SNS

Posted On 19 november 2024

SNS werd opgericht door en was onderdeel van de vakbeweging en werd in 1997 samengevoegd met SNS Bank tot SNS Reaal. Deze ging in 2006 naar de beurs wat een nieuwe serie overnames inluidde van onder andere AXA, Winterthur, DBV en Zwitserleven. Reaal werd hierdoor de tweede levensverzekeraar van Nederland met ongeveer zes miljoen polissen in beheer en werd later verkocht. (zie onder). Minister Sigrid Kaag (Financiën) neemt in 2023 ook een besluit over de verkoop van de Volksbank. Volksbank eindigde 2022 met 191 miljoen euro winst, 29% meer ten opzichte van 2021. De inkomsten stegen met 17% tot 965 miljoen euro. Het aantal rekeninghouders die niet alleen sparen, maar bijvoorbeeld ook een hypotheek afsluiten of een bijpassende verzekering afnemen steeg. Opvallend aan de jaarcijfers, is dat de SNS (Volksbank) minder profiteert van de huidige hoge spaarrentes. Sinds de bank afgelopen jaar aankondigde geen ‘monoklanten’ meer te willen hebben (klanten die enkel een spaarrekening afnemen), zegden 60.000 tot 80.000 spaarders hun rekening op. Voor 2023 wordt een verdere stijging van de winst verwacht. Er wordt  90 miljoen euro aan dividend uitgekeerd aan de Staat. Van DNB kreeg de “Staats” Volksbank een aanwijzing en DNB dreigt een boete op te leggen omdat de bank zich stelselmatig niet aan de wet houdt. Er is een gebrekkige klanten controle waar het gaat om witwassen en financieren van terrorisme. Voor april 2024 moet dit verbeterd zijn. In de afgelopen jaren schikte ING voor een bedrag van 775 miljoen euro met het Openbaar Ministerie (OM) omdat het toezicht op klanten niet voldeed aan de regels uit de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). ABN Amro kreeg een boete van 480 miljoen euro voor hetzelfde euvel. En sinds eind vorig jaar is bekend dat Rabobank doelwit is van een onderzoek van het OM. De uitkomst daarvan is nog ongewis. De bank kreeg al wel een dwangsom van 500.000 euro opgelegd. Ministerie was al lang op de hoogte De Volksbank kreeg in 2017 ook al eens een dwingende opdracht van DNB om strenger toezicht te houden. Die zogeheten aanwijzing ging gepaard met een dwangsom van een half miljoen euro, blijkt uit intern document van het ministerie van Financiën, gericht aan demissionair minister Kaag van eind juni. 

SNS Bank NV is een financiële dienstverlener op het gebied van bankieren die zich nadrukkelijk richt op de Nederlandse retailmarkt, inclusief het midden- en kleinbedrijf. Het productaanbod bestaat uit twee kernproductgroepen: hypotheken, en sparen en beleggen. SNS Bank N.V. heeft een balanstotaal van circa 65 miljard euro en heeft ongeveer 3.200 medewerkers (fte’s). In 1817 werd de eerste Nederlandse spaarbank opgericht als Nutsspaarbank. De SNS als organisatie ontstond in 1987 door een fusie van twee van de Gelders-Utrechtse Spaarbank en Spaarbank Limburg tot de Samenwerkende Nederlandse Spaarbanken (SNS). In 1990 sloten zich opnieuw enkele regionale banken aan. SNS Bank NV noemt zich vanaf 2017 Volksbank NV. Alle merken behouden hun eigen koers en marktpositie. Het nieuwe logo werd 27 september 2016 door minister Jeroen Dijsselbloem onthuld. De naam past alvast bij de ambitie van de SNS om een Nutsbank te worden. Maar niet voordat alle onderzoeken zijn afgerond over de “boekhoudfout” van 700 miljoen bij SNS Reaal. Er loopt een intern onderzoek, een extern onderzoek door PwC in opdracht van de commissarissen van de bank-verzekeraar, een intern onderzoek door het ministerie, een analyse door de Rijks Auditdienst en de Landsadvocaat moet tenslotte beoordelen of er juridische vervolgstappen genomen moeten worden.  Er bleek 700 euro miljoen minder kapitaal te zijn dan dat er was geboekt. Het verschil ontstond door een fout ingeboekte oude interne lening binnen de groep, van de bank aan de verzekeraar. Dat is over vele jaren onterecht meegeteld bij de solvabiliteit. Zowel De Nederlandsche Bank als de accountants hadden de fout niet opgemerkt. Het onderzoek van PwC is inmiddels afgerond en Dijsselbloem heeft hiervan op 3 juni een afschrift ontvangen. Het onderzoek door PwC heeft langer in beslag genomen doordat PwC van oordeel was dat uitvoeriger onderzoek wenselijk was.

De Volksbank handhaaft de merknamen SNS, ASN Bank, RegioBank en BLG Wonen voor zijn dochterbedrijven. Wel opereren die afzonderlijke labels onder één bankvergunning. Volksbank behaalde in 2016 nog een winst van 349 miljoen euro. In 2017 daalde dit naar 329 miljoen euro.

SNS schrapt naar verwachting 800 tot 900 voltijdsbanen en wil hiermee ongeveer 100 miljoen euro aan kosten besparen. Op termijn wil SNS opnieuw terug naar de beurs en heeft hiervoor alvast Goldman Sachs ingehuurd en werkgroepen aangesteld om te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn zonder dat dat ten koste gaat van klanten, werknemers en de samenleving.

De Volksbank kreeg in de eerste zes maanden van 2020 al te maken met een flinke winstdaling van 50 miljoen euro ten opzichte van 2019. Over 2020 werd uiteindelijk 37 % minder winst gemaakt en werd besloten om 15 % van het personeelsbestand af te vloeien. Hoewel de hypotheekproductie ten opzichte van 2019 wel toenam, daalde het marktaandeel van nieuwe hypotheken (5,6 procent) met een een half procentpunt.

Conflicten en chaos in het bestuur

De Volksbank heeft in dezelfde periode interne conflicten binnen het bestuur en de Raad van Commissarissen wat resulteerde in het plotselinge ontslag Begin 2020 werd een nieuwe cfo benoemd, Pieter Veuger. Met zijn jarenlange ervaring als partner bij accountant PwC moest hij tegenwicht geven aan ceo Oostendorp, in navolging van de zorgen van de ECB over de groepsdruk in de top van de bank. Half juni nam hij contact op met het ministerie van Financiën, met betrekking tot een nog lopend intern onderzoek. Topman Maurice Oostendorp en Jan van Rutte, de voorzitter van de raad van commissarissen (rvc) waren niet amused over zijn uit de school klappen en zetten hem af. De afdeling compliance kwam er achteraf pas achter dat de nieuwe topman Martijn Gribnau nog in het bezit bleek van een Amerikaanse verblijfsvergunning, waardoor de bank zich onverwacht moest houden aan Amerikaanse sancties. Een deel van De Raad van bestuur was hiervan niet op de hoogte en compliance directeur Vanessa Jeurissen-Kohn, die in 2018 bij de bank in dienst kwam en in totaal zo’n 15 jaar ervaring opdeed in de financiële wereld adviseerde samen met andere critici in het bestuur om de greencard zo snel mogelijk in te leveren, wat uiteindelijk ook gebeurde. Maar dat gebeurde pas nadat maar liefst drie advocatenkantoren hadden gekeken of er niet een andere oplossing was. Dit was ook de reden voor het vertrek van operationeel directeur Mirjam Verhoeven. Zij vertrok in november vorig jaar ‘in goed overleg’, met een vertrekpremie van 374.000 euro. Vanessa Jeurissen-Kohn, is sinds oktober 2020 niet meer op kantoor geweest. “De zaak is juridisch helemaal afgewikkeld, zij is met een vaststellingsovereenkomst tot zwijgen verplicht. Door een vso te tekenen, in ruil voor een vertrekpremie werd slechte publiciteit voorkomen.

Pieter Veuger, heeft ook na een bodemprocedure geen recht op een miljoenencompensatie. Hij had een ontslagvergoeding geëist van 2,8 miljoen euro, omdat hij ten onrechte zou zijn ontslagen. Maar de rechter in Utrecht gaat niet mee in zijn betoog en heeft de eis afgewezen. Over het gedwongen vertrek van Veuger is al langer juridisch gesteggel. Eerder dit jaar besliste het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden nog dat de Volksbank langer loon moest doorbetalen aan Veuger. Volgens het hof waren er rond het ontslag namelijk zaken fout gegaan. De rechter vond dat het allemaal wel meeviel met de herhaalde pesterijen waarvan Veuger naar eigen zeggen slachtoffer was. Ook het verwijt van Veuger dat hij zou zijn gechanteerd, is volgens de rechter ongegrond.

NLFI die juist bezig is om de bank in het gareel te brengen voor een beursgang of verkoop ziet opnieuw vertraging ontstaan. Mirjam Verhoeven vertrok als operationeel directeur omdat ze verschilt van mening over de gang van zaken, het te voeren beleid en de te volgen koers.  Verhoeven was achttien jaar verbonden aan de Volksbank en de rechtsvoorgangers. Het is al een tijd lang onrustig in de top. Terwijl hij nog maar enkele maanden in dienst was. Later vertrok ook operationeel directeur Mirjam Verhoeven, na meningsverschillen over de gang van zaken, het te voeren beleid en de te volgen koers. In augustus 2020 werd topman Maurice Oostendorp al na een jaar opgevolgd door Martijn Gribnau. Begin maart 2021 moest van het ministerie van Financiën ook president-commissaris Jan van Rutte de bank de bank verlaten, nog voor het aflopen van zijn tweede termijn. Uit een onderzoeksrapport bleek dat er soms sprake was van ‘intimiderend- en pestgedrag in de organisatie en op directieniveau. De RvC was in december 2020 al rond met Martijn Gribnau als beoogde nieuwe cfo, maar toezichthouder ECB ging niet akkoord met zijn aanstelling. Een mogelijke reden voor de bedenkingen bij toezichthouders zou de vorige werkgever van Gribnau zijn, te weten concurrent ING. Ook Jeroen Dijst, de directeur risicobeheer, zou feitelijk in augustus 2020 gedwongen moeten vertrekken. Medewerkers zouden begin 2020 een klokkenluidersmelding hebben gedaan bij AFM en DNB over de ‘foute’ sfeer op de afdeling risicobeheer. De raad van commissarissen (rvc) had het vertrekplan al gemaakt, maar het risico van een bestuurloze SNS werd toch te groot en het plan werd afgeblazen.

De Nederlandse Staat nam via NLFI voor 2,7 miljard euro alle aandelen SNS Bank van SNS Reaal over. De verkoop van SNS (De Volksbank) werd opnieuw een jaar uitgesteld. Toenmalig Minister Wopke Hoekstra van Financiën wilde de knoop op zijn vroegst al medio 2019 doorhakken. De kosten moesten dalen, de kapitaalbuffers worden verhoogd en de strategie verder uitgewerkt. Ook kampen de computersystemen voor onder meer risicobeheersing en het voorkomen van witwaspraktijken met een achterstand. Per verdiende euro moet nog 2,5 cent aan kosten geschrapt worden om de doelstelling van 50 tot 52 cent aan kosten te halen. SNS huurde Goldman Sachs in om de mogelijkheid van een verkoop te onderzoeken. Over de eerste zes maanden van 2018 werd 8,5% rendement op het eigen vermogen gemaakt. Met een rendement van 9,1% werd over 2017 € 190 miljoen aan dividend uitgekeerd aan de staat. Zes jaar na de redding is de SNS nog steeds niet klaar om weer op eigen benen te staan. Toezichthouder ECB waarschuwde in 2019 al in een vertrouwelijk rapport in harde bewoordingen voor de verziekte sfeer in de bestuurskamer. De twee commissarissen Sonja Barendregt en Monika Milz vertrokken en werden niet herbenoemd. Hoewel de toezichthouder in het assessment positief was over de informele sfeer in de top, waren er toch vooral zorgen over het leiderschap. Toenmalig topman Maurice Oostendorp had te weinig oog voor de onderlinge relaties in zijn bestuur. Tegelijkertijd was er sprake van forse groepsdruk, waardoor vraagtekens plaatsen bij heersende meningen niet geduld werd, concludeerde de ECB. Spanningen en meningsverschillen tussen directieleden onderling werden moeizaam opgelost. Directieleden voelden zich soms geïsoleerd, en dat was een groot risico voor de bank. Het algemene belang van het bedrijf kon ondermijnd worden door bestuurders die vooral oog hadden voor hun eigen portefeuille. Het tekort aan aandacht voor onderlinge relaties en onvoldoende ingrijpen als conflicten escaleren, zorgde ervoor dat de top minder efficiënt vergaderde. In de vergaderingen lag de focus vooral op lopende zaken waar directieleden hun mening over spuiden in plaats van naar elkaar te luisteren om problemen samen op te lossen. Het gevolg van deze verziekte werksfeer was dat belangrijke besluiten niet snel genoeg genomen werden, of zelfs helemaal niet. Als er dan al knopen werden doorgehakt, dan rammelde de onderbouwing ervan. Daardoor waren de consequenties van de plannen niet goed te overzien. Van de plannen die worden uitgevoerd, wordt onvoldoende gevolgd wat deze opleverden. De meningsverschillen in de top sijpelden ook door naar de rest van het bedrijf. Van de 4 miljard die het redden van het toenmalige SNS Reaal kostte, is ondertussen nog maar 2,9 miljard euro terugverdiend. De directie beloofde de ECB onder meer de uitrol van een leadershipprogramma en het ontwikkelen van een 360 graden feedbacksysteem. Naar aanleiding van een extern onderzoek naar het vertrek van de belangrijkste jurist in het bedrijf ging het al snel weer mis. De kersverse cfo Veuger vreesde dat sommige misstanden die de onderzoekster ontdekte, niet in het rapport terecht zouden komen. Toen hij zijn zorgen daarover uitte tegen Oostendorp en Van Rutte, vond hij geen gehoor. Hij meldde zich vervolgens bij een hoge ambtenaar van het ministerie van Financiën, maar dat werd hem niet in dank afgenomen door de topman en voorzitter van de rvc, wat uiteindelijk uitmondde in zijn ontslag. Veuger werd ‘solistisch en destructief’ optreden verweten, blijkt uit verdediging van de bank in de rechtszaak die Veuger aanspande tegen zijn ontslag.

Topman Maurice Oostendorp verliet de bank ook veel eerder dan gepland. Hij werd in april 2019 herbenoemd voor een periode van 4 jaar, maar wordt ruim een jaar later al afgelost door Martijn Gribnau. Voor de bank was dat ‘een natuurlijk moment’ omdat er aan een nieuwe strategie gewerkt werd, die aan het einde van het jaar bekend gemaakt zou worden. Die nieuwe strategie, waarbij de bank zo’n 400 tot 500 voltijdsbanen wil schrappen, werd begin februari gepresenteerd. Na Veuger en Oostendorp vertrok ook operationeel directeur Mirjam Verhoeven, na een dienstverband van 18 jaar met een vertrekpremie van 374.000 euro. In februari 2021 volgde er nog een geheim rapport van twee onafhankelijke onderzoekers naar de verstoorde verhoudingen in de top van de bank. Misverstanden over de taakverdeling in het bestuur waren een van de oorzaken voor de onrust. Er was sprake van ‘incidenteel’ pestgedrag en intimidatie tussen directieleden onderling, wat leidde tot een ‘onveilige werksituatie. Jan van Rutte, voorzitter van de rvc, wilde geen conclusies aan het onderzoek verbinden.Het feit dat hij drie weken later alsnog opstapte, wijst erop dat de aandeelhouder daar geen genoegen mee heeft genomen. Het mislukken van privatisering wat in het regeerakkoord stond, is mislukt omdat de organisatie niet deugde. Kamerleden willen van Hoekstra weten waarom er niet eerder is ingegrepen en waarom de Kamer niet is geïnformeerd over het ECB-rapport. Er zal een nieuwe rapportage naar de Kamer gezonden worden in de zomer van 2021. Een beslissing over de toekomst van de bank werd in februari verder op de lange baan geschoven. Vanwege het aftreden van het kabinet en de naderende verkiezingen verklaarde de Tweede Kamer het onderwerp Volksbank toen controversieel. De nood voor een nieuwe cfo is inmiddels zo hoog, dat de bank John Reichardt als interim-cfo heeft benoemd. De bank zoekt daarnaast nog drie directieleden en er moet nog een opvolger voor Jan van Rutte worden gevonden als voorzitter van de rvc. Daarvoor zouden maar liefst drie executive search bureaus zijn aangeschreven.De Volksbank heeft in de periode 2019-2021 een strategische heroriëntatie uitgevoerd en de minister van Financiën toegelicht dat een nieuwe rapportage van NLFI over de stand van zaken bij de Volksbank niet zinnig zou zijn voordat de strategische heroriëntatie door de bank was afgerond. De Volksbank heeft vervolgens haar nieuwe strategie in februari 2021 afgerond en aan de markt toegelicht. Deze strategie is door de Volksbank tot stand gebracht. In lijn met de beperkingen die de ACM heeft opgelegd aan NLFI en aan de Staat hebben NLFI en de minister van Financiën hier geen zeggenschap over. Dat wil niet zeggen dat NLFI hier geen betrokkenheid bij heeft gehad: NLFI heeft, gegeven haar ruimte, met de Volksbank een dialoog onderhouden en de nieuwe strategie beoordeeld vanuit haar perspectief als aandeelhouder en met het oog op advisering aan de minister van Financiën over eventuele privatisering. De conclusie van deze voortgangsrapportage is dat de nieuwe strategie bijdraagt aan de continuïteit, de stabiliteit en een sterkere financiële positie van de Volksbank. Een nieuwe strategie moet bijdragen aan de verbetering van de positie van de bank en aan een betere uitgangspositie voor privatisering. NLFI is van oordeel dat de bank deze ruimte geboden moet worden. Een veelheid van factoren beïnvloedt privatiseringsopties. Nadat de Staat is begonnen met de afbouw van de belangen in ABN AMRO is nu ook door Minister van Financiën Eelco Heinen besloten dat de Volksbank naar de beurs moet, of onderhands moet worden verkocht. In een brief aan de Tweede Kamer zegt hij het advies van  NLFI op te willen volgen. 

SNS Bank NV is een financiële dienstverlener op het gebied van bankieren die zich nadrukkelijk richt op de Nederlandse retailmarkt, inclusief het midden- en kleinbedrijf. Het productaanbod bestaat uit twee kernproductgroepen: hypotheken, en sparen en beleggen. SNS Bank N.V. heeft een balanstotaal van ongeveer 65 miljard euro en heeft ongeveer 3.200 medewerkers (fte’s). In 1817 werd de eerste Nederlandse spaarbank opgericht als Nutsspaarbank. De SNS als organisatie ontstond in 1987 door een fusie van twee van de Gelders-Utrechtse Spaarbank en Spaarbank Limburg tot de Samenwerkende Nederlandse Spaarbanken (SNS). In 1990 sloten zich opnieuw enkele regionale banken aan. SNS Bank NV noemt zich vanaf 2017 Volksbank NV. Alle merken behouden hun eigen koers en marktpositie. Het nieuwe logo werd 27 september 2016 door minister Jeroen Dijsselbloem onthuld. De naam past alvast bij de ambitie van de SNS om een Nutsbank te worden. Maar niet voordat alle onderzoeken zijn afgerond over de “boekhoudfout” van 700 miljoen bij SNS Reaal. Er loopt een intern onderzoek, een extern onderzoek door PwC in opdracht van de commissarissen van de bank-verzekeraar, een intern onderzoek door het ministerie, een analyse door de Rijks Auditdienst en de Landsadvocaat moet tenslotte beoordelen of er juridische vervolgstappen genomen moeten worden.  Er bleek 700 euro miljoen minder kapitaal te zijn dan dat er was geboekt. Het verschil ontstond door een fout ingeboekte oude interne lening binnen de groep, van de bank aan de verzekeraar. Dat is over vele jaren onterecht meegeteld bij de solvabiliteit. Zowel De Nederlandsche Bank als de accountants hadden de fout niet opgemerkt. Het onderzoek van PwC is inmiddels afgerond en Dijsselbloem heeft hiervan op 3 juni een afschrift ontvangen. Het onderzoek door PwC heeft langer in beslag genomen doordat PwC van oordeel was dat uitvoeriger onderzoek wenselijk was.

De Ondernemingskamer van het gerechtshof in Amsterdam bepaalde dat voormalige aandeelhouders om een gerechtelijk onderzoek mochten vragen ten aanzien van mogelijk wanbeleid bij de bank en verzekeraar en dit werd in hoger beroep op 4 november 2016 nog eens bevestigd. Het onderzoek moest een eerste stap zijn richting compensatie voor gedupeerde beleggers. Eind februari 2016 benoemde de Ondernemingskamer drie experts die het onderzoek moesten gaan leiden. Dat waren Henk Oosterhout van waarderingsbureau Duff & Phelps, Machiel Jansen Schoonhoven van zakenbank NIBC en oud-curator Louis Deterink. De drie onderzoekers ontvingen voor hun werkzaamheden alvast een voorschot van 1,9 miljoen euro. Het ministerie van Financiën probeerde via de Ondernemingskamer Amsterdam het gemaakte deskundigenrapport over de waarde van SNS Reaal, voor de gedupeerde ex aandeelhouders geheim te houden om te voorkomen dat bedrijfsgevoelige informatie bekend wordt. 26 juli 2018 besloot de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam echter om alsnog een onderzoek te laten doen naar het beleid en de gang van zaken van SNS Reaal N.V. en SNS Bank N.V. in de periode vanaf 1 juli 2006 tot 1 februari 2013, de datum waarop SNS Reaal werd genationaliseerd. Volgens de Ondernemingskamer van het gerechtshof in Amsterdam moet de Nederlandse overheid aan onteigende beleggers van verzekeraar SNS Reaal nog meer dan 804 miljoen en 810 duizend euro uitbetalen.

De Volksbank handhaafde de merknamen SNS, ASN Bank, RegioBank en BLG Wonen voor zijn dochterbedrijven. Wel opereren die afzonderlijke labels onder één bankvergunning. Volksbank behaalde in 2016 nog een winst van 349 miljoen euro. In 2017 daalde dit naar 329 miljoen euro.

SNS schrapt naar verwachting 800 tot 900 voltijdsbanen en wil hiermee ongeveer 100 miljoen euro aan kosten besparen. Op termijn wil SNS opnieuw terug naar de beurs en heeft hiervoor alvast Goldman Sachs ingehuurd en werkgroepen aangesteld om te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn zonder dat dat ten koste gaat van klanten, werknemers en de samenleving.

SNS Bank, ASN Bank en RegioBank kondigden onlangs aan dat hun klanten, ondanks de hoge winsten, maandelijks 50 cent meer moeten gaan betalen. Per jaar is dat 6 euro meer en dat is 16 tot bijna 19 procent meer dan eerder.

Geschiedenis

SNS had van DNB destijds nooit goedkeuring mogen krijgen voor de slechte en risicovolle overname van de portefeuille Property Finance van ABN Amro. Ook heeft DNB niets gedaan met het feit dat Property Finance zaken deed met klanten die banden hadden met criminelen. Het ministerie van Financiën heeft net als de DNB te laat opgetreden en in een te laat stadium contact met de Europese Commissie gezocht. Accountantskantoor Ernst & Young was medeverantwoordelijk omdat de gehanteerde waarderingssystematiek niet voldeed aan de eisen van de Europese Commissie. De overheid investeerde in totaal 6,25 miljard euro in de redding van SNS Reaal. 26 juli 2018 besloot de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam op verzoek van de VEB en de Stichting Beheer SNS Reaal uiteindelijk alsnog om een onderzoek te laten doen naar het beleid en de gang van zaken van SNS Reaal N.V. en SNS Bank N.V. in de periode vanaf 1 juli 2006 tot 1 februari 2013, de datum waarop SNS Reaal werd genationaliseerd.

De opdracht werd als volgt geformuleerd:

• In welke mate heeft SNS Reaal zich rekenschap gegeven van de voorafgaand aan de overname van SNS Property Finance B.V. (hierna: Property Finance) geïdentificeerde risico’s;
• De vraag of de groei van Property Finance in de periode tot en met 2008 gepaard is gegaan met een voldoende zorgvuldige beoordeling van de kredietaanvragen;
• De mate waarin de administratie en het risicobeheer van Property Finance ten tijde van de acquisitie en nadien tekortschoot, de mate waarin SNS Reaal zich daarvan bewust was en de wijze waarop SNS Reaal heeft gereageerd op geconstateerde tekortkomingen;
• De vraag of SNS Reaal tijdig heeft gereageerd op de verslechtering van de onroerend goed markten, zowel met betrekking tot het beheer van de bestaande projecten van Property Finance als met betrekking tot de aanpassing van de (groei)strategie van Property Finance;
• De mate waarin SNS Reaal inzicht had in de aan Property Finance verbonden risico’s en de consequenties van de risico’s voor de continuïteit van het concern als geheel;
• Het tijdstip waarop SNS Reaal zich realiseerde dat SNS Bank zich genoodzaakt zag tot aflossing van de Participatie Certificaten na afloop van de termijn van 10 jaar na uitgifte daarvan, de consequentie van die aflossingsverplichting voor de kwalificatie van de Participatie Certificaten als Tier 1 kapitaal en de externe communicatie van SNS Reaal over een en ander;
• De vraag waarom SNS Reaal in publicaties over de solvabiliteit van Reaal geen rekening heeft gehouden met de omstandigheid dat de vordering van SRLEV N.V. op SNS Bank was verpand aan SNS Bank tot zekerheid van de vordering van SNS Bank op Reaal;
• De wijze waarop in de jaarrekeningen van SNS Reaal over 2008 tot en met 2011 en in overige publicaties van SNS Reaal de in 2008 aan de Staat voor € 750 miljoen uitgegeven securities zijn verantwoord in het licht van de toezegging aan de Europese Commissie om die staatssteun uiterlijk per 31 december 2013 terug te betalen.
• Een aantal voormalige functionarissen van SNS Reaal heeft de raadsheer-commissaris van de Ondernemingskamer verzocht te bepalen dat zij kunnen volstaan met schriftelijke beantwoording van vragen van de onderzoekers en dat de verslagen van de verhoren en de schriftelijke beantwoording van vragen niet als bijlagen bij het onderzoeksverslag zullen worden gehecht, maar dat werd door de raadsheer-commissaris afgewezen. Het staat de onderzoekers dus in beginsel vrij om de gespreksverslagen als bijlagen bij het onderzoeksverslag te voegen. Als de gespreksverslagen aan het onderzoeksverslag worden gehecht, zijn zij daarmee overigens niet openbaar. Na voltooiing van het onderzoek beslist de Ondernemingskamer over het al dan niet openbaar maken van het onderzoeksverslag en de bijlagen waardoor de hele affaire uiteindelijk alsnog in de doofpot kan belanden.

Propertize

NLFI heeft Propertize van SNS verkocht aan consortium LS/JPM (JP Morgan Chase en Lone Star). De verkoop werd op 27 september 2016 afgerond, waarbij de aandelen officieel zijn overgedragen aan Lone Star Funds. Eind juni tekenden beide partijen de koopovereenkomst. De Staat heeft voor de aandelen een bedrag ontvangen van 895,3 miljoen euro, minus 22,5 miljoen euro die wordt uitgekeerd als aan bepaalde voorwaarden is voldaan die samenhangen met de liquidatie van een vastgoedproject. De Staat heeft de uitstaande staatsgegarandeerde schuld van Propertize, met een waarde van 2,35 miljard euro, overgenomen. De Staat heeft dat bedrag van Propertize ontvangen, samen met de opgelopen rente op de rentebetalingen. Propertize keerde eerder dat jaar 45,4 miljoen dividend uit aan de Staat, waarmee de totale opbrengst uitkwam op 940,8 miljoen.

Het consortium LS/JPM is een samenwerkingsverband van Lone Star Funds (LS) en JP Morgan Securities Plc, onderdeel van JP Morgan Chase & Co (JPM). LS is een internationale participatiemaatschappij die investeert in onroerend goed, aandelen, leningen en andere financiële activa. LS is wereldwijd actief en sinds de oprichting van haar eerste fonds in 1995, heeft LS 16 participatiefondsen opgezet waarin voor ruim 65 miljard dollar belegd is. LS is sinds 2009 ook in Nederland actief als investeerder in vooral kantoren en heeft hier ruim 2 miljard euro belegd.

Propertize (SNS Property Finance) verkreeg in 2013 het verloederde hoofdkantoor van Centraal Beheer in Apeldoorn, een van de architectonische hoogtepunten van de stad dat in 1972 naar ontwerp van architect Herman Hertzberger werd gebouwd. Het gebouw geldt onder architectuurhistorici als internationaal toonaangevend voorbeeld van het structuralisme: een bouwstijl waarin geometrische structuren de boventoon hebben en kreeg als een van de eerste „kantoortuinen”. De zogenoemde „ Apenrots” stond na tien jaar van leegstand op de nominatie voor sloop. Het pand werd in 2015 voor 2,5 miljoen euro door de inmiddels failliete investeerder Certitudo gekocht en zou herontwikkeld worden door architect Winy Maas en omgezet in woningen. Omdat het pand bestaat uit opeengestapelde en geschakelde kubussen van negen bij negen meter bleek dat dit geen ideale afmetingen voor woningbouw. Door onenigheid over het ontwerp met architect Hertzberger lag de uitvoering van het transformatieproject al jaren stil. De schuldeisers waaronder institutionele beleggers kunnen nu beslag leggen waardoor de woonbestemming allerminst nog zeker is. Mocht het gebouw naar een van de schuldeisers gaan, dan staat de gemeente Apeldoorn klaar om het gebouw over te nemen. De Gemeente Apeldoorn heeft een voorkeursrecht gevestigd op het gebouw, waardoor het als eerste het recht heeft om het pand op te kopen. De zogenaamde „ Apenrots” stond na tien jaar van leegstand op de nominatie voor sloop. Het pand dat in 2015 voor 2,5 miljoen euro werd gekocht zou herontwikkeld worden en door architect Winy Maas omgezet te worden in woningen. Omdat het pand bestaat uit opeengestapelde en geschakelde kubussen van negen bij negen meter bleek dat dit geen ideale afmetingen voor woningbouw. Door onenigheid over het ontwerp met architect Hertzberger lag de uitvoering van het transformatieproject al jaren stil. De schuldeisers waaronder institutionele beleggers kunnen nu beslag leggen waardoor de woonbestemming allerminst nog zeker is. Mocht het gebouw naar een van de schuldeisers gaan, dan staat de gemeente Apeldoorn klaar om het gebouw over te nemen. De Gemeente Apeldoorn heeft een voorkeursrecht gevestigd op het gebouw, waardoor het als eerste het recht heeft om het pand op te kopen. Herbouw zal echter ongeveer 50 miljoen euro gaan kosten. Vanaf 2007 hebben TCN Property Projects, ARRA, Certitudo Capital geprobeerd om het gebouw te gelde te maken, waarbij tientallen miljoenen verloren gingen aan project- en planontwikkeling. Het ontwerp van de Nederlandse architect Herman Hertzberger stamt uit 1972 en wordt gerekend tot het structuralisme. Het werd opgetrokken uit beton en kenmerkt zich door het gebruik van kubusvormige elementen van negen bij negen meter. 

In maart 2014 plaatste Propertize een 3-jarige lening ter waarde van 1 miljard euro als onderdeel van een funding programma, waarbij ze eerder al 1.35 miljard euro ophaalden en ze plaatsten vier Euro Commercial Papers en medium Term Notes ter waarde van 3.9 miljard euro waarmee ze binnen zes weken de financiering ophaalden die ze voor 2014 nodig hadden. Deze financiering en rating werd alleen mogelijk omdat de Nederlandse Staat hiervoor garant stond. Bij de nationalisatie van SNS Reaal N.V. werd van de bancaire sector een bijdrage gevraagd in de vorm van een resolutieheffing.

Met een grote advertentie in de Financial Times startte 9 december de verkoop en veiling van Propertize in twee fases. Na de aankondiging werden er al veel hypotheken aan opkopers verkocht, onder andere aan Goldman Sachs.

Over 2014 had Propertize een verlies van 49 miljoen euro en in 2013 een verlies van 823 miljoen. De afbouw van de portefeuille bedroeg in het eerste halfjaar van 2015 635 miljoen euro waarmee in de eerste negen maanden van dat jaar netto 33 miljoen euro winst werd gemaakt. Er resteerde op dat moment nog slechts een klein miljard aan vastgoed en een aantal claims waarvoor de kopers aansprakelijk zijn. Een particuliere belegger uit Den Bosch heeft fase 2 van het voormalige Acer-complex op De Herven in Den Bosch gekocht van Propertize (BPF Onroerend Goed Lease en Financieringen B.V.). Fase 2 is verhuurd aan Ricoh Nederland  en Eijgenhuijsen.

De Duitse vastgoedbelegger Commerz Real Investment (CRI) en 2SQR waren eerder naar de rechter gestapt om de afsplitsing van Property Finance terug te laten draaien en SNS ging hiertegen vergeefs in beroep. CRI, een dochter van de Duitse Commerzbank, kocht eind 2010 een deel van het Haagse kantorencomplex New Babylon voor 41 miljoen euro met garanties van SNS Property Finance en claimt 10 miljoen euro. 2SQR vond dat de bank verantwoordelijk was voor hun faillissement, omdat de bancaire zorgplicht niet zou zijn nagekomen. De curatoren houden SNS Property Finance en nu dus de koper aansprakelijk voor het totale tekort in de failliete boedel van 157 miljoen euro.

SNS Bank en Propertize betoogden dat de Nederlandse Staat Propertize niet zal laten vallen en dat alleen al hierom Curatoren en CRI voldoende waarborg hadden voor de voldoening van hun vorderingen. De rechtbank volgde dit betoog echter niet waarna SNS in beroep ging. De Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam heeft de bezwaren van SNS in het uiteindelijke vonnis van de hand gewezen.

Goldman Sachs, die de fondsfinanciering van Van Boom & Slettenhaar kocht van Propertize, eist onmiddellijke aflossing van 88 miljoen euro. In december 2015 verkocht Propertize vastgoedleningen van negen leningnemers aan ELQ Investors II. Dit fonds van Goldman Sachs kocht de gehele lening portefeuille met een nominale waarde van 220 miljoen euro voor slechts 150 miljoen. Een van de negen leningnemers was Van Boom & Slettenhaar, die daarmee onder andere de B&S Vastgoed Nederland had gefinancierd. B&S kreeg door forse afboekingen een negatief eigen vermogen. B&S onderhandelde namens 1.300 particuliere beleggers met Propertize over herfinanciering van de leningen. Propertize was bereid de leningen te royeren als de B&S-beleggers tot eind 2018 70 miljoen (Vastgoed Nederland) zouden aflossen. B&S vroeg Propertize vervolgens om een vermindering van 25 miljoen euro op de Vastgoed Nederland-lening wat Propertize weigerde. B&S hoopte op een nieuwe lening van 7,7 miljoen euro op een getaxeerde waarde van 12,3 miljoen euro maar Goldman Sachs heeft dit voorstel afgewezen. B&S had medio 2015 net een nieuwe huurovereenkomst met het Rijksvastgoedbedrijf rond voor de rechtbank aan de Parnassusweg in Amsterdam waardoor de waarde van de Vastgoed Nederland-portefeuille met 10 miljoen euro toe was genomen. De toenmalige bestuurders kan wanbeleid en misleiding worden verweten, betoogde de Vereniging van Effectenbezitters (VEB) 17 februari 2022 voor de Ondernemingskamer en eist een schadevergoeding.

Commissaris Frans Cremers, advocaat Frans Stibbe en oud-bankier Machiel Jansen Schoonhoven deden onderzoek op last van de Ondernemingskamer naar de ondergang van SNS Reaal en concludeerden dat de bestuurders van de bank fouten hebben gemaakt, maar wel integer waren. De onderzoekers waren zeker dat het niet tot nationalisatie was gekomen als Property Finance indertijd niet was gekocht. Tegelijkertijd stelden ze vast dat de bestuurders naar beste weten en kunnen hadden getracht problemen aan te pakken. De VEB bestrijdt de uitkomst en stelt dat het SNS-bestuur bij de aankoop wist van de grote risico’s bij de vastgoedfinancier, of dit had moeten weten. Property Finance zou een organisatie zijn waar commerciële zonnekoningen de dienst uitmaakten en te weinig ondernomen hebben om problemen adequaat aan te pakken. Het bedrijf werd een zombiebank genoemd, waar kamikazepiloten aan het roer stonden. ‘Risicobeheer was er alleen voor de bühne’, betoogden de advocaten. Volgens de VEB schetsten bestuur en commissarissen in die periode stelselmatig een ‘misleidend beeld’ van de financiële situatie van SNS-Reaal. Topman Sjoerd van Keulen hield lang vol dat Property Finance een goede aankoop was. Zelfs toen financieel directeur Ference Lamp de vastgoedpoot in 2009 intern omschreef als ‘nucleaire bom’ en ‘sluipmoordenaar’, bleef Van Keulen het risicobeleid steunen. De tegenpartijen van staatsaandeelhouder NLFI tot de Volksbank, de rechtsopvolger van SNS Reaal, en van de onderzoekers tot de vertegenwoordiging van het voormalig bestuur — vonden de uitlatingen van de VEB buitenproportioneel. Volgens de Volksbank, die nog steeds in handen van de staat is, heeft de VEB selectief gewinkeld in de stukken. ‘Met veel fluffy statements, die niets anders ten doel hebben dan twijfel zaaien.’ Alle tegenpartijen benadrukten nog maar eens dat er goed onderzoek gedaan was voor, tijdens en na de aankoop. En dat er, gegeven de uitdagende omstandigheden van de kredietcrisis, adequaat gereageerd is toen het vastgoedbedrijf in de problemen raakte. De Ondernemerskamer doet over enkele maanden definitief uitspraak.

SNS Securities

NLFI verkocht eerder ook SNS Securities. De koper was zakenbank NIBC. Het effectenhuis verzorgt met 96 werknemers aan- en verkooptransacties voor professionele beleggers en analisten en handelaren. De boekwaarde van SNS Securities was 34 miljoen euro. Over het verkoopbedrag en het enorme boekverlies wordt door beide partijen erg geheimzinnig gedaan en werd niets naar buiten gebracht. Zelfs het FD was niet in staat om de cijfers te achterhalen. SNS zelf wordt op advies van het NLFI voorlopig niet verkocht omdat deze nog wordt geconfronteerd met “operationele en structurele uitdagingen”. SNS heeft zoveel last van de extreem lage rente dat het verdienmodel van de bank hierdoor onder druk staat en omdat er nog geen serieuze interesse is van potentiële kopers tegen voor de Staat acceptabele voorwaarden.

NIBC is gevestigd in Den Haag en is nu eigendom van de Amerikaanse investeerder J.C. Flowers. NIBC heeft kantoren in Frankfurt, Londen en Brussel en maakt een nettowinst van 71 mln euro. NIBC betaalde in 2014 nog een resolutie heffing van de Staat van 12 miljoen euro als bijdrage aan de kosten van de nationalisatie van SNS Bank in 2012.

Het kolossale pand daterend uit 1988 aan de Amsterdamse Nieuwezijds Voorburgwal 162 waarin het bedrijf gevestigd is, is verkocht aan de Stichting tot behoud van Monumenten Laurentius en Petronella. SNS Securities/NIBC huurt het pand nog maximaal twee jaar. De vertraagde overname kwam door de lange onderhandelingen over de bonussen. NIBC wil na de overname de werknemers een laag vast salaris geven met meer ruimte voor bonussen. NLFI vond dat een probleem vanwege de publieke opinie hierover. Dick Sluimers (1953) sinds 2008 voorzitter van de Raad van Bestuur van de Algemene Pensioen Groep (APG), de belegger van onder meer de pensioenen van het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) wordt per 1 januari 2016 commissaris en hoofd van de auditcommissie. NIBC boekte in de eerste helft van dit jaar een winst van 33 miljoen euro en is eigendom van het private-equityfonds van J.C. Flowers. NIBC heeft de overname afgerond en de diensten werden per 1 juli 2017 voortgezet onder de naam NIBC Markets. De Nederlandsche Bank (DNB) heeft de overname officieel goedgekeurd. Topman Paulus de Wilt van NIBC had eerder al laten weten veel te verwachten van de overname van SNS Securities.

De failliete zeepketen Sabon van de omstreden Bob Ultee heeft na een hoger beroep alsnog toestemming gekregen voor een crediteurenakkoord waarin hij samen met crediteuren een claim van 260 miljoen euro in diende tegen SNS Securities omdat zij de hoofdschuldige zouden zijn voor zijn faillissement. Ultee had zijn schuldeisers in zijn persoonlijk faillissement aangeboden om in ruil voor een klein percentage van hun vordering van totaal 42 miljoen te participeren in een claim b.v., waarmee hij zijn schadeclaim tegen de SNS Bank wil indienen en financieren. In totaal zouden schuldeisers via de claim b.v. maximaal 12,5 miljoen euro tegemoet kunnen zien.

Brucht G. werd via financieel adviesbureau Boer & Croon en de Herstructureringsgroep Nederland als interim-directeur bij SNS Reaal aangesteld om de problemen bij Property Finance op te lossen en richtte hiervoor stichting Herstructurering Groep Nederland op. Brucht G. (alias Buck) werkte dertig jaar voor banken als ABN, ING en Credit Lyonnais en was jarenlang adviseur van de Orco Bank terwijl hij tegelijkertijd ook voor SNS Property Finance werkte.

Met deze stichting werden zeker vijftig bevriende juristen, saneerders en taxateurs te werk gesteld bij SNS in ruil voor kickbacks die werden gefactureerd door compaan Pieter G.’s vennootschap Sebastivier. Zelfs secretaresse Angelique S. betaalde Brucht G. 134.119 euro voor het werk dat zij via haar bedrijf The Office Management bij SNS mocht uitvoeren.

Brucht G., Pieter G., Bé van der H. en Hilbrand van der Z. stonden uiteindelijk terecht voor fraude, oplichting, omkoping, valsheid in geschrifte en witwassen in georganiseerd verband. H. van der Z. declareerde 220 euro per uur bij SNS en droeg daar 70 euro per uur van af aan Brucht G. en Van der H. De doorbetalingen van Van der Z. aan Van der H. liepen via de Tsjechische vennootschap van zijn dochter omdat hij nog in het faillissement zat van Reggehuys. De verdachten hadden geen schriftelijke contracten maar spraken afdrachten mondeling af. Wel stonden alle mailaccounts inclusief inloggegevens en verrekenlijsten in de computer van Angelique.

Bankiers Hilbrand van der Z., Berend (Bé) Van der H., Murphy L. en Jurgen B. kenden elkaar uit de tijd dat zij nog bij ABN AMRO werkten. Ook Ex- ABN/AMRO bankier en voormalig directeur van het failliete vastgoedbeleggingsfonds. Reggehuys Bé van der H. betaalde voor zijn werk bij SNS aan Pieter G. en hij liet zich op zijn beurt weer door ex-Reggehuys medewerkers Jeffry W. en Otto H. betalen. (Het malafide Reggehuys investeringsfonds viel in 2010 om, waarbij zo’n 190 miljoen euro van met name noordelijke beleggers verdween). Van der H. kreeg drie maanden voorwaardelijk en 240 uur taakstraf.

Brucht G. kwam pas in opspraak nadat H. van de L. aangifte bij de FIOD tegen hem had gedaan. Van de L. meldde het wegsluizen van geld via vennootschappen op de Antillen. Dat zou gedaan worden door Gregory E. van United Trust. Brucht G. gebruikte deze vennootschappen ook voor het wegsluizen van de kickbacks.

Pieter G. kreeg onder meer een commissariaat bij het Duitse SNS-vastgoedproject Überseequartier in Hamburg en liet zich via zijn Olibas Beheer en Sebastivier Beheer betalen door de bankiers die hij op zijn beurt weer bij SNS binnengebracht. Hij ontving van zes vastgoedbankiers in totaal 1,7 miljoen euro, waarvan hij 374.578 euro doorbetaalde aan Brucht G. die hiervoor zeven facturen bij hem indiende. De zes betrokken bankiers Murphy L. (Solelo), Otto H. (Otium M.), Hilbrand van der Z.(Tongariro), Bé van der H., Jurgen B. (Meerval Beheer) en Jeffrey W. (Schier Uut Beheer) declareerden bij SNS voor 225 tot 325 euro per uur exclusief btw en kilometervergoeding en betaalden hiervan een derde door aan Brucht G. en Pieter G.. In totaal ontvingen zij volgens het OM zo’n 2,3 miljoen euro van dertien managers.

Mount Nepal

In 2016 stonden 9 van de 15 verdachte Groningse oud-SNS-bankiers uit het SNS Property Finance dossier “Mount Nepal” al voor het gerecht. 21 maart 2016 begon de rechtszaak tegen de hoofdverdachten, Brucht K. Jacob G. (56), Pieter G.(58) en secretaresse Angelique S. Dinsdag 29 maart 2016 formuleerde het Openbaar Ministerie de strafeis en de rechtbank deed vrijdag 20 mei 2016 uitspraak en verklaarde de ten laste gelegde feiten bewezen en de verdachten schuldig aan witwassen, omkoping en valsheid in geschrifte. Brucht G. en Pieter G. werden veroordeeld voor het leiding geven aan een criminele organisatie. Het OM had 48 maanden plus een geldboete van 110.000 euro tegen Brucht G. en zijn privé-bedrijven Consus Services, Corylus Consultancy en Salvadanaio Holding geëist, maar hij kreeg uiteindelijk één jaar onvoorwaardelijk en zes maanden onvoorwaardelijk. De Rechtbank Midden-Nederland heeft een registeraccountant die zich liet inhuren door SNS Property Finance strafrechtelijk veroordeeld voor omkoping, zich bedienen van valse facturen en witwassen van steekpenningen. Naast het al opgelegde beroepsverbod voor drie jaar gaf de rechtbank een taakstraf van 160 uur.

In hoger beroep kregen Murphy L., ex-registeraccountant Jeffry W. en ex-fiscaal jurist Otto H. uit Groningen uiteindelijk allemaal drie maanden voorwaardelijke gevangenisstraf met een proeftijd van 2 jaar. Daarbovenop kreeg het drietal een werkstraf van 240 uur. Ook Bé van der H. uit Hoogeveen werd hiertoe veroordeeld inclusief een geldboete van 100.000 euro of een jaar celstraf. Pieter G. kreeg net als Brucht G. twee jaar celstraf en worden door het hof gezien als de hoofdverdachten. Allen werden wel vrijgesproken voor oplichting en verduistering. Brucht daagde SNS 7 september 2016 voor de rechter om te eisen dat de elf miljoen aan beslagen op zijn huis, bankrekeningen en beleggingsportefeuille worden opgeheven, maar verloor de zaak. Brucht G. stelde in de dagvaarding dat de top van SNS zijn waarschuwingen voor een dreigend faillissement van de bank jarenlang van de hand heeft gewezen. Brucht G. beschuldigde de SNS eerder ook al van oplichting en valsheid in geschrifte. Bij zijn vertrek eind 2012 kreeg hij een afkoopsom van 750.000 euro. SNS wilde het geld terug en zou daarbij tegen de rechtbank hebben gelogen en meerdere keren een onderdeel uit de vaststellingsovereenkomst hebben weggelaten waarin was afgesproken dat de vertrekpremie in geval van fraude niet zou kunnen worden terug geclaimd wanneer er over de fraude niet binnen een half jaar zou worden geprocedeerd. SNS liet voor 10.738.945 miljoen euro beslag leggen op de bezittingen van Brucht G. Bij Pieter G. werd voor 1,6 miljoen euro beslag op zijn huis gelegd.

Pieter G. kreeg een onvoorwaardelijke celstraf van 10 maanden en vijf maanden voorwaardelijk. Tegen voormalig Rabobank secretaresse Angelique S. die de administratie voor Brucht G. verrichtte was 15 maanden cel geëist, maar zij kwam er af met een taakstraf. Tegen de drie andere verdachten werd een jaar geëist en terugbetaling van het geld dat zij illegaal hebben verdiend en nog twee andere verdachten hoorden respectievelijk zes en vijf maanden cel tegen zich eisen, maar ook zij kwamen er allemaal van af met lichte taakstraffen variërend van 80 tot 240 uur. Jeffry W. en Otto H. werden vrijgesproken. De meeste ten laste gelegde oplichtingshandelingen achtte de rechtbank onbewezen waardoor de dagvaardingen partieel nietig waren. Ook is een deel van de oplichtingverwijten volgens de rechtbank te algemeen. Zonder die concretisering is de tenlastelegging te vaag. Allen werden daarom wel vrijgesproken van oplichting en verduistering. Aan de ondernemingen van verdachten, zijn geldboetes opgelegd van 5- tot 50.000 euro. Bij deze ondernemingen zijn ook vorderingen tot ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel toegewezen tot een totaalbedrag van ruim 2 miljoen euro.

De rechtbank in Antwerpen heeft Brucht G. in een andere zaak op 13 mei 2016 vrijgesproken van omkoping. Hij had naar het oordeel van de rechter geen privékosten als zakelijke kosten ingediend. De aangifte was afkomstig van Effix Holding en H.v.d.L. Demesmaeker, die zaakvoerder is van de firma Effix van H.v.d.L. zei dat er overtuigende schriftelijke bewijzen waren en dat de aangifte niet uit blinde wraak is gedaan. Brucht G. verklaarde dat de belastende e-mails betrekking hadden op de facturering en declaratie van privé-uitgaven die Van de L. voor hem had gedaan en dat SNS dus op geen enkele manier betrokken of benadeeld was. Brucht G. herhaalde ook onschuldig te zijn in de Nederlandse strafzaak tegen hem.

Mount Tibet

Justitie doet ook nog onderzoek naar een tweede corruptiezaak bij SNS waar nog eens vijf verdachten en drie bedrijven zouden zijn betrokken en waarmee 900.000 euro aan verdachte betalingen mee is gemoeid. De firma Aquarius Consultancy BV (Vivant) van de 68-jarige Tom der K. uit Bavel (commissaris bij Groothandelsgebouwen) moet voor het oplichten van Propertize voor 830.000 euro, als het aan het OM ligt, behalve 27 maanden in de cel ook 40.000 euro boete betalen en een schadevergoeding van 347.000. Tegen zijn 57-jarige handlanger Eric van den C. uit Breda eist het OM 180 uur werkstraf en 50.000 euro boete. Net als en met Brucht alias Buck G. hebben beiden gemalverseerd met kickbacks. Stefan S. van de Bredase adviesorganisatie Finwire zou voor hen mensen tegen betaling inhuren. De drie betrokken bedrijven hebben in totaal voor zo’n 475.000 euro aan schikkingen getroffen. Bij hen ging het om de inhuur van personeel voor Belval in Luxemburg, New Babylon in Den Haag en The Wall in Utrecht De twee waren naar eigen zeggen verbonden aan accountantskantoor Witlox VCS en Finwire en schuiven alle schuld af.  Niet gewerkte uren en niet gereden kilometers werden door de twee gedeclareerd en van ingehuurde financiële experts, bankiers en een accountant werden kickbackbedragen gevorderd onder ander via Talent Servicing Intermediair b.v. en Finwire. Dit alles naast het vaste salaris van 1,2 miljoen. Van der K. liet zijn twee dochters en zijn schoonzoon ook meedelen in de constructie. Met hen werd door het OM een schikking getroffen. (Respectievelijk 60 en 180 uur werkstraf). De zaak diende 20 en 21 maart 2017. Der K. is een goede bekende van Brucht G. en was tot september 2013 commissaris bij het Rotterdamse Groothandelsgebouw en penningmeester van stichting WellaWaya.  Hans A., Robert Z, Hendrik N., Leo S. en Peter W. schikten eerder met een taakstraf van 120 uur en enkelen van hen met daarbovenop een extra geldelijke boete.

Ex politieman en ex directeur van Holland Integrity Group (HIG) Rob B. was enige tijd ook verdachte, terwijl hij notabene voorafgaand aan de nationalisatie van SNS Reaal veertien forensische onderzoeken heeft uitgevoerd naar vastgoedondernemers waar SNS Property Finance geld aan uitleende.

Advocaat Lian Mannheims van het kantoor De Roos en Pen die Pieter G. verdedigde vond het vreemd dat het Openbaar Ministerie Rob B. en H. v.d. L. niet had gedagvaard. Ook vond hij het vreemd dat de vervolging van SNS Property Finance bedrijfsjurist Klaas D. vlak voor de regiezittingen werd geseponeerd. D. was voor SNS restructuring officer in de directie van noodlijdende vastgoedprojecten waaronder dat van The Wall en zou de auteur van een benchmarkstudie uit 2010 zijn, waardoor Brucht G. en de andere verdachten te hoge vergoedingen van SNS kregen. De vooraanstaand voormalig bedrijfsjurist van SNS Property Finance heeft volgens het Openbaar Ministerie (OM) valsheid in geschrifte gepleegd. D. zat tot de nationalisatie van SNS Reaal namens de vastgoedbank in de directie van noodlijdende vastgoedprojecten van SNS.

De rechtbank heeft tot twee keer toe een claim van H. v.d. L. tegen SNS Property Finance afgewezen. V.d.L. onthulde in 2013 de malversaties binnen SNS en het frauduleuze gedrag van Brucht. Haar maandelijkse overeenkomst voor 23.400 euro + onkostenvergoeding voor de levering van werkzaamheden werd ontbonden. Omdat V.d.L. pas twee jaar later in 2012 de zaak meldde besliste de rechter dat ze geen klokkenluider was, maar gewoon een geschil had met de bank. Haar ontslag was volgens de rechter veroorzaakt door een verschil van inzicht over de wijze van verkoop van het Spaanse vastgoedproject. V.d.L. moet zelf nog wel 17,5 duizend euro terugbetalen omdat ze dat dubbel gefactureerd had. V.d.L. wijst in een door haar geschreven boek voormalig landelijk deken van de Nederlandse Orde van Advocaten Leo S., Boer & Croon-oprichter Floris C. en de Nijmeegse vastgoedman Ron L. als hoofdschuldigen aan. Volgens meerdere betrokkenen liepen de SNS lijntjes via de Herstructureringsgroep Nederland (HGN) waarvan Leo S. voorzitter en Brucht G. de oprichter was. H.v.d.L. kreeg bij haar acties de steun van haar partner Koen D., de senior Vice-President precious metals refining bij het Belgische Umicore.

Volgens de huidige HIG-directeur Frank E. berustten de verdenkingen op een misverstand’. HIG betaalde aan de Herstructurerings Groep Nederland (HGN) 3% van hun SNS omzet, maar stelt dat er geen betalingen aan Brucht G. zijn gedaan. De betalingen door HIG aan HGN waren bestemd voor marketing en waren bij de oprichting van HGN overeengekomen met twintig professionele dienstverleners, waaronder BDO, Grant Thornton, makelaars en anderen. In de statuten van de stichting werd ook vastgelegd dat geen betalingen aan individuele bestuurders mochten plaatsvinden. Rob B. vond het onderzoek van justitie bij SNS Reaal gebrekkig omdat er volgens hem in diverse vastgoedtransacties nota bene twee miljard euro werd gestolen. Volgens een bericht in de telegraaf werd Rob B. 19 februari 2013 gebeld door een vrouwelijke financieel rechercheur van de Amsterdamse politie waarin ze over haar werkzaamheden sprak. B. werd op dat moment door de fiscale opsporingsdienst FIOD afgeluisterd.

Hans A., Pieter G. en drie Spanjaarden waren ook bestuurders bij het Spaanse vastgoedbedrijf PDU, een dochterbedrijf van Propertize. In 2011 besloten zij om aangifte te doen tegen de Libanese projectontwikkelaar Jaafar Jalabi vanwege een mislukt bouwproject met een winkelcentrum en een skibaan in Valencia. Brucht G. was ook aanwezig bij de vergadering waarbij werd besloten om ook namens hem een aanklacht in te dienen tegen Jalabi. Een Spaanse rechter oordeelde echter dat Jalabi onschuldig is en dat de aanklacht van PDU vals is. Een andere rechter stelde dat het vijftal dit had gedaan om een schuld aan Jalabi niet te hoeven voldoen. Propertize heeft zich bij de Spaanse uitspraken neergelegd en heeft Jalabi alsnog 7 miljoen euro betaald die zelf een strafklacht heeft ingediend voor een schadevergoeding van 12,5 miljoen euro. Hierop volgde eind oktober een gerechtelijk bevel van de Spaanse onderzoeksrechter tegen Propertize, Brucht G., A. en Pieter G. 16 december moesten zij in Madrid voor de rechter verschijnen. In het gerechtelijk bevel is in totaal sprake van zeven verdachten die verantwoordelijk worden gehouden voor de geleden schade.

Van SNS Property Finance naar Propertize

De Nederlandse overheid startte in het najaar van 2008 met het verstrekken van extra kapitaalinjecties. Voor SNS Reaal was hierbij  SNS Property Finance, het voormalige Bouwfonds Property Finance,dat in 2006 was overgenomen van Bouwfonds Nederlandse Gemeenten een groot probleem. In 2006 bedroeg de kredietportefeuille van SNS Property Finance 8,8 miljard euro en daar stapelden de problemen zich op. Op initiatief van DNB werd de internationale vastgoedportefeuille doorgelicht door Ernst & Young en dat leidde in 2010 tot een afboeking.

In 2012 volgden de ontwikkelingen zich in een razendsnel tempo op. De directeur toezicht van DNB stelde in het Financieele Dagblad dat de vastgoedsector een derde financiële crisis dreigde te veroorzaken. Hij wilde dat vastgoed zo snel mogelijk ‘juist gewaardeerd’ moest worden. Eind 2012 stond het grootste gedeelte (77%) van de financieringen van SNS Property Finance uit in Nederland. De omvang ervan was groot in vergelijking met de relatieve omvang van de portefeuille vastgoedleningen van andere Nederlandse banken.
Bovendien was er sprake van een hoog percentage non-performing loans. Aan het einde van 2012 werd door Cushman & Wakefield een rapport uitgebracht, waaruit bleek dat de SNS-portefeuille nog minder waard was dan eerder werd aangenomen. In het rapport werd de vastgoedportefeuille, onderpand van de kredietportefeuille, niet naar de (lage) marktwaarde getaxeerd maar naar een (hogere) ‘reële economische waarde’, waarbij aangenomen werd dat er op enig moment weer voldoende liquiditeit in de markt zou komen. De Kamerbrief vermeldde hierover het volgende: ‘De waarde van de vastgoedleningenportefeuille en de vastgoedportefeuille is afhankelijk van veel factoren waarover inschattingen zijn gemaakt; de uiteindelijke waarde (of: het verwachte verlies) kan daarom afwijken van de op dit moment berekende waarde. Een marktwaardetaxatie van de SNS-portefeuille zou, gezien de stand van de vastgoedmarkt op dat moment, mogelijk aanleiding kunnen zijn voor forse afwaarderingen bij andere financiële instellingen en negatieve gevolgen kunnen hebben voor de Nederlandse economie. Begin 2013 informeerde DNB de minister van Financiën over de ‘zeer fragiele financiële situatie’ bij SNS Bank. Uiteindelijk werd SNS REAAL genationaliseerd per 1 februari 2013. Bouwfonds was tot 2005 een Nederlands semi-overheidsbedrijf waarvan alle Nederlandse gemeenten aandeelhouder waren. De Bank Nederlandse Gemeenten en Bouwfonds Nederlandse Gemeenten werkten op financieel gebied veel samen. Het Bouwfonds bouwde veelal betaalbare woningen met geleend geld en subsidies van de Bank Nederlandse Gemeenten en van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening.

Bouwfonds bestond uit Bouwfonds Property Development, Bouwfonds Asset Management, Bouwfonds MAB, Bouwfonds Property Finance, Bouwfonds Hypotheken, Bouwfonds Fondsenbeheer, Rijnlandse Bank, MNF Bank, Stater NV en Bouwfonds Marginan.

Toen in 1997 aandelen Bouwfonds mochten worden verhandeld werd het fonds onder twijfelachtige omstandigheden, gelet op het hogere bod van ING, verkocht aan ABN-AMRO-HypothekenGroep (AAHG). Het Bouwfonds werd opgesplitst in een aantal delen, waarvan het grootste deel dan in bezit is van de RABO Bouwfonds groep. Een ander deel ging naar SNS REAAL. Bouwfonds Property Finance werd verkocht aan SNS Reaal voor 810 miljoen euro en ging verder onder de naam SNS Property Finance.

De financieringsdivisie Bouwfonds Property Finance werd aan SNS Reaal verkocht voor 810 miljoen euro en ging verder onder de naam SNS Property Finance. De aandelen werden later overgedragen aan de Nederlandse Staat (NLFI) en deze noemt het besmette bedrijf sinds januari 2014 Propertize.

In 2007 werden door de FIOD op meer dan 50 locaties in Nederland, België en Zwitserland invallen gedaan in verband met de vastgoedfraude (Klimopzaak) bij Bouwfonds en Philips Pensioenfonds. Directeur Jan van Vlijmen van het Bouwfonds had samen met zijn oom Nico Vijsma een kwart miljard euro verduisterd bij vastgoedprojecten. Jan van Vlijmen schikte in 2010 en betaalde 70 miljoen terug aan het Philips pensioenfonds en de rechtsopvolger van Bouwfonds, de Rabo Vastgoedgroep. Het OM zelf ontving 5 miljoen euro. In de strafzaak werd Jan van Vlijmen veroordeeld tot 4 jaar cel. Nico Vijsma werd in november 2012 tot 2 jaar cel veroordeeld maar overleed tijdens zijn hoger beroep op 1 januari 2014.

Voormalig financieel directeur van Bouwfonds Property Development Olivier Lambert werd veroordeeld tot 3 jaar gevangenisstraf en ontneming van 5.823.660 miljoen. Het OM had 6,7 miljoen geëist omdat hij, nota bene als controller, spookfacturen en nep overeenkomsten maakte om de onrechtmatig verkregen miljoenen weg te sluizen. Rabo Bouwfonds en Philips pensioenfonds eisten 107 miljoen euro van hem. Registeraccountant Erik F. kreeg tweeënhalf jaar, ‘klusjesman’ Jack del C. en ex-Fortis directeur Jan Steven M. kregen ieder twee jaar, en voormalig Philips baas Rob L. één jaar. Oud-bestuursvoorzitter van het Bouwfonds, Cees H. kreeg een taakstraf van 240 uur.

Meerdere pensioenfondsdirecteuren hadden in ruil voor smeergeld vastgoed gekocht en verkocht tegen zeer ongunstige prijzen. Het Openbaar Ministerie nam meer dan 40 verdachten en ruim 80 bedrijven onder de loep. Harry H. kocht zijn strafvervolging af en betaalde naast een lichte taakstraf van 120 uur 14,1 miljoen euro aan het OM en 25,5 miljoen euro aan het Philips pensioenfonds

Willemsen Minderman Project Ontwikkeling BV. stuurde nep facturen naar Bouwfonds en sluisde de betalingen door naar de andere verdachten. De betrokken directeuren van Willemsen Minderman Project Ontwikkeling BV. werden in hoger beroep uiteindelijk veroordeeld tot 8 maanden celstraf. Tijdens het hoger beroep kwam uit dat zij Bouwfonds 1,6 miljoen euro hadden betaald als schadevergoeding. Op 27 januari 2012 werden alle elf verdachten veroordeeld van werkstraffen.

Ook makelaar en tv presentator Harry M. had een valse factuur voor anderhalf miljoen euro aan Bouwfonds opgemaakt. Hij schikte de zaak voor 80.000 euro en betaalde een boete van 20.000 euro en 650.000 euro aan Rabo Vastgoedgroep.

De AFM diende tegen KPMG bij de tuchtrechter een klacht in, omdat deze bij de controle van het Philips Pensioenfonds jaarverslag 2006 steken had laten vallen.

Ook notaris Jan Carel K. van notariskantoor Kloeck Einarson moest zich verantwoorden bij de rechtbank. Op 26 mei 2014 volgde een ontnemingsvergoeding van 500.000 euro, 5 maanden cel en een ambtsuitzetting door de tuchtrechter. In 2013 liet de Rabobank conservatoir beslag leggen op zijn woonhuis tot een bedrag van 21 miljoen euro. Rabobank eist ook nog 33 miljoen euro van het bedrijf VolkerWessels.

Edwin de Roy van Z. werd verdacht voor een fraudebedrag van 238.000 gulden. Hij kreeg in 2013 bij verstek een taakstraf van 100 uur, maar dat werd op 9 oktober 2014 door het gerechtshof doorgehaald.

Projectontwikkelaars Dennis L. en Hans v. T. werden in eerste aanleg tot respectievelijk 3 en 2,5 jaar celstraf veroordeeld, maar gingen in Hoger Beroep. Tijdens de eerste zittingen in de zaak tegen v.T. bleken dozen met (ontlastend) bewijs door het OM/FIOD te zijn achter gehouden. Op 30 juni 2014 werden twee medeplichtige ex-directeuren van Maapron Maarssen en Beverspoor werden veroordeeld tot 10 maanden cel.

Als 22e en laatste verdachte werd in 2014 Harry M. gedagvaard. Het OM legde bij hem voorlopig beslag tot een bedrag van 1,8 miljoen euro. Het Philips Pensioenfonds claimde daarnaast nog eens 6,4 miljoen euro en liet beslag leggen op zijn onroerend goed. Op 26 februari 2015 werd bekend dat er in totaal al voor 168 miljoen was terugbetaald door verdachten.

De veroordeelde Maapron directeuren Klaas P. en Cees G. behaalden op hun beurt een overwinning op twee forensische accountants van PwC. In hoger beroep gaf het College van Beroep voor het bedrijfsleven hun in maart 2015 slechts een waarschuwing en een berisping.

Propertize nam het resterende aandelenbelang van Fortress in New Babylon in Den Haag voor 1 euro over en is voor honderd procent eigenaar van het multifunctionele complex met een totale oppervlakte van 155.000 vierkante meter inclusief kantoorruimtes, appartementen, winkels, een hotel en een ondergrondse parkeergarage.

Roger Lips, de ontwikkelaar van The Wall diende een claim in van vijf miljoen euro in vanwege contractbreuk en dacht dat de claim wel zou kunnen oplopen tot meer dan 100 miljoen euro. Zijn deal voor de financiering The Wall, gelegen aan Hertogwetering 169 tot en met 201 (even nummers) en Proostwetering 1 tot en met 13, langs de A2 werd, volgens Lips, onterecht plotseling door SNS afgeblazen toen de FIOD onderzoek deed naar de fraude van Buck G. Property Finance had Lips 380 miljoen euro geleend, waarvan 140 miljoen voor The Wall. Doordat The Wall mislukte en Lips hoofdelijk aansprakelijk was voor de financiering moest hij 50 miljoen euro betalen. Buck G. en Lips kwamen overeen dat SNS dat bedrag zou kwijtschelden in ruil voor het eigendom van The Wall. In 2013 werd Lips failliet verklaard en door de curatoren beschuldigd van faillissementsfraude. Roger Lips is 21 maart 2022 door de rechtbank in Zwolle veroordeeld tot acht maanden cel voor het achterhouden van informatie in het faillissement. Het Openbaar Ministerie heeft hen aangeklaagd na aangifte van de curatoren. Echtgenote Petra van Sluisveld kreeg twee maanden gevangenisstraf. Roger Lips reageerde niet op oproepen om voor de curatoren te verschijnen nadat hij in 2013 kort in het faillissementsonderzoek gegijzeld was. Tijdens een schorsing verdween hij naar Dubai. In totaal gingen 143 aan hem gelieerde bedrijven failliet waarin banken in totaal 750 miljoen euro geïnvesteerd hadden. Volgens het Openbaar Ministerie verdwenen tientallen miljoenen euro’s uit de boedel waarover nog een aparte strafzaak volgde. Lips nam de server van het hoofdkantoor mee op zijn vlucht naar Dubai waar hij sinds 2014 met zijn vrouw verbleef uit angst om te worden gegijzeld in het faillissementsonderzoek. Lips verweerde zich onder meer met de stelling dat als hij alle inlichtingen had verschaft hij mogelijk meewerkte aan zijn eigen veroordeling in de komende fraudezaak. De rechters in Zwolle vonden dat hij wel verplicht was mee te werken, maar voegden toe dat die informatie mogelijk niet gebruikt mag worden in de fraudezaak. Het is van groot belang dat de curatoren een dergelijk groot faillissement goed kunnen afwikkelen, stelt de rechtbank. Mede hierop gelet had meer medewerking verwacht mogen worden. Zijn 55-jarige vrouw Petra van Sluisveld was bestuurder van zeker een van de bedrijven van Lips. Tegen het duo was zestien maanden cel geëist. Met winkelcentrum The Wall langs rijksweg A2 bij Utrecht, werd Lips de grootste crediteur van SNS Property Finance. Hij leende er in totaal zo’n driekwart miljard euro, en zijn vastgoedimperium bereikte een waarde van 2 miljard euro. Maar toen in 2008 de financiële crisis uitbrak, nam de waarde van Lips’ onderpand snel af. SNS en bouwmiljardair Dik Wessels namen The Wall over, wat Lips van zijn grootste schuld verloste. Dalende huurinkomsten en ongeduldige banken luidden het eind in: in 2013 ging Lips privé bankroet, daarna zakelijk. Volgens hem heeft ook het ministerie van Financiën de hand gehad in zijn neergang. Lips verzet zich tegen het „omvertrekken” van volgens hem gezonde bv’s. Die strijd voert hij tegen curatoren Jan Stadig, Flip Schreurs en Ruud Dekker en de rechter-commissarissen die hen onvoldoende zouden controleren. Intussen hebben ruim 400 zittingen in rechts- en tuchtzaken plaatsgehad, aldus de curatoren. Lips houdt het op zo’n 130 procedures. Lips verbond bv’s onderling, door vorderingen op elkaar (pandrechten), en met privé-stichtingen en bedrijven op naam van partner Astrid van Sluisveld en de kinderen. Dat patroon, opgesteld om risico’s per bv te beperken, keert zich nu tegen hem. Als de rechter een door de curator aangevraagd bankroet van een Lips-bv toekent, kan de curator vorderingen op een volgende bv opeisen – waarvoor hij dan opnieuw faillissement aanvraagt. Die kettingreactie heeft ook de bedrijven geraakt op naam van Lips’ partner Van Sluisveld. Nu zijn de stichtingen aan de beurt. Curator Ruud Dekker liet in januari De Vijf Musketiers in Dubai failliet verklaren. Deze stichting was bedoeld om privévermogen veilig te stellen voor de kinderen Lips. Er bestaat een opname uit 2013, waarop rechter-commissaris Piet Neijt informatie van Lips eist. Omdat die informatie uitbleef, liet Neijt hem in september 2013 gijzelen. Toen er met Kerst een tweede gijzelingsbevel kwam, vluchtte Lips met zijn echtgenote en de kinderen naar de Verenigde Arabische Emiraten. Sindsdien zijn de hakken echt in het zand gezet. Stukken naar Lips in Dubai faxen of mailen of naar zijn Nederlandse advocaten sturen, gebeurde eerder niet. Daardoor miste hij responstermijnen. Door zijn advocaten te betichten van witwassen – hun honorarium zou uit frauduleus verkregen geld komen – probeerden de curatoren hem juridische bijstand te ontnemen. Lips beticht de curatoren ervan dat ze hun eigen beloning willen veiligstellen, „10 tot 16 miljoen euro”. De verkoop van Lips’ luxe wagenpark en villa’s in Uden, België en Zwitserland brachten niet genoeg op. Thijs Kelder, advocaat van Lips, ziet fel debat, veroorzaakt door frustratie. De betrokken officieren van justitie, Gonda van der Wulp en Martin Lambregts: „Het draait om de vraag hoe het mogelijk is dat die twee al jaren failliete verdachten in staat zijn met hun kinderen in het miljonairsparadijs Dubai te wonen en te leven. Aan hun curatoren zijn geen bronnen van inkomsten bekend. Het ruim 7.500 pagina’s dikke dossier bevat onder andere door de Fiod opgenomen getuigenverklaringen, vorderingen en rechtshulpverzoeken aan het buitenland, en e-mail van Lips en Van Sluisveld zelf. De strafzaak in Zwolle verliep moeizaam. Eenmaal woonden de verdachten via Skype een zitting vanuit Dubai bij. Wegens corona bleven rechters, OM en advocaten toen ook op afstand. Daarvoor én daarna werden verzoeken van Lips voor videoverhoor afgewezen. Persoonlijk weigeren de verdachten naar Nederland te reizen. Daar dreigt immers gijzeling, en achterlating van „minderjarige, getraumatiseerde kinderen”. De verdediging betwist daarom dat hun cliënten de verschijningsplicht hebben ontdoken – en alle gevraagde inlichtingen zijn verstrekt, stellen ze. Nederland kan de Emiraten nu om hun uitlevering vragen. De ondergang van het Lips imperium was een belangrijke aanleiding voor de nationalisatie van SNS en de omzetting van Property Finance in Propertize. Built to Build Real Estate en Urban Interest hebben The Wall in Utrecht uiteindelijk voor 49 miljoen euro gekocht van Propertize. SNS Property Finance kocht the Wall in 2012 nog voor 90 miljoen van Roger Lips. The Wall telt 62.000 m2 aan verhuurbaar retail-, leisure- en horecaoppervlak.

Polman Vastgoed stapte naar de rechter. Polman eiste het faillissement van Propertize en een schadevergoeding van 30 miljoen omdat ze hun zorgplicht geschonden zouden hebben toen de aan Polman geleende veertig miljoen euro voor verschillende vastgoedprojecten in 2012 plotseling werd ingetrokken omdat hij niet aan zijn betalingsverplichtingen zou hebben voldaan. Propertize nam destijds het beheer van Polmans vastgoedportefeuille over. Polman bleef aflossing en rente betalen en zou in 2013 met zijn onderneming nog een winst van 3,1 miljoen hebben behaald waarmee zou zijn aangetoond dat er op termijn geen gevaar was voor de aflossingen. Propertize heeft echter ook het faillissement van Polman Hanzepoort en Polman Vastgoed aangevraagd en deze zaak dient een dag eerder op 22 maart.

Propertize veilde 10 augustus 2016 vergeefs het voormalige 52.550 m2 grote bedrijfsterrein van Philips NEC aan Anton Philipslaan 1 in Hilversum. Het bedrijventerrein omvat drie gebouwen met een vloeroppervlak van 24.944 m2.  Propertize had het terrein gefinancierd voor 26,5 miljoen euro aan het failliete Modulus Vastgoedondernemingen, de ontwikkelende beleggingsmaatschappij in Rijswijk van Ingvar Roozenbeek en Bas Lubbers. Het (bedrijfs) terrein zou volgens Propertize kunnen worden omgezet voor de ontwikkeling van woningen, die zouden aansluiten bij de nieuwbouwwijk Anna’s Hoeve aan de oostrand van Hilversum, maar dat wil de Gemeente Hilversum niet. Ans de Wijn Bedrijfshuisvesting begeleidt het verkooptraject. De gemeente Hilversum wilde het terrein zelf kopen, maar dat leidde tot bezwaren vanuit de raadscommissie waardoor de koop niet doorging. De gemeente startte direct met het maken van nieuwe randvoorwaarden voor het terrein zodat geïnteresseerde kopers moeten uitgaan van het vigerend bestemmingsplan en de randvoorwaarden uit 2007 waarmee de gemeente wil voorkomen dat er na verkoop van het terrein discussie ontstaat met de nieuwe eigenaar over de randvoorwaarden voor een bestemmingsplanherziening ten behoeve van nieuwbouw.

Propertize eist de hypotheek van 8,1 miljoen euro op bij het vastgoedfonds Bouw State 5. Het fonds van Bouwhuis Vastgoed, waarvan VVD-coryfee Hans Wiegel het boegbeeld was, beschikt echter maar over een paar ton. Ruim de helft van de beleggingen ging verloren doordat het fonds investeerde in de bouw van een mislukt appartementencomplex op Ibiza. De vastgoedportefeuille is in waarde gedaald en staat onder water. Beleggers staken 7,8 miljoen euro in de obligaties. De panden zijn getaxeerd op 6,1 miljoen euro. Als voorzitter van aan een vastgoedfonds gelieerde stichting heeft Wiegel ‘cruciale’ informatie achtergehouden voor beleggers. De rechter oordeelde dat hem daarvoor persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt.

Makelaars Colliers International en Drieklomp Makelaars en Rentmeesters zijn door de hypotheekhouders Syntrus Achmea, Nationaal Restauratiefonds en ABN Amro aangesteld om Kasteel Heemstede van Phanos te verkopen. De poortgebouwen en de oranjerie van het kasteel vormden het hoofdkantoor van Geert en Hans Ensing van Phanos die 365 miljoen leenden van ABN Amro, Rabobank, het Nationaal Restauratiefonds en Propertize. De totale schuldenberg van Phanos was ruim 400 miljoen euro.

SNS REAAL/VIVAT

SNS Onderdeel REAAL/VIVAT werd 23 juli 2015 verkocht aan het dubieuze en inmiddels door de staat overgenomen Chinese Anbang Insurance Group Holdings Co. Ltd (de verzekeringspoot van de Shanghai Automotive Industry). In België kocht Anbang in 2015 ook verzekeraar Fidea en de Delta Lloyd Bank die vervolgens werd omgedoopt tot Nagelmackers. Ook in Zuid-Korea kocht het bedrijf in 2015 een meerderheidsbelang in Tongyang Life Insurance. Een jaar later werden ook de Zuid-Koreaanse activiteiten van de Duitse verzekeraar Allianz overgenomen. Het verlies over 2017 bij Vivat bedroeg door eenmalige afschrijvingen 98 miljoen euro. In 2016 was er nog een winst van 168 miljoen euro. De onderliggende winst steeg wel van 161 miljoen naar 168 miljoen euro door de hogere inkomsten uit premies en de kostenbesparingen die de afgelopen tijd werden doorgevoerd. In het eerste halfjaar van 2018 zijn de verliezen nog verder opgelopen. Het negatieve resultaat van 173 miljoen euro is onder meer te wijten aan een bod op uitstaande obligaties en toegenomen verplichtingen. De onderliggende winst steeg tot 115 miljoen euro. Mede door door hogere inkomsten uit een portefeuille met rentederivaten. De bruto-inkomsten uit premies daalden met 6 procent tot 1,6 miljard euro. De kapitaalbuffer verbeterde tot 167 procent tegenover 162 procent een jaar eerder.

Anbang werd opgericht in 2004 en heeft een balans van zo’n 50 miljard euro met behalve verzekeringsportefeuilles, ook vastgoed, zoals het New Yorkse Waldorf Astoria. Ook in Nederland heeft het bedrijf inmiddels veel vastgoed. De naam van REAAL N.V. werd voor de verkoop gewijzigd in VIVAT N.V.

De Nederlands Staat heeft het belang in het verzekeringsconcern Reaal/VIVAT voor 1 euro verkocht. Eerder dacht de overheid nog 150 miljoen euro voor het bedrijf te kunnen krijgen. Anbang voldeed de betaling van 85 miljoen euro voor de belastingvorderingen en deed een kapitaalinjectie van 1,35 miljard euro. Daarnaast nam het concern 1 miljard aan hypotheken over van de Rabobank. Vivat nam achter de schermen alle rentebetalingen en aflossingen over zonder dat de klanten hiervan in kennis werden gesteld. Klanten hielden al hun contacten met de bank en er verandert niets aan de hypotheekovereenkomst en de voorwaarden. Zelfs de lokale banken weten niet welke hypotheken zijn doorverkocht.

Ex-voorzitter van SNS Reaal Gerard van Olphen werd de nieuwe topman en voorzitter van het bestuur van Vivat, maar al binnen twee maanden kwam er onverwacht een einde aan zijn dienstverband. Wim Henk Steenpoorte vertrok al eerder. Overige bestuursleden zijn Albert Bakker (ook ASR) die nu tijdelijk Van Olphen opvolgt en de Chinezen Xiao Wei Wu Tang Lan en Feng Zhang.

De Nederlandse verzekeringsactiviteiten worden aangestuurd door een Nederlands team met Seada van den Herik (directievoorzitter Zwitserleven), Jacob de Wit (directievoorzitter Actiam), Arjen Schouten (CFO) Willem Horstmann (CFRO) en Albert Bakker (COO).

Reaal heette sinds juli 2014 Vivat Verzekeringen, had 4.000 personeelsleden en ontving 3 miljard euro aan bruto premie-inkomen voor zo’n 6 miljoen polissen van Zwitserleven, Zelf, Route Mobiel, Reaal en Proteq Dier & Zorg maar boekte desondanks in 2014 een verlies van 605 miljoen euro en stond op het punt om geliquideerd te worden vlak voordat het concern aan het Chinese Anbang werd verkocht.

ACTIAM beheert het vermogen (54,1 miljard) van Reaal en Zwitserleven, externe klanten en ASN Bank. Nadat SNS asset management besloot om niet langer SNS fondsen aan te bieden, besloot Actiam om een deel van de SNS-fondsen onder eigen merknaam Actiam Beleggingsfondsen N.V.  te continueren. Vivat heeft hiervoor in juli 2017 een kapitaalinjectie van 6 miljoen euro gedaan bij Actiam. 

Anbang boekte met het bedrijf in de eerste helft van 2017 al meteen een nettoverlies van 60 miljoen euro, terwijl een jaar eerder nog een winst werd behaald van 578 miljoen euro. De onderliggende winst steeg wel van 53 miljoen naar 73 miljoen euro.

De afzonderlijke werk- en beheermaatschappijen werden voorafgaand aan de verkoop samengevoegd. SNS, AM en SNS beleggingsfondsen bleven afzonderlijke juridische entiteiten van Reaal. Ex minister Dijsselbloem erkende destijds dat de verkoopprijs een financiële tegenvaller was ten opzichte van de marktwaarde. Dat kwam mede doordat er 700 euro miljoen minder kapitaal bleek te zijn dan was geboekt. Het verschil ontstond door een fout ingeboekte oude interne lening binnen de groep, van de bank aan de verzekeraar. Die werd over vele jaren onterecht meegeteld bij de solvabiliteit. Zowel De Nederlandsche Bank als de accountants hadden de fout niet opgemerkt. De uitkomsten van het onderzoek naar het saldocompensatiestelsel zouden in het eerste kwartaal van 2016 door minister Dijsselbloem openbaar worden gemaakt. VIVAT gaat reorganiseren en vereenvoudigen en trekt hier de komende drie jaar voor uit. Anbang ging digitaliseren en inspelen op technologische ontwikkelingen wat alsnog gepaard ging met het vervallen van naar verwachting 900 tot 1200 arbeidsplaatsen in de komende drie jaar. De koerswijziging van VIVAT was al ingezet. De operationele kosten zijn ondertussen al met een vijfde teruggedrongen. En de premie-inkomsten stegen in de eerste helft van 2017 met ruim een kwart tot 1,7 miljard euro. De Solvency II solvabiliteitsratio staat op 171 procent.

De Stichting Afwikkeling Onderhandse Schulden SNS Reaal (stichting AOS) die een paar uur voor de nationalisatie van SNS op 1 februari 2013 werd opgericht en waar onderhandse leningen van SNS werden geparkeerd is meteen na de nationalisatie failliet gegaan. AOS werd volledig leeg opgeleverd en er waren zelfs geen middelen om de curator te voldoen die vervolgens 100.000 Euro op de staat verhaalde.

De Chinese staat stelde Anbang 22 februari 2018 onder curatele en nam het bedrijf in zijn geheel over, vanwege de steeds hoger wordende schuldenlast en zette het concern te koop. CEO Wu Xiaohui werd in juni 2017 op non-actief gesteld, afgezet en werd vervolgd en veroordeeld tot achttien jaar cel voor witwassen. Zijn hoger beroep werd niet ontvankelijk verklaard. Wu had banden met de familie van Zeng Qinghong, de voormalige Chinese vice-premier en rechterhand van de voormalige partijleider Jiang Zemin.  Jiang en zijn gevolg behoren tot een oppositiepartij die op gespannen voet staat met de huidige leider Xi Jinping en zijn bondgenoten. Wu Xiaohui is getrouwd met de kleindochter van de vroegere Chinese leider Deng Xiaoping. Wu werd vervolgd voor het wegsluizen van miljarden. Hij zou opdracht hebben gegeven voor ongeautoriseerde verkopen door Anbang. Een deel van dat geld belandde volgens justitie bij bedrijfjes die heimelijk onder zijn bestuur stonden. Het verzekeringsbedrijf moest vervolgens gered worden door Insurance Security Fund (CISF) die hiervoor 7,9 miljard euro in het bedrijf stortte en hiermee een belangrijke aandeelhouder is geworden. Het CISF is een fonds van de Overheid gefinancierd door het verzekeringswezen in China, waardoor Anbang nu feitelijk eigendom is geworden van de Chinese Overheid. De kapitaalsinjectie met schade aan de Communistische Partij voorkomen die zelf onder druk staat omdat het beleggingsproduct Anbang massaal werd verkocht aan de Chinese burgerbevolking.

Alle leden van het bestuur en de commissarissen werden voor tenminste een jaar op non-actief gesteld. Hun plaats werd ingenomen door de Chinese centrale bank en de verzekeringstoezichthouder. Anbang kampte met enorme solvabiliteitsproblemen die voortvloeiden uit allerlei Nationale wetsovertredingen. Anbang was onder andere verplicht om niet-strategische bezittingen te verkopen en schulden af te lossen om zo de financiële stabiliteit van het land te garanderen, maar deed het tegenovergestelde en investeerde ongeveer 15 miljard euro. Zo investeerde hij 5,6 miljard yuan in Chengdu Nongshang Bank (35 procent van de aandelen), waardoor het een meerderheidsbelang kreeg.  Ook werd 15.54 procent van China Minsheng Bank en een belang van 13 procent in China Merchants Bank verworven. Deze deals moesten eerder al van de Chinese autoriteiten teruggeschroefd worden tot aanvaardbare waarden. De balans van Anbang wordt geschat op ongeveer 3,4% van het bbp. Vivat is een vennootschap naar Nederlands recht dat onder toezicht staat van DNB. Sinds de overname heeft het concern honderden miljoenen euro’s geïnvesteerd in vastgoed, onder meer in Amsterdam en Utrecht. Ook nam het in 2016 voor een miljard een hypotheekportefeuille van de Rabobank over. De Chinese Overheid verkocht VIVAT voor ongeveer 1,3 miljard in zijn geheel eerst aan Athora en deze behield de leven-activiteiten en het vermogensbeheer. Voor 416 miljoen werden de niet-leven-activiteiten cq Schadeverzekeringen doorgeschoven aan  Nationale Nederlanden. Daarbij neemt NN voor 150 miljoen euro ook de achtergestelde leningen over. Alle merken van Vivat, waaronder Zwitserleven en Reaal, blijven op de Nederlandse markt bestaan. Het hoofdkantoor van Vivat blijft in Amstelveen. Het is de bedoeling dat de overdracht in het eerste kwartaal van 2020 wordt afgerond. Athora is een gespecialiseerde opkoper op verzekeringsgebied en gevestigd in Bermuda. Topman Michele Bareggi verklaarde dat met de deal Athora zijn intrede doet op de Nederlandse markt, na eerdere aankopen in Duitsland, België en Ierland. Het bedrijf gaf aan te willen investeren in de Nederlandse leven-activiteiten. Athora heeft de grootste klantenbasis in België, waar ze eigenaar zijn van Generali met 530.000 polishouders en een beheerd vermogen van 6,5 miljard euro.

Mosa Trajectum

SNS Reaal werd in het verleden vermoedelijk voor 5 miljoen opgelicht door een vastgoedondernemer via de Nederlandse trustmaatschappij Caute. Elf personen en vijftien ondernemingen worden verdacht van witwassen van 50 miljoen euro per jaar. De vastgoedondernemer zou in 2007 valse facturen hebben ingediend voor zijn mislukte Spaanse vastgoedproject Mosa Trajectum. Hij zou op deze wijze bij elke grondverkoop zo’n 20 procent hebben verduisterd. Caute claimde in 2013 bij het hof in de Spaanse stad Murcia ruim 408 miljoen euro van SNS Reaal, omdat ze SNS verantwoordelijk hielden voor de teloorgang van het golfresort en nog drie andere vastgoedprojecten. Caute beweerde dat SNS het contract heeft geschonden door eenzijdig de financiering op te zeggen. Golfresort Mosa Trajectum moest het grootste golfresort van Spanje worden, met meer dan 2000 luxe villa’s, verschillende golfbanen, een winkelcentrum, hotels en een sportinstituut onder leiding van Johan Cruijff. In 2000 werd met een financiering van Bouwfonds met de aanleg begonnen. Het terrein werd kaalgeplukt en bouwmaterialen en olijfbomen werden gestolen, het winkelcentrum staat leeg en een van de twee golfbanen is volledig overwoekerd. In totaal werden behalve Caute nog dertien vastgoedprojecten door het Openbaar Ministerie doorgelicht, waarbij in alle gevallen sprake was van misstanden als witwassen en valsheid in geschrifte tot ernstige nalatigheid van bankmedewerkers. SNS Property Finance claimde tegelijkertijd 130 miljoen euro van Caute en besloot toen om het project openbaar te veilen. Maar toen er geen koper kwam werd SNS eigenaar van het resort. SNS en Caute hadden een joint venture met een hypotheek die doorliep tot 2012.

La Cigüeña

La Cigüeña van de projectontwikkelaar Cees P. werd in 2004 bij Bouwfonds Property Finance gefinancierd voor bijna 60 miljoen euro. In oktober 2010 ging het bedrijf van Priem failliet en werd SNS Property Finance eigenaar van de appartementen en villa’s. Het woonproject La Cigüeña in Zuid-Spanje staat voor tweederde leeg en wordt nu illegaal verhuurd door Corendon. Het project beslaat circa 44.000 vierkante meter grond. La Cigüeña (De Ooievaar) moest een luxe seniorenresort van 216 appartementen en 27 villa’s worden nabij het stadje Lepe in Andalusië en gefinancierd door het toenmalige Bouwfonds. Een zorginstelling uit Dordrecht zou er medische zorg leveren maar het bekendste project uit de vastgoedportefeuille van SNS Reaal bleef zitten met zeker 150 leegstaande, nooit verkochte appartementen. Het resort, aan de rand van de badplaats Islantilla, ligt ingeklemd tussen een golfbaan en andere vakantiewoningen. De appartementen zijn verdeeld over vier gebouwen van drie verdiepingen. Het hoofdgebouw met horeca-, zorg- en recreatieruimtes en 42 woonstudio’s, is van het Zeeuws kapitaalfonds ZIB. Veel aspirant-kopers trokken zich terug toen ABN Amro besloot huiseigenaren geen hypotheken te verstrekken en er onzekerheid was over de mogelijkheid of vertrekkers hun AWBZ konden meenemen en ook rezen er tegelijkertijd problemen met gemeentelijke vergunningen. De opleverdatum werd vele malen uitgesteld en ondertussen werd Bouwfonds, de oorspronkelijke financier van het project, eind 2006 opgesplitst waarbij de vastgoeddivisie Property Finance voor 863 miljoen euro naar SNS Reaal verhuisde. Een nieuwe tegenslag vormde het wegvallen van zorgverlener De Wielborgh die al sinds 2007 met dertig personeelsleden op het project zat maar voor wie de lasten steeds zwaarder werden. De Wielborgh trok zich eind 2008 terug, mede onder druk van moederbedrijf Meavita, dat ook in financiële problemen verkeerde. Wel kwam er een verpleger op het complex voor eerstelijnszorg, evenals een fysiotherapeut en een huisarts die op afspraak beschikbaar waren. Bouwfonds stak 83 miljoen euro in het project. Property Finance wist het project in 2013 voor rond de 5 miljoen euro te verkopen aan een aantal projectontwikkelaars Lubbers en partners Raf Terwindt en Han Lampe uit Nijmegen. Haystack Holding en Orange Avenue Holding blijken echter van de familie van de Zeeuwse porno-ondernemer Gerard C. Familieleden Cornelia Renata C. en Hubrecht Jan C. zijn de bestuurders. De onderhandelaar van SNS, vastgoedbankier Hans A., een van de verdachten rond Buck G. werd op non-actief werd gezet waardoor de verkoop eerst niet door ging. A. kocht de corruptieverdenkingen van het Openbaar Ministerie af met een transactie. Gerard C.is een een ex bankier en buurtgenoot van A. in het Belgische Knokke. Haystack was in de samenwerking met Orange volgens Haystack-eigenaar Ron L. de ‘projectontwikkelaar en bemiddelaar. Orange was de belegger. Volgens L. is C.’s familiebedrijf Summa pas na de overdracht door SNS van La Cigüeña aan Haystack/Orange ‘aandeelhouder’ geworden van Orange. Bert C. een neef van Gerard C. leidde 30 maart een bewonersvergadering over verbouwingen. Anderen melden dat Frans M., een architect die onder meer het privé-jacht van Gerard C. inrichtte, de verbouwing van La Cigüeña leidt. Gerard C. was grootaandeelhouder van pornoproducent Scala welke hij in 1999 verkocht aan Beate Uhse. De opbrengst stak hij in Summa dat geleid wordt door zijn dochter. C. zou vlak voor de verkoop voor 12 miljoen geschikt hebben met het OM inzake verdenkingen van belastingfraude.

Multiplan

Het failliete Multiplan, was ook een van de partijen die Property Finance in grote problemen heeft gebracht. Het bedrijf kocht voor 4 miljoen van het geleende geld in plaats van vastgoed dure auto’s, een Beechcraft C90 GT vliegtuig en een Enstrom 480 helikopter. 20 miljoen euro werd uitgegeven aan ongerechtvaardigde dividendbetalingen. Multiplan ging ten onder aan het mislukte winkelcentrum Belval  in Luxemburg. Belval kwam daarna voor 100% in eigendom van SNS. De juridische strijd tussen de Belgische en Nederlandse curatoren van Multiplan over het eigendom van de toestellen, die samen getaxeerd zijn op ruim 1,5 miljoen dollar duurde 5 jaar. De Nederlandse curator heeft uiteindelijk opdracht gegeven om de toestellen te veilen.

ASN Bank

In 2017 groeide het klantenbestand van dochteronderneming ASN naar een totaal van 667.389. De groei zat in 2017 met name bij klanten met een algemene betaalrekening. Op 31 december 2021 waren er in totaal 834.917 klanten. De ASN Bank wordt gepromoot als gids bij het maken van duurzame keuzes. In de financiële sector, politiek en media is er volop aandacht voor klimaatverandering en de energietransitie. Het aantal nieuwe klanten groeide de afgelopen jaren flink, met in 2021 opnieuw de grootste toename (+6%) sinds 2012. Beleggingsrekeningen waren naar verhouding het meest populair (+19%) Het vermogen onder beheer steeg naar 15,9 miljard euro.

Omdat er te weinig beweging is op het vlak van verbetering van milieu en mensenrechten verkoopt vermogensbeheerder ASN (SNS) zo’n 70 miljoen euro aan beleggingen, op een totaal beheerd vermogen van 4,2 miljard. ASN Impact Investors heeft onder meer aandelen in Inditex — het Spaanse moederbedrijf van Zara — en het Japanse sportmerk Asics van de hand gedaan. Al jaren is snel en goedkoop produceren de norm in de kledingindustrie. En om concurrentie te kunnen bijbenen moet het ook steeds sneller en goedkoper worden. Zeker partijen zoals Shein uit China zijn een gamechanger in de kledingindustrie. De sector verandert fast fashion in ultra fast fashion. ASN Impact Investors belegt al lange tijd in de kledingsector en heeft naar eigen zeggen altijd vergeefs geprobeerd om die te verbeteren.  Zeker na instorting van kledingfabriek Rana Plaza in Bangladesh in 2013, waar bijna duizend mensen om het leven kwamen probeerde ASN Impact Investors vergeefs de rol als aandeelhouder te pakken. 

De Vereniging van Effectenbezitters vraagt 2 maart 2023 een bekrachtiging van de Ondernemingskamer van het oordeel dat er sprake was van wanbeleid bij SNS. Een dergelijke kwalificatie van de Ondernemingskamer kan volgens de belangenbehartiger dienen als opmaat naar compensatie van gedupeerde beleggers. Volgens de VEB blijkt uit een vorig jaar verschenen onderzoek “hoe slecht de onderneming werd geleid, hoe risicovolle buitenlandse avonturen werden aangegaan zonder dat de noodzakelijke expertise aanwezig was, hoe krakkemikkig de risicobeheersing en interne controle functioneerde en hoe ondermaats de informatievoorziening was aan beleggers.

Per mei 2024 is er een nieuwe topman. De van ING en McKinsey afkomstige Roland Boekhout. Zijn voorganger Martijn Gribnau kondigde in december aan te vertrekken, na ruim vier ’tropenjaren’. Boekhout werkte sinds begin jaren negentig bij ING, waar hij tussen 2010 en 2017 topman van ING Duitsland was. Later werd hij verantwoordelijk voor de bancaire activiteiten van ING in de Benelux. In 2020 maakte hij de overstap naar de Duitse Commerzbank, waar hij wereldwijd leiding gaf aan de dienstverlening aan grote zakelijke klanten. Na een klein jaar vertrok hij daar echter alweer, om te gaan werken voor de adviesbureaus Bain en McKinsey.

De nieuwe topman gaat 700 tot 750 banen schrappen als onderdeel van een reorganisatie. Gedwongen ontslagen zijn niet uit te sluiten. Het banenverlies moet leiden tot een jaarlijkse structurele kostenbesparing van ongeveer 70 miljoen euro. De ingreep maakt deel uit van een bredere vereenvoudiging van de organisatiestructuur. Daarbij wil de Volksbank zich ook gaan bewegen naar één retailmerk. Die nieuwe merknaam moet later dit jaar bekend worden gemaakt. Bij de SNS Volksbank werken ongeveer 4500 mensen. Het financiële concern wil de banenreductie voor 1 juli afronden. Naast het schrappen van banen sluit de Volksbank ook SNS-winkels en vestigingen van RegioBank, maar het is nog niet bekend om hoeveel locaties het gaat.

De Volksbank heeft onlangs bij SNS, ASN Bank, RegioBank en BLG Wonen een nieuwe manier geïntroduceerd waarop hypotheek-maatwerkaanvragen worden beoordeeld.  Ze gaan daarbij met ondersteuning van Nibud Persoonlijk Budgetadvies bepalen of de klant in staat is om de maandelijkse hypotheeklasten te dragen en of men wel genoeg budget overhoudt voor andere uitgaven.