De overgrootvader van Michiel Witteveen opende in 1883 een manufacturenwinkel in Heerenveen. Zijn grootvader Gregorius bouwde het bedrijf na de oorlog uit tot een damesmodeketen met vestigingen door heel Nederland en België. In 1986 werd de keten verkocht aan de textielfamilie De Waal, van herenmodeketen ‘Hij’. Die bouwde de 54 vestigingen om tot Zij-winkels, waardoor de naam Witteveen tijdelijk uit de winkelstraat verdween.
Vader Joop Witteveen vertrok eind jaren ’60 bij het familiebedrijf en zette de damesmodewinkel Claudia Sträter op. In 1973 verkocht hij het bedrijf aan V&D, maar bleef er tot 1980 nog wel bij betrokken. Michiel Witteveen zelf begon na zijn studie op de vastgoedafdelingen bij C&A en Blokker. In de jaren tachtig zei Jaap Blokker: “Je moet bij mij komen werken.” Ik deed alles waar de heren Blokker een hekel aan hadden: vastgoed, expansie, buitenland.
In 1988 werd Michiel Witteveen “bedrijvendokter” en samen met zijn omstreden hockeyvriend Michiel Herter startten ze het investeringsbedrijf Manaus en kochten de eerste vijf jaar wat kleine bedrijfjes op, waaronder jeneverstoker Rutte. In 1993 werd de failliete stomerijketen Palthe gekocht en daarnaast kocht hij ook damesmodewinkels en noemde deze opnieuw ‘Witteveen Mode’ om ze in 1998 te verkopen aan Euretco. Na nog enkele keren in andere handen te zijn overgegaan, gingen de Witteveen winkels failliet. Maar toen was Michiel Witteveen er dus al twintig jaar uit.
Witteveen is sinds maart 2019 eigenaar van Blokker en Intertoys en hij bezat met zijn Mirage Retail Group tot aan het faillissement ook BCC. In augustus 2023 besloot Witteveen om Intertoys opnieuw te verkopen. Intertoys was in 2017 in handen van de Britse investeerder Alteri/Apollo maar deze liet de keten in februari 2019 meteen failliet gaan en verkocht de zaak in maart 2018 gestript weer door aan de Portugese investeerder Green Swan, die na twee jaar ook failliet ging waarna het verliesgevende Intertoys nogmaals werd doorgestart door de Mirage Retail Group van Witteveen.
Michiel Herter
Met de later berucht geworden Michiel Herter nam hij in de eerste helft van de jaren negentig ook McGregor, Jan Dam en Sissy Boy over. In 1996 gingen ze uit elkaar. Michiel Herter kreeg later 21 maanden celstraf en moest 2,3 miljoen euro terugbetalen aan zijn slachtoffers. Herter (onder andere bekend geworden als oprichter van BNR Nieuwsradio) had zogenaamd Kempen & Co en Petercam als zakenrelaties. Het geld dat hij binnen wist te halen werd via zijn investeringsvehicle Manaus deels gebruikt om een oude schuld van 15 miljoen euro aan de beleggingsmaatschappij van Henk Stienstra af te lossen. De rest van het geld verdween. Ton aan de Stegge investeerde ook een half miljoen.’ Er waren mensen aanwezig bij de rechtszaak die hem ook nog 250.000 euro hebben geleend. Ook golfondernemer Marcel Welling verloor een kapitaal aan Herter.
Maarten Langeveld
Michel Witteveen nam eind jaren ’90 een belang in Toys ‘R Us van de familie Blokker. Samen met zijn nieuwe zakenpartner Maarten Langeveld runde hij ondertussen zijn nieuwe vastgoed investeringsvehikel Investore In 2009 namen ze een belang in een winkelcentrum in Amsterdam-Noord en twintig winkelpanden. Bij die laatste twee deals deden ze dat samen met BreedInvest, een investeringsvehikel van de familie Blokker. In 2019 werd aan de Winthontlaan in Utrecht gestart met de bouw van het Holland Casino. Het project is eigendom van Rinkelstore CV, waarvan Maarten Langeveld directeur is. Het pand wordt door Langeveld verhuurd aan Holland Casino. In 2008 kocht hun Investore Holding samen met Nieuw Winkel Vastgoed (NWV) van Alexander Hart en Rob van Nieuwkerk in een joint venture onder de naam Royalton Real Estate de twee warenhuizen van Vroom & Dreesmann in Tilburg op de Heuvelstraat en in Rotterdam op het Zuidplein.
Dankzij de samenwerking bij Toys ‘R Us en de vastgoeddeals kende hij het bedrijf en de familie Blokker goed en werd hij gevraagd als commissaris van het bedrijf op voordracht van de raad van commissarissen Ab en Els Blokker. In februari volgde hij Abel Slippens op als president-commissaris en zette vervolgens bestuursvoorzitter Casper Meijer, met steun van Ab en Els Blokker aan de kant.
Met zijn Witteveens Mirage Retail Group bezat hij ook speelgoedketen MaxiToys en Big Bazar. Big Bazar was jarenlang in handen van de Nederlandse Blokker-groep, die ze in 2019 verkocht aan het Portugees investeringsfonds Green Swan. Dat verkocht Maxi Toys minder dan een jaar later opnieuw aan Witteveen. Maxi Toys werd in augustus 2020 overgenomen door King Toy na een omzwerving tussen Portugese investeringsfondsen Green Swan en de Mirage Retail Group van Witteveen. Dankzij een gerechtelijke herstructurering die in 2020 werd doorgevoerd, kon de keten haar activiteiten nieuw leven inblazen met 126 winkels en 850 banen. De overname door King Toy bracht het in de schoot van een andere groep.
De BB-Retailgroep van Heerke Kooistra nam in oktober 2021 alle 135 Big Bazar-winkels in Nederland en België voor 1 euro van hem over. Witteveen verstrekte daarbij ook een lening van 2 miljoen euro en verhuurde aan hem diverse panden. Kooistra vond Big Bizar “in hiel moai diamantsje’’. Hij en zijn familie houden zich voornamelijk bezig met de internationale handel in restpartijen. Kooistra’s North BV uit Foudgum werd in januari 2023 failliet verklaard. De rechter sprak het faillissement uit na een meningsverschil tussen North BV en een schuldeiser. Het gaat om een verstekvonnis. Kooistra maakt er een gewoonte van om niet op rechtszaken te verschijnen. De onderneming North werd opgericht om als moederbedrijf te fungeren voor Big Bazar. Zijn andere ondernemingen zijn allemaal nog actief in het opkopen van fabrieks- en groothandelspartijen en soms ook retail partijen. Hij biedt de producten dan aan discountketens aan. Kooistra huurde veel panden maar de huurbetalingen bleven achter en 25 vestigingen moesten in korte tijd vanwege huurschuld al ontruimd worden. In september 2023 werd door 14 partijen het faillissement van Big Bazar aangevraagd. Het ziet er naar uit dat de lening van 2 miljoen moet worden afgeschreven en dat is de doodsteek voor Mirage en de Blokker keten. Witteveen heeft al in juni het faillissement van Kooistra aangevraagd, omdat maandenlang de huur voor twee winkels niet was betaald. Big Bazar heeft aangegeven dat ze de sleutels van de betreffende filialen in willen leveren en de panden leeg op te leveren.
Witteveen werd tijdelijk opgevolgd door Dirk-Jan Stoppelenburg, die eerder CEO was bij Scotch & Soda. Vestigingen van Intertoys werden omgezet in Big Bazar. Zo ook de Kalverstraat 230 in Amsterdam. Kooistra betaalde echter ook hiervoor de huur (230.000 euro) niet en het pand moet voor 1 oktober 2023 op last van de rechter ontruimd worden. Het is niet bekend in hoeverre Witteveen nog financieel bij Big Bazar betrokken is en of het faillissement ook voor Witteveen gevolgen gaat hebben, maar op het moment dat Big Bazar met zekerheid niet onder een faillissement uit zou komen werd ook voor BCC surseance aangevraagd.
Mislukte beursgang
Witteveen wilde binnen enkele jaren alsnog een beursgang. Hij wilde Mirage inclusief Blokker en Intertoys met een ‘direct listing’ de beurs op krijgen. Dat betekent dat er geen nieuwe aandelen uitgebracht worden, maar dat de huidige aandeelhouders van MRG hun aandelen verhandelbaar maken op de beurs. Mirage moest nog wel 37 miljoen euro betalen aan uitgestelde belastingen en een lopende lening van 36 miljoen aan de familie Blokker aflossen. Het eigen vermogen bedraagt 183 miljoen euro en er is 126 miljoen in kas. Bijkomend voordeel van de geplande beursgang was dat door nieuwe regels de huren niet meer uit de winst-en-verliesrekening komen maar als schuld op de balans mogen staan. Volgens Witteveen gooide de door premier Rutte aangekondigde verhoging van de minimumlonen van 10%, roet in het eten evenals de oplopende inflatie en de stijgende rente. Mirage Retail Group B.V. (MRG) en haar dochter organisaties tellen samen ongeveer 8.000 medewerkers. Sinds de te kostbare beursgang moest worden afgeblazen staat Intertoys weer te koop. De keten zou zo’n 70 miljoen euro op moeten brengen. Bij Intertoys werken 1400 mensen in 220 filialen, waarvan er 70 franchise zijn. In het boekjaar dat eindigde op 31 januari 2023 had het concern een omzet van 191,3 miljoen euro en een brutowinst (ebitda) van 11,4 miljoen. Wel heeft Witteveen binnen het Intertoys concern, net als bij al zijn andere ketens een belastingschuld van 14,5 miljoen euro opgebouwd waarop nog druk wordt afgelost. De aankondiging volgde kort na de opkomende concurrentie van de Ierse speelgoedketen Smyths Toys. Deze opende recent de eerste drie winkels in Nederland en opent steeds nieuwe filialen aan stadsranden en in winkelcentra.
BCC
In november 2020 nam Michiel Witteveen met zijn Mirage Holding het noodlijdende en verliesgevende BCC over. Met name dankzij een bruidsschat van 88 miljoen euro behaalde Mirage hiermee voor 2020 een positief bedrijfsresultaat van 60 miljoen euro. Anders had de keten het jaar met een verlies van 35 miljoen moeten afsluiten. De bruidsschat bestond uit voorraden, vastgoed en banktegoeden. BCC een dochteronderneming van FNAC had in 2017 met een omzet van 565 miljoen euro een verlies van ruim 21 miljoen euro. Eind dat jaar had de Nederlandse winkelketen een negatief eigen vermogen van bijna 14 miljoen. Moederconcern FNAC gaf de winkelketen in februari 2018 nog een kapitaalinjectie van 80 miljoen euro om het eigen vermogen voor een mogelijke verkoop weer op peil te brengen. In 2018 kelderde de omzet met ruim 39 procent, tot 343 miljoen euro en werd er een verlies geleden van 12,5 miljoen euro. In 2019 bleek uit de halfjaarcijfers die het moederconcern eind juli bekend maakte, dat de Fransen maar liefst 42 miljoen euro hebben moeten afschrijven op de boekwaarde van BCC. Kort na de overname verkocht Witteveen het hoofdkantoor van BCC in Schiphol-Rijk voor 28 miljoen euro. Zo verzilverde Mirage meteen een deel van de meevaller. De familie Blokker betaalde in de periode ook de laatste tranche van 72 miljoen euro uit van 250 miljoen euro. Daarnaast werd het positieve bedrijfsresultaat opgekrikt door forse verlagingen van de personeelskosten en een beter inkoopbeleid. De bruto omzet steeg met 45 miljoen en de verkoopkosten, die vooral uit personeelskosten bestaan, daalden 53 miljoen. Het kantoor en de klantenservice van BCC werden ondergebracht op de locatie van moederbedrijf Mirage in Amsterdam. De gehele logistiek verhuisde naar Geldermalsen, waar Blokker ook zit. Er werden stappen gezet in e-commerce want Witteveen wilde ook af van de dure drieduizend vierkante meter tellende BCC zaken en overgaan op kleinere winkels met een kleiner assortiment. Vooral de hogere marge op producten van het eigen label, afkomstig uit Azië moesten zoden aan de dijk gaan zetten. Ook werd in mei 2023 een kwart van de 190 medewerkers op het hoofdkantoor ontslagen. BCC-topman Caspar Klinkhamer wilde met een driejarenplan flink ingrijpen bij de 57 winkels van de keten. Het bedrijf kampte met stijgende kosten van personeel en huur. In 2022 behaalde het bedrijf een omzet van 424,8 miljoen euro maar leed daarop een nettoverlies van 21 miljoen euro. De verkoop van het assortiment via Wehkamp werd al weer snel van tafel gehaald wegens het naderende faillissement van Wehkamp . BCC werd te koop gezet maar een potentiële koper haakte af. Op 14 september 2023 vroeg Mirage uitstel van betaling voor de nog overgebleven 56 winkels waar ongeveer 1000 mensen werken. De cijfers van boekjaar 2022 zijn nog niet bekend, maar er is 30 miljoen schuld bij de fiscus vanwege uitgestelde loon – en omzetbelasting. De winkels en de webshop blijven voorlopig nog open. Volgens topman Caspar Klinkhamer staat BCC onder ‘steeds zwaarder wordende druk’. Samen met de bewindvoerders zal BCC nu verdere opties van deze sterfhuisconstructie beoordelen. Vakbond FNV vindt het triest en schofferend dat Michiel Witteveen de ondergang van zijn winkels ook nog eens wijdt aan de loonkosten. ‘Dat is een trap na aan de trouwe medewerkers’, zegt vakbondsbestuurder Linda Vermeulen van FNV Handel. ‘De lonen in de winkelstraat zijn zo’n beetje het laagst van heel Nederland en de rekening van het faillissement wordt nu zonder blikken of blozen bij de samenleving en de werknemers neergelegd. Dat is enorm sneu.’ Het UWV neemt nu de betalingen aan medewerkers over. Bij een faillissement hebben werknemers geen recht op een transitievergoeding. Dat geld zouden ze wel krijgen bij een reorganisatie. Volgens de FNV ontloopt eigenaar Witteveen zijn verantwoordelijkheid naar zijn werknemers.
Marskramer
Marskramer werd in 1940 in Rotterdam opgericht door de familie Huibers. In de jaren tachtig groeide het bedrijf snel, tot een geduchte concurrent van de huishoudwinkels van Blokker. In 1993 kwam de keten in handen van de familie Blokker. De Marskramer-winkels zijn vooral gevestigd in kleinere steden en dorpen. Blokker Holding heeft in 2015 en 2016 bij dochter Marskramer in alle stilte 350 banen geschrapt. Eerder bleek al dat het winkelconcern ook bij dochter Blokker honderden banen méér schrapte dan gemeld. Marskramer, Novy en Prima werden vervolgens afgeslankt en door Witteveen in april 2019 verkocht, evenals Blokker België. De franchise huishoudwinkels van Marskramer gingen eerst naar Audax van de ondernemersfamilie De Leeuw, die tot voor kort vooral bekend was als uitgever en distributeur van tijdschriften. Vervolgens werd Marskramer verkocht aan de Twentse speelgoedhandel Otto Simon. Naast Marskramer ging het om de huishoudwinkels van Novy en Prima, de groothandel Gouda en de speelgoedformule Toys2Play. Hierbij werden de in totaal 160 zelfstandige retail-ondernemers aangesloten. Blokker België ging als sterfhuisconstructie naar Dirk bron.
Dirk Bron
In 2008 schoof hij zijn Scheveningse modezaak Aqua Store als sterfhuisconstructie al door naar naar Dirk Bron, die in vijf maanden tijd de zaak leeg trok voor privédoeleinden’, blijkt uit een vonnis. Zo ging 60 duizend euro op aan horecabezoeken en draaide de zaak op voor een hotelrekening van 41 duizend euro. Dirk Bron nam op dezelfde wijze ook Blokker België, dat sindsdien Mega World heet, van hem over. Bron heeft inmiddels uitstel van betaling aangevraagd, maar de ondernemingsrechtbank wil hierover nog niet meteen beslissen. Dirk Bron is een omstreden ondernemer die door het OM verdacht wordt van fraude en oplichting. Er lopen verschillende zaken tegen hem. Hij zou een partij merkgoederen achterover gedrukt hebben en zich hebben voorgedaan als vertegenwoordiger van het Blokker-concern. Ook wordt zijn naam genoemd in kwesties rond de handel met tienduizenden namaak Bjorn Borg boxershorts uit Turkije en een ontvreemde vrachtwagenlading met Spaanse slippers. Vakbond ACV Puls stapte naar de rechter omdat Dirk Bron (60) miljoenen euro’s naar het buitenland zou hebben doorgesluisd. In een periode van 11 jaar raakte hij al betrokken in 7 faillissementen. Dirk Bron moest ook nu weer voor de Kamer voor Handelsonderzoek verschijnen, maar kwam twee keer niet opdagen. Ondertussen heeft de revisor ontslag ingediend omdat hij niet de beschikking zou krijgen over de echte cijfers. Er zouden bovendien betalingsproblemen zijn: de btw, bedrijfsvoorheffing en RSZ-bijdragen bleven tot nu toe onbetaald. Bron geeft de coronacrisis en Mirage er de schuld van dat het slecht gaat, maar volgens de Belgische vakbond waren er al eerder problemen met de bevoorrading. Dirk Bron werd een haai en moordenaar genoemd door het personeel dat in bijna 20 Waalse en Brusselse winkels het werk neerlegde en ging protesteren. Er werken 670 mensen bij Mega World. Bron blijft wel aan als ceo bij Mega World Rudy Claes, tot voor kort actief bij transportgroep Corneel Geerts, zou hem opvolgen maar die neemt alleen de operationele leiding over. Volgens de advocaat van Bron leed de Belgische tak van Blokker dagelijks twee miljoen euro verlies en werd Bron door Mirage misleid. Dirk Bron werd in 2006 eigenaar van 15 Belgische filialen van de Superconfex groep. Hij zou de winkels onder de naam MegaSport ombouwen tot een geheel nieuw winkelconcept. 6 daarvan werden onmiddellijk gesloten, de 9 andere gingen later failliet. Superconfex was gevestigd op een adres in Hasselt, samen met twee andere vennootschappen van Bron: Mega Retail en Lasource. Ze gingen respectievelijk failliet in 2009 en 2010. Mega Voordeel B.V. voorheen De Afkoopman B.V. was ook van Bron. In 2017 richtte Bron de Nederlandse vennootschap Dutch Retail Groep op met een kapitaal van 240 euro en gedomicilieerd in een anoniem appartement in Waddinxveen. Het heeft één filiaal, Midi Trading, goed voor een kapitaal van 1 euro. Gedupeerden en andere betrokkenen spreken van een patroon waarin hij grote partijen goederen wel bestelt, maar niet betaalt. Dirk Bron gaf de operationele leiding van Mega World in handen van Rudy Claes van de transportgroep Corneel Geerts. Bron bleef wel CEO. De keten ging vervolgens in december 2020 binnen een jaar na de overname failliet met een schuldenberg van 40 miljoen euro omdat huur, energie en belastingen niet werden betaalt. Hij moest aan Mirage nog ruim anderhalf miljoen betalen omdat hij de gemaakte afspraken niet was nagekomen, zo oordeelde de rechter. Een Duitse groep zou de keten van de curatoren overnemen. Sinds Dirk Bron het bedrijf overnam kreeg de Belgische overheid nog geen euro aan RSZ of bedrijfsvoorheffing. Het is evenmin duidelijk of er ooit btw doorgestort werd, maar inclusief boetes stond er een btw-schuld van 8 miljoen euro open.
Mirage Retail Groep heeft nu nog Intertoys (203 filialen), Miniso (4 filialen). In augustus 2022 startte in Rotterdam een proef waarbij het Blokker assortiment wordt aangeboden op het platform van Thuisbezorgd.nl. Blokker is daarmee de eerste non-food retailer in Nederland die een samenwerking aangaat met Just Eat Takeaway.com (JET), het moederbedrijf van Thuisbezorgd.nl. Michiel Witteveen trad per 1 februari 2022 tijdelijk af als ceo. Hij wisselde van functie met Dirk-Jan Stoppelenburg, de huidige voorzitter van de Raad van Commissarissen.