders in de opvang. De vrijwilligers zorgen voor kinderactiviteiten en organiseren met hulp van donateurs de kindervakantieweken.
De EU gaf een maand lang 2000 euro aan elke migrant die de Griekse eilanden wil verlaten, om zo de overvolle kampen te verlichten. De vluchtelingenkampen zijn zwaar overbevolkt met wel 42.000 migranten. Op het eiland Lesbos woonden in kamp Moria 13.000 mensen, terwijl het gebouwd was voor 3000. Er zijn nauwelijks voorzieningen en er is een groot gebrek aan hygiëne. Na diverse Coronabesmettingen werd het kamp destijds met een lockdown geconfronteerd. Nadat tijdens de Corona epidemie zo’n 37 coronabesmettingen waren gemeld, werd vanwege de overbevolking en slechte hygiëne in het kamp, gevreesd dat dit aantal verder zou oplopen waarna een lockdown werd afgekondigd tot grote onvrede van de vluchtelingen. Na de lockdown werden er diverse branden gesticht en moest het kamp grotendeels ontruimd worden. Zes verdachten werden aangehouden. Vier dagen na de verwoestende brand konden de eerste 800 mensen alweer terecht in een nieuw door het leger gebouwd tentenkamp met plek voor 5000 mensen. Het was nog niet genoeg voor de ruim 12.000 mensen die op straat in Lesbos leven. Het kamp werd daarom nog verder uitgebreid.
Een geschorste medewerker van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) is volgens een verklaring die hij in de rechtbank afgaf door zijn chef onder druk gezet om veertig dossiers te beoordelen die hij al eerder had behandeld en deze te ondertekenen met de naam van zijn chef of een andere bevoegde medewerker om op die wijze de wachtlijsten bij de IND te beperken. Volgens de wet mag één ambtenaar niet twee keer beslissen. Er zijn ook verklaringen van medewerkers dat een besluit met hun naam is ondertekend, maar dat zij dat besluit niet zelf hebben genomen.
Hulporganisatie MiGreat stopt met de hulpverlening in AZC Ter Apel . Roos Ykema, directeur van MiGreat, meldt dat er eigenlijk al een jaar geen grote noodsituaties meer op het veld buiten zijn geweest en dat eventuele lokale vrijwilligers nu goed kunnen helpen als dat nodig is.
Amsterdam heeft plek voor zo’n 500 asielzoekers die zijn afgewezen voor een verblijfsvergunning. “Die zijn hier soms al heel lang, soms wel tientallen jaren. Soms is terugkeer dan een optie, soms is een herhaalde aanvraag een optie, of doormigratie.” Ruim 1.000 illegale asielzoekers werden de afgelopen jaren opgevangen en begeleid door de gemeente Amsterdam. Op 1 mei van dit jaar waren er 778 personen uitgestroomd. Voor ruim een derde van hen werd een duurzame oplossing gevonden. Zo keerden 68 mensen terug naar het land waar zij vandaan kwamen en iets meer dan 200 personen kregen alsnog een verblijfsvergunning. Zo’n 46 procent van de mensen die tot het traject werden toegelaten, werd geen permanente oplossing gevonden. Zij kwamen na 1,5 jaar weer op straat terecht.
Het aantal mensen dat een verblijfsvergunning krijgt ligt een stuk hoger dan de geleverde huisvesting waardoor er een ernstig tekort is aan huurwoningen waardoor mensen die al negen jaar tot 11 jaar op de wachtlijst staan geen enkele kans meer maken op een woning. Dit jaar moeten er minimaal 43.000 asielzoekers met een verblijfsvergunning worden gehuisvest.
De EU heeft afgesproken om de buitengrenzen van het Schengengebied beter te bewaken. Frontex zou een leidende rol gaan spelen bij het terugsturen van kansloze asielzoekers, Het Europese vluchtelingen beleid moet binnen twee maanden vruchten afwerpen. Anders komt er een einde van het paspoortvrij reizen in de Schengenzone. Asielzoekers worden bij aankomst voortaan grondiger gescreend en mogen hiervoor maximaal achttien maanden lang in de opvangcentra vastgehouden worden.
In 2016 zette de EU in totaal al 9,2 miljard euro op de begroting om binnen twee jaar het vluchtelingenprobleem op te lossen. Er werd meteen 1,9 miljard dollar beschikbaar gesteld voor het World Food Program van het UNHCR (1 miljard), voor de vluchtelingenkampen in Libanon, Turkije en Jordanië en voor ‘hot spots’ om deze voor november in Italië, Griekenland en mogelijk later ook Bulgarije in te richten.
De EU wil vooral de opvang in de eigen regio verbeteren. Turkije krijgt gefaseerd 3 miljard euro EU geld om de opvang van Syrische vluchtelingen in kampen in Turkije verbeteren en de grens naar Europa beter te bewaken, maar neemt daar geen genoegen mee en eist nu 5 miljard. De Spaanse premier Pedro Sánchez heeft de Europese Commissie ook 30 miljoen euro aan financiële steun gevraagd om de toenemende migratie het hoofd te bieden. Nederland moet circa 117 miljoen bijdragen aan het noodfonds.
De Europese Commissie stelde in augustus 2017 2,4 miljard euro extra beschikbaar aan Griekenland en Italië. Italië kreeg zo’n 560 miljoen en Griekenland 473 miljoen euro. De rest ging naar Frankrijk en het verenigd Koninkrijk voor de problemen bij Calais. De problemen en vertragingen door de vluchtelingen levert de Nederlandse transportsector naar verwachting zo’n 150 miljoen euro schade op.