Goud
Vier op de tien centrale banken gaan een groter deel van de reserves in goud aanhouden. De Nederlandsche Bank verplaatste de goudvoorraad van Amsterdam naar een nieuwe kluis op het militaire kazerneterrein “Camp New Amsterdam” in Zeist. Het nieuwe Cash Centre werd gebouwd op een deel van de voormalige vliegbasis Soesterberg/Huis ter Heide. Op het militaire terrein is ook de Koninklijke Marechaussee gevestigd. Rond het nieuwe gebouw werd een gracht uitgegraven. De nieuwbouw kostte circa 90 miljoen euro. DNB bezit in totaal ruim 600 ton goud (42 miljard euro). 200 ton (14.000 staven) hiervan liggen bij DNB in Zeist opgeslagen, 31 procent ligt in de VS, 20 procent in Canada en 18 procent ligt in Londen. DNB Amsterdam werd destijds nog geheel verbouwd en dat gaf extra risico’s voor de opslag, daarom gingen 2 oktober 2020 de ruim 14.000 staven – ter waarde van 7,7 miljard euro tijdelijk naar de kluizen van de gelddrukkerij Johan Enschede in Haarlem. Het goud kost circa 70.000 euro per kg.
Sterke goudaankopen volgden op het recordjaar van 2018. Daardoor steeg het doorlopende gemiddelde naar een recordhoeveelheid van 715,7 ton. Centrale banken zien goud als een veilige haven, omdat het geen tegenpartij risico of valutarisico heeft. Het zijn vooral de landen met relatief weinig edelmetaal die hun voorraden uitbreiden. In 2006 begon goud aan een opmars van 473 dollar naar 1.892 dollar in 2012. De goudprijs daalde daarna behoorlijk maar is nu elf jaar later weer terug op hetzelfde niveau. De goudprijs is fors weer gestegen naar 2.611 dollar per troy ounce (31,1 gram). Lagere rentetarieven zijn doorgaans gunstig voor beleggingen in goud. De prijs van goud steeg in oktober 2024 naar 2.685,74 dollar.
In Duitsland mogen vanaf 1 januari 2020 door goudhandelaren niet meer dan 2.000 aan edelmetalen worden verkocht zonder klantgegevens te registreren. Handelaren worden verplicht voor een contante aankoop boven deze grens een kopie van het legitimatiebewijs te bewaren en klantonderzoek te doen. Dat wil zeggen dat de goudhandelaar moet onderzoeken of de klant een criminele achtergrond heeft. Daarnaast moet de handelaar bij een transactie met contant geld onderzoeken voor wie het goud uiteindelijk bestemd is. Door de nieuwe wetgeving zijn verschillende goudhandelaren in Duitsland gestopt.
Goudprijs
De term ‘spotprijs’ ofwel ‘cash price’, of prijs bij contante betaling komt voort uit de Engelse uitdrukking om ‘on the spot’ te kopen. Het is de actuele prijs van een goed of grondstof, dat wil zeggen, de prijs waartegen een grondstof (in dit geval goud) direct geleverd kan worden. De spotprijs wordt afgeleid van de prijzen op de termijnmarkt, waar termijncontracten of ‘futures’ worden verhandeld. Bij een termijncontract wordt een toekomstige levering tegen een vooraf bepaalde prijs overeengekomen. De goudprijs wordt meestal uitgedrukt in Amerikaanse dollars per troy ounce en de waarde fluctueert meestal mee met de economie en de rentestand. De grootste winst bij de handel in goud zit in de waarde fluctuaties en het op tijd in- of verkopen. De grootste afzetmarkt voor fysiek goud ligt in Azië. China en India zijn bij elkaar goed voor ongeveer de helft van de jaarlijkse vraag naar het edelmetaal. De waarde van de totale goudvoorraad wereldwijd is 6.750 miljard euro. Behalve de 180.000 ton boven de grond is er nog zeker voor 150.000 ton ongedolven.
In 2012, aan het einde van de kredietcrisis en het begin van de eurocrisis met de problemen in Griekenland, steeg de waarde van een kilo goud tot ongeveer 46.000 euro per kilo. Drie jaar later in 2015 was een kilo goud 31.000 euro, een daling van een goede 40 procent. De goudprijs werd 30 november 2020 ongeveer € 51.000 per kilogram1, terwijl de goudprijs op 30 november 2023 steeg naar ongeveer € 59.000 per kilogram. Dit kwam mede doordat de euro in die periode is gedaald ten opzichte van de dollar, waardoor goud duurder werd in euro’s. Inmiddels is dit in 2024 weer 74.800 euro. De prijs stijgt momenteel enorm hard.
In 2020 verkochten de Centrale banken netto 13 ton aan goud voor ca. 2.067 dollar per troy ounce. De waarde van goud bereikte in oktober 2022 vanwege de rentestijging en de verkopen het laagste punt in twee jaar naar iets boven de 1600 dollar per ounce. Goud wordt vaak gezien als een waardevaste investering, omdat het zijn koopkracht behoudt in tijden van crisis, terwijl andere activa zoals aandelen of obligaties kunnen dalen. Goud wordt ook beschouwd als een veilige haven, omdat het niet afhankelijk is van de prestaties van een bepaald land of bedrijf. De goudprijs fluctueert op basis van de marktwerking. De goudprijs wordt uitgedrukt in Amerikaanse dollars en kan dus ook beïnvloed worden door de wisselkoers tussen de dollar en andere valuta’s. De goudprijs kan ook stijgen of dalen door veranderingen in de vraag en het aanbod van goud, die afhankelijk zijn van factoren zoals de mijnproductie, de centrale bankreserves, de sieradenindustrie, de beleggingsvraag en de speculatie.
Goldrush
De World Gold Council maakte bekend dat er door de centrale banken in 2018 meer goud werd gekocht dan in de afgelopen 50 jaar. Er werd voor maar liefst 651 ton netto aan goud gekocht, een stijging van ongeveer 75 procent ten opzichte van 2017. Daarmee namen de centrale banken ongeveer 15 procent van alle aankopen voor hun rekening. Het eerste halfjaar van 2019 werd nog eens zo’n 14,2 miljard euro, c.q. 374,1 ton ingekocht. De centrale banken van Polen, China en Rusland kochten de grootste hoeveelheid.
In tien jaar tijd heeft Rusland haar goudreserve uitgebreid van 300 naar 1251 ton. Het aandeel goud in de totale reserves van Rusland steeg naar 13% van het totaal. Volgens de World Gold Council koopt Rusland het meeste goud van alle landen op. De Bank of Russia versterkt met de aankopen in goud zijn valutareserves en zijn munt, de roebel. Wereldwijd staat het land op de vijfde plaats van Naties met de grootste goudvoorraad. In 2022 werd het vergaarde kapitaal ingezet om een oorlog tegen Oekraïne te beginnen
Ook Duitsland heeft de afgelopen vijf jaar in het geheim 374 ton uit de kluizen van Parijs teruggehaald. Het laatste transport van 91 ton vond plaats in 2016. De Duitse Bundesbank bezit op papier 270.000 baren, samen 3.384 ton, waarvan het meeste opgeslagen ligt in kluizen van de centrale banken in Londen, Parijs en New York, onder andere in de goudkluizen van JPMorgan. De Bundesbank kondigde in januari 2013 aan goud te gaan terughalen. In de periode 2013-2014 werd moeizaam in totaal slechts 157 ton teruggehaald uit Parijs en New York. De Bundesbank laat het goud eerst omsmelten om er zeker van te kunnen zijn dat het om echt goud gaat en niet om Tüngstengoud. Goudraffinaderijen doen vanwege de vele vervalsingen tegenwoordig een 3D-chip in de goudstaven. Volgens data van het Internationaal Monetair Fonds kocht Rusland in juli 2018 26,1 ton goud. Dat is de grootste aankoop sinds eind 2017 en brengt de totale goudberg van Rusland op 2.170 ton. Die reserves zijn momenteel ongeveer 83,6 miljard dollar waard (72,1 miljard euro).
Cijfers van de Chinese centrale bank laten zien dat haar totale goudvoorraad stijgt naar ruim 1.916 ton. De totale reserves van de centrale bank stegen in mei 2019 naar $3,2 biljoen, waarvan $79,83 miljard in de vorm van edelmetalen. Dat betekent dat de centrale bank ongeveer 2,5% van haar reserves in het gele metaal aanhoudt. De centrale bank van China begon in november na bijna twee jaar van inactiviteit weer goud te kopen. Vanaf dat moment heeft het land in totaal 74 ton aan haar reserve toegevoegd, vergelijkbaar met alle aankopen van Rusland in dezelfde periode.
China heeft in maart 2019 opnieuw 11,2 ton goud ingekocht, hiermee steeg de officiële goudvoorraad van het land naar 1.885 metrische ton. De Chinese centrale bank heeft de afgelopen twintig jaar veel edelmetaal aan haar reserves toegevoegd, want de goudvoorraad steeg sinds het begin van deze eeuw van minder dan 400 ton naar 1.885 ton. China koopt goud als vorm van diversificatie. Het land is al jaren de grootste producent en consument van goud, waarvan het grootste gedeelte op de private markt wordt verhandeld. Het goud vertegenwoordigt maar een fractie van de totale Chinese reserves van ongeveer $3 biljoen. Onder andere Groot-Brittannië verkocht grote goudvoorraden aan China. Met een nieuw type vergunning kunnen goudhandelaren die veel volume verhandelen voortaan maximaal twaalf goudzendingen tegelijk afhandelen. Vanuit Zwitserland ging het goud in kleinere staven en munten door naar Azië.
WaarborgHolland in Gouda, een van de twee door de overheid aangewezen goud- en zilverkeurmeesters is failliet en wordt in afgeslankte vorm voortgezet. De laatste jaren had het bedrijf zware concurrentie van Edelmetaal Waarborg uit Joure.
Het Amerikaanse Newmont Mining en het Canadese Goldcorp gaan fuseren. ’s Werelds op één en drie na grootste goudproducenten qua omzet hebben een handtekening gezet onder een aandelendeal ter waarde van 10 miljard dollar.
Venezuela heeft de verpanding van goud aan Deutsche Bank beëindigd. In ruil voor $ 1,7 miljard aan goud kreeg het Zuid-Amerikaanse land voor $ 1,2 miljard aan harde valuta, waarmee ze goederen uit het buitenland kon importeren en schulden in vreemde valuta kon blijven financieren. Maar de geldproblemen van het land zijn zo groot dat ze besloten heeft de swap af te wikkelen, wat betekent dat Deutsche Bank het goud zal verkopen en de resterende $ 500 miljoen zal ontvangen.
Een groot deel van de goud voorraad van de Centrale Bank van Suriname wordt verkocht vanwege geldnood bij de regering. Suriname kampt met een economische en financiële crisis. Als gevolg van lage prijzen voor olie en goud en het uitgavenbeleid van de overheid. Het land kreeg van het IMF een noodkrediet van bijna 425 miljoen euro. Hyperinflatie zorgt ervoor dat de Surinaamse dollar snel steeds minder waard wordt. Een jaar geleden kreeg je vier Surinaamse dollars voor een euro, nu zijn dat er zes of zeven, vooral vanwege de devaluatie van de SRD in november 2015.
Om goud te delven gebruiken goudzoekers giftige producten als kwik en cyanide
Barrick Gold ’s werelds grootste producent van goud en Randgold, voornamelijk actief in Afrika zijn gefuseerd en hebben nu een gezamenlijke marktwaarde van circa 18 miljard dollar. Het in Canada gevestigde Barrick neemt Randgold, met het hoofdkantoor in Groot-Brittannië, over. Barrick bezit nu twee derde van het bedrijf.
Ongeveer 30 procent van de beroepsbevolking in Suriname is betrokken bij de goudwinning. In Brokopondo in Suriname stortte een illegale mijnschacht in op 20 november 2023. Daarbij zijn minstens tien mensen omgekomen. De schacht is ingestort terwijl mensen in de mijn aan het werk waren. Het leger, de politie en het Nationaal Coördinatiecentrum voor Rampenbeheersing werden ingeschakeld. De mijnschacht bevindt zich zo’n 100 kilometer ten zuiden van hoofdstad Paramaribo. Na de burgeroorlog (1986 tot 1992) en een daling van de prijs van bauxiet begon de race om goud.
Het nu al een jaar durende onderzoek van de WEKO naar banken en prijsafspraken (spreads) in de edelmetaalhandel spitst zich nu toe op de Zwitserse UBS, Julius Bär, Deutsche Bank, HSBC, Barclays, Morgan Stanley en Mitsui.
Deze banken zijn de afgelopen jaren niet alleen met de Liborrente en derivaten in de weer geweest, maar ook met de manipulatie en het drukken van de goudkoersen. Er zijn al een aantal officiële onderzoeken gaande naar onder andere ongedekte shortposities, waarbij niet alleen de centrale banken, maar wellicht ook de Federal Reserve betrokken is.
Barclays, Deutsche Bank, HSBC, Scotiabank en Société Générale werden half april al voor de rechtbank gedaagd wegens manipulatie met goudprijzen. Terwijl ze overlegden over de nieuwe goudprijs werd ondertussen met voorwetenschap doorgehandeld op de goudmarkt
Een voormalige handelaar van Barclays maakte in juni 2012 volgens de FCA misbruik van „zwaktes” in de handelssystemen van de bank, om de goudprijs te beïnvloeden. Barclays is hiervoor met 26 miljoen pond beboet, maar het beïnvloeden van de goudprijs werd door meer banken gedaan.
Volgens Elke König, hoofd van de Duitse toezichthouder Bafin, is de manipulatie van de koers van edelmetalen erger dan de Libor affaires. De handel in goud en zilver is gedecentraliseerd en kent geen centraal handelsplatform, zoals de Libor. Naar aanleiding van de malversaties en het er uit stappen van de Deutsche Bank in mei 2014 is het voornemen om de 95 jaar oude officiële London Gold Fix te wijzigen, Na het sluiten van de Silver Fix in augustus komt er ook een einde aan deze graadmeter waarbij de goudprijs twee keer per dag wordt vastgesteld. De Gold Fix prijs is bepalend voor alle delvers, juweliers en banken. Onder leiding van de London Bullion Market worden bij de Gold Fix door Barclays, HSBC, Société Générale en Scotiabank bepaald voor welke prijs het goud wordt verkocht, afhankelijk van hun koop- en verkoopbehoefte. Vanaf 7 juli werden de eerste gesprekken gevoerd door mijnbouwers, centrale bankiers en goudhandelaren.
Eind juni 2014 ontdekte de Chinese overheid zo’n 11 miljard euro aan leningen die werden afgewikkeld met vervalste goudtransacties als onderpand. Zo’n 25 goudhandelaren zouden ruim 100 miljoen euro hebben verdiend door gebruik te maken van renteverschillen en de waardestijging van de Chinese yuan. De verkoop is daar het afgelopen half jaar met bijna een vijfde tot 569 ton gedaald. De vraag naar fysiek goud zoals staven zakte in dezelfde periode met 62% tot 105,6 ton. Goudmunten daalden met 44%. China is de grootste producent én de grootste consument van goud ter wereld. Sinds 2009 heeft het land haar goudreserve verhoogd van 1.054 naar 1.743 ton. Inmiddels ligt de goudproductie in China op meer dan 400 ton per jaar. Qua goudreserve staat China op de zesde plaats van de ranglijst van landen en instituten met de grootste voorraden en passeert daarbij Rusland, dat volgens de meest recente data van de World Gold Council 1.250,9 ton goud in de kluis heeft liggen.
Milieu
Op 13 februari stortte door gebrekkige veiligheidsmaatregelen zo’n 10 miljoen ton aarde naar beneden vanaf een kunstmatige berg waaronder goudmijnwerkers aan het werk waren. De Çöpler-mijn, in de provincie Erzincan, is de grootste goudmijn in Turkije. Het gebied bestrijkt bijna 1750 hectare. Het is een zogenoemde open-pit mijn, waar goud bovengronds uit gesteente wordt gehaald. Er wordt gewerkt met giftige stoffen waaronder cyanide, een gif dat al bij inademing kan leiden tot een hartstilstand. De goudmijnindustrie is wereldwijd controversieel omdat ook hoge concentraties giftig arsenicum, lood en andere zware metalen zorgen voor gezondheidsrisico’s voor omwonenden. Een eerdere grote mijnramp was die in een kolenmijn in Soma in 2014, toen 301 mijnwerkers om het leven kwamen. In 2022 vonden 41 mijnwerkers de dood na een explosie in een mijn in Amasra. De mijn bij Ilic wordt sinds 2010 geëxploiteerd door het bedrijf Anagold, een joint-venture van het Canadees-Amerikaanse bedrijf SSR Mining en het Turks Calik Holding. Calik Holding is een bedrijf waarvan bekend is dat het nauwe banden heeft met de regering van president Erdogan. Al jaren lang werd er gewaarschuwd en meerdere ongelukken vonden er al plaats, zoals in 2022 toen er cyanide in het grondwater kwam nadat een pijpleiding met het giftige middel was gebarsten. De mijn moest toen tijdelijk dicht, maar kon al snel weer open na het betalen van een boete. De giftige stoffen kunnen nu in grotere hoeveelheden het grondwater in lekken, en zo de naastgelegen rivier de Eufraat besmetten. De Eufraat stroomt door naar Syrië en Irak en is één van de langste rivieren in het Midden-Oosten. De vereniging van Turkse ingenieurs en architecten luidde in november 2023 al de noodklok over de goudmijn vanwege een “groot risico op een aardverschuiving”. Nu roepen ze op tot een onmiddellijk en permanent sluiten van de mijn. Het ministerie van Milieu trok zaterdag de milieuvergunning van Anagold in, maar het is nog onduidelijk of de mijn daardoor ook zal moeten sluiten. Na de ramp werden acht medewerkers van het mijnbedrijf aangehouden voor verhoor, zes zitten nog vast. Sedat Cezaryirlioglu, die al jaren actievoert tegen de goudmijn sprak zich uit via de Turkse media, en werd aangeklaagd voor het verspreiden van desinformatie. 24 uur zat hij in de cel, de rechter gaf hem een gebiedsverbod voor een straal van drie kilometer rond de mijn.
Ex president Temer van Brazilië stelde een groot beschermd natuurgebied van 46.000 vierkante kilometer deels open voor mijnbouw. Tienduizenden Peruanen hebben lichamelijke klachten door kwikvervuiling die is ontstaan in het gebied in het zuidoosten van Peru. In het gebied waar 110.000 mensen wonen heeft ongeveer 40 procent kwikvergiftiging. In Tambopata, een beschermd natuurgebied werd de afgelopen vijf jaar al 9000 hectare oerwoud verwoest door goudzoekers.
Er zijn ook een half miljoen verlaten en vervuilende goudmijnen in het westen van de VS waarvan meer dan 23.000 in Colorado. De Environmental Protection Agency in de Amerikaanse staat Colorado had de lokale autoriteiten meerdere malen vergeefs aangezocht om een van deze mijnen, de al ruim een eeuw verlaten Gold King Mine, in de buurt van Denver schoon te maken. De mijn werd in 1873 gegraven en was een van de eerste en grootste vondsten in Zuid West Colorado. Behalve goud werd er ook zilver, lood, koper en zink gewonnen.
De Gold King mijn lekte al jarenlang vervuild water met honderden liter per minuut. De EPA besloot uiteindelijk om de Animas dan maar zelf te reinigen. Bij de inspectie op 5 augustus raakte een werknemer een schroefje waardoor het water ineens niet meer langzaam naar buiten sijpelde, maar in één keer de rivier in stroomde. 11,3 miljoen liter met arsenicum, lood en andere zware metalen stroomde uit de verlaten mijn via een zijtak van de Animas-rivier naar de staat New Mexico. Colorado en New Mexico hebben de vervuilde rivieren tot rampgebied verklaard. Ook circa 1.000 waterbronnen zouden vervuild en onbruikbaar geworden zijn voor de bewoners die hiervan afhankelijk zijn. De rivier mondt uit in de Colorado rivier en uit deze rivier haalt een groot deel van het West-Amerika zijn drinkwater.
Het Amerikaanse waterbeheer pompt extra water uit de nabijgelegen Navajo dam om de hoeveelheid metaal in ieder geval te verdunnen. De metaaldeeltjes zakken naar de bodem en kunnen moeilijk verwijdert worden. Wanneer er in de komende lente sterkere stroming in de rivier staat is de kans groot dat het metaal opnieuw naar boven komt. De milieudienst heeft twee weken later delen van de rivieren al veilig verklaard en recreanten en vissers mogen weer met hun boten de rivier op.
Todd Hennis, de huidige eigenaar van de mijn zegt dat de oorspronkelijke lekkage is veroorzaakt door the Sunnyside Gold Corporation die damwanden in een naastliggende mijn had geslagen in opdracht van de overheid. Toen deze mijn volliep sijpelde het water naar de Gold King en naar de Animas rivier. De Sunnyside Gold mijn ontkent de aantijging.
Het Canadese mijnbedrijf Gabriel Resources krijgt definitief geen toestemming om in het Roemeense dorpje Rosia Montania een goudmijn te exploiteren omdat het gebied tot historisch erfgoed is verklaard. De grootste goudmijn van Europa zou zoveel milieuschade geven dat het al aanwezige gifmeer drie keer zo groot zou worden.
Zeker vijftig mensen zijn in de Democratische Republiek Congo overleden, nadat een particuliere goudmijn instortte. De mijn vlakbij Kamituga stortte in vanwege hevige regenval. Ongelukken in niet gereguleerde, of verlaten, goudmijnen kosten jaarlijks tientallen mensen het leven in de regio. Zo vielen bij twee ongelukken in 2019 43 en 19 doden. Ook deze ongelukken werden veroorzaakt door hevige regenval en aardverschuivingen.
Hulpdiensten hebben de zoek- en reddingsoperatie in een goudmijn in de Amoer-regio in het Verre Oosten van Rusland stopgezet, waar twee weken geleden dertien mijnwerkers vastzaten door een aardverschuiving. “Er werd besloten om de reddingsoperatie bij de Pioneer-mijn op 1 april 2024 stop te zetten”. “De levens van de reddingswerkers en mijnwerkers die bij de operatie betrokken zijn, zijn in gevaar vanwege de grote kans op herhaalde instortingen en overstromingen”. Reddingswerkers zijn er niet in geslaagd contact te leggen met de mijnwerkers van Pioneer sinds de rotsinstorting op 18 maart, hoewel ambtenaren zeiden dat ze dachten dat de dertien mijnwerkers mogelijk nog in leven waren.De mijnwerkers zijn waarschijnlijk door de overstromingen verdronken. De algemeen directeur van Pioneer, Alexei Biryukov, werd afgelopen maandag gearresteerd op beschuldiging van het overtreden van de veiligheidsregels, een misdrijf waarop maximaal zeven jaar gevangenisstraf staat. Pioneer is een van de grootste goudmijnen ter wereld en een van de meest productieve in Rusland.
Reddingswerkers zoeken naar tientallen arbeiders die vastzitten nadat een goudmijn instortte in de noord-centrale Nigeriaanse staat Niger. De instorting op 3 juni 2024 vond plaats in het afgelegen Shiroro-district na hevige regenval die de grond verzachtte, wat leidde tot het instorten van de put. De staatshulpdiensten bevestigden één dodelijk ongeval en meldden dat minstens 30 personen vermist zijn, hoewel lokale bewoners denken dat maar liefst 44 mensen nog steeds vastzitten. De mijnbouwindustrie in Noord-Nigeria wordt, ondanks haar rijkdom aan mineralen, geplaagd door corruptie, illegale activiteiten en gevaarlijke werkomstandigheden, grotendeels als gevolg van de afgelegen ligging van de mijnlocaties en het minimale toezicht van de overheid. Eerstehulpverleners moesten zich aanvankelijk voor hun veiligheid terugtrekken uit de instortende mijn. Abdullahi Arah, hoofd van de Niger State Emergency Management Agency, heeft in een voorlopig rapport de moeilijkheden beschreven waarmee reddingswerkers worden geconfronteerd.
Elektronisch afval zoals portable telefoons en tablets, waarin goud zit verwerkt is een miljoenenhandel. Het wordt verkocht aan China, Japan en Ghana die het goud en andere kostbare metalen terugwinnen met zuurbaden.
De op twee na grootste goudproducent ter wereld, het Zuid-Afrikaanse AngloGold Ashanti, was voornemens om een beursgang te maken maar werd tegengehouden door de belangrijkste aandeelhouders, omdat ze geen enorme verwatering van de aandelen accepteerden. Anlogold wilde de buitenlandse activiteiten afsplitsen in een nieuw bedrijf met een notering in Londen en hiermee 1,6 miljard euro binnenhalen om de gigantische schuld te verlagen. In het noordwesten van Tanzania, vlak bij de goudmijn van Bulyanhulu zijn in april 19 mijnwerkers omgekomen toen een illegale goudmijn instortte. De mijnwerkers kwamen om toen de tunnel plotseling instortte. In Tanzania zijn veel illegale goudmijnen. Miljarden dollars aan ongeregistreerd goud worden elk jaar uit Afrika gesmokkeld via de Verenigde Arabische Emiraten in het Midden-Oosten. Het goud werd niet geregistreerd in de export van Afrikaanse staten. Afrikaanse regeringen zoals Ghana, Tanzania en Zambia klagen dat goud nu illegaal wordt geproduceerd en op grote schaal uit hun landen wordt gesmokkeld, soms door criminele operaties en vaak met hoge menselijke en ecologische kosten. Ambachtelijke mijnbouw heeft plaatsgemaakt voor ‘grootschalige en gevaarlijke’ operaties van door buitenlandse autoriteiten gecontroleerde criminele syndicaten. Ghana is de op een na grootste goudproducent van Afrika. Goudmijnbedrijf Acacia wacht een schadeclaim van $190 miljard in Tanzania vanwege gesjoemel met de export uit twee mijnen. De fraude zou sinds 2000 verifieerbaar terug te vinden zijn.
Een Australiër vond met een metaaldetector in een verlaten goudmijn in de staat Victoria een klomp goud van 4,11 kilo ter waarde van zo’n 170 duizend euro. De man vond al eerder goudklompen op deze locatie. In 1869 werd de grootste goudklomp ooit ontdekt van 72 kilo.
Gouden koets Het onderzoek naar het goud op de koets was een flinke klus omdat het goud van de koets veel looddeeltjes bevatte door luchtverontreiniging waaraan het rijtuig in de loop der jaren was blootgesteld. Er moesten miljarden deeltjes lood worden verwijderd, wat vier maanden duurde. Het team vergeleek vervolgens het bladgoud met door Naturalis verstrekte monsters goud uit diverse regio’s in Zuid-Afrika en Suriname, die als mogelijke herkomst werden gezien. Daaruit bleek dat het goud van de koets het meest lijkt op dat uit een goudmijn aan de Surinamerivier. En dat zou aannemelijk zijn, aangezien er in de tijd dat het rijtuig werd gemaakt in deze omgeving veel goud werd gedolven.
Zo’n 4.000 illegale mijnwerkers zitten ‘opgesloten’ in een goudmijn in de noordwestelijke provincie van Zuid-Afrika. De overheid heeft één ingang opengelaten en wacht daar tot de werkers vrijwillig naar buiten komen zodat ze gearresteerd kunnen worden. De mijnwerkers zitten in een mijnschacht van de Stilfontein-goudmijn, zo’n 155 kilometer ten zuidwesten van Johannesburg. Ze hebben een tekort aan voedsel, water en andere levensmiddelen. De plaatselijke politie heeft alle ingangen afgesloten en wacht bij de laatste tot de mensen naar buiten komen. Meer dan twintig personen hebben dat al gedaan. Zuid-Afrika is de grootste goudleverancier ter wereld en heeft veel last van illegale mijnbouw. Daarvoor heeft de overheid het beleid ‘Vala Umgodi’ bedacht; Zoeloe voor ‘dicht het gat’. Daarbij sluit het ingangen van veelal verlaten mijnschachten, om illegale mijnbouw tegen te gaan. Mijnwerkers die onder de grond zitten verliezen zo de toegang tot eten en drinken en worden ‘uitgerookt’ om naar buiten te komen, waar de politie wacht. Het beleid is controversieel omdat het illegale mijnwerkers dwingt te kiezen voor arrestatie of hun leven. In het noordwesten van Zuid-Afrika bevinden zich veel verlaten goudmijnen, waar mensen illegaal toch op zoek zijn naar nieuwe goudaders. In de afgelopen weken zouden al meer dan duizend mijnwerkers gedwongen bovengronds zijn gekomen. Volgens AP zijn ze veelal verzwakt door honger of ziekte. Sommigen hebben weken niet gegeten. De Zuid-Afrikaanse minister Khumbudzo Ntshavheni gaat geen hulp bieden aan de “criminelen”. “We roken ze uit waardoor ze naar buiten komen. Criminelen horen niet geholpen maar vervolgd te worden.” Voor de illegale mijnbouwondernemingen werken voor een gedeelte ook mensen uit omliggende landen. De ondernemingen zijn vaak zwaarbewapend en hebben soms ook onderling strijd met elkaar. Dat zorgt voor overlast bij de bevolking die rond de mijnen woont.