Vluchtelingen

De politie meldt steeds meer geweldsincidenten die zich voordoen omdat de familie-eer geschonden zou zijn. Daarbij zijn relatief vaak Syriërs betrokken. De politie meldde vorig jaar 619 gevallen bij het Landelijk Expertise Centrum Eer gerelateerd geweld waarbij sprake was van geweld omdat de familie eer geschonden zou zijn en moest worden ‘hersteld’. Dat waren er tien jaar geleden nog 460.

De migratieplannen uit het hoofdlijnenakkoord

Fraude met inburgeringscursussen

OM eist vijf maanden celstraf voor ongeregeldheden bij Eritrees feest in Amstelveen

Brand

Zo’n dertig bewoners van een asielzoekerscentrum in Assen moesten 17 oktober 2024 in de nacht het gebouw uit vanwege een brand. Het vuur is vermoedelijk ontstaan in een keuken op de tweede etage van het pand. Een vleugel van het gebouw werd ontruimd. Er kwamen twee ambulances ter plaatse en een hoogwerker.  Brandweerlieden gingen naar binnen om de oorzaak te vinden. Inmiddels is het vuur uit en is de situatie onder controle. Het pand werd gelucht met een hogedrukventilator. Daarna konden de bewoners weer terug naar binnen. Voor zover bekend is er niemand gewond geraakt. Wat de brand veroorzaakte is nog onbekend.

AZC Alphen

De eerste containerwoningen van het asielzoekerscentrum (AZC) in Hoorn-west zijn 17 oktober 2024 geplaatst. In januari 2025 worden er bijna 400 asielzoekers verwacht. Er komen twee facilitaire gebouwen en vier rijen met woningen. Deze blijven in totaal vijf jaar staan. ‘Er komen geen minderjarigen die alleen reizen in het AZC. In het AZC komen ruimtes voor ontspanning en ontmoeting. Bewoners kunnen daar deelnemen aan verschillende activiteiten. In het AZC komen ook leslokalen en kantoorruimtes voor organisaties zoals het COA, Vluchtelingenwerk en de GGD. Mocht de spreidingswet worden ingetrokken, dan gaat de gemeente Alphen aan den Rijn daar alsnog vluchtelingen opvangen.

In 2023 bereikten tot nog toe z’n 126.000 migranten via de zee Italië. Dat is bijna een verdubbeling van het aantal in dezelfde periode vorig jaar. Ieder jaar proberen tienduizenden migranten het vasteland van Europa te bereiken via de Middellandse Zee. Voor de kust van Tunesië is 25 maart 2023 een boot met migranten gezonken. waarbij zeker negentien opvarenden zijn verdronken. Vijf mensen zouden zijn gered. In de Middellandse Zee voor Tunesië zijn in een week tijd nog vijf boten met migranten gezonken, waarbij minstens negen migranten om het leven kwamen.  In februari zijn voor de kust van de zuidelijke regio Calabrië van Italië ook al zeker 64 vluchtelingen om het leven gekomen. Aan boord waren Afghanen, Pakistanen en Iraniërs. De boot was vanaf Izmir in Turkije al zo’n vier dagen onderweg toen deze op de klippen vaarde. Er zaten naar schatting tussen de 180 en 200 mensen op het schip. Veel van de opvarenden zijn nog vermist en onder de slachtoffers zijn zeker 14 kinderen. 3 mensensmokkelaars een man uit Turkije en twee mannen uit Pakistan zijn aangehouden. Zij zouden per persoon ongeveer 8000 euro per persoon hebben gekregen voor de overtocht . Alleen al op het eiland Lampedusa werden 25 maart een recordaantal van ruim 2250 nieuwe vluchtelingen geregistreerd. Lampedusa is al jaren een vaste landingsplaats als het gaat om migratie naar Europa. Het eilandje ligt dichter bij het Noord-Afrikaanse Tunesië dan bij Sicilië of het Italiaanse vasteland. Door de strenge maatregelen van Griekenland kiezen mensensmokkelaars steeds langere en meer risicovolle routes. De Griekse kustwacht zou de afgelopen drie jaar de dood hebben veroorzaakt van tientallen migranten in de Middellandse Zee, zeggen getuigen, waaronder negen die opzettelijk in het water zijn gegooid. De negen behoren tot de ruim veertig mensen die naar verluidt zijn omgekomen als gevolg van het feit dat ze uit de Griekse territoriale wateren waren verdreven, of nadat ze de Griekse eilanden hadden bereikt, weer naar zee werden gebracht.

Volgens VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR zijn er wereldwijd 120 miljoen mensen op de vlucht. een kwart van de Nederlandse bevolking heeft inmiddels een migratieachtergrond

In 2023 was er een wereldwijde stijging van migratie. Toch kwamen er per saldo minder mensen naar Nederland. Dat waren vorig jaar 332.863 mensen, 17% minder dan in 2022. Het aantal vluchtelingen uit Oekraïne dat in Nederland wordt opgevangen is in 2023 toegenomen van bijna 91.000 naar 110.000. De voorraad sociale huurwoningen sluit totaal niet aan bij de behoefte van asielzoekers met een verblijfsvergunning. In de asielzoekerscentra wachten op dit moment vooral alleenstaande ‘statushouders’ op een woning, terwijl woningcorporaties vaak juist over eengezinswoningen beschikken. 

De nieuwe coalitie heeft in het programakkoord opgenomen dat er een tijdelijke Asielcrisiswet komt met crisismaatregelen. De asielvergunning voor onbepaalde tijd wordt afgeschaft en de vergunning voor tijdelijk verblijf wordt aangepast. Asielzoekers die zijn afgewezen, worden “zo veel mogelijk, ook gedwongen, uitgezet”. Ook krijgen statushouders geen voorrang meer bij het toewijzen van sociale huurwoningen. Automatische gezinshereniging wordt eveneens geschrapt en het aantal mensen dat mag nareizen wordt “fors beperkt”. In het akkoord staat ook dat de spreidingswet (zie onder) ongedaan gemaakt moet worden. Verder wil de coalitie bij de Europese Commissie om toestemming vragen om niet mee te doen met het Europees asiel- en migratiebeleid, en wil ze meer grensbewaking en invoering van het tweestatusstelsel. Er komen ook extra eisen voor arbeidsmigranten van buiten de EU en “malafide uitzendconstructies” worden hard aangepakt. Studiemigratie wordt ingeperkt, onder meer door meer opleidingen in het Nederlands te geven, een numerus fixus in te stellen voor buitenlandse studenten en een verhoging van het collegegeld voor niet-EU-studenten. Wat betreft inburgering willen de vier dat kennis over de Holocaust verplicht wordt en dat de taaleisen omhoog gaan. Onder hetzelfde kopje staat dat er regulering komt van versterkte gebedsoproepen.

Verschillende EU-lidstaten, waaronder Nederland, schrijven in een brief aan de Europese Commissie dat ze vluchtelingen voortaan willen opvangen in niet-EU-landen. In het niet-EU-land zouden de migranten dan moeten afwachten of ze asiel krijgen in de Europese Unie. Ook uitgeprocedeerde asielzoekers zouden er tot hun terugreis kunnen worden ondergebracht.

Het is volgens de Staatscommissie aannemelijk dat een toename van het aantal mensen met een migratieachtergrond tot meer vraag naar cultuurspecifieke zorg leidt. Dit is nu nog onvoldoende ontwikkeld om goed aan te sluiten op de leefwereld, positie en mogelijkheden van (veelal minder taalvaardige) mensen met een migratieachtergrond, wat gevolgen heeft voor de toegankelijkheid van de zorg.

In het eerste kwartaal van 2024 zijn 12.055 asielzoekers Nederland binnengekomen. Dat is zo’n 36 procent meer dan in dezelfde periode vorig jaar. Zowel het aantal asielaanvragen als het aantal nareizigers is gestegen.  Daarnaast zijn ook 3.090 nareizigers gearriveerd. Demissionair minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid erkende dat ze een fout heeft gemaakt door te spreken over “duizenden” asielzoekers die gebruik hebben gemaakt van zogenaamde gestapelde gezinshereniging. Maar dat zegt ze niet bewust te hebben gedaan. “Ik heb het verkeerde getal genoemd bij het verkeerde onderwerp”, zei de minister in de Tweede Kamer in het debat over haar ‘nareis op nareis’-uitspraken. “Maar het waren geen doelbewuste leugens. Dat raakt me.” Oppositiepartijen SP, Partij voor de Dieren en Denk zijn ontevreden over de reactie van Yesilgöz en hebben partijen een motie van afkeuring en een motie wantrouwen ingediend. GroenLinks-PvdA kwamen met de motie van afkeuring. Dinsdag stemt de Tweede Kamer over de ingediende moties van wantrouwen en afkeuring. Daar zal geen meerderheid voor zijn, dus Yesilgöz zal niet op de valreep worden weggestuurd.

De Europese Unie wil de omgang met irreguliere migratie hervormen en keurde 10 april 2024 een pakket goed dat de manier waarop het blok grote aantallen mensen aanpakt, die vaak asiel zoeken terwijl ze op de vlucht zijn voor conflicten in hun eigen land, fundamenteel moet veranderen. De hervormingen moeten de lasten verlichten van de landen die historisch gezien de meeste asielzoekers onder de 27 lidstaten van de EU hebben opgenomen, zoals Griekenland, Italië en Malta. Volgens de Dublin-verordening waren de lidstaten al verantwoordelijk voor de behandeling van asielzoekers die voor het eerst in de EU aan hun grens aankwamen, met weinig centrale hulp van Brussel of de andere lidstaten. Die regelgeving is als onderdeel van deze hervormingen herzien. In theorie zal de EU de last nu over de 27 lidstaten verdelen, hetzij door de herplaatsing van mensen naar andere lidstaten, hetzij door financiële en praktische hulp bij de verwerking van vluchtelingenclaims. Migratie zal een belangrijk thema worden bij de Europese verkiezingen in juni en Roberta Metsola, voorzitter van het Europees Parlement, denkt dat ze hiermee de komende verkiezingen de goede kant op kan sturen en de reguliere EU-partijen kunnen zeggen dat ze wel degelijk actief iets aan migratie doen. In een aantal EU-landen – met name Italië, Hongarije, Slowakije en Zweden – zijn anti-immigranten eurosceptische politici aan de macht, rechtstreeks of via coalities. In andere grote landen, waaronder Frankrijk en Duitsland, zijn zij belangrijke oppositiestemmen. Een belangrijke onderdeel van deze hervormingen is het zogenaamde solidariteitsmechanisme, dat het voor andere lidstaten verplicht maakt om degenen die het zwaarst getroffen zijn door migratie te helpen door mensen zelf mee te nemen (de EU-regels zullen dit op een minimum van 30.000 per lidstaat per jaar stellen). Financiële steun (vastgesteld op $600 miljoen per jaar), of hulp bij capaciteit waaronder het uitlenen van personeel. Geen enkel EU-land  zou theoretisch verplicht zijn om herplaatsingen uit te voeren. Het solidariteitsmechanisme moet ook helpen bij het opbouwen van vertrouwen tussen de lidstaten, dat historisch gezien slecht is als het om migratie gaat.

De Duitse bondskanselier Olaf Scholz heeft tijdens een toespraak in de Bondsdag zijn steun uitgesproken voor de deportatie van personen die ernstige misdaden begaan naar landen met uitdagende veiligheidssituaties, zoals Afghanistan en Syrië. Scholz verklaarde dat de deportatieregels zullen worden aangescherpt. Het land wil migranten uit Afghanistan deporteren, ondanks dat het geen diplomatieke betrekkingen met het land zou hebben. Duitsland heeft echter nog steeds contact met Kabul via de Afghaanse ambassade in Berlijn. Er wonen in Duitsland ongeveer 450.000 Afghanen en 13.000 van hen lopen het risico om gedeporteerd te worden omdat hun asielaanvraag is afgewezen. Als de Afghaanse ambassade in Berlijn de benodigde documenten verstrekt, kan Duitsland deze migranten deporteren.

Bij ongewijzigd beleid komen er dit jaar naar verwachting tussen de 32.000 en 63.000 nieuwe asielzoekers naar Nederland. De totale asielinstroom komt mogelijk uit tussen de 49.800 en 78.500. Op 1 januari 2023 telde Nederland 529 inwoners per vierkante kilometer landoppervlak. Nederland is na Malta het dichtstbevolkte land van de Europese Unie. In Nederland wonen circa 4,4 miljoen mensen met een migratieachtergrond

Beleid

In 2024 komt er ruim € 4 miljard vrij om de asielprocedure te verbeteren. Met dit geld wil het kabinet onder andere:

stapsgewijs de vaste capaciteit van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers  (COA) naar 41.000 opvangplekken uitbreiden;

gemeenten helpen om opvangplekken te realiseren;

terugkeer naar het land van herkomst bevorderen als iemand niet in Nederland mag blijven. Onder andere door:

intensieve begeleiding bij terugkeer;

aanscherping van de meldplicht;

afspraken te maken met herkomstlanden;

legale migratie verbeteren, bijvoorbeeld door arbeids- en kennismigratie meer te structureren. 

In het nieuwe door de 2e Kamer opgelegde en aangescherpte beleid bij de immigratiedienst IND krijgen asielzoekers binnenkort minder vaak ‘het voordeel van de twijfel en moeten ze zelf meer moeite doen voor een verblijfsvergunning en daar ook zelf bewijs voor aanleveren en aantonen dat ze ook “persoonlijk” gevaar lopen wanneer ze zouden behoren tot  bedreigde groeperingen zoals politieke vluchtelingen, lhbti’ers, bekeerde christenen, vervolgde etnische minderheden als Iraakse Jezidi’s en Afghaanse Hazara’s, Gülen-aanhangers in Turkije of journalisten in Afghanistan. 

Uit de meest recente Meerjaren Productie Prognose (MPP) volgt meerjarig een hogere asielinstroom dan waar in de huidige begroting rekening mee is gehouden. Daarnaast wordt er door een gebrek aan reguliere opvangplekken aanvullende uitgaven gedaan voor (crisis)noodopvang in 2024 en 2025. Ook zijn er mutaties voor de afrekening COA en IND, de Hotel- en Accommodatieregeling, de Landelijke Vreemdelingen Voorziening, Vluchtelingenwerk Nederland, en dwangsommen bij de IND. 

De Europese Unie heeft 20 december 2023 een akkoord bereikt over het asiel- en migratiebeleid dat vooral gericht is op de Europese buitengrenzen. In Italië en Griekenland, moet de eerste screening plaatsvinden. Naast een gezondheidscheck en veiligheidscontrole worden van alle asielzoekers boven de zes jaar vingerafdrukken afgenomen. De autoriteiten kunnen in de toekomst dan direct zien of mensen al eerder asiel hebben aangevraagd. Vervolgens wordt aan de buitengrenzen meteen een onderscheid gemaakt tussen kansrijke en kansarme asielzoekers. Migranten uit landen als Marokko en Pakistan hebben weinig kans op een verblijfsvergunning. Zij moeten een procedure aan de buitengrens doorlopen en worden daar vastgehouden in gesloten centra. Ze mogen het grondgebied van de EU niet betreden. Het is de bedoeling dat zij zo snel mogelijk terugkeren naar hun land van herkomst. Dit moet in ieder geval binnen zes maanden gebeuren. Mensen uit Syrië, komen over het algemeen wel in aanmerking voor een verblijfsvergunning. Deze groep kan een normale procedure doorlopen. Zij starten hun asielaanvraag nog steeds in het land van aankomst aan de buitengrens. Het is de bedoeling dat de overige lidstaten deze asielzoekers overnemen van landen aan de buitengrenzen, zoals Italië en Griekenland. Maar dit is alleen verplicht als zo’n lidstaat het aantal migranten niet meer aankan. Als dat het geval is, krijgen de overige lidstaten de taak om een aantal asielzoekers op te nemen. Er is afgesproken dat er jaarlijks minimaal 30.000 kansrijke asielzoekers over de hele EU worden verdeeld. De verdeling wordt gemaakt op basis van inkomen en het aantal inwoners. Een lidstaat kan er ook voor kiezen om deze ‘solidariteit’ af te kopen. Het gaat dan om 20.000 euro per persoon. Tot slot zijn er ook nog afspraken gemaakt over wat de EU kan doen als zich een uitzonderlijke situatie voordoet, zoals een pandemie of een plotselinge massale aankomst van vluchtelingen. Als dit aan de orde is, mogen de grenslanden de kansarme asielzoekers die amper kans maken op asiel bijvoorbeeld langer dan zes maanden vasthouden. Albanië neemt vluchtelingen van Italië over voor 3.300 euro per persoon. en dat 5 jaar lang (36.000 asielzoekers per jaar). Het gaat om maandelijks 3.000 asielzoekers vijf jaar lang. In totaal is er met de deal 600 miljoen euro gemoeid. De asielzoekers bijven onder het Italiaanse recht vallen en krijgen, mits hun aanvraag wordt goedgekeurd asiel binnen de EU. De Canarische Eilanden kunnen ondertussen de stroom bootmigranten niet meer aan. In de eerste twee maanden van 2024 kwamen bijna 12.000 migranten aan op de Spaanse eilanden voor de Afrikaanse kust. 5.445 van hen, bijna de helft, zijn minderjarig.

Nu steeds meer Syrische vluchtelingen vanuit Libanon naar EU-land Cyprus trekken heeft Ursula von der Leyen aan Libanon een steunpakket van 1 miljard euro aangeboden om het land te stutten én migratie te stoppen.

De huidige schaarste aan personeel in het onderwijs, woningen  en de zorg en de toenemende financiële druk op de sociale zekerheid maken duidelijk dat Nederland niet op dezelfde weg kan voortgaan. In alle demografische scenario’s richting 2050 is de omvang van de toekomstige beroepsbevolking in verhouding tot de niet-werkende bevolking ontoereikend om aan de totale vraag naar de publieke voorzieningen te voldoen, aldus de Staatscommissie.  De nieuwe coalitie willen het vluchtelingenprobleem de status van crisis geven, waardoor het mogelijk zou moeten zijn om internationale verdragen op te zeggen. (opt-out) In het geval van een ‘crisis’ kunnen er vergaande maatregelen genomen worden, zoals een tijd helemaal geen asielaanvragen meer in behandeling nemen. De crisis redenering is gebaseerd op het feit dat de aantallen asielzoekers inmiddels zo groot zijn, dat Nederland het niet meer aan kan. Italië deed dit vorig jaar ook al, toen het aantal asielzoekers daar was verviervoudigd.

De gefinancierde vluchtelingenprojecten in Turkije lopen achter op schema en het is onzeker of ze zullen worden volgehouden zodra de EU-steun afloopt. De geografische ligging van Türkiye maakt het een belangrijk land voor de opvang en doorreis van vluchtelingen naar Europa. Turkije herbergt momenteel ruim vier miljoen geregistreerde vluchtelingen, waaronder ruim 3,2 miljoen van Syrische afkomst; minder dan 5 % woont in kampen. In 2015 heeft de EU de Faciliteit opgezet om 6 miljard euro aan humanitaire en ontwikkelingshulp naar het land te kanaliseren en coördineren. De Commissie beheert de hulp in de context van de economische neergang van Turkije en de verslechterende betrekkingen met de EU, ook als gevolg van de achteruitgang op het gebied van de rechtsstaat en de grondrechten.  Turkije heeft momenteel meer dan 4 miljoen geregistreerde vluchtelingen, waaronder ruim 3,2 miljoen van Syrische afkomst. Omdat minder dan 5% van de vluchtelingen in vluchtelingenkampen woont, heeft hun aanwezigheid een aanzienlijke impact op lokale gemeenschappen

Sinds de eerste week van 2024 zijn er ondanks het akkoord ruim twee maanden later nog elke keer ongeveer duizend asielaanvragen per week. De meeste asielzoekers komen uit Syrië (13.000 aanvragen), gevolgd door Turkije (bijna 2900 aanvragen), Eritrea (ruim 2300) en Jemen (2000). Driekwart van alle eerste aanvragen wordt door een man gedaan. De meeste aanvragers waren jonger dan 35 jaar. Bij de groep Eritreeërs was bijna de helft van de aanvragers jonger dan 18 jaar op het moment van aanvraag. Het aantal asielzoekers in Nederland stijgt dit jaar naar verwachting naar tussen de 49.800 en 78.500. Die cijfers, die demissionair staatssecretaris Van der Burg naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, zijn inclusief nareizigers door gezinshereniging en mensen die voor een tweede keer asiel aanvragen. In 2023 kwam het aantal asielzoekers iets lager uit op 48.500. Ruim 38.000 mensen van hen dienden in 2023 een eerste asielverzoek in, dat is 8 procent meer dan in 2022. Het aantal nareizigers nam af naar 10.000, 7 procent minder dan in 2022.

Het internationale “Marrakesh migratiepact” moest migratie beheersbaar maken en in goede banen leiden. Het 34 pagina’s tellende pact met een lijst van 23 doelen bevat internationale niet-bindende afspraken over het aanpakken van mensen smokkel, het terugdringen van vreemdelingenhaat en de bescherming van vluchtelingen. Het is geen juridisch bindend pact, echter migranten zouden bij de rechter kunnen afdwingen dat ze toegang tot een land krijgen. Nederland wil daarom een bepaling opstellen die de juridische grondslag uitsluit. De VS, Hongarije, Oostenrijk, Israël, Zwitserland, Australië, Polen, Bulgarije, Tsjechië, Estland en Italië wezen het pact af.

In de EU worden gemiddeld jaarlijks in totaal bijna een miljoen asielaanvragen ingediend. 52.000 van deze asielzoekers stromen elk jaar door naar Nederland. De gesloten opvangcentra aan de buitengrenzen voor kansarme asielzoekers leiden in de toekomst mogelijk tot iets minder asielaanvragen in Nederland. Het moet mensen die naar de EU willen komen afschrikken, maar zal de mensensmokkel niet beëindigen. Veel lidstaten zien na de coronacrisis een toename van het aantal asielaanvragen. Nederland is niet het enige land dat kampt met problemen. Ook andere lidstaten, zoals buurlanden België en Duitsland, hebben te weinig opvangplekken. Een grensoverschrijdend onderzoek onder leiding van de Roemeense politie ondersteund door Europol en waarbij het Bulgaarse directoraat-generaal Bestrijding van de georganiseerde misdaad en de Duitse politie betrokken waren, heeft geresulteerd in de ontmanteling van een georganiseerde misdaadgroep die zich bezighoudt met migrantensmokkel en de arrestatie van 42 smokkelaars. De groep smokkelde migranten van Bulgarije naar Roemenië, over de rivier de Donau en vervolgens richting West-Europa. 

In 2023 heeft de IND over 17.925 asielaanvragen beslist. In 80,8% van de gevallen is er een verblijfsvergunning verleend. Dat betekent dat er in 2023 14.490 mensen een verblijfsvergunning asiel kregen in Nederland.

De EU heeft per 2026 nieuwe regels bedacht voor asiel en migratie. Migranten krijgen dan aan de buitengrenzen van de EU te horen of ze wel of niet Europa in mogen. Een van de belangrijkste punten in het nu gesloten migratiepact is de grensprocedure.  Migranten uit relatief ‘veilige’ landen, zoals Marokko, Algerije of Bangladesh, krijgen een versneld proces dat maximaal negen maanden duurt en tussentijds worden de betrokken migranten vastgezet in speciale detentiecentra met beperkte bewegingsvrijheid. Als blijkt dat er geen recht is op asiel, worden ze teruggestuurd. Ook kinderen kunnen worden vastgezet en in sommige gevallen van hun ouders worden gescheiden. Dit geldt niet voor alleenstaande minderjarige asielzoekers. Alleen erkende vluchtelingen komen in de normale procedure. Over de nieuwe regels moet nog formeel gestemd worden in het Europees Parlement en de Raad van Ministers. De EU wil ook dat migranten sneller gescreend worden en hiervoor is een zevendaagse screeningsproces bedacht waarbij vingerafdrukken worden afgenomen en gezichtsopnames worden gemaakt voor een EU-database. Alle lidstaten krijgen toegang tot deze database en kunnen controleren of een asielzoeker niet in meerdere EU-landen asiel heeft aangevraagd. Waar aankomstlanden eerst verplicht waren om een asielprocedure te starten voor een migrant, mogen EU-landen nu kiezen: betalen of overnemen. Lidstaten staan voor de keuze om asielzoekers over te nemen van landen zoals Italië en Griekenland, waar de instroom hoog is, of een bedrag te betalen van 20.000 euro per niet-overgenomen asielzoeker. Het land waar een migrant aankomt, blijft verantwoordelijk voor het regelen van asiel. Wanneer Nederland alle asielzoekers afkoopt kost dit 1 miljard euro per jaar. Het wel toelaten kost de Staat 3 miljard per jaar. in het door EU gefinancierde opvangcentrum Lipa in het noordwesten van Bosnië en Herzegovina, net buiten de grens met de Europese Unie krijgen vluchtelingen vies eten, een slechte behandeling en zijn er vooral veel bedwantsen,

De Onderzoeksraad voor Veiligheid startte in april een verkennend onderzoek naar de veiligheid van kinderen in de Nederlandse asielketen. De Raad heeft zorgen over de leefomstandigheden van kinderen in de gehele asielketen, in het bijzonder voor hun veiligheidssituatie in opvanglocaties. Eerder hebben organisaties als de Kinderombudsman, de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Inspectie Justitie en Veiligheid gewezen op de ondermaatse en onveilige leefomstandigheden in de asielopvang, met name voor kinderen. De ernstige en urgente problematiek blijft voortduren.

Het Havenbedrijf Rotterdam heeft arbeidsmigranten hard nodig om de haven ook in de toekomst draaiende te houden en te verduurzamen en heeft nu al te weinig mankracht, zegt de nieuwe topman Boudewijn Siemons 

Asielzoekers die illegaal het Kanaal oversteken en het Verenigd Koninkrijk bereiken, mochten met de nieuwe omstreden migratiewet gedeporteerd worden naar Rwanda. In ruil voor de terugname van vluchtelingen kreeg de Rwandese regering 433 miljoen euro, plus 175.000 euro per uitgezette migrant om de kosten voor huisvesting, voedsel en onderwijs te dekken. De asielzoekers vluchtten vervolgens naar Ierland die daarna ook de wet wilde wijzigen om de asielzoekers uit Groot-Brittannië weer daarnaar terug te kunnen sturen. Om deportaties te vergemakkelijken had de vorige Britse regering de capaciteit voor tijdelijke huisvesting van asielzoekers vergroot tot ruim 2.200 en commerciële chartervluchten geboekt. Ook de BBB in Nederland is voorstander van een ‘Rwanda-deal’ zoals het Verenigd Koninkrijk had.  De nieuwe Britse Labour regering heeft de wet meteen bij aantreden ingetrokken. Op het plan was vanaf het begin al veel kritiek, vooral omdat Rwanda het niet zo nauw neemt met de mensenrechten. Mensenrechtenorganisaties en asielzoekers tekenden meerdere keren beroep aan tegen het plan. Uiteindelijk werd de eerste vlucht, die vorige zomer gepland stond, tegengehouden door een bevel van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Het hof stelde dat er een “reëel risico bestaat op onherstelbaar leed” bij de asielzoekers.

De VS deporteerde zeker vijftig Haïtiaanse vluchtelingen. Ze werden teruggevlogen naar Haïti. De VS deporteert al sinds 2021 Haïtiaanse vluchtelingen.

Instroom

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) ving in in 2014 ongeveer 25.000 vluchtelingen op, in 2015 bijna 58.880, in 2015 ongeveer 47.000, in 2016 ongeveer 31.642, in 2018 ongeveer 30.380, in 2019 ongeveer  29.435, in 2020 19.132, in 2021 ongeveer 24.686,  in 2022 ongeveer 46.460 en in 2023 50.000. Wekelijks wordt Nederland de laatste tijd geconfronteerd met zo’n 1.000 asielzoekers en dat is veel meer dan het land en de opvang aan kan. In januari 2023 kwamen opnieuw 2.490asielzoekers naar Nederland. Daarnaast kwamen er nog 390 nareizigers. In 2022 kwamen er in totaal 46.460 asielzoekers en nareizigers. Hieronder waren Syrisch (28,3 procent), Turks (7,8 procent), Somalisch (5,9 procent), Jemenitisch (5,7 procent), Algerijns (5,4 procent) of Iraans (5,0 procent). De overige 41,8 procent had een andere nationaliteit. 60,6 procent bestond uit volwassen mannen, 16,5 procent was een volwassen vrouw en 22,9 procent was kind. Onder nareizigers was 48,1 procent minderjarig, 38,0 procent een volwassen vrouw en 13,9 procent een volwassen man. In 2021 werden er 24 705 verblijfsvergunningen asiel voor bepaalde tijd verleend. Dat waren er 10.660 meer dan in 2020 en 12.815 meer dan in 2019. In 2023 kwamen tot nu toe de meeste migranten uit Syrië (8,7 duizend), Turkije (5,1 duizend), Polen (4,5 duizend) en India (4,2 duizend).  In 2024 heeft het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) ruim 72.000 opvangplekken nodig. In 2025 zijn dat er 76.000.

In de eerste helft van 2023 kwamen zo’n 250.000 asielzoekers Duitsland binnen. De Duitse regering kwam daarom in oktober 2023 met een wetsvoorstel dat het makkelijker moet maken om afgewezen asielzoekers uit te zetten. De Bondsdag moet nog stemmen over de aangescherpte maatregelen.

Van de 17,8 miljoen inwoners in Nederland zijn er ongeveer 2,7 miljoen in het buitenland geboren. Zij zijn als migrant naar Nederland gekomen. Op 1 januari 2023 woonden er 4,7 miljoen mensen met een migratieachtergrond in Nederland. Dat is van de Nederlandse bevolking. In 2022 zijn er 227.000 inwoners bijgekomen. Sinds 2020 gaat er in Nederland structureel 100 miljoen euro naar de doorstroming van asielzoekers en daar komt nog eens 34 miljoen incidenteel bij. Het is de bedoeling de asielprocedure sneller te maken om te voorkomen dat ouders en kinderen te lang wachten op besluit in hun zaak.

Ruim 90 mensen zijn 7 april 2024 verdronken nadat een overvolle, omgebouwde veerboot voor de kust van Mozambique is gezonken. Aan boord zaten 130 passagiers, onder wie verschillende kinderen, die het vasteland probeerden te ontvluchten

Op het eiland Lampedusa waren 13 september 2023 meer dan 6800 migranten, terwijl er officieel maar 440 kunnen verblijven, nadat er ruim 5000 mensen aankwamen in meer dan 100 boten. Tot nu kwamen er in totaal 115.000 vluchtelingen met een boot aan op de Italiaanse kust, waar dat er 105.000 waren in heel 2022. De meeste migranten komen uit Guinee, Ivoorkust en Tunesië. Drieduizend migranten werden verplaatst naar Sicilië en het Italiaanse vasteland, maar er zijn nu toch nog steeds 3.800 migranten op het kleine eilandje.

Er zijn circa 85 miljoen mensen op de vlucht voor oorlog en geweld. 42% van de vluchtelingen is jonger dan 18 jaar. Ongeveer 86% van de vluchtelingen wereldwijd wordt opgevangen in een ontwikkelingsland. Bovenop de ongeveer 4 miljoen mensen die zijn gevlucht uit Oekraïne kregen Zwitserland en Noorwegen in 2022 bijna 1 miljoen asielaanvragen. Dat is een stijging van meer dan 50 procent ten opzichte van 2021 en het hoogste aantal sinds 2016, toen waren het er bijna 1,25 miljoen. Syriërs deden de meeste aanvragen (132.000), gevolgd door Afghanen (129.000). Ook kwamen er veel aanvragen van migranten uit Turkije, Venezuela, Colombia, Bangladesh en Georgië. Volgens cijfers van het UNHCR, de VN-vluchtelingenorganisatie, waren er in 2015 ongeveer een miljoen mensen op de vlucht naar Noordwest-Europa via Italië en ” Griekenland. Veel van hen zijn nareizende gezinsleden. Er is gestart met een programma om migranten zonder papieren of van wie de verblijfsvergunning is verlopen zo snel mogelijk van een verblijfsstatus te voorzien zodat ze aan het werk kunnen. Het land kampt met enorme tekorten aan arbeidskrachten in de landbouw, bouw en het toerisme. Het plan van de minister van migratie zou gaan om 300.000 migranten, oftewel zo’n 3 procent van de huidige bevolking. Op dit moment werken er al 800.000 mensen uit onder meer Oost-Europa in de land- en tuinbouw, de verschillende distributiecentra en de bezorging.

In 2022 vroegen 4200 alleenstaande jongeren asiel aan in Nederland, twee keer zoveel als in 2021. Voor 2023 worden nog eens ongeveer 5000 jongeren verwacht. Vooral voor de jongeren is er een groot tekort aan opvangplekken. In totaal zijn er voor 2023 bijna 4700 extra plekken voor deze jongeren nodig, bijna 1,5 keer zoveel als het aantal plekken dat deze groep nu heeft.  Migranten die niet langer in Nederland mogen verblijven ontlopen hun uitzetting omdat de landen van herkomst niet meewerken aan terugkeer. Het vaakst mislukken uitzettingen naar Afghanistan en Marokko en recentelijk ook naar Italië. Bij twee derde van de afgewezen asielzoekers en personen van wie de verblijfsvergunning is ingetrokken wordt niet gecontroleerd of ze het land hebben verlaten. Tussen 2008 en 2020 werd aan ruim 351.000 personen gevraagd Nederland te verlaten. 116.000 mensen gaven hier aantoonbaar gehoor aan. Bij ongeveer 235.000 personen is niet gecontroleerd of ze het bevel hebben opgevolgd. Nederland mag geen asielzoekers terugsturen naar Italië. De Raad van State oordeelde dat asielzoekers niet mogen worden teruggestuurd omdat er door de opvangproblemen in Italië een reëel risico is dat de asielzoekers daar op straat belanden en dat is in strijd met de mensenrechten. Eerder bepaalde de Raad van State ook al dat een rechter asielzoekers ook niet zomaar mag terugsturen naar Kroatië, Griekenland en Malta. Wanneer een asielaanvraag is gehonoreerd en de vluchteling is ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie heeft deze recht op bijstand, kinderbijslag, zorgtoeslag en huurtoeslag. Amsterdam trekt ruim 23 miljoen euro uit alleen al voor taallessen aan 14.500 ongeletterden. Minister Lilianne Ploumen (Ontwikkelingssamenwerking) geeft hieraan 350 miljoen ontwikkelingsgeld en de Overheid nog eens 150 miljoen maar alleen aan Gemeentes die daadwerkelijk asielzoekers huisvesten. De EU lidstaten krijgen 10.000 euro voor elke vluchteling die ze (vrijwillig) opnemen. Nederland neemt tot en met oktober 2019 1.750 extra asielzoekers op als gevolg van de uitwerking van de in 2015 afgesloten deal met Turkije. De wachttijd voor de asielprocedure is in 2019 opgelopen naar een jaar en vier maanden. Nederland heeft in 2018 n totaal 4795 mensen asiel of een andere beschermde status toegekend. Het ging vooral om vluchtelingen uit Syrië (1620), Ethiopië (535), en Iran (450). Het aantal toekenningen is fors gedaald vergeleken met de 9090 in 2017 en de bijna 22.000 in 2016. Als oplossing voor de vele afwijzingen doen veel vluchtelingen zich voor als homoseksueel of pretenderen ouder te zijn dan ze zijn in de hoop alsnog een beschermde status te krijgen. Het aantal migranten dat illegaal in de Europese Unie verblijft is afgelopen jaar met bijna 60 procent toegenomen. De EU-landen telden in 2022 samen meer dan een miljoen mensen zonder recht om daar te verblijven. Zes derdelanders die uit Oekraïne zijn gevlucht, mogen van de Raad van State voorlopig toch in de opvang in Nederland blijven. De voorlopige voorziening geldt feitelijk alleen voor deze zes zaken, maar is ‘richtinggevend’ voor de andere derdelanders. 

Spreidingswet

Het COA nam per 1 april 2023 de organisatie van de asielopvang van de veiligheidsregio’s over en gaat in de toekomst uitvoering geven aan de nieuwe spreidingswet. Het regelen van (nood)opvangplekken door de COA betekent niet dat er nu wel in elke gemeente verplicht een azc komt. Een gemeente kan zeggen: ik doe meer op het gebied van asielzoekerscentra, dan doet een buurgemeente meer op het gebied van statushouders en nog een andere gemeente meer op een ander vlak. Met name D66 en ChristenUnie, drongen er op aan dat de spreidingswet er kwam en benadrukten dat daarover eerder dit jaar binnen de coalitie afspraken zijn gemaakt. Mark Rutte wil “een uiterste poging” doen om met een substantieel pakket aan maatregelen te komen om de migratie in te dammen. Hij vertrouwt erop dat dit “binnen een paar weken” gaat lukken. De wet moest nog door de nieuwe Eerste Kamer maar VVD hielp deze aan een meerderheid. De Raad van State heeft kritiek op de wet  omdat deze onnodig complex kan uitpakken en moeilijk uitvoerbaar zal zijn. De VVD wilde gezinshereniging voor een grote groep vluchtelingen inperken. De beperking hing samen met een nieuw asielstelsel. Vluchtelingen die gevlucht zijn omdat ze worden vervolgd vanwege hun religie of politieke opvattingen zouden een A-status moeten krijgen. Oorlogsvluchtelingen zouden dan een B-status, met minder rechten krijgen, zodat zij uiteindelijk weer terug zouden kunnen naar hun eigen land en hier dus tijdelijk bescherming hebben. Voor deze groep zou gezinshereniging dan ook geen optie meer zijn. De ChristenUnie was tegen het plan. De VVD had daarom voorgesteld om voor schrijnende gevallen een uitzondering te maken. Dat zou dan gaan om maximaal tweehonderd vluchtelingen per maand. Maar ook dat bleek niet voldoende. VVD gooide de handdoek in de ring en maakte een einde aan het kabinet. De Tweede Kamer behandelde de spreidingswet en CDA, D66, PvdA, SP, GL, PvdD, ChristenUnie, BBB, SGP en Volt hebben samengewerkt om de wet eenvoudiger te maken. Gemeenten krijgen langer de tijd om vrijwillig locaties aan te bieden. Ook wordt de verdeling in één in plaats van twee rondes gemaakt. Verder mogen de Gemeentes onderling plekken uitruilen. Wonen er in de ene gemeente bijvoorbeeld meer statushouders? Dan opent de andere gemeente juist een asielzoekerscentrum (azc). Door een amendement van de SP gaan niet meer ‘alleen relatief arme gemeenten als Hoogeveen en Heerlen’ asielzoekers opvangen, maar ook rijke gemeenten als Blaricum en Bloemendaal”. Hoeveel asielzoekers naar een gemeente komen is niet alleen afhankelijk van inwoneraantal, maar ook van de sociaaleconomische draagkracht van een gemeente. Na negen maanden kijkt het kabinet of de opvang geregeld is. Als er dan nog steeds een tekort is, kunnen gemeenten alsnog worden gedwongen. De eindbeslissing door de 1e Kamer werd 23 januari 2024 genomen De wet kwam er door omdat de VVD in de 1e Kamer zich tegen de fractie van de VVD in de 2e Kamer opstelde. Een poging van 2e Kamerlid Eerdmans om de wet terug te draaien werd alleen gesteund door PVV, Ja21, SGP,FvD en BBB.

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) behandeld de komende zes maanden geen nieuwe en lopende aanvragen van asielzoekers uit Soedan. Asielzoekers van wie al besloten was dat ze terug moeten naar Soedan, hoeven voorlopig niet terug te keren. De IND had in juli al een tijdelijke stop ingesteld op beslissingen over aanvragen van asielzoekers uit Soedan, maar deze wordt nu verlengd vanwege “de aanhoudende onzekere situatie” in Soedan. Als asielzoekers “een ernstig gevaar voor de openbare orde of nationale veiligheid” vormen, kan de IND wel beslissen om iemands aanvraag tot asiel af te wijzen. Maar diegene wordt dan vooralsnog niet uitgezet. Tot november 2023 dienden 726 Soedanezen een asielaanvraag in.  

Jaarlijks werken in de glastuinbouw ruim 82.000 mensen. In de piekperiode loopt dit op tot zo’n 113.000 mensen. Ruim 80% zijn migranten.

Het risico op gewelddadige incidenten in Ter Apel groeit volgens de Inspectie Justitie en Veiligheid nog elke dag. De maximumcapaciteit van 2000 asielzoekers wordt met honderden mensen overschreden. Asielzoekers moeten al bijna twee maanden ‘s op stoelen en op de grond in wachtkamers van de IND verblijven en dat wordt met de huidige koudegolf alleen maar zwaarder. Methadongebruik, slechte hygiëne, overvolle afvalbakken en vieze matrassen in wachtruimtes van de IND die niet geschikt zijn om er langere tijd te verblijven. Het Rode Kruis werd ingeschakeld om noodhulp te verlenen in de vorm van  extra dekens, luchtbedden, hygiënesets, en douchebenodigdheden. De gemeente Stadskanaal in Groningen biedt onderdak aan tweehonderd asielzoekers in verwarmde tenten. Een andere crisisopvang voor asielzoekers in Groningen komt in studentenhuisvestingscomplex The Village aan de Peizerweg. De opvang moet onderdak bieden aan tachtig tot honderd asielzoekers uit onder andere Syrië, Eritrea, Somalië, Iran, Irak en Jemen. Naar verwachting blijven de asielzoekers zo’n drie maanden in de opvang in afwachting van plaatsing in een regulier asielzoekerscentrum. Voor 1.360 statushouders is op korte termijn woonruimte verdeeld over 170 gemeenten beschikbaar gekomen. Zij zullen in de tussentijds  in hotels verblijven, zodat hun bedden in de reguliere opvang vrijkomen voor asielzoekers. De Burgemeester van de Groningse gemeente Westerwolde, waartoe Ter Apel behoort, heeft 10 januari 2024 huilend, en met succes in de rechtbank gepleit dat het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zich aan de afspraak houdt van maximaal 2000 asielzoekers in de opvanglocatie. Sinds november verblijven er structureel honderden mensen meer en dat is nu niet meer toegestaan. Het COA heeft vier weken de tijd om aan de eis te voldoen. De rechtbank legde het COA een dwangsom op van 15.000 euro voor elke dag dat er te veel asielzoekers in Ter Apel worden opgevangen, met een maximum van 1,5 miljoen euro. Ter Apel zit nog altijd overvol en er zijn geen nieuwe asielopvangplekken in andere gemeenten bijgekomen. Vanaf 22 februari moet er aan de Gemeente nu 15.000 euro per dag betaald worden. Het totale bedrag aan dwangsommen is met de ruim 50.000 euro extra “boete” al opgelopen tot 1 miljoen euro. COA wilde dit eerst nog voorkomen door het overschot in Biddinghuizen onder te brengen, maar vanwege extra instroom werd het maximale aantal vluchtelingen met 32 overschreden. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) was al begonnen met het verhuizen van mensen uit de tijdelijke noodopvang, omdat het terrein van Walibi voor het festivalseizoen leeg moet zijn. Toch komen er nu weer 240 extra mensen bij. Ze blijven echter onder het maximum van 1450 personen en het terrein moet op 7 april 2024 door het COA alsnog weer leeg worden opgeleverd. Pas vanaf de 3e dag wist COA met trucjes beneden het aantal van 2000 te blijven. Door asielzoekers ’s avonds over te plaatsen naar de nachtopvang in 2e Exloërmond en ’s ochtends weer terug te brengen, zijn er overdag meer mensen in Ter Apel dan het COA communiceert. Zo wist het COA tijdelijk onder 90.000 euro aan boetes uit te komen. Het maximale dwangsombedrag was 1,5 miljoen euro en dat bedrag is 11 juni 2024 bereikt. Juristen van de gemeente onderzoeken mogelijke vervolgstappen. terwijl de gemeenteraad zich beraad over de besteding van het geld. Er is nog geen zicht op een oplossing, dus wellicht is er opnieuw een rechtsgang nodig. In de opvang brengen er inmiddels 2318 de nacht door. In de overloop locatie verblijven gemiddeld 400 mensen.  Het Rode Kruis luidde de noodklok over de asielopvang en ook de Gemeente Westerwolde wil dat dit stopt. Zij geven het COA tot 31 mei om met een oplossing te komen. COA bracht al zoveel mogelijk statushouders onder in hotels in de buurt van de asielzoekerscentra. Daar is formeel geen toestemming van de betrokken gemeenten voor nodig. Het COA zegt te handelen “in opdracht van het Rijk en na instemming van de commissarissen van de Koning”. 14 oktober 2024 stond de Gemeente Westerwolde en de COA weer bij de rechter. Westerwolde eiste een hogere dwangsom van 75.000 euro per dag, met een maximum van 7,5 miljoen euro en kreeg gelijk voor 50.000 euro per dag met een maximum van 5 miljoen euro. De dwangsom geldt wanneer er te veel mensen op het terrein zijn. Er wordt dus niet alleen gekeken naar mensen die in het opvangcentrum bij Ter Apel overnachten.

In Irak zijn relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht wettelijk verboden en er staat een gevangenisstraf op van tien tot vijftien jaar. Volgens een nieuwe wet kunnen transgenders ook een gevangenisstraf van één tot drie jaar krijgen.

Er zitten zo’n zestienduizend statushouders in de asielopvang. Ongeveer tienduizend van hen wachten al langer dan veertien weken op huisvesting en sommigen zelfs tot een jaar. Het aantal zaken waar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) nog een beslissing over moet nemen, is opgelopen tot 70.660, inclusief 26.630 aanvragen voor nareizigers. Het COA belde met 45 gemeenten die achterlopen op de taakstelling en nog weinig tot niets doen aan asielopvang. Het COA wil ervoor zorgen dat het elke week vijfhonderd statushouders extra kan laten “uitstromen” naar huisvesting in die gemeenten. De gemeenten hoeven in de tweede helft van dit jaar niet in totaal 27.600, maar 17.600 statushouders aan een huis te koppelen. Dat zou komen doordat de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) minder verblijfsvergunningen heeft uitgegeven van werd verwacht. Regelmatig moesten meerdere asielzoekers de nacht op een matras of stoel doorbrengen in de wachtruimte van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND)omdat er in het asielzoekerscentrum geen bedden meer beschikbaar waren. 300 asielzoekers werden 20 september 2023 met bussen van ter Apel naar Amsterdam-Zuidoost gebracht, waar ze in een leegstaand gebouw werden ondergebracht. Het aantal alleenstaande jongeren in Ter Apel zit op het hoogtepunt met bijna 360 alleenstaande minderjarige vreemdelingen. Op verschillende dagen meldden zich meer dan 250 personen per dag. Hieronder bevinden zich veel alleenstaande minderjarige asielzoekers (AMV’s). Mensen uit Jemen die in Nederland asiel aanvragen, krijgen voortaan niet meer een status enkel door de burgeroorlog die daar heerst. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) kijkt ook naar de individuele risico’s die iemand in Jemen loopt. Duizenden statushouders zitten in afwachting van een woning op cruiseschepen. Het aantal kinderen en alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’ers) in de noodopvang is opnieuw toegenomen. Er zitten 6.244 kinderen in (crisis)noodopvanglocaties, waarvan 2.423 amv’ers. De kwaliteit van de opvang is op sommige crisisnoodopvanglocaties ver onder de maat, concludeerden de rechter en meerdere inspecties eerder al. Zo is de veiligheid van kinderen in het geding en bestaan er risico’s voor de gezondheid. Ook is het mentaal zwaar voor asielzoekers, omdat er voor deze groep weinig perspectief is.

De verhoogde instroom van AMV’s heeft te maken met:

‒ de steeds verslechterde situatie in landen van herkomst (bijvoorbeeld Jemen, Soedan, Somalië, Irak);

‒ de steeds verslechterde situatie in de regio (door discriminatie en xenofobie;

– gevoel van onveiligheid, strengere beleid voor vluchtelingen, verminderde toekomstmogelijkheden ;

‒ afnemende internationale hulp en vluchtelingenbeleid voor derde landen in de regio;

‒ strengere grenscontroles in Europa, pushbacks en de complexiteit van de migratietraject in Europa en de reisroutes in de regio;

Ter Apel

De situatie op het aanmeldcentrum in Ter Apel is zo slecht dat medewerkers en bewoners een “onacceptabel risico” lopen om slachtoffer te worden van geweldsincidenten. De inspectie vroeg 19 juni 2024 opnieuw om meer politie. De zeer ernstige veiligheidssituatie komt onder meer door het grote aantal in bewaring genomen wapens. Dat waren er vorig jaar tussen maart en oktober nog zo’n 55. In de recentste meetperiode, tussen december en april, waren dat er al 160. Daarnaast nam het aantal ernstige incidenten toe: sinds december werden al acht steekincidenten gemeld.

Meerdere oproepen om extra opvangplekken te regelen hebben niet kunnen voorkomen dat het afgesproken maximum aantal mensen in Ter Apel werd overschreden. Er zijn structureel meer dan tweeduizend mensen bij het AZC en de afgelopen maand zijn er meerdere incidenten geweest in Ter Apel en het nabijgelegen Nieuw-Weerdinge waarbij daders  gewond zijn geraakt tijdens een burgerarrestatie en naar het ziekenhuis moesten. De bewoners grijpen zelf in omdat de politie het werk niet aan kan door onderbezetting. In Ter Apel zijn ze de criminele asielzoekers meer dan zat en zij zegden het vertrouwen in de politiek op met een…

BRANDBRIEF: “Het zou jouw dorp maar zijn” 

Geachte verantwoordelijken van ons dorp, Burgermeester, college, en bestuurders in Den Haag,

“We doen wat we kunnen”…. De eeuwige reactie van de burgermeester, raad, politie, ketenmariniers, COA, staatssecretaris, waar wij het al jaren maar dan ook jaren mee moeten doen. Niemand weet als gevolg van de slepende problematiek nog wat te doen… wijst naar en wacht op elkaar.

Kikker

Kent u het voorbeeld van de kikker in koud water? Als deze in een keer in een glas heet water wordt gestopt, spartelt deze tegen en springt direct uit het glas en zorgt voor zichzelf (lees de rest van Nederland). En die reactie kunnen wij heel goed begrijpen. Wij gunnen niemand namelijk dit! Indien je het glas langzaam verwarmd heeft de kikker het niet in de gaten en wordt langzaam gekookt. Zo voelen wij ons als ondernemers… gekookt, lamgeslagen, machteloos, leeg.

Wij zijn naïef geweest, vol vertrouwen, gingen ervan uit dat wij als bewoners van Ter Apel, medeNederlanders, mede-ondernemers, opgevangen, gewaardeerd en gerespecteerd zouden worden voor alle ellende die wij hier in Ter Apel opvangen voor ons land.

Tweestrijd

Jarenlang hebben wij vanuit vertrouwen achter de schermen onze situaties, aangekaart, afgewacht, gesprekken gevoerd met instanties, waarbij beloftes zijn gedaan en ook echt wel zaken zijn opgetuigd. Echter waren dit pleisters plakken op een wond die alsmaar groter werd. Beveiliging, op beveiliging, straatcoaches, boa’s, politie… pleisters. Jarenlang hebben wij naar de media onze mond gehouden.

Geen enkele moederorganisatie wil met deze gevoelige asielproblematiek worden geassocieerd, dus vanuit hoofdkantoren krijgen wij eeuwig het dwingende advies geen mening te hebben naar buiten toe. Dat zou ons imago als winkels namelijk schaden. En daar waren wij continu in gedachten mee bezig.. “ laten we onze mond maar houden want dat schaadt het imago van het dorp alleen nog maar meer” . En ondertussen blijven steeds meer klanten weg, zakken onze omzetten en zijn wij inmiddels ten einde raad. Wij stonden jaren in spagaat: hebben namelijk fijne winkels in het dorp en waren trots op het winkelbestand wat er in Ter Apel was. Als je eenmaal in onze winkels bent, is het over het algemeen namelijk fijn winkelen, wij hadden er vertrouwen in dat de klant dat zou waarderen en ons trouw zou blijven.

Wegblijvende klanten

Zo werkt de realiteit echter niet. Bewoners/klanten zijn er spuugzat van, zo zat dat zij alles wat met asiel te maken heeft, uit de weg gaan. Veel bewoners doen inmiddels massaal boodschappen in andere rustige dorpen of over de grens. Als men de keus heeft om naar Ter Apel te rijden en denken geconfronteerd te worden met horden aan mannen langs de weg, criminaliteit, brutaliteit, beveiligers, politiesirenes, of iets verder te rijden naar een rustig dorp zonder dit alles. Dan slaan veel

klanten Ter Apel over. Dit is het gevolg van alle negatieve beeldvorming, incidenten… dat gaan mensen uit de weg! Voor ons is dit vreselijk! Wij doen zo hard ons best als winkeliers om een mooie winkel neer te zetten voor dit dorp en deze bewoners. Het voelt zo tegenstrijdig, want we begrijpen wel degelijk hoe dit gevoel bij klanten ontstaat en zouden in hun plaats wellicht hetzelfde reageren. Wij zijn op het punt gekomen dat we niets meer te verliezen hebben als winkels. Het imago van het dorp heeft het dieptepunt bereikt.

Zeggen vertrouwen in politiek op

Wij zijn alle vertrouwen in de politiek kwijt, zien partijen elkaar bevechten op TV, over grenzen dicht, spreidingswet, racisme, etc. Wij zien en horen het met leden ogen aan. Er wordt op een niveau gediscussieerd ver van Ter Apel af waarbij overkoepelend over het dorp wordt gesproken, hoe erg het wel niet voor ons zou zijn, maar acteren er in de praktijk niet naar. Wij hebben begrip voor de ingewikkeldheid van deze materie. Wij zien de worsteling bij alle politici op TV. Iedereen vindt het erg, maar niemand helpt ons hier nu feitelijk doorheen! Omdat er geen spreidingswet is, wij alles op ons bord hebben, wij volledig afhankelijk zijn van hoe Den Haag opereert, hoe onze burgermeester opereert, onze raad opereert, het COA opereert, hoe hard ze overdag vanuit hun functie ook staan te schreeuwen, iedereen uiteindelijk maar 1 belang heeft: Namelijk hun eigen baan, verantwoordelijkheid vanuit de eigen functie, die voor iedereen anders is, met ieders eigen belangen, waardoor we geen steek verder komen hier. Want dat is de realiteit zo hebben wij gemerkt… Zo zijn er al jaren overleggen, praten over incidenten en hoe deze adequaat of slecht werden opgevolgd. Reacties als: “Wat erg voor jullie dat er door een doorgedraaide asielzoeker zoveel auto’s op de parkeerplaats in elkaar zijn geslagen”. We geloven niets meer van deze reacties! Het feit is dat alle gedupeerden de schades dienden te verhalen bij hun verzekering, met allemaal gevolgen voor het eigen risico en bonus malus treden tot gevolg. Dit is continu aangekaart bij de burgermeester, het COA en Den Haag, maar nog steeds staan bewoners zelf voor de schades.

Schades en verliezen worden niet gecompenseerd.

Als jullie hier zelf een onderneming hadden te runnen, dan keek je in de positie waarin jullie allemaal zitten, niet weg naar de ander en schoof je concrete hulp en schadevergoeding niet voor je uit. Reacties als “We doen wat we kunnen”. Woest worden we ervan! Nee dat doen jullie niet! Miljarden euro’s gaan er om in de asielproblematiek. Jullie weten wat jullie hier laten gebeuren! Sta daar dan ook voor en compenseer ons als ondernemers en bewoners in dit dorp op zijn minst in onze verliezen en schades. De vergoedingen en compensaties waar wij het over hebben, zijn voor jullie niet eens voelbaar in de asiel begroting, echter is dit o.a. voor ons als ondernemers een kwestie van overleven of stoppen. Winkel na winkel stopt, omdat de klant wegblijft. Zouden wij door jullie niet juist enorm gekoesterd en gewaardeerd moeten worden dat wij dit als enige dorp in Nederland deze asielellende continu blijft handelen en jullie de gelegenheid blijft geven om in Den Haag en op Europees niveau dit voor ons land op te lossen!

Honderden bewoners wachten op schades die zij hebben geleden maar niet worden vergoed. Zij krijgen te horen dit maar te melden bij verzekeraars, waarbij zij te maken hebben met eigen risico’s verlaging van de tredes bij autoverzekeringen. Wij waren ooit een mooi rustig dorp met een fijne historie, een mooi bos, vele historische elementen, vergelijkbaar met aantrekkelijke dorpen als Vlagtwedde, Bourtange, Sellingen, waar mensen graag verblijven en trots zijn op hun leefomgeving.

Wij willen dit terug! Wie zijn jullie, politici, burgermeester en raadsleden, dat jullie beslissen dat ons dorp dit wordt aangedaan!

Om te beginnen willen wij zolang wij geen normaal dorp zijn, dit imago aan ons kleeft, per direct gecompenseerd te worden in onze aantoonbare schades/verliezen en imagoverliezen als ondernemers en bewoners door de aanwezigheid van het COA.

Onze veiligheid is weg

We maken ons zeer grote zorgen over de veiligheid van uw burgers in Ter Apel. Iedere gemeente kan aangeven wie zij willen opvangen, en dus kiezen zij voor alle gezinnen. Alleen gemeente Westerwolde is niet bij machte op te komen voor zijn burgers waardoor de grootste raddraaiers in Ter Apel e.o.

blijven. De asielschool staat leeg omdat er geen kinderen meer opgevangen worden hier! Het is een treurige zaak. Het gaat fout in Ter Apel! We weten dat er vele incidenten zijn op het COA-terrein die tot nu toe altijd onder de dekmantel blijven echter ontstaan nu ook situaties waarbij burgers zelf op gaan treden tegen onrecht. We zullen wel moeten, niemand doet het namelijk voor ons!

De burgermeester is onzichtbaar voor ons, u bent een aardige man, maar u laat zich van het kluitje naar het riet sturen en bent niet in staat voor ons te vechten zoals wij nodig hebben! U komt niet op voor uw burgers en ondernemers zoals nodig is. Wij hebben een Leeuw nodig! Geen Golden Retriever! U laat zich wegwuiven door COA, IND en de landelijke politiek. We staan klem! Ons dorp is kapot! Het imago is weg!

Ter Apelers zijn racisten…zegt men

Vorig jaar werd het grootst opgepakt door de pers omdat er zoveel mensen voor de poort lagen te slapen. Toen werden we door de pers benaderd maar werden weggezet als racisten, want In Ter Apel sliepen immers mensen op straat, wat in strijd zou zijn met de mensenrechten, en hoe wij het niet in ons hoofd haalden om te zeuren over imago en diefstal van onze spullen. Mensen en groeperingen die voor de camera’s hun woordje wilden doen over dat iedereen hier in Nederland een bed verdiend om in te slapen en hoe mensonterend wij wel niet bezig waren! Vreselijk dit naar je hoofd te krijgen wetend waar je dagelijks mee te maken hebt. Door deze reacties hielden wij echter onze mond maar en is er ook amper nog vertrouwen in de media. Oproepen van praatprogramma’s van Op1, Jinek, Nadia…. Noem ze maar op. Tegen hulpverleners te worden gezet waardoor het lijkt alsof wij onze goederen belangrijker vinden dan een persoon die slaapt op straat.

Dit gaat voor ons over jarenlang getouwtrek en gevoel van onveiligheid. Wij staan tegenover mensen die niets te verliezen hebben of niet terug kunnen naar hun eigen land omdat zij daar een crimineel verleden hadden, snijbewegingen maken langs de keel als ze worden opgepakt, onder invloed zijn van verdovende middelen, getraumatiseerd en daardoor levensgevaarlijk. Als er dan wordt gezegd dat wij racistisch zijn, gaat er iets vreselijk verkeerd in dit land. In strijd met de mensenrechten? Het zal, dit heeft al veel te lang geduurd. Nu gaat het om onze basisrechten als ondernemers en bewoners van Ter Apel, van ons recht om net als in de rest van het land een onderneming te kunnen runnen om in de basisbehoefte van onze eigen Ter Apeler inwoners te kunnen voorzien!

Onvoldoende politie mankracht

Na jarenlang een tweewekelijks veiligheidsoverleg met gedupeerde winkels, politie, gemeente, beveiliging en COA, waarin alle incidenten worden besproken, komen wij tot de conclusie dat ook dit nergens meer toe leidt. De eerste jaren hebben wij hemel en aarde moeten bewegen, om beveiliging in onze winkels te krijgen. Pas na keiharde bewijslast van de hoeveelheid incidenten, werd er ook in de winkels beveiliging opgesteld. Nu de beveiligingsinstanties amper nog aan gekwalificeerde

beveiligers kunnen komen (beveiligers ook niet meer in Ter Apel willen werken) en ook de politie hier zwaar onbemand is, krijgen we keer op keer de vraag pogingen tot diefstal met deze criminelen zelf maar te verijdelen. Als gevolg van onvoldoende politie, wordt dus van ons verwacht dat wij onze medewerkers in gevaar gaan brengen. Dit is onacceptabel en de wereld op zijn kop. Dit is een verantwoordelijkheid van het veiligheidsorgaan en mag niet op ons bord worden geschoven. Hoe is het mogelijk dat er al jaren wordt gesproken over het politiebureau er nog steeds niets is gerealiseerd. Regelmatig komt het voor dat de daders van een diefstal niet opgehaald kunnen worden omdat de politie onderweg is met een winkeldief uit Ter Apel naar Groningen.

Ter Apel- Groningen is ongeveer een uur rijden (heen en terug dus 2 uur) waardoor de politie niet bereikbaar is en uiteindelijk de handhaving de mensen terugbrengen naar het asielcomplex. Dit is ook weer een incident waar dus geen melding van gemaakt kan worden. Jarenlang is het aantal diefstallen op bestuursniveau onderkend en werden wij als ondernemers niet serieus genomen. Zonder aangiftes was er namelijk geen probleem en dus geen behoefte aan

beveiliging in winkels en politie in de buurt. Nu de door de handelsvereniging gecontracteerde beveiligingsorganisatie van alle diefstallen en incidenten een verslag aanmaakt wordt duidelijk dat wij het meest aantal diefstallen hebben van het land.

We willen geen reprimande “foei niet meer doen” regeling voor criminele asielzoekers in Ter Apel: deze regeling kan en mag niet ingezet worden voor deze criminelen (nogmaals: dit zijn geen echte asielzoekers) die moedwillig Nederland misbruiken en iedereen in het gezicht uitlachen inclusief de politie. Politie irriteert zich mateloos aan de hoeveelheid diefstallen en dat zij voor een paar gestolen blikjes redbull naar de supermarkt moeten komen als er elders een steekincident is, zij staan in hun geval ook met hun rug tegen de muur.

Schaderegeling die bij asielzoekers niet werkt

Bij iedere bewezen diefstal in Nederland ontvangt de benadeeld een schadevergoeding voor alle tijd en ellende die een diefstal kost, van €181,- minus administratiekosten te betalen door de dief/crimineel. Als gevolg van grote achterstanden bij de officier van justitie, is voor de diefstal eindelijk wordt behandeld de asielzoeker alweer gevlogen, en lopen wij dus ook deze landelijke soda regeling in heel veel gevallen mis. Burgemeester en bestuurders, u zou u verantwoordelijk moeten voelen voor de duizenden euro’s die wij jaarlijkse mislopen door geknoei op dit vlak. U zou het ons gemakkelijker kunnen maken door voor ons op te komen en te zorgen dat er een gemakkelijker manier komt voor ondernemers zodat we geen half jaar (of helemaal niet) op ons geld moeten wachten. Doordat we een groot gedeelte nooit uitbetaald krijgen lopen we jaarlijks tevens duizenden euro’s mis. Het moet toch zo kunnen zijn dat, als diefstal is bewezen, er dan toch rechtstreeks een vergoeding zou moeten zijn zonder dat we daar ook nog weer uren tijd in moeten stoppen.

Kleine groep overlastgevers????

Mogen we dit nu a.u.b. een keer uit de wereld helpen? Het is een groep van gemiddeld 150/200 personen die voor problemen zorgen, dit is voor een dorp als Ter Apel geen kleine groep!!! Ons dorp heeft ongeveer 9000 bewoners en een AZC voor max 2000 mensen. Kom voor ons dorp op want dit gaat uit de hand lopen. Dit duurt veel te lang. De bewoners richten burgerwachten op maar wat nog erger is het loopt uit de hand ook gewoon op de straat en bij de bewoners.

Wat doet dit alles met ons als ondernemers:

U heeft sterke ondernemers en medewerkers in Ter Apel want alleen sterke mensen kunnen werken in Ter Apel en houden de dagelijkse dreiging vol. Als wij een dag geen diefstal hebben zeggen we tegen elkaar: Wat heerlijk om een dag zo te kunnen werken’. Het is verdorie niet normaal hoe wij werken. De uren die we in de afhandeling van aangiftes etc hebben zitten. We zijn geen politie, we willen gewoon winkel zijn met gewone klanten. We willen geen 3 auto’s voor de deur van

Handhaving, politie, KMAR waardoor de gewone klant doorloopt, we willen geen klanten die bang wegrennen omdat er weer iemand loopt te schreeuwen. We willen gewoon zonder beveiliging naar onze auto lopen. We willen gewoon een winkel zijn, net als alle andere winkels in Nederland.

We doen op donderdag de winkel al een uur dicht voor onze eigen veiligheid en dan is het heel hard dat een deel van NL roept dat we racisten zijn omdat we mensen oppakken, dat de bewoners racisten zijn omdat ze boos zijn dat mensen in hun tuin gaan zitten, spullen vernielen aan auto’s zitten…. Het voelt niet goed. We spreken ons niet meer uit omdat het niet begrepen wordt. Regelmatig staat het huilen ons nader dan het lachen. We voelen ons niet serieus genomen. We mogen regelmatig

aanschuiven en meepraten maar die tijd is geweest. Het wordt tijd dat u opkomt voor uw ondernemers maar bovenal voor uw burgers in Ter Apel want dit loopt uit de hand. Dan bent u verantwoordelijk en dan kan niemand zich verschuilen achter COA, IND en landelijke overheid. U werkt ongetwijfeld hard aan dit probleem maar dat doen wij ook, dag in dag uit!!

Wat moet er vandaag geregeld worden: 

• Overlastgevers moeten niet meer worden opgevangen in Ter Apel of in gesloten setting worden opgevangen.
• Ondernemers en inwoners in Ter Apel moeten hun schades vergoed kunnen krijgen, zonder consequenties bijv. eigen risico bij verzekeringen wordt aangesproken.
• Ondernemers moeten elke diefstal zonder discussie vergoed moeten krijgen vanuit de SODAregeling.
• De reprimande-regeling moet per direct van tafel.
• Er moet voldoende gekwalificeerd beveiligingspersoneel beschikbaar zijn en blijven voor Ter Apel.
• De politiecapaciteit moet worden opgeschaald zodat er in de avonduren en in de weekenden voldoende politie op straat is.
• De overheid is verantwoordelijk voor de “imago-schade” van het dorp Ter Apel en heeft de verplichting om deze schade te herstellen.

Hartelijke groet,

Zeer bezorgde ondernemers uit Ter Apel

Leden van de burgerwacht in Ter Apel hebben in maart 2024 meerdere malen buiten slapende asielzoekers in het dorp teruggebracht naar het AZC. Om verschillende redenen sliepen zij in en rondom het centrum van het dorp. De leden van de burgerwacht zijn daar klaar mee: ‘Dat is niet volgens de afspraak’. De gemeente Westerwolde krijgt acht extra boa’s voor meer toezicht in Ter Apel vanwege de toenemende overlast in het dorp.

De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid hoeft asielaanvragen van vreemdelingen niet te behandelen als zij eerder al asiel hebben gekregen in Bulgarije. Ook niet als zij hun Bulgaarse verblijfsdocumenten niet op tijd hebben verlengd of vervangen. Zij verliezen daarmee niet hun recht op asiel in Bulgarije. Daarnaast is de algemene situatie voor zogenoemde statushouders in Bulgarije niet zo slecht dat zij om die reden daar niet naar zouden kunnen terugkeren.

Maar ook in Nieuw Weerdinge is de toestand onhoudbaar geworden

“Het is natuurlijk erg beroerd dat veiligelanders op deze manier denken de boel te moeten verpesten”, reageert Jetta Klijnsma, commissaris van de Koning, op de onrust in Nieuw-Weerdinge. Eind vorige maand werd een asielzoeker door een burger aangehouden, maar dat liep uit de hand.

Een 50-jarige man heeft toen een asielzoeker van 22 jaar staande gehouden, omdat die geld zou hebben gestolen uit een bestelbus. Bij de burgeraanhouding zou de asielzoeker tegen zijn hoofd zijn geschopt. De 50-jarige man is daarvoor aangehouden. Inwoners van Nieuw-Weerdinge ervaren meer overlast van asielzoekers en dat komt vooral van veiligelanders. De commissaris van de Koning verwijst door naar de gemeente. “De provincie heeft hier geen rol in te vervullen”, antwoordt ze. “Ik weet dat de burgemeester van Emmen hier heel hard mee bezig is, samen met zijn collega van Ter Apel. Op rijksniveau krijgt het ook superveel aandacht. Wij gaan ervanuit dat er supersnel actie komt.

De druk op Ter Apel en andere opvanglocaties is bijzonder hoog. Vanwege de aanhoudend kritieke situatie is er op 12 juni 2024 door de demissionaire minister-president, samen met de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties, een dringende oproep gedaan aan de Commissarissen van Koning om via de provinciale regietafels (PRT’s) de komende dagen 100 opvangplekken per provincie te realiseren en hierbij gebruik te maken van de infrastructuur en de slagkracht van de veiligheidsregio’s. In het overleg is erkend dat dit opnieuw een extra appel is op alle betrokken partijen die op veel plekken al een enorme inzet plegen. Deze gevraagde plekken zijn onderdeel van de 96.000 opvangplekken uit capaciteitsraming behorend bij de vigerende Spreidingswet zoals gepubliceerd op 30 januari jl. Met de inzet van gemeenten, provinciale regietafels, corporaties en ondersteund door het rijk gaan wij ervanuit dat het mogelijk is om de noodzakelijke opvangplekken te realiseren. Aan alle colleges van burgemeester en wethouders en de bestuurders van woningcorporaties is een brief gestuurd met de oproep om met spoed opvangplekken voor asielzoekers en huisvesting voor statushouders beschikbaar te stellen.

Op basis van inwoneraantal en hoe rijk een gemeente is, wordt er per gemeente gekeken hoeveel plekken ze beschikbaar moeten maken. Gemeenten hebben vanaf 1 januari 2024 drie maanden de tijd om een plan in te dienen over extra opvangplekken. Het Rijk kijkt dan of dat bij elkaar opgeteld landelijk gezien genoeg is. Is er een tekort, dan krijgen de provincies ieder de opdracht om alsnog die opvangplekken bij hun eigen gemeenten te gaan zoeken. Als dit na acht maanden nog niet gelukt is, dan wordt dit dwingend opgelegd aan provincies en gemeenten. Gemeenten krijgen een extra beloning voor opvangplekken die zij langdurig beschikbaar stellen of voor bijzondere opvang van minderjarigen.  Gemeentes die binnen drie maanden en duurzaam opvangen krijgen (meer dan honderd plekken voor meer dan vijf jaar) krijgen 5000 euro per plek. Wanneer de  gemeente alleen maar snel is dan krijgt deze 2500 euro per plek. Een gemeente die er tussen de drie en acht maanden over doet, maar uiteindelijk wel duurzame plekken levert, krijgt 4000 euro. En een gemeente die gedwongen moet worden, krijgt niet meer dan 1500 euro. Voor de komende maanden is er een noodplan om Gemeenten die bepaalde groepen blijven weigeren, zoals alleenstaande mannen, te dwingen om hen op te vangen. Ook worden circa 8000 statushouders gehuisvest in hotels en vakantieparken om in de asielopvang plaatsen te creëren. De kosten hiervoor bedragen 4 miljoen euro per week.

Een opvangplek voor een asielzoeker  in een hotel kost per jaar gemiddeld 91.000 euro. Dat is drie keer zo duur als een opvangplek in een normaal asielzoekerscentrum (azc), die per jaar gemiddeld 29.400 euro kost. Het opvangen van asielzoekers of vluchtelingen op (cruise-)schepen kost gemiddeld 66.000 euro.

Het kabinet heeft een lijst samengesteld met grond en gebouwen van het Rijk, die mogelijk kunnen worden gebruikt voor de tijdelijke opvang van asielzoekers. In totaal zijn er komend jaar voor het hele land 96.000 plekken nodig, maar 24.000 plekken vallen nog dit jaar af omdat de huurcontracten van noodlocaties vervallen. Dat is 37 procent van alle plekken die er nu zijn. 180 van de 326 locaties moeten sluiten. De komende tijd gaan er meer nieuwe opvanglocaties open. In Den Bosch, Renkum, Tot 1 juli zijn er 12.000 opvangplekken voor asielzoekers nodig. Gemeenten moeten ‘met spoed’ 5000 van die bedden creëren. Ook wordt in elke provincie grond van het Rijk beschikbaar gesteld waarop tijdelijke tentenkampen gebouwd gaan worden. Per ‘paviljoen’ moet daar plek zijn voor zo’n 500 asielzoekers. Opvangorganisatie COA zegt geen alternatieven meer te hebben en ziet zich genoodzaakt om zonder toestemming van Gemeenten dure hotelkamers tot wel 200 euro per nacht te boeken.

Normaal duurt het een dag voordat mensen kunnen doorverhuizen naar een gemeentelijke opvang, maar het plaatsen wordt steeds lastiger en 99 procent van de beschikbare plekken in Nederland is bezet.  Demissionair staatssecretaris Van der Burg gaf  op 8 september al aan dat “de grens bereikt is” in de opvanglocaties en dat de centrale opvangpunten in Amsterdam en Utrecht vol zijn. 

In Ter Apel melden zich bijna alle asielzoekers die net in Nederland zijn aangekomen bij het aanmeldcentrum van de IND. De opvang locatie van het COA bij het aanmeldcentrum staat al langere tijd onder enorme druk, omdat er in het hele land te weinig opvangplekken zijn. Het COA vangt sinds mei 2014 op het terrein van de voormalige Nassau-Dietzkazerne in Budel maximaal 1500 asielzoekers op. Het azc Budel is na Ter Apel het grootste asielzoekerscentrum van Nederland.

De bijna 500 asielzoekers in de noodopvang op de voormalige Vliegbasis Twenthe moeten per 24 juli elders worden ondergebracht. De vergunning voor de tijdelijke opvang loopt af. Maar het COA kan nergens onderdak vinden voor deze mensen en vraagt om een verlening van de vergunning. De gemeente Enschede wil die niet afgeven en dreigt met dwangsommen. De vergunning voor de noodopvang op de voormalige vliegbasis loopt af en dan is er geen toestemming meer om, in afwijking van het bestemmingsplan, maximaal 550 asielzoekers op te vangen op het terrein van Vliegveld Twenthe Evenementenlocatie (VTE). Omdat de bouw van het permanente asielzoekerscentrum aan de Parkweg, waarvoor de noodopvang als overbrugging dient, vertraging heeft opgelopen, is er afgelopen week een verlenging van de vergunning aangevraagd. Tot half november, dan moet het permanente azc klaar zijn. In een brief aan de gemeenteraad laat het college van B&W weten niet van plan te zijn om een langer verblijf van het COA op de voormalige vliegbasis toe te staan. “Het college heeft het voornemen om deze aanvraag af te wijzen. We doorlopen daarbij de processtappen zoals we dat met elke andere reguliere aanvraag doen”, wordt raadsleden vlak voor het zomerreces gemeld.

Dat betekent dat als er op 24 juli nog asielzoekers in de opvang verblijven, zowel het COA, als pandeigenaar VTE in overtreding zijn. En daar wordt op gecontroleerd, belooft het college. ‘Wanneer dit aan de orde is, gaan we over tot handhaving. We bewandelen daarvoor de gebruikelijke route in het handhavingstraject bij een overtreding van het omgevingsplan.’ Dat betekent dat Enschede vanaf woensdag dwangsommen kan opleggen aan het COA en de eigenaar van het terrein. Een woordvoerder van de COA meldt dat er geen andere optie is. En dat is afgelopen dinsdagavond ook aan omwonenden van de noodopvang, de zogeheten Noabers, verteld. “Hoezeer we het ook tot het laatste moment hebben geprobeerd, er is geen andere tijdelijke locatie voor deze mensen beschikbaar.”

Die boodschap is met grote teleurstelling ontvangen. “Er was veel kritiek en ook emoties, begrijpelijk. We hebben ook duidelijk proberen te maken hoezeer het ons spijt dat we omwonenden hiermee teleurstellen. Deze mensen hebben zich juist zo vaak al bereidwillig en meewerkend opgesteld. We hebben onze excuses aangeboden, maar we kunnen niks anders.”

Het probleem in de hele zaak is de bouw van het permanente asielzoekerscentrum aan de Parkweg. Die bouw heeft een forse vertraging opgelopen, onder meer omdat het terrein flink vervuild bleek en sanering nodig was. De asielzoekers nu verhuizen, zoals aanvankelijk de bedoeling was, is daardoor niet mogelijk. Naar verwachtingen kunnen ze medio november het nieuwe azc betrekken. Het college van B&W zegt zich vast te houden aan harde afspraken met het COA over de sluitingsdatum van de noodopvang. Zo is dat aan omwonenden beloofd. Al eerder zijn beloftes aan de Noabers verbroken en Enschede wil dat niet nog een keer doen. Saillant is echter dat de harde einddatum van 24 juli wel in het collegebesluit voor de oprichting van de noodopvang is genoemd, maar dat die datum niet in het ‘contract’ met het COA staat.

Sterker: er staat letterlijk dat de noodopvang geldt tot het moment dat het permanente azc aan de Parkweg wordt geopend. Daarmee lijkt het erop dat er geen juridische basis is om een verlenging van de vergunning te weigeren. Het COA kan nog niet zeggen of het een juridische procedure aanspant als de vergunning wordt geweigerd. Eerder gaf de organisatie aan die weg niet te willen bewandelen.

In een nieuw asielzoekerscentrum in voormalig landhotel ’t Elshuys in Albergen komen circa 150 asielzoekers. De gemeente Tubbergen is onder dwang akkoord gegaan met de opvang van asielzoekers. De omgevingsvergunning is voor in ieder geval vijf jaar verleend. In het hotel komen in totaal 165 slaapplekken voor maximaal 150 asielzoekers. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zegt de asielzoekers zoveel mogelijk privacy te bieden en bijvoorbeeld een gezin niet samen met een andere asielzoeker op een kamer te laten slapen. Hierdoor zullen de 165 slaapplekken nooit allemaal bezet zijn, is te lezen in de omgevingsvergunning. Het pand wordt nog verbouwd. Er werden 150 bezwaarschriften ingediend op de ontwerpvergunning maar deze gaven volgens de gemeente “geen aanleiding om de gevraagde omgevingsvergunning te weigeren”. Demissionair staatssecretaris Van der Burg kondigde in de zomer van 2022 al aan dat er 150 asielzoekers zouden worden opgevangen in Albergen. Dat stuitte op kritiek en inwoners van het dorp protesteerden veelvuldig tegen de komst. De verbouwing van het pand lag vorig jaar een paar weken stil, omdat het COA was begonnen met het vernieuwen van de elektriciteit in het pand terwijl de vergunning nog niet helemaal rond was. Eerder had de gemeente ook al een bouwstop afgekondigd, omdat er zonder vergunning afvoerpijpen waren geplaatst. Brand, beschietingen, bedreigingen en intimidaties: het toekomstig asielzoekerscentrum in Albergen houdt de gemoederen al bijna twee jaar flink bezig. In augustus 2022 wees de nu ex staatssecretaris toenmalig hotel ’t Elshuys in Albergen aan als toekomstig azc. Hij zette daarmee de gemeente buitenspel, die woest reageerde. “Het nieuws kwam naar buiten in augustus, maar het speelde al sinds april”, zei Van der Burg. Bij het toekomstig azc in Albergen is brand gesticht, het is beschoten en raadsleden, wethouders en de burgemeester zijn bedreigd. Dat het azc zo omstreden is, heeft volgens betrokkenen ook te maken met de manier waarop het azc tot stand is gekomen. In  Albergen kwamen 2 weken na de geplande datum op 30 september 2024 de eerste bewoners aan . Naar verwachting zullen er in de eerste week zo’n veertig tot vijftig mensen intrekken en een week later volgen nog eens ongeveer vijftig mensen. De eerste bewoners zijn voornamelijk Syriërs met een verblijfsvergunning die zijn gekoppeld aan de gemeente Tubbergen, waar Albergen deel van uitmaakt, maar er worden ook vluchtelingen opgevangen die nog in de asielprocedure zitten. In 2022 werd het voormalig hotel door het COA gekocht en aangewezen als locatie voor een nieuw asielzoekerscentrum. Het was voor het eerst dat het kabinet een gemeente wilde dwingen om een AZC te realiseren. Aanvankelijk deed de gemeente hierover verrast. Later bleek uit onderzoek van RTV Oost dat de gemeente op de hoogte was dat de ‘dwang-optie’ op tafel lag. De komst van het azc leidde tot grote onrust in de gemeente. In de zomer van dat jaar werd brand gesticht bij het hotel en bewoners demonstreerden meermaals tegen de komst. Ook was er een kort geding over de verkoop van het hotel. Het COA had dit aangespannen tegen de eigenaar, omdat die onder de verkoop uit probeerde te komen. Een 49-jarige inwoner van Albergen bedreigde de burgemeester van Tubbergen en werd vorige maand veroordeeld tot een celstraf van vijf maanden, waarvan drie maanden voorwaardelijk.

Van der Burg verhief zijn stem. “Ik vind het volstrekt, maar dan ook volstrekt onaanvaardbaar dat er geschoten is, dat er bedreigd is, dat er beveiligd wordt, dat er een tracer is geplaatst onder de auto van de burgemeester. Het is volstrekt verwerpelijk en abject.” Nog feller: “Het kan écht absoluut niet. En het heeft ook niéts te maken met de manier waarop het is gegaan. Helemaal niéts. Dit soort dingen doe je namelijk gewoon niet. Er zijn meer mensen die het niet eens zijn met de komst van een azc. Dan spreek je in, dan protesteer je en dan krijg je soms gelijk en soms niet. Maar je bedreigt nóóit politici. “Van der Burg noemt de bedreigingen ‘volstrekt onaanvaardbaar’: Maar ik denk nog steeds dat iedere gemeente in Nederland z’n verantwoordelijkheid moet pakken. Of dat nou Tubbergen is of welke van de 342 gemeentes dan ook.

In het nieuwe asielzoekerscentrum kunnen 17 september 2024 na twee jaar strijd de eerste bewoners terecht. Naar verwachting zullen er in de eerste week zo’n veertig tot vijftig mensen intrekken en een week later volgen nog eens ongeveer vijftig mensen. In totaal kunnen 150 mensen terecht. De eerste bewoners zijn voornamelijk Syriërs met een verblijfsvergunning die zijn gekoppeld aan de gemeente Tubbergen, waar Albergen deel van uitmaakt, maar er worden ook vluchtelingen opgevangen die nog in de asielprocedure zitten. In de zomer van dat jaar werd brand gesticht bij het hotel en bewoners demonstreerden meermaals tegen de komst. Ook was er een kort geding over de verkoop van het hotel. Het COA had dit aangespannen tegen de eigenaar, omdat die onder de verkoop uit probeerde te komen. Een 49-jarige inwoner van Albergen bedreigde de burgemeester van Tubbergen en werd vorige maand veroordeeld tot een celstraf van vijf maanden, waarvan drie maanden voorwaardelijk.

De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid mag vreemdelingen weer overdragen aan Kroatië op grond van de Europese Dublinverordening. Er zijn geen “serieuze aanknopingspunten” meer voor het risico op pushbacks bij deze zogenoemde Dublinclaimanten. Nederland mag vluchtelingen ook terugsturen naar België, ook al biedt dat land alleenstaande mannen in principe geen opvang meer. De Raad van State wijst erop dat deze mannen nog wel gebruik kunnen maken van de nood- en daklozenopvang.

In het AZC in Heerlen maakte de 21-jarige trans vrouw Kate Mikhailova op Eerste Kerstdag een einde aan haar leven, nadat haar asielaanvraag was afgewezen. Kate dreigde te worden teruggestuurd naar Moldavië, dat door Nederland wordt gezien als veilig land, maar waar vooral trans personen hun leven niet veilig zijn. Kate was uitgestoten door het enige familielid dat ze er nog had en had er verder niemand waarop ze kon terugvallen.  Het is de vierde lhbti-plus-asielzoeker dit jaar die in Nederland door suïcide om het leven komt.

In de zogenoemde Dublinverordening is afgesproken wanneer een land verantwoordelijk is voor een asielzoeker. Dat is meestal het land waar de asielzoekers zich eerst heeft gemeld. In dit geval gaat het bijvoorbeeld om iemand die eerst asiel heeft aangevraagd in België en vervolgens naar Nederland is vertrokken. Volgens deze afspraken mag Nederland de asielzoeker dan terugsturen naar België. Dat land is dan verantwoordelijk voor de afhandeling van de asielaanvraag.

Locaties

De gemeente Deventer biedt tijdelijk onderdak aan 100 vluchtelingen. Zij zullen 2 weken in de sporthal ‘De Uutvlog’ in Bathmen verblijven, tot en met 22 oktober. De groep vluchtelingen komt uit Ter Apel, waar de druk op het landelijk opvangcentrum onverminderd hoog is. Sporthallen zijn erg geschikt voor zeer tijdelijke noodopvang, maar minder geschikt voor kinderen en ouderen. Daarom zijn het voornamelijk mannen en vrouwen die in ‘De Uutvlog’ in Bathmen gaan verblijven. 

Bij een voormalige schoolgebouw en nog onbewoonde AZC in Ugchelen is 9 oktober 2024  even na middernacht een explosief afgegaan. Het pand aan de Nijenbeek is daarbij flink beschadigd geraakt. Er zijn ruiten gesprongen, de hal ligt bezaaid met glas en de gevel is zwartgeblakerd. In de omgeving van zou een harde knal te horen zijn geweest. Op dat moment was alleen een beveiliger in het pand aanwezig. Hij bleef ongedeerd. 11 oktober zou het gebouw in gebruik worden genomen als tijdelijke opvang locatie voor asielzoekers, maar dat werd 1 dag opgeschoven om puin te kunnen ruimen. De voormalige school moet tot eind van het jaar plek bieden aan maximaal honderd mensen. De komst van de opvanglocatie zorgde al voor onrust in de omgeving, vooral bij ouders van de naastgelegen basisschool. Bij het gebouw werden nog spandoeken opgehangen met teksten als ‘Niet naast onze kinderen, dat moeten we verhinderen’ en ‘Ander besluit punt uit’. Uiteindelijk werd het gebouw toch in gebruik genomen.

Er zijn proeven met sobere opvanglocaties voor asielzoekers die weinig kans maken om te mogen blijven. Het gaat in de nieuwste proef om 50 opvangplekken in een oude gevangenis in Almere. Er is veel behoefte aan speciale opvangplekken voor asielzoekers die weinig kans maken op een verblijfsvergunning en die uit veilige landen komen of al in een ander EU-land asiel hebben gekregen. Groepen van overlastgevers moeten zoveel mogelijk in zo’n opvang blijven en daar deelnemen aan een dag- en avondprogramma en krijgen geen eet- en leefgeld. De gemeente Almere moet de vergunning voor de proefopvang verlenen. In 2020 en 2021 waren er al proeven in Budel en Ter Apel. De komst van deze groepen asielzoekers wordt hiermee ontmoedigd.

De gemeenten en ook Almere zijn niet enthousiast. Budel kampte met veel incidenten, zoals steekpartijen binnen de poorten van de opvang. Als dat nodig is zouden er ook beveiligers komen en de asielzoekers mogen maar twee keer per dag – in de ochtend en avond – naar buiten. Op loopafstand van de locatie bevinden zich ook geen winkels. Het kabinet wil uiteindelijk vier van deze sobere opvanglocaties openen, maar tot nu toe worden er alleen gesprekken gevoerd met Almere.

In Midwolda en Groesbeek komen nieuwe plekken. Het gaat om opvanglocaties met ruimte voor 8 tot 250 mensen.

De noodopvang voor vluchtelingen in de 3 Octoberhal in Leiden wordt tijdelijk ontruimd. De 120 asielzoekers moeten vijf weken uitwijken naar Nieuwegein, omdat de hal wordt gebruikt voor studentenfeesten. Daarna keren de vluchtelingen weer terug. De hal gaat eind volgend jaar tegen de vlakte. Na de feesten in juli mag het complex weer een paar maanden worden gebruikt voor noodopvang, heeft de wethouder aan het Centraal orgaan Opvang Asielzoekers (COA) laten weten. Het COA haalt de tientallen units voor maandag uit de 3 Octoberhal en slaat ze tijdelijk op. Als de groep vluchtelingen begin augustus uit Nieuwegein terugkeert, worden de slaapcabines binnen een dag weer in elkaar gezet. De 120 asielzoekers blijven als groep bij elkaar. Ondertussen laat Leiden een nieuw asielzoekerscentrum neerzetten op de paardenwei langs de Haagse Schouwweg dichtbij een azc dat er al staat. De groep vluchtelingen kan daar dan heen doorstromen en zo in Leiden blijven totdat over hun aanvraag is besloten. Als ze een verblijfsstatus krijgen, worden ze in dat geval ook aan Leiden gekoppeld en blijven ze permanent in de stad. Zo niet, dan moeten ze vertrekken. Op de paardenwei langs de Haagse Schouwweg komt plek voor driehonderd asielzoekers. Samen met de 340 plekken in het aangrenzende bestaande azc vangt Leiden dan 640 vluchtelingen op. Dat is ook het aantal dat voor vijf jaar aan Leiden is toegewezen in de spreidingswet.

Er komt géén asielzoekersopvang in voormalig restaurant Piri Piri aan de Schansweg in Rouveen. De gemeente Staphorst voerde daarover verkennende gesprekken met het COA en projectontwikkelaar Esprit. Maar het plan blijkt niet haalbaar. Het COA en de projectontwikkelaar kunnen financieel niet tot overeenstemming komen over het beschikbaar stellen van het voormalige restaurant voor de opvang van asielzoekers. Dat heeft COA-bestuurslid Joeri Kapteijns de gemeente Staphorst laten weten.

Zwolle heeft drie plekken op het oog die geschikt kunnen zijn als vaste opvanglocatie voor vluchtelingen. De geselecteerde locaties zijn een kantoorpand aan de Rijnlaan, een kavel aan de Professor Feldmannweg en het Cibapgebouw aan de Nijverheidsstraat. Zwolle moet een nieuwe, permanente opvanglocatie vinden ter vervanging van de huidige tijdelijke locatie aan de Meeuwenlaan. Zwolle moet per 2027 717 vluchtelingen huisvesten is de afspraak met het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA). De drie locaties in Zwolle worden de komende maanden onderzocht op de geschiktheid als opvangcentrum. De gemeente en het COA zullen hierbij ook bewoners en belanghebbenden betrekken. De aanwijzing van een permanente opvanglocatie is nodig omdat de huidige opvang aan de Meeuwenlaan tijdelijk is. Hier verblijven sinds vorig jaar juni zo’n 300 statushouders en vluchtelingen die grote kans hebben op een permanente verblijf status. Vanaf 2027 is het de bedoeling dat er op basis van de Spreidingswet minimaal twee en maximaal drie permanente opvanglocaties in Zwolle beschikbaar zijn voor in totaal 717 vluchtelingen.

Novotel Hotel bij Eindhoven Airport gaat sluiten en wordt vanaf 17 juni een AZC locatie. Een gedeelte van de werknemers wordt ontslagen. Het personeel is hier inmiddels per email over geïnformeerd. Maandag 10 juni 2024 wordt het personeel van het hotel verder bijgepraat en wordt duidelijk welke werknemers hun baan verliezen.  Uiteindelijk wordt het hotel volledig gebruikt als opvanglocatie.

Lowietje is een voormalig restaurant, hotel en casino. in de gemeente Lisse. Daar worden 140 asielzoekers tien jaar lang opgevangen. Een opvanglocatie van 140 plekken is te klein om alle noodzakelijke voorzieningen als dagbesteding, gezondheidszorg of onderwijs aan te bieden. Daarom zal de opvang in Lisse samenwerken met een grotere locatie. Op dit moment verblijven er nog Oekraïense vluchtelingen en arbeidsmigranten. Met de opvang van 140 asielzoekers zou Lisse voldoen aan de richtlijnen van de spreidingswet. Burgemeester Lies Spruit zegt dat ‘Lowietje’ een geschikte plek is voor opvang. Wanneer de vluchtelingen onderdak krijgen in het gebouw aan de Heereweg en in welk gedeelte, is nog niet bekend.  In restaurant Hanami, dat nu in het complex zit, komen geen vluchtelingen benadrukt de gemeente. 

De gemeente Arnhem gaat 1700 langdurige opvangplekken voor asielzoekers realiseren. Het is de bedoeling dat de opvangplekken dertig jaar in gebruik blijven. Daarnaast komen er 250 tijdelijke opvangplekken bij.

Ten zuiden van Dordrecht bij bedrijventerrein Distripark komt een azc met plek voor maximaal 580 asielzoekers . Het wordt eind 2024 in gebruik genomen en blijft tien jaar staan. Bewoners van buurtschap Wieldrechtse Zeedijk protesteren al langer tegen het azc. Eerder lieten zij weten niet perse tegen te zijn, maar wel tegen de grootte ervan.

Putten nam een vakantiepark over en maakte het een opvang locatie voor vluchtelingen. Tot groot verdriet en woede van de recreanten die een huisje bezitten op het terrein.  Op het vakantiepark in de buurtschap Krachtighuizen wil de gemeente maximaal 120 vluchtelingen opvangen. Recreanten die een chalet bezitten en daar hun hele leven voor gespaard hadden is verteld dat ze moeten vertrekken. Nu moeten ze weg en het enige wat ze krijgen is een verhuisvergoeding van 1200 euro. Dat terwijl het verplaatsen van een chalet al gauw 20.000 euro kost. Vanaf volgend jaar wil de gemeente Putten maximaal 120 vluchtelingen huisvesten op een vakantiepark aan de Huinerenkweg in Krachtighuizen. Volgens  wethouder Cornelissen worden er straks vluchtelingen uit Oekraïne opgevangen, voornamelijk gezinnen. En mogelijk enkele statushouders.’ De bestaande chalets worden verwijderd en vervangen door dertig woonunits met ruimte voor vier personen. Het gaat volgens de wethouder om een tijdelijke opvang. ,,We mikken op een periode van 5 á 6 jaar. Daarna wordt er weer een vakantiepark van gemaakt. De komende periode wordt er een inrichtingsplan gemaakt. Ook moet de gemeenteraad zich er nog over uitspreken.  De eerste vluchtelingen arriveren dan in januari 2025. Het park werd in 2023 opgekocht door de Ontwikkelingsmaatschappij Vitale Vakantieparken (OMVV). Dat is een zelfstandig opererende organisatie, die wordt gefinancierd door twaalf Veluwse gemeenten (waaronder Putten) en de provincie Gelderland. De OMVV is een paar jaar geleden opgericht met als doel de bezem door de Veluwse recreatiesector te halen.

Amsterdam had in 2016 de primeur door te experimenteren met wooncomplexen met zowel jongeren als statushouders. Op dit moment zijn er, verspreid over de stad, ongeveer twintig van dit soort complexen. Dat gaat van kleine woongroepen met zo’n tien mensen tot een paar echt grote complexen met honderden mensen. Onveiligheid en incidenten zijn daar echter schering en inslag zoals op startblok Elzenhagen in Amsterdam-Noord. Daar wonen 270 studenten samen met evenveel statushouders. De studenten zijn er getuige van vechtpartijen, drugsgebruik, overlast en vernielingen.

In het WTC Expo Leeuwarden wordt een tijdelijke asielzoekers overloop opvang geopend met ruimte voor 250 mensen. Wanneer het aantal asielzoekers in Ter Apel boven de 2000 komt, worden ze overgebracht naar Leeuwarden, waar ze maximaal tien dagen mogen verblijven.

Den Haag moet dit jaar 1800 extra asielzoekers opvangen. Nu al vangen ze asielzoekers op in Park Centraal, een 4-sterrenhotel in Den Haag. 

COA betaalde ruim 7,5 miljoen euro voor onder meer de grond waarop het een aanmeldcentrum voor asielzoekers wilde bouwen in de Noordoostpolder. Hoewel de komst anderhalf jaar geleden afketste door protesten, kan het COA nu pas van de grond af. Het terugverdienen van de geïnvesteerde miljoenen wordt een hele opgave, verwachten makelaars én COA.

In de gemeente Hellendoorn komt in een weiland aan de Noordelijke Hoofddijk in Nijverdal een nieuw asielzoekerscentrum. Dit azc moet tien jaar lang opvang bieden aan maximaal tweehonderd mensen, de eerste bedden moeten begin 2025 beschikbaar zijn. Dat heeft het gemeentebestuur van Hellendoorn besloten. De komst van het asielzoekerscentrum is nog niet definitief. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) moet nog een vergunning aanvragen. Als de gemeente die toegewezen heeft kunnen mensen daar nog bezwaar tegen maken.

In de Gemeente Dalfsen wordt het oude terrein van voetbalvereniging USV aan de Paltheweg in Nieuwleusen onderzocht voor de geschiktheid tot opvang van Oekraïense vluchtelingen. Volgens burgemeester en wethouders van Dalfsen is het terrein dat eerder ook werd gebruikt voor feesten en evenementen de beste keuze.

Bedrijventerrein De Hare in Coevorden krijgt huisvesting van arbeidsmigranten. Bij de gemeente ligt een aanvraag om in het voormalige pand van Imtech Vonk aan de Modem voor een periode van tien jaar buitenlandse werknemers onderdak te mogen bieden.

De provincie Zuid-Holland moet vanaf  februari 2024 meer dan de helft van de extra opvangplekken voor asielzoekers gaan leveren. Het gaat om 18 duizend plekken. Landelijk komen er 35 duizend extra opvangplekken bij. De extra eis is een gevolg van de spreidingswet die de Eerste Kamer 23 januari 2024  heeft aangenomen. De wet is per 1 februari van kracht. 

De gemeente Den Bosch en de rechter hebben definitief akkoord gegeven voor de tijdelijke opvang van asielzoekers in het Mövenpick Hotel in Den Bosch. Er kunnen vijf jaar lang 250 asielzoekers terecht. Ondertussen werkt de Gemeente nog aan een tweede locatie voor nog eens 350 asielzoekers bij de Gestelse Buurt

In een landgoed Michaelshoeve in Brummen komt volgens insiders een plek voor 35 tot 300 vluchtelingen. Het COA koopt het landgoed en wil vluchtelingen van daaruit door laten stromen naar permanente huisvesting in dezelfde gemeente. De eerste zeven bewoners worden in februari gehuisvest, de groep groeit vervolgens in maart naar 35 man en zo verder. Volgens de gemeente worden alle kosten voor de locatie betaald door het Rijk. 

Bungalowpark De Lindenberg in Rijssen-Holten werd tot groot ongenoegen van omwonenden omgebouwd tot een asielzoekerscentrum en huisvest vanaf 1 mei 2024 na maanden van verbouwingen de eerste bewoners. De gemeente Rijssen-Holten kocht het park en verhuurt het voor tien jaar aan het COA voor ongeveer 250 vluchtelingen. Alle huisraad van het park ging in de vuilcontainer en werd niet gebruikt voor de asielzoekers.

Hotel Van der Valk in Leusden gaat van augustus tot en met januari 2024 zo’n dertig asielzoekers huisvesten.

De opvang van 300 asielzoekers in een Van der Valk-hotel in Uden kan toch snel doorgaan. Dat is het gevolg van een nieuw vonnis van het hof in Den Bosch, dat vanmiddag een eerder besluit van de rechtbank Oost-Brabant gedeeltelijk heeft geschorst. In het vonnis is bepaald dat de gemeente Maashorst, waar Uden onder valt, na het afgeven van de vergunning voor de opvang meteen kan beginnen met het huisvesten van asielzoekers. In het vorige vonnis stond juist dat bewoners ná het afgeven van die vergunning nog tijd moesten krijgen om bezwaar te maken tegen de vergunning, maar die voorwaarde is nu dus geschorst door het hof. De gemeente geeft aan dat het vereiste vergunningenbesluit nog deze week genomen worden. Dat betekent dat de opvang nog deze week zou kunnen beginnen.

Het Van der Valk Hotel in Nieuwerkerk aan den IJssel gaat 36 extra statushouders huisvesten. De tijdelijke bewoners arriveren 1 juli 2024 en blijven tot 31 december. In het hotel in de oksel van snelweg A20 en provinciale weg N219 wachten nu al 22 statushouders op een woning.

Jaren geleden werd ook de Bijlmerbajes omgebouwd tot een tijdelijk asielzoekerscentrum waar anderhalf jaar lang zo’n duizend asielzoekers konden worden ondergebracht. Eerder werd ook de gevangenis in de Havenstraat tijdelijk omgebouwd tot opvang. Amsterdam gaat in totaal vier nieuwe complexen bouwen waarin in totaal duizend erkende vluchtelingen en studenten komen te wonen, voornamelijk in Oost. Dit voorjaar wordt gestart met de bouw van een asielzoekerscentrum in de Amsterdamse wijk Houthaven. Het gebouw, dat is ontworpen door Geurst & Schulze architecten, biedt plek aan 64 woningen voor vijfhonderd asielzoekers, voor een periode van vijftien jaar. Daarnaast komt er een openbare parkeergarage met 110 parkeerplekken in het gebouw. Via het gemeentelijk versnellingsarrangement (gva) kunnen gemeenten woonruimte inzetten voor de tijdelijke huisvesting van vergunninghouders totdat definitieve plaatsing in de gemeente mogelijk is. Alle tot voor kort niet voor wonen bestemde woonruimte komt alsnog in aanmerking voor bewoning, zoals huisjes op een vakantiepark en woonruimte waarbij keuken, douche en wc met anderen worden gedeeld. Nederland is wereldwijd de zesde grootste geldschieter voor de opvang van Syrische vluchtelingen. Met een ‘zelfzorgarrangement’ kunnen asielzoekers in ruil voor een financiële vergoeding met een verblijfsvergunning zelf onderdak zoeken buiten een asielzoekerscentrum (azc). Sinds 2018 is er een azc in Amsterdam Nieuw-West op de Willinklaan, met plek voor 650 mensen. 

In Den Hoorn aan de Harnaschdreef werd door de Gemeente, ondanks protesten van omwonenden, een stuk grond aangekocht voor 9,3 miljoen euro om daar in de toekomst een AZC op te vestigen voor 225 vluchtelingen. Wethouder Wendy Renzen van Leeuwen stapte na een motie van wantrouwen op omdat ze tegen de vestiging was, zeer tegen het zere been van de VVD. Het COA betaalt niet mee aan de aankoop. Het voornemen is om eind 2024 een AZC operationeel te hebben.

Het Gelderse Barneveld wil een nieuw asielzoekerscentrum laten bouwen, naast een nieuwbouwwijk aan de noordkant van de plaats. Deze moet plaats bieden aan 300 asielzoekers en in elk geval tien jaar lang beschikbaar zijn. De locatie moet eruit komen te zien als een woonwijk met rijtjeshuizen, en op den duur opgaan in de nieuwbouwwijk.

De gemeente Epe heeft een voormalige camping in Vaassen op het oog voor de opvang van maximaal 200 Oekraïense vluchtelingen. Dit plan leidde afgelopen zomer tot verontwaardiging onder inwoners van Vaassen. In april 2022 werd het park door de gemeente Epe gesloten, omdat de huisvesting er niet veilig meer zou zijn: de huisjes zouden niet brandveilig zijn en de voorzieningen voor gas en elektriciteit waren volgens de gemeente gebrekkig. De gemeente kwam er niet uit met de beheerder van het park, waardoor het hele park vorig jaar gesloten werd. Tot twee maal toe werd er brand gesticht om te voorkomen dat asielzoekers daar gehuisvest worden. In de nacht van 2 op 3 oktober 2023  zijn rond middernacht vier chalets afgebrand.

In Nijmegen komen op een sportpark twaalfhonderd opvangplekken voor asielzoekers. De opvang locatie wordt een van de grootste crisisnoodopvangcentra van Nederland. Nijmegen maakte eerder in een natuurgebied ook al een opvang voor duizenden Afghanen en Syriërs.

Het COA opende opnieuw een noodopvang voor 600 asielzoekers in een hal van het evenementencomplex WTC Expo in Leeuwarden. In maart 2020 was in het complex ook al een noodopvang gevestigd. In Farmsum, in de provincie Groningen, worden 150 asielzoekers opgevangen. Enschede, Gorinchem, Venray en de regio Rotterdam moesten vanaf half december 2021 verplicht asielzoekers opvangen vanwege de aanhoudende instroom van circa 800 asielzoekers per week.

De gemeente Amsterdam wil in plaats van statushouders meer vluchtelingen opvangen. Andere gemeenten in Noord-Holland moeten hiermee instemmen. Het demissionaire kabinet steunt de opvallende asiel-uitruil. Het Amsterdamse voorstel houdt in dat er voor 1200 statushouder geen permanente woning hoeft te worden geregeld. Die taak zou overgaan naar andere gemeenten in Noord-Holland. In ruil daarvoor creëert Amsterdam dan 1200 opvangplekken voor asielzoekers die nog geen verblijfsvergunning hebben. 

Asielzoekers bij het Van der Valk-hotel in Uden werden niet weggestuurd. De gemeente Maashorst wilde de schorsing van de rechter niet handhaven en wachtte de rechtszaak af. Daar kreeg de Gemeente alsnog toestemming voor een kleiner aantal, Dit zonder vergunning huisvesten van personen werd eerder Peter Gillis verboden, waarna zijn park werd gesloten en vluchtelingen en bewoners wel werden weggestuurd. De rechter schorste woensdag de vergunning voor opvang in het hotel, nadat omwonenden naar de rechter waren gestapt. Hierdoor mochten van de rechter twee dagen lang geen mensen worden opgevangen in het hotel. De omwonenden willen tijd om bezwaar te maken en hadden daarom om de schorsing gevraagd. Maashorst besloot de schorsing te negeren en zonder de vergunning toch mensen te huisvesten. 

Van der Valk in Nieuwerkerk aan den IJssel in de Gemeente Zuidplas huisvest sinds november 2023 37 asielzoekers waarover de Gemeenteraad pas op 11 december werd geïnformeerd. Het aantal komt bovenop de nieuwe taakstelling van 87 asielzoekers die de Gemeente voor het komende halfjaar heeft gekregen.

Ook Van der Valk Hengelo wil asielzoekers gaan opvangen en heeft hierover een akkoord bereikt met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers. In totaal gaat het om  onderdak voor zo’n honderd asielzoekers. Ze worden ondergebracht in een afgeschermd deel van het hotel. Ook het voormalig KPN gebouw moet er aan geloven. De gemeente Hengelo wordt eigenaar van het pand aan de Hazenweg in Hengelo waar momenteel asielzoekers en Oekraïners worden opgevangen. Het voormalige KPN-gebouw wordt na de koop verhuurd aan het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en gereed gemaakt voor de opvang van maximaal 825 asielzoekers en Oekraïners voor een periode van minimaal tien jaar. Daarnaast is er op verschillende locaties in Hengelo sprake van crisisnoodopvang. Er worden al jaren vluchtelingen opgevangen in het voormalige woonzorgcentrum Hooghagen aan de Havezathelaan. Dat stopt op termijn definitief. Het voormalige KPN-gebouw heeft drie vleugels waarvan er nu al twee worden gebruikt voor de opvang van asielzoekers en Oekraïners. De drie vleugels worden per toerbeurt verbouwd terwijl de huidige bewoners in het pand blijven zitten. Die verbouwing duurt ongeveer een jaar.  Burgemeester Schelberg is blij met de aankoop van het pand aan de Hazenweg, dat in het verleden ook al eens dienst deed als stadskantoor. De gemeenteraad van Hengelo moet nog wel instemmen met de aankoop van het gebouw. Schelberg ‘wil van die paniek af’ die komt kijken bij crisisnoodopvang. Door eigenaar te worden van het pand bepaalt de gemeente zelf hoe en waar de opvang van asielzoekers plaats gaat vinden. Crisisopvang in Hengelo is dan ook niet meer nodig. “We willen zelf de regie houden. De gemeente betaalt ruim 10,5 miljoen euro voor het pand. Bijna 5,5 miljoen euro voor het pand zelf en 2,6 miljoen voor de grond. Daarnaast is 2,5 miljoen euro nodig voor een eerste ‘groffe verbouwing’. Het gaat dan om installaties die vervangen moeten worden. Daarna moet het pand nog verder onder handen worden genomen. Het is nog niet duidelijk of gemeente dat betaalt of het COA die kosten voor zijn rekening neemt. Het gebouw wordt in tien jaar afgeschreven. Daarna kan de gemeente dan besluiten om door te gaan met de opvang van asielzoekers of het pand te verkopen. Ook sloop is dan een optie waarna de gemeente de grond kan verkopen als ontwikkellocatie. De gemeente voldoet, als het pand helemaal gereed is, aan de eisen die de spreidingswet stelt aan de gemeente., op een bewezen goede locatie. “Het is een soort dorp op zich daar”, zegt Schelberg over de opvang in het voormalige KPN-gebouw. “Het is ook vrij uniek. Er worden Oekraïners en asielzoekers door elkaar opgevangen. Dat gaat goed.” De gemeente wil daar ook mee doorgaan. “Op deze manier creëren we rust aan het front. Op 3 juli beslist de gemeenteraad van Hengelo over de aankoop van het gebouw aan de Hazenweg 121.

De ziekenhuis locatie Tergooi in Blaricum werd 1 april 2020 verkocht aan SF Blaricum BV, een ontwikkelcombinatie met DHG. Vanaf die tijd huurde Tergooi de locatie terug voor een periode van 3 jaar. De huurtijd is nu verlopen en totdat het gebouw wordt gesloopt en herontwikkeld tot een zorgwoningencomplex wordt het nog 2,5 jaar tot 3 jaar ingezet als vluchtelingenopvang voor 250 statushouders die zoveel mogelijk gekoppeld zijn aan gemeenten in de regio. De groep verblijft op deze locatie tot er voor hen sociale huurwoningen in de buurt beschikbaar komen. Met deze aanpak hoopt de gemeente dat de toekomstige regiogenoten al kunnen integreren in hun nieuwe woonomgeving.

222 statushouders kregen in 2023 onderdak in Alphen aan den Rijn. Het komend halfjaar moet er, inclusief 4 achterstand, plek geregeld worden voor nog eens 124 statushouders.

De gemeente Heemstede heeft de Heemsteedse Dreef 156 gekocht. Deze zal verhuurd worden aan het COA voor het plaatsen van 25 alleenstaande minderjarige vluchtelingen (amv).

Geweigerde plekken

Vanaf juli 2013 (start clientèle systeem bij COA) zijn 1.696 woningweigeringsprocedures gestart bij het COA. Dat zijn er gemiddeld 200 per jaar. Tussen 2016 en 2020 zijn gemiddeld ca. 23.000 vergunninghouders per jaar gehuisvest. Van het totale aantal woningweigeringen zijn er 98 terecht en 1.598 onterecht bevonden. Van de onterecht bevonden woningweigeringen heeft ruim 90% de woning alsnog geaccepteerd, dan wel zijn de statushouders zelf vertrokken, of stonden de statushouders administratief ingeschreven, waardoor geen ontruimingsprocedure gestart hoefde worden. Voor 137 onterechte woningweigeringen werd een ontruimingsprocedure opgestart. De kleine groep terecht bevonden woningweigeraars werd begeleid naar een nieuwe woning. In 2020, 2021 en 2022 hebben respectievelijk circa 140, 270 en 300 initiële woningweigeringen plaatsgevonden, op circa 12.010, 22.380 en 29.050 gehuisveste statushouders.

Een asielzoekersgezin weigerde in mei 2023 een woning. De familie accepteerde die niet: het is te ver van een ziekenhuis waar een van de kinderen wordt behandeld. Het COA eiste ontruiming van hun verblijfsruimte in een azc. Zij hadden een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd. Een zorgvuldige belangenafweging had tot de conclusie moeten leiden dat deze woning niet passend is, aldus de voorzieningenrechter. Zeker nu de ouders hebben verteld dat de medische behandelingen risicovol zijn, waardoor het belangrijk is dat zij met hun zoon mee moeten kunnen naar ziekenhuisopnamen en hem daar ook kunnen bezoeken.

Twee statushouders moesten in november 2023 weg uit het azc in Amersfoort, omdat ze een passende woning in Eemnes weigerden. Volgens het COA maakten ze daarom onrechtmatig gebruik van het azc. Het COA kreeg van de rechter gelijk. De statushouders kregen twee weken de tijd om het azc te verlaten.

Een 22-jarige Syriër, verblijvend in een azc in Wageningen, zou nu kunnen wonen in Eck en Wiel. Echter, de man weigerde in februari 2024 een aangeboden woning, wat tot een juridisch geschil leidde. Vanwege zijn weigering, heeft de rechter geoordeeld dat hij het azc moet verlaten.

Een Eritrese vluchtelinge (30) heeft in februari 2024 een woning in Heerhugowaard geweigerd. Normaal mogen vluchtelingen die dat doen niet meer in een asielzoekerscentrum blijven, maar dat is hier vooralsnog niet het geval. Eerst zal worden beoordeeld of de veiligheid van haar baby niet in het geding komt.  Met het weigeren van een woning in de gemeente Dijk en Waard, in januari 2024  gaf de Eritrese vluchtelinge Betiel T.G. (30) uit het asielzoekerscentrum (azc) in Luttelgeest, al haar rechten op. Ze krijgt geen geld en begeleiding meer van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en ze heeft geen ziektekostenverzekering meer. Als het aan het COA ligt, wordt ze nu ook uit het azc gezet. Mét haar zoontje van 7,5 maand oud. 

Een vrouw moet met vijf kinderen asielzoekerscentrum uit na weigeren van een woning.  De vrouw uit Congo moet van de rechter samen met haar vijf kinderen het asielzoekerscentrum in Katwijk verlaten. Ze weigerde in maart 2024 een woning in Haarlem, omdat ze die ’te klein’ vond. Het COA spande daarna tegen haar een kort geding aan en krijgt van de rechtbank gelijk.

Opnieuw werd een woning door statushouders geweigerd.  Na meerdere gesprekken hebben ze een woning op de vierde verdieping van een flat aan De Gasperilaan in de Utrechtse wijk Kanaleneiland ongezien geweigerd. Gevolg is dat het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) hen uit het azc wil zetten en ze dakloos dreigen te worden. De rechter doet in april uitspraak.

Het aantal illegale immigranten dat de afgelopen drie jaar de Verenigde Staten binnenkwam is de grens van zeven miljoen gepasseerd. President Joe Biden gaat het aantal asielaanvragen vanaf de Amerikaans-Mexicaanse grens flink beperken en zette zijn handtekening onder een presidentieel decreet dat bepaalt dat de grens op slot gaat bij meer dan 2500 aanvragen gemiddeld per dag. 

COA

Interim-regio manager Velkers van het COA stapte op. Er waren al 2245 mensen binnen en ondanks dat de bedden en de plekken op waren werd hij verplicht nieuwe asielzoekers te plaatsen. De ex-marinier, die toch wel wat gewend is accepteert het niet langer. Dat het COA en het ministerie niet naar hem luisteren en toch meer mensen naar Ter Apel willen brengen, was voor Velkers reden om per eind april op te stappen. „Hij zei: ‘Breng ze met bussen naar het Malieveld, leg ze ergens anders neer’. Maar dat wil of durft het COA niet, vanwege al die belangen. Wat er in Ter Apel gebeurt is onverantwoord, zegt Velkers. Vanwege de werkdruk en de veiligheid. De veiligheidssituatie is ‘slecht’. „Er zijn veel incidenten, en ook heftige incidenten. Onder asielzoekers onderling wordt het gewelddadiger, maar ook steeds vaker richting beveiligers. Ook wat er daarvoor gebeurt is ernstig: constante scheldpartijen, met de vingers snijbewegingen langs de keel maken. Ik hoor medewerkers zeggen: ‘We zijn het ondertussen gewend’. Dat is niet normaal.”  In Ter Apel verblijven ongeveer 300-400 structurele ‘overlastgevers’. „Die jongens wordt geen strobreed in de weg gelegd. Wij mogen ze niet opsluiten, niet fouilleren, niet visiteren. We mogen ze zelfs niet op straat zetten.” 

De mogelijke oplossing tegen overlast is de speciale ‘procesbeschikbaarheidslocatie’ (pbl) waarin de bewegingsvrijheid van asielzoekers met een kansarme aanvraag wordt beperkt. Omdat de rechter het COA daarin terugfloot, is die pbl in Ter Apel nu gesloten. Juist op de locatie van de pbl zagen COA en ministerie onlangs mogelijkheden om extra mensen op te vangen. Omdat er voor reguliere opvang minder voorzieningen nodig zijn dan voor de pbl, is op die plek nu ruimte voor meer bedden. Ondertussen worden de overlastgevers niet aangepakt. Voor Velkers was dat de grens. Sinds begin november vorig jaar is het crisis bij COA en bestuurders zeggen dat ze het nog nooit zo erg hebben meegemaakt.

De crisis is volgens Velkers zelfs ernstiger dan twee jaar geleden, toen in de zomer 700 mensen buiten sliepen. „Ik heb te maken met honderden mensen die elke dag heen en weer worden gesleept. Naar Zuidwolde, naar Assen. En weer terug. Eigenlijk liggen zij al in het gras, maar ze zijn verstopt. We laten ze elke dag hun boeltje weer oppakken. Per 1 juli stapt ook Corina Deekens op. Zijn was 6 jaar lang manager van regio Noord-Nederland. 

Burgemeester  en wethouders van Nijmegen uitten hun onvrede over het door COA niet nakomen van de afspraken die ze hebben gemaakt. In Nijmegen zou een noodopvang sluiten, maar dat is nog niet gebeurd. En in Rijssen-Holten zouden ze juist een opvang openen, maar dat gaat niet volgens de afspraak.

Het COA bestaat sinds 1993 en is nu nog een zelfstandig bestuursorgaan onder de politieke verantwoording van de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie. Het COA beschikt over 94 azc’s en er verblijven ruim 78.000 bewoners. In dienst zijn 3.413 medewerkers (2.944 fte). Als gevolg van de wijziging van de Wet COA is de raad van toezicht van het COA per 1 juli 2015 opgeheven. Het toezicht is door de staatssecretaris gedelegeerd aan de directeur-generaal Vreemdelingenzaken (DGVZ) en de rol van opdrachtgever aan de directeur Directie Regie Vreemdelingenketen (DRV). Onder hen vallen de managers van elf units. Vier van hen geven leiding aan de regionale uitvoeringsunits, unit Noord, unit Midden-Noord, unit Midden-Zuid en unit Zuid. De andere managers geven leiding aan de units Uitvoeringsprocessen, Plaatsing, ICT, Administratie & Inkoop, Huisvesting, HRM en Staf. Door deze managers werden drie taskforcemanagers en adjunct- unitmanagers aangesteld voor de noodopvang, huisvesting vergunninghouders en reguliere opvang. De unit Staf bevat de teams Audit, Bestuurlijke Ondersteuning, Communicatie, Financiën en Juridische zaken. De derde managementlaag bestaat uit locatie managers in de uitvoerende units en teamhoofden bij de overige units. Er werken inmiddels in totaal buiten de ingehuurde adviesbureaus meer dan 4100 mensen.( 3800 fte) die op jaarbasis een kleine 202 miljoen euro kosten. Desondanks werden duizenden asielzoekers niet goed te zijn doorgelicht. Bij de aanmeldcentra in Budel en Ter Apel was het fouilleren niet op orde, het doorzoeken van bagage, de analyse van documenten, het verhoor en het onderzoeken van telefoons. Het COA vangt nu ruim 57.300 vluchtelingen op, terwijl er maar 30.968 opvangplekken zijn. 20.000 moeten er dus naar de noodopvang en de rest naar de crisisopvang. Gemiddeld 11 procent van de migranten die naar Nederland kwamen zijn asielzoekers. In 2022 kwamen in totaal 403.000 immigranten Nederland binnen. 179.000 hebben Nederland (officieel) verlaten. 29.000 van hen kregen een corporatiewoning toegewezen. In 2022 werden er bij de IND in totaal 117.250 aanvragen voor een verblijfsvergunning ingediend en is met 23% toegenomen ten opzichte van 2021. In 2022 zijn 49.490 personen genaturaliseerd. 54% van de naturalisatieverzoeken was afkomstig van een vergunninghouder asiel. Het kabinet stelt voor komend jaar ruim 4 miljard euro beschikbaar voor vluchtelingenopvang. Daarnaast is er nog eens 3,2 miljard euro gereserveerd voor de gemeentelijke en particuliere opvang voor vluchtelingen uit Oekraïne. Dat bedrag is bijna een miljard meer dan vorig jaar op Prinsjesdag in de begroting stond. Dat budget werd in de loop van dit jaar al wel flink opgehoogd. Het extra geld gaat grotendeels naar opvangplekken. Het COA krijgt in 2024 2,8 miljard euro, bijna een verdubbeling ten opzichte van 2022. Dat komt deels doordat meer mensen asiel aanvragen en het aantal opvangplekken na de vorige opvangcrisis in 2015 te snel is afgebouwd. De verwachte uitgaven voor het COA lopen in 2025 op tot 3,2 miljard. Het extra geld voor asiel wordt vooral geïnvesteerd in het uitbreiden van de opvangcapaciteit, zoals al eerder aangekondigd in de Voorjaarsnota. Het COA wil toe naar 41.000 ‘vaste plekken’ in reguliere asielzoekerscentra, in plaats van de ongeveer 30.000 plekken die er nu zijn.  Op dit moment vangt het COA bijna 51.000 asielzoekers en statushouders op, daarnaast verblijven er zo’n 5700 asielmigranten op gemeentelijke locaties en in hotels. Volgens de laatste prognoses zijn er eind dit jaar 75.500 opvangplekken nodig, anderhalf keer zo veel als vorig jaar. Van de mensen die het COA nu opvangt, verblijft bijna 40 procent in de veel duurdere noodopvang. Die plekken zijn niet alleen veel kostbaarder, ze bieden vaak ook weinig privacy en zijn ze niet geschikt voor opvang voor de lange termijn. Het COA is hard op zoek naar meer reguliere plekken, maar dat blijkt lastig omdat het nog onduidelijk is of de zogeheten spreidingswet er komt. Die zou moeten zorgen voor een verplicht aantal opvangplekken per gemeente, afhankelijk van het inwoneraantal. Dat er meer plekken voor asielzoekers nodig zijn, komt ook door de opgelopen beslissingstermijn bij de IND. Er gaat in 2024 765 miljoen euro naar de Immigratie & Naturalisatiedienst, iets minder dan dit jaar. De begroting gaat uit van hogere aantallen asielzoekers waarover de IND een beslissing moet nemen. Ook het aantal aanvragen voor kennis- en arbeidsmigranten neemt toe en er worden extra werkzaamheden verwacht aan de (documentatie van) Oekraïense vluchtelingen. De IND gaat ook behoorlijke kosten maken voor het overschrijden van die beslissingstermijn. Als de IND niet binnen de afgesproken tijd aan een asielzoeker laat weten of die mag blijven, heeft hij of zij recht op een dwangsom. Meestal is deze dwangsom 100 euro per dag, met een maximum van 7500 euro. Soms legt de rechter een hogere dwangsom op. In de justitiebegroting is 55 miljoen euro gereserveerd voor het betalen van dwangsommen. Tussen 2020 en eind 2022 deed de IND dat niet, maar de Raad van State besloot dat asielzoekers toch recht op dwangsommen hebben. In 2022 heeft de IND twee miljoen uitgegeven aan dwangsommen, net als in de eerste drie maanden van dit jaar. Noodopvang is twee keer zo duur als reguliere opvang en kost gemiddeld 53.400 euro per asielzoeker per jaar. De COA heeft in 2023 zo’n 2,7 miljard euro uitgegeven. In 2022 was dat 1,6 miljard euro. De voornaamste oorzaak van de gestegen kosten is de hoge prijs die betaald wordt voor (crisis)noodopvang. De opvang kostte in 2023 gemiddeld 30.400 euro per bewoner in de reguliere opvang. De zorg voor mensen in de noodopvang is ruim twee keer zo duur: daar wordt gemiddeld 69.400 euro voor betaald. Onder die opvang valt niet alleen het fysieke huis of de kamer waar iemand verblijft, licht een COA-woordvoerder toe, maar vallen ook de kosten voor onder meer de beveiliging, catering en zorg.

Nidos

Nidos is een gecertificeerde instelling en zorgt voor voogdij voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen en de ondertoezichtstelling voor kinderen door of voor wie een asielaanvraag is ingediend én die in verband daarmee verblijven in een opvangcentrum van het COA. Deze jeugdbeschermingsmaatregelen worden uitgevoerd door professionals. De professional voert de regie over de ontwikkeling naar zelfredzaamheid van de jongere en grijpt in wanneer die ontwikkeling op enigerlei wijze dreigt te stagneren. Bijeen onder toezicht gesteld kind ondersteunt de professional de ouders om de opvoedsituatie te herstellen. De kernbegrippen van de missie van Nidos zijn: Belangen behartigen en wettelijk vertegenwoordiger, Zelfredzaamheid bij 18 jaar, begeleiden richting perspectief (integratie of terugkeer)

Vluchtelingenwerk

Na een soms maandenlange reis over land en over zee komt een vluchteling aan in Nederland en wordt dan asielzoeker. Een asielzoeker is iemand die Nederland om bescherming vraagt via een asielverzoek. De persoon gaat dan de asielprocedure in. Tijdens de eerste dagen kunnen ze een vrijwilliger van Vluchtelingenerk verwachten.  Zij ondersteunen de asielzoeker tijdens de asielprocedure en helpen met  juridische vragen. Kinderen vluchten soms mee en wonen samen met hun ouders in de opvang. De vrijwilligers zorgen voor kinderactiviteiten en organiseren met hulp van donateurs de kindervakantieweken.

De EU gaf een maand lang 2000 euro aan elke migrant die de Griekse eilanden wil verlaten, om zo de overvolle kampen te verlichten.  De vluchtelingenkampen zijn zwaar overbevolkt met wel 42.000 migranten. Op het eiland Lesbos woonden in kamp Moria 13.000 mensen, terwijl het gebouwd was voor 3000. Er zijn nauwelijks voorzieningen en er is een groot gebrek aan hygiëne. Na diverse Coronabesmettingen werd het kamp destijds met een lockdown geconfronteerd. Nadat tijdens de Corona epidemie  zo’n 37 coronabesmettingen waren gemeld, werd vanwege de overbevolking en slechte hygiëne in het kamp, gevreesd dat dit aantal verder zou oplopen waarna een lockdown werd afgekondigd tot grote onvrede van de vluchtelingen. Na de lockdown werden er diverse branden gesticht en moest het kamp grotendeels ontruimd worden. Zes verdachten werden aangehouden. Vier dagen na de verwoestende brand konden de eerste 800 mensen alweer terecht in een nieuw door het leger gebouwd tentenkamp met plek voor 5000 mensen. Het was nog niet genoeg voor de ruim 12.000 mensen die op straat in Lesbos leven. Het kamp werd daarom nog verder uitgebreid.

Een geschorste medewerker van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) is volgens een verklaring die hij in de rechtbank afgaf door zijn chef onder druk gezet om veertig dossiers te beoordelen die hij al eerder had behandeld en deze te ondertekenen met de naam van zijn chef of een andere bevoegde medewerker om op die wijze de wachtlijsten bij de IND te beperken. Volgens de wet mag één ambtenaar niet twee keer beslissen. Er zijn ook verklaringen van medewerkers dat een besluit met hun naam is ondertekend, maar dat zij dat besluit niet zelf hebben genomen.

Hulporganisatie MiGreat stopt met de hulpverlening in AZC Ter Apel . Roos Ykema, directeur van MiGreat, meldt dat er eigenlijk al een jaar geen grote noodsituaties meer op het veld buiten zijn geweest en dat eventuele lokale vrijwilligers nu goed kunnen helpen als dat nodig is.

Mensensmokkel en terrorisme

De asielprocedure heeft tot doel een asielaanvraag zorgvuldig te behandelen. In die procedure is geen ruimte voor mensen met verkeerde intenties die zich voordoen als vluchteling en zich onopgemerkt en onterecht in ons land proberen te vestigen. Dit geldt zeker voor personen die zich schuldig hebben gemaakt aan terroristische misdrijven, of die de intentie hebben deze in Nederland of elders te plegen. Om dit te voorkomen kent Nederland een systeem van wetgeving, bevoegdheden en diverse specialistische organisaties en teams. Zij kunnen in de asiel- en nareisprocedure signalen van betrokkenheid bij terrorisme tijdig onderkennen en hierop ingrijpen. 

De Koninklijke Marechaussee heeft 14 november 2023 in Twente vijf Nederlanders aangehouden voor betrokkenheid bij een Syrisch mensensmokkelnetwerk vanuit Nederland. Het gaat om mannen uit Hengelo en Enschede. De Koninklijke Marechaussee heeft ook de woningen van de verdachten en twee bedrijfspanden onderzocht. Volgens de marechaussee zijn via het netwerk tientallen mensen van Syrië naar Europa gesmokkeld voor bedragen tot 25.000 euro. Dat deden zij vaak via underground banking, dus buiten reguliere banken om. De marechaussee trof tijdens een controle van Mobiel Toezicht Veiligheid in de grensregio een vluchteling aan, waardoor het balletje ging rollen.

Zo’n 11% van de vluchtelingen die naar Europa komen is niet op de vlucht voor een oorlog, maar zijn er vanwege economische of terroristische redenen. Er wordt overwogen om het Schengenakkoord aan te passen en bijvoorbeeld Griekenland uit te sluiten.

De politie heeft in september 2021 na lang schaduwen en afluisteren negen mannen met een Turkse, Marokkaanse en Afghaanse achtergrond aangehouden in Eindhoven wegens het voorbereiden van een terroristisch misdrijf en het willen plegen van een aanslag op politici. De verdachten zouden aanhangers zijn van terreurgroep Islamitische Staat (IS), De verdachten zijn tussen de 18 en 31 jaar een zeker drie van hen rondden een universitaire masteropleiding af. De mannen hadden een garagebox gehuurd die ze dagelijks gebruikten als trainingscentrum. Een van de verdachten zou als adviseur werken bij een it-dienstverlener en als huiswerkbegeleider op een basisschool. Ook was hij tot 2019 de persvoorlichter van een islamitische studentenvereniging.

In een Nijmeegs vluchtelingenkamp zijn leden van Islamitische Staat (IS) aanwezig geweest. Verdeeld over kampen in Nijmegen en Düsseldorf stonden 20 terroristen klaar om op afroep een aanslag te plegen. Een overgelopen jihadist informeerde de Franse politie hierover. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) meldde al in maart dat terroristen de asielprocedure misbruiken om Europa binnen te komen. De BND kreeg een bericht uit Turkije waaruit zou blijken dat er zich inmiddels tussen de 4 en 4.500 mogelijke ISIS strijders in met name Duitsland, Frankrijk, België en Nederland bevinden. Uit een rapport van de Inspectie Veiligheid en Justitie blijkt dat vluchtelingen met vervalste papieren de asielprocedure in Nederland in komen, waardoor IS terroristen zich kunnen voordoen als vluchtelingen. Op het Griekse eiland Lesbos werden acht Pakistanen en drie Grieken gearresteerd vanwege het vervalsen van paspoorten voor vluchtelingen. Bij huiszoeking werden valse paspoorten, stempels, 23 mobieltjes en 1.500 euro aan contant geld gevonden. In Duitsland in een voormalige militaire kazerne in Hövelhof in Noordrijn-Westfalen raakten 5 januari 2017 meer dan 50 mensen gewond bij een brand in een AZC. Dertig van hen moesten naar het ziekenhuis. Eén persoon is zwaargewond en anderen hebben onder meer rookvergiftiging en snijwonden. 24 slachtoffers, onder wie twee brandweermannen, konden ter plaatse worden behandeld. Er woonden 500 vluchtelingen.

Het Europees Multidisciplinair Platform tegen criminele bedreigingen (EMPACT ) pakt de belangrijkste dreigingen aan die uitgaan van de georganiseerde en zware internationale misdaad waarmee de EU wordt geconfronteerd. EMPACT versterkt de inlichtingen-, strategische en operationele samenwerking tussen nationale autoriteiten, EU-instellingen en -organen en internationale partners.

De Sloveense politie heeft in samenwerking met wetshandhavingsinstanties uit Oostenrijk, Kroatië, Hongarije, Italië en Roemenië, gecoördineerd door Europol via deze route 13 mensen gearresteerd die ervan verdacht worden verantwoordelijk te zijn voor de smokkel van minstens 212 migranten.  De migranten betaalden enorme bedragen aan de smokkelaars om de EU clandestien binnen te komen en verder te reizen naar verdere bestemmingen binnen haar grenzen. Tijdens de actiedag vond de politie bij de verdachten uit Slovenië, Servië en Bosnië en Herzegovina opgewaardeerde wapens met duizenden patronen munitie, drugs en contant geld. De mensensmokkelaars maakten reclame voor hun illegale activiteiten op verschillende sociale mediaplatforms om zoveel mogelijk migranten over de grens te smokkelen. Migranten zouden via twee hoofdroutes worden verplaatst: van Kroatië via Slovenië naar Italië, of van Servië via Hongarije naar Oostenrijk. Er werden wapens, munitie), diverse illegale drugs, illegale dopingmiddelen, elektronische apparaten en contant geld in beslag genomen.

Migranten die gebruik maakten van de diensten van criminelen moesten exorbitante prijzen betalen om clandestien de Europese Unie binnen te komen. Voor een illegale reis van Servië naar Oostenrijk zou een betaling van ongeveer 5.000 euro per persoon nodig zijn. De hele reis van het land van herkomst naar de EU zou tussen de 15.000 en 20.000 euro kosten, wat een enorme winst oplevert voor de smokkelaars. In totaal denken onderzoekers dat de criminelen ten minste 100.000 euro hebben verdiend voor de transporten van Servië naar Oostenrijk en in totaal meer dan 3.180.000 euro. De migranten kwamen Hongarije meestal te voet binnen via de Servisch-Hongaarse groene grens met behulp van gidsen. De verdachten pikten hen vervolgens op in voertuigen. Uit onderzoek bleek dat tot 37 mensen mogelijk in hetzelfde voertuig werden vervoerd, waardoor ze werden blootgesteld aan extreme risico’s voor hun gezondheid en leven. De migranten werden vervolgens door heel Hongarije gebracht en dicht bij de Oostenrijkse grens afgezet. Nadat ze te voet de grens met Oostenrijk waren overgestoken, zouden ze zich overgeven aan de politie en asiel aanvragen.

De Spaanse nationale politie (Policía Nacional), gesteund door Europol, ontmantelde in juni 2024 een georganiseerd crimineel netwerk dat migranten met snelle boten van Algerije naar Spanje smokkelde. De verdachten faciliteerden de verdere illegale verplaatsing van de migranten van Spanje naar andere EU-landen. Onderzoeken hebben uitgewezen dat het criminele netwerk minstens 1.000 migranten smokkelde (meer dan 750 Syrische staatsburgers en meer dan 250 Algerijnen). Het netwerk faciliteerde de illegale oversteek van Syrische staatsburgers langs de route Libanon – Egypte – Tunesië of Libië – Algerije. Bij aankomst in Algerije werden de migranten in tijdelijke huisvesting geplaatst in afwachting van de tewaterlating van de boten. De verdachten organiseerden vervolgens het transport van de migranten met snelle boten van Algerije naar de Spaanse kust. Eenmaal in Spanje faciliteerden leden van de Algerijnse criminele cel het verblijf van de migranten en hun verdere illegale verplaatsing naar andere EU-landen. Onderzoekers identificeerden twee hoofdorganisatoren, een gevestigd in Algerije en een in Spanje, die de criminele activiteiten coördineerden. Er wordt aangenomen dat het criminele netwerk niet alleen de capaciteit had om de migranten naar Spanje te vervoeren, maar ook om hen te voorzien van paspoorten en vliegtickets voor hun secundaire bewegingen naar andere EU-landen. Naast smokkelactiviteiten verkocht het criminele netwerk ook informatie aan andere groepen over hoe dit soort criminele activiteiten te organiseren.  De criminele cel in Madrid was verantwoordelijk voor het organiseren van de criminele activiteiten in samenwerking met de criminele groep in Oran (Algerije). Deze laatste orkestreerde de lancering van de snelle boten met migranten, die vertrokken vanaf de Algerijnse kusten van Oran en Mostaganem richting Spanje. Deze zeereizen waren extreem gevaarlijk – het leven van de migranten werd op het spel gezet in overvolle schepen die geen veiligheidsuitrusting en voedsel- en watervoorraden hadden en die waren geladen met brandstoftanks. Bij aankomst aan de Spaanse kust werden de migranten opgepikt door leden van het criminele netwerk in de regio. Vervolgens werden ze naar Madrid vervoerd en in onhygiënische en overvolle huizen geplaatst in afwachting van verder transport uit Spanje. De migranten werden tot 20.000 euro in rekening gebracht voor de volledige facilitering van hun overtocht naar het land van eindbestemming waarmee in totaal zeker 20 miljoen euro werd verdiend. Migranten waren verplicht om in elke fase van de smokkel te betalen via het ondergrondse financiële systeem van hawala. Onderzoekers kwamen erachter dat het criminele netwerk spionagecamera’s en verborgen microfoons gebruikte om het innen van geld te garanderen. Europol faciliteerde de uitwisseling van informatie en bood operationele coördinatie en analytische ondersteuning. Op de actiedag stuurde Europol een analist naar Spanje om operationele informatie te vergelijken met de databases van Europol en om aanwijzingen te verstrekken aan onderzoekers in het veld. Er werden 21 arrestaties verricht.

In Nederland zijn ruim tienduizend statushouders betrokken of verdacht geweest van een strafbaar feit, waarvan er meer dan honderd verdacht waren van delicten waarop een straf staat van zes jaar cel of meer, zoals gewapende overvallen of zedenmisdrijven. Circa 200 zijn veelplegers, veelal Marokkaans en ruim 9.300 worden er verdacht van een enkel delict. Tussen de criminele vreemdelingen die niet in Nederland mogen blijven vanwege een strafbaar feit zitten ook personen met psychische problemen, waar geen toezicht meer op is. Ze worden VRIS’ers (vreemdelingen in de strafrechtketen) genoemd. Nadat ze hun straf hebben uitgezeten moeten ze het land verlaten vanuit de gevangenis of vreemdelingenbewaring. Mensen die hier niet mogen blijven, komen niet meer in aanmerking voor voorzieningen en medische zorg. Ze belanden vervolgens vaak zonder eng verder toezicht op straat. Daartussen zitten ook de uitgeprocedeerde ex-tbs’ers, mensen die vanwege een misdrijf van de rechter een verplichte psychische behandeling moesten ondergaan. Deze tikkende tijdbommen vormen een ernstig gevaar voor de samenleving. 

Migranten blijken oververtegenwoordigd in de criminaliteitscijfers van Parijs. 77% van de opgeloste verkrachtingszaken in 2023 werd gepleegd door mensen zonder Frans paspoort

Bij Eritrese vluchtelingen wordt een op de acht als verdachte aangemerkt, voor Syriërs ligt dit percentage op 2,6 procent. Om het aantal incidenten in het asielzoekerscentrum (azc) in Rotterdam terug te dringen, kwam er een stop op de nieuwe instroom van mensen uit Marokko, Algerije en Tunesië. Ook de beveiliging van het azc Beverwaard werd. Asielzoekers uit deze landen gebruiken asielzoekerscentra als een uitvalsbasis voor strooptochten. Vooral vanuit de centra in Noord Nederland stelen groepen migranten uit Oost-Europa op bestelling. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft te maken duizenden incidenten binnen AZC’s. In 2023 waren dat er medio maart al 2.400. Er waren dit jaar al 154 incidenten met zelfdestructieve acties zoals hongerstakingen of zelfverminking. Ook waren er duizenden meldingen, variërend van mensensmokkel tot verloren ID-papieren, zedenzaken zoals verkrachting, winkeldiefstallen. Aangiftes voor winkeldiefstallen door asielzoekers worden voorkomen doordat het COA de winkeliers financieel compenseert. Naar aanleiding van de vele ongeregeldheden in onder andere Weert heeft de burgemeester een noodbevel uitgevaardigd omdat asielzoekers zich schuldig maakten aan diefstal, geweld en het organiseren van prostitutie in de opvang locatie. Ook zouden enkele asielzoekers onder de aanranders in Keulen zijn geweest. Justitie is niet van plan om zes van deze criminele asielzoekers te vervolgen, ook niet nadat burgemeester Jos Heijmans van Weert had aangekondigd dan maar zelf naar de rechter te stappen. De afgelopen jaren zijn al duizenden veroordeelde migranten uitgezet. Algerijnen zijn oververtegenwoordigd bij geweld. Ondanks de maatregelen neemt het aantal winkeldiefstallen in Ter Apel door asielzoekers toe. In 2023 zijn er al 96 aanhoudingen geweest, 40 pogingen en 21 diestallen zonder aanhoudingen.

Overlast gevende asielzoekers komen voornamelijk uit Marokko, Algerije en Tunesië. Zij kennen elkaar vaak, een deel van hen is minderjarig. Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft ernstige misdrijven die zijn gepleegd door asielzoekers zoals zedenzaken, mishandelingen en (pogingen) van moord en doodslag verzwegen in een brief aan de Tweede Kamer. Staatssecretaris Mark Harbers (Asiel, VVD) heeft zeer ernstige misdrijven samengevat onder het kopje ‘overige’. Zo bleef onduidelijk dat asielzoekers naast kleinere criminaliteit ook verdacht zijn of waren van in ieder geval 79 zedenmisdrijven, 51 zware mishandelingen en 31 verdenkingen van (poging) moord en doodslag. In 2018 registreerde het OM 3702 strafbare feiten, waar 1813 asielzoekers van werden verdacht. Dat zijn er 1092 meer dan in de rapportage over asieldelicten werden gemeld. In 2019 werden ruim duizend meer verdenkingen van misdrijven onder vluchtelingen geregistreerd, een toename van 27 procent. In de meeste gevallen ging het om winkeldiefstal, maar ook zware delicten zoals poging tot moord en verkrachting kwamen vaker voor. Zestig procent betrof vluchtelingen uit Algerije en Marokko.

Nieuw beeld van daders seksuele uitbuiting: bijna 90 procent heeft migratieachtergrond en ze vallen na straf terug in oud gedrag. Daders van seksuele uitbuiting hebben opvallend vaak een migratieachtergrond en blijven ook na hun straf vrouwen uitbuiten. Keer op keer gaan ze opnieuw de fout in.

Een Afghaanse asielzoeker van 27 bekende dat hij drie vrouwen in een bordeel in Wenen, heeft vermoord. 23 februari 2024 werden in een bordeel in het noorden van Wenen de lichamen van drie Chinese vrouwen gevonden. Ze hadden grote snij- en steekwonden.

Omwonenden van het toekomstige asielzoekerscentrum op bedrijventerrein Distripark in Dordrecht mogen op kosten van de gemeente maximaal duizend euro besteden aan veiligheidsmaatregelen. Dat voorstel is door een ruime meerderheid van de raad aangenomen. 

Tegen de anti regering groepering BirgedNhamedu van de regio Tigray  heeft de politie 17 februari 2024 traangas moeten gebruiken in Den Haag. De rellen braken uit na een bijeenkomst in zalencentrum Opera aan de Fruitweg. Ramen van het zalencentrum werden ingeslagen en er brak brand uit in het pand. De ME moest uitrukken om het pand te beschermen. Honderden Eritrese jongeren confronteerden elkaar met stokken en ijzeren staven, honkbalknuppels en fietskettingen.  Slechts 13 van hen konden worden aangehouden. De politie meldde dat er met stenen fietsen, stokken en vuurwerk werd gegooid. Twee politievoertuigen werden in brand gestoken en de relschoppers keerden zich tegen de politieagenten. Op meerdere plekken ontstond brand. Zo stond een rij geparkeerde auto’s voor het zalencentrum in brand. Ook binnen in het partycentrum zelf woedde brand. . Ze sloopten auto’s en straatmeubilair en gooiden onder meer met bakstenen en vuurwerk. Ook een touringcar werd in brand gezet. Daarmee zouden honderden Eritrese relschoppers juist richting het zalencentrum zijn gekomen. De brandweer kon lange tijd niet bij de branden komen omdat het te onveilig was. Politiemedewerkers spreken van een veldslag en er is zelfs door de gepantserde voertuigen heen geslagen en gebeukt. Acht agenten zijn gewond geraakt en twee van hen liepen verwondingen op aan een hand. Eén agent heeft letsel aan haar gebit opgelopen. Ook journalisten werden aangevallen, geslagen en bedreigd. Binnen de Eritrese gemeenschap zijn continue grote spanningen tussen aanhangers en tegenstanders van het autoritaire regime van het land. Eritrese evenementen gelden daarom als risicogevoelig en daarom was er al extra beveiliging en politie-inzet aanwezig. Op 17 september 2023 werden meer dan 200 Eritrese aanhangers  gearresteerd nadat er geweld uitbrak tijdens een cultureel festival georganiseerd door de aanhangers van de Eritrese president Isaias Afwerki in de stad Stuttgart. Soortgelijke botsingen hebben eerder plaatsgevonden tijdens een Eritres festival in de stad Giessen in Duitsland, waarbij 22 politieagenten gewond raakten. Eritrea heeft een zeer autoritair en gewelddadig regime. President Isaias Afewerki leidt het land sinds 1993 met harde hand. Verkiezingen zijn er niet, tegenstand wordt niet geduld. Mensen die toch kritiek hebben, worden gedood. Vandaar dat veel mensen het land zijn ontvlucht. In Nederland zitten zo’n 25.000 Eritreeërs. Deels zijn het mensen die gevlucht zijn voor het regime. Maar er is ook een wat oudere generatie die al eerder vanwege oorlogen is vertrokken. Nederland is altijd een aantrekkelijk land geweest omdat beide groepen hier makkelijk verblijfsvergunningen kregen. Vooral onder de groep Eritreeërs die hier al wat langer zijn, bevinden zich volgens Mirjam van Reisen veel aanhangers van het regime van Afewerki. 

Op Startblok Elzenhagen in Amsterdam-Noord wonen 540 statushouders en Nederlandse jongeren samen in één complex. (Oud-)bewoners ervaren dat een sfeer van onveiligheid en geweld hier aan de orde van de dag is, ondanks beloftes van de gemeente om in te grijpen. De Amsterdamse Wethouder Reinier van Dantzig blijft geloven in de gemengde woonblokken waar studenten en statushouders samenwonen, ondanks incidenten met drugsgebruik, vechtpartijen en vernielingen

Bij een steekincident op het station in Maarheeze is 21 januari 2024 een 27-jarige man gewond geraakt aan zijn gezicht. De politie heeft vijf asielzoekers tussen de 18 en 30 jaar aangehouden. Zowel het slachtoffer als de verdachten wonen in het asielzoekerscentrum (azc) in het nabijgelegen Budel. Station Maarheeze is berucht vanwege de overlast die bewoners van het AZC met enige reglelmaat veroorzaken. NS-medewerkers werden bedreigd en soms aangevallen door asielzoekers die zwartrijden. Sinds krap een jaar zijn er daarom van de eerste tot en met de laatste trein toegangscontroles. Afgelopen zomer gingen er zelfs politiemensen meerijden op de sprinter tussen Eindhoven en Weert.

In de treinen van Zwolle naar Emmen zijn met grote regelmaat al jarenlang ernstige incidenten met asielzoekers.  Het gaat dan om agressie, bedreigen of bespugingen. Bewoners van het AZC in Ter Apel die voornamelijk uit veilige landen komen roken in de trein, reizen zonder kaartje, vernielen de boel, intimideren of gebruiken fysiek geweld. In 2021 trok de provincie een miljoen euro uit voor ‘vliegende brigades’, oftewel beveiligingsteams die boa’s op het perron en in de trein ondersteunen. Ook kreeg een deel van de conducteurs op het traject de bevoegdheid om in enkele gevallen geweld en handboeien te gebruiken. Toch nam het aantal incidenten op het traject dit jaar opnieuw toe. De komende jaren moet er opnieuw structureel ruim 1 miljoen euro worden uitgetrokken voor de veiligheid op de Vechtdallijn. Volgens de provincie Overijssel is het aantal incidenten op de treinverbinding in vijf jaar tijd ruim vervijfvoudigd. De provincies Drenthe en Groningen moesten ook per direct extra pendelbussen inzetten tussen het asielzoekerscentrum in Ter Apel en station Emmen. De dienstregeling werd uitgebreid vanwege de vele incidenten met asielzoekers op de vaste buslijn in de regio.  Negen van de tien chauffeurs voelt zich onveilig als ze een dienst hebben op buslijn 73 of 72. Deze bussen komen langs bushaltes waar veel asielzoekers van het aanmeldcentrum in Ter Apel gebruik van maken.

Het risico op gewelddadige incidenten in het asielzoekerscentrum van Ter Apel groeit volgens de Inspectie Justitie en Veiligheid met de dag. In het asielzoekerscentrum, waar ook het aanmeldcentrum is gevestigd, wordt de maximumcapaciteit van 2000 met honderden mensen overschreden. Personen met een niet-westerse migratieachtergrond zijn oververtegenwoordigd in de criminaliteitscijfers en zijn behalve vaker verdachte ook vaker slachtoffer van criminaliteit. Van de 7.853 criminelen in Nederland die hun celstraf ontlopen is de grote meerderheid onvindbaar, omdat ze in het buitenland  zitten. 606 van hen zijn veroordeeld voor een ernstig geweldsdelict. In het asielzoekerscentrum Balk in Friesland is in juni 2020 een 24-jarige terreurverdachte uit Syrië aangehouden. De man zou in 2015 en 2016 lid zijn geweest van de terroristische organisatie Ahrar Al-Sham. In oktober 2019 jaar werd in het azc Ter Apel ook al een Syriër opgepakt. Hij wordt ervan verdacht als commandant van Ahrar Al-Sham gedode strijders te hebben vernederd. Justitie in Duitsland had de man op een internationale opsporingslijst gezet. De vreemdelingenpolitie in Ter Apel staakte 28 december 2021 voor een paar uur om te protesteren tegen de hoge werkdruk. Politiemensen vanuit heel Nederland worden opgeroepen om in Ter Apel te ondersteunen.

De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid mocht de verblijfsvergunningen intrekken van drie Turkse mannen die al meer dan veertig jaar in Nederland wonen, omdat zij een gevaar vormen voor de openbare orde. De zogenoemde standstillbepaling die volgt uit de associatieovereenkomst tussen de toenmalige EEG en Turkije staat daaraan niet in de weg. 

De Gemeente Oudewater moet de situatie van arbeidsmigranten op orde brengen en kampt met overvolle huizen, overlast en incidenten. Overlast komt niet vaker voor in Oudewater, maar is wel ernstiger geworden. Een derde van de meldingen die de gemeente binnen krijgt gaat over criminaliteit door arbeidsmigranten. Bij een groot deel van de incidenten zijn ze zelf (ook) slachtoffer. De gemeente heeft moeite om grip te krijgen op de situatie, mede omdat arbeidsmigranten vaak onzichtbaar blijven en de gemeente niet snel benaderen. In februari 2023 viel bij een steekpartij een dode. De politie heeft negen verdachten van Poolse afkomst aangehouden. De inzet va n een traumahelikopter heeft het zwaargewonde slachtoffer niet meer kunnen redden.

Burgemeester De Vries van Oudewater stelt dat er vaker overlast en geweld onder Oost-Europese arbeidsmigranten is. Hij vindt het een zorgelijke ontwikkeling waar de maatschappij niet van mag wegkijken. “We moeten kritisch kijken naar hoe deze gemeenschap in onze samenleving functioneert, wat er moet gebeuren en hoe we dat kunnen verbeteren”, aldus De Vries. “Samen leven doe je niet alleen. En daar ligt dus ook een verantwoordelijkheid bij de uitzendbureaus en bedrijven. Het laatste woord is hier zeker nog niet over gezegd.” De recherche heeft een onderzoek ingesteld naar wat zich heeft afgespeeld in de voormalige dokterspraktijk die tot appartementencomplex is omgebouwd. 

De politie heeft eind juni 2017 een 38-jarige Syrische asielzoeker aangehouden die wordt verdacht van betrokkenheid bij een terroristisch misdrijf. De Syriër is de derde Limburgse terreurverdachte in korte tijd. Een week eerder arresteerde de politie een 18-jarige vrouw uit Wanssum. Ze was een jaar eerder ook al aangehouden. Vorige week is een man uit Heerlen (28) gearresteerd, ook vanwege een terreuronderzoek. In december werd na een tip van de AIVD een Rotterdammer aangehouden die een Kalasjnikov in huis had, twee volle magazijnen, een IS-vlag, een handleiding voor het maken van vuurwerkbommen en een grote voorraad zwaar illegaal vuurwerk.

Driekwart van de medewerkers in asielzoekerscentra heeft één of meerdere keren te maken gehad met ongewenst gedrag door bewoners. Het gaat vooral om uitschelden, intimidatie en bedreigingen.

Tussen de migranten zit een aanzienlijk deel gelukszoekers vooral uit Mongolië, Marokko en Kosovo. Europol meldde een ongekende criminele activiteit in verband met migratie. Mensensmokkel blijkt een uitgelezen mogelijkheid voor criminele organisaties om hun werkzaamheden uit te breiden, een derde van deze organisaties is ook betrokken bij andere criminele activiteiten. Duitsland en Nederland hebben om die reden de de terugkeervergoeding voor deze groep afgeschaft.

Er wonen in 2022 in Nederland ongeveer 420.000 Marokkanen, waarvan ongeveer 60% in Nederland geboren is. Binnen de vier ‘klassieke’ migrantengroeperingen (Surinamers, Turken, Marokkanen, Antillianen) zijn met name personen met een Marokkaanse en Antilliaanse migratie-achtergrond oververtegenwoordigd. Marokkaanse jongemannen zijn vaker verdachte dan (autochtone en) Turkse jongemannen, terwijl Turkse jongeman een vergelijkbare achtergrond hebben (hun ouders zijn met een vergelijkbare, relatief slechte sociaaleconomische positie, en met een grote afstand tot de Nederlandse samenleving, als gastarbeider naar Nederland gekomen). Oververtegenwoordiging van Marokkanen in de criminaliteitsstatistiek doet zich vooral voor bij jonge mannen. De criminaliteit onder mannelijke Marokkaanse tieners en begintwintigers is namelijk, zowel als deze wordt afgezet tegen de criminaliteit onder leeftijdsgenoten van andere herkomstgroepen als tegen die onder de overige Marokkanen, zeer hoog. Vooral bij straatroof is oververtegenwoordiging zeer groot, veel groter ook dan bij andere vermogensmisdrijven en bij geweldsmisdrijven en bij delicten op het terrein van vandalisme/openbare orde.

Op en rond het AZC in het Brabantse Budel moest op 27 januari 2022 zelfs de ingestelde noodverordening met een maand verlengd worden tot half maart. Burgemeester Roland van Kessel van de gemeente Cranendonck stelde de noodverordening in na een reeks steekincidenten. Binnen de poorten van het centrum waren in drie maanden tijd zeven gevallen van geweld gemeld waarbij steekwapens zijn gebruikt. Om preventief fouilleren mogelijk te maken, wil de burgemeester ook het AZC en omgeving tot veiligheidsrisicogebied te maken om zo preventief fouilleren mogelijk te maken. Een aantal weken daarvoor raakten twee bewoners van het azc gewond bij een vechtpartij met drie tienerbroers die in het centrum verbleven.  14 februari 2022 werd een zevende persoon, een 24-jarige man in het AZC in zijn been gestoken bij een vechtpartij met meerdere bewoners.  Eind januari werden er bij een controle een zakmes, een tas die geprepareerd is om winkeldiefstallen mee te plegen en gestolen goederen gevonden. Drie mensen werden gearresteerd. Het gaat vooral om Marokkanen, Algerijnen en Tunesiërs. In het AZC in Budel wonen 1500 mensen, van wie 200 veiligelanders. In Ter Apel en Budel klagen omwonenden al jaren over veel overlast. De gemeenteraad van Cranendonck wilde daarom dat het azc wordt opgeheven of verkleind, maar het contract voor opvang loopt nog tot juli 2024. Vier toezichthouders moeten de extreme overlast in Budel tegen gaan. Staatssecretaris Eric van den Burg heeft een speciaal team voor 10 maanden op proef ingezet. De problemen doen zich al een aantal jaar voor in het openbaar vervoer bij het asielzoekerscentrum. Vaak gaat het om reizigers die weigeren te betalen bij het binnengaan van de bus. Chauffeurs en overige ov-medewerkers komen daardoor geregeld in onveilige situaties terecht. Bij het AZC stopt ook al enige tijd geen bus meer nadat buschauffeurs van Hermes constant werden belaagd. Er werden nieuwe veiligheidsmaatregelen aangekondigd in het veiligheidsconvenant, zoals verscherpt cameratoezicht op de buslijnen tussen Emmen en Ter Apel en meer beveiligers voor het station in Emmen. Zogenoemde ‘veiligelanders’ die toch overlast blijven geven, worden overgeplaatst naar de “strengere” azc’s in Hoogeveen en Budel. Vanwege gezondheidsredenen is Van der Burg vanaf 26 oktober 2023 tijdelijk niet in staat om taken als staatssecretaris van Justitie en Veiligheid uit te oefenen. ,,Zijn werkzaamheden zullen gedurende zijn herstel door mr. drs. C.A. van der Maat worden overgenomen. De sluiting per 1 juli gaat uiteindelijk niet door maar het AZC wordt wel kleiner. Dat staat in een nieuw contract tussen de gemeente Cranendonck (waar Budel onder valt) en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Het totale aantal bewoners wordt de komende jaren verlaagd van 1500 naar 960. Dat gebeurt stapsgewijs. Het COA heeft tot eind 2027 de tijd om het aantal bewoners terug te brengen naar 960. In het contract staat ook dat bij ernstige overlast bij voorkeur binnen twee weken een plan van aanpak moet worden gemaakt. Ook kan de gemeente het contract tussentijds opzeggen als het COA zich niet aan de afspraken houdt. 9 procent van de COA medewerkers zit door de vele ongeregeldheden ziek thuis. Er zijn veel messen, bijlen en drugs in de woningen van asielzoekers en in bijvoorbeeld Ter |Apel is  het aantal incidenten toegenomen nadat de overloop locatie in Zoutkamp dicht ging. Begin maart 2023 waren er in Ter Apel meerdere bloedige steekpartijen.  Bij het AZC Budel/Cranendonck, waren in dezelfde week drie incidenten, waaronder een steekpartij en iemand die met een overdosis cocaïne en xtc naar het ziekenhuis moest. Het aantal opvanglocaties en bewoners is het laatste jaar verdubbeld en de overlast is toegenomen, In augustus 2022 heeft het kabinet nog extra geld ter beschikking gesteld voor de bestrijding van overlast.

Een achtjarig jongetje werd eind juli 2019 samen met zijn moeder door een 40 jarige Eritreeër op het centraal station van Frankfurt voor de trein geduwd. Het jongetje werd overreden en overleed ter plekke. De veertigjarige moeder wist zichzelf ternauwernood in veiligheid te brengen, maar had geen tijd om haar kind te redden. Veel kinderen, diverse passanten en de machinist moesten medisch begeleid worden. De dader woont al minimaal vijf jaar in Zurich Zwitserland en heeft een verblijfsvergunning, is getrouwd en is zelf vader van drie kinderen. De man heeft ook nog geprobeerd om een 78-jarige vrouw op het spoor te duwen. Uit een bloedtest is niet gebleken dat de dader onder invloed van alcohol of drugs was.

Ziektes

De groepen wachtenden asielzoekers bij zowel de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) als het COA worden niet langer gescreend op ziektes. Dit gebeurt pas nadat de asielzoeker is ingeschreven. Ze worden niet altijd gecontroleerd op bijvoorbeeld tuberculose. De vrees voor het uitbreken van het Norovirus is aanwezig. Duizenden migranten dragen resistente TBC met zich mee en vormen een gevaar voor de volksgezondheid. Elk jaar sterven nog steeds 1,8 miljoen mensen aan tuberculose. Mazelen komt nu ook weer steeds vaker voor. Het aantal gevallen neemt de komende maanden in Europa fors toe. De potentieel dodelijke ziekte gaat op verschillende plaatsen rond, terwijl in veel landen te weinig mensen ertegen beschermd zijn. Vorig jaar waren er 2.361 besmettingen in de landen die bij de ECDC zijn aangesloten. Voornamelijk in Roemenië en Oostenrijk waren er veel gevallen. Sinds het begin van dit jaar nemen de aantallen in heel Europa toe. Circa 80% van de 1419 TBC patiënten in Nederland zijn van niet Westerse afkomst, te weten 89 uit Eritrea, 60 uit Somalië en 37 uit Marokko. In 2013 was er in 213 van de gevallen sprake van open TBC

Extrapulmonale tbc komt ook vaker voor en kan in bijna elk orgaan voorkomen en dus niet alleen in de longen. GGD ’en voeren tuberculose-screening uit bij asielzoekers die binnenkomen in Nederland. Aanvankelijk werden alle asielzoekers gescreend, maar de screening van Syriërs is opgeschort omdat tbc daar niet vaak voor komt. Somaliërs, Eritreeërs en Irakezen worden wel gescreend, omdat zij een groter risico vormen. In het Gelderse Vaassen was open tbc (tuberculose) uitgebroken. Er waren zo’n twintig gevallen in Vaassen en enkele in Apeldoorn en buiten de provincie. Driehonderd huishoudens in Vaassen werden opgeroepen om zich te laten testen. De eerste gevallen werden al in december 2016 geconstateerd. Om verdere uitbreiding van de besmetting tegen te gaan, is op 300 adressen in de wijk Berkenoord-2 een uitnodiging in de bus gedaan om deel te nemen aan een medisch onderzoek. In 2016 werd bij 889 patiënten tuberculose vastgesteld. Dat is 3% meer dan in 2015 toen er 861 patiënten waren en 9% meer dan in 2014 (815). Multiresistente tuberculose (MDR-tbc) werd in 2016 bij 13 patiënten vastgesteld (tien in 2015). De meeste tbc-patiënten komen uit landen als Eritrea, Somalië en Marokko. De multiresistente variant werd in 2014 zes keer vastgesteld en in 2015 tien keer. Er zijn multiresistente tbc (MDR-TB) en superresistente tbc (XDR-TB). DR-TB kan optreden als iemand eerder niet genezen is van gewone tbc, maar het kan ook rechtstreeks worden overgedragen. De behandeling voor DR-TB is extreem zwaar en kan wel 2 jaar duren. Patiënten moeten tot 20 pillen per dag slikken en krijgen de eerste 8 maanden een pijnlijke injectie. De behandeling gaat gepaard met vele, ernstige bijwerkingen. Bovendien moet de patiënt vaak lang, geïsoleerd, worden opgenomen waardoor hij of zij niet kan werken of bij zijn familie kan zijn. De genezingskans is slechts 50%. In opvanglocaties in Weert en in de provincies Groningen en Drenthe werd bij zieke vluchtelingen de MRSA-bacterie geconstateerd. Van 95 onderzochte asielzoekers in Weert bleek 15 procent besmet. 

Migranten brengen behalve tbc ook botulisme, waterpokken, dengue koorts, e-coli bacterie infecties, allerlei virusinfecties, HIV/AIDS, lepra, malaria, de mazelen, de bof, rodehond, cholera, syfilis, tyfus, polio, kinkhoest, het hantavirus, toxoplasmose, recurrente koorts en een scala aan andere besmettelijke aandoeningen mee. Bijna drie kwart van het aantal tbc-patiënten is in het buitenland geboren. Circa 5% van de tbc-patiënten is eerder voor tbc behandeld en 4% heeft tevens een hiv-infectie. In de grote steden is de tuberculose-incidentie hoger en vormen vooral daklozen, (hard)druggebruikers en (illegale) buitenlanders risicogroepen voor tuberculose. De veelvuldigheid van Hepatitis B is de afgelopen drie jaar bijvoorbeeld met 300% toegenomen. Mazelen hadden van 2014 tot 2015 een stijging van 450%. 50% van alle nieuwe (ca 400) HIV/AIDS gevallen betreffen asielzoekers. In het noordwesten van Syrië zijn in februari 2023 opnieuw  twee mensen overleden aan een cholerabesmetting. In 13 landen in Afrika zijn momenteel 200.000 choleragevallen en al meer dan 3000 doden gemeld.  Polio (kinderverlamming) tast de grijze stof in het ruggenmerg aan en zorgt voor ernstige verlammingen, vergroeiingen en soms de dood. Islamitische bezwaren tegen vaccinatie in onder andere Syrië zorgen ervoor dat polio daar nog wel voorkomt. Syrische vluchtelingen onder de vijf jaar oud worden geënt tegen polio om te voorkomen dat deze ziekte zich binnen Europa verspreid. Nieuwe vluchtelingen die nog niet geënt zijn vormen met name een risico voor kinderen en zwangere vrouwen. Nederland is desondanks bereid om in plaats van 500 nu 750 vluchtelingen naar Nederland te hervesten. De overheid trekt structureel elk jaar 32 miljoen euro uit voor medische zorg aan onverzekerde illegalen. De aanspraak op vergoeding van zorg is voor asielzoekers vastgelegd in de Regeling Zorg Asielzoekers (RZA). Asielzoekers maken ook aanspraak op een aantal onderdelen uit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Daarnaast is de Jeugdwet gedeeltelijk uitgewerkt in de RZA. Omdat asielzoekers doorgaans nauwelijks financiële middelen hebben, geldt voor hen geen eigen bijdrage of eigen risico. Ruim duizend patiënten  van het Amsterdamse VUmc werden besmet met schurft. Het gaat om patiënten die op dezelfde dag in een poli van het ziekenhuis zijn geweest als een patiënt met een zeer besmettelijke vorm van scabiës. Sindsdien is schurft de nieuwe nationale volksziekte, vooral onder studenten. Het kabinet en de Kamer willen dat Oekraïners gaan betalen voor gas, water en licht.

Afrekening COA

De afrekening met het COA over 2023 leverde de Overheid een tegenvaller van 154 miljoen euro op. Er is een gebrek aan reguliere opvangplekken en daarom is meer (crisis)noodopvang nodig en daarom werd het budget van het COA al met 600 miljoen euro in 2024 opgehoogd ten opzichte van de ontwerpbegroting.  De kosten voor (crisis)noodopvang vallen in 2024 en 2025 naar verwachting hoger uit dan geraamd, waardoor aanvullend budget nodig is. Er is een hogere instroom van alleenstaande minderjarige vluchtelingen (AMV) die de MPP 2024-I raamt zorgt voor meer voogdij en opvang door het NIDOS. De hogere asielinstroom zorgt ervoor dat meer asielzoekers geregistreerd moeten worden bij de Identificatie- en Registratiestraten (IenR-straten). 

De incidentele financiering van de Hotel en Accommodatie regeling (HAR) in 2024 van 17 miljoen euro, waardoor opvangplekken vrijkomen.

De pilot Landelijke Vreemdelingen Voorziening (LVV) is incidenteel gefinancierd in 2024 voor 16 miljoen euro.

De subsidie aan Vluchtelingenwerk Nederland in 2024 is met 10 miljoen euro verhoogd.

In 2025 extra dwangsommen aan asielzoekers waarvan de asielaanvraag niet binnen de wettelijke beslistermijn wordt afgehandeld (30 miljoen euro). Met de huidige geraamde asielinstroom, afhandeling van asielaanvragen en bij ongewijzigd beleid rondom dwangsommen is het risico aanwezig dat ook na 2025 asielaanvragen niet binnen de wettelijke beslistermijn zullen worden afgehandeld

AZC

In de AZC’s is steeds vaker onrust en breken er massale vechtpartijen uit. Het gaat dan meestal om religieuze spanningen, het toe-eigenen van voedsel of spullen of gewoon uit verveling. Vooral in landelijke gebieden is het tekort aan politie daarbij een probleem. De politie moet per dag vijf tot tien keer uitrukken voor incidenten in of bij asielzoekerscentra, meestal vanwege vechtpartijen tussen jonge bewoners. In Zweden stak een jonge asielzoeker op 25 januari een AZC medewerkster van 22 jaar oud dood. Een 12-jarig meisje werd aangerand in een zwembad in Steenwijk. Tijdens een groot straatfeest in het Pinksterweekeinde in de Berlijnse wijk Kreuzberg werden opnieuw een aantal vrouwen ingesloten en seksueel lastiggevallen.

In het Asielzoekerscentrum van Alphen aan den Rijn waar 1.140 vluchtelingen werden gehuisvest, waren in korte tijd veel incidenten, waarbij de politie 51 keer in actie moest komen. Er waren vechtpartijen, aanrandingen, drugshandel en vermoedens van ronselpraktijken. Een van de bewoonsters moest zelfs na bedreiging naar een blijf-van-mijn-lijfhuis. Uit het AZC zelf bleken na vertrek 16 televisies verdwenen. Nadat de verduistering werd ontkent moest staatssecretaris Dijkhoff, nadat bewijslast naar boven kwam, toegeven dat het eerder ontkennen een “misverstand” was. Overlast veroorzakende asielzoekers die niet kunnen worden uitgezet krijgen voortaan een eigen AZC. Het COA onderzoekt waar deze Asoos centra kunnen komen. De overlastgevers moesten verplicht meedoen aan lessen voor gedragsverandering en ontvingen als straf geen “zakgeld” maar alleen maaltijden. Op 4 november 2020 heeft de politie tijdens een dreigende situatie in het asielzoekerscentrum (azc) in Ter Apel een man in zijn voet moeten schieten. Vier asielzoekers werden aangehouden. Winkeldiefstal door asielzoekers in Ter Apel was aan de orde van de dag en wordt normaal gesproken beboet met 181 euro. Dat geld wordt geïnd via een speciaal bedrijf, Soda, en komt uiteindelijk bij de bestolen winkelier terecht. Maar omdat asielzoekers lastiger te traceren zijn en vaak het geld niet betalen kost dit de lokale ondernemers jaarlijks 65.000 euro. Zo’n 100 van de 1700 asielzoekers in Ter Apel geven extreme overlast in de vorm van diefstallen, insluipingen vernielingen en plassen en poepen in tuinen.

Het afgelopen jaar zijn in totaal bijna duizend Nigeriaanse asielzoekers uit de opvang verdwenen. Een groot deel van hen zou terecht zijn gekomen in de mensenhandel, en de baby’s van zwangere vrouwen zouden mogelijk zijn verhandeld. In de afgelopen drie jaar zijn 51.433 kinderen binnen Europa verdwenen uit asielzoekerscentra. 

In Nederland hebben vluchtelingen met een verblijfsvergunning, ook wel statushouders genoemd, nog steeds grote moeite om betaald werk te vinden. Cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) wijzen uit dat 2,5 jaar na hun komst niet meer dan 11 procent betaald werk heeft gevonden. Vanaf augustus 2023 kunnen middelbare scholen in Nederland € 10.000 subsidie krijgen voor het opleiden en begeleiden van een statushouder die als docent aan de slag gaat. Doel van deze regeling is het verkleinen van de stap naar het onderwijs voor statushouders die potentie hebben om in Nederland voor de klas te staan.

Vluchtelingen staan maandenlang op de wachtlijst voor onderwijs. Iedere vluchteling kan door de zogenoemde nieuwkomersbekostiging twee jaar lang onderwijs krijgen. Die periode gaat in zodra diegene in Nederland is aangekomen. Na die twee jaar onderwijs kan de vluchteling vaak meedraaien in het reguliere onderwijs. Maar terwijl ze wachten, loopt de maximaal twee jaar durende financiering van dat onderwijs al. Het kan gebeuren dat een vluchteling nog maar anderhalf jaar aan gefinancierd onderwijs krijgt, terwijl diegene wel twee jaar school nodig heeft om verder te kunnen. Het tekort moeten de scholen bijspijkeren. LOWAN-vo, de organisatie die scholen helpt bij het nieuwkomersonderwijs denkt dat scholen daardoor in de problemen komen. Het ministerie van onderwijs kijkt of het de regels zo kan aanpassen. dat de subsidie niet begint wanneer iemand in Nederland aankomt, maar pas wanneer iemand daadwerkelijk naar school gaat.

Alleenstaande asielzoekers moeten een bijdrage aan hun opvang leveren als ze een eigen vermogen hebben van meer dan 5.895 euro. Voor gezinnen ligt de grens op 11.790 euro. Een asielzoeker mag na 6 maanden in Nederland 24 weken per jaar werken. Deze beperking van 24 weken werd ingevoerd om te voorkomen dat mensen die een afwijzende beschikking van de IND hebben gekregen nog wel recht op een uitkering hebben. Er is in juni 2023 een initiatiefvoorstel door de Kamer ingediend om dit te versoepelen. Er moet aan vrij veel voorwaarden worden voldaan. zo mogen ze pas na 6 maanden werken en ze hebben een tewerkstellingsvergunning nodig die werkgevers moeten aanvragen bij het UWV. Ook moeten ze een BSN nummer en een bankrekening hebben. De wachtrij voor inschrijving in de basisregistratie is enorm opgelopen, van ruim 2000 wachtenden in januari 2022 naar 13.440 op 10 mei 2023. Asielzoekers die een werkgever hebben gevonden, komen wel in aanmerking voor een spoedprocedure van twee weken. Voor asielzoekers in reguliere AZC’s geldt dan een terugbetalingsregeling. Voor noodopvangcentra geldt dit niet. Een asielzoeker in een azc krijgt wekelijks eet- en leefgeld wat moet worden terugbetaald bij een inkomen van meer dan 185 euro per maand. Hiermee werd zo’n 100 duizend euro teruggehaald. Immigranten die vrijwillig terugkeren naar hun eigen land, krijgen hulp in de vorm van een ticket en in veel gevallen een geldbedrag voor herintegratie, tot maximaal 1.750 euro. De regeling lokt ook migranten die al jarenlang in Nederland verblijven. In 2014 vertrokken 2.269 vluchtelingen vrijwillig en in 2015 waren het er officieel 3.165. Echter 1225 van de geboekte vliegtuigplekken bleef ongebruikt doordat de vreemdelingen niet kwamen opdagen voor hun uitzetting. Het aandeel aantoonbare vertrekken is gestegen van 53% in 2014 tot 55% in 2015.

De EU-Turkije-afspraak is gebaseerd op het uitgangspunt dat Turkije wel een veilig land is. De comités die bestaan uit een rechter en twee leden van hulporganisaties. Dat verklaart volgens EU-ambtenaren het hoge aantal besluiten dat de asielzoeker niet naar Turkije teruggestuurd mag worden. Vluchtelingenorganisatie UNHCR en het Europese Asielagentschap EASO zijn met mobiele teams begonnen in Athene en Thessaloniki met preregistratie. Vluchtelingen die zich aanmelden krijgen een verblijfspasje dat hen recht geeft op gratis zorg en onderwijs. Per sms ontvangen ze een bericht wanneer ze op gesprek mogen komen. Daarin mogen ze aangeven of ze in Griekenland willen blijven of in aanmerking willen komen voor ‘relocatie’ verplaatsing naar een ander land of gezinshereniging. Volgens de UNHCR kan het nog maanden duren voordat een vluchteling zijn eerste gesprek krijgt en bijvoorbeeld kan worden herenigd met een gezinslid.

Uitgeprocedeerde asielzoekers kosten gemiddeld circa 867,8 miljoen euro. (de IND 197,7 miljoen, de COA 485 miljoen, Dienst Terugkeer & Vertrek 72 miljoen, de subsidie aan belangenorganisaties van vluchtelingen 30 miljoen, de Raad voor de Rechtspraak 26 miljoen en het onderwijs aan asielzoekers 56,3 miljoen euro). Gemeenten krijgen nu in totaal 10,3 miljoen euro om bed-bad-broodvoorziening in te richten. Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft besloten om vanaf 2025 hiervoor geen geld meer uit te trekken. De gemeente Amsterdam gaat in 2025 echter nog door met het opvangen van uitgeprocedeerde asielzoekers, ook al wil minister Faber daar niet meer voor betalen.  De Gemeente zien dat de regeling voor bestuurlijke rust zorgt en dat stoppen met de regeling negatieve gevolgen voor openbare orde en veiligheid in de stad. In 2019 startte de pilot Landelijke Vreemdelingenvoorzieningen in vijf gemeenten: Amsterdam, Eindhoven, Groningen, Rotterdam en Utrecht. Het was de opvolger van de ‘bed-bad-broodregeling’. Migranten zonder recht op verblijf of opvang werden in deze steden opgevangen om een blijvende oplossing voor hen te vinden. Zoals terugkeer naar land van herkomst, migreren naar een ander land en, als het aan de orde is, alsnog een verblijfsvergunning voor Nederland. Het Rijk maakte hier jaarlijks zo’n 15 miljoen euro voor vrij. Tot het nieuwe kabinet in het Hoofdlijnenakkoord besloot dat deze financiering in 2025 stopt. Wel wordt er nog een bedrag vrijgemaakt om de regeling af te bouwen. De regeling ligt al jaren erg gevoelig. De pilot was een compromis tussen de PvdA en VVD, de coalitiepartijen van Rutte-II.  Volgens de gemeente Amsterdam kan niet een half jaar van tevoren besloten worden om zomaar te stoppen met de regeling. Daarom gaan zij in ieder geval volgend jaar nog door met het opvangen en begeleiden van deze groep. In dat jaar wordt bekeken hoe de opvang van de groep daarna alsnog kan plaatsvinden, maar dat gaat volgens Groot Wassink miljoenen euro’s kosten. “Ik denk dat de gemeente Amsterdam 9 miljoen euro gekort wordt. Maar ze krijgen nu dus nog een overdrachtsbudget en gaan kijken hoe ze het verschil kunnen bijpassen.

Amsterdam heeft plek voor zo’n 500 asielzoekers die zijn afgewezen voor een verblijfsvergunning. “Die zijn hier soms al heel lang, soms wel tientallen jaren. Soms is terugkeer dan een optie, soms is een herhaalde aanvraag een optie, of doormigratie.” Ruim 1.000 illegale asielzoekers werden de afgelopen jaren opgevangen en begeleid door de gemeente Amsterdam. Op 1 mei van dit jaar waren er 778 personen uitgestroomd. Voor ruim een derde van hen werd een duurzame oplossing gevonden. Zo keerden 68 mensen terug naar het land waar zij vandaan kwamen en iets meer dan 200 personen kregen alsnog een verblijfsvergunning. Zo’n 46 procent van de mensen die tot het traject werden toegelaten, werd geen permanente oplossing gevonden. Zij kwamen na 1,5 jaar weer op straat terecht.

Het aantal mensen dat een verblijfsvergunning krijgt ligt een stuk hoger dan de geleverde huisvesting waardoor er een ernstig tekort is aan huurwoningen waardoor mensen die al negen jaar tot 11 jaar op de wachtlijst staan geen enkele kans meer maken op een woning. Dit jaar moeten er minimaal 43.000 asielzoekers met een verblijfsvergunning worden gehuisvest.

De EU heeft afgesproken om de buitengrenzen van het Schengengebied beter te bewaken. Frontex zou een leidende rol gaan spelen bij het terugsturen van kansloze asielzoekers, Het Europese vluchtelingen beleid moet binnen twee maanden vruchten afwerpen. Anders komt er een einde van het paspoortvrij reizen in de Schengenzone. Asielzoekers worden bij aankomst voortaan grondiger gescreend en mogen hiervoor maximaal achttien maanden lang in de opvangcentra vastgehouden worden.

In 2016 zette de EU in totaal al 9,2 miljard euro op de begroting om binnen twee jaar het vluchtelingenprobleem op te lossen. Er werd meteen 1,9 miljard dollar beschikbaar gesteld voor het World Food Program van het UNHCR (1 miljard), voor de vluchtelingenkampen in Libanon, Turkije en Jordanië en voor ‘hot spots’ om deze voor november in Italië, Griekenland en mogelijk later ook Bulgarije in te richten.

De EU wil vooral de opvang in de eigen regio verbeteren. Turkije krijgt gefaseerd 3 miljard euro EU geld om de opvang van Syrische vluchtelingen in kampen in Turkije verbeteren en de grens naar Europa beter te bewaken, maar neemt daar geen genoegen mee en eist nu 5 miljard. De Spaanse premier Pedro Sánchez heeft de Europese Commissie ook 30 miljoen euro aan financiële steun gevraagd om de toenemende migratie het hoofd te bieden. Nederland moet circa 117 miljoen bijdragen aan het noodfonds.

De Europese Commissie stelde in augustus 2017 2,4 miljard euro extra beschikbaar aan Griekenland en Italië. Italië kreeg zo’n 560 miljoen en Griekenland 473 miljoen euro. De rest ging naar Frankrijk en het verenigd Koninkrijk voor de problemen bij Calais. De problemen en vertragingen door de vluchtelingen levert de Nederlandse transportsector naar verwachting zo’n 150 miljoen euro schade op.

Afrika

Honderdduizenden vluchtelingen komen vanuit Afrika. Ethiopië krijgt vergeefs geld om de vluchtelingen daar te houden, want er komen alleen maar meer migranten uit de vijf partnerlanden vanuit Libië naar Italië. De EU zag zich genoodzaakt om ook een vluchtelingen-deal sluiten met de Afrikaanse landen Tunesië en Egypte. Na Oeganda heeft Ethiopië de op één na grootste vluchtelingengemeenschap in Afrika. Bijna 800.000 vluchtelingen uit de buurlanden Somalië, Soedan en Eritrea komen daar samen. Ethiopië is één van de grootste begunstigden uit het EU Emergency Trustfund for Africa (EU-Afrikafonds). Dit fonds, opgericht in 2015, heeft 2,5 miljard euro beschikbaar van de EU, aangevuld met 80 miljoen van de lidstaten. 23 Afrikaanse landen kunnen aanspraak maken op steun uit dit potje. Nederland maakt 6 miljoen euro extra vrij voor extra noodhulp aan Somalië en Zuid-Sudan. Tunesië heeft de 60 miljoen euro die het van de Europese Unie kreeg weer teruggestort. Het Noord-Afrikaanse land is ontevreden over de afspraken met de EU over onder meer het remmen van illegale migratie naar Europa. Van die afspraken verwachtte de unie juist veel. De EU sloot een deal gesloten met Egypte om illegale migratie naar Europa tegen te houden. Het land krijgt 7,4 miljard euro aan leningen en giften. Over een periode van drie jaar krijgt Egypte 5 miljard euro aan leningen. Daarnaast investeert de EU 1,8 miljard euro om de economie aan te zwengelen en samenwerking op het gebied van hernieuwbare energie, handel en veiligheid te stimuleren. Het doe is het tegengaan van illegale migratie. Egypte krijgt een gift van 600 miljoen euro, waarvan 200 miljoen aan dat doel besteed moet worden. Egypte moet illegale migranten gaan tegenhouden aan zowel de zuidgrens met Sudan als aan de 1115 kilometer lange grens in het westen met Libië. Egypte moet ook migranten gaan opvangen die door Europese landen teruggestuurd zijn. Veel mensen proberen vanuit Egypte de grens met Libië over te komen om vanuit daar de boot naar Europa te nemen. Deze mensen vormden in 2022 de een-na-grootste groep migranten die illegaal in Europa aankwam. Onder hen waren ook tienduizenden Egyptenaren.

Turkije

Vanaf oktober 2017 krijgen vluchtelingen in Turkije maandelijks geld op een betaalpas van de EU waarmee ze zelf mogen beslissen of ze het geld aan voedsel, onderdak of onderwijs willen uitgeven. Voor het project is 348 miljoen euro vrijgemaakt. 18 maart 2016 sloot de EU een akkoord met de toenmalige Turkse premier Ahmet Davutoglu. Turkije krijgt geld en in de toekomst visumvrij reizen in ruil voor het terugnemen van vluchtelingen. Ook wordt de toetreding van Turkije tot de EU weer onderwerp van gesprek en Turkije krijgt bij slagen in totaal 6 miljard euro. Drie miljard is al uitbetaald en Turkije wacht nog op de andere helft. Nederland betaalde hiervan 93,9 miljoen euro. Voor elke migrant die Turkije terugneemt uit Griekenland, mag Turkije een erkende Syrische vluchteling naar Europa sturen. Tot nog toe werden er volgens gegevens van de Europese Commissie tot en met 25 januari 2017 zo’n 851 migranten vanuit Griekenland teruggenomen door Turkije. In ruil voor de Turkse medewerking zouden de Europese landen voor elke heropname een andere Syriër uit Turkije hervesten. Echter er zijn tot noch toe nog maar weinig mensen teruggestuurd naar Turkije en er komen op de inmiddels overbevolkte Griekse eilanden nog steeds vluchtelingen bij.

Op het eiland Chios waren in november diverse gewelddadige rellen door immigranten, die nadat ze het overbevolkte vluchtelingenkamp in brand staken, een vuurwerkwinkel leeg roofden en met het buitmaakte vuurwerk omliggende huizen en bewoners belaagden. Tegelijkertijd ging een andere groep migranten de lokale bevolking met stenen en tasers te lijf. Er werd veel schade aan huizen en auto’s aangericht en het vluchtelingenkamp brandde grotendeels uit. Een speciale eenheid van de oproerpolitie was nodig om de rellen te stoppen. In de detentiecentra op de Egeïsche eilanden zijn meer dan 14.700 immigranten terwijl er officieel plaats is voor slechts de helft. Deze centra worden gebruikt om asielaanvragen te verwerken, om vervolgens de migranten door of terug te sturen. Ook op het Griekse eiland Lesbos in het Moria-kamp zitten migranten die eigenlijk terug moeten naar Turkije en die wachten op hun uitzetting. De vicepremier van Turkije Numan Kurtulmus stelt dat Europa zich niet gehouden heeft aan de vluchtelingendeal en dat die opnieuw moet worden geëvalueerd en valt herhaaldelijk fel uit tegen Duitsland en Nederland. Turkije heeft al meerdere malen gedreigd om de vluchtelingen weer gewoon door te laten en heeft ruzie met de Nederlandse regering over het afgelasten van optredens van Turkse ministers die in Nederland wilden pleiten voor het Turkse referendum in april over de invoering van een nieuw presidentieel stelsel. Ook werden twee diplomaten onrechtmatig meegenomen naar het politiebureau. De Turkse minister van Binnenlandse Zaken Süleyman Soylu heeft gedreigd maandelijks 15.000 vluchtelingen richting Europa te sturen. De Turkse krant Günes plaatste Angela Merkel op de cover van het blad in SS-uniform, getooid met een Hitler-snor en omringd met hakenkruizen. De ruzie dreigt met de dag te escaleren. De Duitse steden Bonn, Düsseldorf en Keulen willen meer vluchtelingen opvangen, om de huidige problemen op de Middellandse Zee op te lossen. Duitsland heeft een akkoord gesloten met Italië over het terugnemen van migranten. Hierdoor kan Duitsland voortaan migranten terugsturen die al in Italië zijn geregistreerd. Duitsland maakte eerder al dergelijke afspraken met Spanje en Griekenland.

Ook Afghanistan neemt uitgeprocedeerde asielzoekers en economische migranten terug voor een jaarlijkse vergoeding van 1,3 miljard euro. Ruim 10 procent van de uitgeprocedeerde asielzoekers blijft langer dan een jaar in de Vrijheidsbeperkende Locatie (VBL). Europa belooft ook opvangfaciliteiten.

Staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Vreemdelingenzaken) gaf Albanezen die ten onrechte een beroep deden op asiel niet langer de standaard 200 euro per volwassene en 40 euro per kind meer mee bij vertrek omdat hij er van uit ging dat Albanië een veilig land is. Het kabinet maakte 539 miljoen euro extra vrij voor asielopvang in Nederland. Om vluchtelingen bescherming te bieden in het eerste veilige land dat ze tegenkomen op hun vlucht is door het kabinet tevens 110 miljoen euro beschikbaar gesteld voor opvang in de regio.

Op dit moment zijn er 21,3 miljoen vluchtelingen, van wie de helft jonger dan 18 jaar is. Volgens de International Organisation for Migration, kwamen vorig jaar al ruim 263.000 mensen Europa binnen via de Middellandse Zee. Door de instabiliteit in Libië is Italië een belangrijk vertrekpunt voor vluchtelingenbootjes geworden. Frontex (European Border and Coast Guard Agency) die de grenzen moet bewaken en reddingsacties moet coördineren, de Easo (Europese politieke agentschap over asiel) en Europol hebben een budget van circa 750 miljoen euro waarvan een deel wordt besteed aan reddingsoperaties met extra schepen en vliegtuigen. In 2016 vielen tot nu 4.715 doden tegen 3.771 in heel 2015. Er kwamen meer mensen vanuit Libië aan in Egypte. Hongarije en Servië plaatsten hekken aan de grens om de migranten tegen te houden.

De politie in Italië arresteerde 68 verdachten van misbruik van staatsfondsen voor migrantenopvang. Onder de arrestanten zitten een priester en het hoofd van een rooms-katholieke organisatie die het grootste migrantenopvangcentrum van het land in handen heeft. De gearresteerde Italianen worden verdacht van verduistering, fraude en afpersing, en lidmaatschap van de ’Ndrangheta.

Oekraïne

Ook in 2024 blijft het kabinet zich inzetten voor de opvang van Oekraïense ontheemden en het aanbieden van de juiste voorzieningen. Hierbij ligt de focus op het vergroten van participatie en zelfredzaamheid. Voor de uitgavenraming van de binnenlandse regelingen in deze Voorjaarsnota is een nieuwe prognose van het aantal Oekraïense ontheemden in Nederland opgesteld. Deze gaat uit van gemiddeld 122.500 Oekraïense ontheemden in 2024. Dit volgt uit de bezetting begin van 2024 en de verwachting dat wekelijks gemiddeld 540 ontheemden meer zullen instromen dan de opvang zullen verlaten. Indien nodig, stelt het kabinet de prognose op een later moment bij. Het kabinet raamt de uitgaven tot 4 maart 2026. Hiermee is budget beschikbaar voor één jaar na de huidige looptijd van de Europese Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB).

Oekraïne kreeg in 2008 de toezegging dat het ooit lid zou mogen worden van de NAVO, maar Rusland heeft altijd gezegd dat dit voor hen geen optie is. Dit is een van de redenen waarom de Russen het land zijn binnengevallen en het volk op de vlucht sloeg voor het oorlogsgeweld. Het aantal Oekraïense vluchtelingen dat door Nederlandse gemeenten wordt opgevangen komt in 2023 op nog eens 47.500 personen. Een Oekraïens gezin hoeft geen huur, gas, water, licht, gemeentelijke lasten en zorgverzekering te betalen. Daarnaast krijgen zij leefgeld, afhankelijk van hun situatie tussen 280 en 380 euro per persoon. In de particuliere opvang krijgen Oekraïners 93 euro per persoon als ‘wooncomponent’, bedoeld om te geven aan het gastgezin. Zo’n 20.000 van de 100.000 Oekraïense vluchtelingen zitten in particuliere opvang. Staatssecretaris Eric van der Burg werkt aan een regeling waardoor werkende, meerderjarige Oekraïners op korte termijn 105 euro per persoon moeten betalen voor gas, water en elektra. Daarbovenop wil hij dat degenen die geen eetgeld krijgen, maar ‘catering op locatie’ 242,48 euro per meerderjarige per maand gaan betalen. De 2e Kamer heeft vanwege de uitvoerbaarheid bedenkingen bij het plan. De bijdragen leveren vanwege de kostbare uitvoering per saldo niets op maar is nodig om kritiek en wrijving uit de samenleving te voorkomen. Duitsland, Polen en Tsjechië de EU om geld om de kosten van Oekraïense vluchtelingen te dekken

De vreemdelingenrechter van de rechtbank Overijssel oordeelde dat de tijdelijke bescherming van derdelanders uit Oekraïne, die daar een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne hadden en zich vóór 19 juli 2022 in Nederland hebben geregistreerd, is gestopt op 4 maart 2024. Dat betekent dat zij na 4 maart 2024 niet meer in Nederland mogen zijn en vóór 1 april 2024 moeten terugkeren naar het land waarvan zij de nationaliteit hebben.

In Nederland zijn op dit moment 110.000 Oekraïense vluchtelingen geregistreerd. Opvanglocaties hebben nu 82.890 bedden, waarvan er 81.983 in gebruik zijn. Het kabinet denkt dat eind 2023 ruim 135.000 vluchtelingen uit Oekraïne in Nederland zullen verblijven. Er waren per half maart 2022 ruim 22.000 opvangplekken bij gemeenten beschikbaar. Het doel was dat aantal 21 maart uit te breiden tot 25.000 en in de periode daarna tot zeker het dubbele. Waarschijnlijk verblijven er meer Oekraïners in Nederland dan alleen degenen die door gemeenten worden opgevangen: mensen die bij familie en vrienden verblijven, tellen in deze cijfers niet mee. In 2023 keert de rust enigszins terug en in grote delen van Oekraïne is het normale leven weer opgepakt. De gevluchte inwoners zijn echter geenszins van plan om terug te keren en hebben het in Nederland reuze naar hun zin. De situatie in Oekraïne is volgens de Staatssecretaris onveranderd onveilig en hij besloot de opvang met nog eens zes maanden te verlengen, tot 28 augustus 2023. Na deze datum moesten de hier verblijvende vluchtelingen terug. In de centrale opvang in de Jaarbeurs verblijven ondertussen echter bijna twee keer zoveel mensen als waar er plek voor is. Op 1 oktober sliepen er 186 mensen in de Jaarbeurs voor overnachting, terwijl plaats is voor 100. Een 2e opvang locatie is in Amsterdam.  Oekraïners die werken mogen worden gekort op hun leefgeld, maar verliezen niet hun recht op (gratis) opvang. Of ze ook gekort worden op hun leefgeld, is aan de gemeente die ze opvangt. Oekraïense vluchtelingen vallen sinds maart 2022 onder een speciale EU-regeling, daarom mogen zij in alle lidstaten verblijven en hebben ze recht op opvang, zorg, onderwijs en werk. Oekraïners vallen onder een ruimere regeling dan reguliere asielzoekers. Zo mogen zij meteen werken en krijgen zij meer leefgeld. Een asielzoeker krijgt 12,95 euro zakgeld per week en daarnaast eetgeld. Dat bedrag is afhankelijk van de gezinssamenstelling en of er voor eten wordt gezorgd in een opvangcentrum. Een Oekraïense vluchteling krijgt meer eetgeld en daarnaast nog 60 euro aan kleedgeld; wonen ze in een gastgezin, dan krijgen ze een extra toelage van 80 euro. Naast de reguliere vluchtelingenopvang worden op verschillende plekken ook 107.000 vluchtelingen uit Oekraïne opgevangen. Van de nu nog overgebleven 4900 mogen er 2400 in de Oekraïne-opvang blijven omdat ze zijn getrouwd met een Oekraïner of omdat ze een permanente verblijfsvergunning hebben. De andere 2500 Oekraïners moeten nu weg uit de opvanglocaties én uit Nederland. Circa 1000 van hen willen in Nederland blijven en hebben alsnog een aanvraag gedaan voor een verblijfsvergunning. De bedoeling is dat ze nu meteen vanuit de Oekraïne-opvang naar een AZC verhuizen.  De AZC’s van het COA zijn echter allemaal overvol net als het aanmeldcentrum in Ter Apel. Oekraïners die al een asielprocedure hebben lopen, gaan naar het COA zodra daar plek is. Tot die tijd blijven zij in de gemeentelijke opvang. Er zijn geen afspraken gemaakt over de snelheid waarmee het COA die plekken moet vinden. COA zelf meldt dat ‘een klein deel van deze groep, 60 personen’ al wel snel naar een AZC gaat omdat de gemeenten waar zij nu nog in opvang zitten hen niet langer willen huisvesten. Gemeenten in Twente en de Achterhoek hebben bij elkaar wel 57,5 miljoen euro verdiend aan de opvang van Oekraïners. Gemeenten werden opgeroepen om geld dat overblijft terug te storten, maar zijn dat niet verplicht. 

Door de bevolkingsuitbreiding is de oppervlakte van natuur- en bosgebied in Nederland tussen 2013 en 2022 afgenomen met bijna 2,5 procent, ofwel met 158 vierkante kilometer. Tegelijkertijd nam de hoeveelheid bebouwd gebied juist toe, namelijk met 3,4 procent ofwel met 277 vierkante kilometer.  Ook de hoeveelheid agrarisch gebied in Nederland nam af, met 0,9 procent, ofwel 178 vierkante kilometer.  Natuur- en bosgebieden veranderden vooral in bebouwd of agrarisch gebied.  In de periode tussen 2013 en 2022 verdween in totaal 131 vierkante kilometer aan natuurlijk grasland, verdween er 36 vierkante kilometer bosgebied en 21 vierkante kilometer aan duin- en kustgebieden verdween. De hoeveelheid heide- en stuifzandgebieden nam wel toe, met 15 vierkante kilometer. Dat geldt ook voor moeras- en veengebieden. Het was aan de staatssecretaris om te beslissen of zij nu ook voorlopig mogen blijven, maar die besloot 3 april 2024 dat Gemeenten die vanaf 2 april waren gestopt met het opvangen van derdelanders uit Oekraïne “dit rechtmatig en juist hadden gedaan” en dat zij hiermee van hem mee mogen doorgaan. De uitspraak van de Raad van State van dinsdag doet daar volgens hem niets aan af. Oekraïense vluchtelingen die met het vliegtuig naar Nederland komen, worden de laatste maanden bij aankomst dagenlang vastgezet in de cel. Dit terwijl alle gevluchte Oekraïners volgens Europese afspraken recht hebben op bescherming. Juristen vinden het “disproportioneel. 

In Nederland zijn ruim 113.330 Oekraïense vluchtelingen geregistreerd. Opvanglocaties hebben nu 90.960 bedden, waarvan er 90.400 in gebruik zijn. Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne in 2022 zijn gemeenten verantwoordelijk voor het regelen van opvangplekken. Deze taken brengen kosten met zich mee, waarvoor de gemeenten een vergoeding krijgen van het Rijk. Van het geld moeten de accommodatie, inventaris en catering betaald worden en leefgeld worden betaalt bedoeld voor voedsel, kleding en andere persoonlijke uitgaven. Gemeenten in Vrijwel alle 25 gemeenten in Overijssel hielden in 2023 in totaal 86 miljoen euro over aan deze regeling. De gemeenten kregen vorig jaar van het Rijk samen 195 miljoen euro en gaven 109 miljoen euro uit. De vergoeding die gemeenten van het Rijk krijgen voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen is al twee keer verlaagd. Zo kregen gemeenten in 2022 voor iedere opvangplek 100 euro per dag, later werd dit teruggebracht naar 83 euro per dag. Sinds 1 januari 2024 gaat het om 61 euro per dag. Voor opvangplekken bij gastgezinnen die tijdelijke woonruimte bieden aan vluchtelingen krijgen de Gemeenten ook een vergoeding van 210 euro per geregistreerde persoon per maand, wat uitkomt op zo’n 7 euro per dag. Ook dit bedrag is verlaagd, naar 92 euro per maand. Gemeenten horen het geld dat ze overhouden terug te geven aan het Rijk, maar in de praktijk gebeurd dat niet. Gemeenten in Limburg zouden in 2023 gezamenlijk ook een overschot van tenminste 75 miljoen euro hebben gehad en gemeenten in Gelderland en Flevoland hielden in 2023 ook miljoenen euro’s over.

De hotels van Van der Valk worden veelvuldig gebruikt voor asielopvang. Bob van der Valk, de afgezette directeur van het hotel in Duiven, wordt door zijn ooms beschuldigd van ‘grootschalige fraude’ bij contracten met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Hij zou tientallen miljoenen euro’s winst in eigen zak hebben gestoken. Volgens de ooms heeft de 35-jarige Bob van der Valk winst en commissies afgeroomd ‘over de rug’ van het hotelconcern. Als directeur van het hotel in Duiven hielp hij het familieconcern bij contracten voor asielopvang. Hij zou geld verdienen via tussenpersoon LCHD van het COA die hotelkamers zoekt. Volgens zijn ooms, die de Van der Valk Exclusief-hotels besturen, rekenden Bob en zijn zakenpartner onverklaarbaar hoge marges. Ze stelden hem begin 2024 op non-actief. Bob wilde wel vertrekken maar over de voorwaarden stonden beide partijen voor de rechter.

Bij de zoektocht naar hotelkamers voor asielzoekers sloot het COA over de rug van de belastingbetalers een contract met LCHD uit Didam, dat als tussenpersoon fungeerde. Volgens de ooms van Van der Valk Exclusief (ruim 40 hotels) zijn daarbij woekerwinsten gemaakt. Het COA betaalde de exclusieve hotels bijna 100 euro per kamer minder dan aan LCHD. Over meerjarige deals met meerdere Van der Valk-hotels zou het om een winst gaan van ruim 115 miljoen euro op een omzet van 300 miljoen euro  Bob van der Valk ontkent alle beschuldigingen van zijn ooms en zegt dat duidelijk was dat hij werkte voor de tussenpersoon. Vanwege geheimhouding kan hij niets kwijt over die verdiensten, Hij wil de zaak afkopen voor 20 miljoen euro. Hotels verdienen er miljoenen aan.  Naast kamerkosten rekende LCHD ook kosten voor het zoeken naar hotelkamers, de schoonmaak en de catering. Het Van der Valk-concern verdient goed aan het COA. In 2022 ging het om ongeveer 100 miljoen euro aan opvang in hotels, als onderdeel op de de totale uitgaven van 1,6 miljard. Voor dit jaar zijn de totale uitgaven begroot op €2,5 mrd. Op verschillende plaatsen in het land werden de statushouders ondergebracht in een hotels van van der Valk. Asielzoekers met een verblijfsvergunning moeten na veertien weken naar een reguliere woning, maar in de praktijk is die termijn veertig weken. Het COA brengt hen daarom onder bij onder andere Van der Valk, zodat er weer een plek vrijkomt in een azc. Een gemeente krijgt per statushouder die via deze regeling wordt opgevangen een vergoeding. Met dat geld kan de gemeente de tijdelijke opvang en de begeleiding van statushouders betalen. Aan de Dijksestraat in Didam is het bedrijf LCHD gevestigd, dat functioneert als tussenpersoon bij het vinden van opvangplekken voor asielzoekers. Het bedrijf speelde vorig jaar een rol in een rechtszaak tussen verschillende leden van de familie Van der Valk. Enkele leden van de familie Van der Valk betichten hun neef Bob van der Valk toen van ‘grootschalige fraude bij het sluiten van contracten met het COA’. Bob van der Valk zou volgens de familie samen hebben gespannen met LCHD en op die manier te hoge tarieven aan het COA hebben berekend. LCHD is opgericht door René Derksen, een ondernemer uit Gelderland gespecialiseerd in huisvesting van arbeidsmigranten. In een rechtszaak in oktober 2023 waarin de familie stelde dat Bob ‘over de rug van het concern’ tientallen miljoenen euro’s zou hebben afgeroomd keek ook de FIOD mee en die is nu een onderzoek gestart naar tussenpersoon LCHD en Bob van der Valk en doet hiervoor ook bij het hotel huiszoekingen. Bob van der Valk fungeerde als tussenpersoon tussen het COA LCHD en en het familieconcern. In de opvang van asielzoekers in hotels gaan enorme bedragen om. In 2022 gaf het COA al 100 miljoen euro uit aan de opvang in hotels. Die opvang werd in 2023 nog verder uitgebreid. In Didam werden diverse dure auto’s, waaronder een Lamborghini, een Porsche en een motor in beslag genomen.  Van der Valk heeft inmiddels een claim van 55 miljoen neergelegd hebben bij LCHD. Het COA meldt aan het FD zich nog te beraden over ‘mogelijke verdere stappen’. Bob van der V. en LCHD zouden onder meer kamers hebben gefactureerd die nooit zijn ingezet voor asielzoekers en dat er met uurtarieven voor beveiligers is gesjoemeld. Bij de oorspronkelijke deals tussen het COA en de Van der Valk-hotels was afgesproken dat LCHD als vaste tussenpersoon fungeert voor het zoeken naar hotelkamers. Bob zou optreden namens de familie. De advocaten van Van der Valk stellen echter volgens het FD dat Bob en René D. van LCHD prijsafspraken zouden hebben gemaakt met het COA zonder medeweten van de hotelketen. Buiten het zicht om is de kamerprijs tussentijds verlaagd, terwijl de prijs die door LCHD voor diezelfde kamers aan het COA werd gefactureerd ongewijzigd bleef. Daarmee ontving het Van der Valk-hotel in Duiven plots twee tientjes per kamer per dag minder voor asielopvang.

Het landelijk expertisecentrum Pharos heeft acht artikelen met informatie voor zorgverleners verwijderd van huisarts-migrant.nl. De artikelen zouden verkeerde informatie over mensen met een migratieachtergrond bevatten. De door Pharos beheerde website is er voor huisartsen, praktijkondersteuners en andere zorgverleners

De omvolkingstheorie

De omvolkingstheorie draait om het idee dat door een bewuste strategie van een elite, immigranten en vooral mensen van kleur de “blanke” westerse cultuur verdringen. De AIVD noemt dit een “feitelijk onjuiste complottheorie” en waarschuwde in 2017 voor de opkomst van aanhangers ervan. 

Het woord ‘omvolking’ is een vertaling van het Duitse Umvolkung, een term die in de jaren 30 van de vorige eeuw door de nazi’s werd geïntroduceerd. Zij waren juist voorstanders van ‘omvolking’; ze wilden alle inheemse bewoners van de veroverde gebieden ‘germaniseren’, om zo ‘het Germaanse ras’ te laten groeien en ‘Lebensraum’ te geven. Ze deden dat in de Tweede Wereldoorlog door de Joden uit te moorden en de Slavische volkeren ondergeschikt te maken en te verdrijven.

De theorie die in het afgelopen decennium is opgekomen, draait om het idee dat de westerse bevolking wordt vervangen door migranten. Aanhangers van de omvolkingstheorie geloven dat een elite opzettelijk immigratie van met name moslims nastreeft. De oorspronkelijke ‘blanke’ bevolking zou hierdoor langzaam worden vervangen door een ‘invasie’ van migranten. Linkse politici zouden hier belang bij hebben; het zou hen meer potentiële kiezers opleveren.

De term ‘omvolking’ werd rond 2011 populairder door het boek Le grand remplacement van de radicaal-rechtse Fransman Renaud Camus. Hij schreef daarin dat autochtone Fransen binnen twee generaties worden vervangen door Afrikanen en Arabieren. Ook begon hij een beweging tegen ‘omvolking’.

Tot op de dag van vandaag wordt de theorie uit het boek gedeeld, in binnen- en buitenland. Ook door politici. Betoogd wordt dat de zogenoemde great replacement, de grote vervanging, een bewuste strategie is. Omdat het woord erg beladen is wordt door rechtse politici nu de term “zeer zorgelijke demografische ontwikkeling” gebruikt.

In 2023 bereikten tot nog toe z’n 126.000 migranten via de zee Italië. Dat is bijna een verdubbeling van het aantal in dezelfde periode vorig jaar. Ieder jaar proberen tienduizenden migranten het vasteland van Europa te bereiken via de Middellandse Zee. Voor de kust van Tunesië is 25 maart 2023 een boot met migranten gezonken. waarbij zeker negentien opvarenden zijn verdronken. Vijf mensen zouden zijn gered. In de Middellandse Zee voor Tunesië zijn in een week tijd nog vijf boten met migranten gezonken, waarbij minstens negen migranten om het leven kwamen.  In februari zijn voor de kust van de zuidelijke regio Calabrië van Italië ook al zeker 64 vluchtelingen om het leven gekomen. Aan boord waren Afghanen, Pakistanen en Iraniërs. De boot was vanaf Izmir in Turkije al zo’n vier dagen onderweg toen deze op de klippen vaarde. Er zaten naar schatting tussen de 180 en 200 mensen op het schip. Veel van de opvarenden zijn nog vermist en onder de slachtoffers zijn zeker 14 kinderen. 3 mensensmokkelaars een man uit Turkije en twee mannen uit Pakistan zijn aangehouden. Zij zouden per persoon ongeveer 8000 euro per persoon hebben gekregen voor de overtocht . Alleen al op het eiland Lampedusa werden 25 maart een recordaantal van ruim 2250 nieuwe vluchtelingen geregistreerd. Lampedusa is al jaren een vaste landingsplaats als het gaat om migratie naar Europa. Het eilandje ligt dichter bij het Noord-Afrikaanse Tunesië dan bij Sicilië of het Italiaanse vasteland. Door de strenge maatregelen van Griekenland kiezen mensensmokkelaars steeds langere en meer risicovolle routes. De Griekse kustwacht zou de afgelopen drie jaar de dood hebben veroorzaakt van tientallen migranten in de Middellandse Zee, zeggen getuigen, waaronder negen die opzettelijk in het water zijn gegooid. De negen behoren tot de ruim veertig mensen die naar verluidt zijn omgekomen als gevolg van het feit dat ze uit de Griekse territoriale wateren waren verdreven, of nadat ze de Griekse eilanden hadden bereikt, weer naar zee werden gebracht.

Volgens VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR zijn er wereldwijd 120 miljoen mensen op de vlucht. een kwart van de Nederlandse bevolking heeft inmiddels een migratieachtergrond

In 2023 was er een wereldwijde stijging van migratie. Toch kwamen er per saldo minder mensen naar Nederland. Dat waren vorig jaar 332.863 mensen, 17% minder dan in 2022. Het aantal vluchtelingen uit Oekraïne dat in Nederland wordt opgevangen is in 2023 toegenomen van bijna 91.000 naar 110.000. De voorraad sociale huurwoningen sluit totaal niet aan bij de behoefte van asielzoekers met een verblijfsvergunning. In de asielzoekerscentra wachten op dit moment vooral alleenstaande ‘statushouders’ op een woning, terwijl woningcorporaties vaak juist over eengezinswoningen beschikken. 

De nieuwe coalitie heeft in het programakkoord opgenomen dat er een tijdelijke Asielcrisiswet komt met crisismaatregelen. De asielvergunning voor onbepaalde tijd wordt afgeschaft en de vergunning voor tijdelijk verblijf wordt aangepast. Asielzoekers die zijn afgewezen, worden “zo veel mogelijk, ook gedwongen, uitgezet”. Ook krijgen statushouders geen voorrang meer bij het toewijzen van sociale huurwoningen. Automatische gezinshereniging wordt eveneens geschrapt en het aantal mensen dat mag nareizen wordt “fors beperkt”. In het akkoord staat ook dat de spreidingswet (zie onder) ongedaan gemaakt moet worden. Verder wil de coalitie bij de Europese Commissie om toestemming vragen om niet mee te doen met het Europees asiel- en migratiebeleid, en wil ze meer grensbewaking en invoering van het tweestatusstelsel. Er komen ook extra eisen voor arbeidsmigranten van buiten de EU en “malafide uitzendconstructies” worden hard aangepakt. Studiemigratie wordt ingeperkt, onder meer door meer opleidingen in het Nederlands te geven, een numerus fixus in te stellen voor buitenlandse studenten en een verhoging van het collegegeld voor niet-EU-studenten. Wat betreft inburgering willen de vier dat kennis over de Holocaust verplicht wordt en dat de taaleisen omhoog gaan. Onder hetzelfde kopje staat dat er regulering komt van versterkte gebedsoproepen.

Verschillende EU-lidstaten, waaronder Nederland, schrijven in een brief aan de Europese Commissie dat ze vluchtelingen voortaan willen opvangen in niet-EU-landen. In het niet-EU-land zouden de migranten dan moeten afwachten of ze asiel krijgen in de Europese Unie. Ook uitgeprocedeerde asielzoekers zouden er tot hun terugreis kunnen worden ondergebracht.

Het is volgens de Staatscommissie aannemelijk dat een toename van het aantal mensen met een migratieachtergrond tot meer vraag naar cultuurspecifieke zorg leidt. Dit is nu nog onvoldoende ontwikkeld om goed aan te sluiten op de leefwereld, positie en mogelijkheden van (veelal minder taalvaardige) mensen met een migratieachtergrond, wat gevolgen heeft voor de toegankelijkheid van de zorg.

In het eerste kwartaal van 2024 zijn 12.055 asielzoekers Nederland binnengekomen. Dat is zo’n 36 procent meer dan in dezelfde periode vorig jaar. Zowel het aantal asielaanvragen als het aantal nareizigers is gestegen.  Daarnaast zijn ook 3.090 nareizigers gearriveerd. Demissionair minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid erkende dat ze een fout heeft gemaakt door te spreken over “duizenden” asielzoekers die gebruik hebben gemaakt van zogenaamde gestapelde gezinshereniging. Maar dat zegt ze niet bewust te hebben gedaan. “Ik heb het verkeerde getal genoemd bij het verkeerde onderwerp”, zei de minister in de Tweede Kamer in het debat over haar ‘nareis op nareis’-uitspraken. “Maar het waren geen doelbewuste leugens. Dat raakt me.” Oppositiepartijen SP, Partij voor de Dieren en Denk zijn ontevreden over de reactie van Yesilgöz en hebben partijen een motie van afkeuring en een motie wantrouwen ingediend. GroenLinks-PvdA kwamen met de motie van afkeuring. Dinsdag stemt de Tweede Kamer over de ingediende moties van wantrouwen en afkeuring. Daar zal geen meerderheid voor zijn, dus Yesilgöz zal niet op de valreep worden weggestuurd.

De Europese Unie wil de omgang met irreguliere migratie hervormen en keurde 10 april 2024 een pakket goed dat de manier waarop het blok grote aantallen mensen aanpakt, die vaak asiel zoeken terwijl ze op de vlucht zijn voor conflicten in hun eigen land, fundamenteel moet veranderen. De hervormingen moeten de lasten verlichten van de landen die historisch gezien de meeste asielzoekers onder de 27 lidstaten van de EU hebben opgenomen, zoals Griekenland, Italië en Malta. Volgens de Dublin-verordening waren de lidstaten al verantwoordelijk voor de behandeling van asielzoekers die voor het eerst in de EU aan hun grens aankwamen, met weinig centrale hulp van Brussel of de andere lidstaten. Die regelgeving is als onderdeel van deze hervormingen herzien. In theorie zal de EU de last nu over de 27 lidstaten verdelen, hetzij door de herplaatsing van mensen naar andere lidstaten, hetzij door financiële en praktische hulp bij de verwerking van vluchtelingenclaims. Migratie zal een belangrijk thema worden bij de Europese verkiezingen in juni en Roberta Metsola, voorzitter van het Europees Parlement, denkt dat ze hiermee de komende verkiezingen de goede kant op kan sturen en de reguliere EU-partijen kunnen zeggen dat ze wel degelijk actief iets aan migratie doen. In een aantal EU-landen – met name Italië, Hongarije, Slowakije en Zweden – zijn anti-immigranten eurosceptische politici aan de macht, rechtstreeks of via coalities. In andere grote landen, waaronder Frankrijk en Duitsland, zijn zij belangrijke oppositiestemmen. Een belangrijke onderdeel van deze hervormingen is het zogenaamde solidariteitsmechanisme, dat het voor andere lidstaten verplicht maakt om degenen die het zwaarst getroffen zijn door migratie te helpen door mensen zelf mee te nemen (de EU-regels zullen dit op een minimum van 30.000 per lidstaat per jaar stellen). Financiële steun (vastgesteld op $600 miljoen per jaar), of hulp bij capaciteit waaronder het uitlenen van personeel. Geen enkel EU-land  zou theoretisch verplicht zijn om herplaatsingen uit te voeren. Het solidariteitsmechanisme moet ook helpen bij het opbouwen van vertrouwen tussen de lidstaten, dat historisch gezien slecht is als het om migratie gaat.

De Duitse bondskanselier Olaf Scholz heeft tijdens een toespraak in de Bondsdag zijn steun uitgesproken voor de deportatie van personen die ernstige misdaden begaan naar landen met uitdagende veiligheidssituaties, zoals Afghanistan en Syrië. Scholz verklaarde dat de deportatieregels zullen worden aangescherpt. Het land wil migranten uit Afghanistan deporteren, ondanks dat het geen diplomatieke betrekkingen met het land zou hebben. Duitsland heeft echter nog steeds contact met Kabul via de Afghaanse ambassade in Berlijn. Er wonen in Duitsland ongeveer 450.000 Afghanen en 13.000 van hen lopen het risico om gedeporteerd te worden omdat hun asielaanvraag is afgewezen. Als de Afghaanse ambassade in Berlijn de benodigde documenten verstrekt, kan Duitsland deze migranten deporteren.

Bij ongewijzigd beleid komen er dit jaar naar verwachting tussen de 32.000 en 63.000 nieuwe asielzoekers naar Nederland. De totale asielinstroom komt mogelijk uit tussen de 49.800 en 78.500. Op 1 januari 2023 telde Nederland 529 inwoners per vierkante kilometer landoppervlak. Nederland is na Malta het dichtstbevolkte land van de Europese Unie. In Nederland wonen circa 4,4 miljoen mensen met een migratieachtergrond

Immigranten

Op 1 januari 2024 woonden in Nederland ruim twee keer zoveel mensen uit andere EU-landen als tien jaar geleden. De grootste groep Europese migranten zijn Polen, gevolgd door Duitsers, Bulgaren en Italianen. Aan het begin van het jaar woonden ruim 745.000 Europese burgers uit andere landen in Nederland, meldt statistiekbureau CBS. Dat is 4 procent van de Nederlandse bevolking. In 2014 waren dat er nog 360.000. Toen kwam 2,1 procent van de Nederlandse inwoners uit andere EU-lidstaten. 26 procent van de Europese migranten komt uit Polen. Daarna volgen migranten uit Duitsland (11 procent), Bulgarije en Italië (beide 8 procent).

Het aantal inwoners dat is geboren buiten Nederland zal groeien tot 2050. Als de migratie hoog is, verdubbelt dit aantal bijna, van 2,8 miljoen in 2023 naar 5,5 miljoen in 2050. Maar ook als de migratie lager is dan verwacht zal het aantal inwoners dat is geboren buiten Nederland toenemen. Deze groep zal anders samengesteld zijn dan nu het geval is. Dit blijkt uit het onderzoek ‘Verkenning Bevolking 2050 editie 2024’ dat het CBS in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft uitgevoerd.

Beleid

In 2024 komt er ruim € 4 miljard vrij om de asielprocedure te verbeteren. Met dit geld wil het kabinet onder andere:

stapsgewijs de vaste capaciteit van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers  (COA) naar 41.000 opvangplekken uitbreiden;

gemeenten helpen om opvangplekken te realiseren;

terugkeer naar het land van herkomst bevorderen als iemand niet in Nederland mag blijven. Onder andere door:

intensieve begeleiding bij terugkeer;

aanscherping van de meldplicht;

afspraken te maken met herkomstlanden;

legale migratie verbeteren, bijvoorbeeld door arbeids- en kennismigratie meer te structureren. 

In het nieuwe door de 2e Kamer opgelegde en aangescherpte beleid bij de immigratiedienst IND krijgen asielzoekers binnenkort minder vaak ‘het voordeel van de twijfel en moeten ze zelf meer moeite doen voor een verblijfsvergunning en daar ook zelf bewijs voor aanleveren en aantonen dat ze ook “persoonlijk” gevaar lopen wanneer ze zouden behoren tot  bedreigde groeperingen zoals politieke vluchtelingen, lhbti’ers, bekeerde christenen, vervolgde etnische minderheden als Iraakse Jezidi’s en Afghaanse Hazara’s, Gülen-aanhangers in Turkije of journalisten in Afghanistan. 

Uit de meest recente Meerjaren Productie Prognose (MPP) volgt meerjarig een hogere asielinstroom dan waar in de huidige begroting rekening mee is gehouden. Daarnaast wordt er door een gebrek aan reguliere opvangplekken aanvullende uitgaven gedaan voor (crisis)noodopvang in 2024 en 2025. Ook zijn er mutaties voor de afrekening COA en IND, de Hotel- en Accommodatieregeling, de Landelijke Vreemdelingen Voorziening, Vluchtelingenwerk Nederland, en dwangsommen bij de IND. 

De Europese Unie heeft 20 december 2023 een akkoord bereikt over het asiel- en migratiebeleid dat vooral gericht is op de Europese buitengrenzen. In Italië en Griekenland, moet de eerste screening plaatsvinden. Naast een gezondheidscheck en veiligheidscontrole worden van alle asielzoekers boven de zes jaar vingerafdrukken afgenomen. De autoriteiten kunnen in de toekomst dan direct zien of mensen al eerder asiel hebben aangevraagd. Vervolgens wordt aan de buitengrenzen meteen een onderscheid gemaakt tussen kansrijke en kansarme asielzoekers. Migranten uit landen als Marokko en Pakistan hebben weinig kans op een verblijfsvergunning. Zij moeten een procedure aan de buitengrens doorlopen en worden daar vastgehouden in gesloten centra. Ze mogen het grondgebied van de EU niet betreden. Het is de bedoeling dat zij zo snel mogelijk terugkeren naar hun land van herkomst. Dit moet in ieder geval binnen zes maanden gebeuren. Mensen uit Syrië, komen over het algemeen wel in aanmerking voor een verblijfsvergunning. Deze groep kan een normale procedure doorlopen. Zij starten hun asielaanvraag nog steeds in het land van aankomst aan de buitengrens. Het is de bedoeling dat de overige lidstaten deze asielzoekers overnemen van landen aan de buitengrenzen, zoals Italië en Griekenland. Maar dit is alleen verplicht als zo’n lidstaat het aantal migranten niet meer aankan. Als dat het geval is, krijgen de overige lidstaten de taak om een aantal asielzoekers op te nemen. Er is afgesproken dat er jaarlijks minimaal 30.000 kansrijke asielzoekers over de hele EU worden verdeeld. De verdeling wordt gemaakt op basis van inkomen en het aantal inwoners. Een lidstaat kan er ook voor kiezen om deze ‘solidariteit’ af te kopen. Het gaat dan om 20.000 euro per persoon. Tot slot zijn er ook nog afspraken gemaakt over wat de EU kan doen als zich een uitzonderlijke situatie voordoet, zoals een pandemie of een plotselinge massale aankomst van vluchtelingen. Als dit aan de orde is, mogen de grenslanden de kansarme asielzoekers die amper kans maken op asiel bijvoorbeeld langer dan zes maanden vasthouden. Albanië neemt vluchtelingen van Italië over voor 3.300 euro per persoon. en dat 5 jaar lang (36.000 asielzoekers per jaar). Het gaat om maandelijks 3.000 asielzoekers vijf jaar lang. In totaal is er met de deal 600 miljoen euro gemoeid. De asielzoekers bijven onder het Italiaanse recht vallen en krijgen, mits hun aanvraag wordt goedgekeurd asiel binnen de EU. De Canarische Eilanden kunnen ondertussen de stroom bootmigranten niet meer aan. In de eerste twee maanden van 2024 kwamen bijna 12.000 migranten aan op de Spaanse eilanden voor de Afrikaanse kust. 5.445 van hen, bijna de helft, zijn minderjarig.

Nu steeds meer Syrische vluchtelingen vanuit Libanon naar EU-land Cyprus trekken heeft Ursula von der Leyen aan Libanon een steunpakket van 1 miljard euro aangeboden om het land te stutten én migratie te stoppen.

De huidige schaarste aan personeel in het onderwijs, woningen  en de zorg en de toenemende financiële druk op de sociale zekerheid maken duidelijk dat Nederland niet op dezelfde weg kan voortgaan. In alle demografische scenario’s richting 2050 is de omvang van de toekomstige beroepsbevolking in verhouding tot de niet-werkende bevolking ontoereikend om aan de totale vraag naar de publieke voorzieningen te voldoen, aldus de Staatscommissie.  De nieuwe coalitie willen het vluchtelingenprobleem de status van crisis geven, waardoor het mogelijk zou moeten zijn om internationale verdragen op te zeggen. (opt-out) In het geval van een ‘crisis’ kunnen er vergaande maatregelen genomen worden, zoals een tijd helemaal geen asielaanvragen meer in behandeling nemen. De crisis redenering is gebaseerd op het feit dat de aantallen asielzoekers inmiddels zo groot zijn, dat Nederland het niet meer aan kan. Italië deed dit vorig jaar ook al, toen het aantal asielzoekers daar was verviervoudigd.

De gefinancierde vluchtelingenprojecten in Turkije lopen achter op schema en het is onzeker of ze zullen worden volgehouden zodra de EU-steun afloopt. De geografische ligging van Türkiye maakt het een belangrijk land voor de opvang en doorreis van vluchtelingen naar Europa. Turkije herbergt momenteel ruim vier miljoen geregistreerde vluchtelingen, waaronder ruim 3,2 miljoen van Syrische afkomst; minder dan 5 % woont in kampen. In 2015 heeft de EU de Faciliteit opgezet om 6 miljard euro aan humanitaire en ontwikkelingshulp naar het land te kanaliseren en coördineren. De Commissie beheert de hulp in de context van de economische neergang van Turkije en de verslechterende betrekkingen met de EU, ook als gevolg van de achteruitgang op het gebied van de rechtsstaat en de grondrechten.  Turkije heeft momenteel meer dan 4 miljoen geregistreerde vluchtelingen, waaronder ruim 3,2 miljoen van Syrische afkomst. Omdat minder dan 5% van de vluchtelingen in vluchtelingenkampen woont, heeft hun aanwezigheid een aanzienlijke impact op lokale gemeenschappen

Sinds de eerste week van 2024 zijn er ondanks het akkoord ruim twee maanden later nog elke keer ongeveer duizend asielaanvragen per week. De meeste asielzoekers komen uit Syrië (13.000 aanvragen), gevolgd door Turkije (bijna 2900 aanvragen), Eritrea (ruim 2300) en Jemen (2000). Driekwart van alle eerste aanvragen wordt door een man gedaan. De meeste aanvragers waren jonger dan 35 jaar. Bij de groep Eritreeërs was bijna de helft van de aanvragers jonger dan 18 jaar op het moment van aanvraag. Het aantal asielzoekers in Nederland stijgt dit jaar naar verwachting naar tussen de 49.800 en 78.500. Die cijfers, die demissionair staatssecretaris Van der Burg naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, zijn inclusief nareizigers door gezinshereniging en mensen die voor een tweede keer asiel aanvragen. In 2023 kwam het aantal asielzoekers iets lager uit op 48.500. Ruim 38.000 mensen van hen dienden in 2023 een eerste asielverzoek in, dat is 8 procent meer dan in 2022. Het aantal nareizigers nam af naar 10.000, 7 procent minder dan in 2022.

Het internationale “Marrakesh migratiepact” moest migratie beheersbaar maken en in goede banen leiden. Het 34 pagina’s tellende pact met een lijst van 23 doelen bevat internationale niet-bindende afspraken over het aanpakken van mensen smokkel, het terugdringen van vreemdelingenhaat en de bescherming van vluchtelingen. Het is geen juridisch bindend pact, echter migranten zouden bij de rechter kunnen afdwingen dat ze toegang tot een land krijgen. Nederland wil daarom een bepaling opstellen die de juridische grondslag uitsluit. De VS, Hongarije, Oostenrijk, Israël, Zwitserland, Australië, Polen, Bulgarije, Tsjechië, Estland en Italië wezen het pact af.

In de EU worden gemiddeld jaarlijks in totaal bijna een miljoen asielaanvragen ingediend. 52.000 van deze asielzoekers stromen elk jaar door naar Nederland. De gesloten opvangcentra aan de buitengrenzen voor kansarme asielzoekers leiden in de toekomst mogelijk tot iets minder asielaanvragen in Nederland. Het moet mensen die naar de EU willen komen afschrikken, maar zal de mensensmokkel niet beëindigen. Veel lidstaten zien na de coronacrisis een toename van het aantal asielaanvragen. Nederland is niet het enige land dat kampt met problemen. Ook andere lidstaten, zoals buurlanden België en Duitsland, hebben te weinig opvangplekken. Een grensoverschrijdend onderzoek onder leiding van de Roemeense politie ondersteund door Europol en waarbij het Bulgaarse directoraat-generaal Bestrijding van de georganiseerde misdaad en de Duitse politie betrokken waren, heeft geresulteerd in de ontmanteling van een georganiseerde misdaadgroep die zich bezighoudt met migrantensmokkel en de arrestatie van 42 smokkelaars. De groep smokkelde migranten van Bulgarije naar Roemenië, over de rivier de Donau en vervolgens richting West-Europa. 

In 2023 heeft de IND over 17.925 asielaanvragen beslist. In 80,8% van de gevallen is er een verblijfsvergunning verleend. Dat betekent dat er in 2023 14.490 mensen een verblijfsvergunning asiel kregen in Nederland.

De EU heeft per 2026 nieuwe regels bedacht voor asiel en migratie. Migranten krijgen dan aan de buitengrenzen van de EU te horen of ze wel of niet Europa in mogen. Een van de belangrijkste punten in het nu gesloten migratiepact is de grensprocedure.  Migranten uit relatief ‘veilige’ landen, zoals Marokko, Algerije of Bangladesh, krijgen een versneld proces dat maximaal negen maanden duurt en tussentijds worden de betrokken migranten vastgezet in speciale detentiecentra met beperkte bewegingsvrijheid. Als blijkt dat er geen recht is op asiel, worden ze teruggestuurd. Ook kinderen kunnen worden vastgezet en in sommige gevallen van hun ouders worden gescheiden. Dit geldt niet voor alleenstaande minderjarige asielzoekers. Alleen erkende vluchtelingen komen in de normale procedure. Over de nieuwe regels moet nog formeel gestemd worden in het Europees Parlement en de Raad van Ministers. De EU wil ook dat migranten sneller gescreend worden en hiervoor is een zevendaagse screeningsproces bedacht waarbij vingerafdrukken worden afgenomen en gezichtsopnames worden gemaakt voor een EU-database. Alle lidstaten krijgen toegang tot deze database en kunnen controleren of een asielzoeker niet in meerdere EU-landen asiel heeft aangevraagd. Waar aankomstlanden eerst verplicht waren om een asielprocedure te starten voor een migrant, mogen EU-landen nu kiezen: betalen of overnemen. Lidstaten staan voor de keuze om asielzoekers over te nemen van landen zoals Italië en Griekenland, waar de instroom hoog is, of een bedrag te betalen van 20.000 euro per niet-overgenomen asielzoeker. Het land waar een migrant aankomt, blijft verantwoordelijk voor het regelen van asiel. Wanneer Nederland alle asielzoekers afkoopt kost dit 1 miljard euro per jaar. Het wel toelaten kost de Staat 3 miljard per jaar. in het door EU gefinancierde opvangcentrum Lipa in het noordwesten van Bosnië en Herzegovina, net buiten de grens met de Europese Unie krijgen vluchtelingen vies eten, een slechte behandeling en zijn er vooral veel bedwantsen,

De Onderzoeksraad voor Veiligheid startte in april een verkennend onderzoek naar de veiligheid van kinderen in de Nederlandse asielketen. De Raad heeft zorgen over de leefomstandigheden van kinderen in de gehele asielketen, in het bijzonder voor hun veiligheidssituatie in opvanglocaties. Eerder hebben organisaties als de Kinderombudsman, de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Inspectie Justitie en Veiligheid gewezen op de ondermaatse en onveilige leefomstandigheden in de asielopvang, met name voor kinderen. De ernstige en urgente problematiek blijft voortduren.

Het Havenbedrijf Rotterdam heeft arbeidsmigranten hard nodig om de haven ook in de toekomst draaiende te houden en te verduurzamen en heeft nu al te weinig mankracht, zegt de nieuwe topman Boudewijn Siemons 

Asielzoekers die illegaal het Kanaal oversteken en het Verenigd Koninkrijk bereiken, mochten met de nieuwe omstreden migratiewet gedeporteerd worden naar Rwanda. In ruil voor de terugname van vluchtelingen kreeg de Rwandese regering 433 miljoen euro, plus 175.000 euro per uitgezette migrant om de kosten voor huisvesting, voedsel en onderwijs te dekken. De asielzoekers vluchtten vervolgens naar Ierland die daarna ook de wet wilde wijzigen om de asielzoekers uit Groot-Brittannië weer daarnaar terug te kunnen sturen. Om deportaties te vergemakkelijken had de vorige Britse regering de capaciteit voor tijdelijke huisvesting van asielzoekers vergroot tot ruim 2.200 en commerciële chartervluchten geboekt. Ook de BBB in Nederland is voorstander van een ‘Rwanda-deal’ zoals het Verenigd Koninkrijk had.  De nieuwe Britse Labour regering heeft de wet meteen bij aantreden ingetrokken. Op het plan was vanaf het begin al veel kritiek, vooral omdat Rwanda het niet zo nauw neemt met de mensenrechten. Mensenrechtenorganisaties en asielzoekers tekenden meerdere keren beroep aan tegen het plan. Uiteindelijk werd de eerste vlucht, die vorige zomer gepland stond, tegengehouden door een bevel van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Het hof stelde dat er een “reëel risico bestaat op onherstelbaar leed” bij de asielzoekers.

De VS deporteerde zeker vijftig Haïtiaanse vluchtelingen. Ze werden teruggevlogen naar Haïti. De VS deporteert al sinds 2021 Haïtiaanse vluchtelingen.

Instroom

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) ving in in 2014 ongeveer 25.000 vluchtelingen op, in 2015 bijna 58.880, in 2015 ongeveer 47.000, in 2016 ongeveer 31.642, in 2018 ongeveer 30.380, in 2019 ongeveer  29.435, in 2020 19.132, in 2021 ongeveer 24.686,  in 2022 ongeveer 46.460 en in 2023 50.000. Wekelijks wordt Nederland de laatste tijd geconfronteerd met zo’n 1.000 asielzoekers en dat is veel meer dan het land en de opvang aan kan. In januari 2023 kwamen opnieuw 2.490asielzoekers naar Nederland. Daarnaast kwamen er nog 390 nareizigers. In 2022 kwamen er in totaal 46.460 asielzoekers en nareizigers. Hieronder waren Syrisch (28,3 procent), Turks (7,8 procent), Somalisch (5,9 procent), Jemenitisch (5,7 procent), Algerijns (5,4 procent) of Iraans (5,0 procent). De overige 41,8 procent had een andere nationaliteit. 60,6 procent bestond uit volwassen mannen, 16,5 procent was een volwassen vrouw en 22,9 procent was kind. Onder nareizigers was 48,1 procent minderjarig, 38,0 procent een volwassen vrouw en 13,9 procent een volwassen man. In 2021 werden er 24 705 verblijfsvergunningen asiel voor bepaalde tijd verleend. Dat waren er 10.660 meer dan in 2020 en 12.815 meer dan in 2019. In 2023 kwamen tot nu toe de meeste migranten uit Syrië (8,7 duizend), Turkije (5,1 duizend), Polen (4,5 duizend) en India (4,2 duizend).  In 2024 heeft het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) ruim 72.000 opvangplekken nodig. In 2025 zijn dat er 76.000.

In de eerste helft van 2023 kwamen zo’n 250.000 asielzoekers Duitsland binnen. De Duitse regering kwam daarom in oktober 2023 met een wetsvoorstel dat het makkelijker moet maken om afgewezen asielzoekers uit te zetten. De Bondsdag moet nog stemmen over de aangescherpte maatregelen.

Van de 17,8 miljoen inwoners in Nederland zijn er ongeveer 2,7 miljoen in het buitenland geboren. Zij zijn als migrant naar Nederland gekomen. Op 1 januari 2023 woonden er 4,7 miljoen mensen met een migratieachtergrond in Nederland. Dat is van de Nederlandse bevolking. In 2022 zijn er 227.000 inwoners bijgekomen. Sinds 2020 gaat er in Nederland structureel 100 miljoen euro naar de doorstroming van asielzoekers en daar komt nog eens 34 miljoen incidenteel bij. Het is de bedoeling de asielprocedure sneller te maken om te voorkomen dat ouders en kinderen te lang wachten op besluit in hun zaak.

Ruim 90 mensen zijn 7 april 2024 verdronken nadat een overvolle, omgebouwde veerboot voor de kust van Mozambique is gezonken. Aan boord zaten 130 passagiers, onder wie verschillende kinderen, die het vasteland probeerden te ontvluchten

Op het eiland Lampedusa waren 13 september 2023 meer dan 6800 migranten, terwijl er officieel maar 440 kunnen verblijven, nadat er ruim 5000 mensen aankwamen in meer dan 100 boten. Tot nu kwamen er in totaal 115.000 vluchtelingen met een boot aan op de Italiaanse kust, waar dat er 105.000 waren in heel 2022. De meeste migranten komen uit Guinee, Ivoorkust en Tunesië. Drieduizend migranten werden verplaatst naar Sicilië en het Italiaanse vasteland, maar er zijn nu toch nog steeds 3.800 migranten op het kleine eilandje.

Er zijn circa 85 miljoen mensen op de vlucht voor oorlog en geweld. 42% van de vluchtelingen is jonger dan 18 jaar. Ongeveer 86% van de vluchtelingen wereldwijd wordt opgevangen in een ontwikkelingsland. Bovenop de ongeveer 4 miljoen mensen die zijn gevlucht uit Oekraïne kregen Zwitserland en Noorwegen in 2022 bijna 1 miljoen asielaanvragen. Dat is een stijging van meer dan 50 procent ten opzichte van 2021 en het hoogste aantal sinds 2016, toen waren het er bijna 1,25 miljoen. Syriërs deden de meeste aanvragen (132.000), gevolgd door Afghanen (129.000). Ook kwamen er veel aanvragen van migranten uit Turkije, Venezuela, Colombia, Bangladesh en Georgië. Volgens cijfers van het UNHCR, de VN-vluchtelingenorganisatie, waren er in 2015 ongeveer een miljoen mensen op de vlucht naar Noordwest-Europa via Italië en ” Griekenland. Veel van hen zijn nareizende gezinsleden. Er is gestart met een programma om migranten zonder papieren of van wie de verblijfsvergunning is verlopen zo snel mogelijk van een verblijfsstatus te voorzien zodat ze aan het werk kunnen. Het land kampt met enorme tekorten aan arbeidskrachten in de landbouw, bouw en het toerisme. Het plan van de minister van migratie zou gaan om 300.000 migranten, oftewel zo’n 3 procent van de huidige bevolking. Op dit moment werken er al 800.000 mensen uit onder meer Oost-Europa in de land- en tuinbouw, de verschillende distributiecentra en de bezorging.

In 2022 vroegen 4200 alleenstaande jongeren asiel aan in Nederland, twee keer zoveel als in 2021. Voor 2023 worden nog eens ongeveer 5000 jongeren verwacht. Vooral voor de jongeren is er een groot tekort aan opvangplekken. In totaal zijn er voor 2023 bijna 4700 extra plekken voor deze jongeren nodig, bijna 1,5 keer zoveel als het aantal plekken dat deze groep nu heeft.  Migranten die niet langer in Nederland mogen verblijven ontlopen hun uitzetting omdat de landen van herkomst niet meewerken aan terugkeer. Het vaakst mislukken uitzettingen naar Afghanistan en Marokko en recentelijk ook naar Italië. Bij twee derde van de afgewezen asielzoekers en personen van wie de verblijfsvergunning is ingetrokken wordt niet gecontroleerd of ze het land hebben verlaten. Tussen 2008 en 2020 werd aan ruim 351.000 personen gevraagd Nederland te verlaten. 116.000 mensen gaven hier aantoonbaar gehoor aan. Bij ongeveer 235.000 personen is niet gecontroleerd of ze het bevel hebben opgevolgd. Nederland mag geen asielzoekers terugsturen naar Italië. De Raad van State oordeelde dat asielzoekers niet mogen worden teruggestuurd omdat er door de opvangproblemen in Italië een reëel risico is dat de asielzoekers daar op straat belanden en dat is in strijd met de mensenrechten. Eerder bepaalde de Raad van State ook al dat een rechter asielzoekers ook niet zomaar mag terugsturen naar Kroatië, Griekenland en Malta. Wanneer een asielaanvraag is gehonoreerd en de vluchteling is ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie heeft deze recht op bijstand, kinderbijslag, zorgtoeslag en huurtoeslag. Amsterdam trekt ruim 23 miljoen euro uit alleen al voor taallessen aan 14.500 ongeletterden. Minister Lilianne Ploumen (Ontwikkelingssamenwerking) geeft hieraan 350 miljoen ontwikkelingsgeld en de Overheid nog eens 150 miljoen maar alleen aan Gemeentes die daadwerkelijk asielzoekers huisvesten. De EU lidstaten krijgen 10.000 euro voor elke vluchteling die ze (vrijwillig) opnemen. Nederland neemt tot en met oktober 2019 1.750 extra asielzoekers op als gevolg van de uitwerking van de in 2015 afgesloten deal met Turkije. De wachttijd voor de asielprocedure is in 2019 opgelopen naar een jaar en vier maanden. Nederland heeft in 2018 n totaal 4795 mensen asiel of een andere beschermde status toegekend. Het ging vooral om vluchtelingen uit Syrië (1620), Ethiopië (535), en Iran (450). Het aantal toekenningen is fors gedaald vergeleken met de 9090 in 2017 en de bijna 22.000 in 2016. Als oplossing voor de vele afwijzingen doen veel vluchtelingen zich voor als homoseksueel of pretenderen ouder te zijn dan ze zijn in de hoop alsnog een beschermde status te krijgen. Het aantal migranten dat illegaal in de Europese Unie verblijft is afgelopen jaar met bijna 60 procent toegenomen. De EU-landen telden in 2022 samen meer dan een miljoen mensen zonder recht om daar te verblijven. Zes derdelanders die uit Oekraïne zijn gevlucht, mogen van de Raad van State voorlopig toch in de opvang in Nederland blijven. De voorlopige voorziening geldt feitelijk alleen voor deze zes zaken, maar is ‘richtinggevend’ voor de andere derdelanders. 

Spreidingswet

Het COA nam per 1 april 2023 de organisatie van de asielopvang van de veiligheidsregio’s over en gaat in de toekomst uitvoering geven aan de nieuwe spreidingswet. Het regelen van (nood)opvangplekken door de COA betekent niet dat er nu wel in elke gemeente verplicht een azc komt. Een gemeente kan zeggen: ik doe meer op het gebied van asielzoekerscentra, dan doet een buurgemeente meer op het gebied van statushouders en nog een andere gemeente meer op een ander vlak. Met name D66 en ChristenUnie, drongen er op aan dat de spreidingswet er kwam en benadrukten dat daarover eerder dit jaar binnen de coalitie afspraken zijn gemaakt. Mark Rutte wil “een uiterste poging” doen om met een substantieel pakket aan maatregelen te komen om de migratie in te dammen. Hij vertrouwt erop dat dit “binnen een paar weken” gaat lukken. De wet moest nog door de nieuwe Eerste Kamer maar VVD hielp deze aan een meerderheid. De Raad van State heeft kritiek op de wet  omdat deze onnodig complex kan uitpakken en moeilijk uitvoerbaar zal zijn. De VVD wilde gezinshereniging voor een grote groep vluchtelingen inperken. De beperking hing samen met een nieuw asielstelsel. Vluchtelingen die gevlucht zijn omdat ze worden vervolgd vanwege hun religie of politieke opvattingen zouden een A-status moeten krijgen. Oorlogsvluchtelingen zouden dan een B-status, met minder rechten krijgen, zodat zij uiteindelijk weer terug zouden kunnen naar hun eigen land en hier dus tijdelijk bescherming hebben. Voor deze groep zou gezinshereniging dan ook geen optie meer zijn. De ChristenUnie was tegen het plan. De VVD had daarom voorgesteld om voor schrijnende gevallen een uitzondering te maken. Dat zou dan gaan om maximaal tweehonderd vluchtelingen per maand. Maar ook dat bleek niet voldoende. VVD gooide de handdoek in de ring en maakte een einde aan het kabinet. De Tweede Kamer behandelde de spreidingswet en CDA, D66, PvdA, SP, GL, PvdD, ChristenUnie, BBB, SGP en Volt hebben samengewerkt om de wet eenvoudiger te maken. Gemeenten krijgen langer de tijd om vrijwillig locaties aan te bieden. Ook wordt de verdeling in één in plaats van twee rondes gemaakt. Verder mogen de Gemeentes onderling plekken uitruilen. Wonen er in de ene gemeente bijvoorbeeld meer statushouders? Dan opent de andere gemeente juist een asielzoekerscentrum (azc). Door een amendement van de SP gaan niet meer ‘alleen relatief arme gemeenten als Hoogeveen en Heerlen’ asielzoekers opvangen, maar ook rijke gemeenten als Blaricum en Bloemendaal”. Hoeveel asielzoekers naar een gemeente komen is niet alleen afhankelijk van inwoneraantal, maar ook van de sociaaleconomische draagkracht van een gemeente. Na negen maanden kijkt het kabinet of de opvang geregeld is. Als er dan nog steeds een tekort is, kunnen gemeenten alsnog worden gedwongen. De eindbeslissing door de 1e Kamer werd 23 januari 2024 genomen De wet kwam er door omdat de VVD in de 1e Kamer zich tegen de fractie van de VVD in de 2e Kamer opstelde. Een poging van 2e Kamerlid Eerdmans om de wet terug te draaien werd alleen gesteund door PVV, Ja21, SGP,FvD en BBB.

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) behandeld de komende zes maanden geen nieuwe en lopende aanvragen van asielzoekers uit Soedan. Asielzoekers van wie al besloten was dat ze terug moeten naar Soedan, hoeven voorlopig niet terug te keren. De IND had in juli al een tijdelijke stop ingesteld op beslissingen over aanvragen van asielzoekers uit Soedan, maar deze wordt nu verlengd vanwege “de aanhoudende onzekere situatie” in Soedan. Als asielzoekers “een ernstig gevaar voor de openbare orde of nationale veiligheid” vormen, kan de IND wel beslissen om iemands aanvraag tot asiel af te wijzen. Maar diegene wordt dan vooralsnog niet uitgezet. Tot november 2023 dienden 726 Soedanezen een asielaanvraag in.  

Jaarlijks werken in de glastuinbouw ruim 82.000 mensen. In de piekperiode loopt dit op tot zo’n 113.000 mensen. Ruim 80% zijn migranten.

Het risico op gewelddadige incidenten in Ter Apel groeit volgens de Inspectie Justitie en Veiligheid nog elke dag. De maximumcapaciteit van 2000 asielzoekers wordt met honderden mensen overschreden. Asielzoekers moeten al bijna twee maanden ‘s op stoelen en op de grond in wachtkamers van de IND verblijven en dat wordt met de huidige koudegolf alleen maar zwaarder. Methadongebruik, slechte hygiëne, overvolle afvalbakken en vieze matrassen in wachtruimtes van de IND die niet geschikt zijn om er langere tijd te verblijven. Het Rode Kruis werd ingeschakeld om noodhulp te verlenen in de vorm van  extra dekens, luchtbedden, hygiënesets, en douchebenodigdheden. De gemeente Stadskanaal in Groningen biedt onderdak aan tweehonderd asielzoekers in verwarmde tenten. Een andere crisisopvang voor asielzoekers in Groningen komt in studentenhuisvestingscomplex The Village aan de Peizerweg. De opvang moet onderdak bieden aan tachtig tot honderd asielzoekers uit onder andere Syrië, Eritrea, Somalië, Iran, Irak en Jemen. Naar verwachting blijven de asielzoekers zo’n drie maanden in de opvang in afwachting van plaatsing in een regulier asielzoekerscentrum. Voor 1.360 statushouders is op korte termijn woonruimte verdeeld over 170 gemeenten beschikbaar gekomen. Zij zullen in de tussentijds  in hotels verblijven, zodat hun bedden in de reguliere opvang vrijkomen voor asielzoekers. De Burgemeester van de Groningse gemeente Westerwolde, waartoe Ter Apel behoort, heeft 10 januari 2024 huilend, en met succes in de rechtbank gepleit dat het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zich aan de afspraak houdt van maximaal 2000 asielzoekers in de opvanglocatie. Sinds november verblijven er structureel honderden mensen meer en dat is nu niet meer toegestaan. Het COA heeft vier weken de tijd om aan de eis te voldoen. De rechtbank legde het COA een dwangsom op van 15.000 euro voor elke dag dat er te veel asielzoekers in Ter Apel worden opgevangen, met een maximum van 1,5 miljoen euro. Ter Apel zit nog altijd overvol en er zijn geen nieuwe asielopvangplekken in andere gemeenten bijgekomen. Vanaf 22 februari moet er aan de Gemeente nu 15.000 euro per dag betaald worden. Het totale bedrag aan dwangsommen is met de ruim 50.000 euro extra “boete” al opgelopen tot 1 miljoen euro. COA wilde dit eerst nog voorkomen door het overschot in Biddinghuizen onder te brengen, maar vanwege extra instroom werd het maximale aantal vluchtelingen met 32 overschreden. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) was al begonnen met het verhuizen van mensen uit de tijdelijke noodopvang, omdat het terrein van Walibi voor het festivalseizoen leeg moet zijn. Toch komen er nu weer 240 extra mensen bij. Ze blijven echter onder het maximum van 1450 personen en het terrein moet op 7 april 2024 door het COA alsnog weer leeg worden opgeleverd. Pas vanaf de 3e dag wist COA met trucjes beneden het aantal van 2000 te blijven. Door asielzoekers ’s avonds over te plaatsen naar de nachtopvang in 2e Exloërmond en ’s ochtends weer terug te brengen, zijn er overdag meer mensen in Ter Apel dan het COA communiceert. Zo wist het COA tijdelijk onder 90.000 euro aan boetes uit te komen. Het maximale dwangsombedrag was 1,5 miljoen euro en dat bedrag is 11 juni 2024 bereikt. Juristen van de gemeente onderzoeken mogelijke vervolgstappen. terwijl de gemeenteraad zich beraad over de besteding van het geld. Er is nog geen zicht op een oplossing, dus wellicht is er opnieuw een rechtsgang nodig. In de opvang brengen er inmiddels 2318 de nacht door. In de overloop locatie verblijven gemiddeld 400 mensen.  Het Rode Kruis luidde de noodklok over de asielopvang en ook de Gemeente Westerwolde wil dat dit stopt. Zij geven het COA tot 31 mei om met een oplossing te komen. COA bracht al zoveel mogelijk statushouders onder in hotels in de buurt van de asielzoekerscentra. Daar is formeel geen toestemming van de betrokken gemeenten voor nodig. Het COA zegt te handelen “in opdracht van het Rijk en na instemming van de commissarissen van de Koning”. 

In Irak zijn relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht wettelijk verboden en er staat een gevangenisstraf op van tien tot vijftien jaar. Volgens een nieuwe wet kunnen transgenders ook een gevangenisstraf van één tot drie jaar krijgen.

Er zitten zo’n zestienduizend statushouders in de asielopvang. Ongeveer tienduizend van hen wachten al langer dan veertien weken op huisvesting en sommigen zelfs tot een jaar. Het aantal zaken waar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) nog een beslissing over moet nemen, is opgelopen tot 70.660, inclusief 26.630 aanvragen voor nareizigers. Het COA belde met 45 gemeenten die achterlopen op de taakstelling en nog weinig tot niets doen aan asielopvang. Het COA wil ervoor zorgen dat het elke week vijfhonderd statushouders extra kan laten “uitstromen” naar huisvesting in die gemeenten. De gemeenten hoeven in de tweede helft van dit jaar niet in totaal 27.600, maar 17.600 statushouders aan een huis te koppelen. Dat zou komen doordat de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) minder verblijfsvergunningen heeft uitgegeven van werd verwacht. Regelmatig moesten meerdere asielzoekers de nacht op een matras of stoel doorbrengen in de wachtruimte van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND)omdat er in het asielzoekerscentrum geen bedden meer beschikbaar waren. 300 asielzoekers werden 20 september 2023 met bussen van ter Apel naar Amsterdam-Zuidoost gebracht, waar ze in een leegstaand gebouw werden ondergebracht. Het aantal alleenstaande jongeren in Ter Apel zit op het hoogtepunt met bijna 360 alleenstaande minderjarige vreemdelingen. Op verschillende dagen meldden zich meer dan 250 personen per dag. Hieronder bevinden zich veel alleenstaande minderjarige asielzoekers (AMV’s). Mensen uit Jemen die in Nederland asiel aanvragen, krijgen voortaan niet meer een status enkel door de burgeroorlog die daar heerst. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) kijkt ook naar de individuele risico’s die iemand in Jemen loopt. Duizenden statushouders zitten in afwachting van een woning op cruiseschepen. Het aantal kinderen en alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’ers) in de noodopvang is opnieuw toegenomen. Er zitten 6.244 kinderen in (crisis)noodopvanglocaties, waarvan 2.423 amv’ers. De kwaliteit van de opvang is op sommige crisisnoodopvanglocaties ver onder de maat, concludeerden de rechter en meerdere inspecties eerder al. Zo is de veiligheid van kinderen in het geding en bestaan er risico’s voor de gezondheid. Ook is het mentaal zwaar voor asielzoekers, omdat er voor deze groep weinig perspectief is.

De verhoogde instroom van AMV’s heeft te maken met:

‒ de steeds verslechterde situatie in landen van herkomst (bijvoorbeeld Jemen, Soedan, Somalië, Irak);

‒ de steeds verslechterde situatie in de regio (door discriminatie en xenofobie;

– gevoel van onveiligheid, strengere beleid voor vluchtelingen, verminderde toekomstmogelijkheden ;

‒ afnemende internationale hulp en vluchtelingenbeleid voor derde landen in de regio;

‒ strengere grenscontroles in Europa, pushbacks en de complexiteit van de migratietraject in Europa en de reisroutes in de regio;

 

Locaties

Het kabinet heeft een lijst samengesteld met grond en gebouwen van het Rijk, die mogelijk kunnen worden gebruikt voor de tijdelijke opvang van asielzoekers. In totaal zijn er komend jaar voor het hele land 96.000 plekken nodig, maar 24.000 plekken vallen nog dit jaar af omdat de huurcontracten van noodlocaties vervallen. Dat is 37 procent van alle plekken die er nu zijn. 180 van de 326 locaties moeten sluiten. De komende tijd gaan er meer nieuwe opvanglocaties open. In Den Bosch, Renkum, Tot 1 juli zijn er 12.000 opvangplekken voor asielzoekers nodig. Gemeenten moeten ‘met spoed’ 5000 van die bedden creëren. Ook wordt in elke provincie grond van het Rijk beschikbaar gesteld waarop tijdelijke tentenkampen gebouwd gaan worden. Per ‘paviljoen’ moet daar plek zijn voor zo’n 500 asielzoekers. Opvangorganisatie COA zegt geen alternatieven meer te hebben en ziet zich genoodzaakt om zonder toestemming van Gemeenten dure hotelkamers tot wel 200 euro per nacht te boeken.

Normaal duurt het een dag voordat mensen kunnen doorverhuizen naar een gemeentelijke opvang, maar het plaatsen wordt steeds lastiger en 99 procent van de beschikbare plekken in Nederland is bezet.  Demissionair staatssecretaris Van der Burg gaf  op 8 september al aan dat “de grens bereikt is” in de opvanglocaties en dat de centrale opvangpunten in Amsterdam en Utrecht vol zijn. 

In Ter Apel melden zich bijna alle asielzoekers die net in Nederland zijn aangekomen bij het aanmeldcentrum van de IND. De opvang locatie van het COA bij het aanmeldcentrum staat al langere tijd onder enorme druk, omdat er in het hele land te weinig opvangplekken zijn. Het COA vangt sinds mei 2014 op het terrein van de voormalige Nassau-Dietzkazerne in Budel maximaal 1500 asielzoekers op. Het azc Budel is na Ter Apel het grootste asielzoekerscentrum van Nederland.

De bijna 500 asielzoekers in de noodopvang op de voormalige Vliegbasis Twenthe moeten vertrekken nu de vergunning voor de tijdelijke opvang afloopt. Maar het COA kan nergens anders onderdak vinden en vraagt om een verlenging van de vergunning. De gemeente Enschede wil die niet afgeven en dreigt met dwangsommen, het COA laat het gebeuren: “We kunnen niks anders.” De vergunning voor de noodopvang op de voormalige vliegbasis loopt af en dan is er geen toestemming meer om, in afwijking van het bestemmingsplan, maximaal 550 asielzoekers op te vangen op het terrein van Vliegveld Twenthe Evenementenlocatie (VTE).
Omdat de bouw van het permanente asielzoekerscentrum aan de Parkweg, waarvoor de noodopvang als overbrugging dient, vertraging heeft opgelopen, is er afgelopen week een verlenging van de vergunning aangevraagd. Tot half november, dan moet het permanente AZC klaar zijn. In een brief aan de gemeenteraad laat het college van B&W weten niet van plan te zijn om een langer verblijf van het COA op de voormalige vliegbasis toe te staan. “Het college heeft het voornemen om deze aanvraag af te wijzen. We doorlopen daarbij de processtappen zoals we dat met elke andere reguliere aanvraag doen”, wordt raadsleden vlak voor het zomerreces gemeld.
Dat betekent dat als er op 24 juli nog asielzoekers in de opvang verblijven, zowel het COA, als pandeigenaar VTE in overtreding zijn. En daar wordt op gecontroleerd, belooft het college. ‘Wanneer dit aan de orde is, gaan we over tot handhaving. We bewandelen daarvoor de gebruikelijke route in het handhavingstraject bij een overtreding van het omgevingsplan.’ Dat betekent dat Enschede vanaf woensdag dwangsommen kan opleggen aan het COA en de eigenaar van het terrein.
Een woordvoerder van de COA meldt dat er geen andere optie is. En dat is afgelopen dinsdagavond ook aan omwonenden van de noodopvang, de zogeheten Noabers, verteld. “Hoezeer we het ook tot het laatste moment hebben geprobeerd, er is geen andere tijdelijke locatie voor deze mensen beschikbaar.”
Die boodschap is met grote teleurstelling ontvangen. “Er was veel kritiek en ook emoties, begrijpelijk. We hebben ook duidelijk proberen te maken hoezeer het ons spijt dat we omwonenden hiermee teleurstellen. Deze mensen hebben zich juist zo vaak al bereidwillig en meewerkend opgesteld. We hebben onze excuses aangeboden, maar we kunnen niks anders.”
Het probleem in de hele zaak is de bouw van het permanente asielzoekerscentrum aan de Parkweg. Die bouw heeft een forse vertraging opgelopen, onder meer omdat het terrein flink vervuild bleek en sanering nodig was. De asielzoekers nu verhuizen, zoals aanvankelijk de bedoeling was, is daardoor niet mogelijk. Naar verwachtingen kunnen ze medio november het nieuwe azc betrekken. Het college van B&W zegt zich vast te houden aan harde afspraken met het COA over de sluitingsdatum van de noodopvang. Zo is dat aan omwonenden beloofd. Al eerder zijn beloftes aan de Noabers verbroken en Enschede wil dat niet nog een keer doen. Saillant is echter dat de harde einddatum van 24 juli wel in het collegebesluit voor de oprichting van de noodopvang is genoemd, maar dat die datum niet in het ‘contract’ met het COA staat. Sterker: er staat letterlijk dat de noodopvang geldt tot het moment dat het permanente azc aan de Parkweg wordt geopend. Daarmee lijkt het erop dat er geen juridische basis is om een verlenging van de vergunning te weigeren. Het COA kan nog niet zeggen of het een juridische procedure aanspant als de vergunning wordt geweigerd. Eerder gaf de organisatie aan die weg niet te willen bewandelen.

Op basis van inwoneraantal en hoe rijk een gemeente is, wordt er per gemeente gekeken hoeveel plekken ze beschikbaar moeten maken. Gemeenten hebben vanaf 1 januari 2024 drie maanden de tijd om een plan in te dienen over extra opvangplekken. Het Rijk kijkt dan of dat bij elkaar opgeteld landelijk gezien genoeg is. Is er een tekort, dan krijgen de provincies ieder de opdracht om alsnog die opvangplekken bij hun eigen gemeenten te gaan zoeken. Als dit na acht maanden nog niet gelukt is, dan wordt dit dwingend opgelegd aan provincies en gemeenten. Gemeenten krijgen een extra beloning voor opvangplekken die zij langdurig beschikbaar stellen of voor bijzondere opvang van minderjarigen.  Gemeentes die binnen drie maanden en duurzaam opvangen krijgen (meer dan honderd plekken voor meer dan vijf jaar) krijgen 5000 euro per plek. Wanneer de  gemeente alleen maar snel is dan krijgt deze 2500 euro per plek. Een gemeente die er tussen de drie en acht maanden over doet, maar uiteindelijk wel duurzame plekken levert, krijgt 4000 euro. En een gemeente die gedwongen moet worden, krijgt niet meer dan 1500 euro. Voor de komende maanden is er een noodplan om Gemeenten die bepaalde groepen blijven weigeren, zoals alleenstaande mannen, te dwingen om hen op te vangen. Ook worden circa 8000 statushouders gehuisvest in hotels en vakantieparken om in de asielopvang plaatsen te creëren. De kosten hiervoor bedragen 4 miljoen euro per week.

Een opvangplek voor een asielzoeker  in een hotel kost per jaar gemiddeld 91.000 euro. Dat is drie keer zo duur als een opvangplek in een normaal asielzoekerscentrum (azc), die per jaar gemiddeld 29.400 euro kost. Het opvangen van asielzoekers of vluchtelingen op (cruise-)schepen kost gemiddeld 66.000 euro.

De bijna 500 asielzoekers in de noodopvang op de voormalige Vliegbasis Twente moeten per 24 juli elders worden ondergebracht. De vergunning voor de tijdelijke opvang loopt af. Maar het COA kan nergens onderdak vinden voor deze mensen en vraagt om een verlening van de vergunning. De gemeente Enschede wil die niet afgeven en dreigt met dwangsommen. De vergunning voor de noodopvang op de voormalige vliegbasis loopt af en dan is er geen toestemming meer om, in afwijking van het bestemmingsplan, maximaal 550 asielzoekers op te vangen op het terrein van Vliegveld Twenthe Evenementenlocatie (VTE). Omdat de bouw van het permanente asielzoekerscentrum aan de Parkweg, waarvoor de noodopvang als overbrugging dient, vertraging heeft opgelopen, is er afgelopen week een verlenging van de vergunning aangevraagd. Tot half november, dan moet het permanente azc klaar zijn. In een brief aan de gemeenteraad laat het college van B&W weten niet van plan te zijn om een langer verblijf van het COA op de voormalige vliegbasis toe te staan. “Het college heeft het voornemen om deze aanvraag af te wijzen. We doorlopen daarbij de processtappen zoals we dat met elke andere reguliere aanvraag doen”, wordt raadsleden vlak voor het zomerreces gemeld. Dat betekent dat als er op 24 juli nog asielzoekers in de opvang verblijven, zowel het COA, als pandeigenaar VTE in overtreding zijn. En daar wordt op gecontroleerd, belooft het college. ‘Wanneer dit aan de orde is, gaan we over tot handhaving. We bewandelen daarvoor de gebruikelijke route in het handhavingstraject bij een overtreding van het omgevingsplan.’ Dat betekent dat Enschede vanaf woensdag dwangsommen kan opleggen aan het COA en de eigenaar van het terrein. Een woordvoerder van de COA meldt dat er geen andere optie is. En dat is afgelopen dinsdagavond ook aan omwonenden van de noodopvang, de zogeheten Noabers, verteld. “Hoezeer we het ook tot het laatste moment hebben geprobeerd, er is geen andere tijdelijke locatie voor deze mensen beschikbaar.” Die boodschap is met grote teleurstelling ontvangen. “Er was veel kritiek en ook emoties, begrijpelijk. We hebben ook duidelijk proberen te maken hoezeer het ons spijt dat we omwonenden hiermee teleurstellen. Deze mensen hebben zich juist zo vaak al bereidwillig en meewerkend opgesteld. We hebben onze excuses aangeboden, maar we kunnen niks anders.”  Het probleem in de hele zaak is de bouw van het permanente asielzoekerscentrum aan de Parkweg. Die bouw heeft een forse vertraging opgelopen, onder meer omdat het terrein flink vervuild bleek en sanering nodig was. De asielzoekers nu verhuizen, zoals aanvankelijk de bedoeling was, is daardoor niet mogelijk. Naar verwachtingen kunnen ze medio november het nieuwe azc betrekken. Het college van B&W zegt zich vast te houden aan harde afspraken met het COA over de sluitingsdatum van de noodopvang. Zo is dat aan omwonenden beloofd. Al eerder zijn beloftes aan de Noabers verbroken en Enschede wil dat niet nog een keer doen. Saillant is echter dat de harde einddatum van 24 juli wel in het collegebesluit voor de oprichting van de noodopvang is genoemd, maar dat die datum niet in het ‘contract’ met het COA staat. Sterker: er staat letterlijk dat de noodopvang geldt tot het moment dat het permanente azc aan de Parkweg wordt geopend. Daarmee lijkt het erop dat er geen juridische basis is om een verlenging van de vergunning te weigeren. Het COA kan nog niet zeggen of het een juridische procedure aanspant als de vergunning wordt geweigerd. Eerder gaf de organisatie aan die weg niet te willen bewandelen.

---

In een nieuw asielzoekerscentrum in voormalig landhotel ’t Elshuys in Albergen komen circa 150 asielzoekers. De gemeente Tubbergen is onder dwang akkoord gegaan met de opvang van asielzoekers. De omgevingsvergunning is voor in ieder geval vijf jaar verleend. In het hotel komen in totaal 165 slaapplekken voor maximaal 150 asielzoekers. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zegt de asielzoekers zoveel mogelijk privacy te bieden en bijvoorbeeld een gezin niet samen met een andere asielzoeker op een kamer te laten slapen. Hierdoor zullen de 165 slaapplekken nooit allemaal bezet zijn, is te lezen in de omgevingsvergunning. Het pand wordt nog verbouwd. Er werden 150 bezwaarschriften ingediend op de ontwerpvergunning maar deze gaven volgens de gemeente “geen aanleiding om de gevraagde omgevingsvergunning te weigeren”. Demissionair staatssecretaris Van der Burg kondigde in de zomer van 2022 al aan dat er 150 asielzoekers zouden worden opgevangen in Albergen. Dat stuitte op kritiek en inwoners van het dorp protesteerden veelvuldig tegen de komst. De verbouwing van het pand lag vorig jaar een paar weken stil, omdat het COA was begonnen met het vernieuwen van de elektriciteit in het pand terwijl de vergunning nog niet helemaal rond was. Eerder had de gemeente ook al een bouwstop afgekondigd, omdat er zonder vergunning afvoerpijpen waren geplaatst. Brand, beschietingen, bedreigingen en intimidaties: het toekomstig asielzoekerscentrum in Albergen houdt de gemoederen al bijna twee jaar flink bezig. In augustus 2022 wees de nu ex staatssecretaris toenmalig hotel ’t Elshuys in Albergen aan als toekomstig azc. Hij zette daarmee de gemeente buitenspel, die woest reageerde. “Het nieuws kwam naar buiten in augustus, maar het speelde al sinds april”, zei Van der Burg. Bij het toekomstig azc in Albergen is brand gesticht, het is beschoten en raadsleden, wethouders en de burgemeester zijn bedreigd. Dat het azc zo omstreden is, heeft volgens betrokkenen ook te maken met de manier waarop het azc tot stand is gekomen. Van der Burg verhief zijn stem. “Ik vind het volstrekt, maar dan ook volstrekt onaanvaardbaar dat er geschoten is, dat er bedreigd is, dat er beveiligd wordt, dat er een tracer is geplaatst onder de auto van de burgemeester. Het is volstrekt verwerpelijk en abject.” Nog feller: “Het kan écht absoluut niet. En het heeft ook niéts te maken met de manier waarop het is gegaan. Helemaal niéts. Dit soort dingen doe je namelijk gewoon niet. Er zijn meer mensen die het niet eens zijn met de komst van een azc. Dan spreek je in, dan protesteer je en dan krijg je soms gelijk en soms niet. Maar je bedreigt nóóit politici. “Van der Burg noemt de bedreigingen ‘volstrekt onaanvaardbaar’: Maar ik denk nog steeds dat iedere gemeente in Nederland z’n verantwoordelijkheid moet pakken. Of dat nou Tubbergen is of welke van de 342 gemeentes dan ook. In het nieuwe asielzoekerscentrum kunnen 17 september 2024 na twee jaar strijd de eerste bewoners terecht. Naar verwachting zullen er in de eerste week zo’n veertig tot vijftig mensen intrekken en een week later volgen nog eens ongeveer vijftig mensen. In totaal kunnen 150 mensen terecht. De eerste bewoners zijn voornamelijk Syriërs met een verblijfsvergunning die zijn gekoppeld aan de gemeente Tubbergen, waar Albergen deel van uitmaakt, maar er worden ook vluchtelingen opgevangen die nog in de asielprocedure zitten. In de zomer van dat jaar werd brand gesticht bij het hotel en bewoners demonstreerden meermaals tegen de komst. Ook was er een kort geding over de verkoop van het hotel. Het COA had dit aangespannen tegen de eigenaar, omdat die onder de verkoop uit probeerde te komen. Een 49-jarige inwoner van Albergen bedreigde de burgemeester van Tubbergen en werd vorige maand veroordeeld tot een celstraf van vijf maanden, waarvan drie maanden voorwaardelijk.

---

De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid mag vreemdelingen weer overdragen aan Kroatië op grond van de Europese Dublinverordening. Er zijn geen “serieuze aanknopingspunten” meer voor het risico op pushbacks bij deze zogenoemde Dublinclaimanten. Nederland mag vluchtelingen ook terugsturen naar België, ook al biedt dat land alleenstaande mannen in principe geen opvang meer. De Raad van State wijst erop dat deze mannen nog wel gebruik kunnen maken van de nood- en daklozenopvang.

In de zogenoemde Dublinverordening is afgesproken wanneer een land verantwoordelijk is voor een asielzoeker. Dat is meestal het land waar de asielzoekers zich eerst heeft gemeld. In dit geval gaat het bijvoorbeeld om iemand die eerst asiel heeft aangevraagd in België en vervolgens naar Nederland is vertrokken. Volgens deze afspraken mag Nederland de asielzoeker dan terugsturen naar België. Dat land is dan verantwoordelijk voor de afhandeling van de asielaanvraag.

Er zijn proeven met sobere opvanglocaties voor asielzoekers die weinig kans maken om te mogen blijven. Het gaat in de nieuwste proef om 50 opvangplekken in een oude gevangenis in Almere. Er is veel behoefte aan speciale opvangplekken voor asielzoekers die weinig kans maken op een verblijfsvergunning en die uit veilige landen komen of al in een ander EU-land asiel hebben gekregen. Groepen van overlastgevers moeten zoveel mogelijk in zo’n opvang blijven en daar deelnemen aan een dag- en avondprogramma en krijgen geen eet- en leefgeld. De gemeente Almere moet de vergunning voor de proefopvang verlenen. In 2020 en 2021 waren er al proeven in Budel en Ter Apel. De komst van deze groepen asielzoekers wordt hiermee ontmoedigd.

De gemeenten en ook Almere zijn niet enthousiast. Budel kampte met veel incidenten, zoals steekpartijen binnen de poorten van de opvang. Als dat nodig is zouden er ook beveiligers komen en de asielzoekers mogen maar twee keer per dag – in de ochtend en avond – naar buiten. Op loopafstand van de locatie bevinden zich ook geen winkels. Het kabinet wil uiteindelijk vier van deze sobere opvanglocaties openen, maar tot nu toe worden er alleen gesprekken gevoerd met Almere.

In Midwolda en Groesbeek komen nieuwe plekken. Het gaat om opvanglocaties met ruimte voor 8 tot 250 mensen.

De noodopvang voor vluchtelingen in de 3 Octoberhal in Leiden wordt tijdelijk ontruimd. De 120 asielzoekers moeten vijf weken uitwijken naar Nieuwegein, omdat de hal wordt gebruikt voor studentenfeesten. Daarna keren de vluchtelingen weer terug. De hal gaat eind volgend jaar tegen de vlakte. Na de feesten in juli mag het complex weer een paar maanden worden gebruikt voor noodopvang, heeft de wethouder aan het Centraal orgaan Opvang Asielzoekers (COA) laten weten. Het COA haalt de tientallen units voor maandag uit de 3 Octoberhal en slaat ze tijdelijk op. Als de groep vluchtelingen begin augustus uit Nieuwegein terugkeert, worden de slaapcabines binnen een dag weer in elkaar gezet. De 120 asielzoekers blijven als groep bij elkaar. Ondertussen laat Leiden een nieuw asielzoekerscentrum neerzetten op de paardenwei langs de Haagse Schouwweg dichtbij een azc dat er al staat. De groep vluchtelingen kan daar dan heen doorstromen en zo in Leiden blijven totdat over hun aanvraag is besloten. Als ze een verblijfsstatus krijgen, worden ze in dat geval ook aan Leiden gekoppeld en blijven ze permanent in de stad. Zo niet, dan moeten ze vertrekken. Op de paardenwei langs de Haagse Schouwweg komt plek voor driehonderd asielzoekers. Samen met de 340 plekken in het aangrenzende bestaande azc vangt Leiden dan 640 vluchtelingen op. Dat is ook het aantal dat voor vijf jaar aan Leiden is toegewezen in de spreidingswet.

Er komt géén asielzoekersopvang in voormalig restaurant Piri Piri aan de Schansweg in Rouveen. De gemeente Staphorst voerde daarover verkennende gesprekken met het COA en projectontwikkelaar Esprit. Maar het plan blijkt niet haalbaar. Het COA en de projectontwikkelaar kunnen financieel niet tot overeenstemming komen over het beschikbaar stellen van het voormalige restaurant voor de opvang van asielzoekers. Dat heeft COA-bestuurslid Joeri Kapteijns de gemeente Staphorst laten weten.

Zwolle heeft drie plekken op het oog die geschikt kunnen zijn als vaste opvanglocatie voor vluchtelingen. De geselecteerde locaties zijn een kantoorpand aan de Rijnlaan, een kavel aan de Professor Feldmannweg en het Cibapgebouw aan de Nijverheidsstraat. Zwolle moet een nieuwe, permanente opvanglocatie vinden ter vervanging van de huidige tijdelijke locatie aan de Meeuwenlaan. Zwolle moet per 2027 717 vluchtelingen huisvesten is de afspraak met het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA). De drie locaties in Zwolle worden de komende maanden onderzocht op de geschiktheid als opvangcentrum. De gemeente en het COA zullen hierbij ook bewoners en belanghebbenden betrekken. De aanwijzing van een permanente opvanglocatie is nodig omdat de huidige opvang aan de Meeuwenlaan tijdelijk is. Hier verblijven sinds vorig jaar juni zo’n 300 statushouders en vluchtelingen die grote kans hebben op een permanente verblijf status. Vanaf 2027 is het de bedoeling dat er op basis van de Spreidingswet minimaal twee en maximaal drie permanente opvanglocaties in Zwolle beschikbaar zijn voor in totaal 717 vluchtelingen.

Novotel Hotel bij Eindhoven Airport gaat sluiten en wordt vanaf 17 juni een AZC locatie. Een gedeelte van de werknemers wordt ontslagen. Het personeel is hier inmiddels per email over geïnformeerd. Maandag 10 juni 2024 wordt het personeel van het hotel verder bijgepraat en wordt duidelijk welke werknemers hun baan verliezen.  Uiteindelijk wordt het hotel volledig gebruikt als opvanglocatie.

Lowietje is een voormalig restaurant, hotel en casino. in de gemeente Lisse. Daar worden 140 asielzoekers tien jaar lang opgevangen. Een opvanglocatie van 140 plekken is te klein om alle noodzakelijke voorzieningen als dagbesteding, gezondheidszorg of onderwijs aan te bieden. Daarom zal de opvang in Lisse samenwerken met een grotere locatie. Op dit moment verblijven er nog Oekraïense vluchtelingen en arbeidsmigranten. Met de opvang van 140 asielzoekers zou Lisse voldoen aan de richtlijnen van de spreidingswet. Burgemeester Lies Spruit zegt dat ‘Lowietje’ een geschikte plek is voor opvang. Wanneer de vluchtelingen onderdak krijgen in het gebouw aan de Heereweg en in welk gedeelte, is nog niet bekend.  In restaurant Hanami, dat nu in het complex zit, komen geen vluchtelingen benadrukt de gemeente. 

De gemeente Arnhem gaat 1700 langdurige opvangplekken voor asielzoekers realiseren. Het is de bedoeling dat de opvangplekken dertig jaar in gebruik blijven. Daarnaast komen er 250 tijdelijke opvangplekken bij.

Ten zuiden van Dordrecht bij bedrijventerrein Distripark komt een azc met plek voor maximaal 580 asielzoekers . Het wordt eind 2024 in gebruik genomen en blijft tien jaar staan. Bewoners van buurtschap Wieldrechtse Zeedijk protesteren al langer tegen het azc. Eerder lieten zij weten niet perse tegen te zijn, maar wel tegen de grootte ervan.

Putten nam een vakantiepark over en maakte het een opvang locatie voor vluchtelingen. Tot groot verdriet en woede van de recreanten die een huisje bezitten op het terrein.  Op het vakantiepark in de buurtschap Krachtighuizen wil de gemeente maximaal 120 vluchtelingen opvangen. Recreanten die een chalet bezitten en daar hun hele leven voor gespaard hadden is verteld dat ze moeten vertrekken. Nu moeten ze weg en het enige wat ze krijgen is een verhuisvergoeding van 1200 euro. Dat terwijl het verplaatsen van een chalet al gauw 20.000 euro kost. Vanaf volgend jaar wil de gemeente Putten maximaal 120 vluchtelingen huisvesten op een vakantiepark aan de Huinerenkweg in Krachtighuizen. Volgens  wethouder Cornelissen worden er straks vluchtelingen uit Oekraïne opgevangen, voornamelijk gezinnen. En mogelijk enkele statushouders.’ De bestaande chalets worden verwijderd en vervangen door dertig woonunits met ruimte voor vier personen. Het gaat volgens de wethouder om een tijdelijke opvang. ,,We mikken op een periode van 5 á 6 jaar. Daarna wordt er weer een vakantiepark van gemaakt. De komende periode wordt er een inrichtingsplan gemaakt. Ook moet de gemeenteraad zich er nog over uitspreken.  De eerste vluchtelingen arriveren dan in januari 2025. Het park werd in 2023 opgekocht door de Ontwikkelingsmaatschappij Vitale Vakantieparken (OMVV). Dat is een zelfstandig opererende organisatie, die wordt gefinancierd door twaalf Veluwse gemeenten (waaronder Putten) en de provincie Gelderland. De OMVV is een paar jaar geleden opgericht met als doel de bezem door de Veluwse recreatiesector te halen.

Amsterdam had in 2016 de primeur door te experimenteren met wooncomplexen met zowel jongeren als statushouders. Op dit moment zijn er, verspreid over de stad, ongeveer twintig van dit soort complexen. Dat gaat van kleine woongroepen met zo’n tien mensen tot een paar echt grote complexen met honderden mensen. Onveiligheid en incidenten zijn daar echter schering en inslag zoals op startblok Elzenhagen in Amsterdam-Noord. Daar wonen 270 studenten samen met evenveel statushouders. De studenten zijn er getuige van vechtpartijen, drugsgebruik, overlast en vernielingen.

In het WTC Expo Leeuwarden wordt een tijdelijke asielzoekers overloop opvang geopend met ruimte voor 250 mensen. Wanneer het aantal asielzoekers in Ter Apel boven de 2000 komt, worden ze overgebracht naar Leeuwarden, waar ze maximaal tien dagen mogen verblijven.

Den Haag moet dit jaar 1800 extra asielzoekers opvangen. Nu al vangen ze asielzoekers op in Park Centraal, een 4-sterrenhotel in Den Haag. 

COA betaalde ruim 7,5 miljoen euro voor onder meer de grond waarop het een aanmeldcentrum voor asielzoekers wilde bouwen in de Noordoostpolder. Hoewel de komst anderhalf jaar geleden afketste door protesten, kan het COA nu pas van de grond af. Het terugverdienen van de geïnvesteerde miljoenen wordt een hele opgave, verwachten makelaars én COA.

In de gemeente Hellendoorn komt in een weiland aan de Noordelijke Hoofddijk in Nijverdal een nieuw asielzoekerscentrum. Dit azc moet tien jaar lang opvang bieden aan maximaal tweehonderd mensen, de eerste bedden moeten begin 2025 beschikbaar zijn. Dat heeft het gemeentebestuur van Hellendoorn besloten. De komst van het asielzoekerscentrum is nog niet definitief. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) moet nog een vergunning aanvragen. Als de gemeente die toegewezen heeft kunnen mensen daar nog bezwaar tegen maken.

In de Gemeente Dalfsen wordt het oude terrein van voetbalvereniging USV aan de Paltheweg in Nieuwleusen onderzocht voor de geschiktheid tot opvang van Oekraïense vluchtelingen. Volgens burgemeester en wethouders van Dalfsen is het terrein dat eerder ook werd gebruikt voor feesten en evenementen de beste keuze.

Bedrijventerrein De Hare in Coevorden krijgt huisvesting van arbeidsmigranten. Bij de gemeente ligt een aanvraag om in het voormalige pand van Imtech Vonk aan de Modem voor een periode van tien jaar buitenlandse werknemers onderdak te mogen bieden.

De provincie Zuid-Holland moet vanaf  februari 2024 meer dan de helft van de extra opvangplekken voor asielzoekers gaan leveren. Het gaat om 18 duizend plekken. Landelijk komen er 35 duizend extra opvangplekken bij. De extra eis is een gevolg van de spreidingswet die de Eerste Kamer 23 januari 2024  heeft aangenomen. De wet is per 1 februari van kracht. 

De gemeente Den Bosch en de rechter hebben definitief akkoord gegeven voor de tijdelijke opvang van asielzoekers in het Mövenpick Hotel in Den Bosch. Er kunnen vijf jaar lang 250 asielzoekers terecht. Ondertussen werkt de Gemeente nog aan een tweede locatie voor nog eens 350 asielzoekers bij de Gestelse Buurt

In een landgoed Michaelshoeve in Brummen komt volgens insiders een plek voor 35 tot 300 vluchtelingen. Het COA koopt het landgoed en wil vluchtelingen van daaruit door laten stromen naar permanente huisvesting in dezelfde gemeente. De eerste zeven bewoners worden in februari gehuisvest, de groep groeit vervolgens in maart naar 35 man en zo verder. Volgens de gemeente worden alle kosten voor de locatie betaald door het Rijk. 

Bungalowpark De Lindenberg in Rijssen-Holten werd tot groot ongenoegen van omwonenden omgebouwd tot een asielzoekerscentrum en huisvest vanaf 1 mei 2024 na maanden van verbouwingen de eerste bewoners. De gemeente Rijssen-Holten kocht het park en verhuurt het voor tien jaar aan het COA voor ongeveer 250 vluchtelingen. Alle huisraad van het park ging in de vuilcontainer en werd niet gebruikt voor de asielzoekers.

Hotel Van der Valk in Leusden gaat van augustus tot en met januari 2024 zo’n dertig asielzoekers huisvesten.

De opvang van 300 asielzoekers in een Van der Valk-hotel in Uden kan toch snel doorgaan. Dat is het gevolg van een nieuw vonnis van het hof in Den Bosch, dat vanmiddag een eerder besluit van de rechtbank Oost-Brabant gedeeltelijk heeft geschorst. In het vonnis is bepaald dat de gemeente Maashorst, waar Uden onder valt, na het afgeven van de vergunning voor de opvang meteen kan beginnen met het huisvesten van asielzoekers. In het vorige vonnis stond juist dat bewoners ná het afgeven van die vergunning nog tijd moesten krijgen om bezwaar te maken tegen de vergunning, maar die voorwaarde is nu dus geschorst door het hof. De gemeente geeft aan dat het vereiste vergunningenbesluit nog deze week genomen worden. Dat betekent dat de opvang nog deze week zou kunnen beginnen.

Het Van der Valk Hotel in Nieuwerkerk aan den IJssel gaat 36 extra statushouders huisvesten. De tijdelijke bewoners arriveren 1 juli 2024 en blijven tot 31 december. In het hotel in de oksel van snelweg A20 en provinciale weg N219 wachten nu al 22 statushouders op een woning.

Jaren geleden werd ook de Bijlmerbajes omgebouwd tot een tijdelijk asielzoekerscentrum waar anderhalf jaar lang zo’n duizend asielzoekers konden worden ondergebracht. Eerder werd ook de gevangenis in de Havenstraat tijdelijk omgebouwd tot opvang. Amsterdam gaat in totaal vier nieuwe complexen bouwen waarin in totaal duizend erkende vluchtelingen en studenten komen te wonen, voornamelijk in Oost. Dit voorjaar wordt gestart met de bouw van een asielzoekerscentrum in de Amsterdamse wijk Houthaven. Het gebouw, dat is ontworpen door Geurst & Schulze architecten, biedt plek aan 64 woningen voor vijfhonderd asielzoekers, voor een periode van vijftien jaar. Daarnaast komt er een openbare parkeergarage met 110 parkeerplekken in het gebouw. Via het gemeentelijk versnellingsarrangement (gva) kunnen gemeenten woonruimte inzetten voor de tijdelijke huisvesting van vergunninghouders totdat definitieve plaatsing in de gemeente mogelijk is. Alle tot voor kort niet voor wonen bestemde woonruimte komt alsnog in aanmerking voor bewoning, zoals huisjes op een vakantiepark en woonruimte waarbij keuken, douche en wc met anderen worden gedeeld. Nederland is wereldwijd de zesde grootste geldschieter voor de opvang van Syrische vluchtelingen. Met een ‘zelfzorgarrangement’ kunnen asielzoekers in ruil voor een financiële vergoeding met een verblijfsvergunning zelf onderdak zoeken buiten een asielzoekerscentrum (azc). Sinds 2018 is er een azc in Amsterdam Nieuw-West op de Willinklaan, met plek voor 650 mensen. 

In Den Hoorn aan de Harnaschdreef werd door de Gemeente, ondanks protesten van omwonenden, een stuk grond aangekocht voor 9,3 miljoen euro om daar in de toekomst een AZC op te vestigen voor 225 vluchtelingen. Wethouder Wendy Renzen van Leeuwen stapte na een motie van wantrouwen op omdat ze tegen de vestiging was, zeer tegen het zere been van de VVD. Het COA betaalt niet mee aan de aankoop. Het voornemen is om eind 2024 een AZC operationeel te hebben.

Het Gelderse Barneveld wil een nieuw asielzoekerscentrum laten bouwen, naast een nieuwbouwwijk aan de noordkant van de plaats. Deze moet plaats bieden aan 300 asielzoekers en in elk geval tien jaar lang beschikbaar zijn. De locatie moet eruit komen te zien als een woonwijk met rijtjeshuizen, en op den duur opgaan in de nieuwbouwwijk.

De gemeente Epe heeft een voormalige camping in Vaassen op het oog voor de opvang van maximaal 200 Oekraïense vluchtelingen. Dit plan leidde afgelopen zomer tot verontwaardiging onder inwoners van Vaassen. In april 2022 werd het park door de gemeente Epe gesloten, omdat de huisvesting er niet veilig meer zou zijn: de huisjes zouden niet brandveilig zijn en de voorzieningen voor gas en elektriciteit waren volgens de gemeente gebrekkig. De gemeente kwam er niet uit met de beheerder van het park, waardoor het hele park vorig jaar gesloten werd. Tot twee maal toe werd er brand gesticht om te voorkomen dat asielzoekers daar gehuisvest worden. In de nacht van 2 op 3 oktober 2023  zijn rond middernacht vier chalets afgebrand.

In Nijmegen komen op een sportpark twaalfhonderd opvangplekken voor asielzoekers. De opvang locatie wordt een van de grootste crisisnoodopvangcentra van Nederland. Nijmegen maakte eerder in een natuurgebied ook al een opvang voor duizenden Afghanen en Syriërs.

Het COA opende opnieuw een noodopvang voor 600 asielzoekers in een hal van het evenementencomplex WTC Expo in Leeuwarden. In maart 2020 was in het complex ook al een noodopvang gevestigd. In Farmsum, in de provincie Groningen, worden 150 asielzoekers opgevangen. Enschede, Gorinchem, Venray en de regio Rotterdam moesten vanaf half december 2021 verplicht asielzoekers opvangen vanwege de aanhoudende instroom van circa 800 asielzoekers per week.

De gemeente Amsterdam wil in plaats van statushouders meer vluchtelingen opvangen. Andere gemeenten in Noord-Holland moeten hiermee instemmen. Het demissionaire kabinet steunt de opvallende asiel-uitruil. Het Amsterdamse voorstel houdt in dat er voor 1200 statushouder geen permanente woning hoeft te worden geregeld. Die taak zou overgaan naar andere gemeenten in Noord-Holland. In ruil daarvoor creëert Amsterdam dan 1200 opvangplekken voor asielzoekers die nog geen verblijfsvergunning hebben. 

Asielzoekers bij het Van der Valk-hotel in Uden werden niet weggestuurd. De gemeente Maashorst wilde de schorsing van de rechter niet handhaven en wachtte de rechtszaak af. Daar kreeg de Gemeente alsnog toestemming voor een kleiner aantal, Dit zonder vergunning huisvesten van personen werd eerder Peter Gillis verboden, waarna zijn park werd gesloten en vluchtelingen en bewoners wel werden weggestuurd. De rechter schorste woensdag de vergunning voor opvang in het hotel, nadat omwonenden naar de rechter waren gestapt. Hierdoor mochten van de rechter twee dagen lang geen mensen worden opgevangen in het hotel. De omwonenden willen tijd om bezwaar te maken en hadden daarom om de schorsing gevraagd. Maashorst besloot de schorsing te negeren en zonder de vergunning toch mensen te huisvesten. 

Van der Valk in Nieuwerkerk aan den IJssel in de Gemeente Zuidplas huisvest sinds november 2023 37 asielzoekers waarover de Gemeenteraad pas op 11 december werd geïnformeerd. Het aantal komt bovenop de nieuwe taakstelling van 87 asielzoekers die de Gemeente voor het komende halfjaar heeft gekregen.

Ook Van der Valk Hengelo wil asielzoekers gaan opvangen en heeft hierover een akkoord bereikt met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers. In totaal gaat het om  onderdak voor zo’n honderd asielzoekers. Ze worden ondergebracht in een afgeschermd deel van het hotel. Ook het voormalig KPN gebouw moet er aan geloven. De gemeente Hengelo wordt eigenaar van het pand aan de Hazenweg in Hengelo waar momenteel asielzoekers en Oekraïners worden opgevangen. Het voormalige KPN-gebouw wordt na de koop verhuurd aan het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en gereed gemaakt voor de opvang van maximaal 825 asielzoekers en Oekraïners voor een periode van minimaal tien jaar. Daarnaast is er op verschillende locaties in Hengelo sprake van crisisnoodopvang. Er worden al jaren vluchtelingen opgevangen in het voormalige woonzorgcentrum Hooghagen aan de Havezathelaan. Dat stopt op termijn definitief. Het voormalige KPN-gebouw heeft drie vleugels waarvan er nu al twee worden gebruikt voor de opvang van asielzoekers en Oekraïners. De drie vleugels worden per toerbeurt verbouwd terwijl de huidige bewoners in het pand blijven zitten. Die verbouwing duurt ongeveer een jaar.  Burgemeester Schelberg is blij met de aankoop van het pand aan de Hazenweg, dat in het verleden ook al eens dienst deed als stadskantoor. De gemeenteraad van Hengelo moet nog wel instemmen met de aankoop van het gebouw. Schelberg ‘wil van die paniek af’ die komt kijken bij crisisnoodopvang. Door eigenaar te worden van het pand bepaalt de gemeente zelf hoe en waar de opvang van asielzoekers plaats gaat vinden. Crisisopvang in Hengelo is dan ook niet meer nodig. “We willen zelf de regie houden. De gemeente betaalt ruim 10,5 miljoen euro voor het pand. Bijna 5,5 miljoen euro voor het pand zelf en 2,6 miljoen voor de grond. Daarnaast is 2,5 miljoen euro nodig voor een eerste ‘groffe verbouwing’. Het gaat dan om installaties die vervangen moeten worden. Daarna moet het pand nog verder onder handen worden genomen. Het is nog niet duidelijk of gemeente dat betaalt of het COA die kosten voor zijn rekening neemt. Het gebouw wordt in tien jaar afgeschreven. Daarna kan de gemeente dan besluiten om door te gaan met de opvang van asielzoekers of het pand te verkopen. Ook sloop is dan een optie waarna de gemeente de grond kan verkopen als ontwikkellocatie. De gemeente voldoet, als het pand helemaal gereed is, aan de eisen die de spreidingswet stelt aan de gemeente., op een bewezen goede locatie. “Het is een soort dorp op zich daar”, zegt Schelberg over de opvang in het voormalige KPN-gebouw. “Het is ook vrij uniek. Er worden Oekraïners en asielzoekers door elkaar opgevangen. Dat gaat goed.” De gemeente wil daar ook mee doorgaan. “Op deze manier creëren we rust aan het front. Op 3 juli beslist de gemeenteraad van Hengelo over de aankoop van het gebouw aan de Hazenweg 121.

De ziekenhuis locatie Tergooi in Blaricum werd 1 april 2020 verkocht aan SF Blaricum BV, een ontwikkelcombinatie met DHG. Vanaf die tijd huurde Tergooi de locatie terug voor een periode van 3 jaar. De huurtijd is nu verlopen en totdat het gebouw wordt gesloopt en herontwikkeld tot een zorgwoningencomplex wordt het nog 2,5 jaar tot 3 jaar ingezet als vluchtelingenopvang voor 250 statushouders die zoveel mogelijk gekoppeld zijn aan gemeenten in de regio. De groep verblijft op deze locatie tot er voor hen sociale huurwoningen in de buurt beschikbaar komen. Met deze aanpak hoopt de gemeente dat de toekomstige regiogenoten al kunnen integreren in hun nieuwe woonomgeving.

222 statushouders kregen in 2023 onderdak in Alphen aan den Rijn. Het komend halfjaar moet er, inclusief 4 achterstand, plek geregeld worden voor nog eens 124 statushouders.

De gemeente Heemstede heeft de Heemsteedse Dreef 156 gekocht. Deze zal verhuurd worden aan het COA voor het plaatsen van 25 alleenstaande minderjarige vluchtelingen (amv).

In het AZC in Heerlen maakte de 21-jarige trans vrouw Kate Mikhailova op Eerste Kerstdag een einde aan haar leven, nadat haar asielaanvraag was afgewezen. Kate dreigde te worden teruggestuurd naar Moldavië, dat door Nederland wordt gezien als veilig land, maar waar vooral trans personen hun leven niet veilig zijn. Kate was uitgestoten door het enige familielid dat ze er nog had en had er verder niemand waarop ze kon terugvallen.  Het is de vierde lhbti-plus-asielzoeker dit jaar die in Nederland door suïcide om het leven komt.

Geweigerde plekken

Vanaf juli 2013 (start clientèle systeem bij COA) zijn 1.696 woningweigeringsprocedures gestart bij het COA. Dat zijn er gemiddeld 200 per jaar. Tussen 2016 en 2020 zijn gemiddeld ca. 23.000 vergunninghouders per jaar gehuisvest. Van het totale aantal woningweigeringen zijn er 98 terecht en 1.598 onterecht bevonden. Van de onterecht bevonden woningweigeringen heeft ruim 90% de woning alsnog geaccepteerd, dan wel zijn de statushouders zelf vertrokken, of stonden de statushouders administratief ingeschreven, waardoor geen ontruimingsprocedure gestart hoefde worden. Voor 137 onterechte woningweigeringen werd een ontruimingsprocedure opgestart. De kleine groep terecht bevonden woningweigeraars werd begeleid naar een nieuwe woning. In 2020, 2021 en 2022 hebben respectievelijk circa 140, 270 en 300 initiële woningweigeringen plaatsgevonden, op circa 12.010, 22.380 en 29.050 gehuisveste statushouders.

Een asielzoekersgezin weigerde in mei 2023 een woning. De familie accepteerde die niet: het is te ver van een ziekenhuis waar een van de kinderen wordt behandeld. Het COA eiste ontruiming van hun verblijfsruimte in een azc. Zij hadden een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd. Een zorgvuldige belangenafweging had tot de conclusie moeten leiden dat deze woning niet passend is, aldus de voorzieningenrechter. Zeker nu de ouders hebben verteld dat de medische behandelingen risicovol zijn, waardoor het belangrijk is dat zij met hun zoon mee moeten kunnen naar ziekenhuisopnamen en hem daar ook kunnen bezoeken.

Twee statushouders moesten in november 2023 weg uit het azc in Amersfoort, omdat ze een passende woning in Eemnes weigerden. Volgens het COA maakten ze daarom onrechtmatig gebruik van het azc. Het COA kreeg van de rechter gelijk. De statushouders kregen twee weken de tijd om het azc te verlaten.

Een 22-jarige Syriër, verblijvend in een azc in Wageningen, zou nu kunnen wonen in Eck en Wiel. Echter, de man weigerde in februari 2024 een aangeboden woning, wat tot een juridisch geschil leidde. Vanwege zijn weigering, heeft de rechter geoordeeld dat hij het azc moet verlaten.

Een Eritrese vluchtelinge (30) heeft in februari 2024 een woning in Heerhugowaard geweigerd. Normaal mogen vluchtelingen die dat doen niet meer in een asielzoekerscentrum blijven, maar dat is hier vooralsnog niet het geval. Eerst zal worden beoordeeld of de veiligheid van haar baby niet in het geding komt.  Met het weigeren van een woning in de gemeente Dijk en Waard, in januari 2024  gaf de Eritrese vluchtelinge Betiel T.G. (30) uit het asielzoekerscentrum (azc) in Luttelgeest, al haar rechten op. Ze krijgt geen geld en begeleiding meer van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en ze heeft geen ziektekostenverzekering meer. Als het aan het COA ligt, wordt ze nu ook uit het azc gezet. Mét haar zoontje van 7,5 maand oud. 

Een vrouw moet met vijf kinderen asielzoekerscentrum uit na weigeren van een woning.  De vrouw uit Congo moet van de rechter samen met haar vijf kinderen het asielzoekerscentrum in Katwijk verlaten. Ze weigerde in maart 2024 een woning in Haarlem, omdat ze die ’te klein’ vond. Het COA spande daarna tegen haar een kort geding aan en krijgt van de rechtbank gelijk.

Opnieuw werd een woning door statushouders geweigerd.  Na meerdere gesprekken hebben ze een woning op de vierde verdieping van een flat aan De Gasperilaan in de Utrechtse wijk Kanaleneiland ongezien geweigerd. Gevolg is dat het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) hen uit het azc wil zetten en ze dakloos dreigen te worden. De rechter doet in april uitspraak.

Het aantal illegale immigranten dat de afgelopen drie jaar de Verenigde Staten binnenkwam is de grens van zeven miljoen gepasseerd. President Joe Biden gaat het aantal asielaanvragen vanaf de Amerikaans-Mexicaanse grens flink beperken en zette zijn handtekening onder een presidentieel decreet dat bepaalt dat de grens op slot gaat bij meer dan 2500 aanvragen gemiddeld per dag. 

Opvang op cruiseschepen

Door gebrek aan huisvesting worden er steeds meer dure zeecruiseschepen ingezet. De komende jaren wordt er 750 miljoen euro voor uitgetrokken. Naar verwachting is er 1 januari 2024 behoefte aan 77.000 opvangplekken. De grotere asielboot Silja Europa in Velsen-Noord gaat weg. De Gemeenteraad besloot om de Silja tot 23 april te laten liggen, maar dan moest het aantal mensen op het schip verminderen van 1.000 naar 220.De gemeente wil de overgebleven 220 vluchtelingen onderdak blijven bieden omdat zij binding hebben met de omgeving.  Het meest recente kleinere schip van 136 meter lang en 30 meter breed, de Ocean Majesty, kost 110.000 euro per dag kost biedt slechts opvang aan in totaal zo’n twee- tot driehonderd asielzoekers en statushouders. e bewoners hoofdzakelijk afkomstig uit landen als Syrië, Jemen, Eritrea en Iran. De huidige vluchtelingen op het schip zijn kinderen en ouders die een band met de regio hebben hebben gekregen tijdens hun verblijf op het grotere schip. De kinderen gaan bijvoorbeeld in de omgeving naar school en ouderen zijn werkzaam in de omgeving. Per vluchtelingen kost het verblijf circa 400 euro per dag. Het schip werd totaal verbouwd en anders ingericht. Op de boot gelden strenge beveiligingsmaatregelen. Zo mag op de boot niet worden gekookt en hebben alleen bepaalde personen toegang tot het schip. Zowel bewoners als personeel moet zich aanmelden middels pasjes om de veiligheid te waarborgen. Velsen is niet de enige gemeente die afscheid neemt van opvang op een groter cruiseschip. De Noord-Hollandse gemeente Huizen besloot eind maart de opvang op een hotelschip ook niet te verlengen. De gemeente Amsterdam liet in februari weten de opvang locatie in het Westelijk Havengebied wel langer open te willen houden.

Het asielschip Calypso blijft tot januari 2024 in Ridderkerk aangemeerd. Het college en het COA besloten om de opvang van asielzoekers op het passagiersschip te verlengen tot 1 januari 2024. De haven werd in juli 2022 aangewezen als locatie voor een schip voor asielzoekers. De gemeente evalueert regelmatig de crisisnoodopvang van asielzoekers op het schip. Aan boord van dit schip verblijven gemiddeld 88 asielzoekers. Sinds 1 juli ligt de eindverantwoordelijkheid van de crisisnoodopvang bij het COA. Het COA nam de huidige contracten en projectorganisatie van de VRR over en wordt daarmee eindverantwoordelijk. 

Op de MS Galaxy, een Zweeds schip dat is aangemeerd in het Westelijk Havengebied verblijven gemiddeld 1.000 asielzoekers die er een half jaar mogen wonen. Op het schip zijn het casino de winkels, een bar, een grillrestaurant en de sauna afgesloten. Het Zweedse schip voer tot voor kort als Ferry van Stockholm naar de Finse stad Turku, een reis van zo’n 10,5 uur. Het aantal asielzoekers wordt uitgebreid tot circa 1500 tot het schip weer de vaart in moet. In de aanwezige zalen kunnen de asielzoekers intakegesprekken, taallessen en inburgeringscursussen krijgen en houdt het COA kantoor. Er is een medische ruimte met een spreekkamer met alles erop en eraan, en ernaast verschillende behandelkamers waar vijf dagen per week een verpleegkundige of huisarts aanwezig is. Voor de leerplichtige kinderen is geregeld dat ze naar een reguliere basisschool in de stad kunnen. In de vrije uurtjes kunnen ze in de speelruimte een ballenbak mét glijbaan vinden en er zijn spelcomputers. De buitendekken zijn gesloten en afgezet aan de waterkant. Er moesten trappetjes aan de kade worden gemaakt voor de veiligheid. Een aansluiting op het openbaar vervoer is er niet en het schip ligt in het industriegebied relatief ver van de stad. Om de asielzoekers toch een beetje bewegingsruimte te geven, zijn er fitsen en pendelbussen en is er een fiets- en voetpad aangelegd.

Het cruiseschip Fortuna in Huizen aan het Mastspoor kwam in plaats van eerdere schepen voor enkele maanden en er worden zo’n honderdvijftig tot tweehonderd asielzoekers opgevangen. De opvang bleek tot twee keer toe een succes. Huizen omarmde het schip met vluchtelingen en een grote groep vrijwilligers zette veel hulp op touw. Zo’n vijftig asielzoekers, die verblijven op het schip demonstreerden over de omstandigheden op het Gemeentehuis. Volgens één van de asielzoekers zitten sommige bewoners er al meer dan een jaar en krijgen zij geen informatie of inzicht over hoe lang het nog gaat duren. De groep vluchtelingen was bewust met een afvaardiging gekomen. en zijn gefrustreerd over het proces hoe ze en BSN, Burgerservicenummer, kunnen krijgen en hebben het gevoel dat ze van het kastje naar de muur worden gestuurd. Er lag eerder al een ander cruiseschip in de haven van Muiden. Daar was toen plaats voor 170 mensen aan boord, uit landen als Syrië, Eritrea en Turkije. Oekraïners zaten hier niet bij.

Op de in 2015 gebouwde 110 meter lange en 11,5 meter brede MS Jane Austen in de Persoonshaven in Rotterdam zijn 74 hutten voor maximaal 148 vluchtelingen. het schip heeft airconditioning, Franse balkons op het Diamant- en Rubindek en de buitenhutten hebben een flatscreen-tv, een minibar, een kluisje, een haardroger, airconditioning, een telefoon, een douche en een toilet. Het schip heeft een zonnedek met meubilair, zwembad/jacuzzi, bar, lounge, restaurant, Spa, receptie/infobalie en kajuiten met badkamer, douch, wastafel, toilet, haardroger, TV, huistelefoon, zitje, airco, kluisje, minibar en beneden bedden. 

Op de MS Esmeralda in de Buitenhaven van Stellendam is plaats voor 120 asielzoekers. Het grote riviercruiseschip voor maximum 126 passagiers werd gebouwd in 1979 en in 2011 geheel gemoderniseerd. Het schip is 90 meter lang en 11,20 meter breed en heeft een hoofddek en een bovendek. De mensen kregen bij de inloop, die georganiseerd werd door het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), een rondleiding op het schip. Ze zagen onder andere het restaurant, waar de mensen drie keer per dag in buffetvorm kunnen eten. Ook bekeken ze de kleine tweepersoonshutten waar de asielzoekers kunnen slapen. Klein, maar wel allemaal met eigen sanitair. In de gezamenlijke ruimten is plek voor een bordspelletje, tafeltennis of tafelvoetbal of om met elkaar te praten. Op het bovendek staat fitnessapparatuur en een container met wasmachines en drogers. De bewoners wassen hun eigen kleding maar het beddengoed en handdoeken worden extern gewassen.  Het bovendek is een rookplek. Overdag is er een locatie manager, twee woonbegeleiders en een verpleegkundige op het schip. Die twee woonbegeleiders zijn voor het begeleiden en organiseren van activiteiten voor de bewoners. Zij leggen ook de contacten met vrijwilligers, kijken wat er qua dagbesteding mogelijk is, maar bellen bijvoorbeeld ook de IND. Daarnaast is er overdag ook een verpleegkundige aan boord en 4 beveiligers, 2 op het schip en 2 aan de wal. Elke bewoner wordt geregistreerd als hij op of van het schip gaat. De asielzoekers krijgen vooraf uitleg waar ze wel en waar ze niet mogen komen. Iedereen moet om 22.00 uur weer op het schip zijn. Kritische geluiden van omwonenden gaan over parkeerproblemen, verkeerd bezorgde post en de bestaande woningnood onder jongeren. 

72 bewoners en medewerkers van een schip blijken in april 2023 buiktyfus te hebben gekregen, omdat het rioolwater besmet was met de Salmonella typhi-bacterie en dit smerige water in het drinkwaterreservoir was gesijpeld. De gemeenschappelijke wand tussen beide reservoirs bleek zwaar verroest en op sommige plaatsen zo lek als een mandje.

Het asielcruiseschip Calypso blijft minimaal tot januari 2024 in de haven van Ridderkerk liggen. De haven werd in juli 2022 aangewezen als locatie voor het schip. De gemeente evalueert regelmatig de crisisnoodopvang van asielzoekers op het schip. Aan boord van het schip verblijven gemiddeld 88 asielzoekers. De dagelijkse leiding op het schip en de eindverantwoordelijkheid van de crisisnoodopvang ligt bij het COA. Het COA neemt de huidige contracten en projectorganisatie van de VRR over. De ‘Calypso’ is een riviercruiseschip van 75 meter lang en 10,5 meter breed met een promenadedek en een lounge aanwezig met de mogelijkheid om te ontspannen op de banken en zitjes. In de lounge is ook een bar en dansvloer. De centrale hal beschikt over de receptie een gesloten souvenirshop. En op het hoofddek is een restaurant.

Het schip heeft een maximale capaciteit van 92 passagiers in 46 hutten, verdeeld over twee dekken. De hutten zijn van alle gemakken voorzien zoals een douche, toilet, airconditioning, televisie, grote ramen, een kluisje en een bureau. Het zonnedek en promenadedek kunnen met de traplift bereikt worden, enkel de hutten op het hoofddek zijn per trap te bereiken. Het restaurant is niet direct bereikbaar vanaf het hoofddek, hiervoor dient er eerst naar het promenadedek gegaan te worden.

Het rivier cruiseschip Alemannia heeft 4 passagiersdekken en biedt plaats aan 184 passagiers, er is een hoofddek voor: 35 buitenhutten, achter: 6 buitenhutten. Bovendek: 49 buitenhutten en 2 deluxe buitenhutten. Voorzien van 2 eenpersoonsbedden, airconditioning, verwarming, TV, badkamer met douche en toilet. Er is een Lounge met bar, receptie, winkel, liften, zonnedek, zwembad en ligstoelen en wifi mogelijkheden. 16 januari, keerde het schip van de gemeente Hellevoetsluis opnieuw terug naar de Krimpense Sliksloothaven. De crisisnoodopvang eindigde in principe per 1 januari 2023. Op het schip verblijven circa 150 asielzoekers

In Arnhem heeft Cruise Commerce de riviercruise schepen Serenade 1, Bellejour, Arkona en Switzerland 2 ingezet voor verschillende gemeentes in Nederland en Duitsland. De Bellejour is een nieuwe verschijning in het programma. Het 126,7 m lange schip beschikt over 90 grote en comfortabele hutten die in het totaal plaats bieden aan 180 passagiers. Het overgrote deel van de hut-accommodatie is voorzien van een Frans balkon. Op het Bovendek is het Vienna café, de bibliotheek, de lounge met bar en het panoramische restaurant. De ruime ontvangsthal met receptie is centraal gelegen op het Middendek. Op dit dek vindt u ook een wellness-ruimte met sauna, whirlpool en fitnessapparaten. De verschillende dekken zijn onderling met een trap met elkaar verbonden. Alle hutten hebben uitzicht naar buiten, klimaatbeheersing en een en-suite badkamer. Daarnaast zijn de hutten voorzien van een bureau, telefoon, tv, kluis, föhn en een minibar. De Deluxe hutten bevinden zich op de bovenste verdieping, het Bovendek. De grootte van de Deluxe hutten is 16 m2 en ze zijn uitgerust met twee eenpersoonsbedden die indien gewenst uit elkaar kunnen worden geschoven. Verder hebben de hutten op dit niveau een Frans balkon. De Superior hutten bevinden zich op de Middendek. De inrichting en grootte is identiek aan de Deluxe hutten op het Bovendek. Met een royaal opgesteld dubbel bed dat naar wens uit elkaar geschoven kan worden, een Frans balkon en een luxe badkamer voldoet deze accommodatie ruimschoots aan al uw wensen. De Standaard hutten bevinden zich op het Benedendek en zijn ook 16m2. Ook van deze hutten is de inrichting gelijk aan de Superior en de Deluxe Hutten. WiFi (maximaal 2 aansluitingen per hut) Eigenaar van het mps Bellejour en uitvoerder van de reizen met dit schip is Starling Fleet AG, Zwitserland. 10 februari 2024 brak er brand uit in het restaurant van een van de schepen aan de Nieuwe Kade in Arnhem. 300 asielzoekers moesten worden geëvacueerd.

Het 82 meter lange en 9,5 meter brede in 2004 gebouwde cruiseschip MS Thurgau Saxonia in Zwolle had Basel als thuishaven. Het vaart dan ook onder de Zwitserse vlag en meerde aan in de Prinses Margriethaven in Holtenbroek. Op het schip worden 84 vluchtelingen opgevangen. Het zouden voornamelijk mannen zijn en kinderen met zwemdiploma. Het schip werd gerenoveerd in 2019 en heeft 3 dekken.

In Harlingen ligt riviercruiseschip De River Diamond met 170 vluchtelingen. Het meerde aan bij de steiger voor sportvissers, niet ver van de visveiling van Harlingen. Die locatie is ‘goed beveilig- en bereikbaar’, meldt de Friese gemeente. Het Rijk betaalt de kosten voor de opvang, de veiligheidsregio en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zorgen voor ‘beveiliging, onderwijs, gezondheidszorg en begeleiding van de vluchtelingen’.

Op cruiseschip Silja Europe huisvest Rotterdam 1500 statushouders. Het zwembad en de restaurants zijn dicht, maar er is genoeg te doen voor de vijftienhonderd statushouders die op het cruiseschip Silja Europa verblijven. Ze kunnen in afwachting van een woning op deze doorstroomlocatie blijven.

COA

Interim-regio manager Velkers van het COA stapte op. Er waren al 2245 mensen binnen en ondanks dat de bedden en de plekken op waren werd hij verplicht nieuwe asielzoekers te plaatsen. De ex-marinier, die toch wel wat gewend is accepteert het niet langer. Dat het COA en het ministerie niet naar hem luisteren en toch meer mensen naar Ter Apel willen brengen, was voor Velkers reden om per eind april op te stappen. „Hij zei: ‘Breng ze met bussen naar het Malieveld, leg ze ergens anders neer’. Maar dat wil of durft het COA niet, vanwege al die belangen. Wat er in Ter Apel gebeurt is onverantwoord, zegt Velkers. Vanwege de werkdruk en de veiligheid. De veiligheidssituatie is ‘slecht’. „Er zijn veel incidenten, en ook heftige incidenten. Onder asielzoekers onderling wordt het gewelddadiger, maar ook steeds vaker richting beveiligers. Ook wat er daarvoor gebeurt is ernstig: constante scheldpartijen, met de vingers snijbewegingen langs de keel maken. Ik hoor medewerkers zeggen: ‘We zijn het ondertussen gewend’. Dat is niet normaal.”  In Ter Apel verblijven ongeveer 300-400 structurele ‘overlastgevers’. „Die jongens wordt geen strobreed in de weg gelegd. Wij mogen ze niet opsluiten, niet fouilleren, niet visiteren. We mogen ze zelfs niet op straat zetten.” 

De mogelijke oplossing tegen overlast is de speciale ‘procesbeschikbaarheidslocatie’ (pbl) waarin de bewegingsvrijheid van asielzoekers met een kansarme aanvraag wordt beperkt. Omdat de rechter het COA daarin terugfloot, is die pbl in Ter Apel nu gesloten. Juist op de locatie van de pbl zagen COA en ministerie onlangs mogelijkheden om extra mensen op te vangen. Omdat er voor reguliere opvang minder voorzieningen nodig zijn dan voor de pbl, is op die plek nu ruimte voor meer bedden. Ondertussen worden de overlastgevers niet aangepakt. Voor Velkers was dat de grens. Sinds begin november vorig jaar is het crisis bij COA en bestuurders zeggen dat ze het nog nooit zo erg hebben meegemaakt.

De crisis is volgens Velkers zelfs ernstiger dan twee jaar geleden, toen in de zomer 700 mensen buiten sliepen. „Ik heb te maken met honderden mensen die elke dag heen en weer worden gesleept. Naar Zuidwolde, naar Assen. En weer terug. Eigenlijk liggen zij al in het gras, maar ze zijn verstopt. We laten ze elke dag hun boeltje weer oppakken. Per 1 juli stapt ook Corina Deekens op. Zijn was 6 jaar lang manager van regio Noord-Nederland. 

Burgemeester  en wethouders van Nijmegen uitten hun onvrede over het door COA niet nakomen van de afspraken die ze hebben gemaakt. In Nijmegen zou een noodopvang sluiten, maar dat is nog niet gebeurd. En in Rijssen-Holten zouden ze juist een opvang openen, maar dat gaat niet volgens de afspraak.

Het COA bestaat sinds 1993 en is nu nog een zelfstandig bestuursorgaan onder de politieke verantwoording van de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie. Het COA beschikt over 94 azc’s en er verblijven ruim 78.000 bewoners. In dienst zijn 3.413 medewerkers (2.944 fte). Als gevolg van de wijziging van de Wet COA is de raad van toezicht van het COA per 1 juli 2015 opgeheven. Het toezicht is door de staatssecretaris gedelegeerd aan de directeur-generaal Vreemdelingenzaken (DGVZ) en de rol van opdrachtgever aan de directeur Directie Regie Vreemdelingenketen (DRV). Onder hen vallen de managers van elf units. Vier van hen geven leiding aan de regionale uitvoeringsunits, unit Noord, unit Midden-Noord, unit Midden-Zuid en unit Zuid. De andere managers geven leiding aan de units Uitvoeringsprocessen, Plaatsing, ICT, Administratie & Inkoop, Huisvesting, HRM en Staf. Door deze managers werden drie taskforcemanagers en adjunct- unitmanagers aangesteld voor de noodopvang, huisvesting vergunninghouders en reguliere opvang. De unit Staf bevat de teams Audit, Bestuurlijke Ondersteuning, Communicatie, Financiën en Juridische zaken. De derde managementlaag bestaat uit locatie managers in de uitvoerende units en teamhoofden bij de overige units. Er werken inmiddels in totaal buiten de ingehuurde adviesbureaus meer dan 4100 mensen.( 3800 fte) die op jaarbasis een kleine 202 miljoen euro kosten. Desondanks werden duizenden asielzoekers niet goed te zijn doorgelicht. Bij de aanmeldcentra in Budel en Ter Apel was het fouilleren niet op orde, het doorzoeken van bagage, de analyse van documenten, het verhoor en het onderzoeken van telefoons. Het COA vangt nu ruim 57.300 vluchtelingen op, terwijl er maar 30.968 opvangplekken zijn. 20.000 moeten er dus naar de noodopvang en de rest naar de crisisopvang. Gemiddeld 11 procent van de migranten die naar Nederland kwamen zijn asielzoekers. In 2022 kwamen in totaal 403.000 immigranten Nederland binnen. 179.000 hebben Nederland (officieel) verlaten. 29.000 van hen kregen een corporatiewoning toegewezen. In 2022 werden er bij de IND in totaal 117.250 aanvragen voor een verblijfsvergunning ingediend en is met 23% toegenomen ten opzichte van 2021. In 2022 zijn 49.490 personen genaturaliseerd. 54% van de naturalisatieverzoeken was afkomstig van een vergunninghouder asiel. Het kabinet stelt voor komend jaar ruim 4 miljard euro beschikbaar voor vluchtelingenopvang. Daarnaast is er nog eens 3,2 miljard euro gereserveerd voor de gemeentelijke en particuliere opvang voor vluchtelingen uit Oekraïne. Dat bedrag is bijna een miljard meer dan vorig jaar op Prinsjesdag in de begroting stond. Dat budget werd in de loop van dit jaar al wel flink opgehoogd. Het extra geld gaat grotendeels naar opvangplekken. Het COA krijgt in 2024 2,8 miljard euro, bijna een verdubbeling ten opzichte van 2022. Dat komt deels doordat meer mensen asiel aanvragen en het aantal opvangplekken na de vorige opvangcrisis in 2015 te snel is afgebouwd. De verwachte uitgaven voor het COA lopen in 2025 op tot 3,2 miljard. Het extra geld voor asiel wordt vooral geïnvesteerd in het uitbreiden van de opvangcapaciteit, zoals al eerder aangekondigd in de Voorjaarsnota. Het COA wil toe naar 41.000 ‘vaste plekken’ in reguliere asielzoekerscentra, in plaats van de ongeveer 30.000 plekken die er nu zijn.  Op dit moment vangt het COA bijna 51.000 asielzoekers en statushouders op, daarnaast verblijven er zo’n 5700 asielmigranten op gemeentelijke locaties en in hotels. Volgens de laatste prognoses zijn er eind dit jaar 75.500 opvangplekken nodig, anderhalf keer zo veel als vorig jaar. Van de mensen die het COA nu opvangt, verblijft bijna 40 procent in de veel duurdere noodopvang. Die plekken zijn niet alleen veel kostbaarder, ze bieden vaak ook weinig privacy en zijn ze niet geschikt voor opvang voor de lange termijn. Het COA is hard op zoek naar meer reguliere plekken, maar dat blijkt lastig omdat het nog onduidelijk is of de zogeheten spreidingswet er komt. Die zou moeten zorgen voor een verplicht aantal opvangplekken per gemeente, afhankelijk van het inwoneraantal. Dat er meer plekken voor asielzoekers nodig zijn, komt ook door de opgelopen beslissingstermijn bij de IND. Er gaat in 2024 765 miljoen euro naar de Immigratie & Naturalisatiedienst, iets minder dan dit jaar. De begroting gaat uit van hogere aantallen asielzoekers waarover de IND een beslissing moet nemen. Ook het aantal aanvragen voor kennis- en arbeidsmigranten neemt toe en er worden extra werkzaamheden verwacht aan de (documentatie van) Oekraïense vluchtelingen. De IND gaat ook behoorlijke kosten maken voor het overschrijden van die beslissingstermijn. Als de IND niet binnen de afgesproken tijd aan een asielzoeker laat weten of die mag blijven, heeft hij of zij recht op een dwangsom. Meestal is deze dwangsom 100 euro per dag, met een maximum van 7500 euro. Soms legt de rechter een hogere dwangsom op. In de justitiebegroting is 55 miljoen euro gereserveerd voor het betalen van dwangsommen. Tussen 2020 en eind 2022 deed de IND dat niet, maar de Raad van State besloot dat asielzoekers toch recht op dwangsommen hebben. In 2022 heeft de IND twee miljoen uitgegeven aan dwangsommen, net als in de eerste drie maanden van dit jaar. Noodopvang is twee keer zo duur als reguliere opvang en kost gemiddeld 53.400 euro per asielzoeker per jaar. De COA heeft in 2023 zo’n 2,7 miljard euro uitgegeven. In 2022 was dat 1,6 miljard euro. De voornaamste oorzaak van de gestegen kosten is de hoge prijs die betaald wordt voor (crisis)noodopvang. De opvang kostte in 2023 gemiddeld 30.400 euro per bewoner in de reguliere opvang. De zorg voor mensen in de noodopvang is ruim twee keer zo duur: daar wordt gemiddeld 69.400 euro voor betaald. Onder die opvang valt niet alleen het fysieke huis of de kamer waar iemand verblijft, licht een COA-woordvoerder toe, maar vallen ook de kosten voor onder meer de beveiliging, catering en zorg.

Nidos

Nidos is een gecertificeerde instelling en zorgt voor voogdij voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen en de ondertoezichtstelling voor kinderen door of voor wie een asielaanvraag is ingediend én die in verband daarmee verblijven in een opvangcentrum van het COA. Deze jeugdbeschermingsmaatregelen worden uitgevoerd door professionals. De professional voert de regie over de ontwikkeling naar zelfredzaamheid van de jongere en grijpt in wanneer die ontwikkeling op enigerlei wijze dreigt te stagneren. Bijeen onder toezicht gesteld kind ondersteunt de professional de ouders om de opvoedsituatie te herstellen. De kernbegrippen van de missie van Nidos zijn: Belangen behartigen en wettelijk vertegenwoordiger, Zelfredzaamheid bij 18 jaar, begeleiden richting perspectief (integratie of terugkeer)

Vluchtelingenwerk

Na een soms maandenlange reis over land en over zee komt een vluchteling aan in Nederland en wordt dan asielzoeker. Een asielzoeker is iemand die Nederland om bescherming vraagt via een asielverzoek. De persoon gaat dan de asielprocedure in. Tijdens de eerste dagen kunnen ze een vrijwilliger van Vluchtelingenerk verwachten.  Zij ondersteunen de asielzoeker tijdens de asielprocedure en helpen met  juridische vragen. Kinderen vluchten soms mee en wonen samen met hun ouders in de opvang. De vrijwilligers zorgen voor kinderactiviteiten en organiseren met hulp van donateurs de kindervakantieweken.

De EU gaf een maand lang 2000 euro aan elke migrant die de Griekse eilanden wil verlaten, om zo de overvolle kampen te verlichten.  De vluchtelingenkampen zijn zwaar overbevolkt met wel 42.000 migranten. Op het eiland Lesbos woonden in kamp Moria 13.000 mensen, terwijl het gebouwd was voor 3000. Er zijn nauwelijks voorzieningen en er is een groot gebrek aan hygiëne. Na diverse Coronabesmettingen werd het kamp destijds met een lockdown geconfronteerd. Nadat tijdens de Corona epidemie  zo’n 37 coronabesmettingen waren gemeld, werd vanwege de overbevolking en slechte hygiëne in het kamp, gevreesd dat dit aantal verder zou oplopen waarna een lockdown werd afgekondigd tot grote onvrede van de vluchtelingen. Na de lockdown werden er diverse branden gesticht en moest het kamp grotendeels ontruimd worden. Zes verdachten werden aangehouden. Vier dagen na de verwoestende brand konden de eerste 800 mensen alweer terecht in een nieuw door het leger gebouwd tentenkamp met plek voor 5000 mensen. Het was nog niet genoeg voor de ruim 12.000 mensen die op straat in Lesbos leven. Het kamp werd daarom nog verder uitgebreid.

Een geschorste medewerker van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) is volgens een verklaring die hij in de rechtbank afgaf door zijn chef onder druk gezet om veertig dossiers te beoordelen die hij al eerder had behandeld en deze te ondertekenen met de naam van zijn chef of een andere bevoegde medewerker om op die wijze de wachtlijsten bij de IND te beperken. Volgens de wet mag één ambtenaar niet twee keer beslissen. Er zijn ook verklaringen van medewerkers dat een besluit met hun naam is ondertekend, maar dat zij dat besluit niet zelf hebben genomen.

Hulporganisatie MiGreat stopt met de hulpverlening in AZC Ter Apel . Roos Ykema, directeur van MiGreat, meldt dat er eigenlijk al een jaar geen grote noodsituaties meer op het veld buiten zijn geweest en dat eventuele lokale vrijwilligers nu goed kunnen helpen als dat nodig is.

Mensensmokkel en terrorisme

De asielprocedure heeft tot doel een asielaanvraag zorgvuldig te behandelen. In die procedure is geen ruimte voor mensen met verkeerde intenties die zich voordoen als vluchteling en zich onopgemerkt en onterecht in ons land proberen te vestigen. Dit geldt zeker voor personen die zich schuldig hebben gemaakt aan terroristische misdrijven, of die de intentie hebben deze in Nederland of elders te plegen. Om dit te voorkomen kent Nederland een systeem van wetgeving, bevoegdheden en diverse specialistische organisaties en teams. Zij kunnen in de asiel- en nareisprocedure signalen van betrokkenheid bij terrorisme tijdig onderkennen en hierop ingrijpen. 

De Koninklijke Marechaussee heeft 14 november 2023 in Twente vijf Nederlanders aangehouden voor betrokkenheid bij een Syrisch mensensmokkelnetwerk vanuit Nederland. Het gaat om mannen uit Hengelo en Enschede. De Koninklijke Marechaussee heeft ook de woningen van de verdachten en twee bedrijfspanden onderzocht. Volgens de marechaussee zijn via het netwerk tientallen mensen van Syrië naar Europa gesmokkeld voor bedragen tot 25.000 euro. Dat deden zij vaak via underground banking, dus buiten reguliere banken om. De marechaussee trof tijdens een controle van Mobiel Toezicht Veiligheid in de grensregio een vluchteling aan, waardoor het balletje ging rollen.

Zo’n 11% van de vluchtelingen die naar Europa komen is niet op de vlucht voor een oorlog, maar zijn er vanwege economische of terroristische redenen. Er wordt overwogen om het Schengenakkoord aan te passen en bijvoorbeeld Griekenland uit te sluiten.

De politie heeft in september 2021 na lang schaduwen en afluisteren negen mannen met een Turkse, Marokkaanse en Afghaanse achtergrond aangehouden in Eindhoven wegens het voorbereiden van een terroristisch misdrijf en het willen plegen van een aanslag op politici. De verdachten zouden aanhangers zijn van terreurgroep Islamitische Staat (IS), De verdachten zijn tussen de 18 en 31 jaar een zeker drie van hen rondden een universitaire masteropleiding af. De mannen hadden een garagebox gehuurd die ze dagelijks gebruikten als trainingscentrum. Een van de verdachten zou als adviseur werken bij een it-dienstverlener en als huiswerkbegeleider op een basisschool. Ook was hij tot 2019 de persvoorlichter van een islamitische studentenvereniging.

In een Nijmeegs vluchtelingenkamp zijn leden van Islamitische Staat (IS) aanwezig geweest. Verdeeld over kampen in Nijmegen en Düsseldorf stonden 20 terroristen klaar om op afroep een aanslag te plegen. Een overgelopen jihadist informeerde de Franse politie hierover. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) meldde al in maart dat terroristen de asielprocedure misbruiken om Europa binnen te komen. De BND kreeg een bericht uit Turkije waaruit zou blijken dat er zich inmiddels tussen de 4 en 4.500 mogelijke ISIS strijders in met name Duitsland, Frankrijk, België en Nederland bevinden. Uit een rapport van de Inspectie Veiligheid en Justitie blijkt dat vluchtelingen met vervalste papieren de asielprocedure in Nederland in komen, waardoor IS terroristen zich kunnen voordoen als vluchtelingen. Op het Griekse eiland Lesbos werden acht Pakistanen en drie Grieken gearresteerd vanwege het vervalsen van paspoorten voor vluchtelingen. Bij huiszoeking werden valse paspoorten, stempels, 23 mobieltjes en 1.500 euro aan contant geld gevonden. In Duitsland in een voormalige militaire kazerne in Hövelhof in Noordrijn-Westfalen raakten 5 januari 2017 meer dan 50 mensen gewond bij een brand in een AZC. Dertig van hen moesten naar het ziekenhuis. Eén persoon is zwaargewond en anderen hebben onder meer rookvergiftiging en snijwonden. 24 slachtoffers, onder wie twee brandweermannen, konden ter plaatse worden behandeld. Er woonden 500 vluchtelingen.

Het Europees Multidisciplinair Platform tegen criminele bedreigingen (EMPACT ) pakt de belangrijkste dreigingen aan die uitgaan van de georganiseerde en zware internationale misdaad waarmee de EU wordt geconfronteerd. EMPACT versterkt de inlichtingen-, strategische en operationele samenwerking tussen nationale autoriteiten, EU-instellingen en -organen en internationale partners.

De Sloveense politie heeft in samenwerking met wetshandhavingsinstanties uit Oostenrijk, Kroatië, Hongarije, Italië en Roemenië, gecoördineerd door Europol via deze route 13 mensen gearresteerd die ervan verdacht worden verantwoordelijk te zijn voor de smokkel van minstens 212 migranten.  De migranten betaalden enorme bedragen aan de smokkelaars om de EU clandestien binnen te komen en verder te reizen naar verdere bestemmingen binnen haar grenzen. Tijdens de actiedag vond de politie bij de verdachten uit Slovenië, Servië en Bosnië en Herzegovina opgewaardeerde wapens met duizenden patronen munitie, drugs en contant geld. De mensensmokkelaars maakten reclame voor hun illegale activiteiten op verschillende sociale mediaplatforms om zoveel mogelijk migranten over de grens te smokkelen. Migranten zouden via twee hoofdroutes worden verplaatst: van Kroatië via Slovenië naar Italië, of van Servië via Hongarije naar Oostenrijk. Er werden wapens, munitie), diverse illegale drugs, illegale dopingmiddelen, elektronische apparaten en contant geld in beslag genomen.

Migranten die gebruik maakten van de diensten van criminelen moesten exorbitante prijzen betalen om clandestien de Europese Unie binnen te komen. Voor een illegale reis van Servië naar Oostenrijk zou een betaling van ongeveer 5.000 euro per persoon nodig zijn. De hele reis van het land van herkomst naar de EU zou tussen de 15.000 en 20.000 euro kosten, wat een enorme winst oplevert voor de smokkelaars. In totaal denken onderzoekers dat de criminelen ten minste 100.000 euro hebben verdiend voor de transporten van Servië naar Oostenrijk en in totaal meer dan 3.180.000 euro. De migranten kwamen Hongarije meestal te voet binnen via de Servisch-Hongaarse groene grens met behulp van gidsen. De verdachten pikten hen vervolgens op in voertuigen. Uit onderzoek bleek dat tot 37 mensen mogelijk in hetzelfde voertuig werden vervoerd, waardoor ze werden blootgesteld aan extreme risico’s voor hun gezondheid en leven. De migranten werden vervolgens door heel Hongarije gebracht en dicht bij de Oostenrijkse grens afgezet. Nadat ze te voet de grens met Oostenrijk waren overgestoken, zouden ze zich overgeven aan de politie en asiel aanvragen.

De Spaanse nationale politie (Policía Nacional), gesteund door Europol, ontmantelde in juni 2024 een georganiseerd crimineel netwerk dat migranten met snelle boten van Algerije naar Spanje smokkelde. De verdachten faciliteerden de verdere illegale verplaatsing van de migranten van Spanje naar andere EU-landen. Onderzoeken hebben uitgewezen dat het criminele netwerk minstens 1.000 migranten smokkelde (meer dan 750 Syrische staatsburgers en meer dan 250 Algerijnen). Het netwerk faciliteerde de illegale oversteek van Syrische staatsburgers langs de route Libanon – Egypte – Tunesië of Libië – Algerije. Bij aankomst in Algerije werden de migranten in tijdelijke huisvesting geplaatst in afwachting van de tewaterlating van de boten. De verdachten organiseerden vervolgens het transport van de migranten met snelle boten van Algerije naar de Spaanse kust. Eenmaal in Spanje faciliteerden leden van de Algerijnse criminele cel het verblijf van de migranten en hun verdere illegale verplaatsing naar andere EU-landen. Onderzoekers identificeerden twee hoofdorganisatoren, een gevestigd in Algerije en een in Spanje, die de criminele activiteiten coördineerden. Er wordt aangenomen dat het criminele netwerk niet alleen de capaciteit had om de migranten naar Spanje te vervoeren, maar ook om hen te voorzien van paspoorten en vliegtickets voor hun secundaire bewegingen naar andere EU-landen. Naast smokkelactiviteiten verkocht het criminele netwerk ook informatie aan andere groepen over hoe dit soort criminele activiteiten te organiseren.  De criminele cel in Madrid was verantwoordelijk voor het organiseren van de criminele activiteiten in samenwerking met de criminele groep in Oran (Algerije). Deze laatste orkestreerde de lancering van de snelle boten met migranten, die vertrokken vanaf de Algerijnse kusten van Oran en Mostaganem richting Spanje. Deze zeereizen waren extreem gevaarlijk – het leven van de migranten werd op het spel gezet in overvolle schepen die geen veiligheidsuitrusting en voedsel- en watervoorraden hadden en die waren geladen met brandstoftanks. Bij aankomst aan de Spaanse kust werden de migranten opgepikt door leden van het criminele netwerk in de regio. Vervolgens werden ze naar Madrid vervoerd en in onhygiënische en overvolle huizen geplaatst in afwachting van verder transport uit Spanje. De migranten werden tot 20.000 euro in rekening gebracht voor de volledige facilitering van hun overtocht naar het land van eindbestemming waarmee in totaal zeker 20 miljoen euro werd verdiend. Migranten waren verplicht om in elke fase van de smokkel te betalen via het ondergrondse financiële systeem van hawala. Onderzoekers kwamen erachter dat het criminele netwerk spionagecamera’s en verborgen microfoons gebruikte om het innen van geld te garanderen. Europol faciliteerde de uitwisseling van informatie en bood operationele coördinatie en analytische ondersteuning. Op de actiedag stuurde Europol een analist naar Spanje om operationele informatie te vergelijken met de databases van Europol en om aanwijzingen te verstrekken aan onderzoekers in het veld. Er werden 21 arrestaties verricht.

Criminaliteit en terrorisme

In Nederland zijn ruim tienduizend statushouders betrokken of verdacht geweest van een strafbaar feit, waarvan er meer dan honderd verdacht waren van delicten waarop een straf staat van zes jaar cel of meer, zoals gewapende overvallen of zedenmisdrijven. Circa 200 zijn veelplegers, veelal Marokkaans en ruim 9.300 worden er verdacht van een enkel delict. Tussen de criminele vreemdelingen die niet in Nederland mogen blijven vanwege een strafbaar feit zitten ook personen met psychische problemen, waar geen toezicht meer op is. Ze worden VRIS’ers (vreemdelingen in de strafrechtketen) genoemd. Nadat ze hun straf hebben uitgezeten moeten ze het land verlaten vanuit de gevangenis of vreemdelingenbewaring. Mensen die hier niet mogen blijven, komen niet meer in aanmerking voor voorzieningen en medische zorg. Ze belanden vervolgens vaak zonder eng verder toezicht op straat. Daartussen zitten ook de uitgeprocedeerde ex-tbs’ers, mensen die vanwege een misdrijf van de rechter een verplichte psychische behandeling moesten ondergaan. Deze tikkende tijdbommen vormen een ernstig gevaar voor de samenleving. 

Migranten blijken oververtegenwoordigd in de criminaliteitscijfers van Parijs. 77% van de opgeloste verkrachtingszaken in 2023 werd gepleegd door mensen zonder Frans paspoort

Bij Eritrese vluchtelingen wordt een op de acht als verdachte aangemerkt, voor Syriërs ligt dit percentage op 2,6 procent. Om het aantal incidenten in het asielzoekerscentrum (azc) in Rotterdam terug te dringen, kwam er een stop op de nieuwe instroom van mensen uit Marokko, Algerije en Tunesië. Ook de beveiliging van het azc Beverwaard werd. Asielzoekers uit deze landen gebruiken asielzoekerscentra als een uitvalsbasis voor strooptochten. Vooral vanuit de centra in Noord Nederland stelen groepen migranten uit Oost-Europa op bestelling. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft te maken duizenden incidenten binnen AZC’s. In 2023 waren dat er medio maart al 2.400. Er waren dit jaar al 154 incidenten met zelfdestructieve acties zoals hongerstakingen of zelfverminking. Ook waren er duizenden meldingen, variërend van mensensmokkel tot verloren ID-papieren, zedenzaken zoals verkrachting, winkeldiefstallen. Aangiftes voor winkeldiefstallen door asielzoekers worden voorkomen doordat het COA de winkeliers financieel compenseert. Naar aanleiding van de vele ongeregeldheden in onder andere Weert heeft de burgemeester een noodbevel uitgevaardigd omdat asielzoekers zich schuldig maakten aan diefstal, geweld en het organiseren van prostitutie in de opvang locatie. Ook zouden enkele asielzoekers onder de aanranders in Keulen zijn geweest. Justitie is niet van plan om zes van deze criminele asielzoekers te vervolgen, ook niet nadat burgemeester Jos Heijmans van Weert had aangekondigd dan maar zelf naar de rechter te stappen. De afgelopen jaren zijn al duizenden veroordeelde migranten uitgezet. Algerijnen zijn oververtegenwoordigd bij geweld. Ondanks de maatregelen neemt het aantal winkeldiefstallen in Ter Apel door asielzoekers toe. In 2023 zijn er al 96 aanhoudingen geweest, 40 pogingen en 21 diestallen zonder aanhoudingen.

Overlast gevende asielzoekers komen voornamelijk uit Marokko, Algerije en Tunesië. Zij kennen elkaar vaak, een deel van hen is minderjarig. Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft ernstige misdrijven die zijn gepleegd door asielzoekers zoals zedenzaken, mishandelingen en (pogingen) van moord en doodslag verzwegen in een brief aan de Tweede Kamer. Staatssecretaris Mark Harbers (Asiel, VVD) heeft zeer ernstige misdrijven samengevat onder het kopje ‘overige’. Zo bleef onduidelijk dat asielzoekers naast kleinere criminaliteit ook verdacht zijn of waren van in ieder geval 79 zedenmisdrijven, 51 zware mishandelingen en 31 verdenkingen van (poging) moord en doodslag. In 2018 registreerde het OM 3702 strafbare feiten, waar 1813 asielzoekers van werden verdacht. Dat zijn er 1092 meer dan in de rapportage over asieldelicten werden gemeld. In 2019 werden ruim duizend meer verdenkingen van misdrijven onder vluchtelingen geregistreerd, een toename van 27 procent. In de meeste gevallen ging het om winkeldiefstal, maar ook zware delicten zoals poging tot moord en verkrachting kwamen vaker voor. Zestig procent betrof vluchtelingen uit Algerije en Marokko.

Nieuw beeld van daders seksuele uitbuiting: bijna 90 procent heeft migratieachtergrond en ze vallen na straf terug in oud gedrag. Daders van seksuele uitbuiting hebben opvallend vaak een migratieachtergrond en blijven ook na hun straf vrouwen uitbuiten. Keer op keer gaan ze opnieuw de fout in.

Een Afghaanse asielzoeker van 27 bekende dat hij drie vrouwen in een bordeel in Wenen, heeft vermoord. 23 februari 2024 werden in een bordeel in het noorden van Wenen de lichamen van drie Chinese vrouwen gevonden. Ze hadden grote snij- en steekwonden.

Omwonenden van het toekomstige asielzoekerscentrum op bedrijventerrein Distripark in Dordrecht mogen op kosten van de gemeente maximaal duizend euro besteden aan veiligheidsmaatregelen. Dat voorstel is door een ruime meerderheid van de raad aangenomen. 

Tegen de anti regering groepering BirgedNhamedu van de regio Tigray  heeft de politie 17 februari 2024 traangas moeten gebruiken in Den Haag. De rellen braken uit na een bijeenkomst in zalencentrum Opera aan de Fruitweg. Ramen van het zalencentrum werden ingeslagen en er brak brand uit in het pand. De ME moest uitrukken om het pand te beschermen. Honderden Eritrese jongeren confronteerden elkaar met stokken en ijzeren staven, honkbalknuppels en fietskettingen.  Slechts 13 van hen konden worden aangehouden. De politie meldde dat er met stenen fietsen, stokken en vuurwerk werd gegooid. Twee politievoertuigen werden in brand gestoken en de relschoppers keerden zich tegen de politieagenten. Op meerdere plekken ontstond brand. Zo stond een rij geparkeerde auto’s voor het zalencentrum in brand. Ook binnen in het partycentrum zelf woedde brand. . Ze sloopten auto’s en straatmeubilair en gooiden onder meer met bakstenen en vuurwerk. Ook een touringcar werd in brand gezet. Daarmee zouden honderden Eritrese relschoppers juist richting het zalencentrum zijn gekomen. De brandweer kon lange tijd niet bij de branden komen omdat het te onveilig was. Politiemedewerkers spreken van een veldslag en er is zelfs door de gepantserde voertuigen heen geslagen en gebeukt. Acht agenten zijn gewond geraakt en twee van hen liepen verwondingen op aan een hand. Eén agent heeft letsel aan haar gebit opgelopen. Ook journalisten werden aangevallen, geslagen en bedreigd. Binnen de Eritrese gemeenschap zijn continue grote spanningen tussen aanhangers en tegenstanders van het autoritaire regime van het land. Eritrese evenementen gelden daarom als risicogevoelig en daarom was er al extra beveiliging en politie-inzet aanwezig. Op 17 september 2023 werden meer dan 200 Eritrese aanhangers  gearresteerd nadat er geweld uitbrak tijdens een cultureel festival georganiseerd door de aanhangers van de Eritrese president Isaias Afwerki in de stad Stuttgart. Soortgelijke botsingen hebben eerder plaatsgevonden tijdens een Eritres festival in de stad Giessen in Duitsland, waarbij 22 politieagenten gewond raakten. Eritrea heeft een zeer autoritair en gewelddadig regime. President Isaias Afewerki leidt het land sinds 1993 met harde hand. Verkiezingen zijn er niet, tegenstand wordt niet geduld. Mensen die toch kritiek hebben, worden gedood. Vandaar dat veel mensen het land zijn ontvlucht. In Nederland zitten zo’n 25.000 Eritreeërs. Deels zijn het mensen die gevlucht zijn voor het regime. Maar er is ook een wat oudere generatie die al eerder vanwege oorlogen is vertrokken. Nederland is altijd een aantrekkelijk land geweest omdat beide groepen hier makkelijk verblijfsvergunningen kregen. Vooral onder de groep Eritreeërs die hier al wat langer zijn, bevinden zich volgens Mirjam van Reisen veel aanhangers van het regime van Afewerki. 

Op Startblok Elzenhagen in Amsterdam-Noord wonen 540 statushouders en Nederlandse jongeren samen in één complex. (Oud-)bewoners ervaren dat een sfeer van onveiligheid en geweld hier aan de orde van de dag is, ondanks beloftes van de gemeente om in te grijpen. De Amsterdamse Wethouder Reinier van Dantzig blijft geloven in de gemengde woonblokken waar studenten en statushouders samenwonen, ondanks incidenten met drugsgebruik, vechtpartijen en vernielingen

Bij een steekincident op het station in Maarheeze is 21 januari 2024 een 27-jarige man gewond geraakt aan zijn gezicht. De politie heeft vijf asielzoekers tussen de 18 en 30 jaar aangehouden. Zowel het slachtoffer als de verdachten wonen in het asielzoekerscentrum (azc) in het nabijgelegen Budel. Station Maarheeze is berucht vanwege de overlast die bewoners van het AZC met enige reglelmaat veroorzaken. NS-medewerkers werden bedreigd en soms aangevallen door asielzoekers die zwartrijden. Sinds krap een jaar zijn er daarom van de eerste tot en met de laatste trein toegangscontroles. Afgelopen zomer gingen er zelfs politiemensen meerijden op de sprinter tussen Eindhoven en Weert.

In de treinen van Zwolle naar Emmen zijn met grote regelmaat al jarenlang ernstige incidenten met asielzoekers.  Het gaat dan om agressie, bedreigen of bespugingen. Bewoners van het AZC in Ter Apel die voornamelijk uit veilige landen komen roken in de trein, reizen zonder kaartje, vernielen de boel, intimideren of gebruiken fysiek geweld. In 2021 trok de provincie een miljoen euro uit voor ‘vliegende brigades’, oftewel beveiligingsteams die boa’s op het perron en in de trein ondersteunen. Ook kreeg een deel van de conducteurs op het traject de bevoegdheid om in enkele gevallen geweld en handboeien te gebruiken. Toch nam het aantal incidenten op het traject dit jaar opnieuw toe. De komende jaren moet er opnieuw structureel ruim 1 miljoen euro worden uitgetrokken voor de veiligheid op de Vechtdallijn. Volgens de provincie Overijssel is het aantal incidenten op de treinverbinding in vijf jaar tijd ruim vervijfvoudigd. De provincies Drenthe en Groningen moesten ook per direct extra pendelbussen inzetten tussen het asielzoekerscentrum in Ter Apel en station Emmen. De dienstregeling werd uitgebreid vanwege de vele incidenten met asielzoekers op de vaste buslijn in de regio.  Negen van de tien chauffeurs voelt zich onveilig als ze een dienst hebben op buslijn 73 of 72. Deze bussen komen langs bushaltes waar veel asielzoekers van het aanmeldcentrum in Ter Apel gebruik van maken.

Het risico op gewelddadige incidenten in het asielzoekerscentrum van Ter Apel groeit volgens de Inspectie Justitie en Veiligheid met de dag. In het asielzoekerscentrum, waar ook het aanmeldcentrum is gevestigd, wordt de maximumcapaciteit van 2000 met honderden mensen overschreden. Personen met een niet-westerse migratieachtergrond zijn oververtegenwoordigd in de criminaliteitscijfers en zijn behalve vaker verdachte ook vaker slachtoffer van criminaliteit. Van de 7.853 criminelen in Nederland die hun celstraf ontlopen is de grote meerderheid onvindbaar, omdat ze in het buitenland  zitten. 606 van hen zijn veroordeeld voor een ernstig geweldsdelict. In het asielzoekerscentrum Balk in Friesland is in juni 2020 een 24-jarige terreurverdachte uit Syrië aangehouden. De man zou in 2015 en 2016 lid zijn geweest van de terroristische organisatie Ahrar Al-Sham. In oktober 2019 jaar werd in het azc Ter Apel ook al een Syriër opgepakt. Hij wordt ervan verdacht als commandant van Ahrar Al-Sham gedode strijders te hebben vernederd. Justitie in Duitsland had de man op een internationale opsporingslijst gezet. De vreemdelingenpolitie in Ter Apel staakte 28 december 2021 voor een paar uur om te protesteren tegen de hoge werkdruk. Politiemensen vanuit heel Nederland worden opgeroepen om in Ter Apel te ondersteunen.

De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid mocht de verblijfsvergunningen intrekken van drie Turkse mannen die al meer dan veertig jaar in Nederland wonen, omdat zij een gevaar vormen voor de openbare orde. De zogenoemde standstillbepaling die volgt uit de associatieovereenkomst tussen de toenmalige EEG en Turkije staat daaraan niet in de weg. 

De Gemeente Oudewater moet de situatie van arbeidsmigranten op orde brengen en kampt met overvolle huizen, overlast en incidenten. Overlast komt niet vaker voor in Oudewater, maar is wel ernstiger geworden. Een derde van de meldingen die de gemeente binnen krijgt gaat over criminaliteit door arbeidsmigranten. Bij een groot deel van de incidenten zijn ze zelf (ook) slachtoffer. De gemeente heeft moeite om grip te krijgen op de situatie, mede omdat arbeidsmigranten vaak onzichtbaar blijven en de gemeente niet snel benaderen. In februari 2023 viel bij een steekpartij een dode. De politie heeft negen verdachten van Poolse afkomst aangehouden. De inzet va n een traumahelikopter heeft het zwaargewonde slachtoffer niet meer kunnen redden.

Burgemeester De Vries van Oudewater stelt dat er vaker overlast en geweld onder Oost-Europese arbeidsmigranten is. Hij vindt het een zorgelijke ontwikkeling waar de maatschappij niet van mag wegkijken. “We moeten kritisch kijken naar hoe deze gemeenschap in onze samenleving functioneert, wat er moet gebeuren en hoe we dat kunnen verbeteren”, aldus De Vries. “Samen leven doe je niet alleen. En daar ligt dus ook een verantwoordelijkheid bij de uitzendbureaus en bedrijven. Het laatste woord is hier zeker nog niet over gezegd.” De recherche heeft een onderzoek ingesteld naar wat zich heeft afgespeeld in de voormalige dokterspraktijk die tot appartementencomplex is omgebouwd. 

De politie heeft eind juni 2017 een 38-jarige Syrische asielzoeker aangehouden die wordt verdacht van betrokkenheid bij een terroristisch misdrijf. De Syriër is de derde Limburgse terreurverdachte in korte tijd. Een week eerder arresteerde de politie een 18-jarige vrouw uit Wanssum. Ze was een jaar eerder ook al aangehouden. Vorige week is een man uit Heerlen (28) gearresteerd, ook vanwege een terreuronderzoek. In december werd na een tip van de AIVD een Rotterdammer aangehouden die een Kalasjnikov in huis had, twee volle magazijnen, een IS-vlag, een handleiding voor het maken van vuurwerkbommen en een grote voorraad zwaar illegaal vuurwerk.

Driekwart van de medewerkers in asielzoekerscentra heeft één of meerdere keren te maken gehad met ongewenst gedrag door bewoners. Het gaat vooral om uitschelden, intimidatie en bedreigingen.

Tussen de migranten zit een aanzienlijk deel gelukszoekers vooral uit Mongolië, Marokko en Kosovo. Europol meldde een ongekende criminele activiteit in verband met migratie. Mensensmokkel blijkt een uitgelezen mogelijkheid voor criminele organisaties om hun werkzaamheden uit te breiden, een derde van deze organisaties is ook betrokken bij andere criminele activiteiten. Duitsland en Nederland hebben om die reden de de terugkeervergoeding voor deze groep afgeschaft.

Er wonen in 2022 in Nederland ongeveer 420.000 Marokkanen, waarvan ongeveer 60% in Nederland geboren is. Binnen de vier ‘klassieke’ migrantengroeperingen (Surinamers, Turken, Marokkanen, Antillianen) zijn met name personen met een Marokkaanse en Antilliaanse migratie-achtergrond oververtegenwoordigd. Marokkaanse jongemannen zijn vaker verdachte dan (autochtone en) Turkse jongemannen, terwijl Turkse jongeman een vergelijkbare achtergrond hebben (hun ouders zijn met een vergelijkbare, relatief slechte sociaaleconomische positie, en met een grote afstand tot de Nederlandse samenleving, als gastarbeider naar Nederland gekomen). Oververtegenwoordiging van Marokkanen in de criminaliteitsstatistiek doet zich vooral voor bij jonge mannen. De criminaliteit onder mannelijke Marokkaanse tieners en begintwintigers is namelijk, zowel als deze wordt afgezet tegen de criminaliteit onder leeftijdsgenoten van andere herkomstgroepen als tegen die onder de overige Marokkanen, zeer hoog. Vooral bij straatroof is oververtegenwoordiging zeer groot, veel groter ook dan bij andere vermogensmisdrijven en bij geweldsmisdrijven en bij delicten op het terrein van vandalisme/openbare orde.

Op en rond het AZC in het Brabantse Budel moest op 27 januari 2022 zelfs de ingestelde noodverordening met een maand verlengd worden tot half maart. Burgemeester Roland van Kessel van de gemeente Cranendonck stelde de noodverordening in na een reeks steekincidenten. Binnen de poorten van het centrum waren in drie maanden tijd zeven gevallen van geweld gemeld waarbij steekwapens zijn gebruikt. Om preventief fouilleren mogelijk te maken, wil de burgemeester ook het AZC en omgeving tot veiligheidsrisicogebied te maken om zo preventief fouilleren mogelijk te maken. Een aantal weken daarvoor raakten twee bewoners van het azc gewond bij een vechtpartij met drie tienerbroers die in het centrum verbleven.  14 februari 2022 werd een zevende persoon, een 24-jarige man in het AZC in zijn been gestoken bij een vechtpartij met meerdere bewoners.  Eind januari werden er bij een controle een zakmes, een tas die geprepareerd is om winkeldiefstallen mee te plegen en gestolen goederen gevonden. Drie mensen werden gearresteerd. Het gaat vooral om Marokkanen, Algerijnen en Tunesiërs. In het AZC in Budel wonen 1500 mensen, van wie 200 veiligelanders. In Ter Apel en Budel klagen omwonenden al jaren over veel overlast. De gemeenteraad van Cranendonck wilde daarom dat het azc wordt opgeheven of verkleind, maar het contract voor opvang loopt nog tot juli 2024. Vier toezichthouders moeten de extreme overlast in Budel tegen gaan. Staatssecretaris Eric van den Burg heeft een speciaal team voor 10 maanden op proef ingezet. De problemen doen zich al een aantal jaar voor in het openbaar vervoer bij het asielzoekerscentrum. Vaak gaat het om reizigers die weigeren te betalen bij het binnengaan van de bus. Chauffeurs en overige ov-medewerkers komen daardoor geregeld in onveilige situaties terecht. Bij het AZC stopt ook al enige tijd geen bus meer nadat buschauffeurs van Hermes constant werden belaagd. Er werden nieuwe veiligheidsmaatregelen aangekondigd in het veiligheidsconvenant, zoals verscherpt cameratoezicht op de buslijnen tussen Emmen en Ter Apel en meer beveiligers voor het station in Emmen. Zogenoemde ‘veiligelanders’ die toch overlast blijven geven, worden overgeplaatst naar de “strengere” azc’s in Hoogeveen en Budel. Vanwege gezondheidsredenen is Van der Burg vanaf 26 oktober 2023 tijdelijk niet in staat om taken als staatssecretaris van Justitie en Veiligheid uit te oefenen. ,,Zijn werkzaamheden zullen gedurende zijn herstel door mr. drs. C.A. van der Maat worden overgenomen. De sluiting per 1 juli gaat uiteindelijk niet door maar het AZC wordt wel kleiner. Dat staat in een nieuw contract tussen de gemeente Cranendonck (waar Budel onder valt) en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Het totale aantal bewoners wordt de komende jaren verlaagd van 1500 naar 960. Dat gebeurt stapsgewijs. Het COA heeft tot eind 2027 de tijd om het aantal bewoners terug te brengen naar 960. In het contract staat ook dat bij ernstige overlast bij voorkeur binnen twee weken een plan van aanpak moet worden gemaakt. Ook kan de gemeente het contract tussentijds opzeggen als het COA zich niet aan de afspraken houdt. 9 procent van de COA medewerkers zit door de vele ongeregeldheden ziek thuis. Er zijn veel messen, bijlen en drugs in de woningen van asielzoekers en in bijvoorbeeld Ter |Apel is  het aantal incidenten toegenomen nadat de overloop locatie in Zoutkamp dicht ging. Begin maart 2023 waren er in Ter Apel meerdere bloedige steekpartijen.  Bij het AZC Budel/Cranendonck, waren in dezelfde week drie incidenten, waaronder een steekpartij en iemand die met een overdosis cocaïne en xtc naar het ziekenhuis moest. Het aantal opvanglocaties en bewoners is het laatste jaar verdubbeld en de overlast is toegenomen, In augustus 2022 heeft het kabinet nog extra geld ter beschikking gesteld voor de bestrijding van overlast.

Een achtjarig jongetje werd eind juli 2019 samen met zijn moeder door een 40 jarige Eritreeër op het centraal station van Frankfurt voor de trein geduwd. Het jongetje werd overreden en overleed ter plekke. De veertigjarige moeder wist zichzelf ternauwernood in veiligheid te brengen, maar had geen tijd om haar kind te redden. Veel kinderen, diverse passanten en de machinist moesten medisch begeleid worden. De dader woont al minimaal vijf jaar in Zurich Zwitserland en heeft een verblijfsvergunning, is getrouwd en is zelf vader van drie kinderen. De man heeft ook nog geprobeerd om een 78-jarige vrouw op het spoor te duwen. Uit een bloedtest is niet gebleken dat de dader onder invloed van alcohol of drugs was.

AZC

In de AZC’s is steeds vaker onrust en breken er massale vechtpartijen uit. Het gaat dan meestal om religieuze spanningen, het toe-eigenen van voedsel of spullen of gewoon uit verveling. Vooral in landelijke gebieden is het tekort aan politie daarbij een probleem. De politie moet per dag vijf tot tien keer uitrukken voor incidenten in of bij asielzoekerscentra, meestal vanwege vechtpartijen tussen jonge bewoners. In Zweden stak een jonge asielzoeker op 25 januari een AZC medewerkster van 22 jaar oud dood. Een 12-jarig meisje werd aangerand in een zwembad in Steenwijk. Tijdens een groot straatfeest in het Pinksterweekeinde in de Berlijnse wijk Kreuzberg werden opnieuw een aantal vrouwen ingesloten en seksueel lastiggevallen.

In het Asielzoekerscentrum van Alphen aan den Rijn waar 1.140 vluchtelingen werden gehuisvest, waren in korte tijd veel incidenten, waarbij de politie 51 keer in actie moest komen. Er waren vechtpartijen, aanrandingen, drugshandel en vermoedens van ronselpraktijken. Een van de bewoonsters moest zelfs na bedreiging naar een blijf-van-mijn-lijfhuis. Uit het AZC zelf bleken na vertrek 16 televisies verdwenen. Nadat de verduistering werd ontkent moest staatssecretaris Dijkhoff, nadat bewijslast naar boven kwam, toegeven dat het eerder ontkennen een “misverstand” was. Overlast veroorzakende asielzoekers die niet kunnen worden uitgezet krijgen voortaan een eigen AZC. Het COA onderzoekt waar deze Asoos centra kunnen komen. De overlastgevers moesten verplicht meedoen aan lessen voor gedragsverandering en ontvingen als straf geen “zakgeld” maar alleen maaltijden. Op 4 november 2020 heeft de politie tijdens een dreigende situatie in het asielzoekerscentrum (azc) in Ter Apel een man in zijn voet moeten schieten. Vier asielzoekers werden aangehouden. Winkeldiefstal door asielzoekers in Ter Apel was aan de orde van de dag en wordt normaal gesproken beboet met 181 euro. Dat geld wordt geïnd via een speciaal bedrijf, Soda, en komt uiteindelijk bij de bestolen winkelier terecht. Maar omdat asielzoekers lastiger te traceren zijn en vaak het geld niet betalen kost dit de lokale ondernemers jaarlijks 65.000 euro. Zo’n 100 van de 1700 asielzoekers in Ter Apel geven extreme overlast in de vorm van diefstallen, insluipingen vernielingen en plassen en poepen in tuinen.

Het afgelopen jaar zijn in totaal bijna duizend Nigeriaanse asielzoekers uit de opvang verdwenen. Een groot deel van hen zou terecht zijn gekomen in de mensenhandel, en de baby’s van zwangere vrouwen zouden mogelijk zijn verhandeld. In de afgelopen drie jaar zijn 51.433 kinderen binnen Europa verdwenen uit asielzoekerscentra. 

In Nederland hebben vluchtelingen met een verblijfsvergunning, ook wel statushouders genoemd, nog steeds grote moeite om betaald werk te vinden. Cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) wijzen uit dat 2,5 jaar na hun komst niet meer dan 11 procent betaald werk heeft gevonden. Vanaf augustus 2023 kunnen middelbare scholen in Nederland € 10.000 subsidie krijgen voor het opleiden en begeleiden van een statushouder die als docent aan de slag gaat. Doel van deze regeling is het verkleinen van de stap naar het onderwijs voor statushouders die potentie hebben om in Nederland voor de klas te staan.

Vluchtelingen staan maandenlang op de wachtlijst voor onderwijs. Iedere vluchteling kan door de zogenoemde nieuwkomersbekostiging twee jaar lang onderwijs krijgen. Die periode gaat in zodra diegene in Nederland is aangekomen. Na die twee jaar onderwijs kan de vluchteling vaak meedraaien in het reguliere onderwijs. Maar terwijl ze wachten, loopt de maximaal twee jaar durende financiering van dat onderwijs al. Het kan gebeuren dat een vluchteling nog maar anderhalf jaar aan gefinancierd onderwijs krijgt, terwijl diegene wel twee jaar school nodig heeft om verder te kunnen. Het tekort moeten de scholen bijspijkeren. LOWAN-vo, de organisatie die scholen helpt bij het nieuwkomersonderwijs denkt dat scholen daardoor in de problemen komen. Het ministerie van onderwijs kijkt of het de regels zo kan aanpassen. dat de subsidie niet begint wanneer iemand in Nederland aankomt, maar pas wanneer iemand daadwerkelijk naar school gaat.

Alleenstaande asielzoekers moeten een bijdrage aan hun opvang leveren als ze een eigen vermogen hebben van meer dan 5.895 euro. Voor gezinnen ligt de grens op 11.790 euro. Een asielzoeker mag na 6 maanden in Nederland 24 weken per jaar werken. Deze beperking van 24 weken werd ingevoerd om te voorkomen dat mensen die een afwijzende beschikking van de IND hebben gekregen nog wel recht op een uitkering hebben. Er is in juni 2023 een initiatiefvoorstel door de Kamer ingediend om dit te versoepelen. Er moet aan vrij veel voorwaarden worden voldaan. zo mogen ze pas na 6 maanden werken en ze hebben een tewerkstellingsvergunning nodig die werkgevers moeten aanvragen bij het UWV. Ook moeten ze een BSN nummer en een bankrekening hebben. De wachtrij voor inschrijving in de basisregistratie is enorm opgelopen, van ruim 2000 wachtenden in januari 2022 naar 13.440 op 10 mei 2023. Asielzoekers die een werkgever hebben gevonden, komen wel in aanmerking voor een spoedprocedure van twee weken. Voor asielzoekers in reguliere AZC’s geldt dan een terugbetalingsregeling. Voor noodopvangcentra geldt dit niet. Een asielzoeker in een azc krijgt wekelijks eet- en leefgeld wat moet worden terugbetaald bij een inkomen van meer dan 185 euro per maand. Hiermee werd zo’n 100 duizend euro teruggehaald. Immigranten die vrijwillig terugkeren naar hun eigen land, krijgen hulp in de vorm van een ticket en in veel gevallen een geldbedrag voor herintegratie, tot maximaal 1.750 euro. De regeling lokt ook migranten die al jarenlang in Nederland verblijven. In 2014 vertrokken 2.269 vluchtelingen vrijwillig en in 2015 waren het er officieel 3.165. Echter 1225 van de geboekte vliegtuigplekken bleef ongebruikt doordat de vreemdelingen niet kwamen opdagen voor hun uitzetting. Het aandeel aantoonbare vertrekken is gestegen van 53% in 2014 tot 55% in 2015.

De EU-Turkije-afspraak is gebaseerd op het uitgangspunt dat Turkije wel een veilig land is. De comités die bestaan uit een rechter en twee leden van hulporganisaties. Dat verklaart volgens EU-ambtenaren het hoge aantal besluiten dat de asielzoeker niet naar Turkije teruggestuurd mag worden. Vluchtelingenorganisatie UNHCR en het Europese Asielagentschap EASO zijn met mobiele teams begonnen in Athene en Thessaloniki met preregistratie. Vluchtelingen die zich aanmelden krijgen een verblijfspasje dat hen recht geeft op gratis zorg en onderwijs. Per sms ontvangen ze een bericht wanneer ze op gesprek mogen komen. Daarin mogen ze aangeven of ze in Griekenland willen blijven of in aanmerking willen komen voor ‘relocatie’ verplaatsing naar een ander land of gezinshereniging. Volgens de UNHCR kan het nog maanden duren voordat een vluchteling zijn eerste gesprek krijgt en bijvoorbeeld kan worden herenigd met een gezinslid.

Uitgeprocedeerde asielzoekers kosten gemiddeld circa 867,8 miljoen euro. (de IND 197,7 miljoen, de COA 485 miljoen, Dienst Terugkeer & Vertrek 72 miljoen, de subsidie aan belangenorganisaties van vluchtelingen 30 miljoen, de Raad voor de Rechtspraak 26 miljoen en het onderwijs aan asielzoekers 56,3 miljoen euro). Gemeenten krijgen nu in totaal 10,3 miljoen euro om bed-bad-broodvoorziening in te richten. Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft besloten om vanaf 2025 hiervoor geen geld meer uit te trekken. De gemeente Amsterdam gaat in 2025 echter nog door met het opvangen van uitgeprocedeerde asielzoekers, ook al wil minister Faber daar niet meer voor betalen.  De Gemeente zien dat de regeling voor bestuurlijke rust zorgt en dat stoppen met de regeling negatieve gevolgen voor openbare orde en veiligheid in de stad. In 2019 startte de pilot Landelijke Vreemdelingenvoorzieningen in vijf gemeenten: Amsterdam, Eindhoven, Groningen, Rotterdam en Utrecht. Het was de opvolger van de ‘bed-bad-broodregeling’. Migranten zonder recht op verblijf of opvang werden in deze steden opgevangen om een blijvende oplossing voor hen te vinden. Zoals terugkeer naar land van herkomst, migreren naar een ander land en, als het aan de orde is, alsnog een verblijfsvergunning voor Nederland. Het Rijk maakte hier jaarlijks zo’n 15 miljoen euro voor vrij. Tot het nieuwe kabinet in het Hoofdlijnenakkoord besloot dat deze financiering in 2025 stopt. Wel wordt er nog een bedrag vrijgemaakt om de regeling af te bouwen. De regeling ligt al jaren erg gevoelig. De pilot was een compromis tussen de PvdA en VVD, de coalitiepartijen van Rutte-II.  Volgens de gemeente Amsterdam kan niet een half jaar van tevoren besloten worden om zomaar te stoppen met de regeling. Daarom gaan zij in ieder geval volgend jaar nog door met het opvangen en begeleiden van deze groep. In dat jaar wordt bekeken hoe de opvang van de groep daarna alsnog kan plaatsvinden, maar dat gaat volgens Groot Wassink miljoenen euro’s kosten. “Ik denk dat de gemeente Amsterdam 9 miljoen euro gekort wordt. Maar ze krijgen nu dus nog een overdrachtsbudget en gaan kijken hoe ze het verschil kunnen bijpassen.

Amsterdam heeft plek voor zo’n 500 asielzoekers die zijn afgewezen voor een verblijfsvergunning. “Die zijn hier soms al heel lang, soms wel tientallen jaren. Soms is terugkeer dan een optie, soms is een herhaalde aanvraag een optie, of doormigratie.” Ruim 1.000 illegale asielzoekers werden de afgelopen jaren opgevangen en begeleid door de gemeente Amsterdam. Op 1 mei van dit jaar waren er 778 personen uitgestroomd. Voor ruim een derde van hen werd een duurzame oplossing gevonden. Zo keerden 68 mensen terug naar het land waar zij vandaan kwamen en iets meer dan 200 personen kregen alsnog een verblijfsvergunning. Zo’n 46 procent van de mensen die tot het traject werden toegelaten, werd geen permanente oplossing gevonden. Zij kwamen na 1,5 jaar weer op straat terecht.

Het aantal mensen dat een verblijfsvergunning krijgt ligt een stuk hoger dan de geleverde huisvesting waardoor er een ernstig tekort is aan huurwoningen waardoor mensen die al negen jaar tot 11 jaar op de wachtlijst staan geen enkele kans meer maken op een woning. Dit jaar moeten er minimaal 43.000 asielzoekers met een verblijfsvergunning worden gehuisvest.

De EU heeft afgesproken om de buitengrenzen van het Schengengebied beter te bewaken. Frontex zou een leidende rol gaan spelen bij het terugsturen van kansloze asielzoekers, Het Europese vluchtelingen beleid moet binnen twee maanden vruchten afwerpen. Anders komt er een einde van het paspoortvrij reizen in de Schengenzone. Asielzoekers worden bij aankomst voortaan grondiger gescreend en mogen hiervoor maximaal achttien maanden lang in de opvangcentra vastgehouden worden.

In 2016 zette de EU in totaal al 9,2 miljard euro op de begroting om binnen twee jaar het vluchtelingenprobleem op te lossen. Er werd meteen 1,9 miljard dollar beschikbaar gesteld voor het World Food Program van het UNHCR (1 miljard), voor de vluchtelingenkampen in Libanon, Turkije en Jordanië en voor ‘hot spots’ om deze voor november in Italië, Griekenland en mogelijk later ook Bulgarije in te richten.

De EU wil vooral de opvang in de eigen regio verbeteren. Turkije krijgt gefaseerd 3 miljard euro EU geld om de opvang van Syrische vluchtelingen in kampen in Turkije verbeteren en de grens naar Europa beter te bewaken, maar neemt daar geen genoegen mee en eist nu 5 miljard. De Spaanse premier Pedro Sánchez heeft de Europese Commissie ook 30 miljoen euro aan financiële steun gevraagd om de toenemende migratie het hoofd te bieden. Nederland moet circa 117 miljoen bijdragen aan het noodfonds.

De Europese Commissie stelde in augustus 2017 2,4 miljard euro extra beschikbaar aan Griekenland en Italië. Italië kreeg zo’n 560 miljoen en Griekenland 473 miljoen euro. De rest ging naar Frankrijk en het verenigd Koninkrijk voor de problemen bij Calais. De problemen en vertragingen door de vluchtelingen levert de Nederlandse transportsector naar verwachting zo’n 150 miljoen euro schade op.

Turkije

Vanaf oktober 2017 krijgen vluchtelingen in Turkije maandelijks geld op een betaalpas van de EU waarmee ze zelf mogen beslissen of ze het geld aan voedsel, onderdak of onderwijs willen uitgeven. Voor het project is 348 miljoen euro vrijgemaakt. 18 maart 2016 sloot de EU een akkoord met de toenmalige Turkse premier Ahmet Davutoglu. Turkije krijgt geld en in de toekomst visumvrij reizen in ruil voor het terugnemen van vluchtelingen. Ook wordt de toetreding van Turkije tot de EU weer onderwerp van gesprek en Turkije krijgt bij slagen in totaal 6 miljard euro. Drie miljard is al uitbetaald en Turkije wacht nog op de andere helft. Nederland betaalde hiervan 93,9 miljoen euro. Voor elke migrant die Turkije terugneemt uit Griekenland, mag Turkije een erkende Syrische vluchteling naar Europa sturen. Tot nog toe werden er volgens gegevens van de Europese Commissie tot en met 25 januari 2017 zo’n 851 migranten vanuit Griekenland teruggenomen door Turkije. In ruil voor de Turkse medewerking zouden de Europese landen voor elke heropname een andere Syriër uit Turkije hervesten. Echter er zijn tot noch toe nog maar weinig mensen teruggestuurd naar Turkije en er komen op de inmiddels overbevolkte Griekse eilanden nog steeds vluchtelingen bij.

Op het eiland Chios waren in november diverse gewelddadige rellen door immigranten, die nadat ze het overbevolkte vluchtelingenkamp in brand staken, een vuurwerkwinkel leeg roofden en met het buitmaakte vuurwerk omliggende huizen en bewoners belaagden. Tegelijkertijd ging een andere groep migranten de lokale bevolking met stenen en tasers te lijf. Er werd veel schade aan huizen en auto’s aangericht en het vluchtelingenkamp brandde grotendeels uit. Een speciale eenheid van de oproerpolitie was nodig om de rellen te stoppen. In de detentiecentra op de Egeïsche eilanden zijn meer dan 14.700 immigranten terwijl er officieel plaats is voor slechts de helft. Deze centra worden gebruikt om asielaanvragen te verwerken, om vervolgens de migranten door of terug te sturen. Ook op het Griekse eiland Lesbos in het Moria-kamp zitten migranten die eigenlijk terug moeten naar Turkije en die wachten op hun uitzetting. De vicepremier van Turkije Numan Kurtulmus stelt dat Europa zich niet gehouden heeft aan de vluchtelingendeal en dat die opnieuw moet worden geëvalueerd en valt herhaaldelijk fel uit tegen Duitsland en Nederland. Turkije heeft al meerdere malen gedreigd om de vluchtelingen weer gewoon door te laten en heeft ruzie met de Nederlandse regering over het afgelasten van optredens van Turkse ministers die in Nederland wilden pleiten voor het Turkse referendum in april over de invoering van een nieuw presidentieel stelsel. Ook werden twee diplomaten onrechtmatig meegenomen naar het politiebureau. De Turkse minister van Binnenlandse Zaken Süleyman Soylu heeft gedreigd maandelijks 15.000 vluchtelingen richting Europa te sturen. De Turkse krant Günes plaatste Angela Merkel op de cover van het blad in SS-uniform, getooid met een Hitler-snor en omringd met hakenkruizen. De ruzie dreigt met de dag te escaleren. De Duitse steden Bonn, Düsseldorf en Keulen willen meer vluchtelingen opvangen, om de huidige problemen op de Middellandse Zee op te lossen. Duitsland heeft een akkoord gesloten met Italië over het terugnemen van migranten. Hierdoor kan Duitsland voortaan migranten terugsturen die al in Italië zijn geregistreerd. Duitsland maakte eerder al dergelijke afspraken met Spanje en Griekenland.

Ook Afghanistan neemt uitgeprocedeerde asielzoekers en economische migranten terug voor een jaarlijkse vergoeding van 1,3 miljard euro. Ruim 10 procent van de uitgeprocedeerde asielzoekers blijft langer dan een jaar in de Vrijheidsbeperkende Locatie (VBL). Europa belooft ook opvangfaciliteiten.

Staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Vreemdelingenzaken) gaf Albanezen die ten onrechte een beroep deden op asiel niet langer de standaard 200 euro per volwassene en 40 euro per kind meer mee bij vertrek omdat hij er van uit ging dat Albanië een veilig land is. Het kabinet maakte 539 miljoen euro extra vrij voor asielopvang in Nederland. Om vluchtelingen bescherming te bieden in het eerste veilige land dat ze tegenkomen op hun vlucht is door het kabinet tevens 110 miljoen euro beschikbaar gesteld voor opvang in de regio.

Op dit moment zijn er 21,3 miljoen vluchtelingen, van wie de helft jonger dan 18 jaar is. Volgens de International Organisation for Migration, kwamen vorig jaar al ruim 263.000 mensen Europa binnen via de Middellandse Zee. Door de instabiliteit in Libië is Italië een belangrijk vertrekpunt voor vluchtelingenbootjes geworden. Frontex (European Border and Coast Guard Agency) die de grenzen moet bewaken en reddingsacties moet coördineren, de Easo (Europese politieke agentschap over asiel) en Europol hebben een budget van circa 750 miljoen euro waarvan een deel wordt besteed aan reddingsoperaties met extra schepen en vliegtuigen. In 2016 vielen tot nu 4.715 doden tegen 3.771 in heel 2015. Er kwamen meer mensen vanuit Libië aan in Egypte. Hongarije en Servië plaatsten hekken aan de grens om de migranten tegen te houden.

De politie in Italië arresteerde 68 verdachten van misbruik van staatsfondsen voor migrantenopvang. Onder de arrestanten zitten een priester en het hoofd van een rooms-katholieke organisatie die het grootste migrantenopvangcentrum van het land in handen heeft. De gearresteerde Italianen worden verdacht van verduistering, fraude en afpersing, en lidmaatschap van de ’Ndrangheta.

Oekraïne

Ook in 2024 blijft het kabinet zich inzetten voor de opvang van Oekraïense ontheemden en het aanbieden van de juiste voorzieningen. Hierbij ligt de focus op het vergroten van participatie en zelfredzaamheid. Voor de uitgavenraming van de binnenlandse regelingen in deze Voorjaarsnota is een nieuwe prognose van het aantal Oekraïense ontheemden in Nederland opgesteld. Deze gaat uit van gemiddeld 122.500 Oekraïense ontheemden in 2024. Dit volgt uit de bezetting begin van 2024 en de verwachting dat wekelijks gemiddeld 540 ontheemden meer zullen instromen dan de opvang zullen verlaten. Indien nodig, stelt het kabinet de prognose op een later moment bij. Het kabinet raamt de uitgaven tot 4 maart 2026. Hiermee is budget beschikbaar voor één jaar na de huidige looptijd van de Europese Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB).

Oekraïne kreeg in 2008 de toezegging dat het ooit lid zou mogen worden van de NAVO, maar Rusland heeft altijd gezegd dat dit voor hen geen optie is. Dit is een van de redenen waarom de Russen het land zijn binnengevallen en het volk op de vlucht sloeg voor het oorlogsgeweld. Het aantal Oekraïense vluchtelingen dat door Nederlandse gemeenten wordt opgevangen komt in 2023 op nog eens 47.500 personen. Een Oekraïens gezin hoeft geen huur, gas, water, licht, gemeentelijke lasten en zorgverzekering te betalen. Daarnaast krijgen zij leefgeld, afhankelijk van hun situatie tussen 280 en 380 euro per persoon. In de particuliere opvang krijgen Oekraïners 93 euro per persoon als ‘wooncomponent’, bedoeld om te geven aan het gastgezin. Zo’n 20.000 van de 100.000 Oekraïense vluchtelingen zitten in particuliere opvang. Staatssecretaris Eric van der Burg werkt aan een regeling waardoor werkende, meerderjarige Oekraïners op korte termijn 105 euro per persoon moeten betalen voor gas, water en elektra. Daarbovenop wil hij dat degenen die geen eetgeld krijgen, maar ‘catering op locatie’ 242,48 euro per meerderjarige per maand gaan betalen. De 2e Kamer heeft vanwege de uitvoerbaarheid bedenkingen bij het plan. De bijdragen leveren vanwege de kostbare uitvoering per saldo niets op maar is nodig om kritiek en wrijving uit de samenleving te voorkomen. Duitsland, Polen en Tsjechië de EU om geld om de kosten van Oekraïense vluchtelingen te dekken

De vreemdelingenrechter van de rechtbank Overijssel oordeelde dat de tijdelijke bescherming van derdelanders uit Oekraïne, die daar een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne hadden en zich vóór 19 juli 2022 in Nederland hebben geregistreerd, is gestopt op 4 maart 2024. Dat betekent dat zij na 4 maart 2024 niet meer in Nederland mogen zijn en vóór 1 april 2024 moeten terugkeren naar het land waarvan zij de nationaliteit hebben.

In Nederland zijn op dit moment 110.000 Oekraïense vluchtelingen geregistreerd. Opvanglocaties hebben nu 82.890 bedden, waarvan er 81.983 in gebruik zijn. Het kabinet denkt dat eind 2023 ruim 135.000 vluchtelingen uit Oekraïne in Nederland zullen verblijven. Er waren per half maart 2022 ruim 22.000 opvangplekken bij gemeenten beschikbaar. Het doel was dat aantal 21 maart uit te breiden tot 25.000 en in de periode daarna tot zeker het dubbele. Waarschijnlijk verblijven er meer Oekraïners in Nederland dan alleen degenen die door gemeenten worden opgevangen: mensen die bij familie en vrienden verblijven, tellen in deze cijfers niet mee. In 2023 keert de rust enigszins terug en in grote delen van Oekraïne is het normale leven weer opgepakt. De gevluchte inwoners zijn echter geenszins van plan om terug te keren en hebben het in Nederland reuze naar hun zin. De situatie in Oekraïne is volgens de Staatssecretaris onveranderd onveilig en hij besloot de opvang met nog eens zes maanden te verlengen, tot 28 augustus 2023. Na deze datum moesten de hier verblijvende vluchtelingen terug. In de centrale opvang in de Jaarbeurs verblijven ondertussen echter bijna twee keer zoveel mensen als waar er plek voor is. Op 1 oktober sliepen er 186 mensen in de Jaarbeurs voor overnachting, terwijl plaats is voor 100. Een 2e opvang locatie is in Amsterdam.  Oekraïners die werken mogen worden gekort op hun leefgeld, maar verliezen niet hun recht op (gratis) opvang. Of ze ook gekort worden op hun leefgeld, is aan de gemeente die ze opvangt. Oekraïense vluchtelingen vallen sinds maart 2022 onder een speciale EU-regeling, daarom mogen zij in alle lidstaten verblijven en hebben ze recht op opvang, zorg, onderwijs en werk. Oekraïners vallen onder een ruimere regeling dan reguliere asielzoekers. Zo mogen zij meteen werken en krijgen zij meer leefgeld. Een asielzoeker krijgt 12,95 euro zakgeld per week en daarnaast eetgeld. Dat bedrag is afhankelijk van de gezinssamenstelling en of er voor eten wordt gezorgd in een opvangcentrum. Een Oekraïense vluchteling krijgt meer eetgeld en daarnaast nog 60 euro aan kleedgeld; wonen ze in een gastgezin, dan krijgen ze een extra toelage van 80 euro. Naast de reguliere vluchtelingenopvang worden op verschillende plekken ook 107.000 vluchtelingen uit Oekraïne opgevangen. Van de nu nog overgebleven 4900 mogen er 2400 in de Oekraïne-opvang blijven omdat ze zijn getrouwd met een Oekraïner of omdat ze een permanente verblijfsvergunning hebben. De andere 2500 Oekraïners moeten nu weg uit de opvanglocaties én uit Nederland. Circa 1000 van hen willen in Nederland blijven en hebben alsnog een aanvraag gedaan voor een verblijfsvergunning. De bedoeling is dat ze nu meteen vanuit de Oekraïne-opvang naar een AZC verhuizen.  De AZC’s van het COA zijn echter allemaal overvol net als het aanmeldcentrum in Ter Apel. Oekraïners die al een asielprocedure hebben lopen, gaan naar het COA zodra daar plek is. Tot die tijd blijven zij in de gemeentelijke opvang. Er zijn geen afspraken gemaakt over de snelheid waarmee het COA die plekken moet vinden. COA zelf meldt dat ‘een klein deel van deze groep, 60 personen’ al wel snel naar een AZC gaat omdat de gemeenten waar zij nu nog in opvang zitten hen niet langer willen huisvesten. Gemeenten in Twente en de Achterhoek hebben bij elkaar wel 57,5 miljoen euro verdiend aan de opvang van Oekraïners. Gemeenten werden opgeroepen om geld dat overblijft terug te storten, maar zijn dat niet verplicht. 

Door de bevolkingsuitbreiding is de oppervlakte van natuur- en bosgebied in Nederland tussen 2013 en 2022 afgenomen met bijna 2,5 procent, ofwel met 158 vierkante kilometer. Tegelijkertijd nam de hoeveelheid bebouwd gebied juist toe, namelijk met 3,4 procent ofwel met 277 vierkante kilometer.  Ook de hoeveelheid agrarisch gebied in Nederland nam af, met 0,9 procent, ofwel 178 vierkante kilometer.  Natuur- en bosgebieden veranderden vooral in bebouwd of agrarisch gebied.  In de periode tussen 2013 en 2022 verdween in totaal 131 vierkante kilometer aan natuurlijk grasland, verdween er 36 vierkante kilometer bosgebied en 21 vierkante kilometer aan duin- en kustgebieden verdween. De hoeveelheid heide- en stuifzandgebieden nam wel toe, met 15 vierkante kilometer. Dat geldt ook voor moeras- en veengebieden. Het was aan de staatssecretaris om te beslissen of zij nu ook voorlopig mogen blijven, maar die besloot 3 april 2024 dat Gemeenten die vanaf 2 april waren gestopt met het opvangen van derdelanders uit Oekraïne “dit rechtmatig en juist hadden gedaan” en dat zij hiermee van hem mee mogen doorgaan. De uitspraak van de Raad van State van dinsdag doet daar volgens hem niets aan af. Oekraïense vluchtelingen die met het vliegtuig naar Nederland komen, worden de laatste maanden bij aankomst dagenlang vastgezet in de cel. Dit terwijl alle gevluchte Oekraïners volgens Europese afspraken recht hebben op bescherming. Juristen vinden het “disproportioneel. 

In Nederland zijn ruim 113.330 Oekraïense vluchtelingen geregistreerd. Opvanglocaties hebben nu 90.960 bedden, waarvan er 90.400 in gebruik zijn. Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne in 2022 zijn gemeenten verantwoordelijk voor het regelen van opvangplekken. Deze taken brengen kosten met zich mee, waarvoor de gemeenten een vergoeding krijgen van het Rijk. Van het geld moeten de accommodatie, inventaris en catering betaald worden en leefgeld worden betaalt bedoeld voor voedsel, kleding en andere persoonlijke uitgaven. Gemeenten in Vrijwel alle 25 gemeenten in Overijssel hielden in 2023 in totaal 86 miljoen euro over aan deze regeling. De gemeenten kregen vorig jaar van het Rijk samen 195 miljoen euro en gaven 109 miljoen euro uit. De vergoeding die gemeenten van het Rijk krijgen voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen is al twee keer verlaagd. Zo kregen gemeenten in 2022 voor iedere opvangplek 100 euro per dag, later werd dit teruggebracht naar 83 euro per dag. Sinds 1 januari 2024 gaat het om 61 euro per dag. Voor opvangplekken bij gastgezinnen die tijdelijke woonruimte bieden aan vluchtelingen krijgen de Gemeenten ook een vergoeding van 210 euro per geregistreerde persoon per maand, wat uitkomt op zo’n 7 euro per dag. Ook dit bedrag is verlaagd, naar 92 euro per maand. Gemeenten horen het geld dat ze overhouden terug te geven aan het Rijk, maar in de praktijk gebeurd dat niet. Gemeenten in Limburg zouden in 2023 gezamenlijk ook een overschot van tenminste 75 miljoen euro hebben gehad en gemeenten in Gelderland en Flevoland hielden in 2023 ook miljoenen euro’s over.

De hotels van Van der Valk worden veelvuldig gebruikt voor asielopvang. Bob van der Valk, de afgezette directeur van het hotel in Duiven, wordt door zijn ooms beschuldigd van ‘grootschalige fraude’ bij contracten met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Hij zou tientallen miljoenen euro’s winst in eigen zak hebben gestoken. Volgens de ooms heeft de 35-jarige Bob van der Valk winst en commissies afgeroomd ‘over de rug’ van het hotelconcern. Als directeur van het hotel in Duiven hielp hij het familieconcern bij contracten voor asielopvang. Hij zou geld verdienen via tussenpersoon LCHD van het COA die hotelkamers zoekt. Volgens zijn ooms, die de Van der Valk Exclusief-hotels besturen, rekenden Bob en zijn zakenpartner onverklaarbaar hoge marges. Ze stelden hem begin 2024 op non-actief. Bob wilde wel vertrekken maar over de voorwaarden stonden beide partijen voor de rechter.

Bij de zoektocht naar hotelkamers voor asielzoekers sloot het COA over de rug van de belastingbetalers een contract met LCHD uit Didam, dat als tussenpersoon fungeerde. Volgens de ooms van Van der Valk Exclusief (ruim 40 hotels) zijn daarbij woekerwinsten gemaakt. Het COA betaalde de exclusieve hotels bijna 100 euro per kamer minder dan aan LCHD. Over meerjarige deals met meerdere Van der Valk-hotels zou het om een winst gaan van ruim 115 miljoen euro op een omzet van 300 miljoen euro  Bob van der Valk ontkent alle beschuldigingen van zijn ooms en zegt dat duidelijk was dat hij werkte voor de tussenpersoon. Vanwege geheimhouding kan hij niets kwijt over die verdiensten, Hij wil de zaak afkopen voor 20 miljoen euro. Hotels verdienen er miljoenen aan.  Naast kamerkosten rekende LCHD ook kosten voor het zoeken naar hotelkamers, de schoonmaak en de catering. Het Van der Valk-concern verdient goed aan het COA. In 2022 ging het om ongeveer 100 miljoen euro aan opvang in hotels, als onderdeel op de de totale uitgaven van 1,6 miljard. Voor dit jaar zijn de totale uitgaven begroot op €2,5 mrd. Op verschillende plaatsen in het land werden de statushouders ondergebracht in een hotels van van der Valk. Asielzoekers met een verblijfsvergunning moeten na veertien weken naar een reguliere woning, maar in de praktijk is die termijn veertig weken. Het COA brengt hen daarom onder bij onder andere Van der Valk, zodat er weer een plek vrijkomt in een azc. Een gemeente krijgt per statushouder die via deze regeling wordt opgevangen een vergoeding. Met dat geld kan de gemeente de tijdelijke opvang en de begeleiding van statushouders betalen. Aan de Dijksestraat in Didam is het bedrijf LCHD gevestigd, dat functioneert als tussenpersoon bij het vinden van opvangplekken voor asielzoekers. Het bedrijf speelde vorig jaar een rol in een rechtszaak tussen verschillende leden van de familie Van der Valk. Enkele leden van de familie Van der Valk betichten hun neef Bob van der Valk toen van ‘grootschalige fraude bij het sluiten van contracten met het COA’. Bob van der Valk zou volgens de familie samen hebben gespannen met LCHD en op die manier te hoge tarieven aan het COA hebben berekend. LCHD is opgericht door René Derksen, een ondernemer uit Gelderland gespecialiseerd in huisvesting van arbeidsmigranten. In een rechtszaak in oktober 2023 waarin de familie stelde dat Bob ‘over de rug van het concern’ tientallen miljoenen euro’s zou hebben afgeroomd keek ook de FIOD mee en die is nu een onderzoek gestart naar tussenpersoon LCHD en Bob van der Valk en doet hiervoor ook bij het hotel huiszoekingen. Bob van der Valk fungeerde als tussenpersoon tussen het COA LCHD en en het familieconcern. In de opvang van asielzoekers in hotels gaan enorme bedragen om. In 2022 gaf het COA al 100 miljoen euro uit aan de opvang in hotels. Die opvang werd in 2023 nog verder uitgebreid. In Didam werden diverse dure auto’s, waaronder een Lamborghini, een Porsche en een motor in beslag genomen.  Van der Valk heeft inmiddels een claim van 55 miljoen neergelegd hebben bij LCHD. Het COA meldt aan het FD zich nog te beraden over ‘mogelijke verdere stappen’. Bob van der V. en LCHD zouden onder meer kamers hebben gefactureerd die nooit zijn ingezet voor asielzoekers en dat er met uurtarieven voor beveiligers is gesjoemeld. Bij de oorspronkelijke deals tussen het COA en de Van der Valk-hotels was afgesproken dat LCHD als vaste tussenpersoon fungeert voor het zoeken naar hotelkamers. Bob zou optreden namens de familie. De advocaten van Van der Valk stellen echter volgens het FD dat Bob en René D. van LCHD prijsafspraken zouden hebben gemaakt met het COA zonder medeweten van de hotelketen. Buiten het zicht om is de kamerprijs tussentijds verlaagd, terwijl de prijs die door LCHD voor diezelfde kamers aan het COA werd gefactureerd ongewijzigd bleef. Daarmee ontving het Van der Valk-hotel in Duiven plots twee tientjes per kamer per dag minder voor asielopvang.

Het landelijk expertisecentrum Pharos heeft acht artikelen met informatie voor zorgverleners verwijderd van huisarts-migrant.nl. De artikelen zouden verkeerde informatie over mensen met een migratieachtergrond bevatten. De door Pharos beheerde website is er voor huisartsen, praktijkondersteuners en andere zorgverleners