Wilt U meer lezen over dit onderwerp?
Dit jaar staat Nederland op plek 8 volgens de lijst van Transparency International, een organisatie die elk jaar corruptie onderzoekt. Maar we zijn wel in punten gezakt en dat is een historisch dieptepunt.” Die lagere score komt onder meer vanwege een sterke verwevenheid tussen de politiek en de lobby van grote bedrijven.
Wereldwijd is er een stagnatie zien in de bestrijding van corruptie; de meeste landen hebben in het afgelopen jaar opnieuw weinig tot geen vorderingen geboekt. Nederland heeft hierbij de laagste score ooit behaald, met name vanwege achterblijvende regelgeving op het gebied van politieke integriteit. Mensen met invloedrijke politieke functies zijn betrokken bij 14 miljard euro aan verdachte geldtransacties van en naar Nederland met geld van onder meer omkoping, afpersing en verduistering van de Staat. Maar ook kleinschalig is fraude een niet meer uit te bannen delict. In het boek “corruptie en fraudezaken” staan alles soorten corruptie en fraude beschreven alsmede veel fraudezaken van de afgelopen jaren.
Notarissen en tuchtrechters in de fout
Bijna driekwart van de notarissen in dienst van de grote notariskantoren verzuimt om alle nevenfuncties te openbaren. Dat blijkt uit onderzoek van NRC. Ook drie tuchtrechters, wiens taak het is te oordelen over hun collega-notarissen, blijken zich zelf niet te houden aan deze wettelijke verplichting. NRC onderzocht of notariskantoren lessen hebben geleerd van de grote fraudezaak bij landsadvocaat Pels Rijcken, waar bestuursvoorzitter Frank Oranje miljoenen verduisterde. Hij gebruikte hier onder andere fictieve en niet-geregistreerde nevenfuncties voor. Verreweg de meeste fouten rond de meldplicht betreffen het niet melden van het bestuur van een eigen holding. Daarnaast worden bestuursfuncties bij onder meer investerings- en beleggingsvehikels, vve’s, goede doelen en de Rotary niet gemeld.
In Amsterdam is massaal hypotheekfraude gepleegd met circa 800 woningen die daarna hoofdzakelijk werden gebruikt als opslagplek voor drugs, als onderduikadres voor criminelen, of om arbeidsmigranten te huisvesten. De politie kwam de zaak in 2023 op het spoor toen ze onderzoek uitvoerde naar verborgen ruimtes in woningen, auto’s en meubels waar wapens, drugs en geld verstopt werden. In dat onderzoek kwam een verdachte boven drijven die ooit was veroordeeld voor cocaïnehandel. De man had zich opgewerkt tot makelaar en was onderdeel van een groot netwerk van dienstverleners, hypotheekadviseurs en administratiekantoren. Hij kon bij bepaalde makelaars voor een contant bedrag tussen de 7.000 en 14.000 euro een hypotheek bestellen. Die makelaar werkt met malafide dienstverleners en administratiekantoren die vervalsingen opzetten zoals aangedikte of fictieve jaarrekeningen en werkverklaringen zodat de kredietverstrekker uiteindelijk papieren onder ogen krijgt waar ogenschijnlijk niets mis mee is. Er zijn tien personen aangehouden, twaalf anderen zijn verdacht. Het OM en de financiële recherche hebben alarm geslagen bij de gemeente Amsterdam en alle spelers in deze hele keten. De opsporingsdiensten roepen met name de hypotheekverstrekkers op het pakket dat ze onder ogen krijgen, beter te controleren. In een proef uit 2014 bleek al dat 40 procent van de hypotheekaanvragen vervalst was. Dat was toen al voor de Nederlandse Vereniging van Banken een teken dat hier toch wel wat mee moet gebeuren.
Op 8 augustus is er een eerste voorbereidende zitting in de rechtbank van Breda. Dan moeten de drie directeuren van Bulk Terminal Zeeland voor het eerst voor de rechtbank verschijnen. De inhoudelijke behandeling van de zaak zal nog even op zich laten wachten. “Het onderzoek is nog niet klaar. Ze hebben veel goederen in beslag genomen en die zijn ze nog volop aan het onderzoeken.” Het bedrijf is inmiddels failliet en er is voor twee miljoen euro beslag gelegd. De politie was al enige tijd in het bedrijf geïnfiltreerd en had het bedrijf 100 kg. cocaïne laten smokkelen.
Danny Klomp werd gearresteerd in Flevoland en zit sinds 2 juli in de cel. Hij had . Hij was in Spanje opnieuw actief met vastgoedbeleggingen . Hij werd aangehouden omdat hij nog een schadevergoeding van 250.000 euro niet betaald had aan zijn eerdere slachtoffers van Palm Invest.
De 70 jarige Amerikaanse senator Bob Menendez, die al sinds 2006 in de senaat zat moest zijn functie neerleggen nadat hij in New york werd veroordeeld voor 16 aanklachten wegens corruptie en omkoping. Samen met zijn vrouw zou hij in ruil voor informatie honderdduizenden dollars, goudstaven en een auto hebben ontvangen van Egypte die hij had geïnformeerd over Amerikaanse plannen. De senator zat ook dertien jaar lang in het Huis van Afgevaardigden.
Gedupeerden van dubieuze handel in kleine stukjes landbouwgrond kunnen naar de rechter. Voor het eerst heeft een rechter geoordeeld dat een grondhandelaar de verkoop van twee stukjes grond moet terugdraaien en 160.000 euro moet terugbetalen aan een echtpaar.
Toeslagenfraude
De FIOD heeft een 61-jarige man uit Dordrecht aangehouden die voor derden onterecht aanvragen van kinderopvangtoeslag indiende. Zijn woning is doorzocht en daarbij is beslag gelegd op de administratie, een laptop en telefoons. Het strafrechtelijk onderzoek is gestart na meldingen van Logius en de Financial Intelligence Unit Nederland (FIU). Uit onderzoek is gebleken dat de verdachte man diverse aanvragen kinderopvangtoeslag indiende bij de Dienst Toeslagen van de Belastingdienst. Hij deed dat voor andere personen en maakte daarvoor gebruik van hun DigiD-gegevens. Deze personen bleken geen recht te hebben op kinderopvangtoeslag, omdat hun kinderen niet bekend waren bij de opgegeven kinderopvangorganisatie. Voor het indienen van de aanvragen kinderopvangtoeslag ontving de man een vergoeding van zijn klanten. Bij de toeslagenaffaire waren er ouders die daadwerkelijk fraude pleegde door het onterecht aanvragen van kinderopvangtoeslag. Er kwam onlangs een megafraude aan het licht, waarbij ouders ‘kinderlijk eenvoudig’ zes ton incasseerden. Bij de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) hebben 68.921 ouders zich aangemeld als gedupeerde. Eind april is voor 96% van de aangemelde ouders (66.443) de eerste toets gedaan. De verwachting is dat komende maanden alle eerste toetsen worden afgerond. Voor ruim 35.300 ouders is op dit moment vastgesteld dat zij inderdaad gedupeerde zijn. Vanaf het moment van aanmelding hebben ouders recht op ondersteuning vanuit de gemeente waar zij wonen. Ouders van wie is vastgesteld dat zij gedupeerd zijn, krijgen snel 30.000 euro. Daarnaast worden schulden aangepakt en publieke schulden kwijtgescholden. Nagenoeg alle ingediende schulden en/of betalingsachterstanden zijn inmiddels afgewikkeld. Daarbij gaat het om een totaalbedrag van 931 miljoen euro. Bij 61% van alle aangemelde ouders is de integrale beoordeling nu afgerond. De verwachting is dat eind van het jaar meer dan 75% van alle ouders de integrale beoordeling afgerond hebben. In 2025 worden de resterende integrale beoordelingen afgerond. De fiscale opsporingsdienst FIOD is in april opnieuw een strafrechtelijk onderzoek begonnen naar misbruik van toeslagen vanuit Bulgarije. Het onderzoek volgt op een reeks meldingen die de Dienst Toeslagen ontving van overheidsorganisaties. “Veelal gaat het hier om mensen uit het buitenland, specifiek vanuit Bulgarije. Om de toeslagen te kunnen bemachtigen, zouden betrokkenen onjuiste inschrijvingen hebben gedaan in de Basisregistratie Personen (BRP). Ook zouden ze misbruik hebben gemaakt van DigiD’s en zich schuldig hebben gemaakt aan adres- of identiteitsfraude “die doorwerkt in misbruik met toeslagen”. Een van de signalen kwam van het agentschap Logius, de dienst die digitale overheidsdiensten beheert. Logius maakte melding van gebruikers die met meerdere DigiD’s vanaf bepaalde IP-adressen inlogden. Daar zouden bijna 2000 unieke bsn-nummers bij betrokken zijn.
Ook twee gemeenten hebben recent bij de Dienst Toeslagen, onderdeel van het ministerie van Financiën, aan de bel getrokken over onjuiste inschrijvingen en vermoedelijk valse huurcontracten. Verder kwamen er meldingen binnen over het gebruik van tussenpersonen of “het delen van stappenplannen op sociale media over manieren om ten onrechte toeslagen aan te vragen, terwijl men niet in Nederland woonachtig is. Ruim tien jaar geleden kwam de eerste grootschalige fraude met uitkeringen door een Bulgaarse bende aan het licht. Criminelen spoorden Bulgaren aan zich in Nederland in te schrijven, toeslagen te innen en vervolgens terug te keren naar Bulgarije. De fraudezaak, die de Nederlandse staatskas miljoenen euro’s kostte, was een van de redenen voor strengere regels en een hardere opstelling van de Belastingdienst, waardoor het in veel gevalle ook mis ging. De strengere werkwijze van de Belastingdienst werkte mede de toeslagenaffaire in de hand, waarbij duizenden ouders grote bedragen aan ontvangen kinderopvangtoeslag onterecht moesten terugbetalen. De terugvorderingen brachten gedupeerde ouders in grote problemen.
Belastingontduiking bij Internationale expediteurs
De Italiaanse financiële politie heeft in juli 2024 121 miljoen euro aan goederen in beslag genomen bij de vestiging van Amazon in Milaan. Het bedrijf zou schuldig zijn aan belastingontduiking en uitbuiting van werknemers en wordt ervan verdacht logistieke diensten illegaal over te dragen aan onderaannemers om arbeidskosten te verlagen en minder belasting te betalen. in verband met beschuldigingen van belastingontduiking en uitbuiting van werknemers. Het bedrijf zou een systeem hebben gebruikt waarbij grote bedrijven illegaal logistieke diensten overdragen aan onderaannemers (coöperaties en vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid) om arbeidskosten te verlagen en minder belastingen te betalen. Het Openbaar Ministerie in Milaan voert soortgelijke onderzoeken uit naar andere logistieke bedrijven, waaronder UPS en DHL.
Corruptie bij verkiezing in Venezuela
Zittend president Maduro van Venezuela heeft de verkiezingswinst opgeëist, uren na het sluiten van de stembussen. Daarmee zou hij zijn derde termijn als president ingaan. Maar de oppositie zegt juist dat tegenkandidaat González met overmacht heeft gewonnen en dat er is gesjoemeld. Onafhankelijke peilingen wezen al uit dat de oppositie grote kans maakte op de zege. Venezuela weigerde waarnemers van de Europese Unie bij de presidentsverkiezingen.
Glencore International AG
Onder leiding van het Openbaar Ministerie (OM) is het Anti Corruptie Centrum van de FIOD begin 2018 een strafrechtelijk onderzoek begonnen naar onder andere Glencore International AG gevestigd te Baar (Zwitserland). Dit onderzoek richtte zich op mogelijke omkoping van hoog geplaatste ambtenaren in de Democratische Republiek Congo om mijnlicenties in kobalt- en kopermijnen te verkrijgen. Het Zwitserse Openbaar Ministerie verrichtte tegelijkertijd ook een strafrechtelijk onderzoek naar mogelijke ambtelijke omkoping in de Democratische Republiek Congo rond het verkrijgen van deze mijnlicenties. Op 5 augustus 2024 heeft het Zwitserse Openbaar Ministerie een strafbeschikking opgelegd aan Glencore International AG omdat zij niet de noodzakelijke maatregelen heeft getroffen ter voorkoming van omkoping bij de verkrijging van mijnlicenties in Congo middels de aankoop van aandelen in twee mijnbouwbedrijven in 2011.
Tussen Nederland en Zwitserland bestond tijdens de onderzoeken een bijzonder goede samenwerking waarbij informatie is uitgewisseld op basis van wederzijdse rechtshulp. Omdat Glencore een Zwitserse onderneming is, heeft volgens beide landen strafrechtelijke afdoening in Zwitserland de voorkeur. Vanwege de opgelegde strafbeschikking in Zwitserland wordt Glencore International AG in Nederland niet meer gedagvaard en seponeert het OM de zaak. Het onderzoek naar de mede-verdachten wordt wel voortgezet. Het onderzoek, dat vier jaar duurde, leverde een samenvattende strafbeschikking op op grond van de maatschappelijke verantwoordelijkheid voor het feit dat Glencore niet alle noodzakelijke en redelijke organisatorische maatregelen heeft genomen met betrekking tot de omkoping van buitenlandse ambtenaren door een zakenpartner in verband met de verwerving van minderheidsbelangen in twee mijnbouwbedrijven in de Democratische Republiek Congo (DRC) in 2011. De OAG beval Glencore een boete van CHF 2 miljoen te betalen en een schadevergoeding van USD 150 miljoen. Met betrekking tot een deel van de andere feiten die door de OAG zijn onderzocht en die betrekking hebben op de zakelijke activiteiten van Glencore in de DRC tussen 2007 en 2017, heeft de OAG een bevel tot verlating uitgevaardigd. Glencore betaalde in 2022 ook al zo’n 1,3 miljard euro aan schikkingen en boetes wegens wijdverbreide corruptiepraktijken. Aan de Amerikaanse justitie moest de groep ruim 1,1 miljard euro overmaken vanwege onder meer omkoping op ‘onthutsende schaal’ van gezagsdragers in landen in Afrika en Zuid-Amerika. ABP heeft tientallen miljoenen geïnvesteerd in Glencore. Een zakenpartner van Glencore kocht in 2011 een Congolese hoge ambtenaar om. In ruil daarvoor kreeg hij minderheidsaandelen in het staatsmijnbedrijf voor minder dan de waarde. Glencore profiteerde mee van de voordelen van die deal. Bovendien deed het bedrijf volgens de Zwitserse autoriteiten te weinig om corruptie te voorkomen. Alex Beard, die van 2007 tot aan zijn pensionering in 2019 leiding gaf aan de oliedivisie van Glencore, wordt samen met de voormalige Glencore- bestuurders Andrew Gibson, Paul Hopkirk, Ramon Labiaga en Martin Wakefield in het Verenigd Koninkrijk aangeklaagd.
De Italiaanse, fiscale politie heeft de oud-directeur, Paola Emilio Signorini van het havenbedrijf van Genua in mei al aangehouden vanwege verdenking van corruptie. Behalve Signorini werden ook president Giovanni Toti van de regio Ligurië en ondernemer Aldo Spinelli, eigenaar van terminal Spinelli GPT Genoa Port Terminal aangehouden. Ze zijn lopende het onderzoek onder huisarrest geplaatst en staan nu voor de rechter. Iren heeft CEO Paolo Emilio Signorini om gegronde redenen ontslagen na zijn arrestatie voor corruptie op 7 mei. Het besluit werd genomen tijdens de vergadering van de Raad van Bestuur van de multi-utility . Het ontslag werd gemotiveerd door de “objectieve onverenigbaarheid van Signorini’s werkprestaties, als topmanager van Iren, met de contingente situatie die was ontstaan”. De manager staat momenteel sinds 7 mei onder huisarrest, na de gerechtelijke aardbeving in Ligurië waarbij ook de president van de regio Ligurië, Giovanni Toti, betrokken was. De voorzorgsmaatregelen werden bevestigd ondanks de bezwaren van zijn verdediging, waardoor “een onmogelijkheid, nu onomkeerbaar en niet langer slechts tijdelijk, ontstond om zijn functies als topmanager uit te oefenen”, legde de multiutility uit in een notitie.
Oekraine
Bijna wekelijks wordt Oekraïne opgeschrikt door corruptieschandalen. De bevolking is er inmiddels aan gewend. Onder druk van het Westen pakt de regering het probleem aan, maar de resultaten zijn mager. Sterker: verdachten krijgen zelfs leidinggevende posities binnen de overheid. ,,Zolang corrupte ambtenaren geen echte straffen krijgen zal de situatie niet veranderen.
Polen
In Polen zijn 62 ambtenaren van de vorige regering onder leiding van de rechts-nationalistische Recht en Rechtvaardigheidspartij (PiS) aangeklaagd wegens misbruik van overheidsgeld. Na zes maanden onderzoek werden 62 mensen van de vorige regeringselite aangeklaagd. Meer dan honderd andere ambtenaren zouden nog worden onderzocht. Sinds de pro-Europese Donald Tusk eind december de verkiezingen won van het nationalistisch-conservatieve PiS, heeft hij een halszaak gemaakt van het onderzoeken van financiële malversaties uit de PiS-regeringsperiode. Ze hebben bij de openbaar aanklager melding gemaakt van misdrijven waarmee 740 miljoen euro gemoeid is. Volgens premier Tusk is er een team van 200 belastinginspecteurs belast met het onderzoeken van zeventien ministeries en 90 eenheden. De totale schaal van onverklaarbare uitgaven kan oplopen tot wel 23 miljard euro. ‘We hebben bij de openbaar aanklager melding gemaakt van misdrijven waarmee 740 miljoen euro is gemoeid.
Rusland
De voormalige viceminister van Defensie Pavel Popov is gearresteerd op verdenking van fraude in een uitgestrekt militair themapark buiten Moskou. Popov wordt ervan beschuldigd de middelen van Patriot Park te hebben misbruikt voor persoonlijk gewin. Hij zou de contractarbeiders van het park hebben gedwongen om tussen 2021 en 2024 onbetaalde bouwwerkzaamheden uit te voeren op zijn privéterrein in de regio Moskou. Hij wordt er ook van beschuldigd bouwmaterialen die bestemd waren voor het park naar zijn eigen huis te hebben gesmokkeld. Patriot Park, gelegen in de stad Kubinka, ongeveer 63 kilometer (39 mijl) ten westen van Moskou, is een militair themapark en tentoonstellingscentrum met interactieve displays van wapens, uitrusting en schietbanen. Het is ook de thuisbasis van een grandioze orthodoxe kathedraal gewijd aan de Russische strijdkrachten. Popov bleef de middelen van Patriot Park gebruiken voor het onderhoud van zijn persoonlijke eigendommen, zelfs nadat de bouw was voltooid. Onderzoekers beschuldigden Popov van samenspanning met Patriot Park-directeur Vyacheslav Akhmedov en senior ambtenaar van het ministerie van Defensie Vladimir Shesterov. Zowel Akhmedov als Shesterov werden eerder deze maand gearresteerd op soortgelijke beschuldigingen. Volgens de autoriteiten hebben ze in de regio Moskou en de regio Krasnodar in Zuid-Rusland eigendommen ontdekt met een waarde van 500 miljoen roebel (5,4 miljoen dollar) die verband houden met Popov en zijn familie. Popov, een gepensioneerde generaal, was van november 2013 tot juni 2024 viceminister van Defensie. Hij is de derde viceminister van Defensie en een van de verschillende hoge militaire functionarissen die dit jaar zijn gearresteerd op beschuldiging van corruptie. Dit wordt gezien als onderdeel van een bredere aanpak van corruptie binnen het Russische leger. De arrestaties begonnen in april met de aanhouding van voormalig vice-minister van Defensie Timur Ivanov, die werd gezien als een bondgenoot van voormalig minister van Defensie Sergei Shoigu. In mei werd Shoigu vervangen en nu is hij de chef van de Russische Veiligheidsraad.